Huisvesting gymonderwijs voortgezet onderwijs en wijk Wolfsbos

Transcriptie

1 Gemeente Hoogeveen Huisvesting gymonderwijs voortgezet onderwijs en wijk Wolfsbos Bijlage bij collegevoorstel, versie 23 maart 2011 Inhoud 1. Inleiding 2. Meerwaarde 3. Uitgangspunten realisatie 4. Behoeftebepaling nu en straks aan gymcapaciteit 5. Wettelijke verplichting huisvesting onderwijs voor gemeente. Onderzoek gymzalen voortgezet onderwijs 7. Kansen 1. Inleiding Vanuit een aantal ontwikkelingen ontstaat de vraag wat de benodigde capaciteit is aan het aantal gymzalen ten behoeve van het voortgezet onderwijs en het primaire (inclusief speciaal basisonderwijs) onderwijs in de wijk Wolfsbos. De daarop volgende vraag is waar deze accommodaties worden gerealiseerd. De hierna te noemen ontwikkelingen geven het nut en de noodzaak aan om op korte termijn een duidelijk beeld te schetsen over de toekomstige huisvesting van sport- / gymaccommodaties. De ontwikkelingen zijn: 1. Het Roelof van Echten College (hierna RVE) zal zich gaan vestigen op de locaties Voltastraat en Bentinckspark (planning volgt voorjaar 2011). Het RVE zal hierbij een aantal gymaccommodaties nodig hebben om te kunnen voorzien in de huisvesting van het gymonderwijs. 2. Het activiteitencentrum op het Bentinckspark. Het RVE zal bij de huisvesting op het Bentinckspark gebruik maken van de accommodaties in het nog te realiseren activiteitencentrum. Om deze huisvesting in 2013 op orde te hebben is het noodzakelijk om op korte termijn een besluit te nemen over het aantal te realiseren gymzalen 1 in het activiteitencentrum. In het programma van eisen van het Bentinckspark is hiervoor rekening gehouden met de realisatie van een dubbele topsporthal. 3. De inventarisatie is van belang op de verdere uitwerking van het Integraal Accommodatie Beleid (IAB) waarin Wolfsbos als één van de eerste prioriteitsgebieden voor nieuwbouw en clustering is aangewezen. Op basis van deze ontwikkelingen is het gewenst om ook rekening te houden met: 4. De huisvesting van RSG Wolfsbos (hierna RSG) in het kader van de interne gymzalen van het RSG in relatie tot de wijk Wolfsbos en het Bentinckspark. De gymzalen van het RSG Wolfsbos zijn nu intern gelegen en kunnen s avonds niet gebruikt worden door sportverenigingen. Dit leidt tot inefficiënt gebruik, ongunstige exploitatie en een overcapaciteit aan gymaccommodaties in Hoogeveen voor zowel sport en voortgezet onderwijs. 1 Een gymzaal is in dezen een verzamelnaam voor alle typen sportaccommodaties. Een gymzaal bestaat uit één zaaldeel, een sportzaal uit twee zaaldelen en een sporthal uit drie zaaldelen 1

2 Het inzichtelijk maken van de toekomstige huisvesting van sportaccommodaties voor zowel het voortgezet onderwijs als overige onderwijsinstellingen in de wijk Wolfsbos gaat gelijk met elkaar op. Het is van belang om een integrale afweging te maken tussen bovengenoemde ontwikkelingen omdat deze binnen een dichte afstand van elkaar plaatsvinden. Op basis van het IAB en het hieraan gekoppelde Integraal Huisvestingsplan (IHP, o.a. voor sport) is het wenselijk sportaccommodaties te realiseren die qua bezetting zo efficiënt mogelijk en voor gebruikers zo vriendelijk mogelijk zijn. In de uitwerking van deze notitie wordt geen doorkijk geven op alle sportaccommodaties in Hoogeveen. De ruimtebehoefte voor heel Hoogeveen is in 2009 bij het IHP Sport volledig in beeld gebracht. In deze uitwerking is het speciaal basisonderwijs (de Carrousel) meegenomen onder de noemer van primair onderwijs en praktijkonderwijs onder de noemer van voortgezet onderwijs. 2. Meerwaarde De investeringen die de gemeente moet doen in de huisvesting van gymonderwijs voor het voortgezet onderwijs beperkt zich niet alleen tot een verplichting. De investeringen die gedaan moeten leveren ook inhoudelijke kansen en voordelen op, te weten: a. Zowel het RVE als RSG Wolfsbos beschikken nu over een groot aantal (13) interne gymzalen die alleen voor onderwijs gebruikt worden. Hierdoor zijn er in Hoogeveen teveel sportaccommodaties voor zowel onderwijs als sport. Door de nieuwbouw van het RVE heeft de gemeente de mogelijkheid deze sportaccommodaties te benutten voor zowel onderwijs als sport. b. Het gemeenschappelijk gebruik door zowel onderwijs als sport is gunstig voor de exploitatie. De gemeente is verplicht te investeren in de huisvesting van het gymonderwijs voor voortgezet onderwijs. Bij nieuwbouw voor alleen het onderwijs is de kostendekkendheid van de sportaccommodaties lager. Er zijn namelijk alleen inkomsten uit het gebruik van onderwijs. Dit