ACTA. van de. Particuliere Synode. van de. Gereformeerde Kerken. Fryslân. gehouden. op woensdag 2 juni en op 22 september en 24 november

Transcriptie

1 1

2 2

3 ACTA van de Particuliere Synode van de Gereformeerde Kerken in Fryslân gehouden op woensdag 2 juni 2010 en op 22 september en 24 november in het kerkgebouw van de Gereformeerde kerk "De Morgenster" Vrijheidsplein 1 te Leeuwarden 3

4 4

5 Inhoudsopgave Agenda 2 juni Acta 2 juni Lijst afgevaardigden 22 Kort verslag 1 e zitting 2 juni Agenda 22 september 27 Acta 22 september Agenda 24 november 33 Acta 24 november 34 Kort verslag 2 e en 3e zitting 39 Brief Yntertsjerklike Kommisje foar de Earetsjinst (IKFE) 41 Brief YKFE - Lieteboek Brief Wurkgroep Fryske Earetsjinsten 43 Brief DAO + voorbeeldbrief 46 Brief deputaten GS11 + bijlage 49 Brief deputaatschap studentenpredikant Groningen + 3 bijlagen 53 Brief classis Leeuwarden 59 Rapport quaestor PS Fryslân 61 Rapport deputaten ad art. 11 KO (hulpbehoevende kerken) 63 Regeling voor de steunaanvragen van hulpbehoevende kerken in ressort PS Fryslân 70 Toelichting op enkele artikelen regeling steunaanvragen 75 Rapport Ureterp inzake art. 11 KO 77 Rapport Friese Zendingsdeputaten (FZD) ad art. 24 KO inzake Kalimantan Barat 78 Aanbieding financieel verslag 2009, begroting 2010, meerjarenbegroting FZD 81 Jaarrekening 2009 FZD 83 Begroting 2010 FZD 92 Beleidsplan FZD Controle boeken FZD 110 Jaarrapportage 2009/2010 van de deputaten ad art. 24 KO voor zending in Zuid-Afrika 111 Financieel verslag Nederland Financieel verslag Zuid-Afrika Begroting Zuid-Afrika Accountantsverklaring Nederland Rapport deputaten ad art. 49 KO (kerkverband) 143 Rapport van de deputaat-curator van de TUK 145 Brief aan GS: huwelijk en samenwonen 152 Brief aan GS: huwelijkssluiting door overheid of kerk 154 5

6 Agenda 2 juni 2010 Particuliere Synode Fryslân 2010 Tweede voorlopige agenda van de vergadering van de PS Fryslân op woensdag 2 juni 2010 te Leeuwarden, aanvang uur in het gebouw van de Gereformeerde Kerk De Morgenster, Vrijheidsplein 1 te Leeuwarden 1 Opening door de samenroepende kerk Ferwerd-Hallum 2 Onderzoek geloofsbrieven en tekenen presentielijsten 3 Verkiezing van het moderamen op voordracht van de classes preses: ds. P. Groen scriba: ds. J.H. Tempelman assessor: ds. R. Prins 4 Constituering van de vergadering 5 Vaststelling agenda 6 Vaststelling van de Acta van PS Fryslân van 10 juni Indeling commissies 8 Ingekomen stukken 8.1 Acta van de PS Gelderland e en 2 e zitting 8.2 Acta van de PS Utrecht e en 2 e zitting 8.3 Acta van de PS Zeeland, Noord-Brabant en Limburg Acta van de PS Drenthe Acta van de PS Holland- Noord e en 2 e zitting 8.6 Van Generale Synode Zwolle-Zuid : Acta met bijbehorende rapporten op cd-rom vanaf YKFE (Yntertsjerklike Kommisje foar de Earetsjinst): vraagt deskundige op taalgebied Fries om vertaling Liedboek 2012 mee te beoordelen YKFE: voorstel om dhr. David de Jong (Den Ham) van Wurkgroep Fryske Earetsjinsten voorlopig mee te laten doen als aspirant-lid project Lieteboek Vraag aan PS: hem officieel als afgevaardigde te benoemen Wurkgroep Fryske Earetsjinsten: 1. vraag om een officiële status binnen de GKv in de vorm van deputaatskip Fryske saken; 2. verzoek om een ijkingscommissie te benoemen; 3. David de Jong benoemen namens GKv Fryslân in de project-organisatie van het Lieteboek

7 Agenda 2 juni DAO: verkiezing afgevaardigden GS Harderwijk voorbeeldbrief aan thuiskerk Deputaten GS 11: criteria voor steunaanvragen door een PS bij GS Deputaatschap studentenpredikant: verzoek om financiële bijdrage voor Studentenpredikant Groningen + 3 bijlagen Classis Leeuwarden: brief over de materie van ongehuwd samenwonen en kerkelijke huwelijksbevestiging met het verzoek om adhesie te betuigen en de inhoud door te geven aan de GS Harderwijk Rapporten 9.1 Quaestor van de PS 9.1a Financieel jaaroverzicht voordracht quotum controle 9.2 Deputaten ad art. 11 KO (hulpbehoevende kerken) 9.2a 1. Financieel overzicht Steunaanvragen Vaststellen quotum Benoemingen 5. Nieuwe regeling voor steun hulpbehoevende kerken 6. Voorstellen van deputaten 9.2b Regeling voor de steunaanvragen van hulpbehoevende kerken 9.2c Toelichting op enkele artikelen regeling steunaanvragen 9.2d Controle boeken 9.3 Friese Zendingsdeputaten ad art. 24 KO (zending voor KalBar) 9.3a Rapport Friese Zendingsdeputaten + voordracht benoemingen 9.3b Aanbieding financieel verslag 2009, begroting 2010, meerjarenbegroting voorstellen ter goedkeuring + vaststellen quota 2010 en c Jaarrekening d Begroting e Beleidsplan periode f Controle boeken 9.4 Deputaten ad art. 24 KO (zending voor Zuid-Afrika) 9.4a Jaarrapportage 2009/ voordracht benoemingen 9.4b Financieel verslag Nederland c Financieel verslag Zuid-Afrika d Begroting Zuid-Afrika e Controle boeken 9.5 Deputaten ad art. 31 KO (appelzaken) 9.5a Geen rapport, niet vergaderd 9.6 Deputaten ad art. 49 KO (kerkverband) 9.6a Rapport 7

8 Agenda 2 juni Rapportering commissies 11 Zaken betreffende de Generale Synode Verkiezing afgevaardigden Generale Synode Harderwijk 2011 (2 primi predikanten + 2 secundi + 1 tertius en 2 primi ouderlingen + 2 secundi + 1 tertius) 11.2 Voordracht benoeming deputaat-curator + secundus TU Kampen (huidige primus is ds. R. van Wijnen te Ureterp, secundus is ds. J.J. Verwey te Leeuwarden) 12 Rapport van de deputaat-curator van de Theologische Universiteit Kampen, ds. R. van Wijnen 13 Voorstellen en instructies 14 Benoemingen 15 Aanwijzing van de samenroepende kerk voor en de datum van de eerstvolgende PS Fryslân: Classis Buitenpost, kerk Surhuisterveen Vergadering PS op woensdag 25 mei 2011 om uur Locatie: De Morgenster, Vrijheidsplein 1 te Leeuwarden 16 Persoonlijke rondvraag 17 Censuur naar art. 48 KO 18 Vaststellen kort verslag 19 Sluiting 8

