WMO-raad. Vergadering 9 mei 2011

Transcriptie

1 WMO-raad Vergadering 9 mei 2011 Aanwezig: Kees van Zijverden, Elly Dangermond, Ria Bosch, Anneke Lueks, Kees Krul, Dick Hage, Elly Weel, Arie van Geest Mede aanwezig: Miriam van Vuuren (notulist), Ernst Franken (Werkgroep Toegankelijk West-Friesland Oost), Esther Fluiter (Werkgroep Toegankelijk West-Friesland Oost), Ingrid Visser, Anneke Limberger en Hiske Andriessen (gemeente Enkhuizen) Op de publieke tribune mevrouw T. Fransen (gemeenteraadslid) Afwezig: Taco Vunderink, Joke Cusveller 1. Opening en mededelingen De voorzitter opent de vergadering en heet de aanwezigen welkom. Mevrouw Cusveller is op vakantie, de heer Vunderink kan overdag i.v.m. werk nooit aanwezig zijn. De agenda wordt vastgesteld. 2. Werkgroep Toegankelijk West-Friesland Oost De Werkgroep Toegankelijkheid stelt zich voor. De werkgroep zet zich in voor toegankelijkheid in alle vormen: voor alle mensen met wat voor soort beperking dan ook. Het eerste rapport van de werkgroep, over de toegankelijkheid van winkels voor mensen met rolstoelen en rollators, is rondgestuurd. Er komen nog meer rapporten, met rapportages over de toegankelijkheid van andere voorzieningen. Toegankelijkheid is in het rapport gedefinieerd als de mogelijkheid om met een rolstoel of rollator een winkel binnen te komen, en eenmaal binnen bij alle artikelen te kunnen komen. Dit is niet altijd moeilijk te realiseren. Het is opvallend dat vooral de grote winkelketens vaak slecht toegankelijk zijn. Naast de winkels is ook de openbare weg soms problematisch; er staan reclameborden en fietsen her en der in de weg. De herbestrating van sommige straten is ook niet altijd positief, sommige straten lopen vanwege hun monumentale karakter ronder waardoor eroverheen rijden met een rolstoel lastiger wordt. Als vrijwilligersorganisatie heb je niet veel invloed op het beleid van de winkeliers. Het zou een goed idee zijn om een positief keurmerk in het leven te roepen en de goed toegankelijke winkels daarmee te belonen. Winkelmedewerkers zijn zich er vaak ook helemaal niet van bewust dat hun winkel slecht toegankelijk is. De gemeente zou moeten handhaven op het plaatsen van reclameborden en fietsen. De WMO-raad kan adviseren hier meer aandacht aan te besteden, en daarnaast in herbestratingsplannen rekening te houden met voldoende afritjes in stoepen, niet te rond lopende straten, etc. De werkgroep heeft sinds de oprichting in 2010 nog veel meer gedaan: er is ook gekeken naar looproutes van bejaardencentra naar winkels, en de hindernissen op die routes. Er is een overzicht gemaakt van invalidenparkeerplaatsen en -toiletten. De wandelroute van de VVV is bekeken op rolstoelvriendelijkheid. In bijna alle gevallen heeft de werkgroep geen feedback gekregen op hun signalen. Er zal regelmatig herhaling plaatsvinden, alle relevante partijen zullen steeds opnieuw gewezen worden op toegankelijkheid. De steun van de WMO-raad daarbij is belangrijk. Zeker in winkels is herha-

