Meetcampagne in de woonwijk Noeveren in Boom van 20 juni 2013 tot 30 september 2014

Transcriptie

1 van 2 juni 213 tot 3 september 214

2 DOCUMENTBESCHRIJVING Titel Meetcampagne in de woonwijk Noeveren in Boom van 2 juni 213 tot 3 september 214 Samenstellers Afdeling Lucht, Milieu en Communicatie, VMM Dienst Lucht Inhoud Dit rapport beschrijft de metingen van PM 1, PM 2,5 en zwarte koolstof uitgevoerd in de woonwijk Noeveren in Boom met de mobiele meeteenheid MW4. Wijze van refereren VMM (215), Meetcampagne in de woonwijk Noeveren in Boom van 2 juni 213 tot 3 september 214 Verantwoordelijke uitgever Michiel Van Peteghem, Afdelingshoofd Lucht, Milieu en Communicatie Vlaamse Milieumaatschappij Vragen in verband met dit rapport Vlaamse Milieumaatschappij A. Van de Maelestraat Erembodegem Tel: Fax: info@vmm.be Depotnummer D/215/6871/12 2

3 Samenvatting Door het gemeentebestuur van Boom werd gevraagd om in de woonwijk Noeveren stofmetingen uit te voeren. De bedoeling is om de invloed te meten van het industrieterrein gelegen aan de overkant van de Rupel. De meetcampagne werd uitgevoerd van 2 juni 213 tot 3 september 214. De Vlaamse Milieumaatschappij stelde een mobiele meeteenheid op in Boom, Noeveren. De polluenten die werden gemeten zijn de fijnstoffracties PM 1, PM 2,5 en zwarte koolstof. We vergelijken de metingen in Noeveren met de metingen van het vaste meetstation in Boom in de Schorrestraat waar de parameters PM 1 en, vanaf 1 augustus 214, PM 2,5 worden gemeten. Het vaste meetstation Boom is een voorstedelijk station waar in de onmiddellijke nabijheid geen industrie of druk verkeer is. De wind kwam tijdens de meetcampagne gedurende 44,6% van de tijd uit de sector Dit was de richting van het industrieterrein voor de meetplaats Noeveren. De afstand van de meetplaats Noeveren tot het industrieterrein bedroeg 75 meter. De bedrijven op het industrieterrein aan de overkant van de Rupel zijn overwegend bedrijven met volgende activiteiten: opslag en overslag; recyclage van sloopafval; slibverwerking. De gemiddelde PM 1 -concentratie tijdens de meetcampagne bedroeg 23 µg/m³ in Noeveren. Dit is 2 µg/m³ hoger dan de gemiddelde concentratie gemeten in Boom. Wanneer de wind niet uit de richting van het industrieterrein kwam, bedroeg het verschil in de gemiddelde concentraties tussen de 2 meetlocaties 3 µg/m³ (namelijk 25 µg/m³ PM 1 in Noeveren en 22 µg/m³ in Boom). Dit verschil is groter dan bij wind uit de richting van het industrieterrein: in Noeveren werd er dan gemiddeld 1 µg/m³ meer gemeten dan in Boom (namelijk 21 µg/m³ respectievelijk 2 µg/m³). Op 18 dagen waren de PM 1 -concentraties in Noeveren hoger dan 5 µg/m³. Op slechts 4 dagen waaide de wind de ganse dag of een deel van de dag uit de richting van het industrieterrein en waren de concentraties hoger in Noeveren dan in Boom. Tijdens de maanden augustus en september 214 werd bij wind van uit de richting van het industrieterrein gemiddeld 14 µg/m³ PM 2,5 gemeten in Noeveren en 11 µg/m³ PM 2,5 in Boom. Wanneer de wind niet uit de richting van het industrieterrein kwam, was het verschil in de gemiddelde concentraties tussen de 2 meetlocaties groter, namelijk 5 µg/m³ (21 µg/m³ PM 2,5 in Noeveren en 16 µg/m³ in Boom). In het meetstation Boom wordt geen zwarte koolstof gemeten zodat we de metingen in Noeveren niet kunnen vergelijken met metingen in Boom. In Noeveren werd tijdens de meetcampagne gemiddeld 1,32 µg/m³ zwarte koolstof gemeten. De zwartekoolstofconcentratie in Noeveren ligt hoger dan in landelijke achtergrondstations, maar veel lager dan in de stedelijke stations in Antwerpen. Ook uit de pollutieroos voor zwarte koolstof kon geen duidelijke invloed van het industrieterrein worden vastgesteld. Alhoewel de toetsing met de Europese grenswaarden en WGO-richtwaarden moet gebeuren op jaarbasis, kunnen we met vrij grote zekerheid stellen dat de Europese grenswaarden voor PM 1 en PM 2,5 niet werden overschreden in Noeveren. De WGO-richtwaarden voor PM 1 en PM 2,5 werden niet gehaald. We kunnen besluiten dat er geen duidelijke aanwijzingen zijn dat het industrieterrein een impact heeft op de fijnstofconcentraties in de woonwijk in Noeveren. Samenvatting 3

4

5 INHOUDSTAFEL Samenvatting Inleiding De polluenten Algemeen Regelgeving PM PM 2, Zwarte koolstof Meetapparatuur Windroos Bespreking PM 1, PM 2,5 en zwarte koolstof Uurwaarden PM PM 2, Zwarte koolstof Dagwaarden PM PM 2, Zwarte koolstof Dagverloop PM PM 2, Zwarte koolstof Pollutierozen Besluit... 5 Bijlage 1: Informatie over geaccrediteerde metingen (norm ISO/IEC 1725:25)

6 FIGUREN Figuur 1: Ligging van de meetplaats Noeveren (MW4) en van het meetstation Boom (R834) Figuur 2: Detail van de meetplaats Noeveren (MW4) Figuur 3: Windroos Antwerpen-Luchtbal (M82) voor de periode 2 juni september 214 (%) Figuur 4: Uurwaarden PM 1 in Noeveren (MW4) en Boom (R834) voor de periode 2 juni juli Figuur 5: Uurwaarden PM 1 in Noeveren (MW4) en Boom (R834) voor de periode 1 augustus september Figuur 6: Uurwaarden PM 1 in Noeveren (MW4) en Boom (R834) voor de periode 1 oktober november Figuur 7: Uurwaarden PM 1 in Noeveren (MW4) en Boom (R834) voor de periode 1 december januari Figuur 8: Uurwaarden PM 1 in Noeveren (MW4) en Boom (R834) voor de periode 1 februari maart Figuur 9: Uurwaarden PM 1 in Noeveren (MW4) en Boom (R834) voor de periode 1 april mei Figuur 1: Uurwaarden PM 1 in Noeveren (MW4) en Boom (R834) voor de periode: 1 juni juli Figuur 11: Uurwaarden PM 1 in Noeveren (MW4) en Boom (R834) voor de periode 1 augustus september Figuur 12: Uurwaarden PM 2.5 in Noeveren (MW4) voor de periode 2 juni juli Figuur 13: Uurwaarden PM 2,5 in Noeveren (MW4) voor de periode 1 augustus september Figuur 14: Uurwaarden PM 2,5 in Noeveren (MW4) voor de periode 1 oktober november Figuur 15: Uurwaarden PM 2,5 in Noeveren (MW4) voor de periode 1 december januari Figuur 16: Uurwaarden PM 2,5 in Noeveren (MW4) voor de periode 1 februari maart Figuur 17: Uurwaarden PM 2,5 in Noeveren (MW4) voor de periode 1 april mei Figuur 18: Uurwaarden PM 2,5 in Noeveren (MW4) voor de periode 1 juni juli Figuur 19: Uurwaarden PM 2,5 in Noeveren (MW4) en Boom (R834) voor de periode 1 augustus september Figuur 2: Uurwaarden zwarte koolstof in Noeveren (MW4) voor de periode 2 juni juli Figuur 21: Uurwaarden zwarte koolstof in Noeveren (MW4) voor de periode 1 augustus september Figuur 22: Uurwaarden zwarte koolstof in Noeveren (MW4) voor de periode 1 oktober november Figuur 23: Uurwaarden zwarte koolstof in Noeveren (MW4) voor de periode 1 december januari Figuur 24: Uurwaarden zwarte koolstof in Noeveren (MW4) voor de periode 1 februari maart Figuur 25: Uurwaarden zwarte koolstof in Noeveren (MW4) voor de periode 1 april mei Figuur 26: Uurwaarden zwarte koolstof in Noeveren (MW4) voor de periode 1 juni juli Figuur 27: Uurwaarden zwarte koolstof in Noeveren (MW4) voor de periode 1 augustus september Figuur 28: Dagwaarden PM 1 in Noeveren (MW4) en Boom (R834) voor de periode 2 juni september Figuur 29: Dagwaarden PM 1 in Noeveren (MW4) en Boom (R834) voor de periode 1 oktober januari Figuur 3: Dagwaarden PM 1 in Noeveren (MW4) en Boom (R834) voor de periode 1 februari mei Figuur 31: Dagwaarden PM 1 in Noeveren (MW4) en Boom (R834) voor de periode 1 juni september

