Acta PS Friesland 2008

Transcriptie

1 Acta PS Friesland 2008

2 ACTA van de Particuliere Synode van de Gereformeerde Kerken in Fryslân (Deze digitale versie wijkt in paginanummering af van de oorspronkelijke, gedrukte uitvoering) gehouden op woensdag 9 januari 2008 en op woensdag 21 mei 2008 in het kerkgebouw van de Gereformeerde kerk "De Morgenster" Vrijheidsplein 1 te Leeuwarden Acta PS Friesland 2008

3 Inhoudsopgave Agenda 9 januari 2008 Acta 9 januari 2008 Kort verslag 9 januari 2008 Lijst afgevaardigden Agenda 21 mei 2008 Acta 21 mei 2008 Kort verslag 21 mei 2008 Bijlagen 2e zitting Brief Wurkgroep 'Fryske Earetsjinsten' Mission Statement (Nederlands) Mission Statement (Fries) Rapport quaestor PS Fryslân Rapport deputaten ad art. 11 KO (hulpbehoevende kerken) Rapport Ureterp inzake art. 11 KO Rapport Friese Zendingsdeputaten ad art. 24 KO inzake Kalimantan Barat Aanbieding financieel verslag 2007/begroting 2008/ meerjarenbegroting FZD Jaarrekening 2007 FZD Begroting 2008 FZD Meerjarenbegroting Controle boeken FZD Jaarrapportage 2007/2008 van de deputaten ad art. 24 KO voor zending in Zuid-Afrika Financieel verslag Nederland 2007 Financieel verslag Zuid-Afrika 2007 Begroting Zuid-Afrika 2008 Accountantsverklaring Nederland Rapport deputaten ad art. 49 KO (kerkverband) Mededelingen van de deputaat-curator van de TU Acta PS Friesland

4 Particuliere Synode Fryslân 2008 Tweede voorlopige agenda van de vergadering van de PS Fryslân op woensdag 9 januari 2008 te Leeuwarden, aanvang uur in het gebouw van de Gereformeerde Kerk De Morgenster, Vrijheidsplein 1 te Leeuwarden 1. Opening door de samenroepende kerk Noardburgum 2. Onderzoek geloofsbrieven en tekenen presentielijsten 3. Verkiezing van het moderamen op voordracht van de classes preses: ds. R. van Wijnen scriba: ds. K.D. Smit assessor: ds. Z.J.C. van Harten 4. Constituering van de vergadering 5. Vaststelling agenda 6. Zaken betreffende de Generale Synode Verkiezing afgevaardigden Generale Synode Zwolle-Zuid 2008 (2 primi predikanten + 2 secundi + 1 tertius en 2 primi ouderlingen + 2 secundi + 1 tertius) 6.2 Voordracht benoeming deputaat-curator + secundus van de TU Kampen (huidige secundus deputaat-curator is ds. R. van Wijnen te Ureterp. Ds. J.Kruidhof was primus, maar moet worden vervangen i.v.m. zijn emeritering.) 7. Ingekomen stukken betreffende de GS Van de kerkenraad van de Gereformeerde Kerk Zwolle-Zuid, maart 2007: betreft samenroeping eerstkomende GS 2008 op 15 maart (in maart 2007 naar alle raden en classes gestuurd) 7.2 Van Deputaten voorbereiding GS Zwolle-Zuid, 30 oktober 2007: betreft de verkiezing van afgevaardigden naar de GS Zwolle-Zuid 2008 (zie bijlage) 8. Rondvraag 9. Censuur naar art. 48 KO 10. Vaststellen kort verslag 11. Schorsing vergadering (= eerste zitting) tot D.V. woensdag 21 mei 2008 te Leeuwarden 4 Acta PS Friesland 2008

5 Acta van de Particuliere Synode van de Gereformeerde Kerken in Fryslân - bijeen op woensdag 9 januari 2008 in het kerkgebouw De Morgenster te Leeuwarden - Artikel 1 Opening Namens de samenroepende kerk van Noardburgum opent br. R. Krol de vergadering en heet ieder welkom. Hij laat Psalm 84: 1 en 6 zingen en leest 1Timoteus 3:14-4:10. Br. Krol wenst de komende Generale Synode veel wijsheid. Daarna gaat hij voor in gebed. Artikel 2 Onderzoek geloofsbrieven en tekenen presentielijsten De geloofsbrieven zijn in orde en de presentielijsten zijn getekend. Van de classis Buitenpost is br. D. Bloem vervangen door secundus br. A. de Haan, van de classis Drachten is br. P. Welfing vervangen door secundus br. S. Venema en van de classis Leeuwarden is br.k. de Boer vervangen door secundus br. S.Y. van Abbema. Aanwezig zijn: Classis Buitenpost Classis Drachten Classis Leeuwarden Ds. A.J. Haak Ds. T.P. Nap Ds. J.G. van der Hoeven Ds. R. Prins Ds. G.O. Sander Ds. Z.J.C. van Harten Ds. K.D. Smit Ds. R. van Wijnen Ds. J.J. Verwey Br. A. de Haan Br. J.E. de Jong Br. A.A. Alkema Br. R. de Haan Br. L. Veenstra Br. S.Y. van Abbema Br. R. Krol Br. S. Venema Br. K. Oosterheert Artikel 3 Verkiezing moderamen De verkiezing vindt plaats op voordracht van de classes: Preses: ds. R. van Wijnen (classis Drachten) Scriba: ds. K.D. Smit (classis Buitenpost) Assessor: ds. Z.J.C. van Harten (classis Leeuwarden) De vergadering gaat akkoord met deze voordrachten. Artikel 4 Constituering van de vergadering Br. R. Krol verklaart de vergadering voor geconstitueerd en draagt de leiding over aan de preses, ds. R. van Wijnen. Deze bedankt br. Krol van de samenroepende kerk te Noardburgum en zr. CM. van der Wal, deputaatsecretaris, voor hun voorbereidende werk. Acta PS Friesland

6 Artikel 5 Vaststelling agenda De agenda wordt ongewijzigd vastgesteld. Artikel 6 Zaken betreffende de Generale Synode Verkiezing afgevaardigden Generale Synode Zwolle-Zuid 2008 Na inventarisatie van de voorgestelde namen vinden verschillende schriftelijke stemmingen plaats. Bij meerderheid van stemmen zijn de volgende broeders gekozen: predikanten: primi: ds. G.O. Sander ((Siegerswoude-Frieschepalen) ds. R. van Wijnen (Ureterp) secundi: ds. R. Prins (Buitenpost) ds. R.A. Schipper (Drachten-Nijega) tertius: ds. A.J. Haak (Driesum C.A.) ouderlingen: primi: br. J.E. Greving (Leeuwarden) br. H. Jellema (Drachten) secundi: br. H. Huisman (Drachten) br. R. Krol (Burgum) tertius: br. A.A. Alkema (Harlingen) De preses wenst de gekozen broeders Gods wijsheid en kracht om het werk te doen. Er zal veel gebed nodig zijn en hij spreekt de wens uit dat het werk op de Generale Synode goed en opbouwend mag zijn. 6.2 Voordracht benoeming deputaat-curator + secundus van de TU Kampen Voor dit onderdeel neemt de assessor ds. Van Harten de leiding over. Ds. Van Wijnen is secundus deputaat-curator, maar heeft aangegeven dat hij wel als primus wil worden voorgedragen. Bij acclamatie wordt hij door de vergadering voorgedragen. Voor een secundus worden schriftelijke stemmingen gehouden. Bij meerderheid van stemmen wordt ds. J.J. Verwey voorgedragen als secundus deputaat-curator. De assessor wenst beide broeders Gods zegen en draagt de leiding weer over aan de preses. Artikel 7 Ingekomen stukken betreffende de GS 2008 Van beide stukken is kennis genomen. 6 Acta PS Friesland 2008

