Versie 28 februari Tijd voor een grondige aanpak, Fundering voor een nationale strategie.
|
|
- Lodewijk van den Brink
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Versie 28 februari 2014 Tijd voor een grondige aanpak, Fundering voor een nationale strategie.
2 250 miljoen euro per jaar wordt geraamd als extra onderhoudskosten voor infrastructuur (wegen en rioleringen) ten gevolge van slappe bodem.
3 Wat is het platform slappe bodem? Het platform slappe bodem is het netwerk van 21 gemeenten die te maken hebben met de gevolgen van een slappe bodem in de bebouwde omgeving. De gemeenten streven naar lange termijnoplossingen voor de problemen waarmee zij en hun burgers te maken hebben. Dit streven willen zij bereiken door het agenderen van de problematiek bij de politiek, kennisinstellingen en bedrijven en door het investeren in kennisdelen en kennisontwikkeling rond technische, procesmatige en financiële oplossingen. Wat is het probleem? In het overgrote deel van West- en Noord-Nederland bestaat de bodem uit slappe veen- en kleilagen. De gevolgen hiervan zijn verzakkende wegen, pleinen, stoepen en rioleringen, waardoor gemeenten te maken hebben met continu hoge beheerskosten. Het grootste deel van deze gemeenten ligt in het economische hart van Nederland, de Randstad, en zij vertegenwoordigen nationale economische belangen. De bewoners van deze gemeenten hebben te maken met hogere lasten, veel overlast door onderhoudswerkzaamheden, een openbare ruimte van mindere kwaliteit, het regelmatig ophogen van tuinen en eigen grond, maar ook met funderingsproblemen en verzakkende woningen en bedrijfspanden. De inklinking van de bodem is al eeuwen gaande en wordt versterkt doordat waterpeilen met de inklinking moeten meebewegen. Het doorgaand ophogen van bebouwd gebied versnelt het proces nog verder. Op lange termijn zullen hele dorpen en steden zover verzakt zijn dat ze onder water komen te staan. Ingrijpende, pijnlijke en dure maatregelen zijn nodig om de dorpen en steden droog te houden. Het is daarom tijd om nu te acteren om dit grote maatschappelijke probleem bespreekbaar en handelbaar te maken. Feiten op een rij Techniek Het slappe lagenpakket (klei en veen) is op sommige plekken wel meter dik. In de omgeving Gouda Waddinxveen Boskoop is dat voornamelijk veen, in Delft is dat voornamelijk klei. De bodem zakt hier soms met wel 2 tot 3 centimeter per jaar, ook in historische steden als Woerden en Gouda. Dit heeft tot gevolg dat infrastructuur in hoog tempo verzakt en frequent onderhouden moet worden om te voorkomen dat wegen onberijdbaar worden doordat ze regelmatig onder water komen te staan. Diverse aanlegtechnieken zijn door slappebodemgemeenten al uitgeprobeerd, bijvoorbeeld met lichte funderingen en ophoogmaterialen, maar de optimale beheerstrategie is nog niet ontdekt.
4 Verwachte bodemdaling en -stijging Op lange termijn zullen hele dorpen en steden zover verzakt zijn dat ze onder water komen te staan... Bron Deltares
5 Meer betrouwbare kennis over bodemopbouw en gedrag van de bodem is noodzakelijk om een betere afweging te kunnen maken tussen effectievere oplossingen voor aanleg en beheer van infrastructuur tegen aanvaardbare kosten. Stichting Rioned heeft in de Benchmark Rioleringszorg 2013 becijferd dat gemeenten met een slappe bodem bijna tweemaal zoveel riolering vervangen dan gemeenten met vooral zand en stevige kleigrond, terwijl de kosten voor vervanging hoger zijn en jaarlijks stijgen (zie tabel). Niet alleen wordt door deze gemeenten meer riolering vervangen, het gebeurt ook veel vaker. Gemeenten op slappe bodem hebben vaker te maken met verzakte en lekkende rioleringen. Ook huisaansluitingen vormen een belangrijke zorg. Niet alleen gemeenten hebben hiermee te maken, maar ook de nutsbedrijven die verantwoordelijk zijn voor kabels en leidingen. De maatschappelijke kosten zijn hoog: 250 miljoen euro per jaar wordt geraamd als extra onderhoudskosten infrastructuur ten gevolge van de slappe bodem. Financiën In 2005 heeft Cebeon onderzoek gedaan naar de meerkosten die gemeenten hebben ten gevolge van de slappe bodem. Dit heeft geleid tot een herverdeling van het gemeentefonds van 17,5 miljoen in 2007 ten gunste van gemeenten met een slappe bodem. De slappebodemgemeenten waren destijds blij met deze erkenning, maar stelden tegelijk dat dit slechts een deel van het probleem oplost. De werkelijke meerkosten liggen veel hoger. Effect van bodemsoort op de totale onderhoudskosten (gemiddeld over ) 70% Toename kosten per km systeembuis per jaar 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% -10% 0-25% 25-50% 50-75% >75% aandeel veen+klei/veen Bron: Benchmark Rioleringszorg 2010, Stichting Rioned -20%
6 Benchmark Rioleringszorg 2013 van Stichting Rioned becijfert dat gemeenten met een slappe bodem bijna tweemaal zoveel riolering vervangen dan gemeenten met vooral zand en kleigrond.