2 ling nodig; in grote winkelbedrijven zullen regelmatig nieuwe mensen komen te werken. De werkgroep signaleert dat niet iedereen het nodig lijkt te vinden de bevindingen serieus te nemen. Er wordt vaak niet of nauwelijks gereageerd op gesignaleerde problemen. Soms is het ook lastig te weten welke instantie je voor welk probleem moet inschakelen. De werkgroep krijgt weinig subsidie, WelWonen ondersteunt door het beschikbaar stellen van vergaderruimte. De werkgroep bestaat op dit moment uit 6 personen, het zou mooi zijn als dat er meer worden. Ervaringsdeskundigen zijn heel erg welkom. Afgesproken wordt dat de Werkgroep de WMO-raad op de hoogte houdt van al haar activiteiten en rapporten. Concrete afspraken: - De WMO-raad stuurt een advies aan de gemeente om toegankelijkheid structureel in al het beleid op te nemen, en de gesignaleerde knelpunten op korte termijn op te lossen. Daarnaast doet de raad een verzoek tot handhaving voor het verkeerd plaatsen van fietsen en reclameborden, en het parkeren voor afritten voor rolstoelen. - De WMO-raad zal de Werkgroep Toegankelijkheid wanneer nodig een stem geven richting gemeente. - Elly Dangermond en Kees Krul zullen binnen de WMO-raad zich focussen op toegankelijkheid. - Voor meer info het mailadres van de werkgroep: gtwfo@live.nl Ambtelijke toevoeging van mevrouw Visser: het rapport is besproken met de wethouder. Mevrouw Visser heeft veel contact met diverse mensen die zich met toegankelijkheid bezig houden. Het is haar taak een voorstel te maken om toegankelijkheid in het gemeentelijk beleid te verankeren. Het is lastig om de verschillende afdelingen en mensen die ermee bezig zijn goed samen te laten werken. (Welzijn, Stedelijk Beheer, Uitvoer, de diverse aannemers) Afgesproken wordt dat de werkgroep Toegankelijkheid met de ambtenaren gaat overleggen om prioriteiten te stellen. Nieuwbouw: er zijn diverse nieuwe gebouwen in de stad die slecht toegankelijk zijn. Afgesproken wordt dat de werkgroep contact opneemt met WelWonen en aanbiedt met hen de bouwtekeningen voor nieuwbouwplannen door te nemen op toegankelijkheid. Mevrouw Lueks van de WMO-raad (en de raad in het algemeen) wil hier graag een rol in spelen. De voorzitter dankt mevrouw Fluiter en de heer Franken voor de aanwezigheid. 3. Participatienota Stand van zaken Participatienota: er zijn het afgelopen jaar veel personeelswisselingen geweest, waardoor het participatiebeleid wat is achtergebleven. Mevrouw Andriessen is nu drie weken als beleidsmedewerker aan het werk. Er lag al een participatienota in concept klaar. Die is nu omgevormd tot discussiestuk voor de raad. De gemeenteraad wil de kaderstellende discussie voeren in een officiele setting, met een formele startnotitie. Daar komen de ambtenaren nog op terug. Het participatiebudget dat er nu is, is voldoende voor de rest van 2011 met het beleid zoals het er nu ligt. Eind 2011 zal er een uitgebreide beleidsnota komen, daarvoor komt een inventarisatie van wat er is en wat er nog moet gebeuren. Ook de landelijke ontwikkelingen (waarin veel nog niet duidelijk is), worden in de inventarisatie meegenomen. In de volgende vergadering zal er een concreter tijdpad liggen waaruit duidelijk moet worden wanneer deze nota klaar moet zijn en wanneer het advies van de WMO-raad gewenst is. De reacties van de WMO-raad op de eerste concept-nota worden wel meegenomen. De WMO-raad en het Sociaal Beraad worden ook bij het opstellen van de nieuwe notitie betrokken.

3 Regionale samenwerking: het beleid wordt regionaal op elkaar afgestemd, in die zin dat alle gemeenten van elkaars beleid op de hoogte zijn en veel informatie uitwisselen. Educatie is helemaal regionaal geregeld, inburgering ook voor een groot deel. Echte samenwerking is niet op alle vlakken mogelijk of verstandig; tenslotte gaat het om budgetten die naar iedere individuele gemeente gaan. De nota zal dan ook echt op Enkhuizen geschreven worden. Het verschil met de regio is dat Enkhuizen nog een financiële reserve heeft in het Participatiebudget, wat er voor zorgt dat het budget voor 2011 niet overschreden wordt. Dit bedrag is geoormerkt. De gemeenten die al een Participatienota hebben, moeten deze overigens ook weer aanpassen door de landelijke ontwikkelingen: het bestuursakkoord tussen Rijk en gemeenten is controversieel, een aantal gemeenten heeft zich er al tegen gekeerd. Daarom is de uitvoering en de toekomst nogal onzeker. Afgesproken wordt dat de Startnotitie en het formele tijdpad naar de WMO-raad komen. De raad heeft alle begrip voor de invloed van ontwikkelingen van buiten, maar pleit voor een goed, verantwoord Enkhuizens geluid. Mevrouw Andriessen staat open voor opmerkingen en vragen, dat kan via de mail: 4. De Kanteling Het doel van de bespreking met mevrouw Limberger en mevrouw Visser van de gemeente is gedachtenwisseling; de gemeente wil aanhoren wat er leeft in de WMO-Raad. Eerst wat informatie over de Kanteling: - Doorvoeren oorspronkelijke bedoeling WMO - Van zorgwet naar participatiewet - Effecten van de beperkingen oplossen. De WMO is bij invoering vooral gebaseerd op de WVG. De WVG was een wet met zorgplicht en voorzieningen. WMO is een wet met compensatieplicht. En het gaat niet om de voorzieningen per se, maar om de oplossingen. Dat iemand in een schoon huis leeft, van a naar b kan reizen, etc. Uitgangspunt is dat mensen normaal kunnen functioneren. De doelgroep is breder dan de WVG; niet alleen mensen met een fysieke beperking, maar iedereen met een beperking. De rol van de burger moet proactief zijn. De WMO wordt steeds meer zoals hij bedoeld is. Belangrijk nadeel is dat de financiële kaders steeds krapper worden. Enkhuizen zal een lager budget vanuit het rijk krijgen, en er komen nieuwe taken en doelgroepen bij zoals persoonlijke begeleiding, verstandelijk gehandicapten en GGZ-patiënten. Er zal steeds meer integraal gewerkt moeten worden. Discussie: wat betekent de compensatieplicht, hoe moet die in de nieuwe verordening komen? In hoeverre is iemand zelf verantwoordelijk (kan iemand verantwoordelijk zijn) voor zijn eigen zelfredzaamheid? En een tweede discussiepunt: moeten mantelzorgers en vrijwilligers opgenomen worden en zo ja, hoe dan? Definitie zelfredzaamheid: het lichamelijk, verstandelijk, geestelijk en financiele vermogen om zelf voorzieningen te treffen die deelname aan het normale maatschappelijke verkeer mogelijk maken. Doel van de WMO is om burgers met een beperking zodanig te ondersteunen dat zij zelfredzaam kunnen zijn. Goedkoopst compenserend: daarbij is compenserend leidend, niet goedkoopst Het motto: geen recht op een (individuele) voorziening maar op een OPLOSSING. Daar kan een voorziening deel van uitmaken. Er zijn 8 resultaten die WMO wil bereiken, waaronder een schoon, leefbaar en geschikt huis met daarin alle benodigde goederen voor de primaire levensbehoeften. Daarnaast je kunnen verplaatsen in en om het huis, je goed kunnen kleden, en eventueel je kinderen kunnen verzorgen.