9 Acta 2 juni 2010 Acta van de vergadering van de Particuliere Synode van de Gereformeerde Kerken in Fryslân - bijeen op woensdag 2 juni 2010 in De Morgenster, Vrijheidsplein 1 te Leeuwarden, aanvang uur - Artikel 1 Opening Br. J. Slager opent namens de samenroepende kerk Ferwerd-Hallum de vergadering. Hij heet ieder welkom en gaat voor in gebed. Daarna leest hij Filippenzen 2: Paulus noemt zaken die goed zijn in de gemeente. Men is in de kerk vaak kritisch op de gang van zaken, maar Paulus ziet de Geest aan het werk. Hij vermaant ook: eerst Christus. Hij houdt ons een spiegel voor. Tot slot laat br. Slager Gezang 161: 1 zingen. Artikel 2 Onderzoek geloofsbrieven en tekenen presentielijsten De presentielijsten zijn getekend en alle primi zijn aanwezig. Classis Buitenpost Classis Drachten Classis Leeuwarden Ds. K.D. Smit Ds. T.P. Nap Ds. J.M. Burger Ds. R. Prins Ds. J.H. Tempelman Ds. P. Groen Ds. G. Roorda Ds. R. van Wijnen Ds. J.G. van der Hoeven Br. H. Westerik Br. H. Huisman Br. J. Slager Br. F. van Wieren Br. L. Veenstra Br. J. van der Meulen Br. N. Driebergen Br. H. Zeilstra Br. K. Oosterheert Artikel 3 Verkiezing van het moderamen De verkiezing vindt plaats op voordracht van de classes. preses: ds. P. Groen (classis Leeuwarden) scriba: ds. J.H. Tempelman (classis Drachten) assessor: ds. R. Prins (classis Buitenpost) De vergadering gaat akkoord met deze voordrachten. Artikel 4 Constituering van de vergadering De vergadering wordt geconstitueerd en br. Slager draagt de leiding over aan de preses, ds. P. Groen. Deze bedankt hem voor de opening van de vergadering. Hij heet ieder welkom en bedankt de deputaat-secretaris voor de voorbereidende werkzaamheden, nu voor de elfde keer. 9

10 Acta 2 juni 2010 Daarna volgt een voorstellingsrondje. De volgende vertegenwoordigers van diverse deputaatschappen zijn aanwezig: - Deputaten ad art. 11 (hulpbehoevende kerken): br. S. Jonker. - Deputaten ad art. 24 zending voor Kalimantan Barat: br. H. de Jong (voorzitter), br. J. Lawerman (penningmeester), br. H.G. Ruiter (voorlichter/pr-man) en ds. J.Th. Jonkman (Hardenberg). - Deputaten ad art. 24 zending voor Zuid-Afrika: br. H. Jellema (voorzitter) en br. D. de Jong (penningmeester). - Wurkgroep Fryske Earetsjinsten: ds. J. Poutsma (voorzitter) en br. S. Alkema. - Studentenpastoraat: ds. T.S. Huttenga (Groningen) en br. S.J. van der Kooij (voorzitter). Artikel 5 Vaststelling agenda Aan de agenda wordt nog een brief van de classis Leeuwarden toegevoegd als agendapunt Artikel 6 Vaststelling van de Acta van PS Fryslân van 10 juni 2009 De Acta worden vastgesteld en door het moderamen ondertekend onder dank aan zr. Van der Wal. Artikel 7 Indeling commissies De vergadering wordt in vier groepen gesplitst om per groep een aantal agendapunten te bespreken in aanwezigheid van de deputaten. Bij de uitnodiging voor deze vergadering was een voorstel tot indeling gemaakt, zodat iedere groep zich goed kon voorbereiden op de te behandelen agendapunten. Na de bespreking in groepen wordt om uur een broodmaaltijd geserveerd. Na de maaltijd wordt om uur plenair vergaderd. Artikel 8 Ingekomen stukken Commissie 1 (gevormd door het moderamen) heeft de stukken doorgenomen (m.u.v. 8.11) en informeert de vergadering Zr. C.M. van der Wal vertelt kort iets over de inhoud van de Acta van andere Particuliere Synodes met nadruk op zaken die 10

11 Acta 2 juni 2010 opgevallen zijn. De PS Gelderland meldt dat het evangelisatieproject Lichtenvoorde steeds meer handen en voeten krijgt. De PS Drenthe verleent financiële steun aan het Studentenpastoraat Groningen. Bijna alle PS-en hebben tweemaal vergaderd. 8.6 Wordt voor kennisgeving aangenomen Ds. Tempelman rapporteert over de bespreking met de afgevaardigden van de Wurkgroep Fryske Earetsjinsten. De Wurkgroep heeft drie vragen: 1. verzoek om een officiële status binnen de GKv in de vorm van een deputaatskip Fryske saken 2. verzoek om een ijkingscommissie te benoemen om vertaalde formulieren enz. te beoordelen 3. verzoek om ds. David de Jong (Den Ham) te benoemen namens GKv Fryslân in de project-organisatie van het Lieteboek Commissie 1 is van mening dat een deputaatschap een gerichte opdracht en een nauwkeurige taakomschrijving moet hebben en dat de vraag zou moeten opkomen vanuit de kerken. De werkgroep zou voor de PS 2011 een taakomschrijving kunnen maken. Voor het ijken kan wel een deputaatschap worden ingesteld. Commissie 1 gaat akkoord met de benoeming van ds. David de Jong. De preses geeft het onderwerp in bespreking. Uit de reacties blijkt dat men het niet eens is met de argumenten. De werkgroep heeft al twee keer verzoeken aan de PS gericht en er hoeft niet beslist een verzoek vanuit de kerken te komen. Ds. Poutsma geeft aan dat het Mission Statement zoals dat in de Acta 2008 is opgenomen, kan worden omgezet in een duidelijke instructie. Hierna schorst de preses de vergadering voor enkele minuten om als moderamen te overleggen. Het volgende wordt daarna voorgesteld: a. het argument dat de kerken niet hebben verzocht om een deputaatschap te laten vallen b. de werkgroep te benoemen tot deputaatschap en de taak meegeven om voor de PS 2011 een conceptconstructie en een conceptbegroting in te dienen c. voor het ijken wordt een aparte commissie ingesteld (dus geen deputaatschap). Het moderamen wordt gemachtigd om, in overleg met de werkgroep, hiervoor leden te benoemen. d. ds. David de Jong wordt benoemd als afgevaardigde Lieteboek 2012 e. voor 2010 wordt 250,- beschikbaar gesteld voor het nieuwe deputaatschap en 250,- voor de ijkingscommissie (beide op declaratiebasis). In 2009 is geen declaratie ingediend, waarmee het toegezegde bedrag vervalt. 11

