ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. Universiteit van Amsterdam Bachelor Kunstmatige Intelligentie. Croho-registratienummer: 56981

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. Universiteit van Amsterdam Bachelor Kunstmatige Intelligentie. Croho-registratienummer: 56981"

Transcriptie

1 ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van Bachelor Kunstmatige Intelligentie Croho-registratienummer: aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op 10 mei 2007 en 7 juni 2007 Inhoud van het verslag Identificatie...2 Managementsamenvatting...3 Bevindingen...5 Bijlage 1: Programma...28 Bijlage 2: Documenten...30 Bijlage 3: Domeinspecifiek referentiekader...32 Bijlage 4: Visitatieteam...35 Bijlage 5: Onafhankelijkheidsverklaringen...37 De verantwoordelijke teamleider: ir. R.S. Kloosterman namens deze, M.Lathouwers Certiked Oktober 2007 Pagina 1 van 37

2 Identificatie Onderwijsinstituut Informatiewetenschappen Bachelor Kunstmatige Intelligentie Nieuwe Achtergracht WV Amsterdam Telefoon Website Voor kwaliteit verantwoordelijke bestuurder: prof.dr. K.J.F. Gaemers, decaan Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica (FNWI) Opleidingsdirecteur: dr. B. Bredeweg Scope en doel De visitatie heeft betrekking op: Bachelor Kunstmatige Intelligentie Voltijd Locatie: Nieuwe Achtergracht 166, 1018 WV Amsterdam Doel van het onderzoek is te beoordelen in welke mate het NVAO Beoordelingskader uit februari 2003 adequaat wordt afgedekt. Teamsamenstelling Teamleider: ir. R.S. Kloosterman Externe deskundigen: dr. P. Lucas en prof.dr. M. Neerincx Secretaris: drs. W.J.J.C. Vercouteren RC Studentlid: J. van der Mandele BSc Werkwijze De opleiding heeft een zelfevaluatie opgesteld ten aanzien van de gevisiteerde opleiding en deze gezonden aan het visitatieteam in april De eerste visitatiedag is uitgevoerd op 10 mei De tweede visitatiedag heeft plaatsgevonden op 7 juni Het conceptrapport is op 12 september 2007 toegezonden aan het management van de opleiding. Op 15 oktober 2007 zijn schriftelijke reacties opgesteld door de opleiding, die hebben geleid tot onderhavig definitief rapport. In de aanloop naar de visitatie is er eenmaal een bijeenkomst geweest tussen leden van het visitatieteam en vertegenwoordigers van de opleiding. De bijeenkomsten had een voorlichtend en planningstechnisch karakter. Pagina 2 van 37

3 Managementsamenvatting Op 10 mei 2007 en 7 juni 2007 heeft een visitatieteam van Certiked een visitatie uitgevoerd bij de opleiding Bachelor Kunstmatige Intelligentie van de. Doelstelling was een toetsing uit te voeren van de kwaliteit van de opleiding, gerelateerd aan het NVAO Beoordelingskader. Algemeen beeld De universitaire opleiding Kunstmatige Intelligentie aan de is begonnen in Deze opleiding was het resultaat van de samenwerking tussen de afdelingen Informatica, Filosofie, Taal en Letterkunde en Psychologie. De elementen die deze afdelingen aandroegen, zijn nog steeds in het programma van de opleiding herkenbaar. Het programma van de opleiding omvatte oorspronkelijk vijf jaar, was daarna korte tijd vier jaar om daarna weer een omvang van vijf jaar te krijgen. Bij de invoering van de bachelor-masterstructuur in het jaar 2003/2004 ontstond een driejarig bachelorprogramma en een tweejarig masterprogramma. De inhoud van het bachelorprogramma en masterprogramma kunstmatige intelligentie zijn ontleend aan het vijfjarige programma dat dateerde van september Een zestal opleidingen Kunstmatige Intelligentie in Nederland heeft in 1999 een overleg opgezet met de naam KION (Kunstmatige Intelligentie Overleg Nederland). In dit overleg hebben de opleidingen een gemeenschappelijk kader voor de eindkwalificaties ontwikkeld eh hebbe zij hun programma s op elkaar afgestemd. Op basis van deze programma s hebben studenten die een bacheloropleiding hebben voltooid bij één van deze opleidingen, toegang tot alle masteropleidingen kunstmatige intelligentie van de aangesloten universiteiten. De opleiding is een onderdeel van het Onderwijsinstituut Informatiewetenschappen. Dit instituut is op zijn beurt een onderdeel van de Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica. De faculteit omvat drie onderwijsinstituten en elf onderzoeksinstituten. De onderwijsinstituten bieden opleidingen aan op het gebied van respectievelijk de exacte wetenschappen, de informatiewetenschappen en de life sciences en aardwetenschappen. Elk van de onderwijsinstituten heeft een directeur. Deze is verantwoordelijk voor de kwaliteit, de inhoud en de didactiek van de opleidingen, de samenhang tussen de verschillende opleidingen en het management van het onderwijsinstituut. Voor elke opleiding is een opleidingsdirecteur benoemd. Deze is belast met de ontwikkeling, de uitvoering en de kwaliteit van de opleiding op het niveau van de daadwerkelijke uitvoering. De onderwijsinstituten hebben zelf geen medewerkers in dienst. De docenten van de opleiding Bachelor Kunstmatige Intelligentie zijn in dienst van onderzoeksinstituten. Deze onderzoeksinstituten zijn met name het Instituut voor Informatica en het Institute for Logic, Language & Computation. De docenten geven college op verzoek van de directeur van de opleiding, nadat deze daarover heeft overlegd met de directeur van de onderzoeksinstituten. Het Onderwijsinstituut Informatiewetenschappen omvat in totaal negen opleidingen, waarvan de Bachelor Kunstmatige Intelligentie er één is. Het Onderwijsinstituut draagt onder andere zorg voor het bewaken van de studievoortgang van de studenten, de vastlegging van de studieresultaten en studieadvies. Algemene en technische ondersteuning levert de. Pagina 3 van 37

4 Binnen afzienbare tijd zullen alle bacheloropleidingen in één onderwijsinstituut opgenomen zijn. De masterprogramma s zullen dan behoren tot één van vier masterinstituten, op het gebied van de informatica, exacte wetenschappen, life sciences en voor beroepsgerichte masteropleidingen. Het visitatieteam van Certiked heeft de opleiding Bachelor Kunstmatige Intelligentie van de Universiteit van Amsterdam gevisiteerd. De zelfstudie van de opleiding was helder en inzichtelijk en gaf het visitatieteam voldoende aanknopingspunten voor de beoordeling. Tijdens het visitatiebezoek heeft het visitatieteam met alle relevante geledingen van de opleiding kunnen spreken en heeft het team ook aanvullende documenten kunnen inzien. Op basis hiervan heeft het visitatieteam voldoende informatie kunnen vergaren voor een onderbouwde beoordeling. Daarbij heeft het visitatieteam vastgesteld dat de opleiding voor elk van de onderwerpen een voldoende heeft behaald. Daarmee concludeert het visitatieteam van Certiked dat de opleiding Bachelor Kunstmatige Intelligentie voldoet aan de eisen van de onderwerpen en facetten van het accreditatiekader van de NVAO. Pagina 4 van 37

5 Bevindingen Voor de NVAO-onderwerpen zijn hieronder de bevindingen van het visitatieteam weergegeven. Steeds zijn in de blokken de NVAO-criteria aangegeven die bij betreffend onderwerp en facetten horen, is een beschrijving gegeven van de bevindingen en wordt vervolgens een beoordeling ten aanzien van betreffend facet gegeven. Pagina 5 van 37