is nadelig ten opzichte van de investering. c. In Hoogeveen is een grote behoefte aan sporthallen. De bestaande sporthallen hebben een zeer hoge bezettingsgraad tegen een veel lagere bezettingsgraad dan gymzalen. Door het realiseren van een dubbele sporthal ten behoeve van het voortgezet onderwijs wordt ook voorzien in de behoefte van sportverenigingen en andere sportaanbieders. d. De sportvoorzieningen in het activiteitencentrum zorgen daarmee voor een geschikte vervanging van de sporthal Zwembadweg. De sporthal Zwembadweg voorziet nu nog in de behoefte van grote evenementen met mogelijkheden voor publiek. Het activiteitencentrum biedt de gelegenheid om grotere evenementen op een hoger niveau (topsport) in Hoogeveen te organiseren. e. Het activiteitencentrum past met deze voorziening in de uitgangspunten van het Bentinckspark in de relatie onderwijs en sport, het mogelijk maken van sport op topamateurniveau en faciliterend voor breedtesport en regionale positie van Hoogeveen (mogelijkheden voor evenementen, aantrekkelijke stad met voorzieningen etc.). f. Door het clusteren van de afzonderlijke gymvoorzieningen van het voortgezet onderwijs in een dubbele sporthal in het activiteitencentrum ontstaat er synergie voordelen met voorzieningen als bijvoorbeeld kantine, onderwijsruimte, 2

3 kinderopvang, fysiotherapie etc. Een belangrijk aspect hierbij is ook centraal beheer, in plaats van diverse afzonderlijke locaties en voordelen met betrek tot klein (dagelijks) en grootschalig onderhoud. g. Er zijn diverse sportaanbieders en sportverenigingen in Hoogeveen die interesse hebben in de nieuwbouwplannen van het activiteitencentrum. Een voorbeeld hiervan is vechtsportvereniging SiDoKwan. Deze vereniging, voor recreatie en topsport, ziet kansen en mogelijkheden om een zaaldeel in te richten voor deze vechtsporten (Taekwondo, Hapkido etc.). h. De huidige exploitatie van gemeentelijke gymzalen is in verhouding nadeliger dan die van sporthallen. Het realiseren van een sporthal is op basis van de huidige cijfers gunstiger voor de exploitatie. Verwacht wordt dat de exploitatie beter wordt wanneer sportaccommodaties worden samengevoegd in een cluster. Naast het exploitatievoordeel van een enkele sporthal ten opzichte van 3 gymzalen leidt de clustering van sporthallen tot synergievoordelen die het exploitatieresultaat gunstig beïnvloeden. Zie schema 1. Schema 1 Exploitatievoordeel Vergeleken met 9 aparte gymzalen 3 sporthallen Clustering 3 sporthallen TOTAAL We hebben een extern bureau onderzoek laten doen naar de verdienpotentie van het activiteitencentrum. Uit het onderzoek komt naar voren dat het exploitatieresultaat van het activiteitencentrum jaarlijks uitkomst op een positief saldo van (exclusief kapitaallasten en verhuur commerciële ruimtes/horeca). 3. Uitgangspunten realisatie Voor de te realiseren gymzalen met specifiek het Bentinckspark geldt een aantal uitgangspunten: a. Op basis van het huidige en toekomstige gebruik door het onderwijs, sportverenigingen en derden moet er voldoende capaciteit aan gymzalen gerealiseerd worden. Voor het primair onderwijs zijn de genoemde afspraken in de onderwijsverordening van toepassing. Zolang er geen afspraken zijn geformaliseerd met het voortgezet onderwijs over de huisvesting van het gymonderwijs, wordt ook hier zoveel mogelijk uitgegaan van de uitgangspunten uit de verordening. b. Voorop staat dat nieuwe gymaccommodaties (publiek) toegankelijk moeten zijn voor zowel het onderwijs evenals publiek gebruik (inclusief de sportverenigingen). Voor verenigingen is het avond- en weekendgebruik van sportaccommodaties belangrijk. 3

4 c. Het college van B&W gaan uit van gymonderwijshuisvesting direct bij de schoolgebouwen voor leerlingen die als kwetsbare groep worden beschouwd. Hierbij gaat het om het praktijkonderwijs binnen het voortgezet onderwijs, het speciaal onderwijs, het speciaal basisonderwijs en het voortgezet speciaal onderwijs. De onderwijsinstellingen benadrukken dat het zo dicht mogelijk bij de school volgen van gymonderwijs een noodzaak is voor deze leerlingen. Op de Carrousel bijvoorbeeld zitten ook leerlingen die rolstoelgebonden zijn. d. Het college van B&W wil waar mogelijk gebruikmaken van exploitatievoordelen door (clustering van) sporthallen (i.p.v. aparte gymzalen of sportzalen of sporthallen). e. Sportaccommodaties moeten daarbij goed geoutilleerd zijn en op het Bentinckspark de mogelijkheid bieden voor het uitoefenen van amateurtopsport. Daarnaast moeten de accommodaties op het Bentinckspark de mogelijkheid