Rapportage afvaltaakuitvoering 2013

Transcriptie

1 Rapportage afvaltaakuitvoering Inleiding In februari 2014 is de Kadernota Afval vastgesteld het beleidskader voor de afvaltaakuitvoering voor de periode Onderdeel van de kadernota is een uitvoeringsprogramma bestaande uit 14 projecten die er voor moeten zorgen dat de doelen die in de Kadernota Afval gesteld zijn bereikt worden, en de ambities gerealiseerd. Afgesproken is om jaarlijks te rapporteren over de stand van zaken. Een belangrijk deel van onze afvaltaken wordt door de gemeenschappelijke regeling AVU uitgevoerd en in haar jaarrekening doet de AVU hier uitgebreid verslag van. Daarom is afgesproken om voortaan bij de behandeling van de jaarrekening van de AVU in de raad, een rapportage over de totale afvaltaakuitvoering van onze gemeente te voegen. Op deze wijze komt er enerzijds jaarlijks een beknopt overzicht beschikbaar van de stand van zaken met betrekking tot afval in onze gemeente; anderzijds kunnen de jaarstukken van de AVU die ter behandeling voorliggen, beter in perspectief worden geplaatst. Dit jaar is de eerste keer dat de rapportage op deze wijze plaatsvindt. Wat kunt u vinden in deze rapportage? In paragraaf 2 staan de resultaten gepresenteerd met betrekking tot de tonnages afval die ingezameld zijn, en de scheidingspercentages. De ontwikkeling over de afgelopen jaren is in beeld gebracht. Waar staan wij nu, en hoe ver zijn wij verwijderd van de doelstellingen van de Kadernota Afval? Ook dat kunt u terug lezen in paragraaf 2. Deze rapportage gaat over 2013, dus het jaar vóór het nieuwe beleid van kracht werd. De cijfers zijn daarom als nulmeting te beschouwen. Het zou logisch zijn om de volgende paragraaf te wijden aan de vorderingen van het Uitvoeringsprogramma behorende bij de Kadernota Afval. Over 2013 is daar vanzelfsprekend niets over te melden, dus deze keer is die paragraaf weggelaten. Vanaf de rapportage 2014 zult u hem wel ieder jaar terugvinden. We eindigen in paragraaf 3 met de AVU en de cijfers uit de jaarrekening van de AVU voor zover ze op onze gemeente betrekking hebben. 2. Ingezamelde hoeveelheden en realisatie doelstellingen Kadernota Afval 2.1 Ingezamelde hoeveelheden afval In 2013 is er in totaal ruim ton afval ingezameld en verwerkt, een daling ten opzichte van 2012, toen er ton is ingezameld. Van de ton is bijna ton gescheiden ingezameld en op diverse wijzen hergebruikt. Het ongescheiden ingezameld afval gaat naar de verbrandingsoven 1. Onderstaande grafiek laat de ontwikkeling van de hoeveelheid afval per inwoner zien sinds de herindeling, en het percentage dat gescheiden wordt ingezameld. De totale hoeveelheid afval per 1 Er geldt een nuancering voor grof restafval: dit wordt nagescheiden. Ongeveer 46% wordt hergebruikt, van 32% wordt brandstofkorrels gemaakt en de overige 22% gaat rechtstreeks naar de afvalverbrandingsinstallatie.

2 hoeveelheid afval (kg/inwoner) inwoner is iets afgenomen ten opzichte van het voorgaande jaar; het scheidingspercentage is vrijwel gelijk gebleven. Hoeveelheid afval totaal en gescheiden ingezameld % 59% 59% 60% 61% 61% ongescheiden afval gescheiden afval Een verder uitsplitsing van de hoeveelheid ingezameld afval per fractie is te vinden in tabel 1. De schommelingen van de hoeveelheid gft over de jaren is gebruikelijk: het weer heeft veel invloed op tuinafval. Overigens is de relatief grote hoeveelheid gft in onze gemeente een belangrijke reden dat ons scheidingspercentage vrij goed is. Op de overige fracties scoren wij gemiddeld of matig. De afname van afval in 2013 is over de hele linie merkbaar. Alleen de ingezamelde kunststof is toegenomen. Tabel 1: hoeveelheid ingezameld afval kg/inwoner Afvalstroom restafval Grof restafval gft Papier Glas Textiel 4,4 4,1 4,0 4,2 4,2 3,9 Kunststof 0 0 4,2 4,9 4,8 5,1 verpakkingsafval Afval totaal

