FNP Waterschapsprogramma

Transcriptie

1 FNP Waterschapsprogramma 1-19 Gezond water en droge voeten Vastgesteld in de Algemene Ledenvergadering 1 van de FNP op 13 december 14

2 2

3 Inhoud 4. Samenvatting. 0. De 7 kernwaarden van de FNP Het Waterschapsbestuur Samenwerken voor alle inwoners van Fryslân De financiën Maatschappelijke kosten Goedkopere alternatieven voor dure gemalen Solidair meebetalen aan droge voeten Financiële problemen niet afwentelen Duurzaam ondernemen met water Drinkwater als eerste levensbehoefte Kwantiteit: de waterhuishouding Maatwerk in plaats van schaalvergroting Meer ruimte voor water in de polders en de boezem Kwaliteit belangrijker dan grotere peilvakken De plannen met de Friese greidhoeke Andere integrale projekten: Holwerd aan Zee en de Afsluitdijk Afstemming van het beheer op de recreatie Veiligheid: droge voeten Niemand in Fryslân er op achteruit qua veiligheid Geen onnodige peilverhoging van het IJsselmeer Kwaliteit: gezond water, natuur en landbouw Duurzaam waterbeheer: samenwerken Het diepe grondwater, de bodemdaling en het gevaar van mijnbouw-activiteiten Milieukwaliteit met kringloop Rioolwater scheiden 1.. Natuur en landschap kernkwaliteit 1..6 Ecologische hoofdstructuur afmaken 1..7 Fryslân weidevogelland Veenweide en de maatschappelijke kosten Steun voor de (sport) visserij 3

4 Samenvatting De FNP wil een betere taakverdeling tussen de Provincie, het Waterschapsbestuur en de gemeenten. Het Wetterskip hoort als dienstverlenende organisatie dicht bij de burger te staan, goed bereikbaar en laagdrempelig. De FNP wil dat het Wetterskip zijn werk doet in samenspraak met burgers, boeren en bedrijven en minder top down. Als overheidsinstelling in Fryslân hoort daar ook een vanzelfsprekende plek voor het Fries bij. De FNP staat voor een behoedzaam en verstandig financieel beleid. Wij willen met zo laag mogelijke maatschappelijke kosten de watertaken uitvoeren. De FNP gaat voor het beleid en de toedeling van kosten bij waterkwaliteit en kwantiteit uit van het principe de vervuiler betaalt. De FNP wil de gemeenschap niet laten opdraaien voor financiële tegenvallers zoals met de ruilverkavelingsgemalen. Wij zijn daarom tegen grotere peilvakken waarin de belangen van recreatie, natuur, cultuurhistorie en landschap geschaad worden. Zoals nu in de plannen voor de Friese greidhoeke. Ons streven is dat de boeren in Fryslân ook in de toekomst nog een goed bestaan hebben, en tegelijk om in de waterhuishouding meer recht te doen aan de andere maatschappelijke belangen die er zijn. Om voldoende water vast te houden moet er meer capaciteit in de boezem en de polders zelf gebruikt worden en komen er meer bergingspolders. De boeren krijgen voor deze groene en blauwe maatschappelijke diensten een vergoeding van de overheid. De toezegging is aan Fryslân gedaan dat niemand er hier qua veiligheid op achteruit zou gaan. Droge voeten is een nationaal veiligheidsbelang; de andere provincies moeten daaraan solidair meebetalen. Duurzaam waterbeheer betekent voor de FNP dat de behoeften van vandaag niet ten koste mogen gaan van de mogelijkheden voor de toekomstige generatie en dat landschap en bodem geen schade mogen oplopen. De FNP is daarom tegen gepruts met CO2-opslag, schaliegaswinning en opslag van chemisch of radio-actief afval in de Friese bodem en tegen nieuwe gas- en zoutwinning. Natuur in Fryslân heeft alles te maken met water. Daarom heeft het Wetterskip ook een verantwoordelijkheid voor de Friese natuur. bij het beheer van water en landschap is het uitgangspunt van de FNP een weidevogelvriendelijke aanpak. Het is wel duidelijk dat diepontwatering en andere intensivering van het weidebeheer, mede oorzaak zijn van de bodemdaling. Daarom moet het grondwater op een hoger peil terug worden gebracht. In de diepste polders moet meer ruimte komen voor water, natte natuur of wateropvang. Rondom de natuurgebieden wil de FNP peilbeheer met minder intensieve landbouw. De FNP wil geld vrijmaken voor experimenten en schadeherstel. Dat geldt ook voor de schade door paalrot. Vanwege het belang van de sportvissers voor recreatie en economie willen wij de steun door het Wetterskip voortzetten. Het Wetterskip moet bij vorst ook garant staan voor de uitvoering van het draaiboek ijspret. 4