creëren voor het inrichten van een sportcampus met een diversiteit aan sportfaciliteiten. f. De sporthal Zwembadweg is bouwkundig en sporttechnisch afgeschreven. Deze sporthal zal gesloopt worden en vervangende capaciteit wordt gerealiseerd in het activiteitencentrum op het Bentinckspark. g. In het SPvE van het Bentinckspark is uitgegaan van het realiseren van een dubbele topsporthal. Deze voorziening is voor Hoogeveen belangrijk omdat een dergelijke voorziening het mogelijk maakt grootschalige (amateurtop-)sportevenementen te organiseren. Een topsporthal biedt daarmee niet alleen de mogelijkheden voor topsport maar juist ook extra tribunecapaciteit voor publiek tijdens evenementen. Met het verdwijnen van de sporthal Zwembadweg verdwijnt een gewilde en goede voorziening voor sportevenementen met ruimte voor publiek. Met het realiseren van de topsporthal op het Bentinckspark wordt het verlies van de Zwembadweg terug gerealiseerd. h. De nieuw te realiseren accommodaties moeten in aansluiting zijn op het sportstimuleringsbeleid van de gemeente Hoogeveen. Hierin wordt gestreefd om zoveel mogelijk inwoners van Hoogeveen aan te zetten tot sport en bewegen en te laten voldoen aan de Nederlandse Norm Gezond Bewegen. Voldoende, toegankelijke en goede geoutilleerde faciliteiten zijn daarmee een vereiste 2. i. Het aantal benodigde gymzalen, ongeacht de locatie, betreft 15 gymzalen. j. In de benodigde capaciteit is geen rekening gehouden met extra capaciteit voor sportopleidingen van het voortgezet onderwijs waaronder SDV van het RVE. Rekening houden met deze behoefte komt het totaal op 1 gymzalen. Echter, de investering van deze extra gymzaal is geen verplichting/ verantwoordelijkheid van de gemeente. k. Het RVE sport op twee locaties. Op de Voltastraat is de behoefte 2 gymzalen en op het Bentinckspark 4 gymzalen. l. Gymzalen Leeuweriklaan en Wielewaal hebben in het IAB een hoge prioriteit om gesloopt te worden op basis van afschrijving, boekwaarde en aanzienlijke kosten voor onderhoud. 4. Behoeftebepaling nu en straks aan gymcapaciteit Er dienen twee vraagstukken beantwoord te worden ten aanzien van het aantal gymaccommodaties voor het voortgezet onderwijs en het primair onderwijs in het de wijk Wolfsbos. Namelijk wat is het huidige aantal accommodaties en wat is de ontwikkeling van de leerlingaantallen en daarmee het toekomstig benodigde aantal accommodaties. 2 Het gebruik en daarmee de bezetting van gymzalen is aanzienlijk lager dan in sporthallen. Gymzalen bieden minder mogelijkheden voor het beoefenen van wedstrijdsport. Bij de realisatie van nieuwe sportaccommodaties moet hiermee rekening worden gehouden. Het huidige gebruik geeft ook knelpunten omdat sporthallen veel meer gebruikt worden met als gevolg dat verenigingen in winterperioden niet allemaal in sporthallen terecht kunnen maar zijn toegewezen op gymzalen met minder mogelijkheden. 4

5 Capaciteit De benodigde capaciteit aan gymzalen is vastgesteld op basis van leerling-prognoses (pronexus). In deze prognose, en daarmee het aantal gymzalen, is gekeken naar een gemiddelde behoefte over een lange termijn alsmede de piekbehoefte. De te realiseren gymcapaciteit biedt een ruime capaciteit om te voorzien in de behoefte op basis van de geldende normen. Huidige en toekomstige capaciteit In onderstaande tabel staat de huidige capaciteit en de toekomstige behoefte weergegeven. Deze getallen zijn bepaald op basis van de geldende onderwijsnormen en bijbehorende leerlingprognoses. Tabel 5 Huidige capaciteit en toekomstige behoefte gymvoorzieningen VO en primair + speciaal onderwijs Wolfsbos Onderwijs RVE RVE opleiding SDV RSG Wolfsbos PO + SBO Wolfsbos Totaal Huidige capaciteit Toekomstige behoefte Het RVE zal de nieuwbouw realiseren op twee locaties: Voltastraat en Bentinckspark. Op basis van een verdeling van het aantal leerlingen op deze locaties is er aan de Voltastraat een behoefte van 2 gymzalen en op het Bentinckspark 5 gymzalen (inclusief capaciteit voor de opleiding SDV). Het RSG heeft 3 interne gymzalen en gebruikt volledig (2 zaaldelen) de sporthal Valkenlaan. De toekomstige behoefte van het RSG is zaaldelen. Met de afbouw van de interne gymzalen en toekomstige behoefte heeft het RSG 4 nieuwe zaaldelen nodig. Met de 2 zaaldelen van de Valkenlaan is daarmee de toekomstige behoefte van zaaldelen gerealiseerd. In onderstaand overzicht staat de invulling van de toekomstige behoefte van het gymonderwijs weergegeven: Tabel Invulling toekomstige behoefte VO en primair + speciaal onderwijs Wolfsbos Onderwijs Toekomstige behoefte Activiteitencentrum BP RVE + (SDV) Bentinckspark (+ SDV) Voltastraat RSG Wolfsbos Valkenlaan Bentinckspark PO + SBO Wolfsbos Totaal Haalbaarheidonderzoek - 5 Locatie Voltastraat - Bestaand 4 MFC & Speciaal onderwijs 9 5