12 12 Acta 2 juni 2010 De PS gaat akkoord met de voorstellen. Tot slot bedankt de preses de vertegenwoordigers van de Wurkgroep en wenst hen succes met de komende werkzaamheden. Zij verlaten de vergadering Wordt voor kennisgeving aangenomen en komt bij punt 11 aan de orde Wordt behandeld bij Ds. Prins neemt de toelichting over het onderwerp Studentenpastoraat voor zijn rekening. Het deputaatschap Studentenpredikant Groningen verzoekt de PS Fryslân voor een termijn van 5 jaar om een jaarlijkse bijdrage voor het studentenpastoraat van 4.846,-. Dat is 8,5% van ,- (prijspeil 2009). Het moderamen staat volledig achter dit verzoek. Het bedrag kan worden geïnd via de quaestor van de PS Fryslân en komt neer op 1,05 per lid. De Groninger stadskerken zijn naar verhouding te zwaar belast. Tijdens de bespreking heeft ds. Huttenga een schriftelijk overzicht van zijn werkzaamheden overhandigd. Het doel van het studentenpastoraat is: de gereformeerde studenten toerusten voor hun taak in kerk en maatschappij. Sinds 2003 heeft classis Groningen een studentenpredikant (SP) fulltime in dienst. Van de ruim 500 vrijgemaakte studenten in Groningen zijn ongeveer 300 lid van een van de stadskerken, deels als gastlid. Vanuit Fryslân zijn er 40 à 50 studenten, het aantal is groeiend. De studentenvereniging heeft voor een belangrijk deel de functie van de kerk ingenomen. Ook in de weekends zijn er vaak activiteiten. Als stadskerk is het lastig contact met de studenten te hebben. Via de SP is er wel pastorale zorg. Het werk draagt vrucht. In de praktijk is gebleken dat de studenten later vaak actief worden in de thuiskerken. De preses legt het voorstel aan de vergadering voor. Gevraagd wordt naar de bijdrage van andere PS-en. PS Groningen en PS Drenthe geven bijdragen. De overige provincies zullen nu worden ingeschakeld. Opgemerkt wordt dat PS Fryslân niet alleen steun moet verlenen op financiële grond, maar ook een inhoudelijke bereidheidsverklaring moet afgeven. De PS gaat akkoord met de toezegging voor 2011 t/m Ds. Huttenga vraagt nog aan de aanwezigen de kerken er op te attenderen dat deze de studenten actief op de aanwezigheid van een studentenpredikant in Groningen wijzen. Hierna bedankt de preses de deputaten voor hun komst en wenst hen Gods zegen, waarna zij vertrekken Voor de bespreking van de brief van de classis Leeuwarden neemt de assessor ds. Prins de leiding over omdat de preses ds. Groen ook preses is van de classis Leeuwarden die op 16 juni vergadert. De scriba ds. Tempelman rapporteert.

13 Acta 2 juni 2010 Van de PS wordt gevraagd adhesie te betuigen aan de volgende conceptuitspraken, zodat de classis via de PS aan de Generale Synode 2011 zal vragen om: a. te kijken welke vormen van publiek recht en juridisch goed geregeld samenwonen gecombineerd met een ja-woord in de kerk als huwelijk erkend kunnen worden. b. te proberen de huwelijkssluiting weer in de kerk terug te halen, zodat het onderscheid tussen het Bijbelse huwelijk en het burgerlijk huwelijk niet meer gemaakt hoeft te worden en de situatie weer helder is: trouwen = in de kerk een verbond aangaan. Het moderamen stelt de vergadering voor hem te machtigen om na de classisvergadering in tweede zitting bijeen te komen en een besluit te nemen. Ds. Prins geeft het onderwerp in bespreking. Het onderwerp is het bespreken meer dan waard. Gevraagd wordt hoe breed het onderwerp wordt gedragen in de kerken en zijn er ook andere dan vrijgemaakte kerken hiermee bezig? Antwoord: dat is niet bekend. De classis vraagt aan de GS een studie-deputaatschap in te stellen. Ook over de vormen van samenwonen geeft de brief onvoldoende informatie. Er is weinig bekend over de achtergronden van de bespreking die op de classis is geweest. Het is beter eerst de volgende classisvergadering af te wachten. Als de classis nog wijzigingen aanbrengt, waar verlenen we dan adhesie aan? Opgemerkt wordt dat een adhesiebetuiging iets anders is dan langs kerkelijke weg handelen. De PS moet inhoudelijk weten wat er speelt. Tegen samenwonen wordt verschillend aangekeken in de kerken. Ds. Burger, die samen met ds. Colijn het rapport voor de classis heeft opgesteld, geeft een nadere toelichting. Het is geen uitspraak van de classis, maar een open vraag aan de GS of de huwelijkssluiting weer terug kan gaan naar de kerk zoals in de tijd vóór Napoleon. Iemand moet het onderwerp aankaarten. De voorzitter geeft een samenvatting: - de brief wordt ontvankelijk verklaard - wachten op de classis van 16 juni (art. 30 KO: met elkaars oordeel je winst maken) - een vervolgzitting afspreken waar uitgebreidere stukken van de classis aanwezig zijn Bovengenoemde afspraken worden in stemming gebracht: 10 stemmen voor, 7 stemmen tegen en 1 onthouding. De afgevaardigde ds. Smit geeft aan dat hij tegen gestemd heeft omdat naar zijn overtuiging met het voorstel kerkrechtelijk niet de juiste weg wordt gegaan. Ds. R. van Wijnen heeft voor gestemd omdat hij niet verwachtte dat deze gang van zaken problemen kon geven. Het voorstel wordt aangenomen. 13

14 Acta 2 juni 2010 De vervolgzitting zal plaatsvinden op woensdag 22 september om uur in de Morgenster te Leeuwarden. Aan de classis zullen nadere gegevens worden gevraagd. Artikel 9 Rapporten 9.1 Quaestor van de PS 9.1a Ds. Van Wijnen meldt namens commissie 2 dat de quaestor voorstelt het quotum voor 2010 weer vast te stellen op 0,20 per ziel. De boeken zijn gecontroleerd en in orde bevonden. Aan de quaestor br. G. Huijser wordt decharge verleend onder dankzegging voor het gedane werk. De deputaat-secretaris zal de quaestor op de hoogte stellen van de toezegging van 4.846,- per jaar aan deputaten Studentenpredikant Groningen van 2011 t/m Deputaten ad art.11 KO (hulpbehoevende kerken) Commissie 2 heeft onderstaande stukken besproken. Ds. Van Wijnen doet verslag. 9.2a 1. Financieel overzicht 2009: akkoord. 2. Steunaanvragen 2010: akkoord. 3. Het quotum wordt vastgesteld en is nogmaals nihil, omdat er een ruime reserve aanwezig is. De PS gaat hier graag mee akkoord. 4. Er dient nog door de classis Buitenpost in de vacature secundus-deputaat te worden voorzien. 5. Nieuwe regeling voor steun hulpbehoevende kerken: de regeling voor steunverlening voor de jaren 2010 t/m 2014 wordt vastgesteld conform het concept opgenomen in bijlage 1 en de daarbij behorende toelichting bijlage 2. In de landelijke regeling zijn een aantal zaken van de Friese regeling overgenomen. 6. Voorstellen en adviezen deputaten: akkoord 9.2b Regeling voor de steunaanvragen van hulpbehoevende kerken (bijlage 1): akkoord. 9.2c Toelichting op enkele artikelen regeling steunaanvragen hulpbehoevende kerken: akkoord. 9.2d De boeken zijn gecontroleerd en in orde bevonden. Aan de penningmeester br. J. Spinder wordt decharge verleend onder hartelijke dankzegging voor het door hem gedane werk. De preses bedankt ook de overige deputaten voor hun werk en wenst hen Gods zegen. Br. Jonker verlaat hierna de vergadering. 14