6 1. Onderwerp: doelstellingen opleiding 1.1 Domeinspecifieke eisen De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein. De opleiding heeft een algemene doelstelling en eindkwalificaties opgesteld. De doelstelling is studenten op te leiden voor een bachelordiploma dat opleidt voor en toegang verschaft tot de masteropleidingen Artificial Intelligence, Logic, Grid Computing of Cognitive Science van de of tot een masteropleiding aan een andere universiteit in Nederland of daarbuiten. Daarnaast bereidt de opleiding de studenten voor op een loopbaan in de beroepspraktijk. De opleiding heeft eindkwalificaties opgesteld en heeft deze in de Onderwijs- en examenregeling neergelegd. De eindkwalificaties van de opleiding hebben betrekking op (1) kennis van klassieke kunstmatige intelligentie op basis van een symbolische representatie van informatie en van de toepassing daarvan, (2) kennis van numerieke, niet-symbolische technieken en van de toepassing daarvan, (3) kennis van de meest belangrijke filosofische en psychologische theorieën op het gebied van kennis en cognitie, (4) kennis en vaardigheden op het gebied van de wiskunde en logica teneinde te kunnen werken met wiskundige en formele modellen binnen de kunstmatige intelligentie, (5) kennis en vaardigheden op het gebied van programmeertalen en programmeeromgevingen waar de kunstmatige intelligentie gebruik van maakt, (6) gedegen kennis van tenminste één van de subdisciplines (a) kennistechnologie, (b) taal en spraak, (c) waarnemende en handelende systemen, (d) computationele psychologie en (e) logica, (7) vaardigheden inzake het opsporen en kritisch verwerken van relevante vakliteratuur en inzake de mondelinge en schriftelijke rapportage daarover, (8) communicatieve en samenwerkingsvaardigheden om als academicus in multidiscipinair verband te functioneren en (9) inzicht in de maatschappelijke betekenis van de kunstmatige intelligentie en de verantwoordelijkheid van deskundigen op dat gebied. De opleiding heeft de eindkwalificaties afgestemd met enkele maatgevende kaders zowel in Nederland als op het internationale plan. Zo zijn de eindkwalificaties vergeleken met het gemeenschappelijk kader dat is opgesteld door het Kunstmatige Intelligentie Overleg Nederland (KION), het gezamenlijk overleg van de opleidingen kunstmatige intelligentie in Nederland. Dit overleg heeft de gemeenschappelijke elementen voor bacheloropleidingen kunstmatige intelligentie opgesteld. De opleiding heeft zich ervan vergewist dat de eigen eindkwalificaties daarmee in overeenstemming zijn. Op internationaal gebied heeft de opleiding de eindkwalificaties vergeleken met de Computing Curricula 2001, die mede een bron van het KION-kader zijn en die internationaal maatgevend zijn voor informatica-opleidingen. De eindkwalificaties, zo is gebleken, komen op hoofdlijnen overeen met de Computing Curricula. Het gemeenschappelijke kader van KION biedt opleidingen de mogelijkheid zelfgekozen accenten aan te brengen. De opleiding heeft de eigen accenten aangebracht in de zin van een degelijke ondergrond in wiskunde, logica en programmeren, in de zin van de nadruk op het ontwerp en de implementatie van systemen voor kunstmatige intelligentie en in de zin van veel aandacht voor de technische aspecten van de kunstmatige intelligentie. Pagina 6 van 37

7 De opleiding draagt zorg voor de periodieke ijking van de eindkwalificaties. Zowel binnen de opleiding als in het verband van KION zijn de eindkwalificaties onderwerp van periodieke evaluatie. De evaluatie vindt plaats op grond van ervaringen van waarnemingen over de ontwikkelingen op het vakgebied van de kunstmatige intelligentie. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding een doelstelling en eindkwalificaties heeft opgesteld. Het visitatieteam heeft gezien dat de opleiding de eindkwalificaties heeft afgestemd met maatgevende nationale en internationale kaders op het gebied van de kunstmatige intelligentie. Het visitatieteam heeft gezien dat de opleiding accenten legt binnen het algemene kader. De opleiding draagt zorg voor de periodieke ijking van de eindkwalificaties op basis van ontwikkelingen op het vakgebied. Het visitatieteam beoordeelt de eindkwalificaties om deze redenen als voldoende afgestemd met de eisen van de nationale en internationale vakgenoten. 1.2 Niveau: Bachelor en Master De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor of een Master. De opleiding heeft de eindkwalificaties vergeleken met de algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de bachelor, zoals deze tot uitdrukking komen in de Dublin descriptoren. De kennis en het inzicht op het vakgebied komen aan de orde in de eindkwalificaties (1), (2), (3), (4), (5), (6) en (9). De afgestudeerde verwerft kennis en inzicht over de verschillende deelgebieden waaruit het programma van de opleiding bestaat. Dat zijn kennis en inzicht het gebied van de achtereenvolgens computationele psychologie, intelligente systemen, kennistechnologie, taal en spraak en logica. Daarnaast komt de afgestudeerde tot kennis en inzicht van de ondersteunende vakken wiskunde en programmeertalen. Het toepassen van kennis en inzicht komt tot uitdrukking in de eindkwalificaties (1), (2), (4), (5) en (9). Bij ieder van de zojuist genoemde deelgebieden besteedt de opleiding aandacht aan de toepassing van de verworven kennis en inzicht. Zo zijn de afgestudeerden in staat hun kennis en inzicht van de klassieke, symbolische representatie en van de numerieke, niet-symbolische representatie van informatie toe te passen. Daarnaast weten de afgestudeerden hun kennis en inzicht op het gebied van de wiskunde, logica en programmeren toe te passen. De oordeelsvorming komt aan de orde in de eindkwalificaties (1), (2), (3) en (7). De afgestudeerden zijn in staat hypotheses te formuleren en te toetsen bij het ontwerp en de implementatie van systemen. Daarnaast leren de afgestudeerden de processen van kennis en waarneming te interpreteren op grond van filosofische en psychologische inzichten. De afgestudeerden zijn in staat vakliteratuur op kritische wijze te behandelen. De communicatieve vaardigheden komen aan bod in de eindkwalificaties (7) en (8). De afgestudeerden beschikken over vaardigheden op het gebied van communicatie en samenwerking, waardoor zij in staat zijn op te treden als een professional in een multidisciplinair team. Daarnaast Pagina 7 van 37

8 kunnen de afgestudeerden hun bevindingen en conclusies ten aanzien van de vakliteratuur en het onderzoek onder woorden te brengen. De leervaardigheden komen aan de orde in de eindkwalificaties (7) en (9). De afgestudeerden maken zich de kritische reflectie op de wetenschappelijke literatuur eigen. Zij zijn ook in staat de betekenis van kunstmatige intelligentie te duiden en zich een beeld te vormen van de verantwoordelijkheid jegens de maatschappij van experts op het gebied van kunstmatige intelligentie. Het visitatieteam heeft gezien dat de opleiding de eigen eindkwalificaties heeft vergeleken met de algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van het bachelorniveau in de vorm van de Dublin descriptoren. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de eindkwalificaties met deze beschrijvingen overeenkomen. Het visitatieteam beoordeelt daarom het niveau van de eindkwalificaties als zijnde voldoende. 1.3 Oriëntatie HBO/WO De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de volgende beschrijvingen van een Bachelor en een Master in HBO en WO: HBO: De eindkwalificaties van de opleiding zijn mede ontleend aan de door of met het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. Een HBO-bachelor heeft de kwalificaties voor het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of in een samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een HBO-opleiding vereist of dienstig is. Een HBO-master heeft de kwalificaties voor het niveau van zelfstandig en/of leidinggevend beroepsbeoefenaar in een beroep of spectrum van beroepen, dan wel het niveau van het functioneren in een multidisciplinaire omgeving waarin een HBO-opleiding vereist of dienstig is. WO: De eindkwalificaties zijn ontleend aan eisen vanuit de wetenschappelijke discipline, de internationale wetenschapsbeoefening en voor daarvoor in aanmerking komende opleidingen de relevante praktijk in het toekomstige beroepenveld. Een WO-bachelor heeft de kwalificaties voor toegang tot tenminste één verdere WO-studie op masterniveau en eventueel voor het betreden van de arbeidsmarkt. Een WO-master heeft de kwalificaties om zelfstandig wetenschappelijk onderzoek te verrichten of multien interdisciplinaire vraagstukken op te lossen in een beroepspraktijk waarvoor een WO-opleiding vereist is of dienstig is. De opleiding heeft de eindkwalificaties afgestemd binnen KION, het overleg van de opleidingen op het gebied van kunstmatige intelligentie in Nederland en met het internationale kader Computing Curricula Het KION-kader is mede op de Computing Curricula gebaseerd. Beide kaders zijn opgesteld door wetenschappers die goed op de hoogte zijn van de eisen van de wetenschappelijke disicipline. In die zin reflecteren de eindkwalificaties de heersende opvattingen over de eindkwalificaties voor de afgestudeerden kunstmatige intelligentie. De opleiding heeft in haar doelstelling aangegeven dat de afgestudeerden in staat zijn toe te treden tot de aansluitende masteropleiding Artificial Intelligence en de masteropleidingen Logic, Grid Pagina 8 van 37