7 Figuur 32: Verloop uurwaarden PM 1 in Noeveren (MW4), Boom (R834) en de windrichting in Antwerpen-Luchtbal (M82) op 13 maart Figuur 33: Verloop uurwaarden PM 1 in Noeveren (MW4), Boom (R834) en de windrichting in Antwerpen-Luchtbal (M82) op 12 maart Figuur 34: Verloop uurwaarden PM 1 in Noeveren (MW4), Boom (R834) en de windrichting in Antwerpen-Luchtbal (M82) op 14 maart Figuur 35: Verloop uurwaarden PM 1 in Noeveren (MW4), Boom (R834) en de windrichting in Antwerpen-Luchtbal (M82) op 31 maart Figuur 36: Verloop uurwaarden PM 1 in Noeveren (MW4), Boom (R834) en de windrichting in Antwerpen-Luchtbal (M82) op 1 maart Figuur 37: Verloop uurwaarden PM 1 in Noeveren (MW4), Boom (R834) en de windrichting in Antwerpen-Luchtbal (M82) op 11 maart Figuur 38: Verloop uurwaarden PM 1 in Noeveren (MW4), Boom (R834) en de windrichting in Antwerpen-Luchtbal (M82) op 2 april Figuur 39: Verloop uurwaarden PM 1 in Noeveren (MW4), Boom (R834) en de windrichting in Antwerpen-Luchtbal (M82) op 6 maart Figuur 4: Verloop uurwaarden PM 1 in Noeveren (MW4), Boom (R834) en de windrichting in Antwerpen-Luchtbal (M82) op 7 maart Figuur 41: Verloop uurwaarden PM 1 in Noeveren (MW4), Boom (R834) en de windrichting in Antwerpen-Luchtbal (M82) op 3 april Figuur 42: Verloop uurwaarden PM 1 in Noeveren (MW4), Boom (R834) en de windrichting in Antwerpen-Luchtbal (M82) op 1 april Figuur 43: Verloop uurwaarden PM 1 in Noeveren (MW4), Boom (R834) en de windrichting in Antwerpen-Luchtbal (M82) op 25 september Figuur 44: Verloop uurwaarden PM 1 in Noeveren (MW4), Boom (R834) en de windrichting in Antwerpen-Luchtbal (M82) op 2 maart Figuur 45: Verloop uurwaarden PM 1 in Noeveren (MW4), Boom (R834) en de windrichting in Antwerpen-Luchtbal (M82) op 24 april Figuur 46: Verloop uurwaarden PM 1 in Noeveren (MW4), Boom (R834) en de windrichting in Antwerpen-Luchtbal (M82) op 6 september Figuur 47: Verloop uurwaarden PM 1 in Noeveren (MW4), Boom (R834) en de windrichting in Antwerpen-Luchtbal (M82) op 5 september Figuur 48: Verloop uurwaarden PM 1 in Noeveren (MW4), Boom (R834) en de windrichting in Antwerpen-Luchtbal (M82) op 11 december Figuur 49: Verloop uurwaarden PM 1 in Noeveren (MW4), Boom (R834) en de windrichting in Antwerpen-Luchtbal (M82) op 15 maart Figuur 5: Verloop uurwaarden PM 1 in Noeveren (MW4), Boom (R834) en de windrichting in Antwerpen-Luchtbal (M82) op 28 november Figuur 51: Dagwaarden PM 2,5 in Noeveren (MW4) voor de periode 2 juni september Figuur 52: Dagwaarden PM 2,5 in Noeveren (MW4) voor de periode 1 oktober januari Figuur 53: Dagwaarden PM 2,5 in Noeveren (MW4) voor de periode 1 februari mei Figuur 54: Dagwaarden PM 2,5 in Noeveren (MW4) en Boom (R834) voor de periode 1 juni september Figuur 55: Dagwaarden zwarte koolstof in Noeveren (MW4) voor de periode 2 juni september Figuur 56: Dagwaarden zwarte koolstof in Noeveren (MW4) voor de periode 1 oktober januari Figuur 57: Dagwaarden zwarte koolstof in Noeveren (MW4) voor de periode 1 februari mei Figuur 58: Dagwaarden zwarte koolstof in Noeveren (MW4) voor de periode 1 juni september Figuur 59: Dagverloop PM 1 in Noeveren (MW4) tijdens werkdagen en niet-werkdagen voor de periode 2 juni september Figuur 6: Dagverloop PM 1 in Boom (R834) tijdens werkdagen en niet-werkdagen voor de periode 2 juni september Figuur 61: Dagverloop PM 2,5 in Noeveren (MW4) tijdens werkdagen en niet-werkdagen voor de periode 2 juni september

8 Figuur 62: Dagverloop PM 2,5 in Noeveren (MW4) tijdens werkdagen en niet-werkdagen voor de periode 1 augustus september Figuur 63: Dagverloop PM 2,5 in Boom (R834) tijdens werkdagen en niet-werkdagen voor de periode 1 augustus september Figuur 64: Dagverloop zwarte koolstof in Noeveren MW4 tijdens werkdagen en niet-werkdagen voor de periode 2 juni september Figuur 65: Pollutieroos in Noeveren (MW4) voor PM 1 voor de periode 2 juni september 214 (µg/m³) Figuur 66: Pollutieroos in Boom (R834) voor PM 1 voor de periode 2 juni september 214 (µg/m³) Figuur 67: Pollutieroos in Noeveren (MW4) voor PM 2,5 voor de periode 1 augustus september Figuur 68: Pollutieroos in Boom (R834) voor PM 2,5 voor de periode 1 augustus september Figuur 69: Pollutieroos in Noeveren (MW4) voor PM 2,5 voor de periode 2 juni september Figuur 7: Pollutieroos voor Noeveren (MW4) zwarte koolstof (µg/m³) voor periode 2 juni september

