ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. WO bachelor Psychobiologie Universiteit van Amsterdam. Croho-registratienummer: 50014

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. WO bachelor Psychobiologie Universiteit van Amsterdam. Croho-registratienummer: 50014"

Transcriptie

1 ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van Universiteit van Amsterdam Croho-registratienummer: aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op 26 maart 2009 en 16 april 2009 Inhoud van het verslag Identificatie...2 Managementsamenvatting...3 Bevindingen...5 Overzicht van Certiked beoordelingen van de opleiding...5 Bijlage 1: Programma...30 Bijlage 2: Documenten...32 Bijlage 3: Domeinspecifiek referentiekader...34 Bijlage 4: Visitatieteam...36 Bijlage 5: Onafhankelijkheidsverklaringen...38 De verantwoordelijke teamleider: dr. M.S. Leloux namens deze, M. Lathouwers Certiked-vbi oktober 2009

2 Identificatie Universiteit van Amsterdam Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica Science Park XH Amsterdam Telefoon Voor kwaliteit verantwoordelijke bestuurder: prof.dr. K.J.F. Gaemers, decaan van de Faculteit (tot en met 30 april 2009), prof.dr. L.D. Noordam, decaan van de Faculteit (vanaf 1 mei 2009) Contactpersoon met betrekking tot de kwaliteit van de opleiding: drs. O.J. van der Klei Scope en doel De visitatie heeft betrekking op: Universiteit van Amsterdam Voltijd Locatie Amsterdam Doel van het onderzoek is te beoordelen in welke mate het NVAO Beoordelingskader (februari 2003) adequaat wordt afgedekt. Teamsamenstelling Teamleider: dr. M.S. Leloux Externe deskundigen: prof.dr. J.A.W.M. van der Donk en prof.dr. H.W.G.M. Boddeke Secretaris: drs. W.J.J.C. Vercouteren RC Studentlid: M.A. Deken Werkwijze De opleiding heeft een zelfevaluatie opgesteld ten aanzien van de gevisiteerde opleiding, en deze tijdig doen toekomen aan het visitatieteam. Het visitatieteam heeft voorbereidende bijeenkomsten belegd op 25 maart 2009 en 15 april De eerste visitatiedag is uitgevoerd op 26 maart. Op 16 april 2009 is de tweede visitatiedag uitgevoerd. Het conceptrapport is op 14 juni 2009 gezonden aan het management van de opleiding. Op 25 september 2009 zijn schriftelijke reacties opgesteld door de opleiding, die hebben geleid tot onderhavig definitief rapport. In de aanloop naar de visitatie is er een bijeenkomst geweest tussen leden van het visitatieteam en vertegenwoordigers van de opleiding. Deze bijeenkomst had een voorlichtend en planningstechnisch karakter. Pagina 2 van 38

3 Managementsamenvatting Op 26 maart 2009 en 16 april 2009 heeft een visitatieteam van Certiked een visitatie uitgevoerd bij de opleiding van de Universiteit van Amsterdam. Doelstelling was een toetsing uit te voeren van de kwaliteit van de opleiding, gerelateerd aan het NVAO Beoordelingskader. Algemeen beeld De opleiding is opgenomen binnen de Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica (verder te noemen Faculteit). Aan het hoofd van de Faculteit staat de decaan. De decaan is integraal verantwoordelijk voor het onderzoek, het onderwijs, de dienstverlening en het personeelsbeleid. De decaan wordt bijgestaan in de uitvoering van deze taken door de overige leden van het Facultair Bestuur, te weten de vice-decaan (voor het personeelsbeleid), de directeur Financiën, de directeur Gebouwen en Voorzieningen, de bestuurssecretaris en het hoofd Academische Zaken. Daarnaast adviseren vier afdelingsvoorzitters over het onderzoek en het onderwijs van de disciplines (a) natuurkunde, sterrenkunde en wiskunde, (b) biologie en fysische geografie, (c) informatica en (d) scheikunde. Het onderzoek van de Faculteit is ondergebracht in de verschillende onderzoeksinstituten. Het onderwijs van de bacheloropleidingen vindt plaats in het College of Science. In het College of Science zijn elf (11) bacheloropleidingen ondergebracht. De masteropleidingen zijn gegroepeerd in vier Master Schools. Aan het hoofd van het College of Science en de Master Schools staan onderwijsdirecteuren. Naast deze kent de Faculteit het Education Service Center. Het Center is belast met de uitvoering van dienstverlening aan docenten en studenten. Deze dienstverlening omvat roostering, het organiseren van evaluaties, de samenstelling van studiegidsen en de Onderwijs- en Examenregeling, monitoring van de studievoortgang, tentamen- en examenadministratie, het geven van studieadvies en de organisatie van de studiekeuzevoorlichting. De aansturing van het onderwijs ligt in handen van het management team onderwijs. Daarin hebben zitting de decaan, de onderwijsdirecteuren, het hoofd van het Education Service Center, het hoofd Academische Zaken en een student. Dit management team komt iedere maand bijeen. Ook nemen de onderwijsdirecteuren deel aan het instituutsoverleg, waarin ook de decaan en de onderzoeksdirecteuren zitting hebben. De opleidingen van de discipline biowetenschappen binnen de Faculteit zijn de bacheloropleidingen Biologie, Psychobiologie en Biomedische Wetenschappen en de masteropleidingen Biological Sciences, Biomedical Sciences en Life Sciences. De masteropleidingen zijn ondergebracht in de Masterschool Life and Earth Sciences. De opleidingen Biologie en Biological Sciences en Life Sciences zijn het resultaat van de ontkoppeling van de ongedeelde opleiding in een bachelor- en mastergedeelte en gaan terug op een geschiedenis van bijna 200 jaar. De opleidingen Bio-medische Wetenschappen en Biomedical Sciences zijn eveneens het resultaat van de ontkoppeling van de voorheen ongedeelde opleiding, die in de jaren tachtig van de twintigste eeuw was ontstaan als een afsplitsing van de biologie. De bacheloropleiding Psychobiologie is ontstaan in Pagina 3 van 38

4 De bacheloropleidingen geven toegang tot gelijksoortige masteropleidingen van zowel de Universiteit van Amsterdam als van andere universiteiten. De masteropleidingen leiden op tot afgestudeerden die in de maatschappij een functie kunnen vervullen. Deze opleidingen bieden zowel een O-variant voor onderzoeker als een M-variant voor maatschappelijke functies alsook een CE-variant voor een loopbaan als voorlichter of docent aan. In de bacheloropleidingen kunnen studenten in de vrije keuzeruimte kiezen voor vakken die op de M-variant en CE-variant voorbereiden. Aan het hoofd van elk van de bachelor- en masteropleidingen staat een opleidingsdirecteur. Deze is verantwoordelijk voor de inhoud van het programma en voor de instroom van studenten. Iedere bacheloropleiding kent daarnaast vanuit het Education Service Center een opleidingscoördinator die zorgt voor de uitvoering van het programma. De aansturing van de bacheloropleidingen is in handen van het opleidingsteam, dat bestaat uit de opleidingsdirecteur, een aantal kerndocenten en de opleidingscoördinator. De masteropleidingen kennen een mastercoördinator. In het geval van samenwerking met instituten buiten de Faculteit treden twee mastercoördinatoren op. Iedere opleiding heeft een opleidingscommissie en een examencommissie. Ten aanzien van de bekostiging bevindt de Faculteit zich in een overgangssituatie. Tot nu toe kent de decaan een jaarlijks budget toe aan de onderzoeksinstituten en onderzoeksgroepen. De onderzoekers besteden ongeveer 60 % van hun tijd aan onderzoek en ongeveer 40 % aan onderwijs. De financiering van het onderwijs is op deze wijze wel geregeld maar de onderwijsinstituten hebben geen eigen middelen om het onderwijs naar hun keuze in te richten en vorm te geven. De Faculteit maakt nu de stap naar het geven van een eigen budget aan de onderwijsinstituten. Daardoor kunnen zij zelf de docenten aantrekken. Dit proces loopt en is nog niet afgerond. In een periode van anderhalf jaar zal de gehele Faculteit verhuizen naar de nieuwbouw op het Science Park. In het voorjaar van 2009 is een groot aantal opleidingen en onderzoeksgroepen daarheen gegaan, samen met het management en de onderwijsondersteuning. De komende anderhalf jaar zullen de overige opleidingen en onderzoeksgroepen van de Faculteit gefaseerd daarheen verhuizen. Het visitatieteam heeft in de voorbereiding van de locatiebezoeken aan de opleiding de beschikking gekregen over alle relevante documenten. Waar dat nodig was, heeft de opleiding op verzoek van het visitatieteam zorggedragen voor aanvullende documenten. Het visitatieteam is in de gelegenheid geweest om met alle geledingen van de opleiding te spreken. De locatiebezoeken zijn afgelegd conform het vooraf overeengekomen programma. Het visitatieteam heeft om deze redenen de overtuiging de beoordeling te hebben kunnen baseren op voldoende informatie. Het visitatieteam beoordeelt voor de opleiding alle facetten van het beoordelingskader van de NVAO tenminste als voldoende. Op enkele van deze facetten heeft het visitatieteam een beoordeling op het niveau van goed gegeven. Dat is bij de betreffende facetten aangegeven en onderbouwd. Daarmee concludeert het visitatieteam van Certiked dat de opleiding voldoet aan de eisen die daaraan op basis van het beoordelingskader van de NVAO gesteld moeten worden. Pagina 4 van 38

5 Bevindingen Voor de NVAO-onderwerpen zijn hieronder de bevindingen van het visitatieteam weergegeven. In de blokken die bij de betreffende onderwerpen en facetten horen, staat de beschrijving van de bevindingen en wordt vervolgens een beoordeling ten aanzien van het betreffende facet gegeven. Overzicht van Certiked beoordelingen van de opleiding Onderwerp en facet Doelstellingen opleiding Domeinspecifieke eisen Niveau Oriëntatie HBO/WO Programma Eisen HBO/WO Relatie doelstellingen / inhoud Samenhang programma Studielast Instroom Duur Afstemming vormgeving / inhoud Beoordeling en toetsing Inzet van personeel Eisen HBO/WO Kwantiteit personeel Kwaliteit personeel Voorzieningen Materiële voorzieningen Studiebegeleiding Interne kwaliteitszorg Evaluatie resultaten Maatregelen tot verbetering Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld Resultaten Gerealiseerd niveau Onderwijsrendement Voltijd Positief voldoende voldoende goed Positief goed voldoende voldoende voldoende voldoende voldoende voldoende voldoende Positief goed voldoende goed Positief goed voldoende Positief voldoende goed voldoende Positief goed voldoende Pagina 5 van 38