9 Computing en Cognitive Science van de alsmede tot een vergelijkbare masteropleiding aan een andere universiteit in Nederland of daarbuiten. De opleiding heeft daarnaast in de doelstelling vastgelegd de studenten voor te bereiden op een loopbaan in de beroepspraktijk. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de eindkwalificaties afgestemd zijn op de wetenschappelijke discipline door middel van de afstemming met de eerder genoemde kaders. Daarnaast heeft de opleiding in de eindkwalificaties een aantal in haar ogen relevante aspecten van het wetenschappelijke karakter opgenomen. Het visitatieteam beoordeelt om deze redenen de WO-oriëntatie van de eindkwalificaties als voldoende. Beoordeling van het onderwerp Doelstellingen opleiding Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding de eindkwalificaties heeft afgestemd met bepalende nationale en internationale kaders. Het visitatieteam heeft daarnaast vastgesteld dat de eindkwalificaties overeenkomen met de algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van het bachelorniveau. Ook heeft het visitatieteam vastgesteld dat de opleiding de eindkwalificaties aan de wetenschappelijke discipline heeft ontleend en voorbereidt op een masteropleiding en eveneens op een positie in de beroepspraktijk. Het visitatieteam beoordeelt om deze redenen het onderwerp Doelstellingen opleiding als positief. Pagina 9 van 37

10 2. Onderwerp: programma 2.1 Eisen HBO/WO Het programma sluit aan bij de volgende criteria voor het programma van een HBO- of een WOopleiding: HBO: Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline. Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. WO: Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats in interactie tussen het onderwijs en het wetenschappelijk onderzoek binnen relevante disciplines. Het programma sluit aan bij ontwikkelingen in de relevante wetenschappelijke discipline(s) door aantoonbare verbanden met actuele wetenschappelijke theorieën. Het programma waarborgt de ontwikkeling van vaardigheden op het gebied van wetenschappelijk onderzoek. Bij daarvoor in aanmerking komende opleidingen heeft het programma aantoonbare verbanden met de actuele praktijk van de relevante beroepen. Het programma van de opleiding bestaat uit drie jaren en zes semesters. Deze semesters zijn verdeeld in lesblokken van achtereenvolgens acht weken, acht weken en aan het einde van het semester vier weken. In de blokken van acht weken heeft de opleiding meestal vier vakken parallel aan elkaar geplaatst. De meeste vakken hebben 6 ECTS en beslaan twee blokken van acht weken. Sommige vakken hebben 3 ECTS en hebben een duur van acht weken. De laatste blokken van het semester van vier weken zijn ingeruimd voor projecten, en wel één project per blok. Deze projecten hebben alle een omvang van 6 ECTS. De opleiding maakt in de vakken gebruik van maatgevende, internationale en actuele vakliteratuur. De literatuur bestaat uit boeken en readers met recente internationale artikelen. Sommige vakken gebruiken eigen readers, in het geval geen passende literatuur voorhanden is. De literatuur sluit aan op de onderwerpen binnen de vakken. De docenten zijn allen actieve onderzoekers op hun vakgebied. Zij nemen actief deel in internationaal onderzoek en zij brengen het onderzoek in de colleges en de projecten in. Dat geldt de vakken die de basis in de kennis en vaardigheden van kunstmatige intelligentie aanbrengen als de specialisatievakken aan het einde van de opleiding, in het derde jaar. De opleiding biedt de studenten de mogelijkheid 10 ECTS van de 30 ECTS keuzeruimte te bestemmen voor een bedrijfstage. Sommige studenten maken daarvan gebruik maar de bedrijfstage is facultatief. Het project aan het einde van het vijfde semester is gericht op het uitwerken van een opdracht die van commerciële onderneming afkomstig is. Verder onderhouden docenten contacten met het bedrijfsleven. Pagina 10 van 37

11 De opleiding heeft aan het einde van elk semester een project in het programma opgenomen. Deze projecten zijn onder meer gericht op het verwerven van academische vaardigheden. Deze komen met name aan bod in de projecten als een kritische literatuurstudie in het eerste en het derde semester, het oplossen van problemen in de projecten aan het einde van het vierde en het vijfde semsester en een zelfstandig onderzoek in de vorm van het afstudeerproject aan het einde van het zesde semester, het einde van de opleiding. De opleiding ziet toe op de actualiteit van het programma. De mogelijke actualisering van het programma is onderwerp van de curriculumevaluaties, die de opleiding elke drie jaar houdt. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding adequate, internationale vakliteratuur gebruikt. Het visitatieteam heeft daarnaast gezien dat de docenten gekwalificeerde onderzoekers zijn die zowel in de colleges als in de projecten het onderzoek inbrengen. De afstemming van de opleiding op de eisen van de beroepspraktijk is aanwezig, alhoewel een verdere versterking daarvan op zijn plaats zou zijn in de ogen van het visitatieteam. De opleiding besteedt met name in de projecten veel aandacht aan het verwerven van academische vaardigheden door de studenten. Het visitatieteam beoordeelt om deze redenen de mate waarin de opleiding aan de WO eisen beantwoordt als voldoende. 2.2 Relatie tussen doelstellingen en inhoud programma Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. De eindkwalificaties zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. De inhoud van het programma biedt de studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. De opleiding heeft de eindkwalificaties vertaald naar de verschillende vakken en projecten. Uit de tabel die de opleiding dienaangaande heeft opgesteld, komt naar voren dat alle eindkwalificaties in voldoende mate in de vakken en projecten aanwezig zijn. De opleiding heeft voor elk van de vakken en projecten in het programma leerdoelen opgesteld. De leerdoelen bieden een helder duidelijk inzicht in wat de vakken en projecten aan leerstof en aan het opdoen van vaardigheden aanbieden en wat ze beogen te bereiken. De opleiding heeft het curriculum verdeeld in vakken op het gebied van computationele psychologie, intelligente systemen, kennistechnologie, taal en spraak en logica. Daarnaast kent het programma de ondersteunende vakken op het gebied van wiskunde, databases en programmeertalen. Daarnaast kent het programma een zestal projecten. In de vakken maken de studenten zich de kennis en vaardigheden van de verschillende deelgebieden van de kunstmatige intelligentie eigen. Bij de ondersteunende vakken leren de studenten de nodige basiskennis en basisvaardigheden, die hen in staat stellen op het vakgebied van de kunstmatige intelligentie actief te zijn. Pagina 11 van 37

