Invoering van meldcode(s) huiselijk geweld en kindermishandeling binnen een aantal gezondheidszorgsectoren nog onvoldoende

Transcriptie

1 Invoering van meldcode(s) huiselijk geweld en kindermishandeling binnen een aantal gezondheidszorgsectoren nog onvoldoende Bijlagendossier Utrecht, augustus 2013

2

3 Onderzoek naar invoering van meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling augustus 2013 Inhoud 1 Resultaten abortusklinieken Inleiding Meldcode huiselijk geweld Scholing meldcode huiselijk geweld 6 2 Resultaten asielzoekers Inleiding Resultaten 7 3 Resultaten fysiotherapeuten Inleiding Gebruik meldcode huiselijk geweld Toepassing onderdelen meldcode huiselijk geweld Scholing meldcode huiselijk geweld Gebruik meldcode kindermishandeling Toepassing onderdelen meldcode kindermishandeling Scholing meldcode kindermishandeling 13 4 Resultaten geestelijke gezondheidszorginstellingen Inleiding Gebruik meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Gebruik meldcode huiselijk geweld Toepassing onderdelen meldcode huiselijk geweld Scholing meldcode huiselijk geweld Gebruik meldcode kindermishandeling Toepassing onderdelen meldcode kindermishandeling Scholing meldcode kindermishandeling 21 5 Resultaten gehandicaptenzorginstellingen Inleiding Gebruik meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Gebruik meldcode huiselijk geweld Toepassing onderdelen meldcode huiselijk geweld Scholing meldcode huiselijk geweld Gebruik meldcode kindermishandeling Toepassing onderdelen meldcode kindermishandeling Scholing meldcode kindermishandeling Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) 31 6 Resultaten GGD en Inleiding Gebruik meldcode huiselijk geweld Toepassing onderdelen meldcode huiselijk geweld Scholing meldcode huiselijk geweld 33 7 Resultaten huisartsenposten Inleiding Resultaten signalering van kindermishandeling Gebruik meldcode huiselijk geweld Toepassing onderdelen meldcode huiselijk geweld Scholing meldcode huiselijk geweld 38 Pagina 3 van 99

4 Inspectie voor de Gezondheidszorg 8 Resultaten logopedisten Inleiding Gebruik meldcode huiselijk geweld Toepassing onderdelen meldcode huiselijk geweld Scholing meldcode huiselijk geweld Gebruik meldcode kindermishandeling Toepassing onderdelen meldcode kindermishandeling Scholing meldcode kindermishandeling 44 9 Resultaten oefentherapeuten Inleiding Gebruik meldcode huiselijk geweld Toepassing onderdelen meldcode huiselijk geweld Scholing meldcode huiselijk geweld Gebruik meldcode kindermishandeling Toepassing onderdelen meldcode kindermishandeling Scholing meldcode kindermishandeling Resultaten particuliere klinieken Inleiding Gebruik meldcode huiselijk geweld Toepassing onderdelen meldcode huiselijk geweld Scholing meldcode huiselijk geweld Gebruik meldcode kindermishandeling Toepassing onderdelen meldcode kindermishandeling Scholing meldcode kindermishandeling Resultaten revalidatieinstellingen Inleiding Gebruik meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Gebruik meldcode huiselijk geweld Toepassing onderdelen meldcode huiselijk geweld Scholing meldcode huiselijk geweld Gebruik meldcode kindermishandeling Toepassing onderdelen meldcode kindermishandeling Scholing meldcode kindermishandeling Resultaten tandartsen Inleiding Gebruik meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Gebruik meldcode huiselijk geweld Toepassing onderdelen meldcode huiselijk geweld Scholing meldcode huiselijk geweld Gebruik meldcode kindermishandeling Toepassing onderdelen meldcode kindermishandeling Scholing meldcode kindermishandeling Resultaten thuiszorginstellingen Inleiding Gebruik meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Gebruik meldcode huiselijk geweld Toepassing onderdelen meldcode huiselijk geweld Scholing meldcode huiselijk geweld Gebruik meldcode kindermishandeling Toepassing onderdelen meldcode kindermishandeling 83 Pagina 4 van 99

5 Onderzoek naar invoering van meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling augustus Scholing meldcode kindermishandeling Resultaten verloskundigen Inleiding Gebruik meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Scholing meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Resultaten verpleeg en verzorgingshuisinstellingen Inleiding Gebruik meldcode huiselijk geweld Toepassing onderdelen meldcode huiselijk geweld Scholing meldcode huiselijk geweld Betrokken sectoren in dit onderzoek Vragenlijst meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Afkortingen Literatuur 99 Pagina 5 van 99

6 Inspectie voor de Gezondheidszorg 1 Resultaten abortusklinieken 1.1 Inleiding In 2012 heeft de inspectie onderzocht of in de Nederlandse abortusklinieken sprake is van verantwoorde zorg. In dit onderzoek heeft de inspectie de focus gelegd op het gebruik van kwaliteitssystemen en of voldaan werd aan de minimale eisen zoals gesteld in de Kwaliteitswet zorginstellingen en de richtlijnen van de beroepsgroep(en). Om de lasten vanuit de onderzoeken van de inspectie voor de abortusklinieken minimaal te houden zijn de vragen met betrekking tot het onderzoek naar invoering van de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling toegevoegd aan het onderzoek dat de inspectie uitvoerde naar kwaliteit van zorg binnen de abortusklinieken. De inspectie heeft de gegevens verzameld door bezoeken af te leggen aan alle abortusklinieken in Nederland (n=14). De gegevensverzameling heeft plaatsgevonden tussen juni en september Bij de abortusklinieken heeft de inspectie alleen gevraagd naar de meldcode huiselijk geweld, aangezien het kind in die situaties nog niet geboren is en geen wettelijke status heeft en er dus nog geen sprake is van kindermishandeling. Meldcode huiselijk geweld Van de 14 klinieken waar abortus plaats vindt in het kader van de wet zwangerschapsafbreking, maken 4 klinieken (29%) gebruik van een meldcode huiselijk geweld. De overige 10 abortusklinieken (71%) maken (nog) geen gebruik van een meldcode huiselijk geweld (tabel 1). Tabel 1 Gebruikt uw instelling een meldcode huiselijk geweld? (n=14) Ja 4 29 Nee Totaal Scholing meldcode huiselijk geweld De keten van 6 CASA-klinieken (Centrum voor Anticonceptie, Seksualiteit en Abortus) (43%) geven aan dat in het najaar van 2012 een scholing over huiselijk geweld zal volgen voor alle CASA-klinieken. Om op dit terrein verantwoorde zorg te kunnen leveren adviseert de inspectie alle klinieken om op korte termijn een meldcode huiselijk geweld in te voeren, te zorgen dat daarin minimaal de stappen uit het basismodel meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling van VWS terug te vinden zijn en zorgverleners te scholen in het gebruik van de meldcode. De inspectie verwacht van alle klinieken dat zij dit in 2013 op orde hebben. Pagina 6 van 99

