Directie Concern Ingekomen stuk D2 (PA 11 februari 2009) Begroten en Verantwoorden. Datum uw brief

Transcriptie

1 Ingekomen stuk D2 (PA 11 februari 2009) aan de gemeenteraad van Nijmegen Korte Nieuwstraat PP Nijmegen Telefoon (024) Telefax (024) gemeente@nijmegen.nl Postadres Postbus HG Nijmegen Datum 20 januari 2009 Ons kenmerk A400/ Contactpersoon Piet Eggermont Onderwerp gevolgen kredietcrisis Datum uw brief Doorkiesnummer Geachte leden van de Raad, De kredietcrisis begint haar doorwerking te krijgen in de reële economie. Met deze brief willen wij u informeren over de manier, waarop wij ons voorbereiden om de gevolgen voor de gemeente Nijmegen het hoofd te kunnen bieden. We hebben een eerste verkenning gehouden van mogelijke effecten van de naderende, wereldwijde, economische crisis. Sinds oktober vorig jaar volgen we de Nijmeegse situatie nauwlettend. Daarnaast hebben we ook gekeken naar de eerste reacties van andere gemeenten en naar signalen van provincies en rijk. Ook de VNG heeft in een ledenbrief haar licht laten schijnen over deze materie. Deze eerste verkenning heeft tot doel terreinen te identificeren, die het meeste kans lopen om door de crisis geraakt te worden. We hebben op basis daarvan een drietal inhoudelijke pijlers benoemd: economie, werk & inkomen en stedelijke ontwikkeling. Als vierde pijler voegen we daar de stadsbegroting aan toe. Onze contacten met georganiseerde werkgevers en werknemers, Kamer van Koophandel, MKB en dergelijke gebruiken we om signalen op te vangen van en te overleggen over gevolgen van de crisis en over mogelijke acties. Ook zullen wij intensief overleggen met onze regionale partners. Daarnaast willen we een aantal sleutelfiguren in de Nijmeegse economie op persoonlijke titel uitnodigen voor een strategisch beraad. We denken aan directeuren van belangrijke bedrijven en instellingen, uit zowel de profit als de nonprofit sector. Zo n strategisch beraad kan primair een adviserende en signalerende rol vervullen maar wij willen zeker ook mogelijkheden zoeken om gezamenlijk op te trekken bij het bestrijden of verzachten van crisiseffecten. In deze brief zetten we in grote lijnen uiteen, waarom we deze pijlers hebben gekozen, zowel in de sfeer van bedreigingen als van kansen, en welke doelen we per pijler nastreven. Daarbij geven we kort aan welke voorbereidende acties we in gang zetten of al gezet hebben.

