Gemeenteraad Zaanstad. Wethouder drs. D.D. Straat (075) / 2254 DOORKIESNUMMER (Mevr. W. Koops / Dhr. E. de Niet)

Transcriptie

1 Memo gemeente Zaanstad wethouder drs. D.D. Straat AAN Gemeenteraad Zaanstad KOPIE AAN VAN Wethouder drs. D.D. Straat (075) / 2254 DOORKIESNUMMER (Mevr. W. Koops / Dhr. E. de Niet) DATUM 17 augustus 2015 AANTAL PAGINA S ONDERWERP beantwoording technische vragen CU m.b.t. Detailhandelsvisie Zaanstad Geachte leden van de gemeenteraad, In het kader van de behandeling van de Detailhandelsvisie Zaanstad zijn door de fractie van de CU schriftelijke vragen gesteld. In deze memo worden deze vragen beantwoord. Vraag 1: blz. 4 nieuwe initiatieven (uitbreiding van de winkelfunctie) binnen de hoofdstructuur zijn van harte welkom, daarbuiten niet. Wat verstaat u onder nieuwe initiatieven die niet welkom zijn? Graag expliciteren of voorbeelden wat dit beleid anders maakt dan het bestaande. De door ons beschreven ontwikkelingen, vooral druk op fysieke winkelmeters, maken scherpe keuzes onvermijdelijk. De keuze om in te zetten op de hoofdstructuur betekent dat wij geen medewerking verlenen aan initiatieven die hier buiten vallen. Consumenten willen kijken en vergelijken. Clustering betekent versterking van een winkelgebied. Het kan om allerlei soorten detailhandel gaan. Een voorbeeld van een niet gewenste solitaire winkel buiten de hoofdstructuur is de Jeans Factory te Wormerveer. Deze is onlangs failliet gegaan. Overigens blijft het bestemmingsplan, ook voor initiatieven buiten de hoofdstructuur altijd leidend. Dit betekent dat wanneer bijvoorbeeld een winkel wegtrekt uit winkelcentra die niet tot de hoofdstructuur behoren (bijvoorbeeld Rooswijk, Westzaan Kerkbuurt en Zilverschoonplein) hier een andere winkel voor kan terugkeren. Echter aan uitbreiding van winkelvloeroppervlakte in deze centra zullen wij geen medewerking verlenen. 1

2 Tot slot: ook in de oude visie werd ingezet op versterking van de dorpskernen en Zaandam-centrum. Het verschil is dat wij, gezien de recente ontwikkelingen in de detailhandel, inzet op al deze kernen niet meer realistisch achten. Bovendien bevat de nieuwe visie ter beoordeling van nieuwe initiatieven een helder en transparant afwegingskader. De oude visie was wat dit betreft minder concreet en kwam het vaak neer op handelen in de geest van het beleid. Vraag 2. Supermarkten: wat is bij uitvoering van deze nieuwe visie de verwachte spreiding van winkels voor de dagelijkse boodschappen (aandachtspunt inleiding blz. 6)? Het zou nu gemiddeld 700 m zijn. Oud-Zaandijk mist een supermarkt op loopafstand. Volgens de hoofdstructuurgedachte zijn de 3000 inwoners ook in de toekomst niet bediend. Blz. 20,21 Provinciaal Beleid en Stadsregio spreken over aanvaardbare afstand. Wat is aanvaardbaar? Hoe wordt dat bepaald? De visie stuurt niet op een concrete gemiddelde afstand, wel op een mate van concentratie van detailhandel. Op termijn zou dit kunnen betekenen dat de gemiddelde afstand toeneemt. Een supermarkt voor iedere burger op loopafstand is een illusie. Jurisprudentie leert dat het uitgangspunt is het doen van dagelijkse boodschappen op aanvaardbare afstand van de woonplaats. Wat nu concreet een aanvaardbare afstand is, is nergens bepaald. Wel kan gesteld worden dat Zaanstad op dit punt beter scoort dan het landelijk gemiddelde. Gemiddeld genomen hebben Zaankanters binnen 700 meter van hun woning een supermarkt en kunnen zij binnen 500 meter hun overige boodschappen doen (zie bijlage 3a van de Detailhandelsvisie). Voor Nederland liggen deze cijfers op 900 respectievelijk 800 meter (Bron: CBS/Locatus). Naast de fysieke nabijheid van winkels zijn er verder ook steeds meer mogelijkheden om boodschappen thuis te laten bezorgen. Voor sommige doelgroepen is de nabijheid van winkels extra van belang, bijvoorbeeld voor senioren. Bij de planning van seniorenhuisvesting wordt er in Zaanstad dan ook naar gestreefd deze zoveel mogelijk in de buurt van winkels te realiseren. Hierbij is een loopafstand van maximaal 500 meter het uitgangspunt. Uitgangspunt van de visie is in te zetten op versterking van kansrijke winkelgebieden. Beoordeling van kansrijkheid is gebaseerd op expert-opinion en meningen van winkeliers en andere betrokkenen in workshops. Kansrijke gebieden zijn niet geografisch evenredig gespreid over de stad. In oud- Zaandijk is momenteel geen supermarkt aanwezig. Daarom is dit ook geen onderdeel van de hoofdstructuur. Ook zijn er de afgelopen jaren geen aanvragen geweest om hier een supermarkt te realiseren. Dit heeft onder meer ook te maken met het feit dat het gebied al bediend wordt door de Deka XL in Wormerveer en de AH (onder de A8) in Koog aan de Zaan. 2

