Beleidsnota implementatie nieuwe Wet ruimtelijke ordening

Transcriptie

1 Beleidsnota implementatie nieuwe Wet ruimtelijke ordening Gemeente Sluis Vastgesteld door de gemeenteraad d.d. De griffier, De voorzitter, mr. P.T.G. Claeijs J.F. Sala 1

2 Inhoudsopgave 1. Aanleiding 2. De oude WRO beschreven 3. De nieuwe Wro beschreven 4. Bevoegdheden in de Wro 5. Nieuwe ruimtelijke instrumenten: pas op de plaats maken! 6. Afwegingen en conclusies m.b.t. inzet nieuw instrumentarium 1. Aanleiding Op 1 juli 2008 treedt de nieuwe Wet ruimtelijke ordening (hierna: Wro) in werking. Daarmee komt de huidige Wet op de Ruimtelijke Ordening (hierna: WRO) te vervallen. Met de inwerkingtreding van de Wro verandert er veel voor de gemeente Sluis. In deze beleidsnota wordt aangegeven wat de consequenties zijn en hoe de nieuwe wet geïmplementeerd zal worden in de gemeente Sluis. Een aantal belangrijke veranderingen ten opzichte van de huidige WRO is: - het wettelijk verplichte digitale planproces en de digitale ontsluiting; - het ingrijpend wijzigen van de huidige planologische procedures (o.a. het vervallen van de vrijstellingsprocedure als bedoeld in artikel 19 WRO); - de introductie van nieuwe instrumenten (projectbesluit en beheersverordening); - de herpositionering van het bestemmingsplan als het centrale instrument binnen de ruimtelijke ordening; - een financiële sanctie als de gemeente geen actuele bestemmingsplannen heeft. Vanwege de ingrijpende gevolgen van de Wro voor zowel gemeente als burgers, zijn een aantal bestuurlijke keuzes gewenst. Met name voor wat betreft de inzet van de nieuwe instrumenten en de doorberekening van de kosten voor de inzet van deze instrumenten aan de burger. Deze beleidsnota bevat besluitvorming op hoofdlijnen. De keuzes die gemaakt moeten worden kunnen als volgt worden samengevat: - De gemeente moet per 1 juli 2008 beschikken over een gebiedsdekkende structuurvisie. De gemeente Sluis heeft geen structuurplannen en visies die de juridische status toekomen zoals in de nieuwe wet bedoeld. Dit betekent dat de gemeente op 1 juli 2008 niet voldoet aan haar wettelijke verplichting. Het is zaak zo snel mogelijk te voldoen aan de wettelijke verplichting. Hoe wenst de gemeenteraad dit te verwezenlijken? - Hoe kan de gemeente ervoor zorgen dat zij over een actueel bestemmingsplannenbestand beschikt? - Acht de raad het wenselijk het projectbesluit in te zetten voor projecten die niet passen binnen het geldende bestemmingsplan? Zo ja, wordt de procedure gedelegeerd aan het college van burgemeester en wethouders? - Hoe staat de raad tegenover de inzet van de beheersverordening voor gebieden waar geen ruimtelijke ontwikkelingen worden verwacht? - Hoe wordt omgegaan met het verhalen van de kosten richting ontwikkelaars en burgers? Het betreft de kosten die gemaakt worden voor het nemen van een projectbesluit (opstellen ruimtelijke onderbouwing) en/of het opstellen van een (daaropvolgend) bestemmingsplan ten behoeve van een specifieke ontwikkeling. - Hoe wil de raad omgaan met het verlenen van inspraak ten aanzien van beleidsvoornemens betreffende de voorbereiding of de herziening van ruimtelijke plannen (o.a. bestemmingsplannen) en ruimtelijke visies? 2

3 2. De oude WRO beschreven 2.1 Inleiding Rijk, provincies en gemeenten leggen in ruimtelijke plannen vast hoe Nederland er nu en in de toekomst uit gaat zien. De WRO regelt hoe deze plannen tot stand komen en gewijzigd kunnen worden. Het nationale beleid ligt vast in de Nota Ruimte. Het provinciale ruimtelijke beleid ligt vast in het Omgevingsplan. Het ruimtelijk beleid van gemeenten ligt vast in gemeentelijke structuurplannen en bestemmingsplannen. 