3 2.2 Realisatie doelstellingen en ambities Kadernota Afval De Kadernota kent drie hoofddoelstellingen, namelijk (1) tevreden inwoners (2) beheersing van de kosten en (3) de afvalstromen optimaal inzetten ten behoeve van milieu en maatschappelijke doelen. Tevreden inwoners Tevredenheid van inwoners wordt eens in de vier jaar met een bevolkingsonderzoek gemeten. De eerste keer is dit in het voorjaar van 2013 gedaan. De waardering was toen een 7,7. De volgende meting zal plaatsvinden in Kostenbeheersing De ambitie behorende bij de beheersing van de kosten is dat gedurende de looptijd van het beleidsplan (dus tot en met 2021) de afvalstoffenheffing maximaal op het niveau van 2011 blijft (exclusief de doorrekening van de prijsindexatie). Onderstaande tabel geeft weer hoe de kosten van de afvaltaakuitvoering ( Reiniging ) sinds 2011 zich hebben verhouden tot de inkomsten via de afvalstoffenheffing enerzijds, en het tarief van de afvalstoffenheffing anderzijds. Uit deze tabel blijkt dat de afvalstoffenheffing in de afgelopen drie jaar fors is gedaald, maar dat er geen sprake was van een daling van de kosten. De reden voor de lagere heffingen was dat het saldo van de egalisatiereserve afvalstoffenheffing boven het maximaal toegestane bedrag was gestegen, en het surplus via een verlaging van de heffing aan inwoners is teruggegeven. Om kostendekkend te zijn zou er in 2013 gemiddeld per huishouden 18 meer geheven moeten zijn. Ook in 2014 wordt op deze wijze geld teruggegeven aan inwoners, en is het verschil tussen de feitelijke kosten en de heffing nog groter. Eind 2014 zal het verwachte saldo van de egalisatiereserve terug zijn op een toelaatbaar niveau. Tabel 2: kosten, inkomsten en afvalstoffenheffing van kosten Reiniging totale inkomsten uit heffing + reinigingsrechten afvalstoffenheffing eenpersoons huishouden (ca. 30%) meerpersoons huishouden (ca. 70%) ,96 172,08 155,52 235,68 217,80 196,80 Optimalisering van de milieu- en maatschappelijke aspecten van de afvalstromen De ambitie is om het deel van ons afval dat verbrand wordt gedurende de looptijd van de kadernota ( ) terug te brengen tot 100 kg per inwoner per jaar. Uit tabel 1 (par. 2.1) blijkt dat in 2013 nog 205 kg afval per inwoner naar de verbrandingsoven is gegaan 2. Dit is net wat minder dan voorgaande jaren, maar heeft weinig te maken met het beter scheiden van afval: dat bleef vrijwel gelijk (zie grafiek in paragraaf 2.1). Gescheiden afval wordt doorgaans niet verbrand. Op basis van sorteeranalyses van het restafval die elk jaar worden uitgevoerd kunnen wij nagaan welk percentage van een bepaalde 2 Dit is 195 kg restafval en 54% van de 19 kg grof restafval