7 De hogere rioolkosten waarmee slappe bodem gemeenten worden geconfronteerd, worden in de vorm van de relatief hoge rioolheffingen doorbelast aan de burgers om de gemeentebegroting sluitend te krijgen. COELO heeft in 2009 in opdracht van het Platform Slappe Bodem onderzoek gedaan. Een van de conclusies was dat het aandeel van de bodem dat uit klei bestaat verlagend werkt op de hoogte van de woonlasten, terwijl het aandeel van kleiveen en (vooral) veen verhogend is voor de woonlasten. De rioolheffing in een gemeente die voor meer dan de helft uit veenbodem bestaat ligt soms wel 100 per huishouden hoger, bijvoorbeeld in Zaanstad. Dat is 65% hoger dan gemiddeld! Los van de lasten voor burgers en gemeenten, is de schade voor de economie van heel Nederland groot, zeker wanneer rekening wordt gehouden met gangbare klimaatscenario s waarin watertekorten en wateroverschotten langer en heviger voorkomen. In een poging de impact van deze klimaatscenario s te kwantificeren heeft Deltares in 2012 een onderzoek uitgevoerd in opdracht van het Deltaprogramma Nieuwbouw en Herstructurering. Voor slappebodemgemeenten wordt hierin een bedrag van 250 miljoen euro per jaar aan extra onderhoudskosten aan infrastructuur (wegen en riolering) als benadering genoemd voor de huidige situatie. Deze kosten stijgen jaarlijks afhankelijk van het optredend klimaatscenario. De schade aan funderingen inclusief infrastructuur, als gevolg van grondwateronderlast in nog vele malen hoger en kan oplopen tot wel 25 miljard euro tot Samenwerking en gedeelde verantwoordelijkheid De slappe bodem is niet een probleem van gemeenten alleen. Het is een groot en groeiend maatschappelijk probleem, dat onze economie direct raakt en om een stevige aanpak vraagt. Ook het bedrijfsleven, de landbouw, huiseigenaren, waterschappen, Rijkswaterstaat, nutsbedrijven en provincies hebben te maken met de gevolgen van bodemdaling. Op langere termijn zullen de gevolgen van de bodemdaling meer zichtbaar worden en daarmee ook de schade. Hoe complex het probleem is, laat onderstaande illustratie zien. Dé oplossing zal niet gevonden worden, maar wel is duidelijk dat meer gevraagd zal worden van het samenspel tussen de partijen die een deel van de verantwoordelijkheid dragen. We kunnen het niet laten gebeuren dat onze waardevolle steden en dorpen verder wegzakken!
8 Evaporatie Neerslag Neerslag Evapotranspitaite Drainage Afstroming Schade aan riool door verschilzetting Infiltratie Infiltratie Rioolstelsel Vuilwater Evapotranspitaite Infitratie Drainage Afname waterkwaliteit Drinkwater Grondwater overlast Capilaire nalevering Overstorting Hittestress Irrigatie Drainage (lekkage) Verschilzetting wegen Wateropname afstroming Wateraanvoer voor peilbeheer en doorspoeling Evaporatie Hittestress Percolatie Neerslag Droogteschade groen funderingschade door grondwater overlast Grondwater winter Grondwater zomer Paalrot Afvalwater zuiv ering Tijd voor een grondige aanpak! Het Platform Slappe Bodem pleit voor: n Brede maatschappelijke aandacht n Een nationaal (onderzoeks)programma gekoppeld aan een onderzoeksfonds n Nationale strategie slappe bodem n Investeringsfonds voor onderhoud infrastructuur Dit zal een grote bijdrage leveren aan de doelstelling van het Deltaprogamma om Nederland ook op lange termijn droog, leefbaar en welvarend te houden. Een stevige en gedragen strategie om onaanvaardbare economische en maatschappelijke schade te voorkomen is dringend noodzakelijk. Het is nu tijd voor een grondige aanpak! Platform Slappe Bodem Postbus 45, 2800 AA Gouda info@slappebodem.nl
Paalrot door lekke drainerende riolen
Stichting Platform Fundering Nederland (SPFN) Postbus 192 3300 AD Dordrecht e-mail: fundering@cs.com. internet: www.platformfundering.nl bankrek 10.22.67.847 KvK: 24370117 Paalrot door lekke drainerende
Nadere informatieHierbij ontvangt u ons antwoord met een kopie van de schriftelijke vragen van de heer Snoek.
Gemeenteraad Postbus 41 3417 ZG MONTFOORT Uw kenmerk: Zaaknummer: 405794 Onderwerp: Artikel 39 vragen PAK oplopende kosten veenbodemdaling : Datum verzending: 2 8 FEB. 20)7 Geachte raadsleden, Op 5 januari
Nadere informatieDe klimaatbestendige (oude) stad
De klimaatbestendige (oude) stad Peter den Nijs Wareco ingenieurs F3O KANS OP PAALROT Groot deel Nederland Grote verschillen bodemopbouw Grote verschillen in klimaateffect Grote spreiding in risico s 1
Nadere informatieGOUDA STEVIGE STAD AANPAK OVERLAST BODEMDALING BINNENSTAD
GOUDA STEVIGE STAD AANPAK OVERLAST BODEMDALING BINNENSTAD De bodem onder onze binnenstad daalt al eeuwen. Dat leidt tot overlast. In deze folder leest u meer over oorzaak, gevolgen en aanpak. STAD MET
Nadere informatiePaalrot door lekke drainerende riolen
Paalrot door lekke drainerende riolen Tot 1960-1970 soms ook nog daarna zijn houten heipalen gebruikt in klei en veengebieden voor de fundering van woningen. Tot ongeveer 1910 als Amsterdamse en Rotterdamse
Nadere informatieUitvoeringsplan
Uitvoeringsplan 2011 2014 2 Inleiding Sinds circa 2002 werken de gemeenten van het Intergemeentelijk samenwerkingsorgaan Midden-Holland (ISMH) samen om bij de beheerders van het Gemeentefonds aandacht
Nadere informatieDe bodem daalt sneller dan de zeespiegel stijgt. Tijd voor een innovatieve en integrale aanpak van bodemdaling!