6 1. Onderwerp: doelstellingen opleiding 1.1 Domeinspecifieke eisen De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein. De opleiding Psychobiologie is een unieke opleiding. Hierdoor is een nationale en internationale toetsing van doelstelling en eindkwalificaties niet eenvoudig. Als maatstaf heeft de opleiding een vergelijking met overeenkomstige onderdelen van de opleidingen in de Psychologie en de Biologie gehanteerd. De doelstelling van de opleiding Psychobiologie is studenten een wetenschappelijke opleiding te bieden die hen de kennis, inzichten en vaardigheden geeft over de gehele doorsnede van de vakgebieden psychologie en biologie, die psychobiologie wordt genoemd, inclusief de bijbehorende verscheidenheid aan onderzoekstechnieken, opdat de studenten de bijdragen die disciplines als neurobiologie, psychologie, cognitie- en taalwetenschappen, wis- en natuurkunde en informatica aan dit onderzoeksgebied goed kunnen inschatten en waarderen, kunnen beoordelen waar de lacunes in kennis zijn en kunnen samenwerken met mensen uit deze disciplines. De opleiding heeft deze doelstelling omgezet in eindtermen. De plaatsbepaling en het domeinspecifieke kader van de opleiding is opgenomen in bijlage 3 bij dit rapport. In dit domeinspecifieke kader is aangegeven hoe de eindkwalificaties van de opleiding zich verhouden tot de (inter)nationale standaarden op dit vakgebied. De opleiding onderscheidt zich met name op het punt van de experimentele benadering en de integratie van biologie en psychologie. In 2008 heeft het Nederlands Instituut voor Biologie het Overleg Hoger Onderwijs Biowetenschappen ingesteld. Dit overleg heeft onder meer tot doel tot gemeenschappelijke doelstellingen en eindkwalificaties van de opleidingen in dit domein te komen. De opleidingen Biologie, Biomedische Wetenschappen, Psychobiologie, Biological Sciences, Biomedical Sciences en Life Sciences van de Universiteit van Amsterdam zijn bij dat overleg vertegenwoordigd. Alhoewel de opleiding niet kan beschikken over landelijke eindtermen, acht het visitatieteam de doelstellingen en eindtermen van de opleiding voldoende gelegitimeerd. Dit komt in de ogen van het visitatieteam tot uitdrukking in het domeinspecifieke kader van de opleiding. De opleiding brengt daar een duidelijke eigen focus in aan, vooral door het accent te leggen op de experimentele aspecten en de natuurwetenschappelijke basis. Het visitatieteam typeert de opleiding als een onderzoeksgerichte bacheloropleiding, die opleidt voor een masteropleiding. De stappen die de opleiding zet op weg naar gemeenschappelijke doelstellingen en eindtermen in het kader van het Overleg Hoger Onderwijs Biowetenschappen verdienen waardering, zo vindt het visitatieteam. Het visitatieteam beoordeelt dit facet daarom als voldoende. Pagina 6 van 38

7 1.2 Niveau De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor of een master. De opleiding heeft de eindtermen afgezet tegen de internationaal geaccepteerde beschrijving van de kwalificaties van de bachelor, zoals uitgedrukt in de Dublin descriptoren. De eindtermen zijn onderverdeeld in kennis en inzicht (eindtermen 1 10), vaardigheden (eindtermen 11 15) en attitudes (eindtermen 16 20). De kennis en het inzicht van de afgestudeerden zijn onder andere verwerkt in kennis van de biologie, de neuroanatomie en neurofysiologie en de biologische basis van humaan gedrag, en ook van onderzoeksmethoden en hulpvakken, zoals wiskunde en natuurkunde en scheikunde. De toepassing van de kennis en het inzicht komen met name tot uitdrukking in de algemene laboratoriumvaardigheden, onderzoeksvaardigheden en vaardigheden in het opstellen van een probleemstelling en het uitvoeren van onderzoek. Op het gebied van de oordeelsvorming verwerft de afgestudeerde inzicht in academische vaardigheden, een kritische werkwijze en houding en het besef van de ethische aspecten aan het werken op dit vakgebied. Ten aanzien van de communicatieve vaardigheden weet de afgestudeerde onder meer in het Nederlands en het Engels te rapporteren, zowel mondeling als schriftelijk en te werken in groepsverband en op individuele basis. De leervaardigheden weet de afgestudeerde te verwerven doordat hij of zij inzicht heeft in de consequenties van het eigen handelen en in staat is een vervolgopleiding op het niveau van de master aan te gaan. De door de opleiding opgestelde eindtermen en de relatie tussen de eindtermen en de Dublin descriptoren tonen volgens het visitatieteam een voldoende niveau van de opleiding aan. De eindtermen zijn gespreid over de vakinhoud, de academische vaardigheden en houdingsaspecten. De eindtermen dekken de verschillende Dublin descriptoren afdoende af. Het visitatieteam beoordeelt daarom dit facet als voldoende. 1.3 Oriëntatie HBO/WO De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de volgende beschrijvingen van een bachelor en een master in HBO en WO: HBO: De eindkwalificaties van de opleiding zijn mede ontleend aan de door of met het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. Een HBO-bachelor heeft de kwalificaties voor het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of in een samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een HBO-opleiding vereist of dienstig is. Pagina 7 van 38

8 Een HBO-master heeft de kwalificaties voor het niveau van zelfstandig en/of leidinggevend beroepsbeoefenaar in een beroep of spectrum van beroepen, dan wel het niveau van het functioneren in een multidisciplinaire omgeving waarin een HBO-opleiding vereist of dienstig is. WO: De eindkwalificaties zijn ontleend aan eisen vanuit de wetenschappelijke discipline, de internationale wetenschapsbeoefening en voor daarvoor in aanmerking komende opleidingen de relevante praktijk in het toekomstige beroepenveld. Een WO-bachelor heeft de kwalificaties voor toegang tot tenminste één verdere WO-studie op masterniveau en eventueel voor het betreden van de arbeidsmarkt. Een WO-master heeft de kwalificaties om zelfstandig wetenschappelijk onderzoek te verrichten of multien interdisciplinaire vraagstukken op te lossen in een beroepspraktijk waarvoor een WO-opleiding vereist is of dienstig is. De afgestudeerden van de opleiding weten de biologie en de psychologie te integreren en op deze wijze de vakgebieden cognitie en neurobiologie dichter bij elkaar te brengen. In het onderzoek en de maatschappij bestaat behoefte aan personen die in staat zijn analyses daarop te maken en die ook in staat zijn met vertegenwoordigers van de betreffende monodisciplines te spreken. Het Nederlands Instituut voor Biologie heeft niet lang geleden op verzoek van de Nederlandse universiteiten een onderzoek uitgevoerd naar de wensen en eisen die werkgevers aan afgestudeerden in het domein van de Biowetenschappen stellen. Een afzonderlijk beroepsperspectief bestaat voor afgestudeerde bachelors niet of nauwelijks. De bul van de bachelors heeft met name waarde voor het onderzoek en de maatschappij, wanneer zij een aansluitende masteropleiding gevolgd hebben. Het vigerende beroepsperspectief is dat van een onderzoeker na de masteropleiding. De studenten van de opleiding hebben direct aansluiting op onder andere de masteropleidingen Brain & Cognitive Sciences, Biomedische Wetenschappen, Experimentele Klinische Psychologie of de researchmaster Psychologie van de Universiteit van Amsterdam. Zij vinden ook aansluiting bij dit type van opleidingen bij andere universiteiten. Vanaf het jaar biedt de opleiding een educatieve minor aan waarmee afgestudeerden eerstegraadsleraar biologie kunnen worden. De studenten moeten dan wel eerst een educatieve master volgen. Er wordt momenteel een eenjarige master in die zin ontwikkeld. De afgestudeerden zijn thuis op een vakgebied aan de kennis waarvan een grote behoefte bestaat, zo heeft het visitatieteam vastgesteld. Een vereiste is wel dat zij doorstuderen in een master. De expertise van de afgestudeerden is dan zeer gevraagd, met name in het onderzoek. Het visitatieteam acht de voorbereiding van de opleiding op aansluitende masteropleidingen goed en ziet in de opleiding dan ook een doeltreffende vooropleiding op weg naar een betrekking in het onderzoek en, middels de educatieve minor, in het onderwijs. Om deze redenen beoordeelt het visitatieteam dit facet als goed. Pagina 8 van 38

9 Beoordeling van het onderwerp Doelstellingen opleiding Het visitatieteam acht de eindkwalificaties van de opleiding voldoende gelegitimeerd. De focus van de opleiding op de experimentele aspecten, de natuurwetenschappelijke invalshoek en de integratieve benadering van biologie en psychologie verdienen waardering in de ogen van het visitatieteam. De eindtermen van de opleiding zijn uitgeschreven en komen overeen met de Dublin descriptoren. De aansluiting van de opleiding op de masteropleidingen en van daaruit op de vraag naar afgestudeerden, met name vanuit het onderzoek en het onderwijs is goed. Om deze redenen waardeert het visitatieteam het onderwerp Doelstellingen opleiding als positief. Pagina 9 van 38

