Toezicht op de medische zorg aan asielzoekers t.g.v. de uitbreiding van het aantal opvangplaatsen

Transcriptie

1 Toezicht op de medische zorg aan asielzoekers t.g.v. de uitbreiding van het aantal opvangplaatsen Rapport van het inspectiebezoek aan de pré-pol in Rosmalen op 29 oktober 2015 Utrecht, december 2015

2 Inhoud 1 Inleiding Aanleiding en belang Doel Werkwijze Toetsingskader-4 2 Conclusies Conclusies-5 3 Handhaving en vervolg Maatregelen en aanbevelingen Vervolgacties inspectie 6 4. Resultaten Inleiding Algemene informatie over de pré-pol in Rosmalen Niet-medische gidsfunctie Huisartsenzorg en andere eerstelijnszorg Medische intake Bereikbaarheid GC A praktijklijn Publieke gezondheidszorg Samenwerking COA, GC A en GGD Andere risico's en signalen-13 Bijlage 1 Overzicht gesprekspartners op de pré-pol in Rosmalen-14 Bijlage 2 Toetsingskader-15 Pagina 2 van 18

3 1 Inleiding 1.1 Aanleiding en belang De Inspectie voor de Gezondheidszorg (inspectie) doet in 2015 opnieuw onderzoek naar de kwaliteit van de medische zorg aan asielzoekers. In 2014 is de toestroom van asielzoekers sterk gestegen en is het aantal opvangplaatsen voor asielzoekers in korte tijd uitgebreid. Bij het snel uitbreiden van opvangplaatsen ontstaan mogelijk risico s in de medische zorg aan asielzoekers. Dit concludeerde de inspectie naar aanleiding van vier bezoeken aan recent geopende opvanglocaties in augustus Daarom doet de inspectie in 2015 opnieuw onderzoek gericht op de in 2014 gesignaleerde risico s. Deze risico s hadden betrekking op de volgende thema s: niet-medische gidsfunctie; huisartsenzorg en andere eerstelijnszorg; medische intake; bereikbaarheid praktijklijn GC A; publieke gezondheidszorg. 1.2 Doel In dit onderzoek gaat de inspectie na of de gesignaleerde risico s in de medische zorg aan asielzoekers voldoende in beeld zijn bij de betrokken ketenpartners: Gezondheidscentrum Asielzoekers (GC A), GGD GHOR Nederland en het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA). Daarnaast is het doel te borgen dat deze ketenpartners zo nodig maatregelen nemen zodat asielzoekers verantwoorde zorg krijgen. 1.3 Werkwijze De inspectie toetst tijdens bezoeken aan opvanglocaties of de ketenpartners voldoen aan de normen voor de medische zorg aan asielzoekers. De inspectie bezocht allereerst de col en twee pol s om een actueel beeld te krijgen van het begin van de zorgketen. Daarna bezoekt de inspectie zeven opvanglocaties die recent geopend, of sterk uitgebreid zijn. Tijdens deze bezoeken spreekt de inspectie met asielzoekers en met medewerkers van het COA, het GC A en de GGD/JGZ. Voor een overzicht van de gesprekspartners op de pré-pol in Rosmalen, zie bijlage 1. Van dit bezoek stelde de inspectie een conceptrapport op met de bevindingen. De gesprekspartners kregen de gelegenheid om de bevindingen te corrigeren op feitelijke onjuistheden. De inspectie ontving uitgebreide reacties op het conceptrapport. Voor zover deze reactie correcties betrof heeft de inspectie deze overgenomen. Wanneer deze reactie nieuwe informatie bevatte of informatie die tijdens het bezoek niet is geverifieerd, heeft de inspectie deze niet overgenomen. De inspectie informeert ook de ketenpartners op landelijk niveau over de bevindingen, zodat zij zo nodig snel verbeteringen kunnen doorvoeren. Na tien toezichtbezoeken stelt de inspectie een geaggregeerd rapport op dat openbaar wordt gemaakt via Pagina 3 van 18

4 1.4 Toetsingskader Voor de bezoeken stelde de inspectie een toetsingskader op (bijlage 2). De inspectie heeft op grond van de Kwaliteitswet Zorginstellingen toezicht op het GC A, de GGD en en de JGZ-organisaties. De inspectie heeft geen toezicht op het COA. Het COA valt onder de verantwoordelijkheid van de minister van Veiligheid en Justitie. Omdat de uitvoering van de niet-medische gidsfunctie door het COA een essentieel onderdeel is van de gezondheidszorg aan asielzoekers heeft de inspectie de uitvoering van de niet-medische gidsfunctie ook meegenomen in haar bezoeken. Pagina 4 van 18