15 Acta 2 juni Friese Zendingsdeputaten ad art. 24 KO (zending voor Kalimantan Barat) 9.3a Br. J. van der Meulen doet verslag namens commissie 4. Het werk op Kalimantan Barat wordt afgebouwd. De kerken zijn wel zelfstandig, maar ook hulpbehoevend. De zelfstandigheid manifesteert zich niet altijd. Dit is een belangrijke rode draad in de rapportage. De afdracht van de quota van de kerken in Fryslân blijft een aandachtspunt. De quota moeten altijd vooraf worden betaald volgens eerder gemaakte afspraken. Ds. Jonkman is 30% gaan werken voor KalBar m.i.v (was 50%). De PS gaat akkoord met de voorstellen van de Friese Zendingsdeputaten: 1. het werk van de deputaten goed te keuren en medio 2011 het deputaatschap aan te passen in afgeslankte vorm 2. aan ds. G. Roorda eervol ontslag te verlenen i.v.m. zijn vertrek naar Zeist 9.3b De PS gaat akkoord met de voorstellen. 1. de jaarrekening 2009 vast te stellen en decharge te verlenen voor het gevoerde beleid 2. het quotum 2010 definitief vast te stellen op 22,50 per ziel 3. alvast goed te keuren dat het quotum voor 2011 met tenminste 1,5 % mag stijgen t.o.v c Jaarrekening 2009: akkoord. 9.3d Begroting 2010: akkoord. 9.3e Beleidsplan : akkoord. 9.3f De boeken zijn gecontroleerd en in orde bevonden. Aan de penningmeester br. J. Lawerman wordt decharge verleend onder dankzegging voor het door hem gedane werk. Aan het eind van de bespreking vraagt de preses aan ds. Jonkman hoe hij tegen de situatie op KalBar aankijkt. Zijn antwoord is dat we een beroep mogen doen op de Heilige Geest om dit pad verder te gaan. Hij heeft echter wel zorgen. De preses bedankt de deputaten voor hun aanwezigheid en voor het werk voor de zending gedaan. Hij wenst hen hierbij Gods zegen. 9.4 Deputaten ad art. 24 KO (zending voor Zuid-Afrika) Ds. Roorda is de spreekbuis van commissie 3 die dit onderdeel heeft besproken. 9.4a Financieel zijn er problemen. Afrika is de zendende kerk en voert beleid. Nederland is de sponsor. Er is om een meerjarenplan gevraagd. Er zijn geen voorstellen voor het quotum, want er wordt in dezen samengewerkt met KalBar. De vier zendingsdeputaten worden opnieuw benoemd. 15

16 Acta 2 juni 2010 De jaarlijkse verhoging van het quotum van KalBar gaat naar Zuid- Afrika. De rapporteur roept op tot gebed voor de zending in Zuid- Afrika. Op de vraag of we als sponsor nog iets in te brengen hebben is het antwoord, dat we gevraagd en ongevraagd adviezen geven aan Zuid-Afrika, o.a. via correspondentie. Er is een 5-jarenplan voor de afbouw. Er wordt op ons moreel wel een zwaar beroep gedaan als er grote tekorten zijn. Door de grote koersdaling is de Rand veel minder waard. Als oorzaken voor het begrotingstekort worden genoemd: uitbreiding van het werk, ds. Boersma is beroepen en veel studenten zijn beroepen als predikant. Eigenlijk kan men dat niet betalen. 9.4b Financieel verslag Nederland 2009: akkoord. 9.4c Financieel verslag Zuid-Afrika 2009: akkoord. 9.4d Begroting Zuid-Afrika 2010: akkoord. 9.4e De accountant heeft de boeken in orde bevonden. Aan de penningmeester br. D. de Jong wordt onder dankzegging decharge verleend. Tot slot spreekt de preses een dankwoord uit en wenst hen Gods zegen bij hun verdere werk. Na het dankwoord verlaten alle deputaten art. 24 de vergadering. 9.5 Deputaten ad art. 31 KO (appelzaken) 9.5a Er is geen rapport, want de deputaten hebben niet vergaderd. 9.6 Deputaten ad art. 49 KO (kerkverband) 9.6a Van de schriftelijke rapportage wordt kennis genomen. Van twee kandidaten vond een beroepbaarstellend onderzoek plaats met positief gevolg en de deputaten konden de kerk te Franeker- Sexbierum positief adviseren tot nauwere samenwerking met de CGK te Franeker. De preses bedankt ds. J.J. Verwey voor zijn rapport. Artikel 10 Rapportering commissies Deze werkwijze geeft een goede tijdsbesparing. Artikel 11 Zaken betreffende de Generale Synode Verkiezing afgevaardigden Generale Synode Harderwijk 2011 Een lijst met namen van predikanten uit Fryslân wordt uitgedeeld. Na inventarisatie van de voorgestelde namen vinden twee schriftelijke stemmingen plaats. Voor de afvaardiging van ouderlingen waren al vier namen bekend en was één stemmingsronde voldoende. 16

17 Acta 2 juni 2010 Bij meerderheid van stemmen zijn de volgende broeders gekozen*: predikanten: primi: ds. T.P. Nap (Drachten-Oost) ds. R. Prins (Buitenpost) secundi: ds. A.A.J. de Boer (Ureterp) ds. J.J. Verwey (Leeuwarden) tertius: ds. K.D. Smit (Dokkum) ouderlingen: primi: br. P.G. Bakker (Boelenslaan) br. H. Huisman (Drachten) secundi: br. J.E. Greving (Leeuwarden) br. H. Jellema (Drachten) tertius: br. P. Dijkstra (Drachten)* * Het moderamen wordt gemachtigd iemand anders te zoeken als br. Dijkstra zou bedanken. De preses wenst de broeders Gods wijsheid en kracht om het werk te doen Voordracht benoeming deputaat curator + secundus TU Kampen De huidige primus ds. R. van Wijnen en de secundus ds. J.J. Verwey worden bij acclamatie voorgedragen als curatoren. De preses wenst hen Gods zegen. Artikel 12 Rapport van de deputaat-curator van de Theologische Universiteit Kampen Ds. R. van Wijnen heeft een goed en duidelijk rapport geschreven. De strategie van de TUK is in de rapportage verwerkt. De aanwezigen zijn blij verrast over het grote aantal aanmeldingen van studenten. T.a.v. de ontwikkelingen in de TUK zijn de studenten een weerslag van wat er in de kerken leeft. De TUK heeft financiële ruimte nodig voor onderzoek. Om erkend te blijven als onderwijsinstelling moet geaccrediteerd worden t.a.v. promoties e.d. Nu wordt al getoetst door de TUK of er nog verbeterpunten zijn. De preses bedankt ds. Van Wijnen voor het uitvoerige verslag en de beantwoording van vragen. Voorbede voor de TUK blijft nodig. Artikel 13 Voorstellen en instructies Er zijn geen voorstellen en instructies. 17

18 Artikel 14 Benoemingen (zie lijst volgende bladzijde) Acta 2 juni 2010 * Afgesproken wordt dat alleen deze broeders een benoemingsbrief krijgen: nieuw, herbenoeming of verandering van functie. De overige broeders/zusters zijn al eerder benoemd door de PS. Aan de aftredende broeders word een bedankbrief gestuurd. Aan ds. G. Roorda wordt eervol ontslag verleend i.v.m. zijn vertrek naar Zeist. Hij was deputaat ad art. 24 voor zending in Kalimantan Barat sinds Voor secundus afgevaardigde ad art. 11 is nog een vacature. Het moderamen wordt gemachtigd nog iemand te benoemen. Artikel 15 Aanwijzing van de samenroepende kerk voor en de datum van de eerstvolgende PS Fryslân Classis Buitenpost, kerk Surhuisterveen op woensdag 25 mei 2011 om uur. Locatie: De Morgenster, Vrijheidsplein 1 te Leeuwarden. Artikel 16 Persoonlijke rondvraag Ds. G. Roorda neemt afscheid en wenst ieder Gods zegen. De preses bedankt hem voor wat hij voor de kerk heeft betekend. Br. H. Huisman bedankt voor het in hem gestelde vertrouwen als primus afgevaardigde naar de GS. Ds. T.P. Nap en ds. R. Prins sluiten zich bij hem aan. Artikel 17 Censuur naar art. 48 KO Censuur hoeft niet te worden geoefend. Artikel 18 Vaststellen kort verslag Het kort verslag wordt toevertrouwd aan zr. Van der Wal. Het moderamen stelt zich verantwoordelijk. Artikel 19 Sluiting Ds. Groen sluit de vergadering provisorisch. Hij bedankt de aanwezigen voor hun inbreng. Hij laat Psalm 33: 3 en 8 zingen en eindigt met dankgebed. De preses schorst de vergadering om uur en wenst ieder wel thuis. 18