2.2 Gemeentelijk ruimtelijk beleid Structuurplan Momenteel kan de gemeenteraad een structuurplan vaststellen voor (een gedeelte van) het grondgebied, waarin toekomstige ontwikkelingen worden aangegeven. Binnen onze gemeente zijn er wel knelpuntennota s, structuurschetsen en andere visies vastgesteld, maar deze zijn niet volgens de formeel wettelijke procedure als bedoeld in hoofdstuk IV, afdeling 2 van de WRO tot stand gekomen. Bestemmingsplan Het bestemmingsplan is de juridische basis voor de toetsing van aanvragen voor een bouwvergunning, aanlegvergunning en sloopvergunning. Het is een beleidsstuk waarin de gemeenteraad zijn visie op de toekomstige ruimtelijke ontwikkeling van zijn grondgebied neerlegt en aan de burger door middel van bestemmingen en voorschriften dwingend oplegt. Bestemmingsplannen moeten eens in de tien jaar worden herzien. Dit was tot nu toe altijd een termijn van orde. In de praktijk zijn veel bestemmingsplannen in de gemeente Sluis ouder dan tien jaar. Een inhaalslag voor de actualisering van bestemmingsplannen loopt momenteel. In de wet en in het bestemmingsplan zijn flexibiliteitsinstrumenten opgenomen. Het betreffen wijzigings- en uitwerkingsbevoegdheden van het college van burgemeester en wethouders en de binnenplanse en buitenplanse vrijstellingen, waarvan de vrijstellingsprocedure als bedoeld in artikel 19 WRO het meest toegepast wordt. 3. De nieuwe Wro beschreven Structuurvisies Op basis van de nieuwe wet zijn gemeenten, provincies en Rijk verplicht hun beleid neer te leggen in één of meerdere structuurvisies. De structuurvisie moet voor het hele grondgebied worden vastgesteld en dient de hoofdlijnen van ruimtelijke ontwikkelingen en de uitgangspunten van het te voeren ruimtelijk beleid te bevatten. Ook moet worden aangegeven hoe dat beleid zal worden uitgevoerd. Een structuurvisie wordt door de raad vastgesteld en is verplicht digitaal. Op het niet vaststellen van een structuurvisie staat geen directe sanctie. De invoeringswet Wro bevat geen overgangstermijn waarbinnen gemeenten moeten voldoen aan de verplichting tot het hebben van een gebiedsdekkende structuurvisies. Wel is er een indirecte sanctie omdat het niet vaststellen van een structuurvisie gevolgen heeft voor de toepassing van de grondexploitatiewet. Bestemmingsplannen De inhoud van het bestemmingsplan verandert door de nieuwe Wro niet. Wel de vormgeving ervan. Het bestemmingsplan wordt in de Wro ge(her)positioneerd als het centrale instrument binnen de ruimtelijke ordening voor de gemeente. Een verandering is dat het bestemmingsplan verplicht wordt voor het hele gemeentelijke grondgebied, in plaats van alleen voor het buitengebied. Onder de nieuwe wet moeten alle (nieuwe) bestemmingsplanprocedures digitaal doorlopen worden. Verder moeten de bestemmingsplannen eens in de tien jaar geactualiseerd worden. Indien de gemeente dit nalaat, dan mogen er geen leges worden geheven voor door de gemeente 3

4 verstrekte diensten die betrekking hebben op het plan: geen leges dus voor bouwvergunningen, aanlegvergunningen en sloopvergunningen. Nieuw in de Wro is dat bestemmingsplannen niet meer door GS moeten worden goedgekeurd. Het verplichte vooroverleg blijft echter bestaan en het college van GS kan - net zoals iedere burger - tegen een ontwerp-bestemmingsplan een zienswijze indienen. Ook in het vervolgtraject staat GS beroep open bij de Raad van State. Bovendien kan GS een aanwijzing geven om een specifiek onderwerp te regelen. De gemeenteraad moet dan binnen een jaar een bestemmingsplan vaststellen. Tenslotte kan GS een veto uitspreken over een bestemmingsplan: indien een (onderdeel van een) bestemmingsplan in strijd is met een provinciaal belang, dan kan GS het bestemmingsplan geheel of gedeeltelijk blokkeren. Inpassingsplannen Provincies en Rijk krijgen de bevoegdheid zelf bestemmingsplannen vast te stellen. Zij kunnen alleen van deze bevoegdheid gebruik maken als provinciale of nationale belangen dit vorderen. Voorbereidingsbesluit Het voorbereidingsbesluit verandert weinig. Flexibiliteitsinstrumenten Wijzigingsbevoegdheid en uitwerkingsplicht / binnenplanse ontheffingen / tijdelijke ontheffingen Deze bevoegdheden van het college van burgemeester en wethouders blijven in de nieuwe wet bestaan. Buitenplanse vrijstelling De huidige vrijstellingsprocedure als bedoeld in artikel 19, leden 1 en 2 WRO verdwijnt helemaal. Enkel de regeling van de planologische kruimelgevallen, zoals bedoeld in het huidige artikel 19, lid 3 WRO, wordt in de nieuwe Wro gehandhaafd. Het college van burgemeester en wethouders kunnen op grond van bij AMvB aangegeven gevallen, ontheffing verlenen van het bestemmingsplan. Deze gevallen zijn bepaald in een nieuw Besluit op de ruimtelijke ordening (hierna: Bro). Voor zover nu bekend, zal het aantal kruimelgevallen sterk verminderen. Projectbesluiten Onder politieke druk heeft de wetgever besloten een nieuw instrument, het