5 2 Conclusies 2.1 Conclusies De inspectie concludeert dat de ketenpartners (COA, GC A en GGD) op de pré-pol in Rosmalen voor het merendeel voldoen aan de getoetste normen. Deze normen hebben betrekking op de risico s die de inspectie ziet in de medische zorg aan asielzoekers als gevolg van de uitbreiding van het aantal opvangplaatsen. Naleving van de normen beperkt deze risico s. Voor wat betreft de niet-medische gidsfunctie concludeert de inspectie dat het COA deels voldoet aan de normen, omdat de inspectie diverse signalen kreeg dat asielzoekers niet voldoende geïnformeerd waren over de gezondheidszorg. Verder maakt de inspectie uit de diverse gesprekken op dat de verwachtingen over de huisartsenzorg van asielzoekers niet aansluiten bij de zorg die wordt geboden. De communicatie met de asielzoekers vanuit het GC A en het COA over wat zij kunnen verwachten van de huisartsenzorg bleek onvoldoende. Hierdoor was er ten tijde van het inspectiebezoek onbegrip bij de asielzoekers op de opvanglocatie over de geboden huisartsenzorg. Het GC A voldoet deels aan de norm die betrekking heeft op de medische intake, omdat het GC A niet alle asielzoekers zo spoedig mogelijk na aankomst op de prépol in Rosmalen uitnodigt voor een medische intake. Het GC A prioriteert in het uitnodigen voor de medische intake. Echter, het is voor de inspectie onduidelijk of uiteindelijk alle asielzoekers worden uitgenodigd voor de medische intake en binnen welke periode dit gebeurt. De inspectie kreeg tegenstrijdige signalen over de samenwerking tussen het COA en het GC A. Dit is voor de inspectie reden om hier aandacht voor te vragen. De inspectie heeft in dit inspectiebezoek ook gevraagd naar de activiteiten van de GGD in het kader van de technische hygiënezorg. Dit betrof een nieuw onderwerp, dat bij eerdere toezichtbezoeken aan nieuwe opvanglocaties nog niet aan de orde was geweest. De inspectie concludeert dat een hygiënecontrole ten tijde van het inspectiebezoek nog niet had plaatsgevonden. Pagina 5 van 18

6 3 Handhaving en vervolg 3.1 Maatregelen en aanbevelingen De inspectie adviseert de manager van het GC A om: te zorgen dat de norm voor de medische intake wordt nageleefd op de pré-pol in Rosmalen; dit te toetsen door middel van een interne audit. De inspectie adviseert de COA-locatiemanager om: daar waar dit nog niet is gebeurd, de COA-medewerkers op de pré-pol in Rosmalen te instrueren en te trainen in het uitvoeren van de niet-medische gidsfunctie conform het kader niet-medische gidsfunctie. De inspectie adviseert de COA-locatiemanager en de manager van het GC A om: te investeren in de onderlinge samenwerking op de pré-pol in Rosmalen door expliciet te maken wat men van elkaar verwacht. Gezien de tijdelijkheid van deze opvanglocatie doet de inspectie alleen aanbevelingen, maar legt geen maatregelen op. De inspectie verwacht desondanks van de betrokken partijen dat zij zich inspannen om de aanbevelingen uit te voeren. 3.2 Vervolgacties inspectie Het niet voldoen aan de normen voor wat betreft de medische intake is een onderwerp dat de inspectie bij meerdere opvanglocaties is opgevallen. De IGZ bespreekt dit met de landelijke ketenpartners. De inspectie kreeg tijdens het inspectiebezoek enkele signalen die mogelijk wijzen op een risico bij de medische zorg en de opvang van asielzoekers (zie paragraaf 4.9). Deze signalen heeft de inspectie niet nader onderzocht, maar kunnen voor de landelijke ketenpartners relevant zijn om kennis van te nemen. De inspectie bespreekt deze signalen daarom met de landelijke ketenpartners. Pagina 6 van 18