7 Onderzoek naar invoering van meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling augustus Resultaten asielzoekers 2.1 Inleiding In het onderzoek heeft de inspectie voor de asielzoekerscentra in Nederland de vragenlijst voor het onderzoek naar de invoering van de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling in laten vullen door het Gezondheidscentrum Asielzoekers (GCA) in Wageningen. De inspectie heeft hiervoor gekozen omdat het GCA de protocollen en kwaliteitsbeleid voor de lokale asielzoekerscentra in Nederland ontwikkelt. 2.2 Resultaten Uit de ingevulde vragenlijst bleek dat het GCA zowel de meldcode huiselijk geweld als de meldcode kindermishandeling gebruikte. De beide meldcodes bevatten alle onderdelen van het basismodel van het ministerie van VWS. Het GCA bood geen scholing aan voor alle daarvoor in aanmerking komende zorgverleners, maar gaf aan de zorgverleners in 2013 te scholen. Pagina 7 van 99

8 Inspectie voor de Gezondheidszorg 3 Resultaten fysiotherapeuten 3.1 Inleiding In dit hoofdstuk zijn de resultaten weergegeven van het onderzoek naar invoering van de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling bij de fysiotherapiepraktijken. In tabel 1 geeft de inspectie het overzicht van de respons. De inspectie had een steekproefgrootte bepaald van 360 praktijken en heeft meer praktijken aangeschreven (425) rekening houdend met non respons. Na meerdere herinneringen (schriftelijk en telefonisch) heeft 84% van de aangeschreven praktijken de vragenlijst ingevuld (tabel 1). Tabel 1 Overzicht van de respons van de fysiotherapeuten (n=425) Categorie Aantal Percentage Praktijken die de vragenlijst hebben ingevuld Praktijken die zijn uitgevallen, o.a. Bieden geen fysiotherapiezorg (meer) Failliet 24 6 Praktijken die de vragenlijst niet hebben ingevuld (non respons) Totaal: aangeschreven praktijken Van de praktijken die de vragenlijst ingevuld hadden gebruikte 27% de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling (al dan niet geïntegreerd in één meldcode) binnen de praktijk. Van de praktijken gebruikte 2% een meldcode huiselijk geweld of een meldcode kindermishandeling. De overige 71% van de praktijken gebruikten géén meldcode huiselijk geweld en géén meldcode kindermishandeling (figuur 1). 98; 27% Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling 254; 71% 3; 1% 5; 1% Meldcode huiselijk geweld Meldcode kindermishandeling Geen meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Figuur 1: gebruikt uw praktijk een meldcode? (n=358) Pagina 8 van 99

9 Onderzoek naar invoering van meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling augustus Gebruik meldcode huiselijk geweld Van de 358 praktijken die de vragenlijst hadden ingevuld gebruikte 28% de meldcode huiselijk geweld en 72% van de praktijken gebruikte de meldcode huiselijk geweld niet (tabel 2). Tabel 2 Gebruikt uw praktijk een meldcode huiselijk geweld? (n=358) Ja Nee Totaal Van de praktijken die geen meldcode huiselijk geweld gebruikten was 14% van plan de meldcode in 2012 te gaan gebruiken en 18% in Van de praktijken die nog geen meldcode gebruikten wist 67% niet wanneer zij de meldcode huiselijk geweld gaan gebruiken (tabel 3). Tabel 3 Wanneer gaat uw praktijk de meldcode huiselijk geweld gebruiken? (n=257) Onbekend Totaal *Door afronden op hele percentages telt de tabel niet op 100 De inspectie vroeg in haar vragenlijst naar redenen waarom praktijken de meldcode huiselijk geweld niet gebruikten. Praktijken gaven aan dat zij de meldcode huiselijk geweld nog niet gebruikten omdat de verplichting onbekend (72%) was of men de urgentie niet had ervaren (34%) (tabel 4). Pagina 9 van 99

10 Inspectie voor de Gezondheidszorg Tabel 4 Wat is de voornaamste reden dat uw praktijk de meldcode huiselijk geweld niet gebruikt? (meerdere antwoorden waren mogelijk) (n=257) Reorganisatie/fusie 1 0,4 Verplichting onbekend Urgentie niet ervaren Anders, zoals: Nog geen signalen van huiselijk geweld gezien in de praktijk Niet bekend met de meldcode Bij vermoeden overleg/contact met de huisarts Toepassing onderdelen meldcode huiselijk geweld Bij 48% van de praktijken die een meldcode huiselijk geweld gebruikten, bevatte de meldcode alle onderdelen zoals genoemd in het basismodel van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Het onderdeel Het wegen van de aard en ernst van het huiselijk geweld was het minst (55%) opgenomen in de meldcode (tabel 5). Tabel 5 Welke onderdelen bevat uw meldcode huiselijk geweld? (meerdere antwoorden waren mogelijk) (n=101) Antwoorden (Stappen basismodel meldcode) Aantal Percentage Het in kaart brengen van signalen Collegiale consultatie en raadplegen Steunpunt Huiselijk Geweld Een gesprek met de patiënt/cliënt Wegen van de aard en ernst van het huiselijk geweld Beslissen: hulp organiseren of melden bij een Steunpunt Huiselijk Geweld Anders Alle onderdelen van het basismodel aanwezig Scholing meldcode huiselijk geweld Van de praktijken die een meldcode huiselijk geweld gebruikten bood 32% scholing aan de zorgverleners aan die patiënt-/cliëntcontact hebben. De overige praktijken (68%) boden geen scholing aan voor de meldcode huiselijk geweld (tabel 6). Pagina 10 van 99

11 Onderzoek naar invoering van meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling augustus 2013 Tabel 6 Biedt uw praktijk scholing aan alle zorgverleners die patiënt-/cliëntcontact hebben voor de meldcode huiselijk geweld? (n=101) Ja Nee Totaal Bij 59% van de praktijken die scholing aanboden was minder dan 25% van de zorgverleners geschoold en bij 22% van de praktijken die scholing aanboden waren al haar zorgverleners geschoold (tabel 7). Tabel 7 Hoeveel procent van de zorgverleners die patiënt-/cliëntcontact hebben is geschoold in het gebruik van de meldcode huiselijk geweld? (n=32) <25% % % % % 7 22 Totaal *Door afronden op hele percentages telt de tabel niet op 100 Aan de praktijken die een meldcode huiselijk geweld gebruikten en geen scholing aanboden (n=69, zie tabel 6) en aan de praktijken waarbij niet al hun in aanmerking komende zorgverleners waren geschoold voor huiselijk geweld (n=25, zie tabel 7) vroeg de inspectie in haar vragenlijst wanneer zij verwachtten dat al hun in aanmerking komende zorgverleners voldoende zijn geschoold. Voor 57% van deze praktijken was het nog onbekend wanneer alle in aanmerking komende zorgverleners voldoende zijn geschoold. Van deze praktijken verwachtte 24% dat alle in aanmerking komende zorgverleners voldoende geschoold zijn in De overige 18% van de praktijken verwachtte dat alle in aanmerking komende zorgverleners in 2012 voldoende zijn geschoold (tabel 8). Pagina 11 van 99