projectbesluit, in de nieuwe wet op te nemen. Een projectbesluit kan gebruikt worden als het bestemmingsplan een bepaalde ontwikkeling of een bepaald project niet toestaat en men een dergelijke activiteit toch mogelijk wil maken, zonder meteen een nieuw bestemmingsplan te hoeven maken. Het nemen van een projectbesluit is een bevoegdheid van de raad. Deze bevoegdheid kan worden gedelegeerd aan B&W. Een projectbesluit moet voorzien zijn van een goede ruimtelijke onderbouwing. Dit betekent dat aangetoond moet worden dat het plan past binnen het rijks- provinciaal- en gemeentelijk beleid, en dat alle sectorale toetsen moeten worden gedaan (milieu, flora en fauna, luchtkwaliteit, archeologie, water, verkeer, ). Omdat de actualiteit van bestemmingsplannen van groot belang is, moet het projectbesluit gevolgd worden door een aanpassing van het bestemmingsplan. Deze aanpassing moet gebeuren binnen één jaar nadat het projectbesluit onherroepelijk is geworden. Zolang het bestemmingsplan niet is aangepast, kan de gemeente geen leges heffen van door de gemeente verleende diensten die betrekking hebben op het projectbesluit. Provincies en Rijk krijgen ook de bevoegdheid een projectbesluit te nemen. Dit kan alleen als het gaat om projecten van provinciaal of nationaal belang. 4

5 Beheersverordeningen Als er geen ruimtelijke ontwikkelingen worden voorzien in een gebied, dan kan de gemeente ervoor kiezen om in plaats van een bestemmingsplan, een beheersverordening te maken. Een beheersverordening legt de ruimtelijke situatie vast, zoals die op dat moment is. De verordening beschermt de bestaande situatie, zonder dat daarvoor een gedetailleerd bestemmingsplan hoeft te worden gemaakt. Er zijn voor de betreffende grondeigenaren echter weinig ontwikkelingsmogelijkheden. Ook beheersverordeningen moeten binnen tien jaar na vaststelling worden herzien. Indien de gemeente dit nalaat, dan mogen er geen leges worden geheven. De beheersverordening wordt vastgesteld zonder enige vorm van rechtsbescherming. Ondanks dat belanghebbenden geen enkele mogelijkheid hebben om in te spreken, zijn ze er wel direct aan gebonden. 4. Bevoegdheden in de nieuwe Wro Provincie Met de invoering van de Wro zal er nogal wat veranderen voor de diverse bestuursorganen. Weliswaar verliest de provincie een aantal bevoegdheden, maar daar staan nieuwe ingrijpende bevoegdheden tegenover. De bevoegdheden en/of verplichtingen van de provincie op een rij: - Verplicht vaststellen structuurvisie(s). - Indienen zienswijze tegen gemeentelijk bestemmingsplan. - Vaststellen bestemmingsplan. - Provinciaal projectbesluit nemen. - Stellen van algemene regels in een provinciale verordening. - Aanwijzingsbevoegdheid. - Reactieve aanwijzing (blokkeren bestemmingsplan). De provincie Zeeland heeft inmiddels een kadernota Wro vastgesteld. In deze nota worden de nieuwe instrumenten die de provincie in de Wro ter beschikking staan, toegelicht. Tevens wordt in hoofdlijnen aangegeven wat de provinciale inzet ervan zal zijn na de inwerkingtreding van de Wro. Uitgangspunten provincie: - De provincie stelt geen nieuwe structuurvisie op, maar zet in op uitvoering van het Omgevingsplan Niet wettelijke instrumenten (zoals overleg, samenwerking, bestuursafspraken en gerichte inzet van geldstromen) zijn belangrijk. - Per provinciaal beleidsdoel zal sprake zijn van maatwerk, waarbij een combinatie van instrumenten zal worden ingezet. Per doelstelling zal de juiste mix worden bepaald. - De provincie stelt inpassingsplannen en projectbesluiten op voor belangrijke projecten van provinciaal belang. - De provincie zal een verordening vaststellen. Deze zal selectief worden ingezet als een concrete en nauwkeurige regeling nodig is. - De nieuwe vorm van relatiebeheer tussen de provincie en de gemeente zal in belangrijke mate de verhouding tussen provincie en gemeente bepalen. De provincie investeert in goed overleg en samenwerking over ruimtelijke plannen en projecten. Ter bescherming van provinciale belangen zullen GS indien nodig - een zienswijze indienen op een gemeentelijk plan of een reactieve aanwijzing geven. Het college van B&W De bevoegdheden die B&W op grond van de huidige WRO hebben, wijzigen in principe niet. Over het algemeen gaat het om de voorbereiding van structuurvisies, bestemmingsplannen en het beslissen over verzoeken om ontheffingen. 5