7 4 Resultaten 4.1 Inleiding Dit hoofdstuk bevat de resultaten van de toetsing die de inspectie heeft uitgevoerd in de pré-pol in Rosmalen. Allereerst wordt algemene informatie gegeven over deze opvanglocatie (paragraaf 4.2). De toetsing is gericht op de risico s die de inspectie in 2014 signaleerde tijdens de bezoeken aan nieuwe opvanglocaties. Deze risico s hadden betrekking op de volgende thema s: niet-medische gidsfunctie (paragraaf 4.3); huisartsenzorg en andere eerstelijnszorg (paragraaf 4.4); medische intake (paragraaf 4.5); bereikbaarheid praktijklijn GC A (paragraaf 4.6); publieke gezondheidszorg (paragraaf 4.7). In paragraaf 4.3 tot en met 4.4 en 4.7 staan per thema de normen die de inspectie heeft getoetst, de bevindingen van de inspectie en of de ketenpartners voldeden aan de betreffende norm. Paragraaf 4.6 beschrijft de ervaringen van de ketenpartners met betrekking tot dit thema. Deze normen zijn niet getoetst tijdens het inspectiebezoek. Aan de hand van de bevindingen bepaalt de inspectie of het niet c.q. deels voldoen aan de norm leidt tot risico s in de medische zorg aan asielzoekers op een bepaald thema. Tijdens de inspectiebezoeken is ook de samenwerking tussen de ketenpartners op de locatie aan de orde geweest. De bevindingen op het gebied van de samenwerking tussen het COA, het GC A en de GGD staan in paragraaf 4.8. De inspectie heeft aan de ketenpartners COA, GC A en GGD gevraagd of zij nog andere risico s zagen ten gevolge van de uitbreiding van het aantal opvangplaatsen voor asielzoekers of andere signalen wilden meegeven aan de inspectie. Deze risico s en signalen staan in paragraaf Algemene informatie over de pré-pol in Rosmalen In Rosmalen was sinds begin september een noodopvanglocatie van het COA waar tijdelijk asielzoekers werden opgevangen. Deze noodopvanglocatie fungeerde als een pré-pol. In eerste instantie werden de asielzoekers opgevangen in de evenementenhal. Na ongeveer een maand waren op het parkeerterrein van Autotron grote paviljoententen neergezet. De maximale opvangcapaciteit bedroeg 500 mensen en was ten tijde van het inspectiebezoek volledig bezet. Per paviljoen verbleven 90 mensen verdeeld over 8- persoonskamers. Daarnaast was er een apart eet- en recreatiepaviljoen en een paviljoen met sanitaire voorzieningen. In deze noodopvanglocatie werden alleen mannen opgevangen. Het grootste aantal mannen was van Syrische afkomst, gevolgd door grote aantallen uit Ethiopië en Eritrea. Zij waren allen in deze pré-pol in afwachting van overplaatsing naar een pol voor de start van hun asielprocedure. De verwachting was dat mensen ongeveer 14 weken op deze noodopvanglocatie zouden verblijven, voordat zij zouden doorstromen naar een andere opvanglocatie. Het aanbod van vrijwilligers uit de regio was groot en de activiteiten werden door het Rode Kruis gecoördineerd. Vrijwilligers werden ingezet voor onder andere het uitdelen van kleding en bijdragen aan dagbesteding zoals Nederlandse les. De noodopvang was naar verwachting tot 1 januari 2016 geopend. Pagina 7 van 18

8 4.3 Niet-medische gidsfunctie Normen Bevindingen Wel/niet/deels conform de norm 1.1 POL 1 Voorlichting wordt gegeven bij aankomst in de pol. De bewoners zijn geïnformeerd over: het GCA: het gebruik van de zorgtelefoon en het inloopspreekuur; wat te doen wanneer spoedeisende hulp nodig is (112 procedure); wat te doen bij zwangerschap; het COA zorginformatiepunt; de mogelijkheid om vragen bij de informatiebalie te stellen; het zorgaanbod in de POL (zijnde medisch noodzakelijke zorg). Bij aankomst op de pré-pol gaven COAmedewerkers in de eetzaal groepsgewijs informatie over het inloopspreekuur en de praktijklijn van het GC A en wat te doen bij levensgevaar. Er was geen vaste zorgtelefoon op de locatie, maar er werd aan bewoners verteld dat bij de receptie twee mobiele zorgtelefoons beschikbaar waren. Op een later moment werd groepsgewijs uitgebreidere informatie verstrekt, zo nodig met een gediplomeerde tolk. Deze informatie bijeenkomst was vrijwillig. Er werd wel bijgehouden wie aanwezig waren. Er was geen informatiebalie op de locatie. Elk paviljoen had een vaste contactpersoon bij het COA, met een achterwacht. Deze COA-medewerker trad zo veel mogelijk met bewoners in gesprek om eventuele vragen te vernemen of te beantwoorden en informatie op maat te geven. Twee van de drie asielzoekers die de inspectie sprak gaven aan bij aankomst beknopt te zijn geïnformeerd over het GC A spreekuur. Eén asielzoeker gaf aan geen mondelinge informatie te hebben ontvangen. De informatie over wat te doen bij levensgevaar en de GCA praktijklijn hing op papier in de eetzaal. De GCA praktijklijn was onbekend bij twee van de drie asielzoekers. Conform de norm 1.2 POL De medewerker reikt hierbij aan de bewoner uit: de leaflet gezondheidszorg COL/POL. De COA-medewerkers deelden na aankomst op de opvanglocatie een informatiepakket uit aan nieuwe bewoners. Hierin was onder andere informatie te vinden over de gezondheidszorg op de pré-pol. De informatie was in drie verschillende talen beschikbaar. Deels conform de norm De drie asielzoekers die de inspectie sprak gaven aan geen informatie op schrift te hebben ontvangen. 4.4 Huisartsenzorg en andere eerstelijns zorg Normen Bevindingen Wel/niet/deels conform de norm 2.1 De huisartsenzorg voor asielzoekers is 24/7 bereikbaar en beschikbaar. De huisartsenzorg voor asielzoekers was 24/7 bereikbaar en beschikbaar op de locatie. Conform de norm 1 Voor de pré-pol zijn geen specifieke normen beschikbaar in het toetsingskader. De inspectie toetst de locatie daarom aan de hand van de normen voor de pol. Pagina 8 van 18