6 Het aantal te realiseren voorzieningen moet daarmee tenminste 9 zaaldelen omvatten. In het SpVE van het Bentinckspark is hiervoor gerekend op een dubbele (top-)sporthal ( zaaldelen) en 3 afzonderlijke gymzalen. Bij laatste genoemde kan ook gekozen worden voor één sporthal met drie gesloten zaaldelen. Huidige gymcapaciteit PO Wolfsbos en VO Hoogeveen De huidige capaciteit aan gymzalen voor de primair onderwijsinstellingen in de wijk Wolfsbos en de totale capaciteit voor het voortgezet onderwijs van RVE en RSG staat in de tabellen 1 en 2 weergegeven. Tabel 1 Accommodaties Primair onderwijs in Wolfbos Gebied Aanwezige accommodaties Capaciteit Wolfsbos Totaal De Wielewaal Leeuweriklaan 1 gymzaal 1 gymzaal 2 gymzalen Tabel 2 Accommodaties voortgezet onderwijs VO-School Aanwezige accommodaties Capaciteit RSG Wolfsbos 3 Locatie Harm Smeenge Locatie Dikkenberg Sporthal Valkenlaan 2 gymzalen 1 gymzaal 2 gymzalen Zwembadweg 1 gymzaal 4 Julianastraat 2 gymzalen R. v. Echten J. de Jongestraat 1 gymzaal Voltastraat Griendtsveenweg 2 gymzalen 3 gymzalen Totaal 14 gymzalen In totaal beschikt het voortgezet onderwijs over 12 eigen gymzalen en met het gebruik van de sporthal Valkenlaan 5 is het totaal 14 gymzalen. Het primair onderwijs in Wolfsbos gebruikt in totaal 2 gymzalen. Toekomstige ruimtebehoefte gymvoorzieningen Op basis van het toekomstige aantal leerlingen van het primair onderwijs uit de wijk Wolfsbos en het voortgezet onderwijs van RVE en RSG kan het benodigde aantal gymzalen worden vastgesteld. De behoefte is bepaald aan de hand van de leerling-prognoses opgesteld door pronexus (april 2010). 3 Naast de genoemde accommodaties maakt het RSG Wolfsbos gebruik van de accommodaties: zwembadweg, MFC krakeel, Turnhal, en Trasselt. 4 Sporthal Zwembadweg heeft de afmeting van een sporthal maar beschikt feitelijk maar over één zaaldeel waardoor de capaciteit vergelijkbaar is met die van één gymzaal. 5 Sporthal Valkenlaan is een gemeentelijke accommodatie maar komt overdag ten gunste van het RSG Wolfsbos, tijdens schooltijden heeft het RSG recht op het eerste gebruik tussen 8:00 en 1:00 en kan dus niet meegenomen worden in de capaciteit van het primair onderwijs.

7 In tabel 3 staat de benodigde capaciteit weergegeven met daarin het onderscheid tussen het voortgezet en primair onderwijs. De behoefte van het speciaal onderwijs van de Meander is meegenomen in de behoefte van het primair en speciaal onderwijs, tabel 3b. Tabel 3a Benodigde gymaccommodaties voortgezet onderwijs Onderwijs Totaal (m²) Capaciteit gymzaal Aantal gymzalen VO Totaal (piek) VO (gem. 15 jaar) RVE (piek) RVE (gem. 15 jaar) RVE opleiding SDV RSG Wolfsbos (piek) RSG Wolfsbos (gem. 15 jaar) Tabel 3b Benodigde gymaccommodaties primair & speciaal onderwijs Onderwijs Piektotaal Capaciteit gymzaal Aantal gymzalen Primair en speciaal (piek) Primair en speciaal (gem. 15 jaar) 59,22 5,25 25,5 25,5 3 3 Op basis van piekgetallen is er voor het primair en voortgezet onderwijs een ruimtebehoefte nodig van 15 gymzalen. Op basis van een gemiddelde leerling-prognose op lange termijn blijft de behoefte 15 gymzalen. In deze getallen is geen rekening gehouden met behoefte aan extra capaciteit voor meer bewegingsonderwijs. Beide voortgezet onderwijsinstellingen zetten in hun onderwijsprogramma nadrukkelijk in op sport. Het RVE heeft een speciaal profiel met sport. Het totale aantal benodigde gymaccommodaties inclusief de sportopleiding van het RVE komt uit op 1 gymzalen. Het realiseren van extra capaciteit is overigens een onderwijskundig besluit van het schoolbestuur en daardoor geen verplichting die de gemeente moet realiseren en financieren. Verhuizing Roelof van Echten College naar twee locaties Het RVE zal bij de nieuwe huisvesting op het Bentinckspark ook nog over de locatie Voltastraat blijven beschikken. Leerlingaantallen en daarmee de behoefte aan gymcapaciteit voor het RVE dienen daartoe uitgesplitst te worden naar de locaties Voltastraat en Bentinckspark. In de verdeling van de leerlingenaantallen per locatie voor het RVE geldt dat: Mavo, Havo, VWO leerlingen en alle bovenbouw leerlingen van het VMBO (lwoo, blw, glw, tlw) gymmen op Bentinckspark (ca. 71%) de onderbouw VMBO leerlingen én leerlingen praktijkonderwijs gymmen op de Voltastraat (ca. 29%) Wordt aangenomen dat de verdeling van het totaal aantal leerlingen over deze groepen ook in de toekomst gelijk blijft. Op basis van bovenstaande betekent dit een benodigde gymcapaciteit van 29% op locatie Voltastraat en 71% op locatie Bentinckspark. De verdeling van het aantal gymzalen per locatie staat weergegeven in tabel 4. Het speciaal onderwijs van de Meander is meegenomen in de berekening voor primair en speciaal onderwijs in de wijk Wolfsbos. Voor dit onderwijstype is het van belang zo dicht mogelijk bij de school te sporten. 7