9 TABELLEN Tabel 1: Gegevens van de meetplaatsen Tabel 2: Regelgeving voor PM 1 (richtlijn 28/5/EG en WGO 25) Tabel 3: Regelgeving voor PM 2,5 (richtlijn 28/5/EG en WGO 25) Tabel 4: Gemeten parameters en meettechnieken Tabel 5: Gemeten parameters en meettechnieken in het meteostation M Tabel 6: Statistiek voor PM 1 in Noeveren (MW4) en Boom (R834) voor de periode 2 juni september 214 op basis van uurwaarden Tabel 7: Statistiek voor PM 2,5 in Noeveren (MW4) en Boom (R834) voor de periode 2 juni september 214 op basis van uurwaarden Tabel 8: Gemiddelde concentratie zwarte koolstof voor enkele meetstations in Vlaanderen op basis van uurwaarden voor de periode 2 juni september Tabel 9: Statistiek voor zwarte koolstof in Noeveren (MW4) voor de periode 2 juni september 214 op basis van uurwaarden Tabel 1: Dagwaarden hoger dan 5 µg/m³ tijdens de meetcampagne 2 juni september 214 in Noeveren (MW4) en Boom (R834)

10

11 1 Inleiding Door het gemeentebestuur van Boom werd gevraagd om in de woonwijk Noeveren stofmetingen uit te voeren. De bedoeling is de invloed te meten van het industrieterrein gelegen aan de overkant van de Rupel. De bedrijven op het industrieterrein aan de overkant van de Rupel zijn overwegend bedrijven met de volgende activiteiten: opslag en overslag; recyclage van sloopafval; slibverwerking. De Vlaamse Milieumaatschappij stelde hiervoor de mobiele meeteenheid MW4 op in Boom, Noeveren, ter hoogte van huisnummer 161. De polluenten die werden gemeten zijn de fijnstoffracties PM 1 en PM 2,5 en zwarte koolstof. We vergelijken de metingen in Noeveren met de metingen van het vaste meetstation in Boom (R834) in de Schorrestraat waar de parameters PM 1 en, vanaf 1 augustus 214, PM 2,5 worden gemeten. Het vaste meetstation Boom (R834) is een voorstedelijk station waar in de onmiddellijke nabijheid geen industrie of druk verkeer is. De afstand van de meetplaats in Noeveren tot het industrieterrein aan de overkant van de Rupel bedroeg 75 meter. Onderstaande figuren geven de ligging van de meetplaats Noeveren (MW4) en het meetstation Boom (R834) weer. Figuur 1: Ligging van de meetplaats Noeveren (MW4) en van het meetstation Boom (R834) Inleiding 11

12 Meetcampagne in de woonwijk Noeveren in Boom Figuur 2: Detail van de meetplaats Noeveren (MW4) 12 Inleiding

13 Tabel 1: Gegevens van de meetplaatsen Meetplaats Gemeente Adres Lambertcoördinaten MW4 R834 Noeveren Noeveren ter hoogte van huisnummer 161 Boom Schorrestraat, parkje aan de visvijver * Tot 31 juli 214 werd er in Boom enkel PM 1 gemeten, nadien ook PM 2,5 X (m) Y (m) Parameters PM 1, PM 2,5 en zwarte rook PM 1 en PM 2,5 * Inleiding 13

14 2 De polluenten 2.1 Algemeen Zwevend stof (PM = Particulate Matter) is een mengsel van vloeibare of vaste deeltjes met uiteenlopende samenstellingen en afmetingen. Zowel de natuur als menselijke activiteiten kunnen een bron zijn van deze deeltjes. Naargelang hun oorsprong maakt men onderscheid tussen primaire en secundaire deeltjes. Primaire deeltjes ontstaan door rechtstreekse uitstoot in de atmosfeer door verschillende soorten bronnen of door mechanische verkleining van grover materiaal: bijvoorbeeld zware metalen bij metaalverwerking. Secundaire deeltjes ontstaan in de atmosfeer door chemische reacties uit gasvormige componenten zoals ammoniak, zwaveldioxide, stikstofoxiden of organische verbindingen. Stofdeeltjes deelt men vaak in volgens de grootte op basis van de aerodynamische diameter (a.d.). Dit is de diameter van een bolvormig deeltje dat in de omgevingslucht hetzelfde gedrag vertoont als het stofdeeltje. PM 1 en PM 2,5 is de verzameling van stofdeeltjes met een a.d. kleiner dan 1 respectievelijk 2,5 µm. Roet is afkomstig van verbrandingsprocessen en vormt een specifieke fractie van PM 1. Roetdeeltjes hebben een typische grootte van ongeveer,3 µm. Zwarte koolstof is een maat voor de roetconcentratie in de omgevingslucht. Studies hebben verbanden aangetoond tussen de aanwezigheid van PM in de omgevingslucht en gezondheidseffecten op korte en lange termijn. Voor PM is er volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) geen veilige drempelwaarde waaronder geen nadelige effecten voorkomen. Bij korte episodes 24 uur van luchtverontreiniging verergeren bestaande gezondheidsproblemen, zoals luchtweginfecties en astma. Een recente studie 1 toont bovendien aan dat fijn stof bloedvaten kan doen dichtslibben en hartaanvallen kan veroorzaken. Bij chronische blootstelling maakt de WGO melding van een vermindering van de longfunctie, een toename van chronische luchtwegaandoeningen en een verminderde levensverwachting. MIRA 2 berekende de ziektelast door de verschillende milieupolluenten voor de Vlaamse bevolking. Omgerekend per inwoner van Vlaanderen bedraagt die iets meer dan een verloren gezond levensjaar in een volledig leven bij een levenslange blootstelling aan de huidige concentraties. Belangrijk hierbij is dat dit om een gemiddelde waarde gaat. Bij bepaalde gevoelige personen, zoals astmapatiënten, kinderen en ouderen, zal de reële impact groter zijn dan bij anderen. Uit deze studie volgt ook dat fijn stof (PM 1 en PM 2,5 ) ongeveer 73% van de verloren gezonde levensjaren ten gevolge van milieufactoren voor zijn rekening neemt. Andere effecten van stofdeeltjes zijn verminderde zichtbaarheid en bevuiling van blootgestelde oppervlakken en materialen. Ze hebben een mogelijke invloed op het klimaat en dragen bij tot de zure depositie. Fijn stof kan binnen het broeikaseffect zowel voor afkoeling als voor opwarming zorgen. 2.2 Regelgeving PM 1 De Europese richtlijn 28/5/EG definieert grenswaarden voor PM 1. Die gelden sinds 1 januari 25. De WGO definieert richtwaarden voor verschillende polluenten. Die richtwaarden hebben als doel de risico s van gezondheidsschade door luchtverontreiniging te beperken en zijn meestal strenger dan de Europese grens- of streefwaarden. Bij de definiëring van de Europese grens- of streefwaarden wordt immers niet alleen rekening gehouden met de gezondheidseffecten, maar ook 1 Louwies T, Int Panis L, Kicinski M, De Boever P, Nawrot TS Retinal microvascular responses to short-term changes in particulate air pollution in healthy adults. Environ Health Perspect 121: ; 2 MIRA (212), Inschatting ziektelast en externe kosten veroorzaakt door verschillende milieufactoren in Vlaanderen, MIRA, MIRA/212/6 14 De polluenten