7 Artikel 8 Rondvraag Hiervan wordt geen gebruik gemaakt. Artikel 9 Censuur naar art. 48 KO Censuur hoeft niet te worden geoefend. Artikel 10 Vaststellen kort verslag Het kort verslag wordt toevertrouwd aan zr. Van der Wal. Het moderamen stelt zich verantwoordelijk. Het verslag wordt gepubliceerd in de gereformeerde kerkbode Groningen, Fryslân en Drenthe. Artikel 11 Schorsing vergadering De voortgezette vergadering zal plaatsvinden op D.V. woensdag 21 mei 2008, aanvang uur in De Morgenster te Leeuwarden. Daar de preses is verkozen als primus afgevaardigde naar de GS zal hij dan door zijn secundus ds. J.H. Tempelman worden vervangen. Tot slot laat de preses Psalm 80:1 en 10 zingen en gaat voor in dankgebed. Om uur schorst hij de vergadering en wenst allen wel thuis. Aldus goedgekeurd door het moderamen van de PS op 9 januari 2008 Ds. R. van Wijnen, preses Ds. K.D. Smit, scriba Ds. Z.J.C. van Harten, assessor Aldus goedgekeurd en vastgesteld door de PS Fryslân in de vergadering van 21 mei 2008 Preses Scriba Assessor Acta PS Friesland

8 Kort verslag van de PS Fryslân (eerste zitting 9 januari 2008) Om uur opent br. R. Krol namens de samenroepende kerk van Noardburgum de vergadering, die wordt gehouden in het kerkgebouw De Morgenster te Leeuwarden. Hij laat Psalm 84:1 en 6 zingen en leest 1 Timoteüs 3:14-4:10. Br. Krol wenst de komende Generale Synode veel wijsheid. Daarna gaat hij voor in gebed. De geloofsbrieven van de afgevaardigden zijn in orde, de presentielijsten zijn getekend en de vergadering gaat akkoord met het moderamen zoals het door de classis is voorgedragen. De preses, ds. R. Van Wijnen, dankt de kerk te Noardburgum en zr. C.M. van der Wal, deputaat-secretaris, voor hun voorbereidende werk. In deze zitting zal de PS afgevaardigden kiezen naar de GS Zwolle-Zuid. De vergadering verkiest als afgevaardigden naar de GS: Ds. G.O. Sander en ds. R.van Wijnen (primi); ds. R. Prins en ds. R.A. Schipper (secundi); ds. A.J. Haak (tertius). De ouderlingen J.E. Greving te Leeuwarden en H. Jellema te Drachten (primi); H. Huisman te Drachten en R. Krol te Burgum (secundi); A.A. Alkema te Harlingen (tertius). De preses wenst de afgevaardigden Gods zegen met het oog op hun taak. In een brief zal de PS aan de kerken van de afgevaardigden laten weten, dat het werk voor de GS vrijstelling vraagt van het ambtswerk in eigen gemeente. De PS besluit aan de GS voor te dragen als curatoren voor de Theologische Universiteit ds. R. van Wijnen (primus) en ds. J.J. Verwey (secundus). Na de afhandeling van enkele voor een kerkelijke vergadering vaste agendapunten, zingen we Psalm 80:1 en 10 en gaat de preses voor in dankgebed. Om uur schorst hij de vergadering en wenst allen wel thuis. De voortgezette vergadering is D.V. 21 mei 2008 om uur. Voor de PS Zr. C.M. van der Wal, deputaat-secretaris 8 Acta PS Friesland 2008

9 Particuliere Synode Fryslân 2008 Lijst afgevaardigden Classis Buitenpost primi: ds. A.J. Huik Kerklaan PJ Wouterswoude ds. R. Prins De Achtkant VG Buitenpost ds. K.D. Smit Bonifatiuspolder PR Dokkum br. D. Bloem Kalmoes LE Buitenpost br. R. de Haan Harddraversdijk XA Dokkom br. R. Krol Ademastrjitte RB Burgum secundi: ds. G. Roorda De Buizerd KV Surhuisterveen br. A. de Haan Poelruit LH Buitenpost br. H. Tabak Dykswal HW Drogeham br. B. Dijkstra Doniaweg GK Damwoude Classis Drachten primi: ds. T.P. Nap Martena KB Drachten ds. G.O. Sander t Paed NM Frieschepalen ds. R. van Wijnen De Feart CL Ureterp br. J. E. de Jong Saffier GD Drachten br. L. Feenstra Mounleane CW Ureterp br. P. Welfing De Bank VS Drachten secundi: ds. A.A.J. de Boer Wine BG Ureterp ds. R.A. Schipper Amethist GL Drachten ds. J.H. Tempelman R. de Vriessingel RP Opeinde br. S. Peereboom Jagerstrjitte AK Ureterp br. A.H. Sander De Leijen VG Drachten br. S. Venema Hof van Edenlaan GC Drachten Classis Leeuwarden primi: ds. J.G. vd Hoeven Marnehiem RD Harlingen ds. Z.J.C. van Harten Hoofdstraat LA Blije ds. J.J. Verwey Jentsjemar CL Leeuwarden br. A. A. Alkema Oude Trekwei KT Harlingen br. K. de Boer De Eendracht RM Harlingen br. K. Oosterheert Koartebaen TD Uitwellingerga secundi: ds. J.M. Burger A. Voorthuysenweg ZB Franeker br. S.Y. v Abbema Van Camminghaweg WB Arum br. M. vd Beld Gossepalen CV Sneek br. J.E. Greving Harlingerstraatweg BC Leeuwarden br. B. Meeuwsen Zenegroen KC Leeuwarden br. J. vd Meulen Johan Winklerwei ET Leeuwarden Acta PS Friesland

10 Particuliere Synode Fryslân 2008 Tweede voorlopige agenda van de voortgezette vergadering van de PS Fryslân op woensdag 21 mei 2008 te Leeuwarden, aanvang uur in het gebouw van de Gereformeerde Kerk De Morgenster, Vrijheidsplein 1 te Leeuwarden 1. Heropening 2. Tekenen presentielijsten 3. Vaststelling agenda 4. Vaststelling van de Acta van PS Fryslân 4.1 van 6juni van 9 januari 2008 (eerste zitting) 5. Indeling commissies 6. Ingekomen stukken 6.1 Acta van de PS Drenthe Acta van de PS Overijssel Acta van de PS Utrecht e en 2e zitting 6.4 Acta van de PS Zeeland, Noord-Brabant en Limburg Acta van de Buitengewone PS Zeeland, Noord-Brabant en Limburg : van Wurkgroep Fryske Earetsjinsten aangaande reactie besluit PS 6 juni : van Wurkgroep Fryske Earetsjinsten : Mission Statement (in het Nederlands en Fries) 7. Rapporten 7.1 Quaestor van de PS 7.1.a Financieel jaaroverzicht voordracht quotum controle boeken 7.2 Deputaten ad art. 11 KO (hulpbehoevende kerken) 7.2.a 1. Financieel overzicht Steunaanvragen 3. Quota 4. Voorstellen en adviezen deputaten 7.2.b Controle boeken 7.3 Friese Zendingsdeputaten ad art. 24 KO (zending voor Kalimantan Barat) 10 Acta PS Friesland 2008