8 Tabel 4 Verdeling gymaccommodaties Voltastraat en Bentinckspark Bentinckspark Voltastraat Totaal Percentage leerlingen 71% 29% 100% Capaciteit m² (piek) Capaciteit m² (gem. 15 jaar) 1924,8 1809,1 78,2 738, Aantal gymzalen (piek) Aantal gymzalen (gem. 15 jaar) Opleiding SDV In de tabel is te zien dat de verdeling van het aantal gymzalen door twee locaties uitkomt op een totaal van. De verplichting van de gemeente beperkt zich tot het realiseren en beschikbaar stellen van deze benodigde capaciteit. 5. Wettelijke verplichting huisvesting onderwijs voor gemeente In relatie tot het onderwijs heeft de gemeente een aantal verplichtingen m.b.t. huisvesting. Veel van deze verplichtingen zijn voor het primair onderwijs vastgelegd in de Verordening Voorzieningen Huisvesting Onderwijs. Voor het voortgezet onderwijs gelden andere verplichtingen. De verplichtingen en de wijze waarop dit voor zowel het primair als voortgezet onderwijs in Hoogeveen is geregeld staat in deze paragraaf weergegeven. Verantwoordelijkheid huisvesting bewegingsonderwijs PO Voor het primair onderwijs zijn alle rijksvergoedingen voor de huisvesting en exploitatie van gymnastiekonderwijs in het gemeentefonds gestort. Het betreft niet alleen de stichting- en eerste inrichtingskosten, maar ook de kosten voor de materiële instandhouding en - in de oude terminologie - het technisch onderhoud, ingrijpend onderhoud en de andere voorzieningen. De hoogte van de vergoeding voor het gebruik van gymaccommodaties voor het primair onderwijs is gebaseerd op het aantal klokuren. Voor het primair onderwijs moet de gemeente volgens de wet ten minste 1,5 klokuur gymnastiek per bovenbouwgroep bekostigen. De wijze waarop de gemeente Hoogeveen invulling geeft aan de huisvesting voor (bewegings-) onderwijs voor het primair onderwijs zijn vastgelegd in de verordening huisvesting onderwijs. Deze geeft aan dat de gemeente Hoogeveen per gymgroep van -12 jarigen uitgaat van een vergoeding van maximaal 1,5 klokuur voor gymnastiek. De gemeente Hoogeveen stelt voor het benodigde aantal klokuren een gymaccommodatie ter beschikking aan de school. Voor de afstand waarop deze gymaccommodatie zich ten opzichte van de school mag bevinden zijn in de verordening 7 aanvullende voorwaarden opgenomen. Indien de school meer uren wenst te gebruiken dan de vastgestelde vergoeding dan worden de extra afgenomen klokuren in rekening gebracht bij het bevoegd gezag van de school. Als voorwaarde geldt hiervoor dat de aanwezige gymaccommodaties kunnen voorzien in deze behoefte. 7 Het afwezig zijn van mogelijkheden om gymonderwijs te volgen binnen 1 km hemelsbreed bij noodzakelijk gebruik van ten minste 20 klokuren, bij ten minste 15 klokuren is dit 3,5 km hemelsbreed en bij ten minste 5 klokuren 7,5 km. De gemeente Hoogeveen hanteert bij voorkeur een meer vriendelijke loopafstand van maximaal 15 minuten tot de gymaccommodatie, dit staat niet in de onderwijsverordening genoemd. 8

9 Verantwoordelijkheid en financiering huisvesting bewegingsonderwijs VO De verantwoordelijkheden en financiering van gemeenten voor het bewegingsonderwijs is ten aanzien van het voortgezet onderwijs anders dan bij het primair onderwijs. De zorgplicht die gemeenten hebben betekent dat de gemeente verplicht is tot het in staat stellen van leerlingen om bewegingsonderwijs te volgen. De meeste scholen voor voortgezet onderwijs in Nederland hebben voor het bewegingsonderwijs binnensportaccommodatie(s) in eigendom. De stichting- en eerste inrichtingskosten zijn in de regel in het verleden al volledig door het Ministerie vergoed aan de scholen. De vergoeding materiële instandhouding is onderdeel van de jaarlijkse lumpsumvergoeding die de scholen rechtstreeks ontvangen van het Rijk. Deze vergoeding is bedoeld voor het in stand houden van de eigen gymzalen, danwel- indien geen/niet voldoende eigen gymzalen beschikbaar zijn- als vergoeding voor het gebruik van gymzalen van een andere partij (gemeente, schoolbestuur, commerciële exploitant 8 etc.). De gemeente is verantwoordelijk voor en bekostigt de stichting