De bodem daalt sneller dan de zeespiegel stijgt Tijd voor een innovatieve en integrale aanpak van bodemdaling! In de Nederlandse Delta wonen negen miljoen mensen. Hier wordt zeventig procent van ons inkomen
Nadere informatieManagementrapportage Kosten in beeld. Kosten in beeld
Managementrapportage Kosten in beeld Projectnummer: 353384 Referentienummer: SWNL0226682 Datum: 01-06-2018 Kosten in beeld Studie naar de kosten van gemeentelijke infrastructuur op slappe bodem en de te
Nadere informatieRuimtelijke Adaptatie en Zoetwater Voor watertekort kennisvragen te over? Kennisdag Zoetwater, Utrecht 15mei 2018
Ruimtelijke Adaptatie en Zoetwater Voor watertekort kennisvragen te over? Kennisdag Zoetwater, Utrecht 15mei 2018 Afspraken verdeling van focus DP Ruimtelijke Adaptatie Stedelijk gebied Gemeenten (verbinding
Nadere informatieGevolgen van watertekorten voor stedelijk gebied. Marco Hoogvliet Projectmanager Stedelijk water en bodembeheer. Opdrachtgever: het Deltaprogramma
Gevolgen van watertekorten voor stedelijk gebied Focus op funderingsschade Marco Hoogvliet Projectmanager Stedelijk water en bodembeheer Opdrachtgever: het Deltaprogramma Doel Deltaprogramma Garanderen
Nadere informatieNieuwe ontwikkelingen:
Nieuwe ontwikkelingen: KNMI werkt aan scenario s 2021 Nieuwe thema s in Deltaprogramma 2019: Bodemdaling Klimaatadaptatieve Nieuwbouw Zeespiegelstijging Strategische verkenningen klimaatadaptatie in VJN:
Nadere informatieBODEMDALING DOOR DIEPE EN ONDIEPE OORZAKEN
BODEMDALING DOOR DIEPE EN ONDIEPE OORZAKEN PETER VAN BERGEN NOORDELIJKE NETWERKDAG BODEM 18 MEI 2017 Tel.: 050 3164689 Postbus 610, 9700 AP Groningen www.commissiebodemdaling.nl Email: p.vanbergen@commissiebodemdaling.nl
Nadere informatieWater en vocht in of rond uw huis?
Water en vocht in of rond uw huis? Een ondergelopen kelder, schimmel in de badkamer, een tuin die blank staat. Meestal moet u, als (huis)eigenaar, erfpachter of huurder waterproblemen zelf verhelpen. In
Nadere informatieMiddelburg Polder Tempelpolder. Polder Reeuwijk. Reeuwijk. Polder Bloemendaal. Reeuwijksche Plassen. Gouda
TNO Kennis voor zaken : Oplossing of overlast? Kunnen we zomaar een polder onder water zetten? Deze vraag stelden zich waterbeheerders, agrariërs en bewoners in de Middelburg-Tempelpolder. De aanleg van
Nadere informatieVoortgang en resultaat aanpak afvalwaterketen
Voortgang en resultaat aanpak afvalwaterketen Stand van zaken voorjaar 2013 In het Bestuursakkoord Water (mei 2011) zijn afspraken gemaakt over onder andere het vergroten van de doelmatigheid in de waterketen.
Nadere informatieVerkenning Bodemdaling
Verkenning Bodemdaling Versterking bestaande aanpak Foto: G. Boerekamp Aanpak De verkenning is uitgevoerd door Tommy Bolleboom (RWS/Bodem+) i.s.m. Niels Kinneging (RWS), Gilles Erkens (Deltares) en Michiel
Nadere informatieNieuwe riolering in uw straat
R Nieuwe riolering in uw straat Vervangen riolering Binnenkort wordt de riolering in uw straat vervangen. Wat doet de gemeente en waarvoor bent u verantwoordelijk? We hopen in ieder geval dat u zo min
Nadere informatieSlappe bodemdag 21 juni 2013
Slappe bodemdag 21 juni 2013 Financieel kennisgebied Hoe werkt het gemeentefonds en waar let je op in de begroting? Doel van financiële workshop Informeren Gemeentefinanciën en slappe bodem Wat doet de
Nadere informatieVoortgang en resultaat aanpak afvalwaterketen
Voortgang en resultaat aanpak afvalwaterketen Stand van zaken voorjaar 2014 In het Bestuursakkoord Water (mei 2011) zijn afspraken gemaakt over onder andere het vergroten van de doelmatigheid in de waterketen.
Nadere informatieNaar veilige Markermeerdijken
Naar veilige Markermeerdijken Naar veilige Markermeerdijken Hoogheemraadschap Hollands Noorder kwartier versterkt 33 kilometer afgekeurde dijk tussen Hoorn en Amsterdam. Tijdens de toetsronde in 2006 zijn
Nadere informatieleeft......met water Regenwater gescheiden afvoeren
Schijndel leeft......met water Regenwater gescheiden afvoeren Schijndel leeft met water Door veranderende weersomstandigheden en toekomstige ontwikkelingen in de waterwetgeving, moet iedere gemeente een
Nadere informatieFinanciële consequenties BAW: Alleen de goede dingen doen
Financiële consequenties BAW: Alleen de goede dingen doen Rob Hermans Senior projectmanager Presentatie 29 september 2011 Opbouw presentatie Wat zijn de financiële afspraken? Waardoor stijgt de rioolheffing?