5 7 Kernwaarden van de FNP Democratie: De FNP vindt dat de macht over de overheid aan het volk toebehoort. Mensen moeten zoveel mogelijk worden betrokken bij het openbaar bestuur. 1 Federalisme: De FNP staat voor een staatsinrichting die mensen en lokale gemeenschappen de bevoegdheden en de middelen geeft om de eigen omgeving zoveel mogelijk zelf vorm te geven. De FNP wil meer bevoegheid naar de provincie, een sterker provinciaal bestuur en daardoor een sterker Fryslân. Internationalisme: De FNP zoekt naar wat mensen bindt en beschouwt de wereld als een federatie van gemeenschappen. Mensenrechten en respect voor andere culturen en levensovertuigingen staan daarbij centraal. Taal en cultuur: Taal en cultuur dragen in grote mate bij aan de identiteit en daarmee aan het welzijn van mensen. De FNP wil de Friese identiteit versterken en zet zich daarom in voor de Friese taal en cultuur. De FNP maakt zich sterk voor een Fryslân, waar ook andere talen en culturen gerespecteerd, uitgeoefend en gewaardeerd worden, zoals het Bildts en het Stellingwerfs. Ondernemingszin: De FNP wil eigen initiatief, creativiteit, verantwoordelijkheid en ondernemingszin de ruimte geven, zodat mensen en gemeenschappen in staat zijn zich optimaal te ontwikkelen. 2 Solidariteit: De FNP is een gemeenschapspartij. Voor het behoud van de solidariteit moet begrip en respect van weerskanten tussen arm en rijk, jong en oud, gezond en ziek behouden en versterkt worden, zodat niemand aan de kant komt te staan. Duurzaamheid: De FNP wil een duurzame wereld nalaten aan de volgende generaties. In plaats van potverteren zoekt de FNP naar economische bestaansvormen die een beter evenwicht garanderen tussen consumeren en behouden.

6 Het Waterschapsbestuur Samenwerken voor alle inwoners van Fryslân De kerntaken van het Wetterskip zijn de uitvoering van beleid op het gebied van waterkwantiteit (de waterhuishouding), de waterkwaliteit (inclusief de rioolwaterzuivering) en de veiligheid (de zee- en IJsselmeerdijken, oevers en kaden). De Provincie Fryslân stelt het waterbeleid vast, en heeft ook andere taken zoals verkeer en vervoer, natuurbeleid, landbouw en de regie over ruimtelijk en economisch beleid dat veel met de taken van het Wetterskip te maken heeft. Wij vinden daarom dat er een betere taakverdeling tussen de Provincie, het Waterschapsbestuur en de gemeenten moet komen. Uitgangspunt daarbij vormen bovengenoemde kerntaken. Op dit moment is het al zo dat Provinciale Staten via het Waterhuishoudingsplan straks het Provinciaal Omgevings Plan het beleid en de functies van de gebieden vaststellen, en dat het Wetterskip de bijbehorende waterhuishouding realiseert. Beleid en bestuur van Wetterskip Fryslân kunnen daarom wat de FNP betreft nog altijd het beste bij de Provincie komen. Dat bevordert een integrale werkwijze en levert meer maatschappelijk rendement op. Maar Den Haag heeft besloten dat de waterschappen voorlopig blijven bestaan. Zo lang moet het Wetterskip Fryslân blijven bestaan en niet opschalen in andere, grotere (Noordelijke) verbanden. De omvang van Wetterskip Fryslân, dat de ingelanden van onze hele provincie en een deel van het Groninger Westerkwartier bedient, past wat de FNP betreft prima bij de schaal van de Provincie Fryslân. Het Wetterskip hoort als dienstverlenende organisatie dicht bij de burger te staan, goed bereikbaar en laagdrempelig. De FNP wil dat het Wetterskip zijn werk in de toekomst meer doet in samenspraak met de belanghebbende burgers, boeren en bedrijven en minder top down van boven af. Als overheidsinstelling in Fryslân hoort daar ook een vanzelfsprekende plek voor het Fries bij. Het Wetterskip valt als bestuursorgaan onder de rechten en plichten van de nieuwe Wet Gebruik Friese Taal. Bij een goede dienstverlening hoort ook een vlotte behandeling van vergunningaanvragen. Het Wetterskip is daarvoor met de andere overheden ook deelnemer in de Friese Uitvoeringsdienst Milieu en Omgeving (FUMO). 30 6