11 7.3.a Rapport Friese Zendingsdeputaten + voordracht benoemingen 7.3.b Aanbieding Financieel verslag 2007, begroting 2008 en meerjarenbegroting met voorstellen ter goedkeuring en vaststellen 2008/ c Rapport werkbezoek Kalimantan Barat d Controle boeken 7.4 Deputaten ad art. 24 KO (zending voor Zuid-Afrika) 7.4.a Jaarrapportage 2007/2008 met voordracht benoemingen en voorstel quotum 7.4.b Financieel verslag Nederland c Financieel verslag Zuid - Afrika d Begroting Zuid - Afrika e Controle boeken 7.5 Deputaten ad art. 31 KO (appèlzaken) 7.5.a Rapport 7.6 Deputaten ad art. 49 KO (kerkverband) 7.6.a Rapport 8. Rapportering commissies 9. Mededelingen van de deputaat-curator van de Theologische Universiteit 10. Voorstellen en instructies 11. Benoemingen 12. Aanwijzing van de samenroepende kerk voor en de datum van de eerstvolgende PS Fryslân Classis Drachten, kerk Drachten - Zuid/West op woensdag 10 juni 2009 te Leeuwarden in de kerk De Morgenster te Leeuwarden. 13. Persoonlijke rondvraag 14. Censuur naar art. 48 KO 15. Vaststellen kort verslag 16. Sluiting Acta PS Friesland

12 Acta van de vergadering van de Particuliere Synode van de Gereformeerde Kerken in Fryslân - bijeen op woensdag 21 mei 2008 in De Morgenster, Vrijheidsplein 1 te Leeuwarden, aanvang uur - Artikel 1 Heropening In verband met de afvaardiging naar de Generale Synode 2008 van de preses ds. R. van Wijnen (classis Drachten) is zijn secundus ds. J.H. Tempelman in de eerste zitting van de PS aangewezen als preses. Hij heropent de vergadering en leest Psalm 67. Hij vergelijkt deze Psalm met een schilderij. (zie de verzen 2, 3, 7 en 8) De verzen 4 en 6 vormen het passepartout. De kern is vers 5: doel evangelieverkondiging (centraal op de agenda) is het loven van God. Daarna laat hij Psalm 67:1 zingen en gaat voor in gebed. Hij heet ieder welkom. Behalve de afgevaardigden en de deputaat-secretaris zijn de volgende vertegenwoordigers van diverse deputaatschappen aanwezig: - deputaten ad art. 11 de brs. S. Jonker en K. Oosterheert (de laatste is tevens afgevaardigde) - deputaten ad art. 24 zending voor Kalimantan Barat br. H. de Jong (voorzitter), zr. A.E. de Jong-Gelderblom (secretaris), br. J. Lawerman (penningmeester) en br. H.G. Ruiter (pr) - deputaten ad art. 24 zending voor Zuid-Afrika de brs. J. van der Vinne (secretaris) en ds.j.h. Tempelman (de laatste is tevens afgevaardigde) - wurkgroep Fryske Earetsjinsten ds. J.J. Poutsma en br. Tj. Miedema. Artikel 2 Tekenen presentielijsten De presentielijsten zijn getekend. Van de classis Buitenpost zijn de primi ds. R. Prins, br. D. Bloem en br. R. Krol vervangen door de brs. A. de Haan en H. Tabak. Van de classis Drachten zijn de primi ds. G.O. Sander en ds. R. van Wijnen vervangen door br. S. Peereboom en ds. J.H. Tempelman. Van de classis Leeuwarden is ds. J.G. van der Hoeven als primus afwezig. Hij heeft geen vervanger. Eén primus was zonder kennisgeving afwezig. De preses spreekt zijn ongenoegen er over uit dat het aantal afgevaardigden niet compleet is. Niet alle afwezige primi zijn vervangen door hun secundi. De vergadering van de PS is belangrijk, vooral met betrekking tot de zending. Classis Buitenpost Classis Drachten Classis Leeuwarden Ds. A.J. Haak Ds. T.P. Nap Ds. Z.J.C. van Harten Ds. K.D. Smit Br. J. E. de Jong Ds. J.J. Verwey Br. R. de Haan Br. L. Veenstra Br. A.A. Alkema 12 Acta PS Friesland 2008

13 Br. A. de Haan Br. P. Welfing Br. K. Oosterheert Br. H. Tabak Ds. J.H. Tempelman Br. S. Peereboom Artikel 3 Vaststelling agenda De agenda wordt ongewijzigd vastgesteld. Artikel 4 Vaststelling van de Acta van PS Fryslân 4.1 van 6 juni 2007: een briefje met errata wordt uitgedeeld 4.2 van 9 januari 2008 (eerste zitting): geen wijzigingen De Acta worden vastgesteld en door het moderamen ondertekend onder dank aan zr. Van der Wal. Artikel 5 Indeling commissies De vergadering wordt in vier groepen gesplitst om per groep een aantal agendapunten te bespreken in aanwezigheid van de deputaten ad art. 11 KO (hulpbehoevende kerken) en art. 24 KO (zending) en van twee afgevaardigden van de Wurkgroep Fryske Earetsjinsten. Bij de uitnodiging voor deze vergadering was een voorstel tot indeling gemaakt, zodat iedere groep zich goed kon voorbereiden op de te behandelen agendapunten. Afgesproken wordt nog dat K.D. Smit ruilt met ds. J.J. Verwey, omdat hij betrokken is bij de Wurkgroep Fryske Earetsjinsten en ook ingedeeld was bij de bespreking met de werkgroep. Na de bespreking in groepen wordt om uur een broodmaaltijd geserveerd. Na de maaltijd wordt om uur plenair vergaderd. De preses laat eerst Psalm 36:2 zingen. Artikel 6 Ingekomen stukken Commissie I (in dit geval het moderamen, behalve de scriba) heeft de stukken doorgenomen en informeert de vergadering. Ds. Tempelman is de woordvoerder De Acta van andere Particuliere Synodes worden v.k.a. en gaan naar het archief. Er staan veel zendingsactiviteiten in vermeld. Opgemerkt wordt dat de volgende keer de Acta voor het moderamen gescand moeten worden om te kijken of er voor onze PS relevante zaken instaan. Acta PS Friesland

14 De Wurkgroep Fryske Earetsjinsten heeft gereageerd op de besluitvorming t.a.v. de werkgroep van de PS (Slotconclusie van de PS was, dat de PS met waardering kennis heeft genomen van de brief, maar zal de werkgroep verwijzen naar de kerkenraden) De PS heeft zelf aanleiding gegeven tot een vervolg en de vragen worden opgevat als een revisieverzoek. Er ligt een nieuw stuk op tafel, ingediend door dezelfde partij. (voorwaarden voor een revisieonderzoek) De werkgroep stelt drie vragen: 1. Kunt u als PS achter de inhoud van dit missionstatement staan? 2. Zo ja, wilt u als PS van Fryslân onderzoeken hoe u als PS bij kunt dragen aan de verkondiging van het evangelie in het Fries en daar dan vorm aan geven? 3. Zo nee, waar ligt het aan dat u er niet achter kunt staan? We verzoeken u daarover met ons in gesprek te gaan. Het moderamen vindt het mission-statement wel wat zwaar aangezet. (vraag 1) Het kan wel helpen voor de tweede vraag. Wat zou de taak van de PS kunnen zijn op het gebied van: a. het kerkelijk ijken van vertaling van formulieren en andere liturgische zaken b. het uitbrengen van een verantwoorde friestalige prekenbundel c. contact met TUK en Apeldoorn De preses geeft het onderwerp in bespreking. Enkelen vragen zich af of de vragen niet theoretisch zijn, omdat Friese diensten geen noodzaak zijn. Geconstateerd wordt dat dit heel verschillend leeft in de gemeenten. Hoe zwaar weeg je dit? Br. Miedema geeft aan dat hij het doopformulier heeft vertaald op een verzoek vanuit de kerk. De werkgroep wil het vertalen van formulieren wel stimuleren. De werkgroep streeft naar contact met de TU te Kampen om het belang van b.v. friestalig pastoraat aan te geven. Voor een cursus Fries zouden studiepunten kunnen worden gegeven. Wanneer de PS dit initiatief steunt, is het draagvlak groter. In de PS komen alle kerken samen. Ds. Poutsma meldt dat er 20 collega's in den lande zijn die zich willen inzetten voor prediking in het Fries. Hij hoort positieve resultaten vanuit de kerken. De werkgroep wil graag facilitair bezig zijn voor alle kerken en ziet graag dat haar werk niet alleen op persoonlijke titel is, maar ook steun van de PS Fryslân ontvangt, want dit werk raakt ons als provincie. Uit de diverse opmerkingen blijkt dat de synode, net als vorig jaar, van oordeel is dat het de taak en de verantwoordelijkheid van de plaatselijke kerkenraden is, om wel of niet friestalige erediensten te bevorderen en te beleggen. 14 Acta PS Friesland 2008