6 De gemeenteraad Ook voor de gemeenteraad verandert één en ander door de inwerkingtreding van de Wro. De bevoegdheden en/of verplichtingen op een rij: - Verplicht vaststellen van een gebiedsdekkende structuurvisie. - Verplicht vaststellen van bestemmingsplannen of beheersverordeningen voor het hele grondgebied. - Vaststellen bestemmingsplan binnen twaalf weken in plaats van vier maanden. - Verplicht herzien van bestemmingsplannen binnen tien jaar vanaf datum vaststelling. - Het nemen van een projectbesluit (delegatie aan B&W is mogelijk) en het vaststellen van een bestemmingsplan binnen één jaar na het nemen van een projectbesluit. 5. Nieuwe ruimtelijke procedures: pas op de plaats maken! 5.1 Pas op de plaats: waarom? Nog steeds is veel onduidelijk over de nieuwe wetgeving. De wetgever laat veel aan de praktijk en dus aan de rechter over. Het planologische regime in de huidige vorm verdwijnt, en nieuwe instrumenten worden geïntroduceerd. De gemeente moet zich beraden over haar nieuwe positie in de ruimtelijke ordening. De vraag is hoe de gemeente wil omgaan met de nieuwe planologische instrumenten. Een duidelijk standpunt komt ten goede aan de slagvaardigheid van de gemeente: burgers krijgen sneller antwoord op de vraag of en hoe de gemeente medewerking kan verlenen aan een concreet verzoek. Een ander gevolg van de Wro is dat de gemeente zorgvuldig zal moeten afwegen in welke gevallen medewerking wordt verleend aan een particulier initiatief voor een ontwikkeling die niet past binnen het bestemmingsplan. Waar voorheen vrij eenvoudig werd overgegaan tot het starten van een vrijstellingsprocedure, zal nu een nieuw bestemmingsplan moeten worden opgesteld. De kosten hiervoor zijn hoog. Het is wenselijk dat vooraf duidelijkheid bestaat over de vraag voor wiens rekening die kosten komen. Tenslotte is pas op de plaats maken noodzakelijk om een aantal werkprocessen binnen de gemeentelijke organisatie in gang te zetten, zoals het voorbereiden van structuurvisies en het mogelijk aanpassen van de Inspraakverordening en de Legesverordening. 5.2 Knelpunten De nieuwe rol van de provincie in de nieuwe Wro De invloed van de provincie op het gemeentelijke ruimtelijke beleid blijft onverminderd groot. Hoe de provincie de nieuwe instrumenten zal inzetten zal gedeeltelijk afhankelijk zijn van het verloop van de nieuwe ambtelijke overlegstructuur tussen provincie en gemeente. Voor het overige zal veel afhangen van de inhoud van de provinciale verordening, die momenteel wordt opgesteld. De provinciale verordening is bindend voor de gemeente. Op dit moment is nog niet duidelijk wat de impact zal zijn van die verordening op het gemeentelijk ruimtelijk beleid. Structuurvisie In de Wro wordt het vaststellen van een gebiedsdekkende structuurvisie verplicht. De huidige structuurplannen en ontwikkelingsvisies van de gemeente Sluis hebben niet dezelfde juridische status als de structuurvisie zoals bedoeld in de Wro, zodat de gemeente Sluis op 1 juli 2008 geen rechtsgeldige structuurvisie(s) heeft. Het bestemmingsplan De totstandkomingsprocedure van bestemmingssplannen zal veranderen in de Wro. Zo moet de gemeenteraad binnen twaalf weken na afloop van de ter inzage legging, het 6

7 bestemmingsplan vaststellen. Gezien de aanlevertijd voor de raadsvergaderingen, betekent dit dat ambtelijk binnen enkele weken alle zienswijzen moeten zijn verwerkt. Voor grote bestemmingsplannen met veel reacties zal dit een probleem opleveren. Een ander knelpunt is de actualiteit van de bestemmingsplannen in de gemeente Sluis. Op dit moment geldt er een groot aantal bestemmingsplannen en is eveneens een behoorlijk aantal plannen in voorbereiding of procedure. Voor het buitengebied zijn er circa 30, voor de dorpskernen en bedrijventerreinen een kleine 100 en voor de recreatieterreinen circa 20. Een totaaloverzicht is als bijlage bijgevoegd. De meeste van deze bestemmingsplannen moeten vóór 1 juli 2013 opnieuw vastgesteld worden. Indien dit niet gebeurt vervalt het recht om leges te heffen voor bouwvergunningen, aanlegvergunningen en sloopvergunningen. Flexibiliteitsinstrumenten De artikel 19 WRO-procedure vervalt volledig. Hiervoor komt niets in de plaats. Enkel de vrijstelling op grond van art. 19, lid 3 WRO de