Nadere informatieDeltaprogramma Nieuwbouw en herstructurering. Intentieverklaring Ruimtelijke Adaptatie
Deltaprogramma Nieuwbouw en herstructurering Intentieverklaring Ruimtelijke Adaptatie Wateroverlast Wateroverlast is waarschijnlijk het meest zichtbare probleem. Steeds vaker staan winkels en kelders vol
Nadere informatieCoP Slappe Bodem. 3 april 2014. Team Realisatie en Beheer. door Welmoed Visser
CoP Slappe Bodem 3 april 2014 Team Realisatie en Beheer door Welmoed Visser 1 Inhoud Voorstellen Ernst van de situatie in Woerden Programma Ontwikkeling Veengebied Ervaring bouwrijp maken en woonrijp houden
Nadere informatieToepassing van onderwaterdrains in stad en land: mogelijkheden en kansen
Toepassing van onderwaterdrains in stad en land: mogelijkheden en kansen Workshop 1.4 Kennisconferentie Deltaprogramma Jan van den Akker Alterra / Wageningen UR janjh.vandenakker@wur.nl Bodemdaling Component
Nadere informatieFinanciële consequenties BAW: Alleen de goede dingen doen
Financiële consequenties BAW: Alleen de goede dingen doen Rob Hermans Senior projectmanager Presentatie 29 september 2011 Opbouw presentatie Wat zijn de financiële afspraken? Waardoor stijgt de rioolheffing?
Nadere informatieEen slimme oplossing voor ecologisch watermanagement.
Een slimme oplossing voor ecologisch watermanagement. OVERHEID & PUBLIEKE DIENSTEN www.hydrorock.com Overheden en watermanagement Watermanagement in stedelijke gebieden is zeer actueel. Klimaatverandering
Nadere informatieProgramma Water en klimaatveranderingen
Programma Water en klimaatveranderingen Ger Renkens / Luuk Postmes 7 juni 2016 Doel Beschermen van de volksgezondheid en het milieu en het leveren van een bijdrage aan het in stand houden en verbeteren
Nadere informatieKennisinnovaties slappe bodems
Kennisinnovaties slappe bodems Agenda 10 min 15 min 15 min 5 min Introductie Enrico Moens (program manager Climate and Sustainability bij Grontmij) Leon van Paassen (assistant professor Geo- Engineering
Nadere informatieProgramma van de avond
Programma van de avond Opening en welkom (5 min.) Presentatie plan van aanpak (20 min.) Vragen ter verduidelijking van de presentatie (20 min.) Informatiemarkt Avond voorzitter: Jean Paul Andela Presentatie
Nadere informatieagendapunt 04.B.17 Aan Commissie Stedelijk water en watersysteem STARTNOTITIE VISIE EN STRATEGIE OP BODEMDALING
agendapunt 04.B.17 1252397 Aan Commissie Stedelijk water en watersysteem STARTNOTITIE VISIE EN STRATEGIE OP BODEMDALING Voorstel Commissie Stedelijk water en watersysteem 06-09-2016 Kennis te nemen van
Nadere informatieINDELING INLEIDING (AANLEIDING?) GRONDWATERBEHEER IN DELEN DE WATERWET OVERLAST EN ONDERLAST: DE PROBLEMEN VERBONDEN.
INDELING Grondwaterbeheer in de stad: een kans Peter den Nijs Inleiding Grondwaterbeheer in de stad: een kans Beleid grondwater stedelijk gebied Het wordt alleen maar slechter Afsluiting en vragen Grondwaterbeheer
Nadere informatiegrondwater doorgrond wat kunt u doen tegen grondwateroverlast?
grondwater doorgrond wat kunt u doen tegen grondwateroverlast? grondwater doorgrond Grondwater bestaat uit regenwater en oppervlaktewater dat in de bodem is weg gezakt en kwelwater dat onder druk uit lager
Nadere informatieFormulier ten behoeve van het indienen van schriftelijke vragen als bedoeld in artikel 37 van het Reglement van Orde Verenigde Vergadering Delfland
Formulier ten behoeve van het indienen van schriftelijke vragen als bedoeld in artikel 37 van het Reglement van Orde Verenigde Vergadering Delfland Schriftelijke vragen bodemdaling Zaterdag 6 januari j.l.
Nadere informatieVragen en antwoorden Aanpak Agniesebuurt
Vragen en antwoorden Aanpak Agniesebuurt Waarom aan de slag in de Agniesebuurt? Oude stadswijken zoals de Agniesebuurt, die dichtbebouwd zijn met veel verharding en weinig open water en groen, zijn kwetsbaar
Nadere informatieDeltaprogramma Nieuwbouw en herstructurering. Bouw nú aan de stad van de toekomst
Deltaprogramma Nieuwbouw en herstructurering Bouw nú aan de stad van de toekomst Wateroverlast Wateroverlast is waarschijnlijk het meest zichtbare probleem. Steeds vaker staan winkels en kelders vol water.