15 De preses stelt twee vragen. Eerst de basisvraag: wil de PS (op PS niveau) een bijdrage leveren aan de verkondiging van het evangelie in het Fries? Hier wordt over gestemd. Uitslag van de stemming: 13 stemmen voor, 1 stem tegen en 1 onthouding, Het voorstel wordt aangenomen. Daarna de vraag: Hoe kunnen we als PS die bijdrage leveren? Geopperd wordt een commissie in te stellen om dit te onderzoeken. Onderzoek is nooit weg. Je zou gezamenlijk formulieren kunnen vertalen, zodat er eenheid komt. IJken kan op PS niveau. Eén van de aanwezigen vindt een commissie niet nodig omdat de werkgroep zelf voldoende kennis heeft. Gevraagd wordt welke functie het advies van de commissie voor de PS heeft. Antwoord: de commissie maakt een rapport, de vergadering besluit daarna. De PS besluit een commissie in te stellen. De opdracht van de commissie is het onderzoeken van mogelijke facilitaire steun aan de werkgroep voor wat betreft de eenheid in friestalige formulieren, het uitbrengen van een verantwoorde friestalige prekenbundel en bevorderen van contact met TUK. Op de volgende PS wordt het rapport van de commissie besproken. Door de PS zullen worden benoemd ds. P. Poortinga, ds. R. van Wijnen en mevr. J.J. Burger-Niemeijer. Tenslotte bedankt de preses de vertegenwoordigers van de werkgroep voor hun inbreng en wenst hen wel thuis. Daarna verlaten zij de vergadering. Artikel 7 Rapporten 7.1 Quaestor van de PS 7.1.a Br. J.E. de Jong meldt namens commissie 2 dat de quaestor voorstelt het quotum voor 2008 ad 0,10 te verhogen tot 0,15 per ziel. De PS gaat hiermee akkoord. De boeken zijn gecontroleerd en in orde bevonden. Aan de quaestor wordt decharge verleend onder dankzegging voor het gedane werk. 7.2 Deputaten ad art. 11 KO (hulpbehoevende kerken) Br. J.E. de Jong is woordvoerder van commissie 2. Het rapport van de deputaten ziet er goed uit. 7.2.a 1. Financieel overzicht 2007: akkoord. 2. Steunaanvragen 2008: akkoord. Er is een goed gesprek geweest met Ferwert-Hallum. De problemen met de communicatie zijn opgelost. Alleen Wijnjewoude vraagt ondersteuning. Men ziet het daar wel zitten om als kerk door te gaan. 3. Het quotum wordt vastgesteld en is nihil, omdat er een ruime reserve aanwezig is. De PS gaat hier graag mee akkoord. Acta PS Friesland

16 4. Voorstellen en adviezen deputaten zijn besproken en worden goedgekeurd. Br. S. Nicolai was een ruim aantal jaren de samenroeper van deputaten ad art. 11 en vanaf 2001 is hij adviseur. Dit jaar treedt hij af. Zr. C.M. van der Wal zal hem een bedankbrief schrijven. Het is niet nodig weer een adviseur te benoemen. In 2009 treedt br. Tj. van der Vaart af na zijn 2e termijn als penningmeester. Hij kan dus niet opnieuw worden benoemd. Classis Drachten zal een nieuwe quaestor zoeken. 7.2.b De boeken zijn gecontroleerd en in orde bevonden. Aan de penningmeester br. Tj. van der Vaart wordt decharge verleend onder dankzegging voor het door hem gedane werk. De preses bedankt ook de overige deputaten voor hun werk. Br. S. Jonker verlaat hierna de vergadering. 7.3 Friese Zendingsdeputaten ad art. 24 KO (zending voor Kalimantan Barat) 7.3.a Br. R. de Haan doet verslag namens commissie 4. Het werk op Kalimantan Barat wordt afgebouwd. Het streven is Hierna moet KalBar worden gezien als hulpbehoevende kerk op afstand. Men heeft bewondering voor het eigen evangelisatiewerk van de kerken op KalBar. Niet alle kerken kunnen zichzelf onderhouden: kleine gemeenten en slechte economische omstandigheden. De gemeenten moeten ook leren te geven. Aan de PS de vraag om een keuze te maken of men wil blijven ondersteunen na Dit is een wijziging in het vroegere beleid, dat de steun zou stoppen in Voorwaarde is wel dat de kerken op KalBar een degelijk plan op tafel leggen. Uit het rapport werkbezoek blijkt verder, dat men wel subsidie wil ontvangen van de plaatselijke overheid zonder voorwaarden vooraf. De subsidies worden echter niet verstrekt aan de kerken in de binnenlanden, maar alleen als de kerk een status heeft, zoals in een grotere plaats. Opgemerkt wordt dat ds. Jonkman nog voor drie jaar voor 45% op rekening van Friesland staat. Tot zijn emeritering is dat voor 30%. Gevraagd wordt of de kerken in KalBar, nu afgezien is van de voorwaarde van selfsupporting, wel hun eigen boekhouding kunnen voeren. Er zijn veel kassen die elk door twee personen worden gecontroleerd. De FZD streeft er naar het systeem te vereenvoudigen. Er is geen fraude, maar niet alle kassen zijn feilloos in orde. Men heeft de kennis niet. De PS gaat akkoord met de voorstellen van de Friese Zendingsdeputaten: 1. het werk van de deputaten wordt goedge keurd 2. deputaat H.G. Ruiter wordt herbenoemd voor een periode van 5 jaar 16 Acta PS Friesland 2008

