Urban Mobility in de toekomstt

Transcriptie

1 Urban Mobility in de toekomstt visie of realiteit? P+R OV

2 Urban Mobility in de toekomst visie of realiteit? De snelle opkomst van digitalisatie en elektrificatie van vervoer heeft grote gevolgen voor groot-stedelijke mobiliteit in de toekomst. Vervoersstromen zoals we die nu kennen gaan snel veranderen door de beschikbaarheid van nieuwe technologie. Allego denkt na over deze veranderingen en werkt samen met partners aan de best mogelijke oplossingen voor vervoer in de toekomst, vanuit de overtuiging dat elektrisch rijden hierin een cruciale rol zal spelen. Investeren in infrastructuur voor de toekomst is verstandig indien ook alle reeds beschikbare infrastructuren, van weg, rail en water tot het elektriciteitsnetwerk, aansluiten op de huidige en toekomstige behoeftes. De investeringen moeten zich met name richten op de groeiende behoefte aan elektrische mobiliteit, zonder dat ze zorgen voor verspilling of onnodige overcapaciteit. Vervoersbewegingen in kaart Het is noodzakelijk om vervoersbewegingen in kaart te brengen om de behoeftes vast te stellen van zowel individueel vervoer, openbaar vervoer als distributie. Aan de hand van deze analyses kan bepaald worden waar behoeftes bij elkaar komen of gebracht kunnen worden, waar ze op elkaar passen en waar ze juist van elkaar gescheiden zijn. De huidige markten zijn versnipperd omdat gebruikers op verschillende manieren hun vervoersmiddel opladen. We hebben het dan ook niet alleen over de momenten en plaatsen waar gebruikers opladen, maar ook over de tijdsduur en de gevraagde capaciteit van het laden. Als daar een logische afstemming in aangebracht kan worden, dan heeft dit voordelen voor alle lagen van het infrastructurele eco-systeem. Deze afstemming van vervoersstromen kan bijvoorbeeld betekenen dat er een verplaatsing van binnenstedelijke vrachtdistributie plaatsvindt naar bijvoorbeeld de nacht en/of de vroege ochtenduren. Er is dan wel al beperkt openbaar vervoer, maar nog geen noemenswaardig woon-werkverkeer. Woonwerkverkeer geeft daarentegen twee pieken op een dag, met daartussenin veel minder verkeersaanbod maar wel een verhoogde laadbehoefte. Door de verschillende stromen en gebruiksmomenten op elkaar te leggen, wordt duidelijk waar zij bij elkaar komen in tijd, plaats en energiebehoefte. Het is daarom belangrijk dat alle betrokkenen op een slimme manier gebruikmaken van samenvallende patronen. Het gaat erom logische plekken te vinden in dat hele grote routenet van vervoersbewegingen, waar bijvoorbeeld de behoefte aan elektrisch opladen fysiek bij elkaar komt maar in tijd gescheiden kan worden. Hierdoor ontstaat er één integraal eco-systeem. Een goed voorbeeld is een knooppunt van buslijnen. Dat is een natuurlijk punt om elektrische bussen tussentijds op te laden. Maar de capaciteit van deze laadinfrastructuur is ook te gebruiken voor bijvoorbeeld vrachtdistributie. Vrachtwagens kunnen er buiten de venstertijden van het openbaar vervoer ook op hoog vermogen bijladen nadat ze hebben gelost en de terugreis naar hun distributiecentrum maken. De opschaling van een dergelijk knooppunt laat zich visualiseren aan de hand van een ziekenhuis als een kleine, op zichzelf staande stad. Door het (inter)regionale verzorgingskarakter van een ziekenhuis komen veel vervoersstromen bij elkaar die ogenschijnlijk los van elkaar staan. Artsen en verplegend personeel komen om een hele dienst werken, bezoekers komen voor maximaal een dagdeel en tal van leveranciers blijven maar kort om iets af te leveren. Maar in een elektrische toekomst is er wel een gezamenlijke behoefte om te laden, in die kortere of langere tijd. Daar moet iets mee te doen zijn. Wie er maar kort is, wil waarschijnlijk snel(ler) laden en heeft dus behoefte aan meer capaciteit in