12 Inspectie voor de Gezondheidszorg Tabel 8 Wanneer verwacht u dat u of alle daarvoor in aanmerking komende zorgverleners voldoende geschoold zijn voor de meldcode huiselijk geweld? (n=94) Onbekend Totaal *Door afronden op hele percentages telt de tabel niet op Gebruik meldcode kindermishandeling Van de praktijken die de vragenlijst hadden ingevuld gebruikte 29% de meldcode kindermishandeling. De overige 71% van de praktijken gebruikte de meldcode kindermishandeling niet (tabel 9). Tabel 9 Gebruikt uw praktijk een meldcode kindermishandeling? (n=358) Ja Nee Totaal Van de praktijken die nog geen meldcode kindermishandeling gebruikten was 14% van plan de meldcode in 2012 te gebruiken. 19% van de praktijken gaf aan dat zij de meldcode in 2013 in hun praktijk gaan gebruiken. Van de praktijken die nog geen meldcode gebruikten wist 67% nog niet wanneer zij een meldcode gaan gebruiken (tabel 10). Tabel 10 Wanneer gaat uw praktijk de meldcode kindermishandeling gebruiken? (n=255) Onbekend Totaal De inspectie vroeg in haar vragenlijst naar redenen waarom praktijken de meldcode kindermishandeling niet gebruikten. Praktijken gaven aan dat zij de meldcode kindermishandeling nog niet gebruikten omdat de verplichting onbekend was (71%) of men de urgentie niet had ervaren (34%) (tabel 11). Pagina 12 van 99

13 Onderzoek naar invoering van meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling augustus 2013 Tabel 11 Wat is de voornaamste reden dat uw praktijk de meldcode kindermishandeling niet gebruikt? (meerdere antwoorden waren mogelijk) (n=255) Geen patiënt-/cliëntcontact 5 2 Reorganisatie/fusie 1 0,4 Verplichting onbekend Urgentie niet ervaren Anders, zoals Nog geen signalen van huiselijk geweld gezien in de praktijk Niet bekend met de meldcode Bij vermoeden overleg/contact met de huisarts Toepassing onderdelen meldcode kindermishandeling Bij 46% van de praktijken die een meldcode kindermishandeling gebruikten, bevatte de meldcode alle onderdelen zoals genoemd in het basismodel van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). De onderdelen Een gesprek met de patiënt en Wegen van de aard en ernst van het huiselijk geweld kwamen minder in de meldcode kindermishandeling voor dan de overige onderdelen (tabel 12). Tabel 12 Welke onderdelen bevat uw meldcode kindermishandeling? (n=103) Antwoorden (Stappen basismodel meldcode) Aantal Percentage Het in kaart brengen van signalen Collegiale consultatie en raadplegen Advies- en Meldpunt Kindermishandeling Een gesprek met de patiënt/cliënt Wegen van de aard en ernst van het huiselijk geweld Beslissen: hulp organiseren of melden bij Advies- en Meldpunt Kindermishandeling Anders Alle onderdelen van het basismodel aanwezig Scholing meldcode kindermishandeling Van de praktijken die een meldcode kindermishandeling gebruikten gaf 33% aan dat zij scholing aan de zorgverleners aanboden die patiënt-/cliëntcontact hadden. De overige 67% van de praktijken bood geen scholing aan voor de meldcode kindermishandeling (tabel 13). Pagina 13 van 99

14 Inspectie voor de Gezondheidszorg Tabel 13 Biedt uw praktijk scholing aan alle zorgverleners die patiënt-/cliëntcontact hebben voor de meldcode kindermishandeling? (n=103) Ja Nee Totaal Bij 53% van de praktijken die scholing aanboden aan hun in aanmerking komende zorgverleners was minder dan 25% van de in aanmerking komende zorgverleners geschoold. Bij 32% van de praktijken die scholing aanboden waren alle in aanmerking komende zorgverleners geschoold (tabel 14). Tabel 14 Hoeveel procent van de zorgverleners dat patiënt-/cliëntcontact heeft is geschoold? (n=34) <25% % % % % Totaal Aan de praktijken die een meldcode gebruikten en geen scholing aanboden (n=69, zie tabel 13) en aan de praktijken waarbij niet al hun in aanmerking komende zorgverleners waren geschoold (n=23, zie tabel 14) vroeg de inspectie in haar vragenlijst wanneer zij verwachtten dat al hun in aanmerking komende zorgverleners voldoende waren geschoold. Van 55% van de praktijken was het nog onbekend wanneer hun in aanmerking komende zorgverleners voldoende geschoold zullen zijn. 27% van de praktijken gaf aan dat zij verwachtten dat in 2013 alle in aanmerking komende zorgverleners voldoende geschoold zijn. 17% van de genoemde praktijken verwachtte dat alle in aanmerking komende zorgverleners in 2012 voldoende geschoold zijn (tabel 15). Pagina 14 van 99

15 Onderzoek naar invoering van meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling augustus 2013 Tabel 15 Wanneer verwacht u dat alle daarvoor in aanmerking komende zorgverleners voldoende geschoold zijn in het kunnen gebruiken van de meldcode kindermishandeling? (n=92) Onbekend Totaal *Door afronden op hele percentages telt de tabel niet op 100 Pagina 15 van 99

16 Inspectie voor de Gezondheidszorg 4 Resultaten geestelijke gezondheidszorginstellingen 4.1 Inleiding In dit hoofdstuk zijn de resultaten weergegeven van het onderzoek naar de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling bij de GGZ instellingen. Alle 32 aangeschreven instellingen vulden (al dan niet na telefonische herinnering) de vragenlijst in. 4.2 Gebruik meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Van de instellingen gebruikte 72% een meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling (al dan niet de meldcode Over sommige patiënten moet je praten ). Van de instellingen gebruikte 22% alleen een meldcode kindermishandeling. De overige instellingen (6%) gebruikten géén meldcode huiselijk geweld en géén meldcode kindermishandeling (figuur 1). 7; 22% 2; 6% Huiselijk geweld en Kindermishandeling in vorm van ''Over sommige patienten moet je praten'' 12; 38% Huiselijk geweld en Kindermishandeling NIET in vorm van ''Over sommige patienten moet je praten'' Alleen meldcode Kindermishandeling 11; 34% GEEN meldcode Huiselijk geweld en geen Kindermishandeling Figuur 1: gebruikt uw instelling een meldcode? (n=32) 4.3 Gebruik meldcode huiselijk geweld Van de 32 instellingen gebruikte 72% de meldcode huiselijk geweld (tabel 1). Tabel 1 Gebruikt uw instelling een meldcode huiselijk geweld? (n=32) Ja Nee 9 28 Totaal Van de instellingen die geen meldcode huiselijk geweld gebruikten, was 89% van plan de meldcode in 2013 te gebruiken. De instelling die nog geen meldcode gebruikte wist niet wanneer zij de meldcode huiselijk geweld gaat gebruiken (tabel 2). Pagina 16 van 99