9 Normen Bevindingen Wel/niet/deels conform de norm Er was van maandag tot en met vrijdag dagelijks een inloopspreekuur op het GC A. Tussen 9.00 en 9.45 uur konden bewoners een nummer in de wachtruimte nemen. Om 9.45 uur werd de nummerrol weggehaald. Alle bewoners die een nummer hadden gepakt werden vervolgens gezien. Bewoners werden gestimuleerd om zoveel mogelijk het inloopspreekuur te bezoeken, om de praktijklijn te ontlasten. Buiten de tijden van het inloopspreekuur werden bewoners verwezen voor triage naar de praktijklijn, tenzij sprake was van levensbedreigende zaken. Als de praktijklijn inschatte dat een bewoner alsnog diezelfde dag gezien diende te worden, werd daar gehoor aan gegeven. Het inloopspreekuur werd gehouden door de praktijkassistente van het GC A, zij trieerde aan de hand van de GC A protocollen welke zorg de bewoner nodig had. Dit kon betekenen dat de bewoner of een vervolgafspraak kreeg bij de assistente, bij de verpleegkundige, bij de huisarts of dat hij zelfzorgadviezen kreeg. In geval van twijfel kon de praktijkassistente laagdrempelig overleggen met de aanwezige verpleegkundige of met een van de huisartsen. De huisartsen beoordeelden dagelijks de inhoud en kwaliteit van de triage en stuurden zo nodig bij. Er waren twee huisartsen werkzaam op GC A locatie Rosmalen, zij waren tevens verbonden aan asielzoekerscentrum Eindhoven. Zij zijn niet afkomstig uit de regio. Buiten hun spreekuurtijden waren zij mobiel bereikbaar voor overleg. Mocht een patiënt gezien dienen te worden door een arts op een van de dagen dat de huisarts niet aanwezig was, dan kon een beroep worden gedaan op twee nabijgelegen huisartspraktijken. De drie asielzoekers die de inspectie sprak waren alle drie op het GC A inloopspreekuur geweest. Allen gaven aan dat zij zich niet serieus genomen/geholpen voelden. Daarnaast gaven zij aan dat het (inloop)spreekuur op de locatie naar hun mening te beperkt was voor het aantal bewoners met een zorgvraag. Een asielzoeker gaf aan dat i.v.m. klachten s nachts de beveiliging naar de GC A praktijklijn had gebeld. Hij was doorverwezen naar het ziekenhuis. Het duurde volgens hem lang voordat de Pagina 9 van 18

10 Normen Bevindingen Wel/niet/deels conform de norm ambulance arriveerde. Hij had een vervolgafspraak gehad in het ziekenhuis en wachtte nog op de uitslag. Hiervoor moest hij een afspraak maken bij het GC A op de locatie. Er was geen GGZ consulent op locatie Rosmalen. De bewoners konden bij de praktijkverpleegkundigen terecht voor ventilerende gesprekken en bij de huisarts voor basis GGZ zorg. Mocht er uitgebreidere zorg nodig zijn dan was er de mogelijkheid om advies in te winnen bij de GGZ consulent van GC A locatie Eindhoven of gespecialiseerde GGZ in te schakelen. 2.2 Als het GC A een huisarts heeft gecontracteerd die geen praktijk houdt in de betreffende regio van de opvanglocatie, dan maakt het GC A afspraken met een locale huisarts die voor spoedzorg beschikbaar is, om een consult te verrichten dan wel een visite te rijden naar de opvanglocatie. 2.3 De contractmanager huisartsen informeert de achterwacht van de huisartsenzorg (waarnemer) mondeling over de werkwijze van GC A. De achterwacht ontvangt een informatiemap over de medische zorg aan asielzoekers van de contractmanager huisartsen GC A. 2.4 Voor de ANW-dienst maakt het GC A afspraken met de huisartsenpost (HAP) of doktersdienst die de zorg tijdens deze uren levert namelijk: - de wijze van aanlevering van patiënten tijdens de ANW; - het gebruik van tolken, vervoer van en naar de HAP; - de informatieverstrekking over en weer; - de medicatieverstrekking tijdens de ANW; - de diensten die de gecontracteerde huisarts dient te verrichten voor de inbreng van de groepbewoners van het AZC binnen de HAP. De contractmanager huisartsenzorg had afspraken gemaakt met twee lokale huisartsenpraktijken die voor de spoedzorg en visites (op de dagen dat de gecontracteerde huisartsen niet aanwezig waren) beschikbaar waren. De contractmanager huisartsen informeerde de achterwacht van de huisartsenzorg over de werkwijze van het GC A. De gecontracteerde huisarts was betrokken geweest bij het informeren van de achterwachten. Het GC A had afspraken gemaakt met de huisartsenpost (HAP) Den Bosch over de zorg tijdens ANW-uren. HAP Eindhoven werkte samen met de HAP Den Bosch. Hierdoor konden de reeds gemaakte afspraken in Eindhoven eenvoudig doorgevoerd worden naar de HAP Den Bosch. Voor medicatieverstrekking in de ANWuren was de dienstapotheek in Den Bosch gecontracteerd. Conform de norm Conform de norm Conform de norm Pagina 10 van 18