7 Actiepunten: a. Goede samenwerking met andere overheden, bedrijven en instanties in plaats van opschaling van het Wetterskip in Noord-Nederlands verband. b. Bevorderen van een integrale werkwijze in de samenwerking met de andere overheden, de burgers, boeren en de bedrijven. c. Bevorderen van een werkwijze in samenspraak met de gemeenschap en minder van boven af opgelegd. d. Het opstellen en uitvoeren van een eigen Fries taalbeleid- en verordening in het kader van de nieuwe Wet Gebruik Friese taal. 7

8 2. De financiën 2.1 Maatschappelijke kosten Klimaatverandering, meer rivierwater, zeespiegelstijging en bodemdaling kunnen we niet tegenhouden. Een garantie van droge voeten is bovendien een kerntaak van de overheid. Het is daarom niet realistisch om in ons natte land lagere waterschapslasten in de toekomst voor te spiegelen. De kosten van het waterbeheer en de veiligheid van de waterkeringen nemen in de toekomst eerder toe dan dat ze lager worden. Integraal werken met andere maatschappelijke doelen van het Provinciaal en gemeentelijk beleid zoals natuur, recreatie, milieu, wonen en landbouw is wenselijk; dat leidt soms tot lagere kosten maar niet altijd. De FNP staat wel voor een behoedzaam en verstandig financieel beleid. Wij willen met zo laag mogelijke maatschappelijke kosten de watertaken zo effectief en doelmatig mogelijk uitvoeren Goedkopere alternatieven voor dure gemalen Een mega-gemaal in Lauwersoog is een te dure maatregel die voorlopig niet nodig is en ook geen oplossing biedt voor problemen met de lokale waterhuishouding zoals in Noordwest- Fryslân. De FNP wil op zoek naar betaalbare alternatieven voor de uitwatering. Door combinatie met lokale opvangpolders, integratie met natte natuur en tijdelijk vasthouden van water in de polders in de winter is ook geld te besparen. Zo krijgen we tegelijk het gewenste robuustere watersysteem dat lokale pieken beter kan opvangen en minder van gemaaltechniek alleen afhankelijk is Solidair meebetalen aan droge voeten Droge voeten is een nationaal veiligheidsbelang; de andere provincies moet daar solidair aan meebetalen. De FNP wil via de Unie van Waterschappen de vinger aan de pols houden dat Fryslân als plattelandsprovincie en met relatief weinig inwoners niet een onevenredig hoge bijdrage moet betalen vergeleken met de Randstad. Zonodig moet daartoe actie worden ondernomen door het Dagelijks Bestuur in samenwerking met andere regio s Financiële problemen niet afwentelen De FNP gaat voor het beleid en het toedelen van kosten bij waterkwaliteit en kwantiteit waar mogelijk uit van het principe de vervuiler betaalt. Dat er in de ruilverkavelingen in het verleden gemalen zijn gebouwd, waarop nadien niet is afgeschreven om te sparen voor vervanging in de toekomst, is in de eerste plaats een financieel- 8