12 De projecten zijn bestemd voor het opdoen van algemene communicatieve, sociale en projectmatige vaardigheden en academische vaardigheden, met name op het gebied van het verrichten van onderzoek, oplossen van problemen en interpreteren en uitvoeren van opdrachten. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding de eindkwalificaties adequaat in de inhoud van de vakken en projecten heeft vertaald. Het visitatieteam heeft ook vastgesteld dat de opleiding voor de vakken en projecten leerdoelen heeft geformuleerd en dat deze leerdoelen een voldoende afspiegeling zijn van de eindkwalificaties. De opleiding besteedt niet alleen aandacht aan kennis en vaardigheden op het vakgebied maar ook aan de algemene en academische vaardigheden. Het visitatieteam vraagt zich wel af of de omvang van het afstudeerproject met 6 ECTS de studenten voldoende onderzoeksvaardigheden op laat doen om als zelfstandig AI-deskundige te functioneren, dan wel de studenten voldoende voorbereidt op de masterfase. Het visitatieteam heeft overigens wel waardering voor de ruime aandacht voor de algemene en academische vaardigheden in het programma. Het visitatieteam beoordeelt om deze redenen de afstemming tussen de doelstellingen en de inhoud van het programma als voldoende. 2.3 Samenhang programma Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend studieprogramma. De opleiding heeft er zorg voor gedragen dat het eerste deel van de propedeuse, voor de kerstvakantie, een breed en zo volledig beeld verschaft van de inhoud van het vakgebied van de kunstmatige intelligentie. De studenten krijgen zo in een vroeg stadium van de studie een compleet beeld van het vakgebied en kunnen zich daarop oriënteren. De opleiding heeft het programma verdeeld in vijf deelgebieden van het vakgebied van de kunstmatige intelligentie. Elk van de deelgebieden bestaat uit twee of drie vakken die elkaar in de loop van het curriculum opvolgen. Deze vakken bouwen op elkaar voort. Zo vindt de aansluiting tussen de verschillende vakken plaats. In het laatste semester kunnen de studenten een keuze maken uit vijf specialisatievakken. De vakken zijn een verdieping van de vijf deelgebieden. De studenten dienen twee van deze vijf specialisatievakken te kiezen. De specialisatievakken kunnen dienen als input voor het afstudeerproject. Naast de vakken van de deelgebieden biedt de opleiding een aantal ondersteunende vakken aan. Deze hebben betrekking op wiskunde, programmeren en databases en beslaan bijna 40 ECTS. De ondersteunende vakken dragen kennis en vaardigheden aan voor de onderbouwing van de studie van het vakgebied. Elk van de ondersteunende vakken bereidt expliciet voor op bepaalde vakken binnen de deelgebieden. Deze vakken vormen op deze wijze mede de basis voor het volgen van deze vakken. Pagina 12 van 37

13 De opleiding heeft daarnaast in het programma zes projecten opgenomen, die aan het einde van elk van de semesters zijn geplaatst. In deze vakken besteedt de opleiding met name aandacht aan de algemene en academische vaardigheden. De onderwerpen in deze projecten zijn ontleend aan de vakken van het eraan voorafgaande vakken. De projecten richten zich op de toepassing van de vergaarde kennis. De inhoud van de projecten kent een oplopende moeilijkheidsgraad. Het project na het zesde semester is het afstudeerproject. De studenten zijn in de gelegenheid voor 30 ECTS keuzevakken te kiezen. Binnen deze keuzeruimte kunnen de studenten een minor uit de talrijke minoren van de kiezen. Daarnaast kunnen zijn de keuzeruimte ook deels opvullen met één of meer van de specialisatievakken, die zij in het verplichte programma niet hebben gekozen. Veel studenten doen dat ook en bereiken zo een verdere verdieping van de leerstof. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding zorgdraagt voor de samenhang van het curriculum. Dat gebeurt in de vorm van vijf deelgebieden die samen een compleet beeld geven van het gebied van de kunstmatige intelligentie. Het visitatieteam heeft gezien dat de opleiding de afhankelijkheden en de volgorde van de vakken binnen de deelgebieden heeft vastgelegd. De ondersteunende vakken binnen de opleiding bereiden voor op deze vakken. De projecten aan het einde van de semesters verschaffen de mogelijkheid van toepassing van het geleerde in het voorafgaande semester en bieden zo een integratiemoment. Om deze redenen beoordeelt het visitatieteam de samenhang van het programma als goed. 2.4 Studielast Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. De opleiding heeft het programma verdeeld in drie jaren van elk twee semesters. Elk van de semesters is in twee blokken van acht weken en één blok van vier weken verdeeld. Ieder semester bestaat uit 30 ECTS, als gevolg waarvan de studenten in staat zijn om het programma in drie jaar te doorlopen. Het programma bestaat uit 132 ECTS verplichte vakken, 30 ECTS keuzevakken en een afstudeerfase van 18 ECTS. Deze laatste is opgebouwd uit het afstudeerprojecten en twee specialisatievakken. Het keuze-element is ook aanwezig in sommige projecten, waar de uit te voeren opdrachten aan te passen zijn aan de voorkeur van de studenten. Aan het einde van de blokken vinden de tentamens van de betreffende vakken plaats. De studenten hebben twee mogelijkheden om een onvoldoende afgesloten vak te herkansen. Van de praktijkopdrachten in de practica in de propedeuse kunnen de studenten een deel (25 %) herkansen. Pagina 13 van 37

14 De opleiding geeft de studenten na het eerste semester een niet-bindend voorlopig studieadvies en na afloop van de propedeuse een niet-bindend studieadvies. Voor studenten met 40 ECTS of meer is dat laatste advies positief met betrekking tot de continuering van de studie. Voor studenten met minder dan 40 ECTS is het advies negatief of twijfelachtig. Op deze wijze kunnen de studenten voor zichzelf vaststellen of zij de juiste studie hebben gekozen. De moeilijkheidsgraad van het propedeutische jaar is zodanig, dat slagen voor dit eerste jaar een betrouwbare indicator is voor het afronden van de gehele bachelorstudie. De verhouding tussen het aantal contacturen en het aantal zelfstudieuren is ongeveer half om half bij de vakken. Bij de projecten is het aandeel van de zelfstudieuren groter en is de verhouding van contacturen en zelfstudieuren ongeveer 1 : 6. De contacturen zijn verdeeld over hoorcolleges, werkcolleges, practica en supervisie. De reële studielast in termen van uren per vak of project wijkt niet of nauwelijks af van de nominale studiebelasting. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding het programma met het oog op de studeerbaarheid heeft ingericht. Het visitatieteam heeft kennisgenomen van het streven van de opleiding om door middel van huiswerkopdrachten de studeerbaarheid verder te vergroten. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de tentaminering en verhouding tussen contacturen en zelfstudieuren adequaat is. Het streven van de opleiding het aantal tentamenmogelijkheden te verkleinen om prijsschieten te voorkomen, waardeert het visitatieteam. Om deze redenen beoordeelt het visitatieteam de studeerbaarheid van het programma als voldoende. 2.5 Instroom Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: HBO-bachelor: VWO, HAVO, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. WO-bachelor: VWO, HBO-propedeuse of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. HBO- en WO-master: bachelor en eventueel (inhoudelijke) selectie. Het aantal studenten dat aan de opleiding is begonnen, bedraagt 27 in 2003/2004, 29 in 2004/2005 en 25 in 2005/2006. Het merendeel van hen, dat is ongeveer 75 %, is afkomstig van het VWO. De opleiding laat studenten toe die beschikken over een VWO-diploma, mits in het vakkenpakket ook wiskunde is opgenomen en mits de aankomende studenten beschikken over voldoende kennis van de Nederlandse en Engelse taal. Studenten die afkomstig zijn van een HBO-opleiding en die in het bezit zijn van een HBOpropedeuse- of HBO-bachelordiploma hebben eveneens toegang, onder gelijksoortige condities als voor de VWO-studenten. Bij gebrek aan voldoende kennis van met name wiskunde zijn additionele cursussen voorhanden om de betreffende deficiënties op te vullen. Pagina 14 van 37

15 Daarnaast kent de opleiding de mogelijkheid voor toelating van studenten op basis van een colloquium doctum. De examencommissie kan voor individuele gevallen dispensatie verlenen van de ingangseisen, mits de studenten daartoe een verzoek indienen en mits zij voldoende bewijsmateriaal overleggen. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding zich houdt aan de wettelijke vereisten voor de toelating van studenten met verschillende voorlopleiding. De examencommissie beoordeelt afwijkende profielen van studenten die willen instromen. Het visitatieteam beoordeelt om deze redenen het facet van de instroom als voldoende. 2.6 Duur De opleiding voldoet aan de formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: HBO-bachelor: 240 studiepunten WO-bachelor: in de regel 180 studiepunten HBO-master: minimaal 60 studiepunten WO-master: minimaal 60 studiepunten, afhankelijk van de opleiding. De opleiding heeft een nominale studieduur van 180 ECTS van drie jaar van elk 60 ECTS ofwel uur per jaar. Zoals eerder opgemerkt, komt de reële studielast over het algemeen overeen met de nominale studielast. Dat is geverifieerd op het niveau van de afzonderlijke vakken en projecten. Het visitatieteam heeft gezien dat de nominale studieduur aan de formele eisen voldoet. Het visitatieteam beoordeelt om die reden de duur van de studie als voldoende. 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. De opleiding past een didactisch concept toe. Dit didactische concept is gebaseerd op het uitgangspunt dat de studenten in de loop van de studie meer zelfwerkzaamheid aan de dag zouden moeten leggen. Het aandeel van de uren voor zelfstudie binnen de totale studielast neemt om die reden door de jaren heen ook toe. Pagina 15 van 37