15 met de technische haalbaarheid en de economische consequenties van de opgelegde concentratieniveaus. De WGO-normen zijn niet opgenomen in de Vlaamse wetgeving. Alleen bij een overschrijding van Europese grens- of streefwaarden moet Vlaanderen actieplannen opstellen. Dat geldt niet bij een overschrijding van de WGO-normen. Tabel 2: Regelgeving voor PM 1 (richtlijn 28/5/EG en WGO 25) Onderwerp Middelingstijd Doelstelling EU-richtlijn 28/5/EG* Grenswaarde voor de bescherming van de menselijke gezondheid 1 dag 5 µg/m³, max 35 overschrijdingen 1 jaar 4 µg/m³ WGO Richtwaarde 1 dag 5 µg/m³, max 3 overschrijdingen per jaar *sinds 1 januari 25 moet de grenswaarde voor PM 1 gerespecteerd worden 1 jaar 2 µg/m³ PM 2,5 De richtlijn 28/5/EG definieert eveneens grens- en streefwaarden voor PM 2,5. De Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) heeft in haar Air quality guidelines van 25 richtwaarden voor PM 2,5 bepaald. Tabel 3: Regelgeving voor PM 2,5 (richtlijn 28/5/EG en WGO 25) Onderwerp Middelingstijd Doelstelling EU richtlijn 28/5/EG* Grenswaarde voor de bescherming van de menselijke gezondheid* 1 jaar 25 µg/m³ Indicatieve grenswaarde voor de bescherming van de menselijke gezondheid** WGO Richtwaarde 1 dag 1 jaar 2 µg/m 3 25 µg/m³, max 3 overschrijdingen per jaar 1 µg/m³ 1 jaar *: Sinds 1 januari 215 moet de grenswaarde voor PM 2,5 gerespecteerd worden **: De indicatieve grenswaarde wordt door de Europese Commissie herzien in het licht van nieuwe informatie over gevolgen voor de gezondheid en het milieu, technische haalbaarheid en ervaring die met de streefwaarde is opgedaan in de lidstaten Zwarte koolstof Voor zwarte koolstof bestaat er geen wetgeving. De polluenten 15

16 3 Meetapparatuur Sinds 211 is de dienst lucht van de VMM geaccrediteerd door de Belgische accreditatie-instelling (BELAC). Dit is een attest dat verklaart dat de bemonstering en analyses van de VMM voldoen aan strenge kwaliteitsvoorschriften. De specificaties over onder meer het meetprincipe en de meetonzekerheid staan in bijlage 1. Tabel 4 geeft een overzicht van de gemeten parameters en de gebruikte apparatuur. Tabel 4: Gemeten parameters en meettechnieken Meetplaats Periode Parameter Meettechniek Toestel MW4 2/6/13 3/9/14 PM 1 en PM 2,5 oscillerende microbalans met correctie voor afdamping TEOM FDMS MW4 2/6/13 3/9/14 zwarte koolstof multihoek-absorptiefotometrie MAAP 512 R834 2/6/13 31/7/14 PM 1 beta-absorptie FH 62 I-R R834 1/8/14 3/9/14 PM 1 en PM 2,5 optical light scattering FIDAS 2 Op 31 juli 214 werd in het meetstation Boom (R834) de PM 1 monitor FH62 I-R vervangen door een FIDAS 2. Dit toestel meet zowel PM 1 als PM 2,5 zodat er vanaf 1 augustus 214 in het meetstation Boom (R834) ook PM 2,5 -meetresultaten zijn. 16 Meetapparatuur

17 4 Windroos De meteogegevens van de vaste meteomast in de Havannastraat in Antwerpen-Luchtbal (M82) werden gebruikt om de interpretatie van de luchtconcentraties te ondersteunen. Windrozen geven de windrichting aan tijdens een bepaalde meetperiode. Ook voor het maken van pollutierozen zijn de windrozen noodzakelijk. Een pollutieroos koppelt namelijk de luchtconcentraties van een bepaalde stof aan de toen heersende windrichting. Een pollutieroos kan de VMM helpen de richting van de bron aan te duiden. Tabel 5: Gemeten parameters en meettechnieken in het meteostation M82 Parameter Meettechniek Toestel DD - windrichting Windvaan Thies Clima FF - vectoriële windsnelheid 3-cups anemometer Thies Clima VM - scalaire windsnelheid 3-cups anemometer Thies Clima M82 Figuur 3: Windroos Antwerpen-Luchtbal (M82) voor de periode 2 juni september 214 (%) We zien dat tijdens de periode 2 juni 213 tot 3 september 214 de wind overwegend uit zuidwestelijke richting afkomstig was. De wind was tijdens 4,1% van de tijd afkomstig uit de sector De sector en de sector kwamen respectievelijk 1,9% en 11,8% van de tijd voor. De invloed van het industrieterrein (voornamelijk Nijverheidsstraat, grondgebied Puurs) aan de overkant van de Rupel, werd gemeten door de mobiele eenheid bij wind uit de sector De wind kwam tijdens de meetcampagne gedurende 44,6 % van de tijd uit deze sector. Windroos 17

18 5 Bespreking PM 1, PM 2,5 en zwarte koolstof 5.1 Uurwaarden Per polluent werden de uurwaarden uitgezet. Dit laat toe na te gaan of er kortstondige piekconcentraties waren. Iedere grafiek toont de data van twee maanden PM 1 Tabel 6 toont het gemiddelde, de percentielen en het maximum van de PM 1 -concentraties gemeten op beide meetstations. De P5 of mediaan dit is de middelste waarde van een gegevensverzameling en het gemiddelde tonen de gemiddelde situatie. De P98 of het 98ste percentiel en het maximum tonen de hoge piekconcentraties. Hieruit blijkt dat tijdens de meetcampagne de gemiddelde PM 1 -concentratie in Noeveren (MW4) iets hoger is dan in Boom (R834). De maximum gemeten uurwaarde van 258 µg/m³ PM 1 in Boom werd gemeten op 28 juli 213 om middernacht. Dit is zeer waarschijnlijk te wijten aan het muziekfestival Tomorrowland. Tabel 6: Statistiek voor PM 1 in Noeveren (MW4) en Boom (R834) voor de periode 2 juni september 214 op basis van uurwaarden µg/m³ Gemiddelde P5 P98 Maximum MW R De Europese jaargrenswaarde van 4 µg/m³ werd op beide locaties gerespecteerd. De richtwaarde gedefinieerd door de WGO van 2 µg/m³ werd op beide locaties overschreden. In Figuur 8 en Figuur 9 zien we van begin maart tot begin april 214 een periode met verhoogde PM 1 -concentraties en dit zowel in Boom (R834) als in Noeveren (MW4). In deze periode werden er in gans Vlaanderen verhoogde PM 1 -concentraties gemeten PM 1 (µg/m³) MW4 R834 Figuur 4: Uurwaarden PM 1 in Noeveren (MW4) en Boom (R834) voor de periode 2 juni juli Bespreking PM 1, PM 2,5 en zwarte koolstof

19 18 15 PM 1 (µg/m³) MW4 Figuur 5: Uurwaarden PM 1 in Noeveren (MW4) en Boom (R834) voor de periode 1 augustus september 213 R PM 1 (µg/m³) MW4 Figuur 6: Uurwaarden PM 1 in Noeveren (MW4) en Boom (R834) voor de periode 1 oktober november 213 R PM 1 (µg/m³) MW4 Figuur 7: Uurwaarden PM 1 in Noeveren (MW4) en Boom (R834) voor de periode 1 december januari 214 R834 Bespreking PM 1, PM 2,5 en zwarte koolstof 19

20 18 15 PM 1 (µg/m³) MW4 Figuur 8: Uurwaarden PM 1 in Noeveren (MW4) en Boom (R834) voor de periode 1 februari maart R834 PM 1 (µg/m³) MW4 Figuur 9: Uurwaarden PM 1 in Noeveren (MW4) en Boom (R834) voor de periode 1 april mei R834 PM 1 (µg/m³) MW4 R834 Figuur 1: Uurwaarden PM 1 in Noeveren (MW4) en Boom (R834) voor de periode: 1 juni juli Bespreking PM 1, PM 2,5 en zwarte koolstof