19 Acta 2 juni 2010 Aldus goedgekeurd en vastgesteld door de PS Fryslân in de vergadering van 22 september Ds. P. Groen, preses Ds. J.H. Tempelman, scriba Ds. R. Prins, assessor Zr. C.M. van der Wal, deputaat-secretaris 19

20 20 Acta 2 juni 2010 Deputaten ad art. 11 KO (hulpbehoevende kerken) Primi: B br. J. Cuperus Tsjerkelân 3, 9286 GN Twijzel br. A. IJbema Molenstraat 20, 9285 PB Buitenpost D br. S. Jonker Zuiderdwarsvaart 79, 9203 HX Drachten br. J. Spinder, Weverswal 31, 9243 JM Bakkeveen L br. A.C. HoksbergenBugel 14, 8465 RW Oudehaske br. K. Oosterheert Koartebaen 10, 8624 TD Uitwellingerga Secundi: B Geen D br. A. Dijkstra* Waterlelie 149, 9207 AZ Drachten L br. W. Broersma Bruorren Halbertsmastrjitte 15, 8802 ZW Franeker Deputaten ad art. 22 (diaconale zaken) Leeg deputaatschap, blijft formeel bestaan, geen benoemingen Deputaten ad art. 24 KO (zending) Voor zending in Kalimantan-Barat zr. A.E. de Jong-Gelderblom (secretaris), Zuiderdwarsvaart 88, 9203 JB Drachten br. H. de Jong (voorzitter), Kurt Schwittersstraat 45, 9204 KZ Drachten br. J. Lawerman (penningmeester), Bildtstraat 24, 8861 SN Harlingen br. F.L.T. Rots Ropta 19, 9202 KC Drachten br. H.G. Ruiter (voorlichter/pr-man), Leppa 6, 9204 JE Drachten br. G.P. Wolting, De Lanen 14, 9204 WC Drachten Voor zending in Zuid-Afrika br. D. de Jong (penningmeester), De Rival 52, 9207 CS Drachten br. H. Jellema (voorzitter), Grasland 3, 9205 EA Drachten ds. J.H. Tempelman, Reinder de Vriessingel RP Opeinde ds. M.E. Buitenhuis, Kolfbaan 15, 9251 AB Burgum Deputaten ad art. 31 KO (appelzaken) Primi: B br. J. Debreczeny Doniaweg 35, 9104 GH Damwoude mr. E. van der Sluis Bernhardlaan 8, 9285 TT Buitenpost D ds. P. Poortinga (s) Fluessen 12, 9204 HP Drachten mr. G. Mulder Kurt Schwittersstraat 19, 9204 KZ Drachten L mr. D.van Dijk Eendenkooi 36, 8446 RD Heerenveen dr. J.E. Greving Harlingerstraatweg 16, 8916 BC Leeuwarden br. A. Prins Fedde Schurerwei 23, 8915 DL Leeuwarden Secundi: L br. B. Dijkstra Doniaweg 85, 9104 GK Damwoude D br. P. Dijkstra* De Twee Gebroeders 15, 9207 CK Drachten L ds. J.M. Burger A. Voorthuijsenweg 44, 8802 ZB Franeker Deputaten ad art. 49 KO (kerkverband) Primi: B ds. R. Prins De Achtkant 18, 9285 VG Buitenpost D ds. T.P. Nap* Martena 4, 9201 KB Drachten L ds. J.J. Verwey Jentsjemar 2 (s), 8939 CL Leeuwarden Secundi: B ds. K.D. Smit Bonifatiuspolder 80, 9103 PR Dokkum D ds. J.H. Tempelman* Reinder de Vriessingel RP Opeinde L ds. J.M. Burger A.Voorthuijsenweg 44, 8802 ZB Franeker Tertiï: B ds. A.J. Haak Kerklaan 1, 9114 PJ Wouterswoude D ds. R. van Wijnen* De Feart 83, 9247 CL Ureterp L ds. P. Groen Rotstergaastweg 32a, 8452 LA Nieuweschoot

21 Acta 2 juni 2010 Quaestor van de PS Primus: br. G. Huijser De Zwarte Molen 3, 8862 RK Harlingen Secundus: br. R.G. Dijksterhuis Ophuijstraweg 10, 9114 RD Driesum Deputaat-secretaris Primus: zr. C.M. van der Wal Van Harinxmaplein 70, 8931 DM Leeuwarden Secundus: br. G. Hup Groningerstraatw TX Leeuwarden Archiefbewarende kerk de kerk van Harlingen Controle boeken ad art. 11 KO de kerk van Ureterp Controle boeken quaestor de kerk van Franeker-Sexbierum Controle archief de kerk van Franeker-Sexbierum Controle zendingsarchief de kerk van Siegerswoude-Frieschepalen Adres PS Fryslân adres PS Fryslân mw. C.M. van der Wal Van Harinxmaplein DM Leeuwarden tel inavanderwal@telfort.nl psfryslân@gkv.nl 21

22 PARTICULIERE SYNODE FRYSLAN 2010 Lijst afgevaardigden Classis Buitenpost primi: ds. K.D. Smit Bonifatiuspolder PR ds. R. Prins De Achtkant VG ds. G. Roorda De Buizerd KV br. H. Westerik Mounewei EK br. F. van Wieren Stinsweg TE br. N. Driebergen Schoolstraat NE secundi: ds. A.J. Haak Kerklaan PJ ds. M. Buitenhuis Kolfbaan AB ds. M. de Meij Tillewei HC br. G. Dam Dotter LK br. H. Erkelens De Woudhorne NP br. S. Tabak Brandland MH Classis Drachten primi: ds. T.P. Nap Martena KB ds. J.H. Tempelman R. de Vriessingel RP ds. R. van Wijnen De Feart CL br. H. Huisman De Wetterwille BL br.l. Veenstra Mouneleane CW br. H. Zeilstra Krúslings EK secundi: ds. A.A.J. de Boer Wine BG ds.p. Poortinga Fluessen HP br. W. Jongsma Leidyk CT br. S. Bijma Markt AA br. G. de Jong De Ried AM br. B. Jongsma Markt AA Classis Leeuwarden primi: ds. J.M. Burger A.Voorthuijsenweg ZB ds. P. Groen Rotstergaastweg 32a 8452 LA ds. J.G. van der Hoeven Marnehiem RD br. J. Slager De Pream DL br. J. van der Meulen Joh. Winklerwei ET br. K. Oosterheert Koartebaen TD secundi: ds. J.J. Verwey Jentsjemar CL br. A.A. Alkema Oude Trekweg KT br. J. Kloosterman Noorderkade HJ br. C. Engbers Wiidswal PT tert.: br. O. Jelsma A.Voorthuijsenweg ZA br. H.T. Andringa Seefugel 9051 VC 22