3 Vraag 3. Evaluatie koopzondag (aandachtspunt inleiding blz. 6). Een evaluatie is bij de invoering in 2011 beloofd aan de 70% van de winkeliers die toen geen behoefte aan een koopzondag hadden. De evaluatie uit oktober 2014 heeft een te lage respons (7%) om daar veel conclusies uit te trekken. Kunt u aangeven wat hier de oorzaak van is? Het standpunt van de grotere winkeliers is vanaf de start duidelijk, van de kleinere is dat wisselend. Welke mogelijkheden zijn er voor een vervolgonderzoek onder de kleinere winkeliers uit de verschillende gebieden van Zaanstad? Ook willen we antwoord op onderstaande vragen in een evaluatie naar werken op de zondag: - wat is de ervaring van het winkelpersoneel, bijv. naar het al dan niet gedwongen zijn om te werken op zondag en de impact op hun sociale leven? - wat zijn sinds de invoering de effecten geweest op het verenigingsleven, de sportclubs, het vrijwilligerswerk? Kunt u aangeven op welke manier dit onderzocht kan worden en wat dit kost? Kan het Koopstromenonderzoek van de Provincie (blz. 43) hierin een rol spelen? Kent u de onderzoeksvragen en wordt in het onderzoek ook winkelopeningstijden meegenomen? Kunt u dit aankaarten bij de Provincie? Een lage respons bij onderzoeken onder ondernemers is vrij gebruikelijk. Bovendien is er een trend dat de respons op enquêtes terug loopt. Mogelijk leeft het onderwerp niet meer zo sterk bij de winkeliers. Wij hebben via meerdere kanalen (o.a. nieuwsbrief ZON) getracht de respons te verhogen. De vragen die u stelt over ervaringen van personeel zouden onderzocht kunnen worden door enquêtes te houden onder het personeel. Voorwaarde is wel dat de winkeliers hiertoe bereid zijn. De kosten van een dergelijk onderzoek schatten we op De vragen over de effecten van zondagsopenstelling op het verenigingsleven, de sportclubs en vrijwilligerswerk, zijn zeer lastig te beantwoorden, omdat er ook andere factoren een rol spelen. Het mogelijke effect van zondagopenstelling op bijvoorbeeld een teruglopend ledental van een sportclub is daarmee niet zondermeer te isoleren. Het koopstromenonderzoek brengt in beeld waar en wanneer mensen hun boodschappen doen. Op die manier kunnen effecten van openingstijden worden gemeten. Het onderzoek is dus gericht op de consument en niet op het personeel van winkels. Vraag 4. Verbinding Zuiderhout en Centrum (bl. 31). Bewegwijzering en Openbaar vervoer is een goede stap maar welke ideeën zijn er zoal over verbetering van de fysieke verbinding en wordt hier ook aan gewerkt? Er zijn nog geen concrete ideeën over verbetering van de fysieke verbinding. 3