Nadere informatieDroogte in de stad Geohydrologie, civiele techniek en bouwkunde verbonden
Droogte in de stad Geohydrologie, civiele techniek en bouwkunde verbonden drs. ing. Maarten Kuiper Wareco ingenieurs ing. Arjen van Maanen Wat gaan we doen? Geohydrologische effecten van droogte (we meten,
Nadere informatieBodemdaling. Tommy Bolleboom, Welmoed Visser, Jeroen Jansen, Bern vd Berg, Arend van Woerden, Sien Kok
1 Bodemdaling Tommy Bolleboom, Welmoed Visser, Jeroen Jansen, Bern vd Berg, Arend van Woerden, Sien Kok 2 Thema Bodemdaling 3-luik van sessies vandaag: 2.1 Naar een duurzamer beheer van de openbare ruimte
Nadere informatieInrichten in de praktijk
Deals Inrichten in de praktijk Onderzoeksvoorstel KBS: inrichting in de praktijk, onderzoeksbudget gehonoreerd. Doel: opleiding publieke professionals Inrichten in de praktijk Onderzoeksvoorstel KBS: inrichting
Nadere informatieGroot onderhoud in uw wijk Ophogen van straten, vervangen riolering en andere werkzaamheden
Groot onderhoud in uw wijk Ophogen van straten, vervangen riolering en andere werkzaamheden Wat doet de gemeente? Groot onderhoud Capelle is voor een deel gebouwd op slappe veengrond. Grond die in jaren
Nadere informatieVoortgang en resultaat regionale uitwerking Bestuursakkoord Water, onderdeel afvalwaterketen
Voortgang en resultaat regionale uitwerking Bestuursakkoord Water, onderdeel afvalwaterketen Stand van zaken voorjaar 2015 In het Bestuursakkoord Water (BAW) van mei 2011 zijn afspraken gemaakt over onder
Nadere informatiePresentatie van gebiedsavond Peilbesluit Zegveld Gebiedsavond De Haak 29 oktober 2018
Presentatie van gebiedsavond Peilbesluit Zegveld Gebiedsavond De Haak 29 oktober 2018 In gesprek over het water(peil) in De Haak, Zegveld en alternatieven voor het toekomstig waterpeil Programma Welkom
Nadere informatieVoortgang en resultaat regionale uitwerking Bestuursakkoord Water, onderdeel waterketen
Voortgang en resultaat regionale uitwerking Bestuursakkoord Water, onderdeel waterketen Stand van zaken voorjaar 2016 In het Bestuursakkoord Water (BAW) van mei 2011 zijn afspraken gemaakt over onder andere
Nadere informatieLeonidas. Meebewegen of niet? Jos Kuppens Anne Mollema Dick Wilschut. 31 maart 2016
Leonidas Meebewegen of niet? Jos Kuppens Anne Mollema Dick Wilschut 31 maart 2016 Leonidas Noordelijke maasoever vlak bij Brienenoordbrug 01-04-16 2 Vroeger sportvelden 01-04-16 3 Leonidas in het kort
Nadere informatieDoetinchem, 21 juli 2014
Doetinchem, 21 juli 2014 Deze notitie over het risico op verzakking van bebouwing als gevolg van de plannen is opgesteld in 2011. In de notitie wordt een verwachte grondwaterstandstijging in de bebouwde
Nadere informatieFunderingsproblematiek Tweede kamer commissie BiZa en I&M 28 maart 2013
. Funderingsproblematiek Tweede kamer commissie BiZa en I&M 28 maart 2013 Agenda: 1. Presentatie Ing. Ad van Wensen, Ir. Dick de Jong, Ir. Peter Ligthart 2. Aanbieding noodkreet Martine Coevert 3. vragen?
Nadere informatieWie zijn wij. Duurzaam ophogen: miljoenen besparen! Platform 3BW. Programma. Platform Beter Bouwen Beter Wonen
Wie zijn wij Platform Beter Bouwen Beter Wonen Duurzaam : miljoenen besparen! Tevens veel samenwerking met: TNO, Tauw, Fugro, SBR, gemeentes, enzovoort David Biron (Witteveen+Bos) Welmoed Visser (Grontmij)
Nadere informatieProeftuin Kockengen. Verkennende berekeningen in het kader van ''Kockengen Waterproof" J.T. Buma Deltares, 2013, B
Proeftuin Kockengen Verkennende berekeningen in het kader van ''Kockengen Waterproof" J.T. Buma 1207761-003 Deltares, 2013, B Deltores Titel Proeftuin Koekengen Opdrachtgever Project Rijkswaterstaat Waterdienst
Nadere informatieBewonersbrief Wijziging start uitvoering voor werkzaamheden in uw buurt
Bewonersbrief Wijziging start uitvoering voor werkzaamheden in uw buurt Datum bewonersbrief: 15 februari 2017 Contactpersoon: L. Jongmans Telefoonnummer: 14 0 75 Inhoud bewonersbrief: In februari 2015
Nadere informatieKlimaateffectschetsboek West-en Oost-Vlaanderen NATHALIE ERBOUT ZWEVEGEM, 5 DECEMBER 2014
Klimaateffectschetsboek West-en Oost-Vlaanderen NATHALIE ERBOUT ZWEVEGEM, 5 DECEMBER 2014 Klimaateffectschetsboek Scheldemondraad: Actieplan Grensoverschrijdende klimaatbeleid, 11 september 2009 Interregproject
Nadere informatieAnne Mollema IGWR. Grondwater in de Stadhouderslaan en omgeving
Anne Mollema IGWR Grondwater in de Stadhouderslaan en omgeving Inhoud Water in de stad, hoe zit dat in elkaar Wie is waarvoor verantwoordelijk Wanneer is er een probleem Grondwaterstanden gemeten Wat kunt
Nadere informatieBodemdaling van A tot Z
Bodemdaling van A tot Z Arjen Snaterse (Gemeente Almere) Alison Jenkins (Gemeente Zaanstad) John Lambert (Deltares) 1 april 2016 Bodemdaling van A tot Z (1) 1 Bodemdaling in Internationaal Perspectief