4 Er wordt regionaal nauw samengewerkt. In alle gemeenten in de regio wordt over dezelfde punten gediscussieerd, de verordeningen zullen dan ook ongeveer hetzelfde eruit komen te zien. Lokale verschillen zullen in de beleidsregels vorm krijgen. Bespreekpunten: Compensatieplicht hoe ver moet je gaan? Compensatieplicht is een lastig begrip. Probleem is ook dat er in het hoofd van heel veel mensen nog het beeld overheerst je hebt iets, dus krijg je een hulpmiddel. Als dat niet gebeurt, kan er een heel negatief beeld ontstaan ook als het probleem wel opgelost is, zo adequaat mogelijk. De creativiteit van de mensen die het gesprek voeren, is essentieel om tot oplossingen te komen die zowel door de vrager als de aanbieder als de meest optimale gezien worden. Hoe ver je moet gaan met het compenseren, hangt af van je mogelijkheden om vrijwilligers te mobiliseren, en van de hoeveelheid pijnlijke gevallen je kunt accepteren als gemeente. Er ligt vaak veel nadruk op de eigen inbreng en verantwoordelijkheid van de doelgroepen. Maar lang niet iedereen kan zijn eigen verantwoordelijkheid nemen, bijvoorbeeld mensen met een (zware) verstandelijke beperking. In de Kanteling worden in de keukentafelgesprekken oplossingen gezocht door de ambtenaar in overleg met de aanvrager. Het WMO-loket is het contactpunt voor alle aanmeldingen voor WMOvoorzieningen. Belangrijkste punt van die gesprekken: wanneer zijn beide partijen het er over eens dat de bereikte oplossing inderdaad de meest optimale is? Jurisprudentie: wat als iemand vindt dat hij recht heeft op een voorziening, en wat als de gemeente vindt van niet? Er wordt nu gesteld dat er gewacht moet worden op jurisprudentie, het lijkt erop dat dit weliswaar de bal bij de cliënten legt, maar ook dat het nauwelijks anders kan. Het uitgangspunt is om in overleg een goede oplossing te vinden, al dan niet in kleine stapjes die kant op. Compensatieplicht: zover als partijen in het gesprek overeen komen te gaan (en daarbij is dan belangrijk: wie doen het keukentafelgesprek? Een gemeenteambtenaar c.q. onafhankelijke instantie, de aanvrager met een ondersteuner?) Deze definitie is goed, maar niet goed genoeg. De gemeente heeft handvatten nodig om de oplossingen aan te toetsen, en dat is lastig. Keukentafelgesprek Er zijn een aantal aspecten van belang bij een geslaagd keukentafelgesprek: - Status van het gesprek: maakt het deel uit van de aanvraagprocedure? En hoe vindt de verslaglegging plaats? - Locatie: thuis bij de aanvrager, zodat er makkelijker doorgevraagd kan worden en de aanvrager zich meer op zijn gemak voelt. - De gesprekspartners: de medewerker van het WMO-loket, de aanvrager, en wie nog meer? Een ouderenwerker, een medewerker van MEE, een mantelzorger? De aanvrager kan ondersteuning vragen bij het gesprek, door wie dan ook. - Frequentie: bij een eenmalig gesprek loop je het risico dat iemand zich voor dat moment beter voordoet dan hij is, of juist door een off-day veel slechter overkomt. Bovendien kunnen na verloop van tijd situaties veranderen. Je kunt in ieder geval ook tijdens een gesprek vaststellen welke andere externen en deskundigen je nog bij de zorg kunt betrekken. In sommige gevallen zullen meerdere gesprekken nodig zijn, hoewel de verwachting is dat 90% voldoende heeft aan een (goed) gesprek. - Evaluatie: na een bepaalde periode een evaluatiemoment inlassen, en dan met alle partijen bespreken hoe de situatie is. Werkt het vastgestelde arrangement nog naar behoren? - Maatwerk, ruimte voor alle betrokkenen die de cliënt nodig vindt, en vooral moet er over en weer vertrouwen zijn. Wie niet tevreden is over het eerste gesprek, zou een herkansing moeten krijgen, eventueel met een externe partij erbij.