21 18 15 PM 1 (µg/m³) MW4 Figuur 11: Uurwaarden PM 1 in Noeveren (MW4) en Boom (R834) voor de periode 1 augustus september 214 R PM 2,5 Tabel 7 toont de statistische parameters voor PM 2,5. Om een betere vergelijking te maken tussen Boom (R834) en Noeveren (MW4) werden de statistische waarden voor Noeveren eveneens berekend voor de periode 1 augustus september 214. Gemiddeld werd in de periode augustus september 214 in Noeveren 5 µg/m³ meer PM 2,5 gemeten dan in Boom (R834). Tabel 7: Statistiek voor PM 2,5 in Noeveren (MW4) en Boom (R834) voor de periode 2 juni september 214 op basis van uurwaarden µg/m³ Gemiddelde P5 P98 Maximum MW4 2/6/13 3/9/14 MW4 1/8/14 3/9/14 R834 1/8/14 3/9/ De Europese jaargrenswaarde van 25 µg/m³ werd op beide locaties gerespecteerd. De richtwaarde gedefinieerd door de WGO van 1 µg/m³ werd op beide locaties overschreden. Zoals voor PM 1 werden ook voor PM 2,5 de hoogste concentraties gemeten in maart en april 214. De maximum gemeten waarde van 1 µg/m³ PM 2,5 werd gemeten in Noeveren (MW4) op 13 maart 214 om 16:u. De maximum gemeten uurwaarde tijdens de periode augustus-september 214 werd op beide locaties gelijktijdig gemeten namelijk op vrijdag 5 september 214 om 23:u. Bespreking PM 1, PM 2,5 en zwarte koolstof 21

22 1 PM 2,5 (µg/m³) MW4 Figuur 12: Uurwaarden PM 2.5 in Noeveren (MW4) voor de periode 2 juni juli PM 2,5 (µg/m³) MW4 Figuur 13: Uurwaarden PM 2,5 in Noeveren (MW4) voor de periode 1 augustus september PM 2,5 (µg/m³) MW4 Figuur 14: Uurwaarden PM 2,5 in Noeveren (MW4) voor de periode 1 oktober november Bespreking PM 1, PM 2,5 en zwarte koolstof

23 1 PM 2,5 (µg/m³) MW4 Figuur 15: Uurwaarden PM 2,5 in Noeveren (MW4) voor de periode 1 december januari PM 2,5 (µg/m³) MW4 Figuur 16: Uurwaarden PM 2,5 in Noeveren (MW4) voor de periode 1 februari maart PM 2,5 (µg/m³) MW4 Figuur 17: Uurwaarden PM 2,5 in Noeveren (MW4) voor de periode 1 april mei 214 Bespreking PM 1, PM 2,5 en zwarte koolstof 23

24 1 PM 2,5 (µg/m³) MW4 Figuur 18: Uurwaarden PM 2,5 in Noeveren (MW4) voor de periode 1 juni juli PM 2,5 (µg/m³) MW4 Figuur 19: Uurwaarden PM 2,5 in Noeveren (MW4) en Boom (R834) voor de periode 1 augustus september Zwarte koolstof R834 In het meetstation Boom (R834) wordt geen zwarte koolstof gemeten. Ter vergelijking toont Tabel 8 de gemiddelde concentratie zwarte koolstof gemeten tijdens dezelfde periode in enkele andere meetstations in Vlaanderen. Tabel 8: Gemiddelde concentratie zwarte koolstof voor enkele meetstations in Vlaanderen op basis van uurwaarden voor de periode 2 juni september 214 µg/m³ Noeveren MW4 Houtem N29 Dessel N16 Borgerhout R81 Borgerhout straatkant R82 Gemiddelde 1,32,69 1,11 2,35 3,11 De meetstations Houtem (N29) en Dessel (N16) zijn landelijke meetstations. De meetstations Borgerhout R81 (3 meter van de straatkant) en Borgerhout-straat R82 (5 meter van de straatkant) zijn stedelijke meetstations. De meetstations Borgerhout R81 en R82 liggen op hetzelfde terrein maar hebben een verschillende afstand tot de straatkant. De afstand van 25 meter verder van de straatkant geeft een reductie van,76 µg/m³ (24%) zwarte koolstof. Dit toont aan dat de invloed van verkeer op de zwarte koolstof concentratie aanzienlijk is. 24 Bespreking PM 1, PM 2,5 en zwarte koolstof

25 In Noeveren werd tijdens de meetcampagne gemiddeld een iets hogere concentratie zwarte koolstof gemeten dan op het landelijke meetstation in Dessel. In Houtem lag de gemiddelde concentratie zwarte koolstof bijna 5% lager dan in Noeveren. Tabel 9: Statistiek voor zwarte koolstof in Noeveren (MW4) voor de periode 2 juni september 214 op basis van uurwaarden µg/m³ Gemiddelde P5 P98 Maximum MW4 1,32,95 5,2 12,81 12,5 Zwarte koolstof (µg/m³) 1 7,5 5 2,5 MW4 Figuur 2: Uurwaarden zwarte koolstof in Noeveren (MW4) voor de periode 2 juni juli ,5 Zwarte koolstof (µg/m³) 1 7,5 5 2,5 MW4 Figuur 21: Uurwaarden zwarte koolstof in Noeveren (MW4) voor de periode 1 augustus september 213 Bespreking PM 1, PM 2,5 en zwarte koolstof 25

26 12,5 Zwarte koolstof (µg/m³) 1 7,5 5 2,5 MW4 Figuur 22: Uurwaarden zwarte koolstof in Noeveren (MW4) voor de periode 1 oktober november ,5 Zwarte koolstof (µg/m³) 1 7,5 5 2,5 MW4 Figuur 23: Uurwaarden zwarte koolstof in Noeveren (MW4) voor de periode 1 december januari ,5 Zwarte koolstof (µg/m³) 1 7,5 5 2,5 MW4 Figuur 24: Uurwaarden zwarte koolstof in Noeveren (MW4) voor de periode 1 februari maart Bespreking PM 1, PM 2,5 en zwarte koolstof

27 12,5 Zwarte koolstof (µg/m³) 1 7,5 5 2,5 MW4 Figuur 25: Uurwaarden zwarte koolstof in Noeveren (MW4) voor de periode 1 april mei ,5 Zwarte koolstof (µg/m³) 1 7,5 5 2,5 MW4 Figuur 26: Uurwaarden zwarte koolstof in Noeveren (MW4) voor de periode 1 juni juli ,5 Zwarte koolstof (µg/m³) 1 7,5 5 2,5 MW4 Figuur 27: Uurwaarden zwarte koolstof in Noeveren (MW4) voor de periode 1 augustus september 214 Bespreking PM 1, PM 2,5 en zwarte koolstof 27

28 5.2 Dagwaarden PM 1 Figuur 28 tot en met Figuur 31 geven het verloop weer van de PM 1 dagwaarden in Noeveren (MW4) en in Boom (R834) tijdens de meetcampagne. Deze figuren tonen dat de meeste overschrijdingen van de dagwaarde van 5 µg/m³ in de periode maart-begin april 214 vielen en dit zowel in Noeveren als in Boom. Tijdens de 467 dagen durende meetcampagne waren er in Noeveren 18 dagen met PM 1 - concentraties hoger dan 5 µg/m³. In Boom (R834) waren er 7 dagen. Dit is minder dan de 35 toegelaten overschrijdingen die de Europese Commissie voorschrijft, maar meer dan de 3 overschrijdingen per jaar die de WGO toelaat. De Europese grenswaarde werd dus niet overschreden, de WGO-richtwaarde werd niet gehaald. 12 PM 1 (µg/m³) MW4 R834 Figuur 28: Dagwaarden PM 1 in Noeveren (MW4) en Boom (R834) voor de periode 2 juni september PM 1 (µg/m³) MW4 R834 Figuur 29: Dagwaarden PM 1 in Noeveren (MW4) en Boom (R834) voor de periode 1 oktober januari Bespreking PM 1, PM 2,5 en zwarte koolstof