zogenaamde kruimelgevallen - blijft in sterk afgeslankte vorm bestaan. Geconcludeerd kan worden dat met het vervallen van de vrijstellingsprocedure als bedoeld in artikel 19 WRO de mogelijkheden om medewerking te verlenen aan bouwplannen die niet passen binnen het bestemmingsplan, onder de Wro behoorlijk worden beperkt. De gemeente zal zich moeten beraden hoe zal worden omgegaan met aanvragen waarvoor geen ontheffing kan worden verleend. In de praktijk zal het er op neerkomen dat de raad mogelijk terughoudender moet omgaan met het verlenen van medewerking aan particuliere ontwikkelingen die niet passen binnen het bestemmingsplan. Voor veel bouwplannen waar nu een vrijstellingsprocedure voor wordt gevolgd, zal in de toekomst immers een bestemmingsplan moeten worden opgesteld. Dit is een kostbare zaak. De vraag is voor wiens rekening die kosten moeten komen. Het projectbesluit De gemeente zal bij een ruimtelijke ontwikkeling, die in strijd is met het vigerende bestemmingsplan, een beleidskeuze moeten maken tussen het nemen van een projectbesluit of het opstarten van een bestemmingsplanprocedure. Er kleven echter een aantal nadelen aan het projectbesluit, waardoor de vraag rijst in hoeverre het projectbesluit kan worden beschouwd als een nuttig instrument. De voor- en nadelen op een rij: Voordelen Kortere procedure, mits: - Delegatie aan college B&W - Bestemmingsplanherziening op korte termijn Kosten: goedkoper voor burger indien er bestemmingsplanherziening wordt voorbereid Nadelen Dubbel werk, geen tijdwinst voor initiatiefnemer Indien geen delegatie aan B&W, dan geen tijdsvoordeel Leges innen pas na vaststellen bestemmingsplan (dus na 1 of 2 jaar) Financieel risico Administratieve druk Kosten: indien geen bestemmingsplanherziening wordt voorbereid, maar er speciaal voor het project een bestemmingsplan wordt vastgesteld: dubbele kosten aanvrager of extra kosten voor de gemeente? Zoals in bovenstaand schema aangegeven kan het projectbesluit sneller zijn dan een bestemmingsplanprocedure mits de raad de bevoegdheid tot het nemen van een 7

8 projectbesluit delegeert aan het college van burgemeester en wethouders, én een herziening van het betreffende bestemmingsplan binnen afzienbare tijd wordt vastgesteld. Indien niet aan deze voorwaarden wordt voldaan leidt het projectbesluit tot dubbel werk (projectbesluit én bestemmingsplan). Bovendien moet het gaan om een project van gemeentelijk belang. Op dit moment is onduidelijk wat bedoeld wordt met een project van gemeentelijk belang. De beheersverordening In plaats van een bestemmingsplan, kan de raad ervoor kiezen om een beheersverordening vast te stellen. Dit kan voor gebieden waarin geen ruimtelijke ontwikkelingen worden verwacht. In de eerste plaats zijn er in onze gemeente weinig gebieden waar geen ruimtelijke ontwikkelingen worden voorzien. De wetgever geeft aan dat een voordeel van de beheersverordening is dat het goedkoper is. Toch is een beheersverordening in juridisch opzicht gewoon een bestemmingsplan. Dezelfde onderzoeksverplichtingen die door sectorale wetgeving zijn voorgeschreven, moeten worden uitgevoerd en er moet een toelichting worden gemaakt. Vraag is in hoeverre dit goedkoper is in vergelijking met een gewoon bestemmingsplan. Verder is het juridisch riskant om te verklaren dat de gemeente geen ontwikkelingen voorziet in een bepaald gebied. Omdat de beheersverordening wordt vastgesteld zonder enige vorm van rechtsbescherming, zijn belanghebbenden er direct aan gebonden. Maar wat als iemand wel degelijk een ruimtelijke ontwikkeling wil realiseren en daarvoor een bouwplan heeft laten ontwerpen? Dan kan hij naar de burgerrechter stappen om de beheersverordening onverbindend te laten verklaren. Als dat gebeurt, dan geldt er in dat gebied helemaal niets, want niet alleen is het bestemmingsplan met de beheersverordening vervallen, ook de stedenbouwkundige voorschriften uit de Bouwverordening zijn vervallen. Bouwvergunningen die dan na de onverbindendverklaring van de beheersverordening worden ingediend, moeten dus worden verleend, want er geldt niets! Hoewel in de beheersverordening het feitelijk bestaande gebruik wordt vastgelegd, biedt de beheersverordening wel beperkt ruimte voor ondergeschikte ruimtelijke ontwikkelingen. Zo bestaat de mogelijkheid om aanleg- en