11 Normen Bevindingen Wel/niet/deels conform de norm MCA had ten behoeve van deze Conform de norm opvanglocatie een apotheker en fysiotherapeut gecontracteerd en afspraken gemaakt over vervoer naar deze voorzieningen. 2.5 MCA heeft ten behoeve van iedere opvanglocatie een apotheker, verloskundige en fysiotherapeut gecontracteerd en telefonisch en schriftelijk geïnformeerd over de medische zorg aan asielzoekers en afspraken gemaakt over vervoer naar deze voorzieningen. Hier was geen verloskundige gecontracteerd, maar dat was overbodig gezien de samenstelling van bewoners. 4.5 Medische intake Normen Bevindingen Wel/niet/deels conform de norm 3.1 Bij aankomst op het AZC (zowel bij eerste instroom als doorstroom) informeert de woonbegeleider de bewoner voor wat betreft zorg o.a. over: de medische intake. Niet van toepassing op de pré-pol. Niet van toepassing 3.2 De woonbegeleider reikt hierbij aan de bewoner uit o.a.: de brief medische intake. Niet van toepassing op de pré-pol. Niet van toepassing 3.3 Bij de voorlichtingsbijeenkomst op het AZC gaat het COA bij alle bewoners na of zij een afspraak hebben gemaakt met het GC A voor de medische intake. 3.4 Zo spoedig mogelijk na aankomst in de COA opvanglocatie vindt een eerste inventarisatie plaats van de gezondheidstoestand 2 van de asielzoeker. Deze omvat in elk geval: - Huidig medicijngebruik - Huidige klachten - De medische voorgeschiedenis - Eventuele zorgachterstand Op basis van de bevindingen uit deze inventarisatie dient een zorgplan te worden opgesteld en in de uitvoering te worden opgenomen. 3.5 Bij no-show nodigt GC A de asielzoeker nog één keer uit voor de medische intake. Niet van toepassing op de pré-pol. Vanwege snelle opstart, grote instroom en krappe personele bezetting vanwege de forse asielinstroom was het niet haalbaar om alle bewoners op korte termijn een intake af te nemen op de pré-pol. Hierom was er voor gekozen om in eerste instantie medische inventarisaties te doen bij de mensen die zich bij het GC A gemeld hadden met chronische ziekten en bij ouderen. De asielzoekers die de inspectie sprak hadden nog geen medische intake gehad. Niet besproken. Niet van toepassing Deels conform de norm Geen beoordeling 2 De eerste inventarisatie van de gezondheidstoestand beschouwt de IGZ als de medische intake. Pagina 11 van 18

12 4.6 Bereikbaarheid GC A praktijklijn Een gesprekspartner van het COA gaf aan dat de GC A praktijklijn zeer slecht bereikbaar was. Het duurde lang voordat een medewerker van de praktijklijn kon worden gesproken. Vervolgens duurde het lang om een tolk in te schakelen, de zorgvraag te bemiddelen en/of vervoer te regelen. Vanwege de slechte bereikbaarheid werd soms onterecht gebruik gemaakt van de spoedlijn om in ieder geval maar een GC A praktijklijn medewerker te kunnen spreken. De gesprekspartners van het GC A gaven aan dat de praktijklijn wel bereikbaar was, maar met de nodige wachttijd voor de beller. Zij gaven ook aan dat zij staf zorg en de manager praktijklijn meermaals hadden geattendeerd op de lange wachttijden bij de praktijklijn. De asielzoekers die de inspectie sprak hadden zelf nog niet gebeld met de GC A praktijklijn. Wel had de beveiliging de GC A praktijklijn gebeld op verzoek van een van de asielzoekers. 4.7 Publieke gezondheidszorg Normen Bevindingen Wel/niet/deels conform de norm Niet van toepassing op deze locatie. Niet van toepassing 5.1 Volwassen asielzoekers worden bij binnenkomst in Nederland verplicht gescreend op tbc. De tbc-screening wordt uitgevoerd binnen een week na aankomst, tenzij de screening al elders is gedaan en de uitslag bekend is. Bij binnenkomst van nieuwe bewoners checkten de COA-medewerkers bij niet- Syriërs in het systeem of de tbcscreening al was uitgevoerd. Indien iemand per abuis nog niet gescreend was, werd hij met een taxi naar de lokale GGD gebracht om alsnog gescreend te worden. 5.2 Asielzoekers uit hoogrisico landen krijgen vier tbc vervolg-screeningen aangeboden. Deze vinden om de zes maanden plaats. De vervolg-screening is vrijwillig en wordt uitgevoerd door en onder verantwoordelijkheid van de locale GGD. 5.3 De JGZ start binnen drie maanden met het RVP bij kinderen van asielzoekers in de leeftijd tot 18 maanden. Technische Hygiënezorg 3 Deze norm is niet getoetst, omdat vervolg-screeningen op deze locatie nog niet aan de orde waren. Op deze locatie werd geen JGZ aangeboden omdat er geen kinderen verbleven. De GGD had niet direct van het COA vernomen dat deze opvanglocatie geopend zou worden. De GGD had sinds de opening van de locatie nog geen hygiënecontrole uitgevoerd, omdat zij geen aanvraag hiervoor had ontvangen van het COA. Deze opvanglocatie was bij de GGD nog niet ingepland voor hygiënecontrole. Niet van toepassing Niet van toepassing Geen beoordeling (nieuw thema) 3. De inspectie heeft Technische Hygiënezorg (THZ) toegevoegd als gespreksonderwerp tijdens de bezoeken aan nieuwe opvanglocaties. De reden hiervan is het belang van THZ voor de preventie van infectieziekten. Omdat over THZ geen normen zijn opgenomen in het toetsingskader, is dit onderwerp inventariserend besproken. Pagina 12 van 18