17 Onderzoek naar invoering van meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling augustus 2013 Tabel 2 Wanneer gaat uw instelling de meldcode huiselijk geweld gebruiken? (n=9) Onbekend 1 11 Totaal De inspectie vroeg in haar vragenlijst naar redenen waarom instellingen de meldcode huiselijk geweld niet gebruiken. Een instelling gaf daarop aan dat de urgentie niet werd ervaren. Bij de categorie Anders, namelijk vulden de instellingen vooral in dat zij nog bezig waren met invoering (tabel 3). Tabel 3 Wat is de voornaamste reden dat uw instelling de meldcode huiselijk geweld niet gebruikt? (meerdere antwoorden waren mogelijk) (n=9) Urgentie niet ervaren 1 11 Anders, zoals: Bezig met implementatie (4) In een deel van de instelling in gebruik (1) Onderdeel van behandelplanbesprekingen (1) Participeren in steunpunt Huiselijk Geweld (1) Focus lag op meldcode kindermishandeling (1) Toepassing onderdelen meldcode huiselijk geweld Bij 96% van de instellingen die een meldcode huiselijk geweld gebruikten, bevatte de meldcode alle onderdelen zoals genoemd in het basismodel van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Het onderdeel Risicotaxatie instrument (dat geen onderdeel is van het basis model) was het minst (39%) opgenomen in de meldcode (tabel 4). Pagina 17 van 99

18 Inspectie voor de Gezondheidszorg Tabel 4 Welke onderdelen bevat uw meldcode huiselijk geweld? (meerdere antwoorden waren mogelijk) (n=23) Antwoorden (Stappen basismodel meldcode) Aantal Percentage Het in kaart brengen van signalen Collegiale consultatie en raadplegen Steunpunt Huiselijk Geweld Een gesprek met de patiënt/cliënt Wegen van de aard en ernst van het huiselijk geweld Beslissen: hulp organiseren of melden bij een Steunpunt Huiselijk Geweld Anders 7 30 Alle onderdelen van het basismodel aanwezig Raadplegen interne aandachtsfunctionaris Risicotaxatie instrument Scholing meldcode huiselijk geweld Van de instellingen die een meldcode huiselijk geweld gebruikten, bood 70% scholing aan aan zorgmedewerkers met direct patiënt-/cliëntcontact. De overige instellingen (30%) boden geen scholing aan voor de meldcode huiselijk geweld (tabel 5). Tabel 5 Biedt uw instelling scholing aan alle zorgmedewerkers die direct patiënt-/cliëntcontact hebben voor de meldcode huiselijk geweld? (n=23) Ja Nee 7 30 Totaal Bij de 16 instellingen die scholing aanboden, schoolden 7 instellingen minder dan 25% van de zorgmedewerkers en 4 instellingen hadden alle zorgmedewerkers geschoold (tabel 6). Pagina 18 van 99

19 Onderzoek naar invoering van meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling augustus 2013 Tabel 6 Hoeveel procent van de zorgmedewerkers dat direct patiënt-/cliëntcontact heeft is geschoold voor de meldcode huiselijk geweld? (n=16) <25% % % % % 4 25 Totaal *Door afronden op hele percentages telt de tabel niet op 100 Bij de instellingen die nog niet alle zorgmedewerkers met direct patiënt-/cliëntcontact schoolden, vroeg de inspectie welke afzonderlijke disciplines geschoold zijn voor de meldcode huiselijk geweld. Voor elk discipline gold dat minder dan 50% van de instellingen het betreffende discipline schoolden. Bij de antwoordcategorie Anders werd ingevuld dat ook K&J zorgmedewerkers, leidinggevenden, aandachtsfunctionarissen en geneesheer directeuren en juristen geschoold werden (tabel 7). Tabel 7 Welke disciplines zijn geschoold voor de meldcode huiselijk geweld? (meerdere antwoorden waren mogelijk) (n=12) Psychiaters 5 42 Arts-assistenten 3 25 Psychologen 6 50 Verpleegkundigen 4 33 Sociaal psychiatrische verpleegkundigen 4 33 Vaktherapeuten 2 17 Anders 7 58 Per discipline waren tussen de 53% en 79% van de instellingen van plan het betreffende discipline te scholen voor de meldcode huiselijk geweld. Bij de antwoordcategorie Anders werd ingevuld dat de instellingen ook van plan waren om KOPP consulenten, baliemedewerkers, verpleegkundig specialisten, maatschappelijk werkers, leidinggevenden, aandachtsfunctionarissen en woonbegeleiders te scholen (tabel 8). Pagina 19 van 99

20 Inspectie voor de Gezondheidszorg Tabel 8 Welke disciplines bent u van plan te scholen voor de meldcode huiselijk geweld? (meerdere antwoorden waren mogelijk) (n=19) Psychiaters Arts-assistenten Psychologen Verpleegkundigen Sociaal psychiatrische verpleegkundigen Vaktherapeuten Anders De inspectie vroeg aan de instellingen die een meldcode huiselijk geweld gebruikten en geen scholing aanboden (n=7, zie tabel 5) en aan de instellingen die niet al hun in aanmerking komende zorgmedewerkers schoolden voor huiselijk geweld (n=12, zie tabel 7) wanneer zij verwachtten al hun in aanmerking komende zorgmedewerkers voldoende te scholen. Van deze instellingen verwachtte 68% in 2013 alle in aanmerking komende zorgmedewerkers voldoende te scholen. Voor 32% was het nog onbekend wanneer hun in aanmerking komende zorgmedewerkers voldoende geschoold zijn (tabel 9). Tabel 9 Wanneer verwacht u dat u of alle daarvoor in aanmerking komende zorgmedewerkers voldoende geschoold zijn voor de meldcode huiselijk geweld? (n=19*) Onbekend 6 32 Totaal *4 van de 23 instellingen hebben reeds al hun zorgmedewerkers geschoold 4.6 Gebruik meldcode kindermishandeling Van de instellingen gebruikte 94% de meldcode kindermishandeling, al dan niet in de vorm van de meldcode Over sommige patiënten moet je praten. (tabel 10). Tabel 10 Gebruikt uw instelling een meldcode kindermishandeling? (n=32) Ja Nee 2 6 Totaal Pagina 20 van 99