17 7.3.b De PS gaat akkoord met de voostellen. De jaarrekening 2007 wordt vastgesteld, evenals de meerjarenbegroting Het quotum 2008 wordt definitief vastgesteld op 21,10 per ziel. Ook gaat de PS akkoord met een stijging van het quotum voor 2009 met tenminste 1,5%, conform de meerjarenbegroting Aan de genoemde voorstellen wordt op de PS nog een vijfde voorstel toegevoegd: de kerken betalen hun bijdrage vooruit per kwartaal. De PS kan hiermee instemmen, gehoord de reden. De reserves raken op als pas aan het eind van het jaar wordt betaald, zoals nu meestal wordt gedaan. Om aan de verplichtingen te kunnen voldoen, zou men genoodzaakt worden geld te lenen. 7.3.c Van het rapport werkbezoek Kalimantan Barat in 2007 is met belangstelling kennisgenomen 7.3.d De boeken zijn gecontroleerd en in orde bevonden. Aan de penningmeester br. J. Lawerman wordt decharge verleend onder dankzegging voor het door hem gedane werk. Aan het eind van de bespreking bedankt de preses de deputaten voor hun aanwezigheid en voor het werk voor de zending gedaan. Hij wenst hen hierbij Gods zegen. Hierna verlaten zij de vergadering. 7.4 Deputaten ad art. 24 KO (zending voor Zuid-Afrika) Ds. A.J. Haak is de spreekbuis van commissie 3 die dit onderdeel heeft besproken. Het deputaatschap kan terugkijken op een positief jaar. In Pretoria zijn nu 4 zendelingen werkzaam. In Kaapstad is een student afgestudeerd, een tweede heeft preekconcent. In Nederland verliep de voorlichting goed. Er is bezoek uit Afrika in Nederland geweest. Financieel is het altijd spannend wat de wisselkoers doet. Nog even wordt gesproken over ontwikkelingen die zich zouden kunnen voordoen. In Die Vrye Gereformeerde Kerken is geen groei in de blanke gelederen, wel in het zwarte gedeelte. De verhoudingen komen dan anders te liggen. Ondanks een periode van apartheid gaat de onderlinge samenwerking goed. Kleurlingen hebben weer een andere status. Als GKV hebben wij de Dopperkerken (GKSA) erkend, de kerken in Zuid-Afrika hebben dat niet. In de toekomst zouden problemen dus een rol kunnen gaan spelen. 7.4.a Met dankbaarheid wordt het jaarverslag gepresenteerd. De voorgestelde benoemingen zijn akkoord en worden bij agendapunt 11 behandeld. De bijdrage uit de Friese kerken zal ,- bedragen.* *N.B. Br. Van der Vinne twijfelt of het genoemde bedrag wel klopt. Bij navraag na de vergadering bij de penningmeester (die i.v.m. ziekte niet op de PS aanwezig was) bleek dat ,- voor 2008 Acta PS Friesland

18 gold en hier per abuis is genoemd. Voor 2009 had een bedrag van ,- gevraagd moeten worden. Hierin is een door de PS in 2007 toegezegde verhoging van ruim 2300,- verwerkt. In de meerjarenbegroting van de FZD (stuk 7.3.b) is het bedrag van ,- wel genoemd. Deze begroting is door de PS goedgekeurd. 7.4.b Akkoord. 7.4.c Akkoord. 7.4d Akkoord. 7.4.e De accountant heeft de boeken in orde bevonden. Aan de penningmeester br. D. de Jong wordt onder dankzegging decharge verleend. Tot slot spreekt de preses een dankwoord uit en wenst de deputaten een gezegende voortzetting van hun werk. Na het dankwoord verlaat br. Van der Vinne de vergadering. 7.5 Deputaten ad art. 31 KO (appèlzaken) 7.5.a Er is geen rapport, want de deputaten hebben niet vergaderd. 7.6 Deputaten ad art. 49 KO (kerkverband) 7.6.a Van de schriftelijke rapportage wordt kennis genomen. De deputaten hebben geen werkzaamheden hoeven verrichten. De preses bedankt ds. J.J. Verwey voor zijn rapport. Artikel 8 Rapportering commissies Deze werkwijze geeft een goede tijdsbesparing. Artikel 9 Mededelingen van de deputaat-curator van de Theologische Universiteit Ds. J. Kruidhof wordt door de preses om uur welkom geheten. Hij is voor het laatst in ons midden om verslag te doen. Dit vanwege zijn emeritering. De preses geeft hem het woord. Het verslag is in de bijlage te lezen. Enkele aandachtspunten: - theologiestudie in Kampen is voor gereformeerde studenten niet meer vanzelfsprekend - colleges worden redelijk tot goed gewaardeerd door de studenten - steeds meer broeders worden predikant langs de weg van artikel 8 KO: vanaf september 2007 acht broeders - er is oog voor kansen, die in deze tijd worden gegeven; er zijn ook uitdagingen voor de universiteit - de gevraagde overheidssubsidie is afgewezen 18 Acta PS Friesland 2008

19 De preses geeft gelegenheid vragen te stellen. Er wordt nog een nadere toelichting gevraagd over het eerste aandachtspunt. Studenten kiezen soms een andere plaats, zoals Amsterdam (de VU) of zelfs België. Dit geeft te denken. Men kan dan niet als predikant in onze kerken werken. Daarvoor is een speciale aantekening nodig. Op de vraag of ook naar Apeldoorn wordt gekeken is het antwoord, dat er goede contacten zijn op het gebied van onderzoek en nascholing. Aan beide vooropleidingen wordt door dezelfde docent lesgegeven. Wat de werving van studenten betreft wordt in de laatste klassen VWO verteld over de TUK. Er is ook een goede website. Hiervoor is speciaal iemand aangesteld. Artikel 19 KO komt op ons af: De kerken zullen ernaar streven, dat er studenten in de theologie zijn. Zij zullen, als dit nodig is, financiële steun verlenen. Desgevraagd vertelt ds. Kruidhof iets over de onderlinge contacten op de universiteit. Ieder lid van het College van Toezicht heeft bij het begin van de cursus contact met een docent. Er zijn ook contacten bij het collegebezoek. Eenmaal per jaar is er een gezamenlijke bespreking met curatoren en docenten. De onderlinge sfeer is prima, ook in informele contacten. Op de vraag of hoogleraren het volhouden (hoge werkdruk, vaak kritiek) is het antwoord, dat bezwaarschriften bij het College van Toezicht komen. Maar allereerst hebben beide personen (de hoogleraar en de indiener van het bezwaarschrift) onderling contact. Gebed is belangrijk. Nog even wordt teruggekomen op de niet toegekende overheidssubsidie. Kampen voldoet wel aan de eisen. Apeldoorn krijgt al jaren subsidie. Er is opnieuw een brief verzonden aan het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen. Tenslotte bedankt de preses ds. Kruidhof heel hartelijk voor zijn inbreng. Hij is 9 jaar deputaat-curator geweest. De PS is hem zeer erkentelijk voor zijn bijdragen al die jaren. Ds. R. van Wijnen is zijn opvolger. Ds. Tempelman wenst hem het beste en Gods Zegen voor deze nieuwe fase in zijn leven. Ds. Kruidhof geeft aan dat hij altijd met plezier de PS heeft bijgewoond. Hij krijgt een hartelijk applaus. Hierna verlaat ds. Kruidhof de vergadering. Artikel 10 Voorstellen en instructies Er zijn geen voorstellen en instructies. Artikel 11 Benoemingen zie lijst * Afgesproken wordt dat alleen deze broeders een benoemingsbrief krijgen (nieuw, herbenoeming of verandering van functie). De overige broeders/zusters zijn al eerder benoemd door de PS. Aan de aftredende broeders word een bedankbrief gestuurd. Acta PS Friesland