29 12 PM 1 (µg/m³) MW4 R834 Figuur 3: Dagwaarden PM 1 in Noeveren (MW4) en Boom (R834) voor de periode 1 februari mei PM 1 (µg/m³) MW4 R834 Figuur 31: Dagwaarden PM 1 in Noeveren (MW4) en Boom (R834) voor de periode 1 juni september 214 Tabel 1 geeft de dagen weer waarop de PM 1 -concentratie hoger was dan 5 µg/m 3 op één of beide meetstations. De dagen met de hoogste concentraties op het meetstation Noeveren (MW4) worden eerst weergegeven. Wanneer er minder dan 75 % van de uurwaarden beschikbaar zijn, kunnen we geen dagwaarde berekenen. In Tabel 1 is dit zo voor het meetstation Boom (R834) voor 5 dagen. In Noeveren (MW4) waren er 18 dagen met PM 1 -concentraties hoger dan 5 µg/m³. In Boom (R834) werd er op deze dagen 6 keer meer dan 5 µg/m 3 gemeten. Op 28 november 213 lag de PM 1 -concentratie in Boom (R834) hoger dan 5 µg/m 3, dat was niet zo in Noeveren (MW4). Bespreking PM 1, PM 2,5 en zwarte koolstof 29

30 Tabel 1: Dagwaarden hoger dan 5 µg/m³ tijdens de meetcampagne 2 juni september 214 in Noeveren (MW4) en Boom (R834) - µg/m³ MW4 R834 Donderdag 13 maart Woensdag 12 maart Vrijdag 14 maart Maandag 31 maart Maandag 1 maart Dinsdag 11 maart Woensdag 2 april Donderdag 6 maart Vrijdag 7 maart Donderdag 3 april Dinsdag 1 april Woensdag 25 september Donderdag 2 maart Donderdag 24 april Zaterdag 6 september Vrijdag 5 september Woensdag 11 december Zaterdag 15 maart Donderdag 28 november : niet voldoende data om daggemiddelden te berekenen Voor dagen met PM 1 -concentraties hoger dan 5 µg/m³, zetten we de PM 1 -uurwaarden uit samen met de windrichting gemeten in het vaste meetstation Antwerpen-Luchtbal (M82). Figuur 32 tot en met Figuur 5 tonen dit voor de meetstations in Noeveren (MW4) en Boom (R834). De uren zijn weergegeven in universele tijd, dit is in de winter de lokale tijd min 1 uur en in de zomer de lokale tijd min 2 uur. Op 9 van deze 18 dagen met een concentratie hoger dan 5 µg/m3 in het meetstation Noeveren (MW4), waaide de wind niet uit de richting van het industrieterrein. Op 3 dagen waarop de wind de ganse dag of een deel van de dag uit de richting van het industrieterrein waaide, waren de concentraties in beide stations vrijwel gelijk of slechts gedurende enkele uren hoger. Op 14 maart waren, gedurende de tijd dat de wind uit de richting van het industrieterrein waaide, de concentraties hoger in het meetstation in Boom (R834) in vergelijking met Noeveren (MW4). Op 1 dag (7 maart 214) met wind uit de richting van het industrieterrein zijn er geen metingen in het station in Boom (R834) om mee te vergelijken. Op 4 dagen, namelijk 25 september 213, 6 maart 214, 2 maart 214 en 1 april 214, waaide de wind de ganse dag of een deel van de dag uit de richting van het industrieterrein en waren de concentraties hoger in Noeveren (MW4) dan in Boom (R834). 3 Bespreking PM 1, PM 2,5 en zwarte koolstof

31 maart PM1 (µg/m³) Windrichting ( ) 3 6 PM1_MW4 PM1_R834 Windrichting_M82 Figuur 32: Verloop uurwaarden PM 1 in Noeveren (MW4), Boom (R834) en de windrichting in Antwerpen-Luchtbal (M82) op 13 maart 214 Op 13 maart 214 waaide de wind niet uit de sector Tijdens de meetcampagne werd op donderdag 13 maart 214 in Noeveren de hoogste PM 1 dagwaarde van 111 µg/m³ gemeten. 12 maart 214 PM 1 (µg/m³) Windrichting ( ) PM1_MW4 PM1_R834 Windrichting_M82 Figuur 33: Verloop uurwaarden PM 1 in Noeveren (MW4), Boom (R834) en de windrichting in Antwerpen-Luchtbal (M82) op 12 maart 214 Op woensdag 12 maart 214 waaide de wind niet uit de richting van het industrieterrein ( ). Bespreking PM 1, PM 2,5 en zwarte koolstof 31

32 14 maart 214 PM 1 (µg/m³) Windrichting ( ) PM1_MW4 PM1_R834 Windrichting_M82 Figuur 34: Verloop uurwaarden PM 1 in Noeveren (MW4), Boom (R834) en de windrichting in Antwerpen-Luchtbal (M82) op 14 maart 214 Op vrijdag 14 maart 214 was de dagwaarde in Noeveren 74 µg/m³ en in Boom 72 µg/m³ PM 1. Vanaf s middag was de wind afkomstig uit de richting zuid tot zuidwest, toch werden in Boom (R834) overwegend hogere PM 1 uurwaarden gemeten dan in Noeveren (MW4). 31 maart 214 PM 1 (µg/m³) Windrichting ( ) PM1_MW4 PM1_R834 Windrichting_M82 Figuur 35: Verloop uurwaarden PM 1 in Noeveren (MW4), Boom (R834) en de windrichting in Antwerpen-Luchtbal (M82) op 31 maart 214 Op 31 maart 214 werd in Noeveren (MW4) gemiddeld 72 µg/m³ en in Boom (R834) 5 µg/m³ PM 1 gemeten. De wind is niet afkomstig uit de richting van het industrieterrein van over de Rupel. Tijdens de voormiddag werden in Noeveren, bij zuidoostenwind hogere PM 1 -concentraties gemeten dan in Boom. 32 Bespreking PM 1, PM 2,5 en zwarte koolstof

33 1 maart 214 PM 1 (µg/m³) Windrichting ( ) PM1_MW4 PM1_R834 Windrichting_M82 Figuur 36: Verloop uurwaarden PM 1 in Noeveren (MW4), Boom (R834) en de windrichting in Antwerpen-Luchtbal (M82) op 1 maart 214 Op maandag 1 maart 214 bedroeg in Noeveren (MW4) de dagwaarde 71 µg/m³, in Boom (R834) werd de dagwaarde niet berekend omdat minder dan 75% van de uurwaarden beschikbaar waren. De wind waaide op 1 maart 214 niet uit de sectoren maart 214 PM 1 (µg/m³) Windrichting ( ) PM1_MW4 PM1_R834 Windrichting_M82 Figuur 37: Verloop uurwaarden PM 1 in Noeveren (MW4), Boom (R834) en de windrichting in Antwerpen-Luchtbal (M82) op 11 maart 214 Op dinsdag 11 maart 214 bedroeg de gemiddelde dagwaarde PM 1 in Noeveren 71 µg/m³, voor Boom waren geen data voor PM 1 beschikbaar. De wind waaide gedurende de hele dag overwegend uit het noordoosten. Bespreking PM 1, PM 2,5 en zwarte koolstof 33