21 Onderzoek naar invoering van meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling augustus 2013 De twee instellingen die nog geen meldcode kindermishandeling gebruikten waren beiden van plan de meldcode in 2013 te gebruiken. Bij deze instellingen was de meldcode kindermishandeling nog in voorbereiding en werd kindermishandeling besproken in een multidisciplinair overleg en de behandelplan bespreking. 4.7 Toepassing onderdelen meldcode kindermishandeling Bij 97% van de instellingen die een meldcode kindermishandeling gebruikten, bevatte de meldcode alle onderdelen zoals genoemd in het basismodel van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Het onderdeel Risicotaxatie instrument (dat geen onderdeel is van het basismodel) kwam van alle onderdelen het minst voor in de meldcode(s) kindermishandeling (tabel 11). Tabel 11 Welke onderdelen bevat uw meldcode kindermishandeling? (n=30) Antwoorden (Stappen basismodel meldcode) Aantal Percentage Het in kaart brengen van signalen Collegiale consultatie en raadplegen Advies- en Meldpunt Kindermishandeling Een gesprek met de patiënt/cliënt Wegen van de aard en ernst van de kindermishandeling Beslissen: hulp organiseren of melden bij Advies- en Meldpunt Kindermishandeling Anders 8 27 Alle onderdelen van het basismodel aanwezig Risicotaxatie instrument Raadplegen interne aandachtsfunctionaris Scholing meldcode kindermishandeling Van de instellingen die een meldcode kindermishandeling gebruikten bood 67% scholing aan aan de zorgmedewerkers met patiënt-/cliëntcontact (tabel 12). Tabel 12 Biedt uw instelling scholing aan alle zorgmedewerkers die patiënt-/cliëntcontact hebben voor de meldcode kindermishandeling? (n=30) Ja Nee Totaal Negen van de instellingen (45%) die scholing aanboden aan hun zorgmedewerkers over de meldcode kindermishandeling had minder dan 25% van de in aanmerking Pagina 21 van 99

22 Inspectie voor de Gezondheidszorg komende zorgmedewerkers geschoold. Vijf instellingen die scholing aanboden hadden alle in aanmerking komende zorgmedewerkers geschoold (tabel 13). Tabel 13 Hoeveel procent van de zorgmedewerkers dat patiënt-/cliëntcontact heeft is geschoold? (n=20) <25% % % % % 5 25 Totaal De instellingen die nog niet alle zorgmedewerkers met direct patiënt-/cliëntcontact schoolden werd gevraagd welke disciplines geschoold zijn voor kindermishandeling. Alleen voor de psychologen gold dat voor meer dan 50% van de instellingen (tabel 14). Bij de antwoordcategorie Anders werd ingevuld dat de instellingen ook de volgende disciplines scholen: aandachtsfunctionarissen, systeemtherapeuten, geneesheer directeur en juristen, de leidinggevende, K&J zorgmedewerkers, alle medewerkers of dat scholing gepland is voor Tabel 14 Welke disciplines zijn geschoold voor de meldcode kindermishandeling? (meerdere antwoorden waren mogelijk) (n=15) Psychiaters 7 47 Arts-assistenten 5 33 Psychologen 8 53 Verpleegkundigen 6 40 Sociaal psychiatrische verpleegkundigen 6 40 Vaktherapeuten 5 33 Anders Voor elk discipline gaf meer dan 50% van de instellingen aan van plan zijn te scholen voor kindermishandeling (tabel 15). De instellingen gaven bij de antwoordcategorie Anders aan ook van plan te zijn systeemtherapeuten, aandachtsfunctionarissen, agogen, leidinggevenden, verpleegkundig specialisten, woonbegeleiders, K&J zorgmedewerkers, baliemedewerkers en contextueel therapeuten te scholen. Pagina 22 van 99

23 Onderzoek naar invoering van meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling augustus 2013 Tabel 15 Welke disciplines bent u van plan te scholen voor de meldcode kindermishandeling? (meerdere antwoorden waren mogelijk) (n=25) Psychiaters Arts-assistenten Psychologen Verpleegkundigen Sociaal psychiatrische verpleegkundigen Vaktherapeuten Anders De inspectie vroeg de instellingen die een meldcode gebruikten en geen scholing aanboden (n=10, zie tabel 12) en aan de instellingen die niet al hun in aanmerking komende zorgmedewerkers schoolden (n=15, zie tabel 13) wanneer zij verwachtten al hun in aanmerking zorgmedewerkers voldoende te scholen. Zes procent van de instellingen wist nog niet wanneer hun in aanmerking komende zorgmedewerkers voldoende geschoold zijn. Van de instellingen verwachtte 72% in 2013 alle in aanmerking komende zorgmedewerkers voldoende te scholen en één instelling verwachtte alle in aanmerking komende zorgmedewerkers nog in 2012 voldoende te scholen (tabel 16). Tabel 16 Wanneer verwacht u dat alle daarvoor in aanmerking komende zorgmedewerkers voldoende geschoold zijn in het kunnen hanteren van de meldcode kindermishandeling? (n=25) Onbekend 6 24 Totaal Pagina 23 van 99

24 Inspectie voor de Gezondheidszorg 5 Resultaten gehandicaptenzorginstellingen 5.1 Inleiding In dit hoofdstuk zijn de resultaten weergegeven van het onderzoek naar de invoering van de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling in de sector gehandicaptenzorg. De inspectie heeft alle gehandicaptenzorginstellingen in Nederland aangeschreven. De gegevensverzameling heeft plaatsgevonden tussen begin juli en begin november In tabel 1 geeft de inspectie het overzicht van de respons in deze sector. Na meerdere herinneringen (schriftelijk en telefonisch) hebben 235 instellingen de vragenlijst ingevuld (tabel 1). Tabel 1 Overzicht van de respons van de gehandicaptenzorginstellingen (n=264) Categorie Aantal Percentage Instellingen die de vragenlijst hebben ingevuld Instellingen die zijn uitgevallen, o.a. Bieden geen gehandicaptenzorg (meer) Failliet Instellingen die de vragenlijst niet hebben ingevuld (non respons) 3 1 Totaal: aangeschreven instellingen Gebruik meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Ongeveer een derde van de instellingen (34%) gebruikte de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling (al dan niet geïntegreerd in één meldcode) binnen de gehele instelling. Dit betekent dat de meldcode(s) was doorgevoerd in iedere woonvorm, locatie, organisatorische eenheid, enzovoorts waar de instelling over beschikte. Ruim een kwart van de instellingen (27%) gebruikte een meldcode huiselijk geweld of kindermishandeling, maar het gebruik hiervan was niet doorgevoerd in de hele instelling. De overige instellingen (39%) gebruikten geen meldcode huiselijk geweld en geen meldcode kindermishandeling (figuur 1). N=23 92; 39% 79; 34% Huiselijk geweld en kindermishandeling Huiselijk geweld en/of kindermishandeling in een deel van de instelling Geen huiselijk geweld en geen kindermishandeling 64; 27% Figuur 1: gebruikt uw instelling een meldcode? (n=235) Pagina 24 van 99