sloopvergunningen op te nemen in de beheersverordening. Verder kunnen B&W door middel van een binnenplanse ontheffing, medewerking verlenen aan bepaalde verzoeken. Wat dit precies inhoudt is nog niet bekend: de wetgever geeft aan dat de praktijk dit zal regelen. Dit is dus erg vaag. De voor- en nadelen op een rij: Voordelen Nadelen Snelle procedure Geen rechtsbescherming voor burger Goedkoper? (sectorale toetsen verplicht) Burger kan beheersverordening onverbindend laten verklaren via burgerrechter, maar bestemmingsplan is niet meer van toepassing: er is dan geen toetsingskader meer! Legt enkel het bestaand gebruik vast. Geen ontwikkelingsmogelijkheden. Proceskosten (verplichte vertegenwoordiging gemeente bij burgerrechter). 6. Afwegingen m.b.t. inzet nieuw instrumentarium De invoering van de Wro heeft behoorlijke organisatorische, procedurele en financiële consequenties voor de gemeente Sluis. Om goed in te kunnen spelen is het wenselijk richting te geven aan de inzet van het nieuwe instrumentarium. De keuzes zoals in de inleiding van deze beleidsnotitie aangegeven, nogmaals op een rij: 8

9 1. Hoe gaat de gemeenteraad invulling geven aan de verplichting om een gebiedsdekkende structuurvisie op te stellen? 2. Kan de raad instemmen met het plan van aanpak voor het actualiseren van bestemmingsplannen? 3. Acht de raad het wenselijk het projectbesluit in te zetten? Zo ja, wordt de procedure gedelegeerd aan het college van burgemeester en wethouders? 4. Hoe staat de raad tegenover de inzet van de beheersverordening voor gebieden waar geen ruimtelijke ontwikkelingen worden verwacht? 5. Hoe wordt omgegaan met het verhalen van de kosten met betrekking tot de inzet van planologische procedures richting ontwikkelaars en burgers? 6. Hoe om te gaan met het verlenen van inspraak bij planologische procedures? Afwegingen Ad 1. Hoe gaat de gemeenteraad invulling geven aan haar verplichting om een gebiedsdekkende structuurvisie op te stellen? In een aantal sectorale wetten wordt de structuurvisie opgevoerd als voorwaarde voor een bepaald besluit of heeft de vaststelling van een structuurvisie directe gevolgen voor andere besluiten. Het is wenselijk dat de raad zo snel mogelijk een gebiedsdekkende structuurvisie vaststelt. Het is organisatorisch niet mogelijk vóór 1 juli 2008 een compleet gebiedsdekkende structuurvisie vast te stellen. Derhalve wordt geadviseerd de nu geldende structuurplannen en ontwikkelingsvisies zo snel mogelijk conform de wettelijke bepalingen als structuurvisie vast te stellen. Dit heeft tot gevolg dat er in eerste instantie een lappendeken aan structuurvisies zal gelden, waarin niet het hele grondgebied is verwerkt. De belangrijkste structuurplannen en ontwikkelingvisies die nu gelden zijn: - Gebiedsplan Natuurlijk Vitaal - Ontwikkelingsplan Cadzand - Bedrijventerreinenvisie - De Woonvisie - Diverse Uitvoeringsprogramma s Woningbouw - Centrumplan Oostburg - Ontwikkelingsvisie Breskens - De nieuwe gemeente Sluis: ruimtelijk-economische visie en plan van aanpak Uiteindelijk is het de bedoeling om zo snel mogelijk tot een gebiedsdekkende structuurvisie te komen. Wij stellen voor hier een plan van aanpak voor op te stellen. Deze zal u binnen afzienbare tijd zal worden aangeboden. In het plan van aanpak zal een limitatieve lijst worden opgenomen waarin de visies staan die bij de structuurvisie zullen worden betrokken. Voorgesteld wordt zo snel mogelijk een gebiedsdekkende structuurvisie vast te stellen, waarbij in eerste instantie de bestaande structuurplannen en ontwikkelingsvisies conform de wettelijke bepalingen als structuurvisie vastgesteld zullen worden. Daarna zal aan de hand van een plan van aanpak, dat u binnen afzienbare tijd wordt aangeboden, een gebiedsdekkende structuurvisie worden opgesteld. Bij het plan van aanpak zal een limitatieve lijst worden opgenomen waarin de visies staan die bij de structuurvisies zullen worden betrokken. Ad 2. Kan de raad instemmen met de planning voor het actualiseren van bestemmingsplannen? In de gemeente Sluis zijn de meeste bestemmingsplannen ouder dan 10 jaar. Tot nu toe heeft dit er toe geleid dat er veel vrijstellingsprocedures als bedoeld in artikel 19 WRO zijn 9