5 Vaak is er een situatie waar heel veel verschillende dingen spelen, van fysieke problemen tot schulden en verslaving. Daarbij zou een eigen kracht conferentie een rol kunnen spelen. Het vraagt in ieder geval heel veel deskundigheid van de loketmedewerkers. Ook enig inzicht in de vormen van beperkingen die je tegen zou kunnen komen, van psychiatrie tot fysieke beperkingen. Rol mantelzorger in de verordening Voorgesteld wordt (door VCP) om jurisprudentie af te wachten om te kijken of er nieuw beleid noodzakelijk is. Hoe dan ook moet je erg oppassen dat de vrijwilligers niet overvraagd worden en taken van betaalde medewerkers in de zorg gaan overnemen. Vrijwilligers moeten hun grenzen kennen, en die ook kunnen aangeven. Wat kunnen zij doen, wat moeten de professionals (van zowel gemeente als zorginstellingen) doen? Planning Mevrouw Visser zorgt ervoor dat de uitnodiging voor de regionale bijeenkomst met alle WMO-raden bij de voorzitter terecht komt. De datum van deze bijeenkomst is nog niet bekend, maar dit zal op korte termijn zijn. Daarnaast wordt afgesproken dat er op de eerstvolgende vergadering van de WMO-raad, 20 juni, een duidelijke planning ligt en hopelijk een eerste concept-verordening. 5. Verslag vergadering 14 maart 2011 Het verslag wordt vastgesteld. 6. Voortgangsoverzicht Akkoord. 7. Post / IN - Brief van mevrouw Weel over haar afscheid: haar kleindochter groeit bij haar op, en daarom gaat zij haar werkweek terugbrengen naar 36 uur. De WMO-raad was geen kerntaak, en valt daarom af. De WMO-raad dankt mevrouw Weel voor haar inbreng, inzet en enthousiasme. Mevrouw Weel spreekt haar waardering uit voor de raad, en voor het vuur waarmee de leden het leven beter willen maken voor de doelgroepen van de WMO. Mevrouw Weel wil nog wel graag langskomen wanneer er onderwerpen over mantelzorgers en informele zorg op de agenda staan. Afgesproken wordt dat zij dan de agenda toegestuurd krijgt. - Uitnodiging voor regiotaxi bijeenkomst: 31 mei 14:15 in de raadzaal van Hoorn, presentatie van ZCN die de zorgtaxi gaat doen in West-Friesland. Mevrouw Weel gaat er heen. - De rest van de post wordt voor kennisgeving aangenomen. 8. Post / UIT - Akkoord. 9. Werkverdeling binnen de WMO-raad Komt op een volgende vergadering aan de orde. 10. Kaderdag SBO (wonen); terugkoppeling De heer Hage is hierbij aanwezig geweest. Hij heeft vooral geluisterd naar alles over Opplussen van woningen. Ouderen zouden hun huis moeten bekijken op de toekomst: wat als er beperkingen komen? Op tijd beginnen met je woning aanpassen. En in huurwoningen; het in oorspronkelijke staat terugbrengen van de woning is niet altijd handig als er aanpassingen hebben plaatsgevonden. In Enkhuizen is wethouder Boland de portefeuillehouder in deze. Er is heel veel informatie beschikbaar. Dit komt in een notitie, die besproken zal worden met woningcorporaties en gemeente. Agendapunt voor de volgende vergadering. 11. Activiteitenagenda c.q. vergaderschema Akkoord.

6 12. Rondvraag - Voorzitter heeft gesproken met zijn collega van het Seniorenplatform. Het college wil de taakverdeling tussen Seniorenplatform en WMO-raad nader uitwerken (zie Seniorennota). Beide voorzitters zijn tevreden over de huidige samenwerking, de informatie-uitwisseling en bezoeken van elkaars vergaderingen. Verder wachten we af wat het college bedenkt. 13. Sluiting