10 2. Onderwerp: programma Het programma van de opleiding is globaal als volgt opgebouwd: Het eerste jaar van de opleiding is voor een belangrijk deel opgebouwd uit vakken die gemeenschappelijk zijn voor de opleidingen Psychobiologie, Biomedische Wetenschappen en Biologie. Dit gemeenschappelijke deel omvat de vakken Biochemie & Celbiologie (9 EC), Communicatie in de Biologie (3 EC), Anatomie & Fysiologie van Dieren (10 EC) en Genetica & Evolutie (9 EC). Het eerste jaar omvat ook vakken als Methoden van Onderzoek (3 EC) en Basis Statistiek (6 EC). Daarnaast kent het eerste jaar over de gehele duur van het jaar het tutoraat (6 EC) waarin de academische basisvaardigheden aan bod komen. Het laatste deel van het eerste jaar en het gehele tweede jaar zijn opgebouwd uit verplichte vakken die stuk voor stuk een deel van het humane systeem behandelen. Het gaat daarbij om vakken als Perceptie-Visueel Bewustzijn (9 EC), Leren & Geheugen (11 EC), Aandacht, Controle & Motoriek (5 EC), Hogere Mentale Processen (6 EC) en Pathofysiologie van het Zenuwstelsel (6 EC). In het tweede jaar schrijven de studenten ook een mini-scriptie (6 EC) als vingeroefening voor de stage of het afstudeerproject aan het einde van de studie. In het derde jaar hebben de studenten meer keuzemogelijkheden. Zij kunnen kiezen uit vakken in verschillende tracks waardoor zij zich kunnen voorbereiden op bepaalde masteropleidingen. Deze tracks zijn de psychobiologische track, de cellulaire/moleculaire track, de psychologische track, de educatieve minor en de vrij in te vullen track. Aan het einde van de studie staat het bachelorproject (18 EC) en daarin doorlopen de studenten een stage of schrijven ze een onderzoeksvoorstel. 2.1 Eisen HBO/WO Het programma sluit aan bij de volgende criteria voor het programma van een HBO- of een WOopleiding: HBO: Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline. Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. WO: Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats in interactie tussen het onderwijs en het wetenschappelijk onderzoek binnen relevante disciplines. Het programma sluit aan bij ontwikkelingen in de relevante wetenschappelijke discipline(s) door aantoonbare verbanden met actuele wetenschappelijke theorieën. Het programma waarborgt de ontwikkeling van vaardigheden op het gebied van wetenschappelijk onderzoek. Bij daarvoor in aanmerking komende opleidingen heeft het programma aantoonbare verbanden met de actuele praktijk van de relevante beroepen. Pagina 10 van 38

11 De opleiding schrijft wetenschappelijke literatuur voor in de vorm van maatgevende boeken en in de vorm van aanvullende wetenschappelijke artikelen. De bepalende literatuur bestaat uit de standaardwerken van E.R. Kandel (op het gebied van de neuroscience) en van M.S. Gazzaniga (op het gebied van de cognitie). Deze beide boeken spelen mede een rol in het definiëren van het domeinspecifieke kader van de opleiding. De focus van de opleiding ligt met name ook op het opbouwen van kwantitatief experimentele inzichten en vaardigheden. Deze focus van de opleiding is in het programma zichtbaar in het aandeel van de practica. Ook vakken als Methoden van Onderzoek en Statistiek in het eerste jaar leveren daarvoor mede de basis. De practica in het tweede en het derde jaar geven verder invulling aan de kwantitatief-experimentele kennis en vaardigheden. Daarnaast besteedt de opleiding aandacht aan het overdragen van academische vaardigheden die voor het onderzoek nodig zijn. De studenten verwerven in het eerste jaar in het tutoraat academische basisvaardigheden waaronder het geven van presentaties en het schrijven van onderzoeksverslagen. In het tweede jaar schrijven zij een Miniscriptie waarin zij een kritisch overzicht opstellen van internationale wetenschappelijke literatuur en op basis daarvan suggesties doen voor vervolgonderzoek. Het bachelorproject aan het einde van de studie is in de vorm van een stage of in de vorm van het schrijven van een onderzoeksvoorstel. In beide gevallen is er sprake van een verslag en van een presentatie. Daarin komen de studenten daadwerkelijk in aanraking met het onderzoek. Daaraan gaat het vak Academische Basisvaardigheden 2 vooraf, waarin de studenten onder andere leren te presenteren en schrijven (in het Engels) over aspecten van onderzoek. De docenten en ook gastdocenten leggen in de colleges het verband met het hedendaagse onderzoek. Het visitatieteam beoordeelt de door de opleiding voorgeschreven literatuur als zijnde hedendaags en van een goed niveau. De opleiding besteedt in de ogen van het visitatieteam ruime aandacht aan het uitwerken van de kwantitatief-experimentele benadering, die kenmerkend is voor de opleiding en aan de academische vaardigheden die daarbij benodigd zijn. Het visitatieteam ziet deze aspecten in het gehele curriculum terug, met name ook in de practica en ervaart een degelijke en consequente opbouw van deze kennis, inzichten en vaardigheden. De relatie met gerenommeerde onderzoeksinstituten draagt sterk bij aan de prominente plaats van het onderzoek in de opleiding. Om deze redenen beoordeelt het visitatieteam dit facet als goed. Pagina 11 van 38

12 2.2 Relatie tussen doelstellingen en inhoud programma Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. De eindkwalificaties zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. De inhoud van het programma biedt de studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. De eindtermen die de opleiding heeft opgesteld, geven een compleet overzicht van de kennis, inzichten, vaardigheden en attitudes waarover de studenten moeten beschikken. De opleiding heeft een overzicht opgesteld over de relatie tussen de eindtermen van de opleiding en de onderdelen van het programma. In dat overzicht is duidelijk op welke wijze de eindtermen door de verschillende vakken en onderwijsactiviteiten worden afgedekt. Het overzicht toont een volledige en evenwichtige dekking van de eindtermen in het programma aan. In de studiegids van de vakken zijn toetsbare leerdoelen opgesteld, die verwijzen naar de eindtermen. Aldus komt ook op het niveau van de vakken de relatie tussen de eindtermen en de inhoud van het programma tot uitdrukking. De opleiding kent een drietal lijnen, te weten een (vak)inhoudelijke lijn, een onderzoekslijn en een academische vaardighedenlijn. Zowel in de vakken als in de opbouw van de vakken zijn deze lijnen zichtbaar. De opbouw van de vakken bestaat veelal uit een combinatie van hoorcolleges, werkcolleges en practica. Daarin komen theoretische, onderzoeksmatige en academische aspecten van de opleiding tot uitdrukking. In het eerste jaar wordt in vakken en in het tutoraat apart aandacht aan de academische vaardigheden besteed. Naar het oordeel van het visitatieteam heeft de opleiding afdoende de relatie tussen de eindtermen en de inhoud van het programma duidelijk gemaakt. De eindtermen zijn evenwichtig over het programma verdeeld. Ook de drie lijnen die de opleiding trekt, zijn zichtbaar in het programma verwerkt. Het visitatieteam beoordeelt dit facet als voldoende. Pagina 12 van 38

13 2.3 Samenhang programma Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend studieprogramma. Het eerste deel van het eerste jaar, dat gemeenschappelijk is met Biomedische Wetenschappen en Biologie en dat loopt van september tot en met maart, heeft het karakter van een samenvatting van de voornaamste principes van de biologie en is te beschouwen als een samenhangende introductie tot deze drie opleidingen vanuit die principes. Het tutoraat in het eerste jaar heeft een functie van rode draad door het eerste jaar. De studenten maken zich een aantal academische basisvaardigheden eigen, die zij in samenhang aangeboden krijgen. Het programma is vanaf het einde van het eerste jaar en het gehele tweede jaar opgebouwd aan de hand van de humane functies. In deze vakken komen deze functies één voor één en in een logische volgorde aan bod, te beginnen met het vak Perceptie en Visueel Bewustzijn en eindigend bij het vak Pathofysiologie van het Zenuwstelsel, waarin de opgebouwde kennis in de context van ziektebeelden aan bod komt. In de vakken aan het einde van het eerste jaar en het gehele tweede jaar komen de noties uit de biologie en de psychologie samen. De vakken zijn opgezet om de integratie tussen deze beide disciplines tot stand te brengen. Naast deze vakken ontwikkelen de studenten in het tweede en derde jaar aanvullende academische vaardigheden, bijvoorbeeld bij de Miniscriptie, het vak Academische Basisvaardigheden 2 en uiteindelijk het integrerende bachelorproject aan het einde van de studie. In het derde jaar kunnen de studenten hun eigen track kiezen, die hen voorbereidt op een gewenste masteropleiding. Het programma streeft de samenhang na van vakinhoudelijke kennis, onderzoeksvaardigheden en academische vaardigheden. In het eerste jaar staan de laatste twee nog betrekkelijk los van elkaar. Wel komen ze binnen het tutoraat samen. In het tweede en derde jaar zijn ze geïntegreerd. De samenhang van de drie genoemde lijnen vindt plaats binnen de vakken en in het tweede jaar in de afstemming tussen de vakken en de practica. In de loop van het programma wordt van de studenten een toenemende mate van zelfstandigheid en analytisch vermogen gevraagd. De opleiding heeft in de ogen van het visitatieteam vanuit verschillende invalshoeken gezorgd voor de samenhang van het programma. Dat geldt met name maar niet alleen voor de volgorde en de samenhang van de vakken aan het einde van het eerste jaar en het gehele tweede jaar en de nadrukkelijke integratie van de biologie en de psychologie in de vakken van het tweede en het derde jaar. Het visitatieteam beoordeelt dit facet als voldoende. 2.4 Studielast Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Pagina 13 van 38

14 Alle opleidingen in de Faculteit hanteren een uniform systeem van roostering. De academische jaren zijn verdeeld in twee semesters en elk van deze semesters bestaat uit drie perioden. De eerste twee perioden tellen elk 8 weken en de derde periode telt 4 weken. Doordat dit systeem voor alle opleidingen geldt, is het inschrijven voor vakken binnen en buiten de opleiding zonder problemen mogelijk. De zwaarte van de studie is gebaseerd op 28 studieuren per EC ofwel 140 bladzijden tekst per EC. Studenten hebben bij goede resultaten de gelegenheid om een honoursprogramma te volgen. Zij dienen dan 30 EC meer studielast over drie jaar op zich te nemen. De eis voor een dergelijk programma is een gemiddeld cijfer van een 7,5. Data voor tentamens en herkansingen maakt de opleiding op de studentenwebsite van de Universiteit van Amsterdam bekend. In het eerste jaar is er na elk periode van 4 weken een toets. In het tweede jaar is er een toets na iedere periode van 8 weken. Halverwege het eerste jaar en aan het einde van het eerste jaar van de bacheloropleiding brengt de studieadviseur een niet-bindend studieadvies aan de studenten uit. Afhankelijk van het door de studenten behaalde aantal studiepunten nodigt de studieadviseur de studenten uit voor een gesprek. In het gesprek aan het einde van het jaar kan de studieadviseur aangeven dat de betreffende student de opleiding beter kan verlaten, wanneer het aantal behaalde studiepunten minder dan 40 EC is. De studenten mogen aan het bachelorproject beginnen, als zij voor aanvang minstens 120 EC behaald hebben van de 150 EC die zij tot dan toe behaald kunnen hebben en als zij de Miniscriptie hebben voltooid. De studenten vinden de studielast redelijk en geven aan gewoonlijk iets minder dan 40 uur per week aan hun studie te besteden. Het vak Basis Statistiek in het eerste jaar is een struikelvak. De opleiding heeft in overweging hoe dat vak aan te passen, zodat het beter voor de studenten te doen is. Eerdere aanpassingen hebben nog niet het gewenste resultaat gebracht. De opleiding heeft inmiddels verplichte werkcolleges ingevoerd waarmee zij verwacht de studeerbaarheid van het vak te vergroten. Het visitatieteam acht de studie van een redelijke zwaarte, niet te gemakkelijk en niet te moeilijk. De opleiding heeft in de ogen van het visitatieteam enkele zinvolle maatregelen genomen om de studeerbaarheid van het programma te bevorderen. Dat zijn het uniforme systeem van roostering, de frequentie van toetsing en vooral de studieadviezen aan de studenten na het eerste jaar. Het visitatieteam beoordeelt dit facet als voldoende. Pagina 14 van 38