10 gevoerd. Met de invoering van de nieuwe Wro worden er echter ook financiële consequenties gekoppeld aan het niet hebben van een actueel bestemmingsplannenbestand: het niet mogen innen van leges. Al enkele jaren is geprobeerd een inhaalslag in te zetten. Hiertoe is een plan van aanpak opgesteld. Vanwege het tekort aan personele capaciteit is deze inhaalslag tot twee keer toe niet van de grond gekomen. Met de komst van de nieuwe Wro is het zaak om binnen een periode van vijf jaar het bestemmingsplannenbestand te actualiseren en te uniformeren. In bijlage is een planning opgenomen. Een belangrijke stap is dat de raad hiermee instemt. Het versneld actualiseren van de bestemmingsplannen legt een fors beslag op de capaciteit de afdeling Ontwikkeling. Dit gegeven dient meegenomen te worden in de afweging om planologische procedures ten behoeve van nieuwe ontwikkelingen al dan niet in procedure te brengen. Voorgesteld wordt in te stemmen met de planning voor het actualiseren van bestemmingsplannen. Ad 3. Acht de raad het wenselijk het projectbesluit in te zetten? Zo ja, wordt de procedure gedelegeerd aan het college van burgemeester en wethouders? Het projectbesluit levert voor de initiatiefnemer geen tijdswinst op en bovendien is er sprake van dubbel werk. Een projectbesluit moet immers gevolgd worden door een bestemmingsplanherziening. Omdat de minister heeft aangegeven dat de ruimtelijke onderbouwing voor het projectbesluit en het bestemmingsplan aan dezelfde eisen moeten voldoen, valt niet in te zin waarom niet direct gekozen zou worden voor een bestemmingsplanherziening. Het is slechts in één geval interessant om te kiezen voor een projectbesluit, namelijk in het geval er sprake is van een bestemmingsplanherziening die reeds is opgestart. In dat geval kan vrij eenvoudig medewerking worden verleend aan een initiatief door middel van een projectbesluit. Voorwaarde is echter dat de raad de procedure dan delegeert aan het college van burgemeester en wethouders. Alleen hierdoor kan tijdswinst worden behaald. Initiatiefnemer moet dan nog steeds een ruimtelijke onderbouwing aanleveren. In algemene zin wordt opgemerkt dat het zinvol is zorgvuldig af te wegen in welke gevallen medewerking te verlenen aan een particulier initiatief voor een ontwikkeling die niet past binnen het bestemmingsplan. Dit mede gezien de financiële impact en de druk die op het ambtelijk apparaat komt te staan. Voorgesteld wordt in principe geen projectbesluiten te nemen, maar bestemmingsplannen vast te stellen voor particuliere initiatieven die niet passen binnen het bestemmingsplan, waarbij zorgvuldig zal worden afgewogen in welke gevallen medewerking zal worden verleend. Ad 4. Hoe staat de raad tegenover de inzet van de beheersverordening voor gebieden waar geen ruimtelijke ontwikkelingen worden verwacht? Omdat de beheersverordening een nieuw instrument is, zijn er nog veel onduidelijkheden. De wet bepaalt op dit moment niets over de inhoud van een beheersverordening. Het uitgangspunt is dat het bestaande gebruik in het betreffende gebied niet mag wijzigen. De beheersverordening zou toegepast kunnen worden in gebieden waarin de gemeenteraad in beginsel geen ruimtelijke ontwikkelingen voorziet. Tegenover de eenvoudige totstandkoming staan ingrijpende juridische consequenties. De complicaties en aandachtspunten zijn van dien aard, dat geconcludeerd moet worden dat aan het instrument beheersverordening veel haken en ogen zitten. Het gaat om de exacte reikwijdte en de gebruiksmogelijkheden van een beheersverordening, de te volgen 10

11 procedure, alsook de inpassing van het instrument in het wettelijk systeem. Omdat de beheersverordening nog te veel vragen oproept, wordt het zinvol geacht af te wachten tot een en ander is uitgekristalliseerd in de jurisprudentie. Voorgesteld wordt vooralsnog het instrument van beheersverordeningen niet toe te passen in de gemeente Sluis. Ad 5. Hoe wordt omgegaan met het verhalen van de kosten met betrekking tot de inzet van planologische procedures richting ontwikkelaars en burgers? Indien een burger/ontwikkelaar een ruimtelijke ontwikkeling wil realiseren die niet past binnen het bestemmingsplan, heeft hij planologische medewerking nodig. In onze gemeente is het beleid dat een initiatiefnemer de administratieve plankosten meer bepaald de kosten voor een goede ruimtelijke onderbouwing of een bestemmingsplan ten behoeve