Nadere informatieWater in Tiel. 1 Naast regionale wateren die in beheer zijn bij de waterschappen, zijn er rijkswateren (de hoofdwateren
Water in Tiel Waterbeleid Tiel en Waterschap Rivierenland Water en Nederland zijn onafscheidelijk. Eigenlijk geldt hetzelfde voor water en Tiel, met de ligging langs de Waal, het Amsterdam Rijnkanaal en
Nadere informatieVogelbuurt, Korte Akkeren
Vogelbuurt, Korte Akkeren Presentatie rioolvernieuwing 4 & 6 juli 2017 Openbare ruimte projectgebied Vogelbuurt & Westkade/Westerom Het riool binnen Korte Akkeren Vogelbuurt voldoet niet meer aan de gevraagde
Nadere informatieImpressie(informatieavond(rioolvervanging(Straatweg( Datum:(8(september(2015( Opstelling(verslag:(Tineke(van(Oosten(en(Sieb(de(Jong((cgOH)(
Impressie(informatieavond(rioolvervanging(Straatweg( Datum:(8(september(2015( Opstelling(verslag:(Tineke(van(Oosten(en(Sieb(de(Jong((cgOH)( Indeling(van(de(avond:(van(19.00(uur(tot(21.00(uur(konden(bewoners(van(de(Straatweg(informatie(
Nadere informatieTijd voor een grondige aanpak! Uitvoeringsprogramma webversie
Tijd voor een grondige aanpak! Uitvoeringsprogramma 2015-2019 webversie 1 Inleiding Het Platform Slappe Bodem bestaat sinds ongeveer 2002 en richt zich op vanouds op de problemen die gemeenten ervaren
Nadere informatieVERBINDEN, VERSTERKEN EN ONTWIKKELEN
Foto: Platform Slappe Bodem, Vincent Basler VERBINDEN, VERSTERKEN EN ONTWIKKELEN In oktober 2016 is het Nationaal Kennisprogramma Bodemdaling (voorheen kennisprogramma Klimaat, Water en Bodemdaling (KWB))
Nadere informatieKennisdag Funderingen. Congres Aanpak Funderingsproblematiek. Techniek en funderingsherstel. Frits van Tol TU-Delft Deltares.
Kennisdag Funderingen Congres Aanpak Funderingsproblematiek Techniek en funderingsherstel Frits van Tol TU-Delft Deltares November 24, 2013 1 Vermelding Sectie GeoEngineering onderdeel organisatie Overzicht
Nadere informatieGrondwater en de fundering van uw huis
Grondwater en de fundering van uw huis Vlak onder de grond is de bodem verzadigd met water: dit is het grondwater. Als uw huis houten funderingspalen heeft of géén funderingspalen, dan kan een lage grondwaterstand
Nadere informatieFeiten over de riolering
Feiten over de riolering Prestaties Middelen en mensen Samenhangen Schaalverschillen Doeltreffendheid en doelmatigheid Stichting RIONED, februari 21 T.b.v. het feitenonderzoek in het kader van doelmatig
Nadere informatieOmgang met hemelwater binnen de perceelgrens
Omgang met hemelwater binnen de perceelgrens Ir. Emil Hartman Senior adviseur duurzaam stedelijk waterbeheer Ede, 10 april 2014 Inhoud presentatie Wat en hoe van afkoppelen Wat zegt de wet over hemelwater
Nadere informatieVerzilting in Laag Nederland Themabijeenkomst Verzilting en Waterkwaliteit. Joost Delsman, Deltares
Verzilting in Laag Nederland Themabijeenkomst Verzilting en Waterkwaliteit Joost Delsman, Deltares Verzilting in Nederland 1. Open verbindingen met de zee 2. Uitstromend brak grondwater Open verbindingen
Nadere informatieWater- en Rioleringsplan
Water- en Rioleringsplan 2017-2021 Inleiding Hemelwater Oppervlaktewater overstort Afvalwater Grondwater Drinkwater Beleidskader Wet Milieubeheer afname- en zorgplicht voor afvalwater verplichting WRP
Nadere informatieVoortgang en resultaat regionale uitwerking Bestuursakkoord Water, onderdeel waterketen Stand van zaken voorjaar 2019 In het Bestuursakkoord Water (BA
Voortgang en resultaat regionale uitwerking Bestuursakkoord Water, onderdeel waterketen Stand van zaken voorjaar 2019 In het Bestuursakkoord Water (BAW) van mei 2011 zijn afspraken gemaakt over het vergroten
Nadere informatieDuurzame watersystemen
TITEL VAN PRESENTATIE SUBTITEL VAN PRESENTATIE Maar water kost toch niets? Waterverbruik en klimaatverandering Infrastructuur Drinkwater Afvalwater Hemelwater Waterverbruik en klimaatverandering Drinkwater
Nadere informatieWateroverlast Informatie over de meest voorkomende waterproblemen
Wateroverlast Informatie over de meest voorkomende waterproblemen Colofon Dit is een uitgave van de gemeente Zeewolde Augustus 2011 Oplage: 2500 exemplaren Fotografie Gemeente Zeewolde fresh fotooz Productie
Nadere informatieEen route naar een. Programmatische aanpak duurzame veenweideontwikkeling. 12 april 2017 Siem Jan Schenk/ Ruud Maarschall Derk Jan Marsman
Een route naar een Programmatische aanpak duurzame veenweideontwikkeling 12 april 2017 Siem Jan Schenk/ Ruud Maarschall Derk Jan Marsman Uitgangspunten Gebiedscommissie Laag Holland (MKBA in 2009) Bodemdaling
Nadere informatieWelkom. Integraal Beheer Openbare Ruimte. Erwin Heeringa (Nederlek)
Welkom Integraal Beheer Openbare Ruimte Erwin Heeringa (Nederlek) Inhoud Inleiding Beheerfilosofie Project Da Costabuurt Zetting in beeld Wegbeheer Rioolbeheer Projectkosten Kruisingen K&L Hoe verder???