20 B= classis Buitenpost, D= classis Drachten, L = classis Leeuwarden Deputaten ad art. 11 KO (hulpbehoevende kerken) Primi: B br. J. Cuperus, Tsjerkelân 3, 9286 GN Twijzel br. A. IJbema, Molenstraat 20, 9285 PB Buitenpost D br. S. Jonker, Zuiderdwarsvaart 79, 9203 HX Drachten br. Tj. v.d.vaart, Skoalleane 2A, 9247 CS Ureterp L br. A.C. Hoksbergen, Bugel 14, 8465 RW Oudehaske br. K. Oosterheert, Koartebaen 10, 8624 TD Uitwellingerga, Secundi: B Geen D br. F.H. v.d. Sluis. Martena 38, 9202 KB Drachten L br. W. Broersma, Bruorren Halbertsmastrjitte ZW Franeker, Deputaten ad art. 22 (diaconale zaken) Leeg deputaatschap, blijft formeel bestaan, geen benoemingen Deputaten ad art. 24 KO (zending) Voor zending in Kalimantan-Barat zr. A.E. de Jong-Gelderblom (secretaris), Zuiderdwarsvaart 88, 9203 JB Drachten, br. H. de Jong (voorzitter), Kurt Schwittersstraat KZ Drachten, br. J. Lawerman (penningmeester), Bildtstraat 24, 8861 SN Harlingen, ds. G. Roorda, De Buizerd 21, 9231 KV Surhuisterveen, br. F.L.T. Rots, Ropta 19, 9202 KC Drachten, br. H.G. Ruiter* (voorlichter/pr-man), Leppa 6, 9204 JE Drachten, br. G.P. Wolting, Grasland 19, 9205 EA Drachten, Acta PS Friesland 2008

21 Voor zending in Zuid-Afrika br. D. de Jong (penningmeester), De Rival 52, 9207 CS Drachten, br. H. Jellema (voorzitter), Grasland 3, 9205 EA Drachten, br. A. Prins, F.Schurerwei 23, 8915 DL Leeuwarden, ds. J.H. Tempelman, Reinder de Vriessingel 30, 9218 RP Opeinde, Deputaten ad art. 31 KO (appèlzaken) Primi: B br. J. Debreczeny, Doniaweg 35, 9104 GH Damwoude mr. E. van der Sluis, Bernhardlaan 8, 9285 TT Buitenpost, D ds. A.A.J. de Boer (samenroeper), Wine 27, 9247 BG Ureterp, mr. G. Mulder, Kurt Schwittersstraat 19, 9204 KZ Drachten, L mr. D.van Dijk, Eendenkooi 36, 8446 RD Heerenveen, dr. J.E. Greving, Harlingerstraatweg 16, 8916 BC Leeuwarden, br. A. Prins, Fedde Schurerwei 23, 8915 DL Leeuwarden, Secundus: B br. B. Dijkstra, Doniaweg 85, 9104 GK Damwoude D br. P. Dijkstra. De Twee Gebroeders 15, 9207 CK Drachten, L ds. J.M. Burger*, A. Voorthuysenweg 44, 8802 ZB Franeker, Deputaten ad art. 49 KO (kerkverband) Primi: B ds. R. Prins, De Achtkant 18, 9285 VG Buitenpost D ds. G.O. Sander, 't Paed 3, 9249 NM Frieschepalen L ds. J.J. Verwey. Jentsjemar 2, 8939 CL Leeuwarden Secundi: B ds. K.D. Smit, Bonifatiuspolder 80, 9103 PR Dokkum D ds. R.A. Schipper, Amethist 50, 9207 GJ Drachten Acta PS Friesland

22 Tertiï: L ds. J.G. v.d. Hoeven*, Marnehiem 54, 8863 RD Harlingen, B ds. A.J. Haak, Kerklaan l, 9114 PJ Wouterswoude D ds. A.A.J. de Boer, Wine 27, 9247 BG Ureterp L ds. J.M. Burger*, A. Voorthuysenweg 44, 8802 ZB Franeker, Quaestor van de PS Primus: br. G. Huijser, De Zwarte Molen 3, 8862 RK Harlingen Secundus: br. R.G. Dijksterhuis, Ophuijstraweg 10, 9114 RD Driesum Deputaat-secretaris Primus: zr. CM. van der Wal, Van Harinxmaplein 70, 8931 DM Leeuwarden, Secundus: br. G. Hup, Groningerstraatweg 192, 8921 TX Leeuwarden Archiefbewarende kerk Controle boeken ad art. 11 KO Controle boeken quaestor Controle archief Controle zendingsarchief Adres PS Fryslân adres PS Fryslân de kerk van Harlingen de kerk van Ureterp de kerk van Franeker-Sexbierum de kerk van Franeker-Sexbierum de kerk van Siegerswoude- Frieschepalen mw. C.M. van der Wal Van Harinxmaplein DM Leeuwarden tel cmvanderwal@zonnet.nl psfryslân@gkv.nl Artikel 12 Aanwijzing van de samenroepende kerk voor en de datum van de eerstvolgende PS Fryslân Classis Drachten, kerk Drachten-Zuid/West op woensdag 10 juni Locatie: De Morgenster, Vrijheidsplein 1 te Leeuwarden. 22 Acta PS Friesland 2008

23 Artikel 13 Persoonlijke rondvraag Hiervan wordt geen gebruik gemaakt. Artikel 14 Censuur naar art. 48 KO Censuur hoeft niet te worden geoefend. Artikel 15 Vaststellen kort verslag Het kort verslag wordt toevertrouwd aan zr. Van der Wal. Het moderamen stelt zich verantwoordelijk. Artikel 16 Sluiting De preses rondt de vergadering af om uur. Hij bedankt de aanwezigen voor hun inbreng en wenst ieder wel thuis. De PS is in goede orde verlopen. De assessor ds. Z.J.C. van Harten eindigt met dankgebed. Aldus goedgekeurd door het moderamen van de PS op 21 mei Ds. J.H. Tempelman, preses Ds. K.D. Smit, scriba Ds. Z.J.C. van Harten, assessor Zr. C.M. van der Wal, deputaat-secretaris Aldus goedgekeurd en vastgesteld door de PS Fryslân in de vergadering van 10 juni Preses Scriba Assessor Acta PS Friesland

24 Kort verslag van de vergadering van de Particuliere Synode van de Gereformeerde Kerken in Fryslân - bijeen op woensdag 21 mei 2008, aanvang uur - Opening In verband met de afvaardiging naar de generale Synode 2008 van de preses ds. R. van Wijnen is zijn secundus ds. J.H. Tempelman in de eerste zitting van de PS aangewezen als preses. Hij heropent op christelijke wijze de vergadering en heet ieder hartelijk welkom: de afgevaardigden, enkele deputaten ad art. 11 en art. 24, vertegenwoordigers van de Wurkgroep Fryske Earetsjinsten en de deputaat-secretaris. De agenda wordt ongewijzigd vastgesteld en de Acta van 6 juni 2007 en 9 januari 2008 worden vastgesteld en ondertekend door het moderamen, onder dank aan de deputaatsecretaris zr. C.M. van der Wal. Bespreking in commissies De aanwezigen worden ingedeeld in vier groepen die een of meer onderwerpen in aanwezigheid van de deputaten bespreken. Na een broodmaaltijd wordt plenair verder vergaderd. Commissie 1 behandelt de ingekomen stukken (Acta van andere P. Synodes) en het rapport van art. 49. (kerkverband) De hoofdmoot voor deze commissie is de behandeling van een brief met bijlage missionstatement van de Wurkgroep Fryske Earetsjinsten. Op de vorige PS in 2007 is ook een brief van de werkgroep besproken. Er ligt nu een revisieverzoek. De werkgroep wil graag facilitair bezig zijn voor alle kerken en ziet graag dat haar werk niet alleen op persoonlijke titel is, maar ook steun van de PS Fryslân ontvangt, want dit werk raakt ons als provincie. Na discussie laat de preses stemmen over de vraag of de PS een bijdrage kan leveren (op PS niveau) aan de verkondiging van het evangelie in het Fries. De meerderheid stemt voor. De PS besluit een commissie in te stellen met de opdracht het onderzoeken van mogelijke facilitaire steun aan de werkgroep voor wat betreft de eenheid in friestalige formulieren, het uitbrengen van een verantwoorde friestalige prekenbundel en het bevorderen van contact met de TUK. Op de volgende PS wordt het rapport van de commissie besproken. Commissie 2 bespreekt vooral de financiële aangelegenheden. De quaestor van de PS stelt een quotum voor van 0,15 per ziel, waarmee de PS akkoord gaat. De boeken zijn gecontroleerd en in orde bevonden, dus wordt decharge verleend aan de penningmeester. Als tweede onderwerp wordt het rapport van de deputaten ad art. 11 KO 24 Acta PS Friesland 2008