weinig tijd. Wie de hele dag de tijd heeft, kan op basis van dezelfde capaciteit in de infrastructurele daluren bijladen. Vanuit een technisch oogpunt is het voldoen aan een dergelijke gedifferentieerde behoefte zonder meer mogelijk. Er zijn zo nog volop voorbeelden te bedenken van plaatsen waar verschillende typen gebruikers en infrastructuren bij elkaar komen, maar nog niet optimaal gebruikmaken van de mogelijkheden die ze samen hebben. Daar is meer uit te halen. Door stromen met elkaar te verbinden, kan het gebruik van alle infrastructuur voor iedereen goedkoper worden. Gebruik wat er al is en wees voorbereid op groei De overgang van de huidige situatie naar de toekomst omvat zaken die we nu kunnen aanpakken, zoals het voldoen aan de laadbehoefte van de eerste gebruikersgroepen, het helpen standaardiseren van communicatie- en gebruiksprotocollen en het slim gebruik maken van de reeds beschikbare kennis en capaciteit voor toetredende gebruikersgroepen. Echter zijn er ook aspecten die momenteel nog lastig voorspelbaar zijn, zoals welke batterijvorm (capaciteit, voltage, samenstelling) de toekomst nog voor ons in petto heeft. Of zijn batterij-aangedreven voertuigen over vijf jaar achterhaald door een doorbraak van nieuwe opslagtechnologie? De mogelijke impact van deze aspecten kan dusdanig zijn dat deze nu al in een toekomstvisie moeten worden meegenomen. Dat vraagt om keuzes, anders dreigt het gevaar dat beslissingen die nu worden genomen kunnen leiden tot problemen, pieken of inefficiënties in de toekomst. Het uitbreiden van de capaciteit van het elektriciteitsnet is een voor de hand liggende maar prijzige oplossing. Daarnaast wordt dit vaak gedaan met een investeringstermijn van 30 tot 60 jaar waardoor er ver genoeg in de toekomst moet worden gekeken. Een elektrische infrastructuur bestaat uit verschillende lagen waarbij uitbreiding in 2 Whitepaper Allego 2015 Urban Mobility visie of realiteit 3

3 capaciteit de laag is die de grootste initiële investering vraagt. Als we hier bij het aanleggen van een nieuwe elektrische infrastructuur rekening mee houden, dan ligt het meer voor de hand om de toplagen te flexibiliseren en waar mogelijk te standardiseren. Hoe flexibeler het systeem is op basis van een beperkt aantal standaarden des te flexibeler het is om toekomstige groei zonder problemen aan te kunnen. De keuzes van vandaag moeten daarom zoveel mogelijk `no regrets beslissingen zijn die in elk scenario hun meerwaarde hebben. Voorkom dat er teveel standaarden naast elkaar gaan bestaan en dat iedere doelgroep met volledig gescheiden infrastructuur bediend wordt. Dat risico ligt wel op de loer omdat allerlei stimuleringsinitiatieven per doelgroep gesegmenteerd zijn. Hierdoor dreigen initiatieven langs elkaar heen te werken. Dit kan efficiënter! Leren en excelleren in plaats van dat iedere sector opnieuw het wiel uitvindt, is hierbij het credo. Standaardisatie tussen elektrisch autorijden, bus- en vrachtwagenvervoer, varen en vliegen lijkt dan voor de hand te liggen, maar staat momenteel nog in de kinderschoenen. Dit komt onder andere doordat de kerntoepassingen van de vervoersmiddelen zo ver van elkaar af lijken te staan. Een integrale aanpak is dus een vereiste om de gewenste optimalisatie voor elkaar te krijgen. Het bij elkaar brengen van de verschillende betrokken partijen versnelt de ontwikkeling van een integrale elektrische laadinfrastructuur en verbetert de communicatie tussen de verschillende betrokken partijen en de behoeftes van gebruikers en beheerders. In de nabije toekomst wordt voor de te verwachten groei van de vraag naar opladen gebruik gemaakt van de elektriciteitsinfrastructuur die er nu al is. Als de vraag en het gebruik gaan groeien, dan kijken we eerst naar flexibiliteit van het vervoer en de flexibiliteit van de