9 technisch probleem van het Wetterskip. In de visie van de FNP mag dat niet ten koste gaan van de gemeenschap door grotere peilvakken waarin de belangen van recreatie, natuur, cultuurhistorie en landschap weer worden geschaad. Als de algemene inflatiecorrectie niet voldoende is om de sterke stijging van de kosten voor het waterbeheer te dekken, is de FNP bereid om dit in het Algemeen Bestuur aan te kaarten. Het kan ook niet zo zijn dat de hogere kosten in het belang van enkelen volledig worden doorberekend aan alle belastingbetalers. De FNP wil daarom laten onderzoeken of het mogelijk is een extra systeemheffing naar rato in te stellen voor landgebruikers die willen doorgaan met een lager waterpeil in gebieden die door Provinciale Staten zijn of worden aangewezen als gebied waarin het waterpeil omhoog moet Duurzaam ondernemen met water Ons water is een waardevol goed waarmee Fryslân als typische waterprovincie duurzaam kan ondernemen. Denk aan recreatie en watertoerisme, maar ook Leeuwarden als hoofdstad van watertechnologie met Wetsus, aan de opwekking van electriciteit met Blue Energy door het potentiaalverschil tussen zoet en zout water op de Afsluitdijk, en het verschil tussen eb en vloed. Het Wetterskip zelf is in Fryslân ook een grote werkgever. De FNP wil dat het Wetterskip zijn kennis en kunde in samenwerking met de andere waterinstanties in Fryslân verder ontwikkelt en toepast. Het stoomgemaal Wouda in Lemmer is als werelderfgoed een recreatieve, toeristische en educatieve attractie van wereldformaat. De FNP wil graag dat het Woudagemaal in de vakantieperioden blijvend wordt opengesteld en zijn multifunctionele karakter als locatie voor evenementen, congressen enzovoorts versterkt. Op deze manier kunnen heel veel mensen kennis maken met het waterbeheer in ons werkgebied. Met al deze zaken levert het Wetterskip zelf ook een bijdrage aan de economie en het versterken van de structuur daarvan Drinkwater als eerste levensbehoefte De Provinsje is groot-aandeelhouder van drinkwaterbedrijf Vitens. Die aandelen willen we graag houden, niet alleen vanwege het financiële resultaat, maar vooral omdat de drinkwatervoorziening als publieke kerntaak volgens ons in publieke handen thuis hoort. Vanuit die publieke taak willen we opnieuw bekijken of de laboratoria en andere activiteiten van Vitens en het Wetterskip in Leeuwarden toch niet kunnen worden gecombineerd. 9

10 Actiepunten: a. Betaalbare alternatieven zoeken voor de uitwatering met grote gemalen b. Financiële problemen met de afschrijving van ruilverkavelingsgemalen niet afwentelen op de hele Friese gemeenschap c. Onderzoek naar de mogelijkheid van een extra systeemheffing in sommige gebieden d. Onevenredig hoge bijdrage aan Friese zeedijken landelijk ter discussie stellen e. Het Wetterskip moet doorgaan met samenwerking met Wetsus en andere instanties om de Friese watersector economisch te versterken f. Het Woudagemaal blijvend open in de vakantieperioden en als aansprekende multifunctionele accommodatie g. Water als publieke kerntaak in samenwerking met Vitens