4 afvalstroom daadwerkelijk gescheiden wordt. Deze gegevens zijn in tabel 3 voor de afgelopen drie jaar weergegeven. Met name kunststof laat een toename zien, hoewel nog steeds bijna ¾ bij het restafval belandde en dus verbrand werd. Papier is ook beter gescheiden; de totale hoeveelheid dat gescheiden is ingezameld, is echter lager dan vorig jaar wat duidt op een afname van het papiergebruik. Tabel 3: scheidingspercentage per deelstroom over de jaren heen afvalstroom gft 77% 75% 80% papier 78% 79% 83% kunststof 20% 19% 26% verpakkingen glas 74% 75% 74% textiel 36% 35% 31% AEEA 69% 41% 61% klein chemisch 88% 100% 88% afval metalen 39% 38% 34% hout 76% 80% 81% steen 71% 81% 67% Een andere ambitie is om de verwerking van de afvalstromen zo milieu-efficiënt mogelijk te doen, en daar waar redelijkerwijs mogelijk en wenselijk, over te laten aan maatschappelijke organisaties die dit aanwenden voor (arbeids)participatie, het lokale verenigingsleven, lokale armoedebestrijding en/of goede doelen. In bijlage 1 staat een overzicht van de verwerking van de belangrijkste afvalstromen en de milieu- en maatschappelijke aspecten. De komende jaren zal in dit overzicht zichtbaar worden welke veranderingen plaatsvinden, en welke impact de keuze van de gemeente heeft. 3. Jaarrekening 2013 AVU: samenvatting toegespitst op Utrechtse Heuvelrug 3.1 Taakuitvoering AVU 2013 Evenals voorgaande jaren heeft de AVU voor onze gemeente de volgende taken uitgevoerd: Overslag, transport en verwerking van restafval, grof restafval en gft (voor de inzameling draagt de gemeente zelf zorg) De inzameling, transport en verwerking van medisch afval en injectienaalden van huishoudens via apothekers Het ledigen van glascontainers, transport en verwerking De inzameling, transport en verwerking van papier/karton Daarnaast voert de AVU ondersteunende taken uit. In 2013 waren dat onder andere: Uitvoering van sorteeranalyses en afvalmonitoring. Beleidsadvisering over verschillende actuele onderwerpen. Specifiek voor onze gemeente was de AVU een sparringpartner bij het opstellen van de Kadernota Afval.

5 De gezamenlijke aanbesteding van de verwerking van bouw- en sloppafval en van oud ijzer. Het fungeren als tussenpartij voor onze samenwerking met Rhenen voor de milieustraat Remmerden. De afrekening is rechtstreeks met Rhenen. Rapportage over de duurzaamheidsaspecten van de activiteiten van de AVU die door gemeenten gebruikt kunnen worden voor hun eigen rapportages. Voorbereidingen voor het organiseren van de sortering van kunststof afval een taak die vanaf 2015 op het bord van gemeenten ligt. Eén en ander heeft er toe geleid dat in 2014 een gezamenlijke aanbesteding wordt gedaan door een aantal samenwerkingsverbanden (waaronder de AVU) die totaal 76 gemeenten vertegenwoordigen. Meer informatie is in de jaarrekening van de AVU terug te vinden. De AVU voert uiteraard ook taken uit ten behoeve van de eigen bedrijfsvoering en om de dienstverlening naar gemeente verder te optimaliseren. Zo is begin februari 2013 een eigen overlaadstation voor de regio Veenendaal in gebruik genomen, en wordt er onderzoek gedaan naar het realiseren van een overlaadstation voor de regio Utrecht, in samenwerking met de dienst Stadswerken Utrecht. 3.2 Bijdrage van de gemeente aan de AVU De bijdrage in 2013 van de gemeente Utrechtse Heuvelrug aan de AVU bestaat uit de volgende onderdelen: 1 bijdrage afvalverwerking, transport en overslag: o bijdrage restafval en grof restafval (samen brandbaar afval genoemd 3 ) en GFT afval o ontvangst uit de vereveningsregeling 2 bijdrage regeling medisch afval en injectienaalden particulieren via apothekers 3 bijdrage infrastructuur, sorteeranalyses en beheer 4 betaling van het inzamelen, transporteren en verwerken van glas na verrekening met de inkomsten 5 betaling van het inzamelen, transporteren en vermarkten van papier en karton na verrekening met de inkomsten 6 huur van de kunststof verzamelcontainers Onderdeel 1, 2 en 3 worden voor alle Utrechtse gemeenten uitgevoerd; onderdeel 4, 5 en 6 is extra dienstverlening op verzoek van de gemeente. In tabel 4 is een overzicht gegeven van de geraamde en werkelijke hoeveelheden en kosten in De werkelijke kosten zijn ca lager uitgevallen dan oorspronkelijk begroot. Dit heeft vooral te maken met het feit dat de tonnages afval in werkelijkheid lager waren dan waar rekening mee was gehouden bij het opstellen van de begroting. De bijdrage van de gemeente aan de AVU voor 2013 is lager dan bevoorschot. Het verschil wordt in 2014 verrekend. 3 Deze term kan verwarring veroorzaken: het grof restafval wordt eerst gescheiden. Hout, puin en metalen worden gerecycled (ca. 46%).