4 Vraag 5. Wonen boven winkels staat al jaren op de ideeënlijst om een uitgestorven winkelgebied te voorkomen. Wat is er de afgelopen jaren mee gebeurd en wat nu? Vanuit het programma Inverdan is/wordt hier op verschillende wijzen aandacht aan besteed. Hier is/ wordt ook over gerapporteerd in de halfjaarlijkse rapportage van Inverdan. Er is een subsidieregeling gevelverbetering en wonen boven winkels. In 2013 is het rapport Wonen boven Winkels door externe initiatiefgroep opgesteld en is hier een brochure over uitgegeven. In het Supervisie overleg Inverdan wordt bij elke verbouwing/ nieuwbouw aandacht gevraagd/ suggesties gedaan voor het toevoegen van de functie wonen boven de winkels aan de gracht. Dit heeft geresulteerd in de toevoeging van een aantal woningen aan de gracht. Het initiatief ligt dus bij de marktpartijen. De gemeente neemt niet financieel het voortouw. Met een brochure worden partijen op de mogelijkheden gewezen en het programma Inverdan fungeert als loketfunctie. Vraag 6. Diversiteit en kwaliteit van winkels: welke ideeën zijn er over vergroting van diversiteit en kwaliteit en wordt hier ook uitvoering aan gegeven? Vergroting van diversiteit en kwaliteit is mogelijk door de acquisitie hierop in te richten (bepaalde branches verleiden). Met Stadshart Zaandam is/wordt hier bijvoorbeeld actief op ingezet. In de pilot Aangename Aanloopstraten zal e.e.a. ook aan de orde komen. Verder zijn in Krommenie en Wormerveer ondernemers met succes hard aan de weg aan het timmeren om hun centrum op de kaart te zetten, mede door de branchering te verruimen. 4

5 Vraag 7. Leegstand: is er een goed beeld van de oorzaak, inclusief contact met de eigenaars, huurprijzen, inspanning om te verhuren, op te knappen, tijdelijk (ander) gebruik? Worden er veel verzoeken tot transformatie gedaan? De leegstand komt door de overbewinkeling (te veel vierkante meters in de markt) die het gevolg zijn van landelijke ontwikkelingen, zoals bijvoorbeeld de crises en de toename van internetverkoop. Er is verder geen goed beeld van de diepliggendere oorzaken en wat daar aan gedaan kan worden. Dit is ook een van de zaken die met de visie wordt beoogd boven tafel te krijgen, o.a. door het aanstellen van een winkelcoördinator. Bij WABO-aanvragen zitten af en toe verzoeken tot transformatie. Vaak staat Zaanstad hier welwillend tegenover. Verder zijn reeds via sommige bestemmingsplannen, bijvoorbeeld m.b.t. RSC Noorderveld, de mogelijkheden verbreed. Er wordt dus aan de voorwaarden om transformatie te laten plaatsvinden gewerkt. Vraag 8. Rozenhof (blz.29): leegstand is bekend maar ook het gebied tussen Rozenhof en Gracht met coffeeshop is een enge plek. Welke aandacht is hiervoor? De eigenaar van de Rozenhof heeft ideeën om de leegstand in het winkelcentrum tegen te gaan. Naast interne verbouwingen, de toevoeging van winkels en de eventuele verplaatsing van de bestaande winkels, is er oog voor het opknappen/aanpakken van de openbare ruimte rondom het complex. Het is de bedoeling dat de Zilverpadsteeg wordt opgewaardeerd en/of heringericht. Vraag 9. Knooppunten: woningbouw wordt interessant rond knooppunten van wegen/stations. Toch wordt hier niets over gezegd in deze visie. Ook kansrijke knooppunten zouden nu al als potentiële winkellocaties kunnen worden benoemd. Uitgangspunt is dat we de hoofdstructuur willen versterken. Met de visie worden in elk geval wel XSsupermarkten (supermarkten met minder dan 500 m2 winkelvloeroppervlak) toegestaan op trafficlocaties (locaties waar veel passanten die zich doorheen bewegen, zich oriënteren of moeten wachten, zoals bijvoorbeeld stations). 5