16 De opleiding heeft dit didactisch concept omgezet in een leer- en werkvormen. Deze zijn hoorcolleges, werkcolleges, practica en projecten. De hoorcolleges zijn bestemd om kennis en inzicht over te dragen. De werkcolleges zijn bedoeld om in klassikaal verband opdrachten te behandelen en uit te werken. Met de practica stelt de opleiding zich tot doel de studenten praktische opdrachten uit te laten voeren. De studenten voeren de opdrachten in tweetallen uit of alleen, als het om huiswerkopdrachten gaat. In de projecten werken de studenten in groepen aan het uitvoeren van opdrachten. Het aandeel van de zelfstudie, gemeten in termen van het aantal uren zelfstudie, is relatief groot in de projecten. De werkvormen in de projecten bestaan uit het in groepen werken aan opdrachten, die in de projecten aangeboden worden. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding een didactisch concept heeft ontwikkeld en dit concept heeft omgezet in leer- en werkvormen. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de leer- en werkvormen overeenkomen met de leerstof die de opleiding in de vakken en de projecten wil overdragen. Om die redenen beoordeelt het visitatieteam de afstemming van vorm en inhoud als voldoende. 2.8 Beoordeling en toetsing Door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. De opleiding heeft verschillende vormen van toetsing en examinering. De toetsen die de opleiding gebruikt, sluiten aan bij de te toetsen leerdoelen van de vakken en de projecten. De toetsing van leerstof die de opleiding in de hoorcolleges en werkcolleges aanbiedt en die gericht is op het verwerven van kennis en inzicht, bestaat uit schriftelijke tentamens. In de practica staan de praktische vaardigheden voorop en zijn de toetsing en beoordeling om die reden een zaak van door de studenten uit te voeren huiswerkopdrachten en praktijkopdrachten. Bij de projecten gaat het om algemene en academische vaardigheden en bestaan de toetsing en beoordeling daarom uit schriftelijke werkstukken of mondelinge presentaties. Bij de tentamens en de afstudeeropdracht is de beoordeling individueel. Bij de toetsing van de overige vijf projecten is sprake van het toetsen en beoordelen van de producten van groepen van studenten, die afwisselend uit twee of vier tot vijf studenten bestaan. Het vervaardigen en beoordelen van de tentamens is in handen van de docenten die voor de betreffende vakken verantwoordelijk zijn. Voor de praktijkopdrachten is de docent in samenspraak met de praktijkassistent verantwoordelijk. Voor de toetsing en beoordeling van de projecten heeft de opleiding beoordelingscriteria opgesteld. Eén van de beoordelingscriteria bij de afstudeeropdracht is de mate waarin de docenten de studenten daarbij hebben moeten begeleiden. Pagina 16 van 37

17 Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding beschikt over toetsing en beoordeling die aansluit bij de aard en inhoud van de leerdoelen van de vakken en projecten. Ook heeft het visitatieteam vastgesteld dat de opleiding procedures hanteert om de toetsen en practica te vervaardigen en te beoordelen. Het visitatieteam pleit voor het voorkomen van meeliftgedrag bij groepsopdrachten. Het visitatieteam heeft gezien dat de opleiding over beoordelingscriteria voor de projecten beschikt. Het visitatieteam is om deze redenen van oordeel dat de toetsing en beoordeling van een voldoende niveau zijn. Beoordeling van het onderwerp Programma Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding maatgevende, internationale vakliteratuur gebruikt. De docenten brengen hun onderzoek in de colleges in. De aansluiting op de beroepspraktijk kan de opleiding nog sterker maken. De opleiding heeft de eindkwalificaties op gepaste wijze in de leerdoelen en de vakken en projecten vertaald. Het visitatieteam heeft waardering voor de ruime aandacht voor de algemene en academische vaardigheden in het programma. Het visitatieteam vraagt zich wel af of het afstudeerproject van voldoende omvang en zwaarte is. De opleiding heeft met de vijf deelgebieden en de afhankelijkheden tussen de vakken en projecten een goede samenhang in het programma weten te realiseren. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding op verschillende wijze de studeerbaarheid van het programma optimaliseert. De instroom en de studieduur voldoen aan de daaraan te stellen eisen. De leer- en werkvormen zijn afgeleid van het didactisch concept en zijn in overeenstemming met de aard en inhoud van de leerstof. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat toetsing en beoordeling op een adequate wijze gebeuren. Het visitatieteam beoordeelt daarom het onderwerp Programma als positief. Pagina 17 van 37

18 3. Onderwerp: inzet van personeel 3.1 Eisen HBO/WO De opleiding sluit aan bij de volgende criteria voor de inzet van personeel van een HBO- of een WOopleiding: HBO: Het onderwijs wordt voor een belangrijk deel verzorgd door personeel dat een verbinding legt tussen de opleiding en de beroepspraktijk. WO: Het onderwijs wordt voor een belangrijk deel verzorgd door onderzoekers die een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van het vakgebied. Het onderwijs is grotendeels de verantwoordelijkheid van de docenten die gezamenlijk het bachelorteam vormen. De docenten van het bachelorteam verzorgen het onderwijs in de vakken die tot elk van de vijf deelgebieden behoren. Voor de ondersteunende vakken en de specialisatievakken treden ook andere docenten op. Het onderwijs in de opleiding is hoofdzakelijk in handen van docenten die verbonden zijn aan het Instituut voor Informatica en het Institute for Logic, Language and Computation van de Faculteit Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica. Van de in totaal 22 docenten die aan de opleiding onderwijs verzorgen, zijn 19 gepromoveerd. In termen van de inzet van docenten is 3,35 fte van de in totaal 3,55 fte gepromoveerd. De docenten zijn actief als onderzoeker binnen hun onderzoeksinstituten. De instituten die binnen de opleiding het sterkste vertegenwoordigd zijn, het Instituut voor Informatica en het Institute for Logic, Language and Computation, hebben bij de meest recente onderzoeksvisitaties beoordelingen behaald die tot de beste in Nederland op de betreffende vakgebieden behoorden. De docenten die het onderwijs verzorgen, zijn gerenommeerde onderzoekers op hun vakgebied. Zij publiceren op bepalende congressen en in vooraanstaande vaktijdschriften. Op deze wijze dragen zij er zorg voor dat het onderzoek op het gewenste hoge niveau blijft. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de docenten van de opleiding het verband tussen het onderwijs en het onderzoek weten te leggen. Deze docenten zijn, zo heeft het visitatieteam vastgesteld, vooraanstaande onderzoekers op hun vakgebied. Het visitatieteam beoordeelt daarom de WO eisen van de docenten als zijnde voldoende. Pagina 18 van 37

19 3.2 Kwantiteit personeel Er wordt voldoende personeel ingezet om de opleiding met de gewenste kwaliteit te verzorgen. Het aantal in de opleiding ingezette docenten bedraagt 22 personen. Daarvan behoren acht docenten tot het bachelorteam. Het bachelorteam heeft 2,3 fte beschikbaar voor het onderwijs van de opleiding. Van de additionele docenten is 1,25 fte beschikbaar voor de opleiding. De totale beschikbare capaciteit van docenten komt daarmee op 3,55 fte. Daarnaast kunnen de docenten in voorkomende gevallen tijdens het uitvoeren van praktijkopdrachten een beroep doen op studenten uit de masteropleiding en promovendi. Uitgaande van in totaal tussen 50 en 60 actieve studenten in de opleiding, bedraagt de student-docent ratio tussen 14 : 1 en 17 : 1 (tussen 60/3,55 en 50/3,55). Bij de docenten zijn zowel de docenten van het bachelorteam als de overige docenten geteld. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de student-docentratio wel binnen de daaraan te stellen grenzen valt, zij het dat het voor een exacte opleiding als kunstmatige intelligentie eigenlijk aan de iets te krappe kant is. Het visitatieteam beoordeelt op basis van deze gegevens de kwantiteit van het onderwijzend personeel als zijnde voldoende. 3.3 Kwaliteit personeel Het personeel is gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma. De docenten houden de ontwikkelingen op hun vakgebied bij en zijn daarom op de hoogte van de meest actuele ontwikkelingen. De vakinhoudelijke expertise van de docenten blijkt uit hun onderzoek en hun publicaties. De docenten die onderwijs verzorgen bij de opleiding, zijn ook op hun onderwijskundige kwaliteiten geselecteerd. De beoordeling van de docenten vindt plaats volgens het systeem Universitair Functie Ordenen van de. Tot dat systeem behoren ook functioneringsgesprekken waarin de docenten en de leidinggevende doelstellingen voor het volgende jaar afspreken. De punten waarop de beoordeling van de docenten binnen dat systeem gebeurt, zijn onderwijsontwikkeling, onderwijsuitvoering, onderwijstoetsing, onderwijsevaluatie, onderwijscoördinatie en begeleiding van studenten. Pagina 19 van 37