13 4.8 Samenwerking COA, GC A en GGD Volgens de COA-medewerker verliep de samenwerking met het GC A stroef en voelden medewerkers van het COA zich in hun signalerende rol onvoldoende serieus genomen door het GC A. De COA-locatiemanager gaf aan dat samenwerking met het GC A goed verliep. Twee COA-medewerkers waren het aanspreekpunt tussen COA en GC A. De gesprekspartners van het GC A gaven aan dat de samenwerking met het COA goed verliep. De COA medewerkers waren volgens hen zeer benaderbaar en hadden een goede signaleringsfunctie. Elke ochtend was er een ochtendoverleg met het COA, het GC A en de beveiliging. Ten tijde van het inspectiebezoek was er nog geen multidisciplinair overleg (mdo). Wel had er twee keer een afstemmingsoverleg tussen het COA en het GC A plaatsgevonden. Volgens de gesprekspartners van het COA en het GC A had nog weinig samenwerking plaatsgevonden met de GGD, maar de contacten die er waren verliepen goed. De GGD had een informatiebijeenkomst over infectieziekten gehouden voor de medewerkers op de locatie. De gesprekspartners van de GGD bevestigden de geringe samenwerking tot nog toe, maar gaven wel aan dat het COA goed benaderbaar was. 4.9 Andere risico s of signalen De inspectie kreeg tijdens het inspectiebezoek enkele signalen die mogelijk wijzen op een risico bij de medische zorg en de opvang van asielzoekers T.a.v. de huisartsenzorg: 1. Uit de gesprekken met de asielzoekers bleek dat de verwachtingen van sommige asielzoekers niet overeenkwamen met wat in de huisartsenzorg geboden werd. Dit leidde soms tot ontevredenheid en onbegrip bij de asielzoekers. T.a.v. eerstelijnszorg 1. Een gesprekspartner van het COA en een asielzoeker gaf aan dat de medicatie door bewoners zelf opgehaald moest worden bij de apotheek. De gesprekspartner van het GC A gaf aan dat zij in samenspraak met de apotheek bewust ervoor hadden gekozen om medicatie niet op de opvanglocatie te bezorgen. T.a.v. de opvanglocatie: 1. Een gesprekspartner van het COA gaf aan dat het terrein van de opvanglocatie relatief klein was. Dit vormde een beperking in de leefruimte voor de bewoners. 2. De gesprekspartners van het COA gaven aan dat de bewoners weinig om handen hadden omdat zij in afwachting waren van de start van hun asielprocedure. Daarom was dagbesteding belangrijk. Deze signalen heeft de inspectie niet nader onderzocht, maar kunnen voor de landelijke ketenpartners relevant zijn om kennis van te nemen. Pagina 13 van 18

14 Bijlage 1 Overzicht gesprekspartners op de pré-pol in Rosmalen Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA): o Locatiemanager o Programmabegeleider Drie asielzoekers Gezondheidscentrum asielzoekers (GC A): o Huisarts o Praktijkverpleegkundige GGD Hart voor Brabant: o Deskundige infectiepreventie o Verpleegkundige IZB Pagina 14 van 18