15 2.5 Instroom Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: HBO-bachelor: VWO, HAVO, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. WO-bachelor: VWO, HBO-propedeuse of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. HBO- en WO-master: bachelor en eventueel (inhoudelijke) selectie. De opleiding heeft een voorlichtingsprogramma voor aankomende studenten. De aankomende studenten moeten een vooropleiding op VWO-niveau hebben afgerond. Zij dienen als profiel het profiel Natuur & Gezondheid of het profiel Natuur & Techniek met Biologie 1 en 2 te hebben gevolgd. Aankomende studenten met een ander profiel kunnen een deficiëntieprogramma volgen waarin zij tekorten in hun kennis van met name wiskunde, scheikunde, biologie en natuurkunde kunnen wegwerken. Dit programma heet het Bètabrug-traject. Studenten die ouder dan 21 jaar zijn, kunnen toelating tot de studie krijgen door het afleggen van een colloquium doctum. Enkele studenten stromen in via de Bètagamma-bachelor van de Universiteit van Amsterdam. Zij volgen dan binnen de eigen opleiding een major Psychobiologie, die uit onderdelen van de opleiding Psychobiologie bestaat. Het aantal instromende studenten in de opleiding is toegenomen van 67 in 2003 tot 138 in Deze groei is autonome groei van geïnteresseerde studenten maar ook een toename van het aantal studenten dat uitgeloot is voor de studie Geneeskunde en, in mindere mate, voor Tandheelkunde en Diergeneeskunde. De uitval onder de tweede-keuzestudenten na het eerste jaar is, mede als gevolg van het alsnog ingeloot worden en de decentrale selectie, relatief hoog. Het eerste deel van het eerste jaar van de opleiding waarin deels een herhaling van de stof van de middelbare school wordt gegeven, vergemakkelijkt voor de studenten de overstap van de vooropleiding naar de opleiding. De eisen die de opleiding stelt aan de aankomende studenten, zijn volgens het visitatieteam legitiem. Het Bètabrug-traject is een relevante aanpak voor studenten met deficiënties. De eerste periode van het eerste jaar is zinvol om de stap naar de opleiding te zetten. Het visitatieteam beoordeelt dit facet als voldoende. Pagina 15 van 38

16 2.6 Duur De opleiding voldoet aan de formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: HBO-bachelor: 240 studiepunten, WO-bachelor: in de regel 180 studiepunten, HBO-master:minimaal 60 studiepunten en WO-master minimaal 60 studiepunten, afhankelijk van de opleiding. Het programma van de opleiding telt de vereiste 180 studiepunten, gerekend in termen van EC s. De zorgvuldigheid bij het tellen van de studiepunten bij de practica is een punt van aandacht. Er waren in het verleden te weinig studiepunten toegekend aan het praktisch onderwijs. Om dat te herstellen is in het huidige studiejaar het aantal studiepunten verhoogd van 4 EC naar 6 EC. Het visitatieteam beoordeelt dit facet als voldoende. 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. Het didactisch concept van de opleiding is opgebouwd aan de hand van drie lijnen, de inhoudelijke lijn, de onderzoekslijn en de academische-vaardighedenlijn. De werkvormen die de opleiding aanbiedt, zijn op deze drie lijnen geënt. De hoorcolleges, op een aantal plaatsen aangevuld met werkcolleges, dienen voor de overdracht van de vakinhoudelijke kennis en inzichten. De practica vullen de onderzoekslijn in. Het tutoraat en een aantal ondersteunende vakken verwerken de academische-vaardighedenlijn. In het tweede jaar komen de onderzoekslijn en de academische-vaardighedenlijn dichter bij elkaar en zijn veel meer geïntegreerd in de practica. Het gaat dan ook niet meer alleen om het uitvoeren van de experimenten maar ook om het analyseren van de uitkomsten en houden van presentaties en schrijven van verslagen daarover. In het derde jaar hanteert de opleiding een veelheid van werkvormen, die afhangen van de track die de studenten kiezen. In elk van de jaren is ongeveer uren bestemd voor zelfstudie. De opleiding wenst het aantal uren practicum uit te breiden. Pagina 16 van 38

17 Het door de opleiding gehanteerde didactisch concept is in de ogen van het visitatieteam in lijn met wat de opleiding beoogt over te dragen. De opleiding slaagt erin de onderscheiden lijnen van het didactisch concept in daarvoor passende werkvormen onder te brengen, zo vindt het visitatieteam. Het visitatieteam beoordeelt dit facet daarom als voldoende. 2.8 Beoordeling en toetsing Door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. De opleiding heeft de verschillende vormen van toetsing per vak gespecificeerd en heeft daarvan een overzicht gemaakt. De opleiding kent vormen van toetsing, die gaan van kennistoetsen tot essays, presentaties en opdrachten. De toetsvormen zijn afgestemd op de aard en inhoud van de onderwijsvormen. De toetsing in het eerste jaar heeft de vorm van multiple-choice-tentamens voor de inhoudelijke lijn, de beoordeling van practica voor de onderzoekslijn en de beoordeling van opdrachten in de academische-vaardighedenlijn. In het tweede en derde jaar zijn de toetsen deels multiple-choice- en deels open-vragen-tentamens naast de practicaopdrachten. Bij de ontwikkeling van de eerstejaars multiple-choice tentamens zijn deskundigen van het AMSTEL-instituut betrokken. Het AMSTEL-instituut is het bèta-didactisch instituut van de Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica. Voor de beoordeling van de practicaopdrachten zijn criteria opgesteld. De beoordeling is in handen van de practicumassistent(en) in samenspraak met de coördinator van het practicum. Bij de practica in het tweede jaar zijn de cijfers gebaseerd op het verslag of de presentatie, tot stand komend in overleg tussen de beoordelaars. De opdrachten in de academische-vaardighedenlijn in het eerste jaar dienen alle (5) voldoende te zijn. De beoordeling is in handen van de tutoren die daarvoor feedbacklijsten gebruiken. Voor de beoordeling van de miniscriptie en het bachelorproject heeft de opleiding criteria opgesteld en ook aangegeven hoe zwaar bepaalde onderdelen van het bachelorproject bij het totaal van de beoordeling meetellen. In het geval van een stage als afsluiting moet de opleiding de stageplaats vooraf goedkeuren. De studenten hebben vooraf inzicht in de te toetsen stof. De opleiding zorgt voor het bekendmaken van de cijfers aan de studenten. De opleiding kent een regeling voor nakijktermijnen, conform de onderwijs- en examenregeling. De opleiding heeft in de ogen van het visitatieteam de toetsing afgestemd op de leerstof. De toetsvormen komen overeen met de onderwijsvormen. Het visitatieteam acht de procedures rond de toetsing en de beoordeling gedegen en correct. De toetsen staan naar het oordeel van het visitatieteam op het niveau dat vereist is. Het visitatieteam beoordeelt dit facet als voldoende. Pagina 17 van 38

18 Beoordeling van het onderwerp Programma Het visitatieteam is zeer te spreken over de krachtige inbreng van het onderzoek in de opleiding en de wijze waarop de opleiding de speerpunt van de kwantitatief-experimentele benadering gestalte geeft. Het visitatieteam beoordeelt de relatie tussen doelstellingen en inhoud van het programma als correct. De opleiding slaagt in het tot stand brengen van de samenhang langs verschillende wegen. Het programma is in de ogen van het visitatieteam goed studeerbaar. De procedures van de instroom zijn juist. Het programma voldoet aan de formele eisen van de duur. Zowel de afstemming van de inhoud en de vorm van het onderwijs als de toetsing bevinden zich op een passend niveau en zijn bevorderlijk voor de studie. Pagina 18 van 38

19 3. Onderwerp: inzet van personeel 3.1 Eisen HBO/WO De opleiding sluit aan bij de volgende criteria voor de inzet van personeel van een HBO- of een WOopleiding: HBO: Het onderwijs wordt voor een belangrijk deel verzorgd door personeel dat een verbinding legt tussen de opleiding en de beroepspraktijk. WO: Het onderwijs wordt voor een belangrijk deel verzorgd door onderzoekers die een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van het vakgebied. De docenten zijn in dienst van de onderzoeksinstituten van de Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica en de Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen. Binnen de eerstgenoemde faculteit zijn dat met name de instituten Institute for Biodiversity and Ecosystem Dynamics (IBED) en het Swammerdam Institute for Life Sciences (SILS). De docenten van de als tweede genoemde faculteit, afdeling Psychologie, zijn afkomstig van KNAW-erkende onderzoeksscholen zoals de Experimenteel Psychologische Onderzoeksschool (EPOS) en de Nederlands-Vlaamse onderzoeksschool Experimentele Psychopathologie (EPP). De docenten vanuit deze onderzoeksinstituten zijn onderzoekers. De onderzoeksvisitaties uit 2007 van de instituten IBED en SILS (Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica) en van de onderzoeksgroepen van de afdeling Psychologie (Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen), waaruit verreweg de meeste docenten van de opleiding afkomstig zijn, getuigen van de hoge kwaliteit van het onderzoek. De instituten hebben prominente en deels jonge onderzoeksgroepen, die bij visitaties een waardering van de onderzoekskwaliteit kregen van gemiddeld 4 (op een schaal van 5). Omdat de docenten gerenommeerde onderzoekers zijn, zijn ze goed op de hoogte van de stand van en de ontwikkelingen in het onderzoek op hun specifieke vakgebied. Zij brengen de actuele ontwikkelingen uit hun vakgebied in het onderwijs in. Bij het inzetten van medewerkers maakt de opleiding geen onderscheid tussen universitaire (hoofd)docenten en hoogleraren. Hoogleraren verzorgen vanaf het eerste jaar van de opleiding colleges. De studenten kunnen zo in alle fasen van de studie ook van hun kennis en inzicht profiteren. De studenten hebben een positief oordeel over de vakdeskundigheid van de docenten en de actualiteit van de aangeboden leerstof. Het visitatieteam is overtuigd van de hoge kwaliteit van het onderzoek van de instituten die de docenten aan de opleidingen leveren. Er is bij het visitatieteam waardering voor de wijze waarop de docenten hun onderzoek in het onderwijs verweven. De docenten zijn enthousiast. Het visitatieteam beoordeelt dit facet als goed. Pagina 19 van 38