en eerste inrichting van nieuwe gymnastiekvoorzieningen. De (juridisch) eigenaar (ic schoolbestuur bij de eigen gymzalen; gemeente bij gemeentelijke zalen) is verantwoordelijk voor de exploitatie waaronder het vernieuwen en onderhouden van de inrichting, onderhoud (sport)vloer, gebouwonderhoud en (als werkgever) veiligheid van de werk- en leeromgeving van leerling en docent (arbo). In Hoogeveen is de verantwoordelijkheid voor de onderwijshuisvesting van het voortgezet onderwijs -anders dan gebruikelijk in Nederland- via een contract grotendeels doorgegeven aan beide schoolbesturen. Dit betekent dat de besturen jaarlijks een bedrag ontvangen van de gemeente waarmee zij zorg kunnen en dienen te dragen voor goede huisvesting (niet te verwarren met de lumpsumvergoeding die alle schoolbesturen via het Rijk ontvangen). De gemeente blijft eindverantwoordelijk vanwege de wettelijke zorgplicht maar staat op afstand. Met het tekenen van het contract is tegelijkertijd de verordening voorzieningen onderwijshuisvesting voor VO buiten werking gesteld. Echter, de gymvoorzieningen zijn in het contract buiten beschouwing gelaten. Hierdoor ligt de zorgplicht voor adequate gymnastiekvoorzieningen nu (cq nog steeds) geheel bij de gemeente. Interne gymzalen voortgezet onderwijs Het voortgezet onderwijs beschikt over een aantal interne gymzalen die in eigendom zijn van het onderwijs. Het voortgezet onderwijs is zelf verantwoordelijk voor het onderhoud en daarmee de instandhouding van deze gymaccommodaties. Hiervoor ontvangt het schoolbestuur jaarlijks een lumpsumvergoeding van het Rijk. De gemeente heeft geen invloed en zeggenschap over deze gymaccommodaties. De gemeente heeft echter wel de verantwoordelijkheid voor de stichting en inrichting van nieuwe gymaccommodaties voor het voortgezet onderwijs. Indien een gymaccommodatie van het voortgezet onderwijs is afgeschreven en vervangende nieuwbouw noodzakelijk is, dan heeft de gemeente de financiële verplichting voor het realiseren van een nieuwe gymaccommodatie. De gemeente Hoogeveen kan in dezen bepalen, zij het in overleg met het bevoegd gezag van de school, waar deze nieuwbouw dient plaats te vinden. In dezen is de afschrijvingstermijn leidend wanneer nieuwbouw dient plaats te vinden. Binnen de gemeente Hoogeveen wordt voor sportaccommodaties uitgegaan van een afschrijvingstermijn van 40 jaar. Ongeacht de keuze die wordt gemaakt voor nieuwbouw of hoogniveau renovatie, de 8 In dat geval draagt het schoolbestuur de volledige huurvergoeding af aan de exploitant (uit materiële instandhouding) en bekostigt de gemeente aan het schoolbestuur het aandeel aan stichtingskosten 9

10 gemeente is hier verantwoordelijk voor. Het onderhoud binnen de afschrijvingstermijn is een verantwoordelijkheid van het schoolbestuur. Het RSG beschikt over drie interne gymzalen welke alleen gebruikt worden door het onderwijs zelf en s avonds niet te gebruiken zijn voor derden. De gymzalen van het RSG zijn technisch nog in orde maar passen binnen nu en 15 jaar (accommodaties zijn 2 jaar en ouder) niet meer bij de hedendaagse sportbeoefening. Vervangende nieuwbouw, een verplichting van de gemeente, zal dan noodzakelijk zijn. Dit stelt de gemeente in staat om ook rekening te houden met eigen voorkeuren als locatie en toegankelijkheid en gebruik tijdens niet onderwijsuren. Huisvesting extra capaciteit sportopleidingen VO Indien het schoolbestuur over geen of onvoldoende eigen accommodaties beschikt, heeft de gemeente Hoogeveen een wettelijke verplichting om voldoende gymaccommodaties ter beschikking te stellen ten behoeve van het onderwijs. Op basis van leerlingaantallen is vast te stellen wat het benodigde aantal gymaccommodaties is om het onderwijs te huisvesten voor bewegingsonderwijs. Voor het voortgezet onderwijs is in tabel 3a te zien dat er een benodigde capaciteit is van 12 gymzalen. In deze berekening is geen rekening gehouden met eventueel extra benodigde capaciteit voor extra lessen bewegingsonderwijs en/of andere sportactiviteiten. Dit onder andere ten aanzien van de genoemde opleiding van het RVE: sport, dienstverlening en veiligheid. Het RVE geeft aan dat voor de genoemde sportopleiding behoefte is aan één extra gymzaal. Het voortgezet onderwijs ontvangt voor deze extra benodigde capaciteit ook geen vergoeding vanuit het Rijk. Het aanbieden van sportopleidingen is een onderwijskundige keuze van het schoolbestuur. De gemeente heeft daarom geen verplichting om extra accommodaties voor deze sportopleidingen te bekostigen. De gemeente is niet verplicht het voortgezet onderwijs te voorzien in de extra benodigde capaciteit. Als de extra gevraagde capaciteit wel aanwezig is dan kan het voortgezet onderwijs aanspraak maken op deze capaciteit. Met dien verstande dat dit geen capaciteitsproblemen veroorzaakt voor andere onderwijsinstellingen voor het geven van bewegingsonderwijs. Het ter beschikking stellen van extra capaciteit aan het voortgezet onderwijs heeft als voordelen 1. leerlingen krijgen extra mogelijkheden aangeboden om te sporten en bewegen. 