toplagen van het infrastructurele eco-systeem,voordat er in de toekomst extra netcapaciteit bij moet komen. Indien die uitbreiding van capaciteit noodzakelijk blijkt, kan er een verdere inschatting gemaakt worden hoe de behoefte zich dan verder zal ontwikkelen. Te veel capaciteit aanleggen die vervolgens onbenut blijft, is niet zinvol. Te weinig capaciteit bezorgt de klant problemen. Het moet dus passend zijn en tegelijk flexibel genoeg om te groeien als het toenemend gebruik daar om vraagt. De beslissers Wie zijn de bepalende stakeholders voor het ontstaan van een dergelijk integraal ecosysteem? Afhankelijk van de schaal zijn dat de verschillende locatiehouders en beheerders van de lokale openbare ruimte. Dus overheden (Europees, landelijk, provinciaal, gemeente, stad, wijk) en de eigenaren van private instellingen zoals ziekenhuizen, restaurants, meubelboulevards, parkeergarages enzovoort. Daarnaast zijn er nog de beheerders van vervoerstromen, gedeeltelijk de overheden, maar ook de vervoersbedrijven en transporteurs. Gezamenlijk kunnen zij de initiatoren van projecten zijn en de Welke verantwoordelijkheid neemt u? OV noodzakelijke randvoorwaarden creëren. Zij zitten aan het spreekwoordelijke stuur. Deze groep is relatief klein, omdat de meeste van hen de verantwoordelijkheid hebben over een groot aantal gebruikers en plekken waar projecten kunnen komen. De stakeholders werken nu vooral vraaggedreven. Momenteel is er in Nederland veel vraag naar laadpalen vanuit zakelijke berijders van elektrische auto s. Dus voorzien met name lokale overheden en bedrijven hierin. Als de vraag mogelijk verschuift, is het belangrijk dat zij meebewegen, aanvullende stakeholders laten aansluiten en waar mogelijk al geanticipeerd hebben zodat ze op tijd klaar zijn om eventuele verschuivingen op te kunnen vangen. Dat vraagt veel van het voorstellingsvermogen van de beslissers. Een gezamenlijke visie, doelen en roadmap voor de langere termijn zijn hierbij van doorslaggevend belang. In de toekomst zal schaarste ontstaan Afhankelijk van technologische ontwikkelingen zal het reisgedrag blijven veranderen. 4 Whitepaper Allego 2015 Urban Mobility visie of realiteit 5

4 Bijvoorbeeld door de zelfrijdende auto. Hoewel nu nog toekomstmuziek, moeten partijen er rekening mee houden dat vervoersstromen in de toekomst sterk zullen veranderen. Het gedrag van gebruikers van vervoer verandert, sneller dan we misschien verwachten, door nieuwe technologische mogelijkheden en door mentaliteitsverandering. Dat laatste zien we terug in de opkomst van gedeeld bezit. Mensen willen niet perse meer iets bezitten, maar de beschikking hebben over iets, op het moment dat ze het nodig hebben. Niet alleen de consument, maar ook de industrie stimuleert straks die mentaliteitsverandering. De industrie wil zelf de controle houden over goederen en alles wat daarbij hoort. Deze bevatten namelijk belangrijke grondstoffen, intellectueel eigendom en dergelijke. Gedreven door schaarste worden dit factoren die voor hen van essentieel belang zijn. Dat gaat het economisch model verregaand veranderen: van verkoop en overdracht van bezit naar het betalen voor het gebruik van iets dat je niet bezit. Grootschalige initiatieven als het Car2Go project in Amsterdam, met elektrische Smarts, sluiten aan bij die veranderende mentaliteit. Als vervoermiddel en plek van verblijf van elkaar gescheiden raken, kan dat grote gevolgen hebben voor de manier waarop we met ruimte omgaan. De methodiek van het overal kunnen instappen en ook weer achterlaten vraagt nu om een fijnmazig netwerk. Als dit gecombineerd kan worden met de autonome vervoersmiddelen dan zouden er hotspots kunnen ontstaan die mogelijkheden bieden om laadbehoeftes met andere vervoersmodaliteiten te combineren, waardoor zo n hotspot infrastructureel