20 3.2 Kwantiteit personeel Er wordt voldoende personeel ingezet om de opleiding met de gewenste kwaliteit te verzorgen. De wetenschappelijke medewerkers van de Faculteit worden geacht 60 % van hun tijd aan onderzoek te besteden en 40 % van hun tijd aan onderwijs. Het overgrote deel van de benodigde docentenuren voor de opleiding is afkomstig van docenten/onderzoekers die werkzaam zijn bij de instituten IBED en SILS (Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica) en de afdeling Psychologie (Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen). Daarnaast zijn docenten afkomstig van het AMC. Voor de genoemde opleidingen (bacheloropleidingen Biologie, Biomedische Wetenschappen, en Psychobiologie en masteropleidingen Biological Sciences, Biomedical Sciences en Life Sciences) samen bedraagt de student-docentratio 12,7 : 1. Dit getal is op basis van in totaal 654 studenten en 51,3 fte aan docenturen. Het is zeer moeilijk een precieze student-docentratio per opleiding te bepalen, omdat de docenten bij alle zes genoemde opleidingen onderwijs verzorgen en een verdere uitsplitsing van dat onderwijs over de opleidingen enigszins arbitrair zou zijn. Het aantal docenturen bestaat naast die van de docenten van IBED en SILS ook uit 2,2 fte die beschikbaar is vanuit de Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen. Als gevolg van de sterke groei van het aantal studenten van de bacheloropleidingen Biomedische Wetenschappen en Psychobiologie in de periode tussen 2002 en 2008 is de druk op de docenten die aan deze opleidingen onderwijs verzorgen, sterk toegenomen. Het aantal studenten Biomedische Wetenschappen is tussen 2002 en 2008 gegroeid van ongeveer 80 tot 130 in Het aantal studenten Psychobiologie is toegenomen van 67 in 2003 naar 138 in Alhoewel een groot aantal studenten afvallen na het eerste jaar, omdat ze dan inloten voor Geneeskunde of een andere lotingstudie is het aantal studenten ook in het tweede en het derde jaar toch omvangrijker. Het aantal docenturen heeft geen gelijke tred gehouden met de groei van het aantal studenten. Dat is vooral voor de opleiding Psychobiologie een nijpend probleem. Wegens de hoge werkbelasting van de docenten verbonden aan het instituut SILS heeft de decaan in 2008 extra formatiebudget beschikbaar gesteld. Daarmee heeft SILS vijf extra formatieplaatsen kunnen bekostigen. Dit heeft vooral tot een verlichting geleid bij de opleiding. Voor de genoemde opleidingen samen zijn iets minder dan 12 fte beschikbaar om het management en de ondersteuning van het onderwijs vorm te geven. De opleidingen kunnen daarnaast mede een beroep doen op ruim 8 fte, die voor alle opleidingen van de Faculteit samen ter beschikking staan. Het visitatieteam acht de gemiddelde beschikbare docentencapaciteit voldoende. Het visitatieteam erkent tegelijkertijd het knelpunt met name bij Psychobiologie. De stappen die de Faculteit daarin zet, begroet het visitatieteam met instemming. De genomen maatregelen zijn in de ogen van het visitatieteam afdoende om het probleem op te lossen. Het visitatieteam beoordeelt dit facet als voldoende. Pagina 20 van 38

21 3.3 Kwaliteit personeel Het personeel is gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma. De opleiding hanteert conform de regelgeving van de Universiteit van Amsterdam en de Faculteit de indeling van functies volgens de Universitair Functie Ordenen-profielen (UFO-profielen). De jaargesprekken met de docenten/onderzoekers vinden plaats in het kader van die profielen. De docenten zijn in dienst van de onderzoeksinstituten. In het geval van de Biowetenschappen zijn dat vooral de instituten IBED en SILS. De onderzoeksdirecteuren van deze instituten voeren elk jaar jaargesprekken met de hoogleraren. De hoogleraren voeren op hun beurt jaargesprekken met de onderzoekers die tot hun leerstoel behoren. De prestaties in het onderwijs zijn onderdeel van deze gesprekken. Informatie daarover wordt ingewonnen bij de betrokken onderwijsdirecteur of opleidingsdirecteur. Zo zijn de prestaties op het gebied van het onderwijs deel van de beoordeling van de docenten/onderzoekers. De evaluaties onder studenten maken deel uit van de waardering van deze prestaties. Het betrekken van de onderwijsprestaties bij de beoordeling van de docenten tijdens de jaargesprekken is heden nog te vrijblijvend. De Faculteit werkt aan een procedure, die dwingender is. De studenten beoordelen de inzet van de tutoren positief. Bij aanstellingen van de wetenschappelijke medewerkers is de onderwijsdirecteur of de opleidingsdirecteur lid van de benoemingscommissie. Bij bevorderingen van de wetenschappelijke medewerkers heeft de onderwijsdirecteur een adviserende stem. Nieuw aangestelde docenten/onderzoekers zijn volgens de regels van de Universiteit van Amsterdam verplicht de Basiskwalificatie Onderwijs (BKO) te verwerven. De BKO schrijft minimale eisen voor op het gebied van de professionele houding, ontwerpen van onderwijs, uitvoeren van onderwijs, begeleiden van studenten en ontwikkelen en organiseren van onderwijs. Om de BKO te halen, biedt de Faculteit een scholingstraject aan. Ondanks deze maatregelen blijft in de prioriteitsstelling van de medewerkers het onderzoek toch van meer belang dan het onderwijs. Dit is overigens een landelijk verschijnsel en beperkt zich niet specifiek tot de Universiteit van Amsterdam. Om tot verdere gelijkberechtiging van het onderwijs met het onderzoek te komen, is de Faculteit doende de onderwijsinstituten een eigen budget te geven waarmee zij als het ware docentenuren kunnen inkopen. Het visitatieteam is zeer te spreken over de Basiskwalificatie Onderwijs en acht dat een bijzonder goede stap in de richting van afdoende onderwijskwaliteiten bij docenten. Het visitatieteam ziet de opleiding ook stevige maatregelen nemen om het onderwijs een duidelijker belang bij de docenten/onderzoekers te geven. Het onderwijs zal daarvan, zo vindt het visitatieteam, de vruchten plukken. Het visitatieteam waardeert het enthousiasme van de docenten. Het visitatieteam beoordeelt dit facet daarom als goed. Pagina 21 van 38

22 Beoordeling van het onderwerp Inzet van personeel Het visitatieteam waardeert de wijze waarop de docenten/onderzoekers hun onderzoek in het onderwijs inbrengen. Het visitatieteam acht gemiddeld de beschikbare docentencapaciteit voldoende maar onderkent het knelpunt van het te geringe aantal docentenuren bij de opleiding. De stappen die gezet zijn om dat probleem op te lossen, acht het visitatieteam afdoende. Het visitatieteam heeft waardering voor de Basiskwalificatie Onderwijs en de wijze waarop de opleiding werkt aan het versterken van de kwaliteit van het onderwijs. Pagina 22 van 38

23 4. Onderwerp: voorzieningen 4.1 Materiële voorzieningen De huisvesting en materiële voorzieningen zijn toereikend om het programma te realiseren. In maart 2009 is de opleiding verhuisd naar het nieuwe gebouw van de Faculteit op het Science Park in Amsterdam. Dit gebouw is modern uitgerust en biedt collegezalen, een studiecentrum met meer dan 200 computers en kleinere ruimten voor studenten, alsmede een bibliotheek en een servicebalie. Veel van de collegezalen zijn uitgerust met een krijtbord, een beamer en een elektronisch bord. Het nieuwe gebouw heeft een draadloos netwerk waardoor de studenten ook met een laptop op het netwerk kunnen inloggen. De opleiding heeft de beschikking over laboratoria die geschikt zijn voor het doen van moleculair, biochemisch en immunologisch onderzoek en voor het uitvoeren van snij-experimenten. Deze laboratoria beschikken over de noodzakelijke infrastructuur en voorzieningen. De laboratoria waren ten tijde van de visitatie nog niet verhuisd naar de nieuwbouw. Het visitatieteam is te spreken over de nieuwbouw waarover de opleiding kan beschikken. Niet alleen zijn daarin alle gewenste voorzieningen voorhanden maar het is ook een ruim en licht gebouw, waarin het prettig studeren is. Het visitatieteam beoordeelt dit facet dan ook als goed. 4.2 Studiebegeleiding en informatievoorziening De studiebegeleiding en de informatievoorziening aan studenten zijn adequaat met het oog op studievoortgang. De studiebegeleiding en de informatievoorziening sluiten aan bij de behoefte van studenten. De studenten krijgen informatie over de opleiding in de vorm van studiegidsen, de digitale leeromgeving en in de vorm van een mondelinge toelichting op de belangrijkste regelingen. De studenten kunnen bij specifieke vragen over de studie terecht bij de onderwijsbalie. Deze balie verstrekt studie-informatie en zorgt voor de administratieve procedures zoals het bijhouden van de cijfers. De studieadviseurs staan de studenten bij en helpen hen bij knelpunten in de studievoortgang. Er is een studieadviseur voor de bachelorstudenten en een studieadviseur voor de masterstudenten voor alle opleidingen in het domein van de biowetenschappen. Pagina 23 van 38