25 Onderzoek naar invoering van meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling augustus Gebruik meldcode huiselijk geweld Van de 235 instellingen die de vragenlijst hadden ingevuld gebruikte ruim een derde (35%) de meldcode huiselijk geweld in de hele instelling en gebruikte 16% de meldcode in een deel van hun instelling. Bijna de helft van de instellingen (49%) gebruikte de meldcode huiselijk geweld niet (tabel 2). Tabel 2 Gebruikt uw instelling een meldcode huiselijk geweld? (n=235) Ja In een deel van de instelling Nee Totaal Van de instellingen die de meldcode huiselijk geweld niet of in een deel van de instelling gebruikten was een derde (33%) van plan de meldcode in 2012 in de gehele instelling te gaan gebruiken. Bijna de helft van de instellingen (42%) gaf in de vragenlijst aan dat zij de meldcode in 2013 in hun gehele instelling gaan gebruiken. Van de instellingen die nog geen meldcode gebruikten of deze in een deel van de instelling gebruikten wist 22% niet wanneer zij de meldcode huiselijk geweld gaan gebruiken in de gehele instelling. Vier instellingen (3%) gaven aan geen patiënt-/cliëntcontact te hebben binnen hun instelling en werden naar het einde van de vragenlijst geleid (tabel 3). Tabel 3 Wanneer gaat uw instelling de meldcode huiselijk geweld gebruiken? (n=153) Onbekend Instelling heeft geen patiënt-/cliëntcontact* 4 3 Totaal *2 praktijken hebben aangegeven geen patiënt-/cliëntcontact te hebben en zijn daarom naar het einde van de vragenlijst geleid De inspectie vroeg in haar vragenlijst naar redenen waarom instellingen de meldcode niet of in een deel van hun instelling gebruikten. Instellingen gaven vooral aan dat zij de meldcode huiselijk geweld nog niet gebruikten omdat de verplichting onbekend was of men de urgentie niet had ervaren. Bij de categorie Anders, namelijk werd vooral ingevuld dat zij bezig waren met de ontwikkeling en/of de invoering van de meldcode (tabel 4). Pagina 25 van 99

26 Inspectie voor de Gezondheidszorg Tabel 4 Wat is de voornaamste reden dat (een deel van) uw instelling de meldcode huiselijk geweld niet gebruikt? (meerdere antwoorden waren mogelijk) (n=153) Geen patiënt-/cliëntcontact 4 3 Reorganisatie/fusie 6 4 Verplichting onbekend Urgentie niet ervaren Anders, zoals: Meldcode in ontwikkeling Bezig met implementatie meldcode Toepassing onderdelen meldcode huiselijk geweld Van de instellingen die een meldcode huiselijk geweld gebruikten in de hele of in een deel van hun instelling, bevatte de meldcode bij driekwart van de instellingen (76%) alle onderdelen zoals genoemd in het basismodel van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) (tabel 5). De onderdelen Collegiale consultatie en raadplegen Steunpunt Huiselijk Geweld en Wegen van de aard en ernst van het huiselijk geweld kwamen minder in de gebruikte meldcodes voor dan de overige onderdelen (beide 87%). Tabel 5 Welke onderdelen bevat uw meldcode huiselijk geweld (meerdere antwoorden waren mogelijk)? (n=120) Antwoorden (Stappen basismodel meldcode) Aantal Percentage Het in kaart brengen van signalen Collegiale consultatie en raadplegen Steunpunt Huiselijk Geweld Een gesprek met de patiënt/cliënt Wegen van de aard en ernst van het huiselijk geweld Beslissen: hulp organiseren of melden bij een Steunpunt Huiselijk Geweld Anders Alle onderdelen van het basismodel aanwezig Scholing meldcode huiselijk geweld Van de instellingen die een meldcode huiselijk geweld gebruikten gaf 29% aan dat zij scholing aan alle zorgverleners aanboden die patiënt-/cliëntcontact hebben. De overige instellingen (71%) boden geen scholing aan (tabel 6). Pagina 26 van 99

27 Onderzoek naar invoering van meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling augustus 2013 Tabel 6 Biedt uw instelling scholing aan alle zorgverleners dat patiënt-/cliëntcontact heeft voor de meldcode huiselijk geweld? (n=120) Ja Nee Totaal Bijna de helft van de instellingen dat scholing aanbood (49%) had minder dan 25% van de zorgverleners geschoold. 20% van de instellingen dat scholing aanbood had al haar zorgmedewerkers geschoold (tabel 7). Tabel 7 Hoeveel procent van de zorgverleners dat patiënt-/cliëntcontact heeft (binnen instellingen die scholing aanbieden) is geschoold voor de meldcode huiselijk geweld? (n=35) <25% % % % % 7 20 Totaal Aan de instellingen die een meldcode huiselijk geweld gebruikten en geen scholing aanboden (N=85, zie tabel 6) en aan de instellingen die niet al hun zorgverleners hadden geschoold voor de meldcode huiselijk geweld (N=28, zie tabel 7) vroeg de inspectie in haar vragenlijst wanneer zij verwachtten al hun zorgverleners, die patiënt-/cliëntcontact hebben, te hebben geschoold. Het merendeel (54%) gaf aan dat zij verwachten in 2013 alle zorgverleners geschoold te hebben en 19% van de instellingen verwachtte alle zorgverleners nog te scholen in Voor 27% van deze instellingen was het nog onbekend wanneer zij zorgverleners gaan scholen (tabel 8). Pagina 27 van 99

28 Inspectie voor de Gezondheidszorg Tabel 8 Wanneer verwacht u dat alle daarvoor in aanmerking komende zorgverleners voldoende geschoold zijn voor de meldcode huiselijk geweld? (n=113) Onbekend Totaal Gebruik meldcode kindermishandeling Van de instellingen die de vragenlijst hadden ingevuld binnen de gehandicaptenzorgsector gebruikte 44% de meldcode kindermishandeling in de hele instelling en gebruikte 15% de meldcode in een deel van haar instelling. Bijna de helft van de instellingen (41%) gebruikte de meldcode kindermishandeling niet (tabel 9). Tabel 9 Gebruikt uw instelling een meldcode kindermishandeling? (n=235) Ja In een deel van de instelling Nee Totaal Van de instellingen die de meldcode kindermishandeling niet of in een deel van de instelling gebruikten is bijna een derde (32%) van plan de meldcode in 2012 in de gehele instelling te gebruiken. 40% van de instellingen gaf aan dat zij de meldcode kindermishandeling in 2013 in hun instelling gaan gebruiken. Van de instellingen die nog geen meldcode kindermishandeling gebruikten of deze in een deel van de instelling gebruikten weet een kwart (25%) nog niet wanneer zij deze meldcode gaan gebruiken in de gehele instelling (tabel 10). Tabel 10 Wanneer gaat uw instelling de meldcode kindermishandeling gebruiken? (n=131) Onbekend Instelling heeft geen patiënt-/cliëntcontact 4 3 Totaal Pagina 28 van 99