11 3. Kwantiteit: de waterhuishouding 3.1 Maatwerk in plaats van schaalvergroting Klimaatveranderingen, meer rivierwater en onomkeerbare bodemdaling in Fryslân zijn reden om het waterbeheer kritisch te bezien. Ook de wens van de FNP om het waterbeheer integraal te beschouwen met andere maatschappelijke belangen geeft daartoe aanleiding. Volgens ons is de trend steeds meer naar maatwerk, ook in het peilbeheer, om al deze belangen te gerieven. De FNP is daarom geen voorstander van de tegengestelde beweging, namelijk steeds meer schaalvergroting en uniformiteit. Ons streven is dat de boeren in Fryslân in de toekomst nog een goede boterham kunnen verdienen, en tegelijk in de waterhuishouding meer recht te doen aan de andere maatschappelijke belangen die er zijn Meer ruimte voor water in de polders en de boezem Een groot en duur gemaal in Lauwersoog is voorlopig niet nodig, maar de FNP wil dat er wel naar (goedkopere) alternatieven voor de uitwatering wordt gekeken. Het Woudagmaal blijft een welkome aanvulling op de spuicapaciteit bij erg hoog water. Binnendijks zijn hogere boezemwaterkeringen alleen niet genoeg. Om voldoende water vast te houden moet er meer capaciteit in de boezem en de polders zelf benut worden. Het overal automatisch aanslaan van gemalen gericht op een laag polderpeil in de winter moet daarom opnieuw worden bezien. Hiermee kan geld worden bespaard en extra capaciteit op de boezem worden vrijgehouden De FNP blijft voorstander van de aanleg van bergingspolders die bij zware regenval lokaal het water tijdelijk kunnen opvangen. In erg natte perioden kan dit de boezem ook ontlasten. Vaak is een combinatie met een natuurfunctie mogelijk. In droge zomers moet er voldoende zoet water voor de land- en tuinbouw beschikbaar zijn. Ook moet de grondwaterstand op peil blijven in het veenweidegebied en in de natuurgebieden. Rondom die natuurgebieden, die tegenwoordig relatief hoog liggen (bijvoorbeeld de Alde Feanen), moeten we nog meer dan nu het geval is, met bufferzônes werken. Daar kan met een hoger waterpeil en een agrarisch natuur- en landschapsbeheer de verdroging worden bestreden. De boeren krijgen voor deze groene en blauwe maatschappelijke diensten een vergoeding van de overheid Kwaliteit boven grotere peilvakken De plannen met de Friese greidhoeke De FNP staat voor een integrale aanpak van het waterbeheer met andere belangen zoals natuur, cultuurhistorie, energie, economie en recreatie. Vanwege de integrale afweging van 11

12 belangen kan er daarom ook geen sprake van zijn om van de Friese greidhoeke één groot peilvak te maken, oude waterlopen recht te trekken en alle opvaarten af te dammen Andere integrale projekten: Holwerd aan Zee en de Afsluitdijk Het projekt Holwerd aan Zee is in het kader van integraal beleid een pracht kans voor Noordoost-Fryslân die de FNP graag wil realiseren. Een combinatie van waterbeheer, natuur, recreatie en cultuurhistorie. Net zo zou er een integraal plan voor de Afsluitdijk moeten komen met dezelfde aspecten inclusief energie-opwekking Afstemming beheer op de recreatie De FNP vraagt in vorstperioden goede afspraken van het Wetterskip met de Provincie, dat de bemaling niet ten nadele mag gaan van een goede en veilige ijsvloer. Het Wetterskip moet garant staan voor de uitvoering van het draaiboek ijspret. De FNP wil een integrale beleidsvisie voor het beheer en gebruik van beroeps- en recreatievaarwegen in Fryslân, vooral in die situaties waarin beroeps- en recreatievaart elkaar tegenkomen. Waar het Wetterskip verantwoordelijk is voor (klein) recreatief vaarwater, moet het onderhoud optimaal worden afgestemd op de functie van dat water. Dat betekent niet alleen hekkelen voor de afwatering, maar ook bevaarbaar houden voor de bootjes. De Provincie, de gmeenten en de ondernemers hebben immers niet voor niets geinvesteerd in sloepenroutes, lokale aanlegplaatsen en dorpsvaarten. Actiepunten: a. Maatwerk in plaats van schaalvergroting in de waterhuishouding b. Ruimte voor water in de polders in de winter c. Bufferzônes rondom (natuur) gebieden die verdrogen 2 d. Geen uniform peilvak in de Friese greidhoeke e. Kom met een integraal plan voor de Afsluitdijk f. Rekening houden met de kleine recreatievaart bij het beheer g. Uitvoering van het draaiboek ijspret voor goed en veilig schaatsijs 12