2. een hogere bezettingsgraad van bestaande accommodaties.. Onderzoek gymzalen voortgezet onderwijs Er is een onafhankelijk onderzoek uitgevoerd naar de huidige staat, omvang, functionaliteit en kwaliteit van de gymzalen van het voortgezet onderwijs. Dit is gedaan om een goede beoordeling te kunnen maken van de noodzaak om nieuwe gymzalen voor het voortgezet onderwijs te realiseren. Het onderzoek toont aan dat de gymaccommodaties van het voortgezet onderwijs 2 tot 5 jaar oud zijn. De accommodaties van het RSG zijn het minst gedateerd en zowel kwalitatief als functioneel nog in orde. De eerste punten van veroudering worden hier zichtbaar. De verwachting is dat de accommodaties van het RSG binnen nu en 15 jaar aan vervanging toe zijn. De accommodaties van het RVE zijn gemiddeld 33 tot 5 jaar. Functioneel mag er in deze accommodaties nog gymonderwijs worden gegeven maar daar is dan ook alles mee gezegd. Nieuwbouw is voor de accommodaties van het RVE dan ook noodzakelijk. 10

11 7. Kansen Voorstel om te komen tot nieuwbouw op het Bentinckspark voor gymonderwijs voortgezet onderwijs, biedt een aantal kansen. Voortgezet onderwijs Het RVE is op dit moment voor het gymonderwijs gehuisvest op vijf locaties met gedateerde accommodaties. In de nieuwbouwplannen van het RVE zal de huisvesting geclusterd worden tot twee locaties: Voltastraat en Bentinckspark. De gemeente streeft gezien de verplichting van huisvesting voor gymonderwijs naar een planning voor gymonderwijshuisvesting die aansluit bij de planning van schoolnieuwbouw en biedt een oplossing voor een eventuele overgangsperiode. Het uitgangspunt in het SPvE voor het activiteitencentrum in het Bentinckspark is een dubbele topsporthal. Hiermee wordt er voldoende capaciteit gerealiseerd voor de huisvesting van het gymonderwijs. Amateurtopsport Een topsporthal biedt ruimte en mogelijkheden voor het houden van grotere evenementen voor amateur(top)sport. Een dergelijke hal biedt daarvoor voldoende capaciteit aan tribune en aan de sporttechnische eisen voor topsport, in het bijzonder evenementen. In een topsporthal bestaat de mogelijkheid voor het realiseren van een extra gymzaal 9. Sporthal Zwembadweg De huidige sporthal Zwembadweg kent een zeer hoge bezettingsgraad. De sporthal wordt dagelijks gebruikt door onderwijs en sportverenigingen. Daarnaast wordt de sporthal vanwege zijn eigenschappen, onder andere tribune, vaak ingezet voor grotere binnensportevenementen. Echter, de sporthal Zwembadweg is bouwkundig en sporttechnisch afgeschreven en is aan vervanging toe. Deze vervanging is meegenomen in de twee sporthallen die worden gerealiseerd in het activiteitencentrum Bentinckspark. Bentinckspark Op het Bentinckspark kan met de realisatie van de sporthallen ingespeeld worden op de behoefte en de ontwikkelingsmogelijkheden van kinderen. Op het Bentinckspark staan sportvoorzieningen niet op zichzelf. Met de vestiging van het RVE en de aangrenzende ligging van het RSG ontstaat er een volwaardige sport en onderwijscampus. Hiermee ontstaat een inhoudelijke verbinding tussen onderwijs en sport en liggen er mogelijkheden om programma s inhoudelijk op elkaar af te stemmen en te integreren. Onderwijs is een van de belangrijkste maatschappelijke voorzieningen, niet alleen voor de ontwikkelingsmogelijkheden van kinderen (en volwassenen) maar is vanuit economisch perspectief van groot belang. Dat economische belang kent verschillende aspecten: in algemene zin is het van belang voor een vitale arbeidsmarkt en is het van belang voor de aantrekkingskracht van de stad. Goed onderwijs in moderne gebouwen is een belangrijke voorwaarde voor (toekomstige) gezinnen om zich hier te vestigen en kan je mensen en daarmee werkgelegenheid aan de stad binden. De kwaliteit van het onderwijs en zeker de aantrekkingskracht ligt niet alleen in de kwaliteit van het onderwijs maar zeker ook in de kwaliteit van de huisvesting en de omgeving (Bentinckspark) waarin de onderwijsinstellingen liggen. Het realiseren van sportvoorzieningen op het Bentinckspark ten behoeve van het onderwijs biedt ook de ruimte 9 Een topsporthal kan gerealiseerd worden met een capaciteit van 3 of 4 zaaldelen en een NOC*NSF sporthal heeft een capaciteit van 3 zaaldelen. 11