2 1 economie De crisis kan op de eerste plaats effecten hebben voor de lokale en regionale economie. Werkgevers kunnen in de problemen komen, door uitval van de vraag en door financieringsproblemen. Werkgelegenheid kan verloren gaan waarbij sommige sectoren harder getroffen kunnen worden dan andere. Er kan leegstand optreden bij bedrijfspanden en de uitgifte van bedrijventerreinen kan worden vertraagd. Crisis kan ook nieuwe mogelijkheden bieden. Ná elke crisis komt vroeg of laat weer een periode van economische bloei. Innovatie is al een economische kracht van Nijmegen. Versterking daarvan, bijvoorbeeld in duurzame energie en klimaatgevoelige productiemethodes, kan helpen om straks de vruchten van economische verbeteringen te plukken. Doel van acties in deze pijler is het behoud en zo mogelijk zelfs versterking van de economische structuur. Tot eind 2008 waren nog geen grote effecten zichtbaar in de Nijmeegse bedrijvigheid. Onze economische structuur kent veel sectoren die niet of niet direct gevoelig zijn voor conjunctuurveranderingen. In de maaksector, die een beperkt aandeel heeft in de Nijmeegse economische structuur, is wel sprake van een terugloop van de productie. Rond het verlies aan werkgelegenheid bij NXP hebben wij, in nauw overleg met de regio Eindhoven, direct actie ondernomen. Daarbij is een belangrijke rol weggelegd voor het mobiliteitscentrum. werk & inkomen In deze pijler leggen we de nadruk op effecten voor de werknemer. Mensen kunnen hun baan verliezen. De instroom in de Wwb kan toenemen en de uitstroom afnemen. Als meer mensen hun baan verliezen of rond moeten komen van een lager inkomen, kan dat leiden tot een toename van de schuldenproblematiek en van de behoefte aan schuldhulpverlening. Werktijdverkorting kan ruimte geven om werknemers extra te scholen, waardoor hun kansen op de arbeidsmarkt verbeteren. Een meer ontspannen arbeidsmarkt kan het dreigende personeelstekort in bepaalde sectoren helpen oplossen. Doel van acties is het in stand houden of vergroten van de inzetbaarheid, de employability van werknemers. Tot december vorig jaar waren nog geen grote veranderingen zichtbaar in de omvang van de Nijmeegse Wwb-bestanden. Eind vorig jaar stelde ons College u al voor goedkeuring aan ons voorstel te hechten om uit de beschikbare Wwb-reserves 10 miljoen in te zetten voor versterking van reïntegratie. Met het ROC en de HAN zoeken we op korte termijn overleg om in samenwerking vorm te geven aan scholing aan werknemers, al dan niet in combinatie met arbeidstijdverkorting. Met CWI en UWV willen we afspraken maken over de inzet van het mobiliteitscentrum als instrument.

3 2 In onze regionale overleggen willen we afspraken maken over de regionale afstemming van maatregelen. stedelijke ontwikkeling De crisis kan de dynamiek in de stedelijke ontwikkeling vertragen. Vooral private investeringen kunnen stilvallen, doordat het moeilijker wordt om krediet te krijgen. De woningbouw kan vertragen door kredietcrisis en uitval van de vraag. De planexploitaties kunnen worden vertraagd, wat de ruimtelijke ontwikkeling van de stad remt en de financiële risico s kan vergroten. Dalende inflatie en een ruimere markt kunnen goedkopere aanbestedingscontracten opleveren. Als we ingrepen voorstellen in deze pijler, zal dat zijn met het doel om de dynamiek in de stedelijke ontwikkeling te behouden. In de woningbouwprogrammering waren in het laatste kwartaal van 2008 al bewegingen zichtbaar, als reactie op de verminderde vraag naar koopwoningen. In Nijmegen bestaan overleggen als de Woonadviesraad, waarin corporaties en private partijen actief meewerken aan het zoeken naar alternatieven om, bijvoorbeeld in een project als Frijhof, toch voldoende woningbouw mogelijk te maken. We zoeken naar wegen om vooral niet-marktgevoelige investeringen in stand te houden of naar voren te halen. Van het Rijk vragen we medewerking om zonodig regelgeving aan te passen of tijdelijk uit te schakelen, om investeringen te versnellen. We zullen ook actie ondernemen, indien onze eigen regelgeving belemmeringen oplevert voor versnelling. Met onze partners in de grote planexploitaties zullen we nauw contact houden over een tijdige signalering van problemen en over de mogelijkheden om daar gezamenlijk tegen op te treden. stadsbegroting De crisis kan op verschillende manieren onze begroting beïnvloeden, zowel de lopende begroting als de nieuwe meerjarenbegroting voor 2010 en volgende jaren. Op de eerste plaats kan de algemene uitkering uit het Gemeentefonds worden geraakt, rechtsreeks door lagere inflatie en door doorwerking van rijksbezuinigingen, en via een omweg door bijvoorbeeld het relatieve aandeel van de Wwb-uitkeringen. Daarnaast kunnen rijksbezuinigingen invloed hebben op onze begroting, doordat de rechtstreekse dekking van programma s vermindert. Programma s als Sport en Cultuur kunnen ook geraakt worden door het verminderen van sponsorinkomsten en deelnemersbijdragen. Ook in onze begroting kan een ruimere markt voordelen opleveren in aanbestedingstrajecten en contracten. Ingrepen in deze pijler hebben tot doel om nadelige effecten te neutraliseren. Als gevolg van de kredietcrisis zal de inflatie in ,5% lager uitvallen dan we in 2008 dachten. Inmiddels heeft de VNG becijferd dat het Gemeentefonds daardoor 300 miljoen lager zal