Nadere informatiePresentatie GRP Commissievergadering 6 oktober Peter Borkus, Susanne Naberman
Presentatie GRP 2016-2020 Commissievergadering 6 oktober Peter Borkus, Susanne Naberman Programma Inhoud Waarom een nieuw GRP? Evaluatie afgelopen planperiode Een gezonde leefomgeving Een veilige leefomgeving:
Nadere informatieBewoners- Informatie oktober Onderhoud s Gravenwetering
Bewoners- Informatie oktober 2017 Onderhoud s Gravenwetering Programma Welkom Aanleiding van de werkzaamheden Werkzaamheden Gemeente Riolering Ophoging Bestrating Groen Openbare Verlichting Singelverbindingen
Nadere informatieNotitie. Aan : Jorg Pieneman, Irene Quakkelaar. Kopie aan : Jasper Overbeeke, Albert Kemeling. Datum : 9 maart 2017
Notitie Stadsontwikkeling Ingenieursbureau Aan : Jorg Pieneman, Irene Quakkelaar Kopie aan : Jasper Overbeeke, Albert Kemeling Datum : 9 maart 2017 Betreft : Binnentuinen Ageniesebuurt Bezoekadres: De
Nadere informatieNieuwe riolering in uw woonwijk
Nieuwe riolering in uw woonwijk Vervangen van uw riolering Hoe werkt het vervangen van de riolering? Hoe moet ik een nieuwe huisaansluiting aanleggen? Stankoverlast Consequenties voor grondwaterpeil Inspectie
Nadere informatieDE TOMBOLA VAN DE RIOOLHEFFINGEN
4 GROTE VERSCHILLEN IN BEHEERKOSTEN RIOOL PER GEMEENTE A DE TOMBOLA VAN DE RIOOLHEFFINGEN B I N G O 9 20 33 55 61 6 27 39 46 72 12 30 51 64 11 25 40 47 68 10 17 41 57 74 Een meerpersoonshuishouden in Veenendaal
Nadere informatie# 3. West. Special: Bijeenkomst van Leergemeenschap West-Nederland Water- en Ruimteberichten. Deze uitgave is mogelijk gemaakt door:
West # 3 Deze uitgave is mogelijk gemaakt door: Special: Bijeenkomst van Leergemeenschap West-Nederland Water- en Ruimteberichten Met medewerking van: Juni 2015 wvl0615lv055 Foto: www.hoogzomer.eu Inhoud
Nadere informatieVoortgang en resultaat regionale uitwerking Bestuursakkoord Water, onderdeel waterketen
Voortgang en resultaat regionale uitwerking Bestuursakkoord Water, onderdeel waterketen Stand van zaken voorjaar 2017 In het Bestuursakkoord Water (BAW) van mei 2011 zijn afspraken gemaakt over onder andere
Nadere informatieOpknappen wijk Vogelweide. vragen en antwoorden
Opknappen wijk Vogelweide vragen en antwoorden Vogelweide is toe aan groot onderhoud, denk daarbij aan zaken als het vervangen van de riolering en het ophogen van de straat. Het uitvoeren van groot onderhoud
Nadere informatieWaterproof Zeehelden Gezamenlijke aanpak
Waterproof Zeehelden Gezamenlijke aanpak Bewonersavond 16-11-2016 1 Programma Welkom 19.30 Toelichting stand van zaken 19.35 Praattafels 20.45 Einde uitloop 21.30 Info: www.utrecht.nl/waterproof vragen:
Nadere informatieKlimaatadaptatie. Programmaplan duurzame en gezonde stad
Klimaatadaptatie Programmaplan duurzame en gezonde stad Inhoud Ons klimaat verandert Wat betekent het voor Nederland? De uitdagingen voor onze regio Wat doen we al in Helmond en waar dragen we aan bij?
Nadere informatieSECRETARIAAT-GENERAAL SECRÉTARIAT GÉNÉRAL. Titre. Klimaatadaptatie in de Benelux: Aanzetten tot convergenties
SECRETARIAAT-GENERAAL SECRÉTARIAT GÉNÉRAL Titre Klimaatadaptatie in de Benelux: Aanzetten tot convergenties Klimaatmatrix Benelux Bronnen: Beschikbare overheidsrapporten Beleidsadviserende onderzoeken
Nadere informatieagendapunt Aan Verenigde Vergadering STARTNOTITIE VISIE EN STRATEGIE OP BODEMDALING
agendapunt 07.02 1252397 Aan Verenigde Vergadering STARTNOTITIE VISIE EN STRATEGIE OP BODEMDALING Gevraagd besluit Verenigde Vergadering 07-07-2016 Kennis te nemen van de startnotitie voor het opstellen
Nadere informatieVoorstel afdoening motie Prioriteit aan funderingsrisicogebieden, ingediend door de raadsleden Velter (SP) en Verheij (WD).