20 Docenten komen in aanmerking voor aanvullende cursussen, zoals cursussen didactiek als daar aanleiding voor is. De docenten zijn geëquipeerd om de verschillende leervormen en werkvormen die de opleiding bij de vakken en projecten hanteert, toe te passen. Het merendeel van de docenten heeft een lange ervaring in het geven van onderwijs, zowel op bachelorniveau als op masterniveau. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de docenten op vakinhoudelijk, didactisch en organisatorisch gebied over de juiste kwalificaties beschikken. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding de docenten beoordeelt op deze aspecten en aanvullende cursussen ter beschikking stelt. Het visitatieteam heeft een grote betrokkenheid bij de docenten waargenomen. Het visitatieteam beoordeelt daarom de kwaliteit van het personeel als goed. Beoordeling van het onderwerp Inzet van personeel Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de docenten als onderzoeker de verbinding weten te leggen tussen het onderzoek en het onderwijs. Het visitatieteam heeft gezien dat de student-docentratio voldoende is. Het visitatieteam heeft ook vastgesteld dat de docenten vakinhoudelijk, didactisch en organisatorisch aan de te stellen eisen voldoen. Daarom beoordeelt het visitatieteam het onderwerp Inzet van personeel als positief. Pagina 20 van 37

21 4. Onderwerp: voorzieningen 4.1 Materiële voorzieningen De huisvesting en materiële voorzieningen zijn toereikend om het programma te realiseren. De opleiding beschikt over de voorzieningen van de. Deze voorzieningen omvatten collegezalen, de bibliotheek en electronische omgevingen voor zowel de informatie voor de studenten als voor onderwijsdoeleinden. De bibliotheek beschikt over alle boeken en tijdschriften die de studenten nodig hebben. De meeste van de tijdschriften zijn digitaal beschikbaar. De computerfaciliteiten zijn voldoende, zowel ten aanzien van de computerruimten, het aantal en het vermogen van de personal computers en het aantal printers. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de huisvesting en de materiële voorzieningen van de opleiding aan de eisen voldoen. Daarom beoordeelt de opleiding dit facet als voldoende. 4.2 Studiebegeleiding en informatievoorziening De studiebegeleiding en de informatievoorziening aan studenten zijn adequaat met het oog op studievoortgang. De studiebegeleiding en de informatievoorziening sluiten aan bij de behoefte van studenten. De opleiding verschaft de studenten informatie over studieprogramma s, vakomschrijvingen en een overzicht van regelingen en voorzieningen. De studenten kunnen terecht bij het Onderwijsbureau, waar zij informatie kunnen krijgen over inschrijvingen, tentamens en andere zaken. De opleiding heeft de studiebegeleiding georganiseerd door middel van het studentenmentoraat, het docentenmentoraat en de studieadviseurs. De studentenmentoren begeleiden de studenten in de eerste fase van hun studie en helpen hen bij hun oriëntatie op de studie. De docentenmentoren blijven de gehele duur van de opleiding voor de studenten beschikbaar. De studenten kunnen bij hen terecht voor inhoudelijke vragen. De rol van de docentenmentor neemt in belang toe naarmate de studie in de latere jaren komt. De studieadviseurs zorgen voor de begeleiding van de studenten met betrekking tot de studieplanning, de studievoortgang en de advisering daaromtrent. Tijdens het afstudeerproject zijn tussen de student en de begeleider gesprekken over de voortgang van het project. De begeleiding is te karakteriseren als intensief. De studenten hebben de gelegenheid snel een antwoord op hun vragen te krijgen, omdat de docenten toegankelijk zijn. Pagina 21 van 37

22 Het visitatieteam heeft gezien dat de informatievoorziening voldoet. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de studiebegeleiding van de opleiding voldoende is. Het visitatieteam beoordeelt de informatievoorziening en de studiebegeleiding om deze redenen als voldoende. Beoordeling van het onderwerp Voorzieningen Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de huisvesting, materiële voorzieningen en informatievoorziening van de opleiding voldoende zijn. De studiebegeleiding van de opleiding staat ook op een voldoende niveau. Het visitatieteam beoordeelt het onderwerp Voorzieningen op grond van de bevindingen als positief. Pagina 22 van 37

23 5. Onderwerp: interne kwaliteitszorg 5.1 Evaluatie resultaten De opleiding wordt periodiek geëvalueerd, mede aan de hand van toetsbare streefdoelen. De Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica heeft de kwaliteitszorg beschreven op basis van het kwaliteitszorgplan van de. De opleiding hanteert het plan van de faculteit. Het kwaliteitsbeleid van de opleiding richt zich achtereenvolgens op de uitvoering van het onderwijs, het onderwijsprogramma, de onderwijsvoorzieningen en de aansluiting op de arbeidsmarkt. Voor elk van deze onderwerpen heeft de opleiding streefdoelen geformuleerd. Onder de vier onderwerpen vallen talrijke punten, waaronder het geven van colleges, de kwaliteit van het studiemateriaal en de aansluiting van de tentamens op de leerstof. De taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden voor de kwaliteitszorg berusten bij de geledingen van de opleiding, te weten de opleidingscommissie, de examencommissie, de onderwijsdirecteur, de opleidingsdirecteur, de docenten en de studieadviseurs. De opleidingscommissie, bestaande uit docenten en studenten, adviseert de opleidingsdirecteur over het programma, de afzonderlijke vakken en de Onderwijs- en examenregeling. De examencommissie is onder meer belast met het geven van toestemming voor het programma dat de studenten doorlopen, de examinering en het behandelen van klachten en fraudegevallen. De onderwijsdirecteur is belast met de inhoud en didactische kwaliteit van de opleiding. De opleidingsdirecteur is verantwoordelijk voor de ontwikkeling en uitvoering van het programma. De docenten zijn belast met het geven van kwalitatief goed onderwijs. De studieadviseurs evalueren in hun contact met de studenten op bijna dagelijkse basis de vakken, projecten en voorzieningen. De opleiding voert evaluaties van vakken uit. De uitkomsten van de evaluaties komen aan bod in de opleidingscommissie. Deze bespreekt, na consultatie van de bij het vak betrokken docent, mogelijke knelpunten en adviseert eventueel de opleidingsdirecteur om maatregelen te nemen en verbeteringen aan te brengen. Het bachelorteam houdt een jaarlijkse evaluatie van onder andere de samenhang en studeerbaarheid van het programma. Het bachelorteam houdt elke drie jaar een evaluatie van het curriculum als geheel. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding de kwaliteitszorg op een gestructureerde wijze heeft ingericht. De streefdoelen en de organisatie van de kwaliteitszorg zijn vastgesteld en functioneren. Het visitatieteam heeft gezien dat de opleiding vak- en jaarevaluaties en een curriculumevaluatie uitvoert. Het visitatieteam beoordeelt om deze redenen de evaluatie van de resultaten door de opleiding als voldoende. 5.2 Maatregelen tot verbetering De uitkomsten van deze evaluatie vormen de basis voor aantoonbare verbetermaatregelen die bijdragen aan de realisatie van de streefdoelen. Pagina 23 van 37

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. Universiteit van Amsterdam. Master Artificial Intelligence. Croho-registratienummer: 66981