6 Vraag 10. Internetafhaalpunten bij voorkeur in bestaande structuur. Wat is de redenatie hierachter? Het brengt alleen maar extra vervoersbewegingen in toch al drukke gebieden, met parkeerdruk en alleen afhalen brengt geen extra aankoop. In Oostzaan heeft AH juist een afhaalpunt bij de snelweg gecreëerd, helemaal buiten de winkelgebieden. De redenatie achter de voorkeur voor in de bestaande structuur is de beoogde concentratie van de detailhandel. Wel is, juist vanwege de verkeersaantrekkende werking, ook aangegeven dat bedrijventerreinen ook (en soms zelfs beter) geschikt zijn. Daarnaast maken Noorderveld en Zuiderhout sowieso al onderdeel uit van de hoofdstructuur. Tot slot zijn er verschillende soorten afhaalpunten, variërend van een AH langs de snelweg, waar alleen boodschappen worden afgehaald tot een afhaalpunt van BOL.COM in de Albert Heijn in een winkelcentrum, waarmee ook nog combinatiebezoek wordt beoogd. Vraag 11. blz. 24 kies voor elk winkelgebied een duidelijk profiel. Wie kiest dit profiel? Zijn winkeliers betrokken bij de profielkeuze van hun gebied? Sterke punten en profiel kunnen tezamen zorgen voor aantrekkelijkheid en daardoor versterking van een winkelgebied. Het kiezen van een duidelijk profiel is zeker iets wat vanuit de winkeliers naar voren moet komen. De visie is o.a. tot stand gekomen door het houden van workshops met winkeliers, waarin de verschillende winkelgebieden beoordeeld zijn en kansrijke centra benoemd zijn. Vraag 12. blz. 28 XS-supermarkten: kunt u uitleggen waarom XS-supermarkten wel welkom zijn op trafficlocaties maar niet buiten de hoofdstructuur terwijl zij juist in wijken waar geen supermarkt (meer) is zou kunnen voorzien in een behoefte (boodschappen en ontmoeting)? De trend met betrekking tot supermarkten is schaalvergroting. Over het algemeen willen ondernemers alleen nog maar grote supermarkten. Uitzondering hierop zijn supermarkten op OVknooppunten, hier is een vraag naar kleine supermarkten. Deze zijn gericht op een hele andere doelgroep, namelijk de reiziger die even snel nog een paar boodschapjes wil doen. 6

7 Vraag 13. Aangename aanloopstraten: nu niet zo benoemd maar Vinkenstraat, Stationsstraat en Russische Buurt zijn de straten/gebieden waardoor mensen het stadshart bereiken, ook hier zou wat ons betreft aandacht voor mogen komen. Vanuit de gedachte van concentratie is het winkelgebied Stadshart Zaandam beperkt in omvang. Uit loopstromenonderzoek is gebleken dat de door u genoemde straten weinig passanten hebben. E.e.a. wil niet zeggen dat er voor deze straten geen aandacht is. De straten behoren bijvoorbeeld tot het programma Inverdan en maken onderdeel uit van het Verkeersplan Centrum. En de Russische Buurt krijgt bijvoorbeeld ook volop aandacht vanuit stedelijke vernieuwing. Met vriendelijke groet, Wethouder drs. D.D. Straat 7