13 4. Veiligheid: droge voeten 4.1 Niemand in Fryslân er op achteruit qua veiligheid Wij willen dat de Provincie er voor zorgt dat de afspraken uit het landelijke Deltaprogramma over de veiligheid van de zeedijken worden nagekomen. 1 Op tal van plekken langs de Friese Waddenkust voldoen de zeedijken niet meer aan de veiligheidseisen. Het lijkt er op dat een dun bevolkt gebied, een kleiner economisch belang en de hoge kosten hiermee van doen hebben. Echter, er is aan Fryslân toegezegd dat niemand er hier qua veiligheid op achteruit zou gaan. De FNP is van mening dat het herstel van de zeedijken niet langer mag worden uitgesteld. Droge voeten is een nationaal veiligheidsbelang; de andere provincies moet daar solidair aan meebetalen. De zeedijken worden wat de FNP betreft niet binnendijks verbreed maar buitendijks vanwege het ruimtebeslag aan de binnenkant. Waar mogelijk wordt ook de kwelder gebruikt als buffer om de golven te breken. De provincie moet er in overleg met het Rijk naar streven om innovatieve verbeteringsmethoden naar Fryslân te halen. Zoals het aanleggen van nieuwe kwelders in plaats van alleen asfaltdijken ( bouwen met de natuur ). 4.2 Geen onnodige peilverhoging van het IJsselmeer De FNP strijdt tegen onnodige peilverhoging van het IJsselmeer. Dat zou grote gevolgen hebben, niet alleen voor kostbare extra ophoging van de Friese IJsselmeerdijken maar ook voor dure maatregelen aan havens, pieren, natuur- en recreatiegebieden langs de Friese IJsselmeerkust. Evenzo willen wij graag het cultuurhistorisch waardevolle aanzicht van de dorpen en steden aan de IJsselmeerkust hiermee beschermen. Actiepunten: 2 a. Landelijke afspraken nakomen: niemand in Fryslân mag er qua veiligheid op achteruit gaan. b. Zeedijken buitendijks verbreden en gebruik maken van kwelders c. Geen onnodige verhoging peil IJsselmeer 13

14 . Kwaliteit: gezond water, natuur en landbouw.1 Duurzaam waterbeheer: samenwerken Duurzaam beheer betekent voor de FNP dat de behoefte van vandaag niet ten koste mag gaan van de mogelijkheden van de toekomstige generatie en dat het landschap en de bodem niet geschaad mogen worden. Dat geldt ook voor ons grond- en oppervlaktewater. De FNP wil dat beleid en projecten op dit gebied met draagvlak van onderen op, in samenspraak met boeren (collectieven), burgers en bedrijven opgezet worden, in plaats van top down door de overheid alleen. De FNP is een voorstander van het breed bundelen van kennis, kunde en krachten van Waterschap, provincie, bedrijven en gemeenten, in plaats van dat ieder zijn eigen gang gaat. 1.2 Het diepe grondwater en de bodemdaling De FNP is tegen gepruts met CO2-opslag, schaliegaswinning en opslag van chemisch- of radioactief afval in de Friese bodem. Het risico van niet voorziene onomkeerbare vervuiling van het diepe grond- en drinkwater is daarvoor te groot. De bodemdaling door gas- en zoutwinning heeft in Noordwest- en Noordoost-Fryslân al voor miljoenen schade aan het watersysteem veroorzaakt. De verzilting van het grondwater aan de Waddenkust, schadelijk voor de landbouw in het gebied, gaat ook door. Het land zakt, de kaden moeten steeds weer opgehoogd worden en er moeten dure gemalen en waterbergingen aangelegd worden. Het Wetterskip heeft de schade vergoed gekregen door de NAM en Frisia Zout, maar de daling is onomkeerbaar. De FNP wil daarom dat het Wetterskip al het mogelijke doet tegen nieuwe winning van gas en zout. 2.3 Milieukwaliteit met kringloop De FNP streeft ernaar dat minder schadelijke stoffen uit mest, bestrijdingsmiddelen en medicijnen in het water terecht komen. Wij willen dat er maatregelen komen tegen uitspoeling van mineralen naar water en bodem, evenals de overstap naar biologische of gesloten kringloop bedrijfsvoering in de landbouw om de waterkwaliteit te verbeteren. Het aanplanten van rietstroken kan dit doel bevorderen; wij willen dat het Wetterskip, de Provincie en de gemeenten zoveel mogelijk hiervan in gezamelijkheid realiseren op het moment dat de oevers aan onderhoud toe zijn Rioolwater scheiden Wij willen in overleg met de gemeenten zo spoedig mogelijk de nog overgebleven riooloverstorten die op open water uitkomen saneren. De afvoer van regenwater door het scheiden van watersystemen moet actief gestimuleerd worden. De FNP wil de verstening van 14