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. Universiteit van Amsterdam. Master Artificial Intelligence. Croho-registratienummer: 66981 ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van Master Artificial Intelligence Croho-registratienummer: 66981 aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op 10 mei 2007 en 7 juni 2007 Inhoud

Nadere informatie

Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs

Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs 2 december 2008 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Beoordelingskader 4 pagina 2 1 Inleiding Dit beoordelingskader bevat een aantal facetten

Nadere informatie

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. Universiteit van Amsterdam. Bachelor Informatiekunde. Croho-registratienummer: 56842

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. Universiteit van Amsterdam. Bachelor Informatiekunde. Croho-registratienummer: 56842 ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van Bachelor Informatiekunde Croho-registratienummer: 56842 aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op 13 februari 2007 en 14 februari 2007

Nadere informatie

Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase

Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase 11 februari 2008 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Accreditatiekader, toegespitst

Nadere informatie

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. Universiteit Utrecht Master Natuurwetenschappen en Bedrijf. Croho-registratienummer: 60710

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. Universiteit Utrecht Master Natuurwetenschappen en Bedrijf. Croho-registratienummer: 60710 ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van Master Natuurwetenschappen en Bedrijf Croho-registratienummer: 60710 aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op 29 mei 2007, 6 juni 2007

Nadere informatie

Breakout sessie 2-5. Stelsel 3.0 Accreditatie op Maat: Opleidingsbeoordeling. Introductie

Breakout sessie 2-5. Stelsel 3.0 Accreditatie op Maat: Opleidingsbeoordeling. Introductie Breakout sessie 2-5 Stelsel 3.0 Accreditatie op Maat: Opleidingsbeoordeling De voorstellen beschreven in deze notitie dienen als uitwerking van (aangekondigde) wetswijzigingen. Op basis van deze wetswijzigingen

Nadere informatie

Master Communicatie en Educatie van de Natuurwetenschappen Certiked-VBI ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van

Master Communicatie en Educatie van de Natuurwetenschappen Certiked-VBI ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van Master Communicatie en Educatie van de Natuurwetenschappen Croho-registratienummer: 60708 aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op 29

Nadere informatie

College of Science. ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING studiejaar Deel B

College of Science. ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING studiejaar Deel B UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA College of Science ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING studiejaar 2009-2010 Deel B BACHELOROPLEIDING KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE

Nadere informatie

Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte

Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte Beste student, U heeft onlangs alle onderdelen van uw bacheloropleiding Wijsbegeerte afgerond en kunt nu het BA-diploma aanvragen. Het bestuur van het Instituut voor

Nadere informatie

: Afstudeerproject BSc KI : Bachelor Kunstmatige Intelligentie Studiejaar, Semester, Periode : semester 2, periode 5 en 6

: Afstudeerproject BSc KI : Bachelor Kunstmatige Intelligentie Studiejaar, Semester, Periode : semester 2, periode 5 en 6 Studiewijzer BACHELOR OPLEIDING KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE Vak : Afstudeerproject BSc KI Opleiding : Bachelor Kunstmatige Intelligentie Studiejaar, Semester, Periode : 2015-2016 semester 2, periode 5 en

Nadere informatie

Concept. Algemene toelichting bij de Accreditatiekaders NOVA

Concept. Algemene toelichting bij de Accreditatiekaders NOVA Versie juli 2013 Concept Algemene toelichting bij de Accreditatiekaders NOVA Algemene toelichting bij de Accreditatiekaders April 2012 0 Inhoud Gebruikte begrippen en afkortingen... 2 Inleiding... 5 Opbouw

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool Drenthe

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool Drenthe College van Bestuur Hogeschool Drenthe Postbus 2080 7801 CB EMMEN Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor nvao w n e d e rla n d s- vlaam se a c c re d ita tie o rg a n is a tie ; fluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Aarde en Economie van de Vrije Universiteit

Nadere informatie

Besluit. Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus CA LEIDERDORP

Besluit. Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus CA LEIDERDORP Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus 4200 2350 CA LEIDERDORP Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor

Nadere informatie

ONDERZOEKSVERSLAG. Tweede conceptrapportage van de toetsing van. Opleiding bachelor Economie & Informatica Erasmus Universiteit Rotterdam

ONDERZOEKSVERSLAG. Tweede conceptrapportage van de toetsing van. Opleiding bachelor Economie & Informatica Erasmus Universiteit Rotterdam ONDERZOEKSVERSLAG Tweede conceptrapportage van de toetsing van Opleiding bachelor Economie & Informatica Erasmus Universiteit Rotterdam Croho-registratienummer: 50951 aan het NVAO Accreditatiekader De

Nadere informatie

Richtlijn beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland Positionering van de opleidingen De vergelijking met Vlaanderen

Richtlijn beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland Positionering van de opleidingen De vergelijking met Vlaanderen Richtlijn beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland Het is aan het beoordelingspanel om te bepalen of deze toelichting relevant is bij de beoordeling van de onderhavige opleiding. Positionering

Nadere informatie

Toetsingskader nieuwe opleidingen hoger onderwijs

Toetsingskader nieuwe opleidingen hoger onderwijs OCW Toetsingskader nieuwe opleidingen hoger onderwijs 22 mei 2003/Nr. WO/BS-2003/24136-I Nederlandse Accreditatie Organisatie 1 Opbouw toetsingskader Het toetsingskader voor nieuwe opleidingen in het hoger

Nadere informatie

Toelichting beoordelingskader bij beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland

Toelichting beoordelingskader bij beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland Toelichting beoordelingskader bij beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland Het is aan het beoordelingspanel om te bepalen of deze toelichting relevant is bij de beoordeling van de onderhavige

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel): Bachelor Wijsbegeerte

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel): Bachelor Wijsbegeerte ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2015-2016 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel): Bachelor Wijsbegeerte Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR) treedt

Nadere informatie

DEEL B VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE BACHELOROPLEIDING ROEMEENSE TAAL EN CULTUUR

DEEL B VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE BACHELOROPLEIDING ROEMEENSE TAAL EN CULTUUR DEEL B VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE BACHELOROPLEIDING ROEMEENSE TAAL EN CULTUUR 2015-2016 Deel B: opleidingsspecifiek deel 1. Algemene bepalingen Artikel 1.1 Begripsbepalingen Artikel 1.2

Nadere informatie

Handreiking bij het beoordelingskader voor het bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs

Handreiking bij het beoordelingskader voor het bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs Handreiking bij het beoordelingskader voor het bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs 12 november 2012 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Handreiking voor specifieke invulling van de standaarden

Nadere informatie

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. WO bachelor Biologie Universiteit van Amsterdam. Croho-registratienummer: 56860

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. WO bachelor Biologie Universiteit van Amsterdam. Croho-registratienummer: 56860 ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van Universiteit van Amsterdam Croho-registratienummer: 56860 aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op 26 maart 2009 en 20 april 2009 Inhoud

Nadere informatie

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de Toets Nieuwe Opleiding van. Master of Studies in Real Estate. Amsterdam School of Real Estate

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de Toets Nieuwe Opleiding van. Master of Studies in Real Estate. Amsterdam School of Real Estate ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de Toets Nieuwe Opleiding van Amsterdam School of Real Estate aan het NVAO Toetsingskader voor nieuwe opleidingen De visitatie vond plaats op 4 april 2007 Inhoud van het

Nadere informatie

Universiteit van Amsterdam FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA

Universiteit van Amsterdam FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA Universiteit van Amsterdam FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Voor de Bacheloropleidingen Bio-exact Natuurkunde en Sterrenkunde, Scheikunde, Wiskunde

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2017 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Russische studies Deze onderwijs- en examenregeling is gebaseerd op de Wet op het hoger onderwijs

Nadere informatie

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. Croho-registratienummer: aan het NVAO Accreditatiekader

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. Croho-registratienummer: aan het NVAO Accreditatiekader ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van Bachelor Technische Wetenschappen (Advanced Technology) Croho-registratienummer: 50002 aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op 12 september

Nadere informatie

Curriculumevaluatie BA Filosofie

Curriculumevaluatie BA Filosofie Curriculumevaluatie BA Filosofie Beste student, U heeft onlangs het laatste onderdeel van uw bacheloropleiding Filosofie afgerond en staat op het punt het bachelorexamen aan te vragen. Om de kwaliteit

Nadere informatie

{nvao. Uit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Technische Informatica van de Hogeschool Dirksen B.V.