34 2 april 214 PM 1 (µg/m³) Windrichting ( ) PM1_MW4 PM1_R834 Windrichting_M82 Figuur 38: Verloop uurwaarden PM 1 in Noeveren (MW4), Boom (R834) en de windrichting in Antwerpen-Luchtbal (M82) op 2 april 214 Op woensdag 2 april 214 werd in Noeveren een PM 1 dagwaarde van 68 µg/m³ en in Boom 72 µg/m³ gemeten. Gedurende de ganse dag waaide de wind uit oost - zuidoostelijke richting. 6 maart 214 PM 1 (µg/m³) Windrichting ( ) PM1_MW4 PM1_R834 Windrichting_M82 Figuur 39: Verloop uurwaarden PM 1 in Noeveren (MW4), Boom (R834) en de windrichting in Antwerpen-Luchtbal (M82) op 6 maart 214 Op donderdag 6 maart 214 werd in Noeveren (MW4) een dagwaarde van 61 µg/m³ PM 1 gemeten. In Boom (R834) maten we 47 µg/m³ PM 1. De wind waaide van 1:u 2:u UT (dit is 11:u 21:u lokale tijd) uit de richting van het industrieterrein aan de overkant van de Rupel en in deze tijdsspanne werden in Noeveren hogere PM 1 concentraties gemeten. 34 Bespreking PM 1, PM 2,5 en zwarte koolstof

35 7 maart 214 PM 1 (µg/m³) Windrichting ( ) PM1_MW4 PM1_R834 Windrichting_M82 Figuur 4: Verloop uurwaarden PM 1 in Noeveren (MW4), Boom (R834) en de windrichting in Antwerpen-Luchtbal (M82) op 7 maart 214 Op vrijdag 7 maart 214 werd in Noeveren (MW4) een PM 1 dagwaarde van 6 µg/m³ gemeten, in Boom (R834) werd de dagwaarde niet berekend omdat minder dan 75% van de uurwaarden beschikbaar zijn. Van 8:u 17:u UT was de wind afkomstig uit de richting van het industrieterrein. 3 april 214 PM 1 (µg/m³) Windrichting ( ) PM1_MW4 PM1_R834 Windrichting_M82 Figuur 41: Verloop uurwaarden PM 1 in Noeveren (MW4), Boom (R834) en de windrichting in Antwerpen-Luchtbal (M82) op 3 april 214 Op donderdag 3 april 214 werd in Noeveren en Boom een dagwaarde van 59 µg/m³ PM 1 gemeten. Van 1:u 19:u UT was de wind afkomstig uit de richting (dit komt overeen met richting industrieterrein), enkel van 12: 13:u UT werden hogere PM 1 uurwaarden gemeten in Noeveren. Bespreking PM 1, PM 2,5 en zwarte koolstof 35

36 1 april 214 PM 1 (µg/m³) Windrichting ( ) UUR PM1_MW4 PM1_R834 Windrichting_M82 Figuur 42: Verloop uurwaarden PM 1 in Noeveren (MW4), Boom (R834) en de windrichting in Antwerpen-Luchtbal (M82) op 1 april 214 Op dinsdag 1 april 214 waren de gemeten uurwaarden PM 1 in Noeveren hoger dan in Boom, dit viel samen met de periode van 1:u 17:u UT dat de wind uit de richting van het industrieterrein waaide. De dagwaarde PM 1 bedroeg 58 µg/m³ in Noeveren en 48 µg/m³ in Boom. 25 september 213 PM 1 (µg/m³) Windrichting ( ) UUR PM1_MW4 PM1_R834 Windrichting_M82 Figuur 43: Verloop uurwaarden PM 1 in Noeveren (MW4), Boom (R834) en de windrichting in Antwerpen-Luchtbal (M82) op 25 september 213 Het verloop van de uurwaarden PM 1 voor 25 september 213 geeft aan dat de PM 1- concentraties van 1:u 2:u UT (3:u 22:u lokale tijd) hoger waren in Noeveren dan in Boom. De windrichting kwam slechts een beperkte tijd van de dag uit de richting van het industrieterrein. 36 Bespreking PM 1, PM 2,5 en zwarte koolstof

37 2 maart 214 PM 1 (µg/m³) Windrichting ( ) PM1_MW4 PM1_R834 Windrichting_M82 Figuur 44: Verloop uurwaarden PM 1 in Noeveren (MW4), Boom (R834) en de windrichting in Antwerpen-Luchtbal (M82) op 2 maart 214 Op donderdag 2 maart 214 werden in Noeveren bijna de volledige dag hogere PM 1 -uurwaarden gemeten dan in Boom. De wind waaide ook bijna de volledige dag uit de richting De dagwaarde PM 1 in Noeveren was 57 µg/m³ en in Boom bijna de helft namelijk 29 µg/m³. 24 april 214 PM 1 (µg/m³) Windrichting ( ) PM1_MW4 PM1_R834 Windrichting_M82 Figuur 45: Verloop uurwaarden PM 1 in Noeveren (MW4), Boom (R834) en de windrichting in Antwerpen-Luchtbal (M82) op 24 april 214 Op donderdag 24 april 214 bedroeg de dagwaarde PM 1 in Noeveren 56 µg/m³ en 49 µg/m³ in Boom. Tijdens de volledige dag was de wind niet afkomstig uit de richting van het industrieterrein, wel uit de noordwestelijke tot noordelijke richting. Bespreking PM 1, PM 2,5 en zwarte koolstof 37

38 6 september 214 PM 1 (µg/m³) Windrichting ( ) PM1_MW4 PM1_R834 Windrichting_M82 Figuur 46: Verloop uurwaarden PM 1 in Noeveren (MW4), Boom (R834) en de windrichting in Antwerpen-Luchtbal (M82) op 6 september 214 Zaterdag 6 september 214 werd in Noeveren een dagwaarde PM 1 van 56 µg/m³ en van 54 µg/m³ in Boom gemeten. De wind waaide gedurende bijna de volledige dag uit de noordwestelijke tot noordelijke richting. 5 september 214 PM 1 (µg/m³) Windrichting ( ) PM1_MW4 PM1_R834 Windrichting_M82 Figuur 47: Verloop uurwaarden PM 1 in Noeveren (MW4), Boom (R834) en de windrichting in Antwerpen-Luchtbal (M82) op 5 september 214 Op vrijdag 5 september 214 werd in Noeveren een dagwaarde van 55 µg/m³ PM 1 gemeten en in Boom 53 µg/m³. Het verloop van de uurwaarden was vrijwel gelijk voor de 2 meetstations. Vanaf 12:u UT waaide de wind uit de richting van het industrieterrein. 38 Bespreking PM 1, PM 2,5 en zwarte koolstof

39 11 december 213 PM 1 (µg/m³) Windrichting ( ) PM1_MW4 PM1_R834 Windrichting_M82 Figuur 48: Verloop uurwaarden PM 1 in Noeveren (MW4), Boom (R834) en de windrichting in Antwerpen-Luchtbal (M82) op 11 december 213 Woensdag 11 december 213 werd in Noeveren de dagwaarde van 51 µg/m³ PM 1 gemeten en in Boom 47 µg/m³. De wind waaide gedurende de volledige dag uit zuidoostelijke richting. 15 maart 214 PM 1 (µg/m³) Windrichting ( ) PM1_MW4 PM1_R834 Windrichting_M82 Figuur 49: Verloop uurwaarden PM 1 in Noeveren (MW4), Boom (R834) en de windrichting in Antwerpen-Luchtbal (M82) op 15 maart 214 Op zaterdag 15 maart 214 werd in Noeveren en Boom een dagwaarde van 51 µg/m³ gemeten. Tijdens een groot deel van de dag was de wind afkomstig vanuit de richting van het industrieterrein. De concentraties van de 2 stations waren gedurende de ganse dag vrijwel gelijk. Bespreking PM 1, PM 2,5 en zwarte koolstof 39