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. WO bachelor Biologie Universiteit van Amsterdam. Croho-registratienummer: 56860

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. WO bachelor Biologie Universiteit van Amsterdam. Croho-registratienummer: 56860 ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van Universiteit van Amsterdam Croho-registratienummer: 56860 aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op 26 maart 2009 en 20 april 2009 Inhoud

Nadere informatie

Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs

Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs 2 december 2008 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Beoordelingskader 4 pagina 2 1 Inleiding Dit beoordelingskader bevat een aantal facetten

Nadere informatie

Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase

Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase 11 februari 2008 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Accreditatiekader, toegespitst

Nadere informatie

Universiteit van Amsterdam FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA

Universiteit van Amsterdam FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA Universiteit van Amsterdam FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Voor de Bacheloropleiding Bio-exact Studiejaar 2009-2010 Preambule In de onderwijs- en

Nadere informatie

Universiteit van Amsterdam FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA

Universiteit van Amsterdam FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA Universiteit van Amsterdam FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Voor de Bacheloropleidingen Bio-exact Natuurkunde en Sterrenkunde, Scheikunde, Wiskunde

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Onderwijsinstituut Bacheloropleidingen studiejaar

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Onderwijsinstituut Bacheloropleidingen studiejaar UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Onderwijsinstituut Bacheloropleidingen studiejaar 2008-2009 DE BACHELOROPLEIDING PSYCHOBIOLOGIE

Nadere informatie

FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA. ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Masterschool Life and Earth Sciences studiejaar 2008-2009

FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA. ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Masterschool Life and Earth Sciences studiejaar 2008-2009 UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Masterschool Life and Earth Sciences studiejaar 2008-2009 DE MASTEROPLEIDING BIOMEDICAL

Nadere informatie

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. Universiteit van Amsterdam. Master Artificial Intelligence. Croho-registratienummer: 66981

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. Universiteit van Amsterdam. Master Artificial Intelligence. Croho-registratienummer: 66981 ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van Master Artificial Intelligence Croho-registratienummer: 66981 aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op 10 mei 2007 en 7 juni 2007 Inhoud

Nadere informatie

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. Universiteit van Amsterdam. Bachelor Informatiekunde. Croho-registratienummer: 56842

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. Universiteit van Amsterdam. Bachelor Informatiekunde. Croho-registratienummer: 56842 ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van Bachelor Informatiekunde Croho-registratienummer: 56842 aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op 13 februari 2007 en 14 februari 2007

Nadere informatie

Universiteit van Amsterdam FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA

Universiteit van Amsterdam FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA Universiteit van Amsterdam FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Voor de Bacheloropleiding Scheikunde Studiejaar 2009-2010 Preambule In de onderwijs- en

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING DEEL B. studiejaar BACHELOROPLEIDING PSYCHOBIOLOGIE

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING DEEL B. studiejaar BACHELOROPLEIDING PSYCHOBIOLOGIE UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING DEEL B studiejaar 2010-2011 BACHELOROPLEIDING PSYCHOBIOLOGIE 1 september 2010 Hoofdstuk

Nadere informatie

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. Universiteit van Amsterdam Bachelor Kunstmatige Intelligentie. Croho-registratienummer: 56981

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. Universiteit van Amsterdam Bachelor Kunstmatige Intelligentie. Croho-registratienummer: 56981 ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van Bachelor Kunstmatige Intelligentie Croho-registratienummer: 56981 aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op 10 mei 2007 en 7 juni 2007

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Psychobiologie van de Universiteit van Amsterdam

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Psychobiologie van de Universiteit van Amsterdam }nvao r n e d e rlcw d s- vlaam se a ccre d ita tie o rg a n is a tie les Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Psychobiologie van de Universiteit van Amsterdam

Nadere informatie

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. Universiteit Utrecht Master Natuurwetenschappen en Bedrijf. Croho-registratienummer: 60710

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. Universiteit Utrecht Master Natuurwetenschappen en Bedrijf. Croho-registratienummer: 60710 ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van Master Natuurwetenschappen en Bedrijf Croho-registratienummer: 60710 aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op 29 mei 2007, 6 juni 2007

Nadere informatie

: Afstudeerproject BSc KI : Bachelor Kunstmatige Intelligentie Studiejaar, Semester, Periode : semester 2, periode 5 en 6

: Afstudeerproject BSc KI : Bachelor Kunstmatige Intelligentie Studiejaar, Semester, Periode : semester 2, periode 5 en 6 Studiewijzer BACHELOR OPLEIDING KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE Vak : Afstudeerproject BSc KI Opleiding : Bachelor Kunstmatige Intelligentie Studiejaar, Semester, Periode : 2015-2016 semester 2, periode 5 en

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2017 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Russische studies Deze onderwijs- en examenregeling is gebaseerd op de Wet op het hoger onderwijs

Nadere informatie

Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte

Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte Beste student, U heeft onlangs alle onderdelen van uw bacheloropleiding Wijsbegeerte afgerond en kunt nu het BA-diploma aanvragen. Het bestuur van het Instituut voor

Nadere informatie

Richtlijn beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland Positionering van de opleidingen De vergelijking met Vlaanderen

Richtlijn beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland Positionering van de opleidingen De vergelijking met Vlaanderen Richtlijn beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland Het is aan het beoordelingspanel om te bepalen of deze toelichting relevant is bij de beoordeling van de onderhavige opleiding. Positionering

Nadere informatie

Opleidingsspecifieke deel OER, Opleiding / programma: BA Liberal Arts and Sciences

Opleidingsspecifieke deel OER, Opleiding / programma: BA Liberal Arts and Sciences Opleidingsspecifieke deel OER, 2017-2018 Opleiding / programma: Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op de volgende vakken op het

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool Drenthe

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool Drenthe College van Bestuur Hogeschool Drenthe Postbus 2080 7801 CB EMMEN Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool

Nadere informatie

Opleidingsspecifiek deel bij de OER Bacheloropleiding Natuurwetenschap en Innovatiemanagement Undergraduate School Geosciences

Opleidingsspecifiek deel bij de OER Bacheloropleiding Natuurwetenschap en Innovatiemanagement Undergraduate School Geosciences Opleidingsspecifiek deel bij de OER 2016-2017 Bacheloropleiding Natuurwetenschap en Innovatiemanagement Undergraduate School Geosciences art. 2.1 Toelating 1. Naast de in de wet genoemde diploma s die

Nadere informatie

Curriculumevaluatie BA Filosofie

Curriculumevaluatie BA Filosofie Curriculumevaluatie BA Filosofie Beste student, U heeft onlangs het laatste onderdeel van uw bacheloropleiding Filosofie afgerond en staat op het punt het bachelorexamen aan te vragen. Om de kwaliteit

Nadere informatie

Breakout sessie 2-5. Stelsel 3.0 Accreditatie op Maat: Opleidingsbeoordeling. Introductie

Breakout sessie 2-5. Stelsel 3.0 Accreditatie op Maat: Opleidingsbeoordeling. Introductie Breakout sessie 2-5 Stelsel 3.0 Accreditatie op Maat: Opleidingsbeoordeling De voorstellen beschreven in deze notitie dienen als uitwerking van (aangekondigde) wetswijzigingen. Op basis van deze wetswijzigingen

Nadere informatie

Opleiding / programma: BA Liberal Arts and Sciences. Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum

Opleiding / programma: BA Liberal Arts and Sciences. Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Opleidingsspecifieke deel OER, 2018-2019 Opleiding / programma: Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op de volgende vakken op het

Nadere informatie

Master Communicatie en Educatie van de Natuurwetenschappen Certiked-VBI ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van

Master Communicatie en Educatie van de Natuurwetenschappen Certiked-VBI ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van Master Communicatie en Educatie van de Natuurwetenschappen Croho-registratienummer: 60708 aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op 29

Nadere informatie

Richtlijn voor het schrijven van een zelfevaluatierapport ten behoeve van accreditatie van een opleiding in het wetenschappelijk onderwijs

Richtlijn voor het schrijven van een zelfevaluatierapport ten behoeve van accreditatie van een opleiding in het wetenschappelijk onderwijs Richtlijn voor het schrijven van een zelfevaluatierapport ten behoeve van accreditatie van een opleiding in het wetenschappelijk onderwijs Versie 0.9, november 2008 QANU (Quality Assurance Netherlands

Nadere informatie

Opleidingsspecifieke bijlage van de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Scheikundige Technologie

Opleidingsspecifieke bijlage van de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Scheikundige Technologie Faculteit Technische Natuurwetenschappen Opleidingsspecifieke bijlage van de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Scheikundige Technologie (art. 7.13 en 7.59 WHW) Inhoudsopgave Artikel

Nadere informatie

Neerlandistiek CROHO 60849

Neerlandistiek CROHO 60849 Faculteit der Letteren Onderwijs- en Eamenregeling (OER) Deel B: Masteropleiding CROHO 60849 voor het studiejaar 2017-2018 Inhoud: 1. Algemene bepalingen 2. Toelating 3. Inhoud en inrichting van de opleiding

Nadere informatie

Toelichting beoordelingskader bij beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland

Toelichting beoordelingskader bij beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland Toelichting beoordelingskader bij beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland Het is aan het beoordelingspanel om te bepalen of deze toelichting relevant is bij de beoordeling van de onderhavige

Nadere informatie

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. Croho-registratienummer: aan het NVAO Accreditatiekader

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. Croho-registratienummer: aan het NVAO Accreditatiekader ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van Bachelor Technische Wetenschappen (Advanced Technology) Croho-registratienummer: 50002 aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op 12 september

Nadere informatie

Datum locatiebezoek(en) : 31 mei 2017 Datum paneladvies : 21 juni 2017 Instellingstoets kwaliteitszorg : ja, positief besluit van 17 oktober 2013

Datum locatiebezoek(en) : 31 mei 2017 Datum paneladvies : 21 juni 2017 Instellingstoets kwaliteitszorg : ja, positief besluit van 17 oktober 2013 ,nvao w nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie es luit Besluit strekkende tot een oordeel positief van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de wo-master Commercieel Privaatrecht van de Erasmus

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING studiejaar 2013-2014 Deel B BACHELOROPLEIDING BÈTA-GAMMA