15 Bijlage 2 Toetsingskader Toetsingskader Medische zorg aan asielzoekers t.g.v. uitbreiding aantal opvangplaatsen Thema s Risico( s) Mogelijke oorzaken Normen Bronnen 1. Niet-medische gidsfunctie Asielzoekers 4 weten niet hoe zij de huisartsenzorg en de spoedeisende hulp kunnen bereiken. Asielzoekers hebben geen of beperkte informatie ontvangen van het COA over de bereikbaarheid van/toegang tot de huisartsenzorg en de spoedeisende hulp. 4 Daar waar asielzoeker staat wordt ook bewoner van de opvanglocatie bedoeld en omgekeerd. 1.1 COL De (groeps)voorlichting wordt gegeven bij aankomst in de col. De bewoners zijn geïnformeerd over: het GCA: het gebruik van de zorgtelefoon en het inloopspreekuur; wat te doen wanneer spoedeisende hulp nodig is (112 procedure); het tbc-onderzoek, waaronder de verplichte deelname door de bewoner; wat te doen bij zwangerschap; het COA zorginformatiepunt; de mogelijkheid om vragen bij de informatiebalie te stellen; het zorgaanbod in de col (zijnde medisch noodzakelijke zorg). 1.2 COL De medewerker reikt hierbij aan de bewoner uit: de leaflet gezondheidszorg col/pol; de folder tbc-onderzoek van de GGD. 1.1 POL Voorlichting wordt gegeven bij aankomst in de pol. De bewoners zijn geïnformeerd over: het GCA: het gebruik van de zorgtelefoon en het inloopspreekuur; wat te doen wanneer spoedeisende hulp nodig is (112 procedure); wat te doen bij zwangerschap; het COA zorginformatiepunt; de mogelijkheid om vragen bij de informatiebalie te stellen; het zorgaanbod in de pol (zijnde medisch noodzakelijke zorg). Kader niet-medische gidsfunctie COA, februari 2013, pag Kader niet-medische gidsfunctie COA, februari 2013, pag Kader niet-medische gidsfunctie COA, februari 2013, pag POL De medewerker reikt hierbij aan de bewoner uit: Kader niet-medische Pagina 15 van 18

16 Toetsingskader Medische zorg aan asielzoekers t.g.v. uitbreiding aantal opvangplaatsen Thema s Risico( s) Mogelijke oorzaken Normen Bronnen de leaflet gezondheidszorg col/pol. gidsfunctie COA, februari 2013, pag Kort na aankomst AZC 1.1 AZC Voorlichting wordt gegeven bij aankomst in het AZC. De bewoners zijn binnen 5 dagen geïnformeerd over: -screening (indien van toepassing); gebruik van de zorgtelefoon; Kader niet-medische gidsfunctie COA, februari 2013, pag huisarts op locatie; 2. Huisartsenzorg en andere eerstelijnszorg De huisartsenzorg buiten de spreekuren van de opvanglocatie en tijdens de avond, nacht en weekend (ANW) is suboptimaal. De huisartsenzorg is niet beschikbaar. De achterwacht van de huisartsenzorg (waarneming) buiten de spreekuren van de opvanglocatie is onvoldoende bekend met de medische zorg aan asielzoekers. voor zorg bij zwangerschap. 1.2 AZC De woonbegeleider reikt hierbij aan de bewoner uit: de COA informatiemap; algemene voorlichtingsbrochure gezondheidszorg; leaflet gezondheidszorg; de uitnodiging tbc-onderzoek (indien ongescreend). 2.1 De huisartsenzorg voor asielzoekers is 24/7 bereikbaar en beschikbaar. 2.2 Als het GC A een huisarts heeft gecontracteerd die geen praktijk houdt in de betreffende regio van de opvanglocatie, dan maakt het GC A afspraken met een locale huisarts die voor spoedzorg beschikbaar is, om een consult te verrichten dan wel een visite te rijden naar de opvanglocatie. 2.3 De contractmanager huisartsen informeert de achterwacht van de huisartsenzorg (waarnemer) mondeling over de werkwijze van GC A. De achterwacht ontvangt een informatiemap over de Kader niet-medische gidsfunctie COA, februari 2013, pag COA Overeenkomst Menzis inzake Curatieve zorg asielzoekers, april 2013 Op basis van correspondentie met GC A, mei 2015 Op basis van correspondentie met GC A, mei 2015 Pagina 16 van 18