25 besproken. (hulpbehoevende kerken) De PS gaat akkoord met het financieel overzicht 2007 en de steunaanvragen Het quotum 2008 is deze keer nihil. De boeken zijn gecontroleerd en in orde bevonden. Aan de penningmeester wordt decharge verleend. Br. S. Nicolai was een ruim aantal jaren lid van de deputaten ad art. 11 en vanaf 2001 is hij adviseur. Dit jaar treedt hij af. De PS is hem dankbaar voor het verrichte werk. Commissie 3 heeft als onderwerp van bespreking de zending voor Zuid- Afrika. Het deputaatschap kan terugkijken op een positief jaar. In Pretoria zijn nu 4 zendelingen werkzaam. De PS gaat akkoord met alle financiële verslagen van Nederland en Zuid-Afrika en met de begroting De accountant heeft de boeken in orde bevonden en aan de penningmeester kan decharge worden verleend. Commissie 4 brengt verslag uit over een tweede zendingsterrein Kalimantan Barat. Het werk op KalBar wordt afgebouwd. Het streven is Hierna moet KalBar worden gezien als hulpbehoevende kerk op afstand. Aan de PS de vraag om een keuze te maken of men wil blijven ondersteunen na Dit is een wijziging in het vroegere beleid, dat de steun zou stoppen in De PS gaat akkoord met alle voorstellen van de Friese Zendingsdeputaten. (FZD) Het quotum 2008 wordt vastgesteld op 21,10 per ziel. Quotum en begroting zijn inclusief de zending voor Zuid-Afrika. Afgesproken wordt dat de kerken hun bijdrage vooruit betalen per kwartaal. Van het rapport werkbezoek Kalimantan Barat is met belangstelling kennisgenomen. De boeken zijn gecontroleerd en in orde bevonden. De penningmeester wordt gedechargeerd. Mededelingen van de deputaat-curator van de Theologische Universiteit Ds. J.Kruidhof wordt door de preses welkom geheten. Hij is voor het laatst in ons midden om verslag te doen. Dit vanwege zijn emeritering. De preses geeft hem het woord. Veel informatie is te vinden op de website van de universiteit. Theologiestudie in Kampen is voor gereformeerde studenten niet meer vanzelfsprekend. Steeds meer broeders worden predikant langs de weg van artikel 8 KO: vanaf september 2007 acht broeders. Een eerste verzoek om overheidssubsidie is afgewezen. Ds. Kruidhof vertelt nog iets over zijn werkzaamheden als lid van het College van Toezicht. Na het beantwoorden van enkele vragen bedankt de preses ds. Kruidhof heel hartelijk voor zijn inbreng. Hij is 9 jaar deputaat-curator geweest. De PS is hem zeer erkentelijk voor zijn bijdragen al die jaren. Ds. Tempelman wenst hem liet beste en Gods zegen voor deze nieuwe Acta PS Friesland

26 fase in zijn leven. Ds. Kruidhof geeft aan dat hij altijd met plezier de PS heeft bijgewoond. Hij krijgt een hartelijk applaus. Sluiting De kerk van Drachten-Zuid/West (classis Drachten) wordt aangewezen als samenroepende kerk voor de PS Fryslân op D.V. 10 juni De preses bedankt de aanwezigen voor hun inbreng en de assessor ds. Z.J.C. van Harten eindigt met dankgebed. De preses sluit de vergadering en wenst ieder wel thuis. Voor de PS Fryslân Zr. C.M. van der Wal, deputaat-secretaris 26 Acta PS Friesland 2008

27 Wurkgroep 'Fryske Earetsjinsten' Tj. Miedema, Frjentsjer, Skriuwer Jan Poutsma, Bilthoven, Foarsitter Aan: De Particuliere Synode van de Gereformeerde Kerken (vrijgemaakt) in vergadering bijeen op woensdag 21 mei 2008 p/a: zr. C. M. van der Wal, deputaat - secretaris, Leeuwarden Franeker, Geachte Zuster en Broeders, Aan de PS van 6 juni 2007 hebben wij een brief (6 april) gestuurd met een aantal verzoeken daarin. We hebben ons werk beschreven. We hebben gevraagd om erkenning van ons bestaan, en morele ondersteuning van ons werk. En we hebben gevraagd om een budget voor de werkgroep. Op deze brief hebben wij een meelevend maar afwijzend antwoord ontvangen. Dat betreft uw brief van 27 juni We lezen dat onze interpretatie van het citaat van prof. Greydanus niet helemaal correct is. "Hij spreekt wel over de roeping van de Friezen en de Christen-Friezen, maar niet over de roeping van de kerkenraad." Dat de PS van mening is dat de oproep van de werkgroep buiten de taak van de PS valt. Ook lezen we dat de doelstelling van onze werkgroep niet helemaal uit de verf komt en dat de werkgroep helder moet maken dat het om het evangelie gaat en niet zozeer om het Fries. Tenslotte lezen we dat de PS met waardering kennis heeft genomen van ons werk. We danken u voor uw waardering voor ons werk. Tegelijk hebben we een paar vragen en opmerkingen. - Dat we prof. Greydanus niet correct interpreteren bestrijden we. Hij wijst er op dat het Fries een stuk is van Gods schepping en daarom een stuk van de roeping van de Friezen en de Christen- Friezen. Einde citaat. Wij hebben van daaruit als werkgroep een beroep gedaan op kerkenraden om hiermee aan de slag te gaan. Zij vallen onder de Friezen en Christen-Friezen, en dus geldt deze opdracht ook voor hen. De opmerking dat we vanuit wat Greydanus zegt de kerkenraad niet op zijn verantwoordelijkheid mogen wijzen lijkt uit te gaan van de vooronderstelling dat de kerkenraden niet bestaan uit Friezen en Christen-Friezen. In onze Acta PS Friesland

28 werkgroep richten wij ons op het Fries in de erediensten, en van daaruit schrijven wij nu juist de kerkenraden en de PS aan. Zij hebben daarin een verantwoordelijkheid en dat valt natuurlijk niet buiten de reikwijdte van Greydanus' citaat, maar daar binnen. - Waarom bevordering van het Fries in de eredienst geen zaak is van de PS wordt ons niet duidelijk. Wiens taak het wel is evenmin. Van particulieren? Van de kerkenraad? - Als u dat laatste bedoeld: Dat we de oproep van Greydanus niet mogen doortrekken naar de kerkenraden aan de ene kant en dat de bevordering van het Fries een zaak is van de plaatselijke kerkenraden aan de andere kant, lijkt ons tegenstrijdig en daar wordt voor ons onhelder van wat u wilt. - De niet heldere doelstelling trekken we ons aan en daar komen we nu op terug. Wij pakken graag de handschoen op om onze doelstelling helderder onder woorden te brengen en om klip en klaar te zijn over het feit dat Gods evangelie voor ons voorop staat, en dat we juist in dienst van dat evangelie ons werk willen doen. We hebben besloten u nu niet te vragen om geld wat we de vorige keer wel deden. We krijgen de indruk dat dit de aandacht afleidt van de hoofdzaak, en dat is het evangelie in de moedertaal. Op dat punt reageren we op uw brief. We hebben als werkgroep een zgn. mission-statement opgesteld. Daarin leggen we vanuit bijbels licht het belang uit van de aandacht voor de verkondiging van het evangelie in de moedertaal. In Fryslân dus in het Fries. U ontvangt hiervan een exemplaar in het Fries en een in het Nederlands. We leggen u de volgende vragen voor: Kunt u als PS achter de inhoud van dit mission-statement staan? Zo ja, wilt u als PS van Fryslân onderzoeken hoe u als PS bij kunt dragen aan de verkondiging van het evangelie in het Fries en daar dan vorm aan geven? Zo nee, waar ligt het aan dat u er niet achter kunt staan? We verzoeken u daarover met ons in gesprek te gaan. Wij denken dat de Bijbel ons als kerken in Fryslân belangrijke dingen te zeggen heeft over het ruimte creëren voor het laten klinken van het evangelie in het Fries. In de kerkdiensten en daarbuiten. We denken dat 28 Acta PS Friesland 2008