12 om ontwikkelingen in leerlingaantallen op te vangen. Op het moment dat het RSG meer leerlingen aantrekt dan zal dit evenredig bij het RVE gaan afnemen. Bij afzonderlijke accommodaties betekent dit dat de gemeente meer huisvesting bij het RSG moet realiseren. Bij het gebruik op het Bentinckspark door beide onderwijsinstellingen kunnen deze verschillen in de bestaande capaciteit worden opgevangen. Naast de aantrekkingskracht uit de regio op het onderwijs middels deze sport- en onderwijscampus bieden de sporthallen voor sport ook aantrekkingskracht op de regio. In Drenthe is een groot tekort aan hoogwaardige en kwalitatieve sportvoorzieningen. Sport en sportieve evenementen zijn slechts op een beperkte schaal mogelijk. De sporthallen in het activiteitencentrum voorzien in deze behoefte waarmee wordt voorzien in een behoefte uit de regio. De sporthallen kunnen op een dergelijke manier ingericht worden dat deze op momenten is in te richten voor topsport met voldoende capaciteit voor publiek van een topsportevenement. Clustering Wolfsbos & speciaal onderwijs Het speciaal basisonderwijs van De Carrousel uit de wijk Wolfsbos heeft de voorkeur uitgesproken om de huisvesting voor het gehele speciaal (basis)onderwijs te clusteren. Dit zou kunnen betekenen dat het sbo uit de wijk Wolfsbos verdwijnt. De Carrousel heeft op basis van de huidige en toekomstige leerling-prognoses behoefte aan ongeveer één gymzaal. Deze behoefte valt uit de wijk Wolfsbos weg op het moment dat clustering speciaal (basis)onderwijs elders wordt gerealiseerd. Dit is van invloed op een mogelijke clustering in de wijk Wolfsbos waar de sportvoorzieningen een onderdeel van zijn. Om een goede afweging te kunnen maken over deze clustering in de wijk Wolfsbos is het noodzakelijk om een onderzoek te doen naar clustering van het speciaal basisonderwijs. Daarnaast moet uit het haalbaarheidsonderzoek naar clustering in de wijk Wolfsbos blijken in hoeverre er draagvlak is voor een MFC of multifunctionele omgeving. In de uitwerking hiervan wordt ook gekeken naar de gymvoorziening voor de reguliere basisonderwijsinstellingen. Interne gymzalen Wolfsbos De interne gymzalen van het RSG Wolfsbos zijn nu 2 jaar of ouder. Vervangende nieuwbouw is niet noodzakelijk maar het is te verwachten dat vervangende nieuwbouw over 15 jaar noodzakelijk is. De interne gymzalen van het RSG Wolfsbos zijn in eigendom van het RSG en worden alleen gebruikt voor onderwijsactiviteiten. Hierdoor zijn er in Hoogeveen teveel gymaccommodaties aanwezig. Namelijk voor voortgezet onderwijs en na schooltijd aparte accommodaties voor sport. Door het afbouwen van de interne gymzalen en het terug realiseren van openbare voorzieningen op een nader te bepalen locatie ontstaan voordelen door gemeenschappelijk gebruik. De sportaccommodaties kunnen zowel door onderwijs als sport worden gebruikt. Hierdoor zal de exploitatie van de accommodaties beter zijn. Een optie voor terugrealiseren is in het Bentinckspark. Het realiseren van het activiteitencentrum zal naar verwachting 5 jaar gaan duren. Dit onder andere in verband met de eventuele verplaatsing van het zwembad. Op het moment dat het activiteitencentrum gerealiseerd is moeten de gymzalen van RSG Wolfsbos binnen 10 jaar vervangen en nieuw gerealiseerd worden bij het activiteitencentrum. Met een voorbereiding van 5 jaar zal dus binnen 5 jaar na het realiseren van het activiteitencentrum gestart moeten worden met het vervangen van de interne gymzalen van RSG Wolfsbos. 12

13 Exploitatie: Sporthal vs. gymzaal Er wordt benadrukt dat een sporthal voor sport meerdere mogelijkheden voor gebruik heeft. De exploitatie van sporthallen is o.a. vanwege bezetting beter dan die van gymzalen. In Hoogeveen is de behoefte van sportverenigingen om te sporten in een sporthal ook vele malen groter dan die van gymzalen. De bezetting van de sporthallen in Hoogeveen zijn erg hoog. De sporthal Zwembadweg is hiervan een duidelijk voorbeeld. Op basis van het huidige en gewenste gebruik door sportverenigingen ligt de voorkeur bij het realiseren van sporthallen. Het exploitatietekort van een gymzaal is daarbij gemiddeld hoger dan die van een sporthal. De verwachting is dat het verschil in exploitatie tussen gymzalen en sporthallen alleen maar groter wordt wanneer gekozen wordt voor meer afzonderlijke gymzalen ten opzichte clustering van sporthallen. 13