4 3 uitkomen. In de meicirculaire 2009 zal dat effect worden verwerkt, waardoor onze algemene uitkering ruim 3 miljoen lager uit zal vallen dan begroot. Daar staat tegenover dat onze lasten ook lager zijn, omdat de prijzen minder stijgen dan verwacht. Gewoonlijk passen wij in het lopende jaar de begroting niet aan op dit soort veranderingen. Door een nacalculatie in de nieuwe indexering verwerken we het structurele effect in de nieuwe meerjarenbegroting. Ons College meent dat er goede reden is dit jaar de begroting wel direct aan te passen. We zullen de materiële budgetten op alle programma s met 1,19% verlagen, waardoor het lastenniveau in de begroting 2009 met 1,7 miljoen daalt. Dat geld gebruiken we om de lagere uitkering uit het Gemeentefonds gedeeltelijk op te vangen. Dit is een beleidsarm besluit, omdat door de lagere inflatie met de bijgestelde budgetten op de programma s hetzelfde kan worden gerealiseerd als uw Raad in de Stadsbegroting heeft beoogd. Het ligt daarom het meest voor de hand, dat wij de begroting aanpassen met een technische begrotingswijziging, die wij aan uw Raad voorleggen bij de Voorjaarsnota Verder willen wij onder deze pijler de mogelijkheden onderzoeken om extra steun van Provincie, Rijk en Europa te verwerven. Op de rijksoverheid willen we een beroep doen om rijksmaatregelen niet ten koste van het Gemeentefonds te laten gaan en de gevolgen van het aflopen van het GSB voor de steden te beperken. De Provincie zou extra middelen beschikbaar kunnen stellen om de stedelijke economie te ondersteunen. Extra inkomsten uit de verkoop van energiebedrijven zouden benut kunnen worden om wegvallende GSB-budgetten te compenseren. Verder zouden we een beroep willen doen op extra steun om investeringen uit ons investeringsplan te versnellen en om extra investeringen mogelijk te maken in innovatie en duurzaamheid. Vervolg Zoals gezegd hebben we in deze brief een eerste verkenning gegeven van de mogelijke effecten van de economische crisis voor Nijmegen en van de wijze waarop wij daar mee om willen gaan. In de loop van februari willen we uw Raad daarover opnieuw informeren. Dan leggen we meer nadruk op de wijze waarop wij de werkelijke effecten in beeld brengen en hoe we de belangrijkste ontwikkelingen per pijler volgen, om op basis van concrete signalen tot gerichte actie over te gaan. Inmiddels hebben wij een bestuursteam gevormd, waarin de meest betrokken portefeuillehouders onder leiding van de Burgemeester besluiten van ons College voorbereiden en sturing geven aan de uitvoering. Met vriendelijke groet, college van Burgemeester en Wethouders van Nijmegen, De Burgemeester, De Secretaris, mr. Th.C. de Graaf P. Eringa

5 Materiële lasten definitieve niveau primitieve begroting Verlaging op definitieve niveau primitieve begroting programma 9110 Dienstverlening & Burgerzaken Veiligheid Citymarketing & Externe betrekkingen Ruimte & Bouwen Grondbeleid Werk & Inkomen Sport Wijken Openbare ruimte Maatschappelijke opvang Zorg & Welzijn Jeugd Integratie & Emancipatie Economie Onderwijs Cultuur Bestuur & Middelen Wonen Facilitaire diensten Mobiliteit Milieu Groen & Recreatie Kostenplaatsen Eindtotaal