23 PARTICULIERE SYNODE FRYSLAN 2010 Lijst afgevaardigden (vervolg) Dokkum Buitenpost Surhuisterveen Twijzel Feanwalden Buitenpost Wouterswoude Burgum Drogeham Buitenpost Dokkum Surhuisterveen Drachten Opeinde Ureterp Drachten Ureterp Ureterp Ureterp Drachten Ureterp Drachten Drachten Drachten Franeker Nieuweschoot Harlingen Hallum Leeuwarden Uitwellingerga Leeuwarden Harlingen Harlingen Oudehaske Franeker Stiens

24 Kort verslag van de PS Fryslân, gehouden op 2 juni Kort verslag 1 e zitting Op uitnodiging van de kerk van Ferwerd-Hallum komen 18 afgevaardigden van 3 classes (Buitenpost, Drachten en Leeuwarden) bij elkaar in Leeuwarden voor de jaarlijkse vergadering van de Particuliere Synode Fryslân. Na de opening om uur door br. J. Slager worden de presentielijsten en de geloofsbrieven gecontroleerd. Alle primiafgevaardigden zijn aanwezig. Behalve de afgevaardigden zijn de deputaatsecretaris en diverse gasten aanwezig. Zij vertegenwoordigen verschillende deputaatschappen, zoals zending voor Kalimantan Barat en Zuid-Afrika, hulpbehoevende kerken en studentenpastoraat Groningen. Ook aanwezig zijn twee leden van de Wurkgroep Fryske Earetsjinsten. Ds. P. Groen (classis Leeuwarden) is preses, ds. J.H. Tempelman (classis Drachten) is scriba en ds. R. Prins (classis Buitenpost) is assessor. Na het vaststellen en tekenen van de Acta 2009 worden de aanwezigen in vier groepen gesplitst om per groep een aantal agendapunten te bespreken in aanwezigheid van de deputaten. Bij de uitnodiging voor deze vergadering was een voorstel tot indeling gemaakt, zodat iedere groep zich goed kon voorbereiden op de te behandelen agendapunten. Na de bespreking werd een gezellige broodmaaltijd geserveerd. Daarna werd plenair verder vergaderd. Uit iedere groep vertelt iemand kort iets over het overleg, waarna het onderwerp in de vergadering wordt besproken. De vergadering neemt dan besluiten, waarna de betreffende gasten de vergadering verlaten. Tot zover de werkwijze van de PS. Inmiddels bent u misschien nieuwsgierig geworden naar de resultaten. Commissie 1 ( het moderamen) behandelt de ingekomen post. De deputaatsecretaris vertelt kort wat opgevallen is in de Acta van andere PS-en. De Wurkgroep Fryske Earetsjinsten vraagt om een officiële status binnen de GKv, zowel voor het vertaalwerk in het Fries als voor het ijken van de vertalingen. De Wurkgroep vraagt ook ds. David de Jong (Den Ham) te benoemen als afgevaardigde Lieteboek De vergadering gaat akkoord met het voorstel de Wurkgroep om te zetten in een deputaatschap. Er wordt een aparte commissie voor het ijken ingesteld en ds. D. de Jong wordt benoemd. Het deputaatschap Studentenpredikant Groningen verzoekt de PS Fryslân voor een termijn van vijf jaar om een jaarlijkse bijdrage voor het studentenpastoraat vanaf De vergadering stemt hiermee van harte in. Eén van de vertegenwoordigers, ds. T.S. Huttenga, vertelt iets over zijn werk als studentenpastor. Er zijn veel contacten en het werk draagt vrucht. Het derde onderwerp gaat over een brief over de materie van ongehuwd samenwonen en kerkelijke huwelijksbevestiging, afkomstig van de classis Leeuwarden. De classis verzoekt de PS om de inhoud door te geven aan de GS De vergadering besluit om meer achtergrondinformatie te vragen en zal in een vervolgvergadering in september het onderwerp agenderen.

25 Kort verslag 1 e zitting Tenslotte heeft commissie 1 kennis genomen van het rapport art. 49 KO (kerkverband). Van twee kandidaten vond een beroepbaarstellend onderzoek plaats met positief gevolg en de deputaten konden de kerk te Franeker- Sexbierum positief adviseren tot nauwere samenwerking met de CGK te Franeker. Commissie 2 (classis Drachten) heeft de financiële zaken besproken van de quaestor (penningmeester) van de PS en van artikel 11 KO (hulpbehoevende kerken). Aan beide penningmeesters, de brs. G. Huijser en J. Spinder wordt decharge verleend onder dankzegging voor het door hen gedane werk. De vergadering gaat akkoord met de gedane voorstellen. Commissie 3 (classis Buitenpost) heeft de stukken van de zending art. 24 KO voor Zuid-Afrika behandeld. Hieruit blijkt dat er financiële problemen zijn. Zuid-Afrika is de zendende kerk en voert beleid. Nederland is de sponsor en geeft gevraagd en ongevraagd advies. Door de koersdaling is de Rand steeds minder waard en de uitbreiding van het werk in Zuid-Afrika vraagt meer geld. Er is een 5-jarenplan voor de afbouw. De rapporteur roept op tot gebed voor de zending. De accountant heeft de boeken gecontroleerd en aan de penningmeester br. D. de Jong wordt onder dank decharge verleend. De preses bedankt de deputaten voor hun werk. Commissie 4 (classis Leeuwarden) doet verslag over de stukken van de zending art. 24 KO op Kalimantan Barat. De kerken zijn wel zelfstandig, maar ook hulpbehoevend. De zelfstandigheid manifesteert zicht niet altijd. Dit is een belangrijke rode draad in de rapportage. Ds. J.Th. Jonkman (Hardenberg) is 30% gaan werken voor KalBar (was 50%). Tijdens de bespreking geeft hij toelichting op het werk. De PS gaat akkoord met de stukken. Aan br. J. Lawerman, de penningmeester, wordt decharge verleend. Ds. G. Roorda is sinds 2007 lid van de Friese Zendings Deputaten en krijgt nu eervol ontslag i.v.m. zijn vertrek naar Zeist. De preses wenst hem en de overige deputaten Gods zegen en bedankt hen voor hun inzet voor de zending. Na een korte pauze wachten nog enkele onderwerpen op afhandeling. Op deze vergadering worden de afgevaardigden naar de Generale Synode Harderwijk 2011 benoemd. Bij meerderheid van stemmen worden de broeders gekozen. Primi: ds. T.P. Nap te Drachten-Oost, ds. R. Prins te Buitenpost, br. P.G. Bakker te Boelenslaan en br. H. Huisman te Drachten. Secundi: ds. A.A.J. de Boer te Ureterp, ds. J.J. Verwey te Leeuwarden, br. J.E. Greving te Leeuwarden en br. H. Jellema te Drachten. Tertiï: ds. K.D. Smit te Dokkum en br. P. Dijkstra te Drachten. Ds. R. van Wijnen en ds. J.J. Verwey worden opnieuw bij acclamatie voorgedragen aan de komende GS als primus en secundus deputaat-curator van de TU te Kampen. Jaarlijks schrijft de deputaat-curator een rapport voor de PS over het wel en wee van de TUK. De aanwezigen zijn blij verrast over het grote aantal aanmeldingen van studenten. 25