15 de bebouwde kom tegen gaan, waarbij door het betegelen van tuinen, asfaltering en bestraten steeds minder ruimte voor het water overblijft om op natuurlijke wijze in de grond te zakken. Het Wetterskip moet daartoe samenwerken met gemeenten en de provincie bij projecten die dit doel bevorderen.. Natuur en landschap kernkwaliteit Voor ons zijn de Friese natuur en landschap in zijn totaliteit kernkwaliteiten van Fryslân en voor onze mienskip. Dat moeten wij in stand houden en daar mogen wij van genieten en profiteren. De provincie is de regisseur wanneer het gaat over het landelijk gebied. De natuur wordt regelmatig gezien als een kostenpost; onterecht naar onze mening. Natuur heeft juist veel te bieden. Daarom; onze natuur is ons groene goud waar wij zorgvuldig mee om moeten gaan. Het water maakt daar integraal onderdeel van uit en daarom heeft het Wetterskip ook een verantwoordelijkheid voor de Friese natuur Ecologische Hoofdstructuur afmaken De kleinere Ecologische Hoofdstructuur (EHS) zoals die met het Rijk is afgesproken, moet in 27 gerealiseerd zijn. Veel ervan is de zogenaamde natte natuur en bijna altijd is het Wetterskip erbij betrokken omdat de waterhuishouding van die gebieden verbeterd moet worden. De inrichting moet dan wel een goed beheer in de toekomst mogelijk maken. Het behoud en de versterking van de biodiversiteit is daarbij het uitgangspunt. De FNP wil dat het waterbeheer hier op ingericht wordt. De FNP wil dat het beheer van de natuur waar dat kan zoveel mogelijk door particulieren en boeren zelf gedaan wordt. De FNP is er een voorstander van om daarbij van onderop te werken via gebiedscollectieven of coöperaties. Dit zal zijn weerslag moeten krijgen in de samenwerking met het Wetterskip Fryslân weidevogelland Het weidevogelbeleid is voor ons als FNP zeer belangrijk. Het vastgestelde waterbeleid moet leiden tot het behoud en versterken van de populaties. Als dat niet zo is, dan zullen wij dit extra stimuleren. Het burgerinitiatief Kening fan de Greide, maar ook de BFVW spelen hierbij bij uitstek een rol als het gaat om het behoud van maatschappelijk draagvlak voor onze weidevogels. Ook gebiedscollectieven met initiatieven van onder op zoals bij de Skriezekrite Idzegea dragen wij een warm hart toe. Bij het beheer van water en landschap gaat de FNP uit van een weidevogelvriendelijke aanpak. Wij vragen van het Wetterskip dat hier in het dagelijkse werk terdege rekening mee gehouden wordt. 1