optimaal benut kan worden. Model rondom elektriciteitsopwekking verandert Ook het businessmodel rond stroomopwekking gaat veranderen. Als bedrijven en particulieren meer met duurzaam opgewekte energie gaan werken, wordt er steeds meer stroom decentraal opgewekt. Dit betekent dat mensen en/of bedrijven niet alleen meer automatisch stroom afnemen van het elektriciteitsnet, maar zelfs terugleveren aan het net. In de toekomst kan het zo zijn dat stroom (op sommige momenten) niets meer kost. Dat betekent een fundamentele wijziging in de rol van het huidige energiesysteem en de betrokken partijen. Het verdienmodel kan dan niet meer gebaseerd zijn op het leveren van stroom, maar verschuift naar serviceverlening en faciliteren. Naast de wijzigingen in het business model van energieproductie, -verkoop en -distributie, biedt dit ook veel kansen om slimmer om te gaan met beschikbare capaciteit en opwek. Vraag en aanbod komen fysiek dichter bij elkaar; centrale toevoer is daardoor minder essentieel. Lokale opslag van energie kan voor spreiding in energie zorgen of pieken afdekken die verzwaring van de centrale capaciteit kan voorkomen. Wat is er nu al mogelijk? Wat we vandaag de dag kunnen invullen: laadpunten voor auto s is wat de meesten kennen. Elektrische bussen, vrachtwagens, boten en zelfs vliegtuigen bestaan al. De ontwikkeling gaat intussen door en biedt ruimte voor variabelen. Moeten vervoersmiddelen bijvoorbeeld een grote accu krijgen waarmee ze de hele dag vooruit kunnen of is het beter om een kleinere accu te gebruiken, zodat er meer ruimte is voor passagiers en/of goederen, maar dat er tussentijd bijgeladen moet worden? Of ontwikkelen PV-panelen zich zodanig dat integratie in auto s mogelijk en zinvol wordt en dient een laadinfrastructuur dan alleen nog maar als backup? Door het doen, vallen en weer opstaan kan pas concreet antwoord worden gegeven op deze vragen. Maar dat betekent wel dat we het gezamenlijk moeten gaan doen! Urgentie De toekomst van elektrisch vervoer is dichterbij dan we denken en daarom roept Allego alle betrokken publieke en private partijen op om samen na te denken over toekomstscenario s en hoe daar nu al op voor te bereiden. De urgentie van de aanstaande veranderingen wordt nog niet altijd gezien. Daarom nodigen wij alle betrokkenen uit om mee te denken en mee te doen. Want hoewel sommige toekomstscenario s nu lastig - laat staan goed - voorspelbaar zijn kunnen nieuwe technologieën, als ze breed bereikbaar en tegen acceptabele kosten beschikbaar worden, een hele snelle gedragsverandering teweegbrengen. De manier van gebruiken kan ineens heel snel veranderen. Gezamenlijk moeten wij er ons bewust van worden wat er in de nabije toekomst gaat gebeuren. Hoe kunnen we nú één systeem ontwikkelen dat nu bruikbaar is en houdbaar blijft in de toekomst. Allego neemt graag de verantwoordelijkheid voor een slim integraal laadnet en kan daarmee een spil zijn die de behoeftes van verschillende partijen bij elkaar brengt. 6 Whitepaper Allego 2015 Urban Mobility visie of realiteit 7

5 Whitepapert Allego 2015 Over Allego Allego realiseert en beheert laadinfrastructuur voor elektrisch vervoer in Nederland, België en Duitsland. Allego wil dat iedereen altijd en overal zorgeloos kan laden. Eenvoudig en betaalbaar. De wensen van e-rijders en andere eindgebruikers vormen de basis van haar oplossingen. Door gebruiksvriendelijke en toekomstvaste oplossingen te realiseren, biedt Allego betrouwbare, kosteneffectieve en slimme laadoplossingen in de openbare ruimte, op het werk en onderweg, met de services die horen bij de mobiliteit van de toekomst. Kijk voor meer informatie op: of volg Allego op Facebook en Twitter voor regelmatige updates. Contact Patrick Langevoort Innovation & Product Manager Allego M E patrick.langevoort@allego.eu