BESLISBOOM HEMELWATER MAATREGELEN

Transcriptie

1 BESLISBOOM HEMELWATER MAATREGELEN

2 Waar komt de vraag vandaan? Klimaatverandering Maatregelen Welke maatregel past het beste in welke situatie?

3 Voorbeelden bemaling nodig om IT-riool aan te leggen 2 miljoen uitgeven om wateroverlast te beperken voor 4 huizen waterpasserende verharding aanleggen op een zeer hellende straat LEREN VAN ELKAAR Wat gebeurt er dan maatregel plaatsen zonder (genoeg) informatie over: vereisten voor goed functioneren van de maatregel omstandigheden op de locatie resultaat: gereduceerd functioneren maatregel of niet kosten-effectief functioneren

4 Opstarten Verzamelen informatie Opstellen beslisboom januari-februari maart-juni Juni- Manon, Marijke, Elwin, Harry, Jan, Karst Jan Anouk, Robert, Jasper, Rik en Robin Manon, Elwin, Marijke, Harry, Jan Beslisboom hemelwatermaatregelen

5 Onderzoek Jasper en Robin Welke aspecten spelen een rol om te komen tot een hemelwatermaatregel? Technische aspecten Ruimtelijke aspecten Financiële aspecten Sociaal-maatschappelijke aspecten Organisatorische aspecten

6

7 Onderzoek Rik en Robert Waarom heeft de infiltrerende verharding aan de Bram Streeflandweg niet goed gefunctioneerd?

8 Maatregel Riool vergroten Waterberging op straat Waterberging in OR Waterberging ondergronds Meer openwater Gebouwen beschermen Toepassen - Indien weinig tot geen ruimte aanwezig is in openbare weg en ruimte - Woonwijken (doodlopende wegen) met lage verkeersintensiteit - Vlak gebied - Indien veel (groene) ruimte beschikbaar is - Lage intensiteitsgebruik van voorziening - Indien infiltratie, humusrijke ondergrond (hoge doorlatendheid) - Bovengronds weinig ruimte voor oplossingen - Indien infiltratie, humusrijke ondergrond (hoge doorlatendheid) - Beschikbare ruimte voor openwater - Indien straatpeil hoger ligt dan tuinen/woningen - Water van de weg gemakkelijk de woningen kan instromen Wat zegt de literatuur?

9 Hoe bepalen ingenieursbureaus of waterpasserende verharding mogelijk is? Ingenieursbure au Sweco Verkeersintensiteit Helling Grondwaterstand Bodemopbouw K-waarde bodem Zwaar verkeer vermijden (R) Bij voorkeur vlak (R) 1,2 m onder mv (M) 0,5 m zand onder K>1 (M) doorgaande weg kan wel (R) indien helling extra fundering (R) maatregelen nemen (V) Copier Advies Zwaar verkeer vermijden (R) doorgaande weg kan wel (R) Bij voorkeur vlak (R) indien helling extra maatregelen nemen (V) 1,2 m onder mv (M) zandig/grinding ondergrond (R) K>1 (M) Tauw lager dan 500 personenauto s en 20 vrachtwagens per dag (R) wringend verkeer vermijden (R) - (V) 1,2 m onder mv (M) (0,5m + 0,7) lichte bolling 0,5-1% om krachten beter door te geven aanbrengen afschot al in fundering doen. (R) K>0,5 (M) Gemeente Ede alleen woonwijken met doodlopende wegen, geen doorgaand verkeer (R) Bij voorkeur vlak (R) indien helling extra maatregelen nemen (V) 1,5 m onder mv (M) grondverbetering niet nodig (R) K.1,5 (M)

10 Onderzoek Anouk Andere kant belichten: wat zijn de technische vereisten van hemelwatermaatregelen? Dus: welke gebiedskenmerken sluiten welke maatregelen uit? En dan: welke mogelijkheden blijven (technisch gezien) over?