16 Veenweide en maatschappelijke kosten Het is wel duidelijk dat diepte-ontwatering en andere intensivering van het weidebeheer, mede oorzaak zijn van de bodemdaling. Daarom moet, misschien eerst vooral in het veenweidegebied, het grondwater naar een hoger peil terug gebracht worden. Gezien de verschillende grondsoorten in het veenweidegebied eist dit maatwerk. De maatregelen moeten vanuit het no regret principe opgezet worden. Dat wil zeggen dat agrarische bedrijfsvoering doorgezet kan worden, maar dat een andere functie van het gebied in de toekomst niet onmogelijk gemaakt wordt. De consequentie is dan wel dat de veehouderij zich aanpast in die gebieden. Economie, recreatie en natuur moeten zo beter in evenwicht komen. Voor de maatschappelijke kosten van die groene en blauwe diensten in het algemeen belang krijgen de boeren dan ook een vergoeding. De FNP wil dat de burgers op tijd betrokken worden bij het nieuwe beleid en maatregelen in het veenweidegebied. De maatschappelijke kosten van de agrarische bedrijfsvoering in het Lage Midden zijn bijna niet meer op te brengen. De schade door bodemdaling en diepte-ontwatering is onomkeerbaar. Wij moeten ons realiseren dat de extra oxidatie van de veengrond door een (te) laag waterpeil jaarlijks evenveel CO2 de lucht in jaagt als alle auto s in Fryslân bij elkaar. In de diepste polders moet daarom meer ruimte komen voor water, natte natuur of wateropvang. Een dynamisch peilbeheer met minder intensieve agrarische bedrijfsvoering aan de randen van de natuurgebieden ligt ook voor de hand. De FNP wil geld vrijmaken voor experimenten en schadeherstel. Daar waar de provincie en Wetterskip moreel (mede) verantwoordelijk zijn voor schade door bodemdaling en paalrot als gevolg van diepteontwatering moeten er beter werkende maatregelen komen dan de huidige. Denk aan dure en maar matige functionerende hoogwatercircuits om de woonhuizen heen en aan het schadefonds voor paalrot van de Provincie, waar tot nu toe bijna geen gebruik van gemaakt is. Ook de gemeentelijke wegen, riolen en andere infrastructuur in de veengebieden verzakken continu. Evenals voorzieningen en gebouwen en de recreatieve sector en andere bedrijven. En dan hebben we het nog niet eens over de gemalen, kaden en infrastructuur van het Wetterskip zelf. De FNP wil al deze kosten voor de maatschappij, particulieren en bedrijven integraal in beeld hebben om goede besluiten te kunnen nemen. 3.9 Steun voor de (sport)visserij In de Friese visserij hebben we de beroepsvissers, op het Wad en de Noordzee, de IJsselmeervissers, de binnenvissers en de sportvissers. Voor alle visserij activiteiten geldt dat 16

17 deze duurzaam moeten zijn. De FNP wil dat het Wetterskip zijn beleid en activiteiten ook afstemt op dit belang. De sportvissers zijn een recreatief-toeristische maar ook economische factor van belang in Fryslân en verdienen beleidsmatige en praktische steun van de provincie en het Wetterskip. De bestaande samenwerking hieromtrent willen wij daarom voortzetten. Wij willen de optie bekijken of de muskusrattenvangers van het Wetterskip breder ingezet kunnen worden voor taken bij het natuurbeheer in Fryslân, bijvoorbeeld bij het tegengaan van de stroperij op het water. De FNP wil doorgaan met het investeren in visvriendelijke gemalen en visvriendelijke verbindingen tussen polders en boezem. De vismigratierivier in de Afsluitdijk wil de FNP realiseren omdat daarmee het ecologische evenwicht tussen IJsselmeer en Waddenzee voor een deel terug gebracht kan worden. Actiepunten: 1 a. Geen gepruts met CO2 opslag, schaliegaswinning of radio-actief afval in Friese bodem, dat geeft te veel risico s voor ons grond- en drinkwater b. Milieukwaliteit water verbeteren door minder uitspoeling van schadelijke stoffen c. Meer ruimte voor water door minder asfalt en beton in de bebouwde kommen d. Kleinere Ecologische Hoofdstructuur in Fryslân afmaken e. Stimuleer ook als Wetterskip het werken van onder op met gebiedscollectieven. f. Een weidevogelvriendelijk waterbeheer door het Wetterskip g. Een grondige discussie over maatschappelijke kosten van de intensieve veehouderij en de diepte-ontwatering in de veenweidegebieden h. In de veenweidegebieden moet meer ruimte komen voor waterberging en natte natuur. 2 i. Extensievere veehouderij met blauwe en groene diensten in ruil voor een redelijke vergoeding j. Een beter werkend schadefonds voor paalrot dan het bestaande k. Bredere inzet van de muskusrattenvangers: bestrijding van de stroperij op het water l. Bestaande steun van Provincie en Waterschap aan de (sport) vissers doorzetten 17

18 18