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING studiejaar 2013-2014 Deel B BACHELOROPLEIDING BÈTA-GAMMA UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA Instituut voor Interdisciplinaire Studies ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING studiejaar 2013-2014 Deel B BACHELOROPLEIDING

Nadere informatie

Opleidingsspecifieke bijlage van de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Scheikundige Technologie

Opleidingsspecifieke bijlage van de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Scheikundige Technologie Faculteit Technische Natuurwetenschappen Opleidingsspecifieke bijlage van de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Scheikundige Technologie (art. 7.13 en 7.59 WHW) Inhoudsopgave Artikel

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor nvao w n e d e rla n d s- vlaam se a c c re d ita tie o rg a n is a tie ; fluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Aarde en Economie van de Vrije Universiteit

Nadere informatie

Universiteit van Amsterdam wo-bachelor Biologie (180 EC) 23 maart 2016 Bachelor of Science voltijd Amsterdam

Universiteit van Amsterdam wo-bachelor Biologie (180 EC) 23 maart 2016 Bachelor of Science voltijd Amsterdam ,nvao w nederlands-vlaamse accreditatieorganisatie Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Biologie van de Universiteit van Amsterdam datum 29 juli 2016

Nadere informatie

JAARVERSLAG 2010 EXAMENCOMMISSIE FACULTEIT DER WIJSBEGEERTE ERASMUS UNIVERSITEIT ROTTERDAM

JAARVERSLAG 2010 EXAMENCOMMISSIE FACULTEIT DER WIJSBEGEERTE ERASMUS UNIVERSITEIT ROTTERDAM JAARVERSLAG 2010 EXAMENCOMMISSIE FACULTEIT DER WIJSBEGEERTE ERASMUS UNIVERSITEIT ROTTERDAM Rotterdam, maart 2011 Jaarverslag 2010 Examencommissie Faculteit der Wijsbegeerte 1 In de Wet Versterking Besturing

Nadere informatie

Besluit. Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus CA LEIDERDORP

Besluit. Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus CA LEIDERDORP Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus 4200 2350 CA LEIDERDORP Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding

Onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Faculteit der Exacte Wetenschappen Onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Bedrijfswiskunde en Informatica Deel B Preambule In dit document wordt een A en een B gedeelte onderscheiden. In

Nadere informatie

DEEL B VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE BACHELOROPLEIDING MEDIA EN CULTUUR

DEEL B VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE BACHELOROPLEIDING MEDIA EN CULTUUR DEEL B VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE BACHELOROPLEIDING MEDIA EN CULTUUR 05-06 Deel B: opleidingsspecifiek deel. Algemene bepalingen Artikel. Begripsbepalingen Artikel. Gegevens opleiding Artikel.3

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2010 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Slavische talen en culturen Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel

Nadere informatie

Onderwijs- en Examenregeling 2012/2013

Onderwijs- en Examenregeling 2012/2013 Onderwijs- en Examenregeling 2012/2013 Masteropleidingen Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Biologie Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Natuurkunde Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Scheikunde

Nadere informatie

Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden &

Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden & Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden & Faculteit Technische Natuurwetenschappen van de Technische Universiteit Delft Uitvoeringsregeling/Bijlage behorend bij de Onderwijs-

Nadere informatie

Aanvraag beoordeling macrodoelmatigheid International Bachelor of Bioscience. Leiden, 17 januari 2017

Aanvraag beoordeling macrodoelmatigheid International Bachelor of Bioscience. Leiden, 17 januari 2017 Aanvraag beoordeling macrodoelmatigheid International Bachelor of Bioscience Leiden, 17 januari 2017 Samenvatting aanvraag Algemeen Soort aanvraag (kruis aan wat van toepassing is): Naam instelling Contactpersoon/contactpersonen

Nadere informatie

B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN

B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE MASTEROPLEIDING FILOSOFIE 120 EC (WIJSBEGEERTE VAN EEN BEPAALD WETENSCHAPSGEBIED) FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN 2016-2017 Deel

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2017 Opleidingsspecifieke deel: Bacheloropleiding: Kunstgeschiedenis Deze onderwijs- en examenregeling is gebaseerd op de Wet op het hoger onderwijs

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling BACHELORopleidingen Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica.

Onderwijs- en examenregeling BACHELORopleidingen Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica. Onderwijs- en examenregeling BACHELORopleidingen Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica. B. Opleidingsspecifiek deel Bèta-gamma Studiejaar 2014-2015 1 Deel B: opleidingsspecifiek deel

Nadere informatie

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. wo master Verzekeringskunde Universiteit van Amsterdam. Croho-registratienummer: 75000

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. wo master Verzekeringskunde Universiteit van Amsterdam. Croho-registratienummer: 75000 ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van Universiteit van Amsterdam Croho-registratienummer: 75000 aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op 12 januari 2010 en 26 januari 2010

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2016-2017 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen Master Filosofie (120 EC) Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR) treedt in werking op 1 september

Nadere informatie

HOGESCHOOL VAN ARNHEM EN NIJMEGEN. Voorlichtingsfolder Pré-master BW Instromen in Master Biomedical Sciences na de HBO bachelor Fysiotherapie

HOGESCHOOL VAN ARNHEM EN NIJMEGEN. Voorlichtingsfolder Pré-master BW Instromen in Master Biomedical Sciences na de HBO bachelor Fysiotherapie HOGESCHOOL VAN ARNHEM EN NIJMEGEN Voorlichtingsfolder Pré-master BW Instromen in Master Biomedical Sciences na de HBO bachelor Fysiotherapie Inhoud Inleiding... 3 Leerroute... 4 Toelatingseisen... 5 Inschrijving...

Nadere informatie

Opleidingsspecifiek deel Natuurwetenschap en Innovatiemanagement bij de OER Bacheloropleidingen Undergraduate School Geosciences

Opleidingsspecifiek deel Natuurwetenschap en Innovatiemanagement bij de OER Bacheloropleidingen Undergraduate School Geosciences Opleidingsspecifiek deel Natuurwetenschap en Innovatiemanagement bij de OER 2017-2018 Bacheloropleidingen Undergraduate School Geosciences art. 2.1 Toelating 1. Naast de in de wet genoemde diploma s die

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel): Bachelor Wijsbegeerte

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel): Bachelor Wijsbegeerte ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2015-2016 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel): Bachelor Wijsbegeerte Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR) treedt

Nadere informatie

DEEL B VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE BACHELOROPLEIDING ROEMEENSE TAAL EN CULTUUR

DEEL B VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE BACHELOROPLEIDING ROEMEENSE TAAL EN CULTUUR DEEL B VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE BACHELOROPLEIDING ROEMEENSE TAAL EN CULTUUR 2015-2016 Deel B: opleidingsspecifiek deel 1. Algemene bepalingen Artikel 1.1 Begripsbepalingen Artikel 1.2

Nadere informatie

BESLUIT: de volgende onderwijs- en examenregeling voor de opleiding Toegepaste Wiskunde vast te stellen:

BESLUIT: de volgende onderwijs- en examenregeling voor de opleiding Toegepaste Wiskunde vast te stellen: OER Onderwijs- en examenregeling zoals bedoeld in art. 7.13 van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek, voor de bacheloropleiding Toegepaste Wiskunde 1 Het bestuur van de faculteit

Nadere informatie

Midden-Oostenstudies CROHO 60842

Midden-Oostenstudies CROHO 60842 Faculteit der Letteren Onderwijs- en Examenregeling (OER) Deel B: Masteropleiding Midden-Oostenstudies CROHO 60842 Programma Midden-Oostenstudies voor het studiejaar 2016-2017 Inhoud: 1. Algemene bepalingen

Nadere informatie

[60738] Onderwijs- en examenregeling Masteropleiding Islam in de moderne wereld. Paragraaf 1 Algemene bepalingen

[60738] Onderwijs- en examenregeling Masteropleiding Islam in de moderne wereld. Paragraaf 1 Algemene bepalingen [60738] Onderwijs- en examenregeling 2004-2005 Masteropleiding Islam in de moderne wereld Paragraaf 1 Algemene bepalingen Artikel 1.1 - Toepasselijkheid van de regeling Deze regeling is van toepassing

Nadere informatie

Onderwijs- en Examenregeling 2010/2011

Onderwijs- en Examenregeling 2010/2011 Onderwijs- en Examenregeling 2010/2011 Masteropleidingen Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Biologie Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Natuurkunde Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Scheikunde

Nadere informatie

Toetsingskader nieuwe opleidingen hoger onderwijs

Toetsingskader nieuwe opleidingen hoger onderwijs OCW Toetsingskader nieuwe opleidingen hoger onderwijs 22 mei 2003/Nr. WO/BS-2003/24136-I Nederlandse Accreditatie Organisatie 1 Opbouw toetsingskader Het toetsingskader voor nieuwe opleidingen in het hoger

Nadere informatie

Vastgesteld door de decaan van de faculteit Wiskunde&Informatica op 28 augustus 2003

Vastgesteld door de decaan van de faculteit Wiskunde&Informatica op 28 augustus 2003 Onderwijs- en examenregeling 2003 van de Masteropleiding Computer Science Vastgesteld door de decaan van de faculteit Wiskunde&Informatica op 28 augustus 2003 Inhoud: 1. Algemeen 2. Inrichting van de opleiding

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-master Fiscale Economie van de Erasmus Universiteit Rotterdam

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-master Fiscale Economie van de Erasmus Universiteit Rotterdam ,nvao ~ n e d e rla n d s- vlaam se a c c re d ita tie o rg a n is a tie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-master Fiscale Economie van de Erasmus Universiteit Rotterdam

Nadere informatie

15 november januari Kader voor de uitgebreide toets nieuw Associate-degree (Ad-)programma van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 9832).