11 mogelijke ondergrond maatregelen bergen, infiltreren en afvoeren potentieel effect (m3/m2) ruimtegebruik schaal van toepassing doel schatting kosten onderhoud - verscheidene indicatie kosten aanleg ( /m2 maeenheden maximale hoogte grondwater maximale helling zand veen klei steen aanleg: 15-20/m3. bij verbreden: 25/m tot 3 m, vermeerderen oppervlaktewater 1 boven- en ondergronds wijk bergen 50/m tot 5 m onbekend - - retentievijver 1 boven- en ondergronds tuin bergen 50/m tot 5 m breed, 100/m bij 10 meter breed onbekend - - regenwater opslag/berging onder gebouwen en/of pleinen 1 ondergronds gebouw tot straat bergen maatwerk onbekend - - regenton beperkt bovengronds tuin bergen (inclusief aanleg) door bewoners - - waterplein 1 boven- en ondergronds straat bergen maatwerk vergelijkbaar met regulier pl- - waterdoorlatende/passerende verhardingsmaterialen 0,6 ondergronds straat infiltreren 100/m2 (inclusief aanleg) 0,45-2,70/m2 per jaar (ex. Z -0,6 5 minimaal 0,5 m/d wadi 0,3-0,4 boven- en ondergronds straat tot wijk infiltreren 6/m2 aangesloten verhard oppe 7,40/m2/jaar -1,5 5 DT riool met grindkoffers maatwerk ondergronds straat afvoeren onbekend onbekend IT riool met grindkoffers maatwerk ondergronds straat infiltreren 420/meter 7/m/jaar -1 0 infiltratiekratten en - putten afhankelijk van dimensies kratten. Ongeveer 0,4 ondergronds straat tot wijk infiltreren en bergen per aangesloten m2 onbekend -0,6 0 maaien (24x per jaar), verticuteren en beluchten (1x per jaar). Kosten: infiltratieveld 0,3-0,4 boven- en ondergronds straat tot wijk infiltreren ,15/jaar -0,6 5 infiltratiestrook 0,3-0,4 boven- en ondergronds straat infiltreren maaien (24x per jaar), verticuteren en beluchten (1x per jaar). Kosten: 2,15/jaar -0,6 5 extensief groen dak beperkt bovengronds gebouw bergen nagenoeg geen of door bewo- 5 intensief groen dak beperkt bovengronds gebouw bergen 120 0,50-1,15/m2/jaar - 5 water (retentie) dak beperkt bovengronds gebouw bergen ongeveer wat een normaal dak k nagenoeg geen of door bewo- 0 groene wand/facade - bovengronds gebouw bergen 400 nagenoeg geen of door bewo- - stoepranden en straatpeilverlaging 0,1 boven- en ondergronds straat bergen onbekend - 0 riool vergroten maatwerk ondergronds straat tot wijk bergen en afvoeren 400/meter (300 mm) 7/m onderhoud. Inspectie: - - gescheiden riolering aanleggen 0,02 ondergronds wijk bergen en afvoeren /inwoner/jaar - - molgoot aanleggen doel = afvoeren (geeft bboven- en ondergronds straat afvoeren ongeveer 30/ aangesloten m2 met straatveger+ inspectie afvoeren (extra kosten onbekend 5 afstromen over straat naar oppervlaktewater doel = afvoeren (geeft bbovengronds straat tot wijk afvoeren met straatveger+ inspectie afvoeren (extra kosten onbekend 5 holle weg aanleggen doel = afvoeren (geeft bboven- en ondergronds straat afvoeren met straatveger+ inspectie afvoeren (extra kosten onbekend 5 drempels plaatsen (stroombanen verleggen) doel = afvoeren (geeft bbovengronds straat tot wijk afvoeren met straatveger+ inspectie afvoeren (extra kosten onbekend 0 Hemelwatermaatregelenmatrix

12 Conclusies onderzoeken 1. Elke gemeente heeft een eigen aanpak voor de keuze van een hemelwatermaatregel 2. Belangrijkste aspecten zijn: Technisch: Ruimtelijk: Sociaal-maatschappelijk: Financieel: Organisatorisch: 3. Literatuur geeft weinig handvatten voor keuze hemelwatermaatregel 4. Ingenieursbureaus hebben geen eenduidige eisen/voorwaarden voor toepassing waterpasserende verharding 5. Veel hemelwatermaatregelen mogelijk 6. Vaak zijn fysieke omstandigheden niet de beperkende factor, maar zijn het keuzes die bepalen wat er kan worden toegepast

13 Hemelwaterbeslisboom Doel: gestructureerd komen tot een hemelwatermaatregel die functioneert zoals nodig is. Niet een dwingend middel (!), maar een hulpmiddel om niet een vraag te vergeten. En het sluit maatregelen uit, in plaats van dat het een maatregel aanwijst.

14 Opzet van beslisboom Wat moet terugkomen? Spelen een rol en haken op elkaar in: fysieke eigenschappen van projectgebied ambities met projectgebied integraal werken budget Wens om alles op voorhand te weten, maar is het nodig? verkennen ontwerpen aanleggen onderhouden

15 Fysieke eigenschappen: bodemsoort infiltratie grondwaterstand vervuilde ondergrond weggebruik beschikbare ruimte (oppervlak) beschikbaar groen/bermen helling afstand tot oppervlaktewater Keuze: Hoeveel ruimte is beschikbaar? Is dit ruimte ondergronds, bovengronds of beide? Beslisboom

16 Beslisboom Ambities gemeentelijk beleid risicovolle locaties samenwerking met andere disciplines overlast/meldingen wensen omwonenden organisatie integraal werken budget

17 Wat viel ons op? Veel onbekend, vaak werken op basis van ervaring. Gaat het vaak mis? Bijna altijd gaat het goed, maar we hebben ook foutjes te horen gekregen. Veel aandacht voor het begintraject, weinig aandacht voor aanleg en onderhoud. Wie houdt toezicht op werkzaamheden? Wie heeft onderhoudsplannen voor hemelwatermaatregelen? Wie heeft een nulmeting gedaan en houdt vervolgens het functioneren in beeld? Er worden testen en onderzoeken gedaan, maar dit blijft vaak locatie-specifiek en leidt niet tot iets groters. Heel specifiek Hoe onderhoud je waterpasserende verharding? Hoe onderhoud je verticale infiltratie (vooral diepte-infiltratie)?

18 Wat willen we nog meer? 1. Beslisboom aanscherpen en zoveel mogelijk concrete voorwaarden/ eisen toevoegen 2. Factsheets verbeteren: welk onderhoud is nodig? Hebben jullie ideeën? Stuur ze op! Hebben jullie hier onderzoeksrapporten of onderhoudsplannen voor? Stuur het op! 3. Metingen uitvoeren om functioneren en onderhoud van hemelwatermaatregelen in kaart te brengen Hebben jullie hier onderzoeksrapporten voor? Stuur het op!