Gemeente Rotterdam College van Burgemeester en Wethouders Bezoekadres: Stadhuis Coolsingel 40 3011 AD Rotterdam Postadres: Postbus 70012 3000 KP Rotterdam Aan de Gemeenteraad Website: www.rotterdam.nl
Nadere informatietuinweek 2015 Water(overlast) in de tuin Lara de Graaf Landschapsarchitect Groei & Bloei Houten 16 juni 2015
tuinweek 2015 Water(overlast) in de tuin Lara de Graaf Landschapsarchitect Groei & Bloei Houten 16 juni 2015 Voorstellen multifunctionele landbouw functieverandering landschappelijke inpassing gebiedsontwikkeling
Nadere informatieSamen naar een robuuste zoetwatervoorziening
Ruud Bartholomeus, 21 maart 2019, Utrecht 1 Samen naar een robuuste zoetwatervoorziening Balans tussen watervraag en wateraanbod Ruud Bartholomeus, namens collega s 2 Balans tussen watervraag en wateraanbod
Nadere informatieStudie naar de huidige en toekomstige waterbehoefte van stedelijke gebieden
Studie naar de huidige en toekomstige waterbehoefte van stedelijke gebieden extra aanvoer passieve infiltratie gronciwatervoorraad E,5 w 1,5.,/..,//1 4 4 4 5 4-- 2 E 1 4- ru 2,5 ir.lu -2-3 1 16 oktober
Nadere informatieDeltaprogramma: het werk aan onze delta is nooit af. Katja Portegies Staf Deltacommissaris 11 juni 2014
Deltaprogramma: het werk aan onze delta is nooit af Katja Portegies Staf Deltacommissaris 11 juni 2014 1 Tot 6.70 m. onder zeeniveau 60% overstroombaar gebied, daar wonen ongeveer 9 miljoen mensen met
Nadere informatieBouwrijp maken met schuimbeton;
s tichting b ouwr esearch Bouwrijp maken met schuimbeton; een technisch-economische visie rapporteurs: ir. A. Boogert TAUW Intra Consult BV ir. W. de Wijs TAUW Intra Consult BV IJ Bouwrijp maken met schuimbeton;
Nadere informatieIntegraal Waterplan Haarlem. Erhard Föllmi afd. OGV/SZ 17 sept. 2014
Integraal Waterplan Haarlem Erhard Föllmi afd. OGV/SZ 17 sept. 2014 Inhoud presentatie 1. Enkele begrippen 2. Waterplan Haarlem Aanleiding en doel Gerealiseerde maatregelen Actualisatie Geplande maatregelen
Nadere informatieDalende bodems, stijgende kosten
Dalende bodems, stijgende kosten Mogelijke maatregelen tegen veenbodemdaling in het landelijk en stedelijk gebied door Gert Jan van den Born 1 Aanleiding voor een studie over veenbodemdaling Recent verleden:
Nadere informatieGrondwater in stedelijk gebied
Grondwater in stedelijk gebied Kruisbestuiving met de afdeling riolering 29 mei 2013 Jacqueline Flink Waterbalans Grondwateraanvulling uit neerslag??? Grondwateraanvulling GBKA (~ BGT) goede info over
Nadere informatieProbleemstructurering Binnenstad Gouda
Probleemstructurering Binnenstad Gouda Eindrapport 23 januari 2015 Opgesteld door: Eline de Jong Joris Geertman Angelika Schanda European Master Programme in System Dynamics Radboud Universiteit Nijmegen
Nadere informatieWoerden heeft genoeg van ophogen
14 trend pagina 14 22 AUTEUR JAN JAGER Bodemdaling en klimaatactie gekoppeld Woerden heeft genoeg van ophogen Het vorig jaar gepresenteerde Deltaplan Ruimtelijke adaptatie schrijft voor dat overheden vóór
Nadere informatieZoet is goed maar een beetje zout smaakt beter door Pier Vellinga *) Spaarwater eindsymposium Schouwburg de Harmonie, Leeuwarden, 12 maart 2019
Zoet is goed maar een beetje zout smaakt beter door Pier Vellinga *) Spaarwater eindsymposium Schouwburg de Harmonie, Leeuwarden, 12 maart 2019 Presentatie in drie delen: 1. Het klimaat verandert; wat
Nadere informatieKlimaatbestendige stad
Klimaatbestendige stad Joke van Wensem Samenwerken aan water en klimaat Programmaplan en kennisagenda Algemeen en programmering: Deltaprogramma RA/IenM, STOWA, RWS, CAS, Deltares Projectentournee: Deltaprogramma
Nadere informatieBodemdaling door diepe en ondiepe oorzaken in Groningen
Bodemdaling door diepe en ondiepe oorzaken in Groningen In Groningen kunnen de volgende oorzaken van bodemdaling worden onderscheiden (op basis van Hannink, 1990): Diepte in m- mv Natuurlijke oorzaken
Nadere informatieBESLISBOOM HEMELWATER MAATREGELEN
BESLISBOOM HEMELWATER MAATREGELEN Waar komt de vraag vandaan? Klimaatverandering Maatregelen Welke maatregel past het beste in welke situatie? 2 04-07-18 Voorbeelden bemaling nodig om IT-riool aan te leggen
Nadere informatieKlimaatopgave landelijk gebied
Klimaatopgave in beeld 13 oktober 2016, Hoogeveen Algemene info Klimaatopgave landelijk gebied Bert Hendriks Beleidsadviseur hydrologie 275.500 ha 580.000 inwoners 543 medewerkers 22 gemeenten 4.479 km
Nadere informatiePvE Stedelijk Water. Deel: Functionele Eisen Grondwater. Versie 1.1
PvE Stedelijk Water Deel: Functionele Eisen Grondwater Versie 1.1 Stadsbeheer / Stadsontwikkeling Water / Ingenieursbureau Datum : 8 mei 2018 Wijziging : Versie : 1.0 Status : Definitief Bezoekadres: De
Nadere informatieDoel: voorkom regenwateroverlast!
http://bit.ly/2pjgadl Wereldtemperatuur 188-216 Ontwikkeling extreme neerslag Doel: voorkom regenwateroverlast! Masterclass klimaatadaptatie Kennemerland, 18 mei 217. Harry van Luijtelaar, Stichting RIONED
Nadere informatie