26 Kort verslag 1 e zitting Om erkend te blijven als onderwijsinstelling moet geaccrediteerd worden t.a.v. promoties e.d. Nu wordt al getoetst door de TUK of er nog verbeterpunten zijn. De preses bedankt ds. Van Wijnen voor het uitvoerige verslag en de beantwoording van vragen. Er worden verschillende benoemingen gedaan voor de diverse deputaatschappen. Op D.V. 25 mei 2011 zal de kerk van Surhuisterveen de PS bij elkaar roepen. Ds. Groen bedankt alle aanwezigen voor hun inbreng. Hij laat Psalm 33: 3 en 8 zingen en eindigt met dankgebed. Hij wenst ieder wel thuis en schorst de vergadering tot 22 september. Ina van der Wal, deputaat-secretaris PS Fryslân N.B. De Acta 2008 en 2009 van de PS Fryslân zijn te vinden op de site van GKv. Die van 2010 volgen na september. 26

27 Agenda 22 september 2010 Particuliere Synode Fryslân 2010 Eerste voorlopige agenda van de voortgezette vergadering van de PS Fryslân op woensdag 22 september 2010 te Leeuwarden, aanvang uur in het gebouw van de Gereformeerde Kerk De Morgenster, Vrijheidsplein 1 te Leeuwarden 1 Heropening 2 Tekenen presentielijsten 3 Vaststelling agenda 4 Vaststelling van de Acta van PS Fryslân van 2 juni Verzoek van de classis Leeuwarden aan de PS Fryslân en de GS2011 Harderwijk inzake huwelijk en samenwonen 6 Benoemingen: classis Buitenpost draagt een secundus art. 11 voor 7 Persoonlijke rondvraag 8 Censuur naar art. 48 KO 9 Vaststellen kort verslag 10 Sluiting 27

28 Acta 22 september 2010 Acta van de voortgezette vergadering van de Particuliere Synode van de Gereformeerde Kerken in Fryslân - bijeen op woensdag 22 september 2010 in de Morgenster, Vrijheidsplein 1 te Leeuwarden, aanvang uur - Artikel 1 Heropening De preses ds. P. Groen heropent de vergadering met het lezen van Efeziërs 5: i.v.m. het onderwerp dat deze avond wordt besproken. Hij heet ieder welkom en is dankbaar dat de Heer in deze provincie zijn kerken vergadert. Sommige kleine kerken hebben het niet gemakkelijk, worden opgeheven of denken over fusie. Hij wenst de kerken wijsheid en vreugde. Na het zingen van LvdK 305: 1 en 2 gaat de preses voor in gebed. Artikel 2 Tekenen presentielijsten De presentielijsten zijn getekend. Van de classis Buitenpost zijn de primiafgevaardigden ds. G. Roorda (i.v.m. vertrek) en br. N. Driebergen afwezig. Zij zijn vervangen door de secundi ds. M. de Meij en br. S. Tabak. Van de classis Drachten is primus br. H. Huisman verhinderd. Secundus br. G. de Jong neemt zijn plaats in. Alle primi van classis Leeuwarden zijn aanwezig. De preses bedankt zr. Van der Wal voor het voorbereidende werk. Verder memoreert hij dat ds. R. van Wijnen een beroep heeft aangenomen naar Zuidlaren, ds. J.M. Burger een dochter heeft gekregen en dat ds. J.G. van der Hoeven voor de derde maal grootvader is geworden. Met deze feiten worden de broeders hartelijk gefeliciteerd. Artikel 3 Vaststellen agenda Geen wijzigingen. Artikel 4 Vaststelling van de Acta PS Fryslân 2 juni 2010 De Acta worden ongewijzigd vastgesteld en getekend. Artikel 5 Verzoek van de classis Leeuwarden aan de PS Fryslân en de GS 2011 Harderwijk inzake huwelijk en samenwonen Bij de bespreking van dit onderwerp neemt de assessor ds. R. Prins de leiding over omdat de preses deel uitmaakt van de classis Leeuwarden. Hij schetst voor de secundi kort de voorgeschiedenis. Het onderwerp is besproken op de classis Leeuwarden en ingediend op de PS van 2 juni. Toen 28

29 Acta 22 september 2010 is gevraagd om een nadere onderbouwing van de vragen die de classis via de PS aan de GS wil stellen: a een handreiking over huwelijk en samenwonen te doen uitgaan zoals de GS 2005 dat gedaan heeft t.a.v. de zondag b te onderzoeken welke vormen van publiek en juridisch goed geregeld samenwonen gecombineerd met een ja-woord in de kerk als huwelijk erkend kunnen worden c te overwegen of het wenselijk en mogelijk is de huwelijkssluiting weer in de kerk terug te halen, zodat het onderscheid tussen het Bijbelse huwelijk en het burgerlijk huwelijk niet meer aan de orde is en de status weer helder is: trouwen = in de kerk een verbond aangaan Ds. Prins geeft het onderwerp in bespreking, eerst komen vooral technische vragen en opmerkingen aan bod. - Klopt het dat de classis geen uitspraak heeft gedaan over de toelichtende notitie? - Is de classis van mening dat er vormen van samenwonen zo goed geregeld zijn dat kerkelijke bevestiging kan plaatsvinden en worden deze door kerkenraden geaccepteerd? Willen we dat? - De notitie sluit niet helemaal aan bij de vragen. - Vraag b kan anders worden geformuleerd: i.p.v. welke vormen : zijn er vormen. Ds. Burger van classis Leeuwarden is naast ds. Colijn opsteller van het rapport en beantwoordt de vragen en opmerkingen. De notitie heeft geen officiële status. Men is er als classis niet uitgekomen. Enkelen waren het niet eens met de toelichting vanuit het vijfde gebod. Vandaar de vragen aan de GS. Het is goed dat over het onderwerp wordt nagedacht. Het gaat alle kerken aan. De classis staat unaniem achter de vragen. Op de vraag waarom de classis dit wil is het antwoord dat er in onze kerken ook bepaalde vormen van samenwonen zijn. Bij vraag c wordt opgemerkt dat de GS 2002 heeft aangegeven, geen pogingen te willen ondernemen om deze regels van de staat te willen wijzigen. De kerk moet zich niet terugtrekken uit de wereld. Niet ieder is van het nut van indienen van de vragen aan de GS overtuigd. Er is al volop discussie over het onderwerp. Verwezen wordt naar publicaties van prof. dr. A.L.Th. de Bruijne. Wat wil de classis nog meer dan wat al in de notitie is gezegd en wat kun je doen met een handreiking van de GS? Antwoord: het gaat niet alleen om een formele zaak. De invalshoek van de classis is breder, landelijk. Mensen in de 21 e eeuw hebben andere denkwijzen dan vroeger. Men wil graag wat meer de klokken gelijk zetten. Je hoeft niet als classis zelf het wiel uit te vinden. Opgemerkt wordt dat er iets meer over tucht gezegd zou kunnen worden. Naar aanleiding van vraag b 29