van de benodigde planologische procedure voor zijn rekening neemt. Het gaat immers in die gevallen om een procedure ten behoeve van derden die hiervan profijt hebben. Het wordt niet redelijk geacht dat alle inwoners van de gemeente Sluis moeten opdraaien voor de kosten. De ervaringen met de ruimtelijke onderbouwingen of bestemmingsplannen die door initiatiefnemers worden aangeleverd is echter niet altijd even positief. Vaak is de kwaliteit van de aangeleverde stukken onvoldoende. Een initiatiefnemer ziet deze kosten als een extra kostenpost. De motivatie om een deugdelijk stedenbouwkundig bureau in te schakelen die goede professionele stukken aanlevert, is in de meeste gevallen minimaal. Dit leidt in veel gevallen tot ontstemdheid bij de burger/ontwikkelaar omdat de aangeleverde stukken soms meerdere malen aangepast moeten worden wat tot oponthoud in de procedure leidt. Nu er een nieuwe wet wordt ingevoerd, en er op meerdere punten standpuntbepaling plaatsvindt, is het een goed moment dit aspect hierin mee te nemen. Uitgangspunt blijft dat het redelijk is dat de ontwikkelende partij de kosten voor het opstellen van bestemmingsplannen of het nemen van een projectbesluit, ten behoeve van het realiseren van een bepaalde ontwikkeling, voor eigen rekening neemt. Om een kwaliteit van de aangeleverde stukken te garanderen is het goed hier bepaalde randvoorwaarden aan te koppelen. Een opzet is als bijlage bij dit raadsvoorstel gevoegd. Voorgesteld wordt: - De kosten voor het opstellen van bestemmingsplannen ten behoeve van het realiseren van een bepaalde ontwikkeling die niet past binnen het bestemmingsplan, voor rekening van de ontwikkelaar/verzoeker te laten komen. - In te stemmen met de opzet om de kwaliteit van de aangeleverde stukken ten behoeve van de vereiste planologische procedure te waarborgen. Ad 6. Hoe om te gaan met het verlenen van inspraak bij planologische procedures? Het is zaak de betrokkenheid van burgers af te stemmen op het soort besluit dat moet worden genomen. Een starre regeling neemt de ruimte weg om daadkrachtig beslissingen te nemen. Aan de andere kant leidt het niet serieus nemen van inspraak tot meer verzet en daardoor tot vertragingen in procedures en onzekerheid. Daarom moet er een goed evenwicht worden gevonden. Omdat het voor de meeste planologische procedures wettelijk verplicht is, de uniforme openbare voorbereidingsprocedures als bedoeld in afdeling 3.4 van de Algemene wet bestuursrecht te volgen, heeft de wetgever de verplichte inspraak geschrapt. De wetgever acht het niet zinvol een plan eerst in de inspraak te doen en vervolgens hetzelfde plan nogmaals ter inzage te leggen op grond van de Algemene wet bestuursrecht. In de 11

12 vergadering van 24 mei 2007 heeft de raad reeds besloten de inspraak voor wat betreft de vrijstellingsprocedure als bedoeld in artikel 19 WRO te laten vervallen. Momenteel is op grond van de Inspraakverordening, de inspraak nog verplicht voor bestemmingsplannen en ruimtelijke visies. Een bestemmingsplan ligt dus eerst ter inzage op grond van de Inspraakverordening en vervolgens op grond van de Awb. Pas als beide inspraakmomenten zijn doorlopen kan het bestemmingsplan aan de raad ter vaststelling worden voorgelegd. De procedure wordt in de praktijk in veel gevallen als omslachtig ervaren: twee nota s met samenvattingen en beantwoording van zienswijzen. Het schrappen van inspraak voor bestemmingsplannen en ruimtelijke visies heeft tot gevolg dat de procedure sneller, goedkoper en efficiënter doorlopen kan worden. Het is zinvol deze verplichting uit de Inspraakverordening te schrappen en op te nemen dat het bestuursorgaan per individueel geval kan bepalen of er inspraak wordt verleend. In ruimtelijke plannen kan immers onderscheid gemaakt worden tussen plannen met een geringe ruimtelijke impact en die met een grote(re) ruimtelijke impact. Omdat het moeilijk is een duidelijke scheidslijn aan te brengen tussen beide, wordt geadviseerd per plan te bezien of het wenselijk is, een plan een keer extra ter inzage te leggen. Voorgesteld wordt de inspraakverplichting voor bestemmingsplannen en ruimtelijke visies zoals opgenomen in de Inspraakverordening te schrappen en te bepalen dat het bestuursorgaan per individueel plan kan bepalen of er inspraak wordt verleend. 12