29 Onderzoek naar invoering van meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling augustus 2013 De inspectie vroeg in haar vragenlijst naar redenen waarom instellingen de meldcode kindermishandeling niet of slechts in een deel van hun instelling gebruikten. Instellingen gaven aan dat zij de meldcode kindermishandeling nog niet gebruikten omdat de verplichting onbekend was of men de urgentie niet had ervaren. Bij de categorie Anders, namelijk werd door het merendeel van de instellingen ingevuld dat zij bezig waren met de ontwikkeling en/of de implementatie van de meldcode (tabel 11). Tabel 11 Wat is de voornaamste reden dat (een deel van) uw instelling de meldcode kindermishandeling niet gebruikt? (meerdere antwoorden waren mogelijk) (n=131) Geen patiënt-/cliëntcontact 4 3 Reorganisatie/fusie 5 4 Verplichting onbekend Urgentie niet ervaren Anders, zoals - In ontwikkeling - Bezig met implementatie Toepassing onderdelen meldcode kindermishandeling Van de instellingen die een meldcode kindermishandeling gebruikten, bevatte de meldcode bij driekwart van de instellingen (76%) alle onderdelen zoals genoemd in het basismodel van het ministerie van VWS. De onderdelen Een gesprek met de patiënt/cliënt en Wegen van de aard en ernst van het huiselijk geweld kwamen minder in de gebruikte meldcodes voor dan de overige onderdelen (tabel 12). Tabel 12 Welke onderdelen bevat uw meldcode kindermishandeling? (meerdere antwoorden waren mogelijk) (n=139) Antwoorden (Stappen basismodel meldcode) Aantal Percentage Het in kaart brengen van signalen Collegiale consultatie en raadplegen Advies- en Meldpunt Kindermishandeling Een gesprek met de patiënt/cliënt Wegen van de aard en ernst van de kindermishandeling Beslissen: hulp organiseren of melden bij Advies- en Meldpunt Kindermishandeling Anders Alle onderdelen van het basismodel aanwezig Pagina 29 van 99

30 Inspectie voor de Gezondheidszorg 5.8 Scholing meldcode kindermishandeling Van de instellingen die een meldcode kindermishandeling gebruikten gaf 35% aan dat zij scholing aan alle zorgverleners aanboden dat patiënt-/cliëntcontact had. De overige 65% van de instellingen bood geen scholing aan (tabel 13). Tabel 13 Biedt uw instelling scholing aan alle zorgverleners dat patiënt-/cliëntcontact heeft voor de meldcode kindermishandeling? (n=139) Ja Nee Totaal Van de instellingen die scholing aanbood voor de meldcode kindermishandeling aan hun zorgverleners had 27% alle zorgverleners geschoold. Meer dan een derde van de instellingen (37%) dat scholing aanbood had minder dan 25% van de zorgverleners geschoold (tabel 14). Tabel 14 Hoeveel procent van de zorgverleners dat patiënt-/cliëntcontact heeft (binnen instellingen die scholing aanbieden) is geschoold voor de meldcode kindermishandeling? (n=49) <25% % % % % Totaal Aan de instellingen die een meldcode gebruikten en geen scholing aanboden (N=90, zie tabel 13) en aan de instellingen die niet al hun zorgverleners hadden geschoold (N=36, zie tabel 14) vroeg de inspectie in haar vragenlijst wanneer zij verwachtten al hun zorgverleners, die patiënt-/cliëntcontact hebben, te hebben geschoold voor de meldcode kindermishandeling. Het merendeel van deze instellingen (58%) gaf aan dat zij verwachtten dat in 2013 alle zorgverleners geschoold zijn. 18% van de genoemde instellingen verwachtte alle zorgverleners nog te scholen in Voor 24% van de instellingen was het nog onbekend wanneer zij hun zorgverleners gaan scholen (tabel 15). Pagina 30 van 99

31 Onderzoek naar invoering van meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling augustus 2013 Tabel 15 Wanneer verwacht u dat alle daarvoor in aanmerking komende zorgverleners voldoende geschoold zijn voor de meldcode kindermishandeling? (n=126) Onbekend Totaal Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) In de vragenlijst heeft de inspectie gevraagd of instellingen de verklaring omtrent goed gedrag (VOG) verplicht stellen bij indiensttreding van nieuwe medewerkers of vrijwilligers. Bij 88% van de instellingen werd bij nieuwe zorgverleners een VOG verplicht overlegd. Bij 75% van de instellingen werd de VOG verplicht overlegd als vrijwilligers in dienst kwamen (tabel 16). Deze gegevens zal de inspectie overdragen aan de inspectie Jeugdzorg. Tabel 16 Zijn uw zorgverleners/vrijwilligers verplicht bij aanname een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) te overleggen? (n=235) Medewerkers Vrijwilligers Aantal Percentage Ja Nee Onbekend Totaal Pagina 31 van 99

32 Inspectie voor de Gezondheidszorg 6 Resultaten GGD en 6.1 Inleiding In 2012 heeft de inspectie onderzoek gedaan naar de mate van invoering van de meldcode huiselijk geweld binnen de GGD en in Nederland. De meldcode kindermishandeling is niet bevraagd in dit onderzoek, omdat dit onderdeel in een ander onderzoek van de inspectie aan de orde is geweest en de inspectie dit zal toevoegen aan een onderzoek dat zij in 2013 zal uitvoeren bij de jeugdgezondheidszorgafdelingen van de GGD en. De inspectie heeft de gegevens verzameld door een elektronische vragenlijst uit te zetten bij alle GGD en in Nederland (N=29). Alle GGD en hebben de vragenlijst ingevuld. De gegevensverzameling heeft plaatsgevonden tussen begin maart en begin mei Gebruik meldcode huiselijk geweld Van de 29 GGD en beschikte het merendeel (90%) over een meldcode huiselijk geweld. De 3 GGD en (10%) die niet over een meldcode huiselijk geweld beschikten, spraken de intentie uit deze in 2013 in te voeren (tabel 1). Tabel 1 Gebruikt uw instelling een meldcode huiselijk geweld? (n=29) Ja Nee 3 10 Totaal Toepassing onderdelen meldcode huiselijk geweld De GGD en die al een meldcode huiselijk geweld gebruikten (90%), gaven aan dat de meldcode ook alle onderdelen bevatte zoals beschreven in het basismodel van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Een aantal GGD en had aanvullend op deze onderdelen nog andere stappen in de meldcode opgenomen, zoals een evaluatie- of intervisiemoment of de aanstelling van een interne aandachtsfunctionaris (tabel 2). Pagina 32 van 99