30 Acta 22 september 2010 wordt gevraagd hoe je naar samenwonen moet kijken. Niet iedere situatie is dezelfde. Vormen van publiek en goed juridisch samenwonen zijn samenlevingscontract en geregistreerd partnerschap. In de notitie wordt gesproken over berouw (pagina 3 onderaan), waarna de weg naar een kerkelijke huwelijksbevestiging weer open ligt. Vanuit de vergadering komt naar voren dat het de voorkeur verdient dat het paar tot de huwelijksbevestiging uit elkaar gaat. In vraag b komt een machteloos toekijken naar voren over wat er in de samenleving speelt. Deze vraag niet stellen aan de GS. Namens classis Leeuwarden de volgende reactie: sinds twee eeuwen heeft de overheid het huwelijk uit de kerk weggetrokken en uitgehold. Ideaal zou zijn het huwelijk weer terug te brengen in de kerk. Laten zien wie Christus is. Bij een pre-marriage course kwam de vraag van een eerder niet kerkelijk paar om in de kerk te mogen trouwen. Kun je deze mensen als kerk niet stimuleren? Het heeft ook een missionaire kant. Soms zijn bij samenwonen de levens al zo met elkaar verweven, dat je niet moet overvragen. Na een korte pauze geeft ds. Prins een samenvatting. Zijn vraag is of de classis Leeuwarden de aanwezigen heeft overtuigd. Sommigen vragen zich af wat de moeite is om alsnog een burgerlijk huwelijk aan te gaan. Naast het huwelijk worden nog andere vormen neergezet. Het huwelijk is toch wezenlijk iets anders. Wel- en niet-kerkelijken verschillend behandelen. Je houdt toch samenwonenden niet van Christus af? Ook pastoraal denken. We kunnen toch niet in een schrijven naar de GS vragen hoe de kerkenraden zaken moeten behandelen? Het antwoord is: a er is een spanning tussen ideaal en werkelijkheid. Sommige zaken accepteren we kritiekloos. Voorbeeld: roken is slecht voor de gezondheid. Toch blijven we dit doen. b Christus komt met twee dingen: genade en liefde, waarheid en recht. c we maken verschil tussen het bijbels huwelijksideaal en het burgerlijk huwelijk. Het bijbels huwelijk wordt soms beter belicht door een samenlevingscontract dan door bevestiging op het stadhuis, met andere woorden: is het burgerlijk huwelijk zo heilig? d verwezen wordt naar de uitspraak van de GS Enkele aanwezigen vinden dat een zorgvuldige onderbouwing moet plaatsvinden vóór de vragen aan de GS worden voorgelegd. De procedure is a. hoe komen we bij dit onderwerp, b. concrete voorstellen indienen en c. gronden aangeven. De vraag is wat wordt bedoeld met zorgvuldige onderbouwing. De GS heeft eerder onderwerpen behandeld zonder uitgebreide onderbouwing zoals gasten aan het avondmaal of echtscheiding. 30

31 Acta 22 september 2010 Na bovengenoemde bespreking wordt de vergadering voor korte tijd geschorst. Het moderamen krijgt gelegenheid voor beraad. Het moderamen doet, gehoord hebbende de vergadering, het volgende voorstel: a De Particuliere Synode spreekt uit dat het gewenst is dat de Generale Synode 2011 zich uitspreekt over vragen rond huwelijk en samenwonen, mits hiervoor goede gronden worden aangevoerd. b De Particuliere Synode benoemt uit haar midden een commissie, die het verzoek vanuit de classis Leeuwarden aanscherpt en van een goede onderbouwing voorziet; over het werk van deze commissie spreekt de Particuliere Synode zich in een derde zitting uit. Ds. Prins geeft het voorstel in stemming. Uitslag: 12 stemmen voor en 6 stemmen tegen. Het voorstel wordt aangenomen. De commissie wordt gevormd door de predikanten J.M. Burger, P. Groen, K.D. Smit en J.H. Tempelman. De laatste zal als samenroeper optreden. De preses neemt de leiding weer over. Afgesproken wordt om op woensdag 24 november een voortgezette vergadering te houden om uur. Artikel 6 Benoemingen Classis Buitenpost draagt br. R. de Haan te Dokkum voor als secundus ad art. 11. De vergadering gaat hiermee akkoord. Zr. Van der Wal zal hem een benoemingsbrief sturen. Artikel 7 Persoonlijke rondvraag Hiervan wordt geen gebruik gemaakt. Artikel 8 Censuur naar art. 48 KO Censuur hoeft niet te worden geoefend. Artikel 9 Vaststellen kort verslag Het kort verslag wordt toevertrouwd aan zr. Van der Wal. Het moderamen stelt zich verantwoordelijk. Artikel 10 Sluiting Ds. Groen bedankt iedereen voor zijn inbreng. De assessor ds. R. Prins laat Gezang 144 zingen waarna hij voorgaat in gebed. De preses schorst de vergadering tot 24 november. 31

32 Acta 22 september 2010 Aldus goedgekeurd en vastgesteld door de PS Fryslân in de vergadering van 24 november Ds. P.Groen, preses Ds. J.H. Tempelman, scriba Ds. R. Prins, assessor Zr. C.M. van der Wal, deputaat secretaris 32

33 Agenda 24 november 2010 Particuliere Synode Fryslân 2010 Eerste voorlopige agenda van de voortgezette vergadering van de PS Fryslân op woensdag 24 november 2010 te Leeuwarden, aanvang uur in het gebouw van de Gereformeerde Kerk De Morgenster, Vrijheidsplein 1 te Leeuwarden 1 Heropening 2 Tekenen presentielijsten 3 Vaststelling agenda 4 Vaststelling van de Acta van PS Fryslân van de voortgezette vergadering op 22 september 5 Benoemingen: - De brs. prof. dr. J. Douma, dr. J.M. Burger en ds. G.E. Geerds zijn benoemd in de commissie die de vertaling van HC en NGB in het Fries moet ijken - Br. R. de Haan is benoemd als secundus ad art Voordracht benoeming deputaat-curator (primus ds. R. van Wijnen is vertrokken naar Zuidlaren (Drenthe); secundus is ds. J.J. Verwey 7 Verzoek van de classis Leeuwarden aan de PS Fryslân en de GS 2011 Harderwijk inzake huwelijk en samenwonen 8 Persoonlijke rondvraag 9 Censuur naar art. 48 KO 10 Vaststellen kort verslag 11 Sluiting 33

34 Acta 24 november 2010 Acta van de voortgezette vergadering van de Particuliere Synode van de Gereformeerde Kerken in Fryslân - bijeen op woensdag 24 november 2010 in de Morgenster, Vrijheidsplein 1 te Leeuwarden, aanvang uur - Artikel 1 Heropening De preses ds. P. Groen heropent de vergadering met het lezen van Filippenzen 2: Allen worden opgeroepen Christus te volgen. Na het zingen van Psalm 89: 2 en 8 gaat de preses voor in gebed. Artikel 2 Tekenen presentielijsten De presentielijsten zijn getekend. Van de classis Buitenpost zijn de primiafgevaardigden ds. G. Roorda (i.v.m. vertrek) en br. N. Driebergen afwezig. Zij zijn vervangen door de secundi ds. M. de Meij en br. S. Tabak. Van de classis Drachten zijn de primi ds. J.H. Tempelman, ds. R. van Wijnen (i.v.m. vertrek) en br. H. Huisman afwezig. De secundi ds. P. Poortinga, br. G. de Jong en br. W. Jongsma nemen hun plaats in. Alle primi van classis Leeuwarden zijn aanwezig. Ds. T.P. Nap is bereid ds. Tempelman als scriba te vervangen. De preses bedankt zr. Van der Wal voor het voorbereidende werk en heet allen hartelijk welkom. Artikel 3 Vaststellen agenda Toegevoegd wordt 5a: brief over GS. Bij agendapunt 6 zal eerst de procedure worden besproken (6a). Artikel 4 Vaststelling van de Acta PS Fryslân 22 september 2010 De Acta worden ongewijzigd vastgesteld en getekend. Artikel 5a Opening generale synode Van de kerkenraad van GKv Harderwijk: een uitnodigingsbrief opening en bidstond GS 2011 op vrijdagavond 28 januari De GS vergadert voor het eerst op zaterdag 29 januari Artikel 5b Benoemingen Op 2 juni was het moderamen gemachtigd leden van de ijkingscommissie te benoemen. De volgende broeders zijn benoemd: prof.dr. J. Douma, dr. J.M. 34