29 de kerken er niet om heen kunnen daar ook mee aan de slag te gaan. Dit is maar geen zaak van particulier initiatief. Als vanuit de Bijbel de rol van de moedertaal zo duidelijk naar voren komt, dan moeten we ons als kerken en kerkenraden dat aantrekken. Ook wij hebben daar verantwoordelijkheid in gekregen, met name als het gaat om eredienst en huisbezoek. Tegelijk is dit o.i. geen taak van plaatselijke kerkenraden alleen. We wonen in Fryslân. De PS Fryslân heeft provinciale verantwoordelijkheid in deze provincie. Wat de Bijbel ons in datgene dat we aan de orde stellen aanreikt, is het gezamenlijke belang van ons als gereformeerde kerken in Fryslân. Daarom hebben we de PS ook aangeschreven en we zijn blij dat de PS het contact met ons is aangegaan. Namens de Wurkgroep 'Fryske Earetsjinsten', T.Miedema Acta PS Friesland

30 MISSION STATEMENT De werkgroep Fryske Earetsjinsten stelt zich ten doel de verkondiging van het evangelie in de erediensten van de Gereformeerde Kerken (Vrijgemaakt) te doen plaatsvinden in de taal van de mensen die er naar luisteren. In ons geval het Fries. Opdat vandaar uit ook in de omgang met God in heel het dagelijks leven die taal een plaats zal ontvangen. We zien als werkgroep het realiseren van deze doelstelling maar niet als een hobby van enkele ' luchtfietsende idealisten' die zich bewegen buiten de werkelijkheid van een vernederlandst Fryslân (zeker in kerkelijk opzicht) maar als een opdracht en een stuk christelijke gehoorzaamheid. Want het Evangelie komt in Fryslân in zijn uitwerking niet tot zijn recht, als wij doorgaan op de wijze zoals tot op heden het geval is. Hoe we tot deze mening en deze uitspraak komen willen we nu in onderstaand statement verder toelichten. Het gaat in de eredienst in de gemeente van Christus om de verkondiging van het heil, de bediening van het evangelie van de verzoening. En dan is van belang uiteraard allereerst waar dat heil vandaan komt, namelijk van boven van de God van alle heil en verlossing. Daarin is het heil van geen taal afhankelijk. Het heil gaat elke taal te boven. Vervolgens is eveneens van belang waar het heil naar toe gaat. En dan komt de taal binnen de gezichtskring. Want het heil gaat naar mensen die leven binnen een bepaalde cultuur en die daarom ook een bepaalde, eigen taal spreken. We denken hier aan wat de apostel Paulus schrijft in Romeinen 10:17 'zo is dan het geloof uit het horen, en het horen door het woord van Christus'. Mensen kunnen alleen maar tot geloof komen als zij horen (luisteren) en zij kunnen alleen maar horen als het heil hen verkondigd wordt. En voor beide acties, horen en verkondigen, is er eigenlijk maar één medium: de taal. Nu is die taal maar niet iets van de buitenkant maar juist het medium waarmee de menselijke existentie geraakt wordt. En nu moet het heil precies naar die existentie toe. Daarom is het zo belangrijk dat exact die taal gebruikt wordt die een mens tot in zijn of haar wezen weet te raken, de moedertaal. We zeggen niet dat dat niet in een andere taal dan die moedertaal kan. Paulus heeft zijn meeste preken waarschijnlijk in het Grieks gehouden. Maar dan moeten we niet vergeten dat die verkondiging van Paulus nog maar het begin van de evangelieprediking was, eerst in de centra van het rijk waar het Grieks de voertaal was. De mensen die hem daar hoorden moesten het heil weer doorgeven aan anderen in de regio's en op het platteland, en dat hebben ze vanzelfsprekend in hun eigen taal gedaan. Die taal, de 30 Acta PS Friesland 2008

31 moedertaal, is het medium voor het heil, want zo wordt de menselijke existentie op het diepst geraakt. Juist dat nu, dat ingaan in de menselijke existentie, dat moet gebeuren wanneer het heil tot mensen komt. Dat gebeurde immers juist toen God zijn Zoon, ons tot heil, in deze wereld zond. Het Woord is vleesgeworden en heeft onder ons gewoond (Joh. 1:17). De Zoon van God is diep in onze existentie ingedaald, in ons vlees, ons door de zonde aangetaste en misvormde bestaan, om het te verlossen. Vergelijk ook Hebr. 2:14. Het heil komt dus van boven, van buiten, van God. Maar het moet naar beneden, naar binnen, in het diepst van ons bestaan. En daarom moet bij de verkondiging van dat heil ook het diepste kanaal gebruikt worden: dat van de moedertaal. Zo volgen we het motief van de vleeswording van het Woord dat God Zelf geweven heeft. In navolging van God Zelf zoals Hij Zich altijd richt tot mensen in hun situatie, in hun cultuur, en daarmee en daarom in hun eigen taal, hun moedertaal. Als vervolgens de Heilige Geest het werk van de Zoon voortzet dan ontdekken we weer hetzelfde patroon. Het heil komt de menselijke existentie binnen en gebruikt daarvoor de eigen taal van de mensen. Dat zien we op de Pinksterdag, Hand. 2. Mensen uit allerlei volken en talen horen de discipelen een ieder in hun eigen taal spreken. En of dit nu een hoorwonder of een spreekwonder geweest is, dat laten we in het midden, het gaat erom dat een ieder het evangelie hoorde in zijn of haar eigen moedertaal. En zo heeft het de harten geraakt. In dat spoor is Christus' kerk de eeuwen erna verder gegaan. De zending bracht het evangelie tot de einden der aarde en deed dat altijd in de taal van de mensen tot wie ze zich richtte. En de bijbel werd vertaald vervolgens in de vele streektalen en dialecten. Zodat mensen over heel de wereld in hun hart geraakt zouden worden. Er kan nog een bijkomend argument genoemd worden waarom het evangelie in de moedertaal verkondigd zal worden, In een vreemde taal komt het evangelie de mensen niet zo op it sear. Want het raakt te weinig het hart. Mede daarom: it boek fan Heit yn de taal fan Mem. Of liever: it boadskip fan Heit troch de taal fan Mem nei myn herte en libben ta. Gods blijde boodschap moet ons derhalve aangezegd worden in de taal die wij verstaan. In de eredienst. Maar vandaar uit ook met het oog op de omgang met God, in ons leven van elke dag. Want het is vreemd wanneer wij voor ons leven van elke dag onze eigen gewoonten, onze eigen levenswijze en onze eigen taal er op na houden, maar dat wij dan ten aanzien van ons leven met de Here een andere taal en andere Acta PS Friesland