15 november januari Kader voor de uitgebreide toets nieuw Associate-degree (Ad-)programma van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 9832). ,nvao w nederlands- vlaamse accreditatieorganisatie esiuif Wijzigingsbesluit strekkende tot een oordeel voldoende van een aanvraag toets nieuw Associate-degreeprogramma Business Studies Logistiek van Hogeschool

Nadere informatie

UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA

UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA opleiding Wiskunde en Statistiek UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Onderwijsinstituut Exacte Wetenschappen studiejaar 2003-2004

Nadere informatie

Onderwijs- en Examenregeling (OER) Bachelorprogramma Academische Opleiding Leraar Basisonderwijs. Faculteit der Gedrags- en Maatschappijwetenschappen

Onderwijs- en Examenregeling (OER) Bachelorprogramma Academische Opleiding Leraar Basisonderwijs. Faculteit der Gedrags- en Maatschappijwetenschappen Onderwijs- en Examenregeling (OER) Bachelorprogramma Academische Opleiding Leraar Basisonderwijs Faculteit der Gedrags- en Maatschappijwetenschappen 2018-2019 Bijlage: het programma PARAGRAAF 1 - ALGEMENE

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2016 Opleidingsspecifieke deel: Bacheloropleiding: Kunstgeschiedenis Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13 van

Nadere informatie

UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Deel B

UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Deel B UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Deel B Studiejaar 2014-2015 BACHELOROPLEIDING BIO-MEDISCHE WETENSCHAPPEN Hoofdstuk 1 Algemene

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling 2004-2005 Masteropleiding Spaanse taal en cultuur. Paragraaf 1 Algemene bepalingen

Onderwijs- en examenregeling 2004-2005 Masteropleiding Spaanse taal en cultuur. Paragraaf 1 Algemene bepalingen [66810] Onderwijs- en examenregeling 2004-2005 Masteropleiding Spaanse taal en cultuur Paragraaf 1 Algemene bepalingen art. 1.1 toepasselijkheid van de regeling Deze regeling is van toepassing op het onderwijs

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Bachelor Religiewetenschappen

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Bachelor Religiewetenschappen ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2015-2016 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel) Bachelor Religiewetenschappen Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR)

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 September 2010

Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 September 2010 Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 September 2010 Opleidingsspecifiek deel Masteropleiding: Nederlandkunde/ Dutch Studies Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Biologie van de Vrije Universiteit Amsterdam

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Biologie van de Vrije Universiteit Amsterdam nuao w nederlands -vlaam se accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Biologie van de Vrije Universiteit Amsterdam datum 29 juli 2016 Onderwerp

Nadere informatie

, Besluit strekkende tot het oordeel positief van een aanvraag toets nieuwe opleiding

, Besluit strekkende tot het oordeel positief van een aanvraag toets nieuwe opleiding ,nvao w n e d e rla n d s - vlaam se a cc re d ita tieo rg an is atie, Besluit strekkende tot het oordeel positief van een aanvraag toets nieuwe opleiding B e s lu it van de wo-bachelor Cognition, Language

Nadere informatie

Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen

Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen Aanvullende regels en richtlijnen voor de opleidingen geldig vanaf 01 september 2010 Hoofdstuk 1 Bachelor Wiskunde... 2 Hoofdstuk 2 Master Mathematics... 2

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor nuao nederlands- vlaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Logistics Engineering van de NHTV internationale hogeschool Breda datum

Nadere informatie

{nvao. Uit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Technische Informatica van de Hogeschool Dirksen B.V.

{nvao. Uit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Technische Informatica van de Hogeschool Dirksen B.V. {nvao w nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Uit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Technische Informatica van de Hogeschool Dirksen B.V. datum 29

Nadere informatie

Handreiking bij het beoordelingskader voor het bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs

Handreiking bij het beoordelingskader voor het bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs Handreiking bij het beoordelingskader voor het bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs 12 november 2012 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Handreiking voor specifieke invulling van de standaarden

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2016 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Engelse taal en cultuur Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2011 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Russische Studies Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13 van

Nadere informatie

Toetsingskader nieuwe opleidingen hoger onderwijs

Toetsingskader nieuwe opleidingen hoger onderwijs Mededelingen OCenW Bestemd voor: instellingen voor hoger onderwijs Voorlichting Datum: 12 juni 2003 Kenmerk: WO/BS-2003/24136-I Datum inwerkingtreding: n.v.t. Geldigheidsduur beleidsregel: n.v.t. Juridische

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor HBO-Rechten van Capabel Hogeschool

Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor HBO-Rechten van Capabel Hogeschool nvao nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor HBO-Rechten van Capabel Hogeschool datum 29 december

Nadere informatie

Onderwijs- en Examenregeling (OER) Masterprogramma van Onderwijskunde. Faculteit der Gedrags- en Maatschappijwetenschappen

Onderwijs- en Examenregeling (OER) Masterprogramma van Onderwijskunde. Faculteit der Gedrags- en Maatschappijwetenschappen Onderwijs- en Examenregeling (OER) Masterprogramma van Onderwijskunde Faculteit der Gedrags- en Maatschappijwetenschappen 2018-2019 Bijlage: het programma Paragraaf 1 Algemene bepalingen Artikel 1.1 Doel

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Bijlage, Bachelor Opleiding Docent Muziek

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Bijlage, Bachelor Opleiding Docent Muziek ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Bijlage, Bachelor Opleiding Docent Muziek Studiejaar 2013-2014 Algemeen 1. Deze bijlage bij het algemene gedeelte van de Onderwijs- en examenregeling van Codarts is van toepassing

Nadere informatie

De NVAO heeft voor de beoordeling van de aanvraag op 27 oktober 2005 een panel van deskundigen ingesteld. Het panel kende de volgende samenstelling:

De NVAO heeft voor de beoordeling van de aanvraag op 27 oktober 2005 een panel van deskundigen ingesteld. Het panel kende de volgende samenstelling: College van bestuur Universiteit Utrecht Postbus 80125 3508 TC UTRECHT Besluit Besluit strekkende tot positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding wo-master Selective Utrecht Medical Master

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Fiscale Economie van de Erasmus Universiteit Rotterdam

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Fiscale Economie van de Erasmus Universiteit Rotterdam ,wao v nederlands- vlaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Fiscale Economie van de Erasmus Universiteit Rotterdam datum 30 november

Nadere informatie

Uitvoeringsregeling/Bijlage behorend bij de Onderwijs- en Examenregeling van de Bacheloropleiding Molecular Science & Technology

Uitvoeringsregeling/Bijlage behorend bij de Onderwijs- en Examenregeling van de Bacheloropleiding Molecular Science & Technology Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden & Faculteit Technische Natuurwetenschappen van de Technische Universiteit Delft Uitvoeringsregeling/Bijlage behorend bij de Onderwijs-

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING studiejaar 2013-2014 Deel B BACHELOROPLEIDING FUTURE PLANET STUDIES

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING studiejaar 2013-2014 Deel B BACHELOROPLEIDING FUTURE PLANET STUDIES UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA Instituut voor Interdisciplinaire Studies ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING studiejaar 2013-2014 Deel B BACHELOROPLEIDING

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 September 2010

Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 September 2010 Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 September 2010 Opleidingsspecifiek deel Masteropleiding: Talen en culturen van Latijns Amerika/ Spaans Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig

Nadere informatie

ONDERZOEKSVERSLAG. Tweede conceptrapportage van de toetsing van. Opleiding bachelor Economie & Informatica Erasmus Universiteit Rotterdam

ONDERZOEKSVERSLAG. Tweede conceptrapportage van de toetsing van. Opleiding bachelor Economie & Informatica Erasmus Universiteit Rotterdam ONDERZOEKSVERSLAG Tweede conceptrapportage van de toetsing van Opleiding bachelor Economie & Informatica Erasmus Universiteit Rotterdam Croho-registratienummer: 50951 aan het NVAO Accreditatiekader De

Nadere informatie

Besluit. College van Bestuur van de Christelijke Hogeschool Windesheim Postbus GB ZWOLLE

Besluit. College van Bestuur van de Christelijke Hogeschool Windesheim Postbus GB ZWOLLE College van Bestuur van de Christelijke Hogeschool Windesheim Postbus 10090 8000 B ZWOLLE Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor

Nadere informatie

Concept. Algemene toelichting bij de Accreditatiekaders NOVA

Concept. Algemene toelichting bij de Accreditatiekaders NOVA Versie juli 2013 Concept Algemene toelichting bij de Accreditatiekaders NOVA Algemene toelichting bij de Accreditatiekaders April 2012 0 Inhoud Gebruikte begrippen en afkortingen... 2 Inleiding... 5 Opbouw

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2010 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Italiaanse taal en cultuur Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2010 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Talen en culturen van Latijns Amerika/ Spaans Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig

Nadere informatie

Toetsplan Masteropleiding Midden-Oosten Studies

Toetsplan Masteropleiding Midden-Oosten Studies Toetsplan Masteropleiding Studies 2017-2018 JAAR 1 semester 1 Blok 1 Blok 2 vaktitel vakcode week 1-7 colleges week 8/9/10 (her)toetsing week 11-17 colleges week 18/19/20 (her)toetsing Conflicten in het

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Biologie van de Rijksuniversiteit Groningen

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Biologie van de Rijksuniversiteit Groningen nvao r n e d e ria n d s- ulaamse a c c re d ita tie o rg a n is a tie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Biologie van de Rijksuniversiteit Groningen datum

Nadere informatie

Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Biologie van de Radboud Universiteit Nijmegen

Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Biologie van de Radboud Universiteit Nijmegen ,m)ao r nederlands -vlaamse accreditatieorganisatie Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Biologie van de Radboud Universiteit Nijmegen datum 31 augustus

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2016-2017 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen Master Filosofie () Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR) treedt in werking op 1 september 2016.

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 September 2010

Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 September 2010 Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 September 2010 Opleidingsspecifiek deel Masteropleiding: Talen en culturen van Japan Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture and Design van de NHTV

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture and Design van de NHTV College van bestuur NHTV Internationale Hogeschool Breda Postbus 3917 4800 DX BREDA Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture

Nadere informatie

Bachelor Cognition, Language and Communication. uva.nl/ba-cognition-language-communication

Bachelor Cognition, Language and Communication. uva.nl/ba-cognition-language-communication Bachelor 2019-2020 Cognition, Language and Communication uva.nl/ba-cognition-language-communication In de bachelor Cognition, Language and Communication bestudeer je taal en communicatie in relatie tot

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2011 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Slavische talen en culturen Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling. BACHELORopleidingen. B. Opleidingsspecifiek deel. Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica.

Onderwijs- en examenregeling. BACHELORopleidingen. B. Opleidingsspecifiek deel. Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica. Onderwijs- en examenregeling BACHELORopleidingen Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica. B. Opleidingsspecifiek deel Studiejaar 2015-2016 1 Deel B: opleidingsspecifiek deel 1. Algemene

Nadere informatie