17 Toetsingskader Medische zorg aan asielzoekers t.g.v. uitbreiding aantal opvangplaatsen Thema s Risico( s) Mogelijke oorzaken Normen Bronnen medische zorg aan asielzoekers van de contractmanager huisartsen GC A. 3. Medische intake Geen afstemming zorg/behandeling met andere eerstelijns disciplines. Asielzoekers met medische klachten krijgen niet, of niet tijdig een medische intake. De huisartsenzorg tijdens ANW is onvoldoende bekend met de medische zorg aan asielzoekers. Geen afspraken gemaakt met andere eerstelijns voorzieningen. Het COA verwijst asielzoekers met Medische klachten niet op tijd naar het GC A voor een medische intake. Het GC A voert de medische intake niet of niet tijdig uit. 2.4 Voor de ANW-dienst maakt het GC A afspraken met de huisartsenpost (HAP) of doktersdienst die de zorg tijdens deze uren levert namelijk: - de wijze van aanlevering van patiënten tijdens de ANW; - het gebruik van tolken, vervoer van en naar de HAP; - de informatieverstrekking over en weer; - de medicatieverstrekking tijdens de ANW - de diensten die de gecontracteerde huisarts dient te verrichten voor de inbreng van de groepbewoners van het AZC binnen de HAP. 2.5 MCA heeft ten behoeve van iedere opvanglocatie een apotheker, verloskundige en fysiotherapeut gecontracteerd en telefonisch en schriftelijk geïnformeerd over de medische zorg aan asielzoekers en afspraken gemaakt over vervoer naar deze voorzieningen. 3.1 Bij aankomst op het AZC (zowel bij eerste instroom als doorstroom) informeert de woonbegeleider de bewoner voor wat betreft zorg o.a. over: de medische intake. 3.2 De woonbegeleider reikt hierbij aan de bewoner uit o.a.: de brief medische intake. 3.3 Bij de voorlichtingsbijeenkomst op het AZC gaat het COA bij alle bewoners na of zij een afspraak hebben gemaakt met het GC A voor de medische intake. 3.4 Zo spoedig mogelijk na aankomst in de COA opvanglocatie vindt een eerste inventarisatie plaats van de gezondheidstoestand5 van de asielzoeker. Deze omvat in elk geval: - Huidig medicijngebruik - Huidige klachten Op basis van correspondentie met GC A, mei 2015 Op basis van correspondentie MCA, mei 2015 Kader niet-medische gidsfunctie COA, februari 2013, pag Kader niet-medische gidsfunctie COA, februari 2013, pag Kader niet-medische gidsfunctie COA, februari 2013, pag COA Overeenkomst Menzis inzake Curatieve zorg asielzoekers, april De eerste inventarisatie van de gezondheidstoestand beschouwt de IGZ als de medische intake. Pagina 17 van 18

18 Toetsingskader Medische zorg aan asielzoekers t.g.v. uitbreiding aantal opvangplaatsen Thema s Risico( s) Mogelijke oorzaken Normen Bronnen - De medische voorgeschiedenis - Eventuele zorgachterstand Op basis van de bevindingen uit deze inventarisatie dient een zorgplan te worden opgesteld en in de uitvoering te 4. Bereikbaarheid praktijklijn GC A 5. Publieke gezondheidszorg Onvoldoende bereikbaarheid van de praktijklijn GC A. Uitbraken van tbc en andere besmettelijke ziekten. De wachttijd om contact te krijgen met praktijklijn GC A is te lang. De capaciteit (apparatuur en menskracht) voor 1 ste screening op tbc is beperkt. Vervolg-screeningen op tbc worden niet of niet tijdig uitgevoerd. De vaccinatiegraad van de kinderen van asielzoekers is niet tijdig in beeld bij de jeugdgezondheidszorg (JGZ), waardoor niet tijdig wordt gestart met het RVP. worden opgenomen. 3.5 Bij no-show nodigt GC A de asielzoeker nog één keer uit voor de medische intake. 4.1 Bij minimaal 85% van de reguliere vragen heeft de asielzoekers binnen 120 seconden een GCA-medewerkers aan de lijn. 4.1 Bij minimaal 95% van de spoedgevallen heeft de asielzoeker binnen 30 seconden een medisch kundig persoon aan de lijn. 5.1 Volwassen asielzoekers worden bij binnenkomst in Nederland verplicht gescreend op tbc De tbc-screening wordt uitgevoerd binnen een week na aankomst, tenzij de screening al elders is gedaan en de uitslag bekend is. 5.2 Asielzoekers uit hoogrisico landen krijgen vier tbc vervolg-screeningen aangeboden. Deze vinden om de zes maanden plaats. De vervolg-screening is vrijwillig en wordt uitgevoerd door en onder verantwoordelijkheid van de locale GGD. 5.3 De JGZ start binnen drie maanden met het RVP bij kinderen van asielzoekers in de leeftijd tot 18 maanden. COA Overeenkomst Menzis inzake Curatieve zorg asielzoekers, april 2013 Op basis van correspondentie met het GC A, mei 2015 Op basis van correspondentie met het GC A, mei Protocol tbc-screening, - behandeling en BCGvaccinatie bij asielzoekers, april GGD GHOR Nederland, april 2015, pag. 1 -Protocol tbc-screening, - behandeling en BCGvaccinatie bij asielzoekers, april GGD GHOR Nederland, april 2015, pag. 1 Op basis van correspondentie met GGD GHOR NL, mei 2015 Pagina 18 van 18