40 28 november 213 PM 1 (µg/m³) Windrichting ( ) PM1_MW4 PM1_R834 Windrichting_M82 Figuur 5: Verloop uurwaarden PM 1 in Noeveren (MW4), Boom (R834) en de windrichting in Antwerpen-Luchtbal (M82) op 28 november 213 Op donderdag 28 november 213 werd in Boom (R834) 56 µg/m³ PM 1 gemeten. In Noeveren (MW4) werd een dagwaarde gemeten van 47 µg/m³. Tijdens de eerste helft van de dag waaide de wind uit de richting van het industrieterrein. Toch werden in Boom (R834) hogere PM 1 uurwaarden gemeten. Van 1:u 14:u UT (dit is 11:u 15:u lokale tijd) was het verschil tussen de uurwaarden het grootst PM 2,5 In het meetstation Boom (R834) werd het toestel voor het meten van fijn stof vervangen door een nieuw toestel namelijk FIDAS2. Dit toestel meet PM 1 en PM 2,5 zodat we vanaf 1 augustus 214 eveneens PM 2,5 meetresultaten hebben in Boom (R834). Figuur 51 tot en met Figuur 54 tonen aan dat het verloop van PM 2,5 zeer gelijkaardig is aan dat van PM 1. We zien op Figuur 54 dat tijdens de beperkte tijd dat er in Boom eveneens PM 2,5 werd gemeten, het verloop hetzelfde was en dat de PM 2,5 dagwaarden in Noeveren hoger waren. Tijdens de 467 dagen durende meetcampagne waren er in Noeveren meer dagen met concentraties hoger dan 25 µg/m 3 dan de 3 per jaar die de WGO toelaat. 9 PM 2,5 (µg/m³) 6 3 MW4 Figuur 51: Dagwaarden PM 2,5 in Noeveren (MW4) voor de periode 2 juni september Bespreking PM 1, PM 2,5 en zwarte koolstof

41 9 PM 2,5 (µg/m³) 6 3 MW4 Figuur 52: Dagwaarden PM 2,5 in Noeveren (MW4) voor de periode 1 oktober januari PM 2,5 (µg/m³) 6 3 MW4 Figuur 53: Dagwaarden PM 2,5 in Noeveren (MW4) voor de periode 1 februari mei PM 2,5 (µg/m³) 6 3 MW4 R834 Figuur 54: Dagwaarden PM 2,5 in Noeveren (MW4) en Boom (R834) voor de periode 1 juni september 214 Bespreking PM 1, PM 2,5 en zwarte koolstof 41

42 5.2.3 Zwarte koolstof In het vaste meetstation Boom R834 werd geen zwarte koolstof gemeten. Het verloop van de zwarterookconcentraties is grotendeels gelijk aan dit van de PM 1 - en PM 2,5 -concentraties, maar we zien toch ook enkele dagen piekconcentraties die we niet in dezelfde mate terugvinden in PM 1 en PM 2,5. Eind november 213, december 213 en maart 214 lagen de dagwaarden voor zwarte koolstof hoger in Noeveren (MW4) Zwarte koolstof (µg/m³) MW4 Figuur 55: Dagwaarden zwarte koolstof in Noeveren (MW4) voor de periode 2 juni september 213 Zwarte koolstof (µg/m³) MW4 Figuur 56: Dagwaarden zwarte koolstof in Noeveren (MW4) voor de periode 1 oktober januari Bespreking PM 1, PM 2,5 en zwarte koolstof

43 Zwarte koolstof (µg/m³) MW4 Figuur 57: Dagwaarden zwarte koolstof in Noeveren (MW4) voor de periode 1 februari mei 214 Zwarte koolstof (µg/m³) MW4 Figuur 58: Dagwaarden zwarte koolstof in Noeveren (MW4) voor de periode 1 juni september Dagverloop De gemiddelde dagverlopen werden berekend op basis van halfuurwaarden, de tijdschaal die wordt gebruikt is de universele tijd, dit is in de winter lokale tijd min 1 uur en in de zomer lokale tijd min 2 uur PM 1 Op beide locaties lagen de PM 1 -concentraties hoger op werkdagen dan op niet-werkdagen. In Noeveren (MW4) werd op werkdagen gemiddeld 25 µg/m³ en op niet-werkdagen 19 µg/m³ PM 1 gemeten. In het vaste meetstation Boom (R834) werd op werkdagen gemiddeld 22 µg/m³ gemeten en tijdens niet-werkdagen 18 µg/m³ PM 1. Bespreking PM 1, PM 2,5 en zwarte koolstof 43

44 PM 1 (µg/m³) Werkdagen Niet-werkdagen Figuur 59: Dagverloop PM 1 in Noeveren (MW4) tijdens werkdagen en niet-werkdagen voor de periode 2 juni september PM 1 (µg/m³) Werkdagen Niet-werkdagen Figuur 6: Dagverloop PM 1 in Boom (R834) tijdens werkdagen en niet-werkdagen voor de periode 2 juni september 214 Figuur 59 toont dat in Noeveren (MW4) tijdens niet-werkdagen de gemiddelde PM 1 -concentratie weinig varieerde. De gemiddeld gemeten concentraties lagen tussen 17 en 21 µg/m³. Vanaf 4:u UT steeg op werkdagen de PM 1 -concentratie tot 3 µg/m³ om 7:u UT om dan geleidelijk af te nemen. Om 18:u UT werd gemiddeld de laagste PM 1 -concentratie gemeten namelijk 21 µg/m³. Op Figuur 6 zien we in Boom (R834) een grotere variatie van de PM 1 -concentratie zowel op werkdagen als op niet-werkdagen. Na de stijging van de PM 1 -concentratie vanaf 4:3u tot 7:3u UT tot 29 µg/m³ daalde de concentratie tot 17 µg/m³ om 15:u UT. Vanaf 15:u UT nam de gemiddelde PM 1 concentratie terug toe PM 2,5 In Boom (R834) zijn er slechts PM 2,5 -metingen vanaf 1 augustus Bespreking PM 1, PM 2,5 en zwarte koolstof

45 25 2 PM 2.5 (µg/m³) Werkdagen Niet-werkdagen Figuur 61: Dagverloop PM 2,5 in Noeveren (MW4) tijdens werkdagen en niet-werkdagen voor de periode 2 juni september PM 2.5 (µg/m³) Werkdagen Niet-werkdagen Figuur 62: Dagverloop PM 2,5 in Noeveren (MW4) tijdens werkdagen en niet-werkdagen voor de periode 1 augustus september PM 2.5 (µg/m³) Werkdagen Niet-werkdagen Figuur 63: Dagverloop PM 2,5 in Boom (R834) tijdens werkdagen en niet-werkdagen voor de periode 1 augustus september 214 Omdat in het vaste meetstation Boom (R834) slechts PM 2,5- metingen werden uitgevoerd vanaf 1 augustus 214 werd voor Noeveren (MW4) het dagverloop voor de periode 1 augustus september 214 berekend (zie Figuur 62). Tijdens deze korte periode werd er zowel tijdens werkdagen als tijdens niet- werkdagen gemiddeld 18 µg/m³ PM 2,5 gemeten in Noeveren (MW4). De PM 2,5- concentraties lagen tussen 16 en 23 µg/m³ op Bespreking PM 1, PM 2,5 en zwarte koolstof 45