6 Tabel 4: geraamde en werkelijke hoeveelheden en kosten in 2013 Overslag, transport en verwerking brandbaar afval Overslag, transport en verwerking gft Ton afval 2013 Kosten 2013 ( ) Voordeel ( ) Geraamd werkelijk Begroting 2013 Jaarrekening Vereveningsregeling Inzameling en verwerking huishoudelijk medisch afval -694 Infrastructuur, sorteeranalyses, beheer Subtotaal reguliere AVU taken Glasinzameling (kosten opbrengsten) Papierinzameling (kosten opbrengsten Huur kunststofbakken Subtotaal extra taken TOTAAL

7 Bijlage 1: Verwerking afvalstromen en de milieu-en maatschappelijke effecten Afvalstroom Verwerking in 2013 Milieu-effect: Maatschappelijk effect CO2 besparing Ton CO2/ton (als gevolg van een gemeentelijke keuze) afval Restafval Wordt getransporteerd naar verbrandingsinstallaties van AVR in Rozenburg en Duiven waar energie wordt teruggewonnen 0,08** Geen Grof restafval gft Grof snoeihout Wordt naar de scheidingsinstallatie van AVR in Utrecht gebracht en nagescheiden. Ongeveer 46% wordt hergebruikt, van 32% wordt brandstofkorrels gemaakt en de overige 22% gaat rechtstreeks naar de afvalverbrandingsinstallatie. Wordt bij de VAR in Wilp vergist. Het gas wordt gebruikt voor de opwekking van elektriciteit; de rest wordt als compost verhandeld. Wordt geshredderd en gebruikt bij grondwerken in veengebieden 0,41** Geen 0,33* Geen Niet bekend papier Wordt verhandeld om gerecycled te worden. 1,6* De huis-aan-huis inzameling van papier wordt in samenwerking met lokale verenigingen gedaan die hiermee 45 per ton verdienen. In 2013 is er op die wijze naar lokale verenigingen gegaan. glas Wordt bij Maltha Glasrecycling in Heiningen 0,32* Geen verwerkt tot grondstof voor nieuw glas. Kunststof Wordt bij SITA in Rotterdam gesorteerd in 5 fracties die gerecycled kunnen worden 1,2* Geen Textiel Ingezameld textiel wordt gesorteerd en verkocht. Ca. 60% wordt als kleding hergebruikt, 33% gerecycled tot poetslap, vulling of isolatiemateriaal, 7% wordt verbrand. Geen Elektrische Wecycle (de uitvoeringsorganisatie van 0,86 (alleen Geen 2,9* Textiel wordt ingezameld door meerdere charitatieve instellingen. De baten komen ten goede aan diverse binnenlandse en buitenlandse goede doelen.

8 apparaten Hout Puin Metaal producenten en importeurs) draagt zorg voor sortering en het verder uit elkaar halen en terugwinnen van de materialen door recycling bedrijven in Nederland, België en Duistland. Ook worden cfk s uit koel- en vrieskasten op verantwoorde wijze vernietigd. Wordt bij Smink in Amersfoort versnipperd en tot plaatmateriaal verwerkt Wordt bij Smink in Amersfoort vergruisd en hergebruikt voor wegenbouw Wordt bij van Groningen in Nieuw Vennep gesorteerd en verhandeld om gerecycled te worden. recycling) 3,36 (incl. vernietiging cfk s) 1,0* Geen 0,3* Geen 1,9* Geen *Dit is de CO2- besparing van hergebruik ten opzichte van het opnieuw winnen van de grondstof ** netto vermeden CO2 uitstoot (besparing uitstoot) t.o.v. verbranden zonder energieterugwinning (ton CO2/ton afval)