33 Onderzoek naar invoering van meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling augustus 2013 Tabel 2 Welke onderdelen bevat uw meldcode huiselijk geweld? (meerdere antwoorden waren mogelijk) (n=26) Antwoorden (Stappen basismodel meldcode) Aantal Percentage Het in kaart brengen van signalen Collegiale consultatie en raadplegen Steunpunt Huiselijk Geweld Een gesprek met de patiënt/cliënt Wegen van de aard en ernst van het huiselijk geweld Beslissen: hulp organiseren of melden bij een Steunpunt Huiselijk Geweld Anders, zoals: - Evaluatiemoment - Intervisiemoment - Aanstelling van een interne aandachtsfunctionaris Scholing meldcode huiselijk geweld Van de 26 GGD en met een meldcode huiselijk geweld boden 25 GGD en (96%) scholing aan de zorgmedewerkers met direct patiënt-/cliëntcontact. Hiervan waren bij 27% van de GGD en alle zorgmedewerkers met patiënt-/cliëntcontact geschoold, sprak 58% de intentie uit al hun zorgverleners met patiënt-/cliëntcontact nog in 2012 te scholen en verwachtte 8% van de GGD en hun zorgverleners in 2013 te scholen. Voor 8% van de GGD en was het nog onbekend wanneer zij zorgverleners gaan scholen (tabel 3). Tabel 3 Wanneer verwacht u dat alle daarvoor in aanmerking komende zorgverleners voldoende geschoold zijn voor de meldcode huiselijk geweld? (n=26) Alle zorgverleners zijn geschoold Onbekend 2 8 Totaal *Door afronden op hele percentages telt de tabel niet op 100 Pagina 33 van 99

34 Inspectie voor de Gezondheidszorg 7 Resultaten huisartsenposten 7.1 Inleiding In 2010 is de inspectie een meerjarig onderzoek gestart naar de signalering van kindermishandeling op de huisartsenposten. In haar rapport Huisartsenposten onvoldoende alert op kindermishandeling stelde de inspectie toen vast dat huisartsenposten niet voldeden aan de voorwaarden voor verantwoorde signalering van kindermishandeling i. In 2012 herhaalde de inspectie bij alle huisartsenposten in Nederland het onderzoek om te toetsen of de in 2010 afgesproken verbeteringen tot stand waren gekomen. Enkele vragen over de meldcode huiselijk geweld zijn aan dit onderzoek toegevoegd. Het rapport van het onderzoek in 2012 verscheen op 3 december 2012 ii. Om te kunnen beoordelen of de voorwaarden (zie figuur 1a en 1b) voor een verantwoorde signalering van kindermishandeling waren ingevuld ontwikkelde de inspectie een toetsingskader. Voor de ontwikkeling van het toetsingskader is gebruik gemaakt van de handreiking Gebruik Meldcode kindermishandeling in de huisartsenzorg van de Landelijke Huisartsenvereniging (LHV) en de Vereniging Huisartsenposten Nederland (VHN) uit 2009 iii. Over de definitieve versie van het toetsingskader heeft de inspectie intensief overlegd met de VHN. Het toetsingskader bood voor elke voorwaarde vier scoringsmogelijkheden (afwezig, aanwezig, operationeel en geborgd). Een voorwaarde scoorde voldoende wanneer deze in operationele of geborgde vorm in de huisartsenpost aanwezig was. De inspectie heeft voor haar onderzoek gebruik gemaakt van een elektronische vragenlijst. Daarnaast heeft zij bij 10 huisartsenposten een bezoek gebracht. In dit hoofdstuk volgt een samenvatting van de resultaten van dit onderzoek. 7.2 Resultaten signalering van kindermishandeling Resultaten 2010 en 2012 Voor alle voorwaarden gold dat het aantal huisartsenposten met een voldoende score in 2012 aanzienlijk is toegenomen. Ruim een kwart van de huisartsenposten scoorde nog onvoldoende op de voorwaarden protocol aanpak kindermishandeling en gebruik van een checklist met screeningsvragen. Bijna de helft van de huisartsenposten had in 2012 geen gestructureerde samenwerking met het Advies en Meldpunt Kindermishandeling (AMK) en onvoldoende scholingsbeleid voor de triagisten. Ook had bijna de helft van de huisartsenposten in 2012 de informatievoorziening naar patiënten toe over de wijze waarop de huisartsenpost in zijn algemeenheid omgaat met kindermishandeling onvoldoende geregeld. De voorwaarde Bespreken van het protocol kindermishandeling met de huisartsen en hun waarnemers is in 2012 op een andere wijze bevraagd dan in In 2010 is gevraagd naar scholingsafspraken van de huisartsenposten met de huisartsen. Na overleg met de VHN is deze norm gewijzigd in het bespreken van het protocol met de huisartsen en hun waarnemers. De norm die in 2010 gesteld was voerde te ver omdat in zijn algemeenheid voor de bekwaamheid van de huisarts geldt dat deze voldoende mag worden geacht als de huisarts als zodanig is geregistreerd. Daarnaast is het verschil met de triagisten dat de huisartsen niet in dienst zijn van een huisartsenpost. Bij een derde van de huisartsenposten gebeurt het bespreken van het protocol met de huisartsen en hun waarnemers nog onvoldoende (figuur 1a en 1b). Pagina 34 van 99

35 Onderzoek naar invoering van meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling augustus 2013 Resultaten 2013 De huisartsenposten die nog onvoldoende scoorden op 1 of meerdere onderwerpen hebben eind 2012 en begin 2013 verbeterplannen aangeleverd bij de inspectie. Uit deze verbeterplannen bleek dat de huisartsenposten druk bezig zijn geweest om ook de laatste onderwerpen op orde te brengen binnen hun organisatie. In onderstaande grafiek heeft de inspectie de stand van zaken weergegeven per 18 maart jl. Voor de onderdelen 6 en 7 (schriftelijke afspraken met de ziekenhuizen) zijn de scores niet ingevuld. Tijdens het onderzoek en met name op basis van de informatie uit de bezoeken is de inspectie tot de conclusie gekomen dat deze afspraken een vanzelfsprekend onderdeel zijn van de reguliere samenwerking tussen de eerste- en de tweedelijnszorg en dat het te ver voert om te eisen dat deze afspraken voor kindermishandeling apart op schrift zijn gesteld. Deze twee onderdelen heeft de inspectie dan ook niet in het handhavingtraject opgenomen. Pagina 35 van 99

36 Inspectie voor de Gezondheidszorg Figuur 1c: scores per onderwerp in Gebruik meldcode huiselijk geweld 2012 Het merendeel van de huisartsenposten (60%) beschikte niet over een meldcode huiselijk geweld. 40% van de huisartsenposten gaf aan wel te beschikken over een meldcode huiselijk geweld (tabel 1). Tabel 1 Gebruikt uw praktijk een meldcode huiselijk geweld? (n=122) Ja Nee Totaal Van de 74 (60%) huisartsenposten die niet beschikten over een meldcode huiselijk geweld gaven de meesten aan te weten wanneer men de meldcode gaat gebruiken. 44 huisartsenposten gaven aan de meldcode te gaan gebruiken in huisartsenposten gaven aan de meldcode te gaan gebruiken in het jaar 2013 en voor 20 huisartsenposten was nog niet bekend wanneer zij de meldcode zullen gebruiken in hun instelling (tabel 2). Pagina 36 van 99