{nvao. Uit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Technische Informatica van de Hogeschool Dirksen B.V. {nvao w nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Uit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Technische Informatica van de Hogeschool Dirksen B.V. datum 29

Nadere informatie

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. HBO SPD Bedrijfsadministratie Hogeschool Markus Verbeek. Croho-registratienummer: 34426

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. HBO SPD Bedrijfsadministratie Hogeschool Markus Verbeek. Croho-registratienummer: 34426 ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van Hogeschool Markus Verbeek Croho-registratienummer: 34426 aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op 15 oktober 2007 en 29 oktober 2007 Inhoud

Nadere informatie

Toetsingskader nieuwe opleidingen hoger onderwijs

Toetsingskader nieuwe opleidingen hoger onderwijs Mededelingen OCenW Bestemd voor: instellingen voor hoger onderwijs Voorlichting Datum: 12 juni 2003 Kenmerk: WO/BS-2003/24136-I Datum inwerkingtreding: n.v.t. Geldigheidsduur beleidsregel: n.v.t. Juridische

Nadere informatie

Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Universiteit Maastricht

Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Universiteit Maastricht Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Universiteit Maastricht Dit rapport hoort bij het rapport Rechtsgeleerdheid (VSNU, juli 2004) van de ongedeelde opleiding Nederlands Recht, Fiscaal

Nadere informatie

FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA. ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Masterschool Life and Earth Sciences studiejaar 2008-2009

FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA. ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Masterschool Life and Earth Sciences studiejaar 2008-2009 UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Masterschool Life and Earth Sciences studiejaar 2008-2009 DE MASTEROPLEIDING BIOMEDICAL

Nadere informatie

Aanvraagformulier nieuwe opleiding. Basisgegevens. Contactpersoon/contactpersonen Postbus GG Amsterdam

Aanvraagformulier nieuwe opleiding. Basisgegevens. Contactpersoon/contactpersonen Postbus GG Amsterdam Aanvraagformulier nieuwe opleiding Basisgegevens Naam instelling(en) Contactpersoon/contactpersonen Universiteit van Amsterdam Postbus 19268 1000 GG Amsterdam Contactgegevens Naam opleiding Internationale

Nadere informatie

PEER REVIEWS. Managementgroep Interactum September 2014

PEER REVIEWS. Managementgroep Interactum September 2014 PEER REVIEWS Managementgroep Interactum September 2014 Met peer review wordt een systeem bedoeld waarbij de betreffende opleidingen structureel gebruik maken van elkaars deskundigheid en elkaars critical

Nadere informatie

Universiteit van Amsterdam FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA

Universiteit van Amsterdam FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA Universiteit van Amsterdam FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Voor de Bacheloropleiding Bio-exact Studiejaar 2009-2010 Preambule In de onderwijs- en

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture and Design van de NHTV

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture and Design van de NHTV College van bestuur NHTV Internationale Hogeschool Breda Postbus 3917 4800 DX BREDA Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture

Nadere informatie

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. HBO Bachelor Maatschappelijk Werk en Dienstverlening. Noordelijke Hogeschool Leeuwarden

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. HBO Bachelor Maatschappelijk Werk en Dienstverlening. Noordelijke Hogeschool Leeuwarden ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van HBO Bachelor Maatschappelijk Werk en Dienstverlening Croho-registratienummer: 34616 aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op 29 mei 2007

Nadere informatie

Deel B van de onderwijs- en examenregeling voor de duale masteropleiding Communicatie- en informatiewetenschappen, 90 EC, 2014-2015

Deel B van de onderwijs- en examenregeling voor de duale masteropleiding Communicatie- en informatiewetenschappen, 90 EC, 2014-2015 Deel B van de onderwijs- en examenregeling voor de duale masteropleiding Communicatie- en informatiewetenschappen, 90 EC, 2014-2015 1 Algemene bepalingen Artikel 1.1 Toepasselijkheid van de regeling Deze

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2016 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Engelse taal en cultuur Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13

Nadere informatie

2. Bevindingen met betrekking tot het VBI-rapport

2. Bevindingen met betrekking tot het VBI-rapport Hogeschool Dirksen B.V. De heer D. van der Mark, directeur Postbus 3090 6802 DB ARNHEM Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2011

Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2011 Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2011 Opleidingsspecifiek deel Masteropleiding: Nederlandkunde/ Dutch Studies Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Bachelor Religiewetenschappen

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Bachelor Religiewetenschappen ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2015-2016 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel) Bachelor Religiewetenschappen Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR)

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bewegingstechnologie van De Haagse Hogeschool

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bewegingstechnologie van De Haagse Hogeschool NAO nederlands- vlaamse accreditatieorganisatie Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bewegingstechnologie van De Haagse Hogeschool Datum: 1 oktober

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 September 2010

Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 September 2010 Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 September 2010 Opleidingsspecifiek deel Masteropleiding: Nederlandkunde/ Dutch Studies Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel

Nadere informatie

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. HBO SPD Bedrijfsadministratie. ABC Hogeschool Dordrecht e.o. Croho-registratienummer 34426

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. HBO SPD Bedrijfsadministratie. ABC Hogeschool Dordrecht e.o. Croho-registratienummer 34426 ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van ABC Hogeschool Dordrecht e.o. Croho-registratienummer 34426 aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op 23 april 2007 Inhoud van het verslag

Nadere informatie

ICLON Powerpoint sjabloon

ICLON Powerpoint sjabloon ICLON Powerpoint sjabloon Een voorbeeld van een ICLON presentatie Piet Presentator & Co Copresentator (ICLON) Coby Collega (Leiden University) Max Medewerker (Instituut voor Cooperatie) [Congresnaam, Plaats,

Nadere informatie

Bijlagen bacheloropleiding Kunstmatige Intelligentie

Bijlagen bacheloropleiding Kunstmatige Intelligentie Bijlagen bacheloropleiding Kunstmatige Intelligentie 2010-2011 Bijlage I Eindtermen van de bacheloropleiding (artikel 1.3) Met de opleiding wordt beoogd: - inhoudelijke kennis, vaardigheid en inzicht op

Nadere informatie

Neerlandistiek CROHO 60849

Neerlandistiek CROHO 60849 Faculteit der Letteren Onderwijs- en Eamenregeling (OER) Deel B: Masteropleiding CROHO 60849 voor het studiejaar 2017-2018 Inhoud: 1. Algemene bepalingen 2. Toelating 3. Inhoud en inrichting van de opleiding

Nadere informatie

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. WO bachelor Psychobiologie Universiteit van Amsterdam. Croho-registratienummer: 50014

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. WO bachelor Psychobiologie Universiteit van Amsterdam. Croho-registratienummer: 50014 ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van Universiteit van Amsterdam Croho-registratienummer: 50014 aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op 26 maart 2009 en 16 april 2009 Inhoud

Nadere informatie

Opleidingsspecifieke bijlage van de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Scheikundige Technologie

Opleidingsspecifieke bijlage van de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Scheikundige Technologie Faculteit Technische Natuurwetenschappen Opleidingsspecifieke bijlage van de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Scheikundige Technologie (art. 7.13 en 7.59 WHW) Inhoudsopgave Artikel

Nadere informatie

[60738] Onderwijs- en examenregeling Masteropleiding Islam in de moderne wereld. Paragraaf 1 Algemene bepalingen

[60738] Onderwijs- en examenregeling Masteropleiding Islam in de moderne wereld. Paragraaf 1 Algemene bepalingen [60738] Onderwijs- en examenregeling 2004-2005 Masteropleiding Islam in de moderne wereld Paragraaf 1 Algemene bepalingen Artikel 1.1 - Toepasselijkheid van de regeling Deze regeling is van toepassing

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2010 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Hebreeuwse en Joodse studies Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2010 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Engelse taal en cultuur Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13

Nadere informatie

: 25 mei 2016 : 25 juli 2016

: 25 mei 2016 : 25 juli 2016 ,nuao v n e d e rla n d s- vlaam se a ccre d ita tie o rg a n is a tie es luit Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor Bedrijfskunde MER

Nadere informatie

INHOUDSOPGAVE... 2 1. ALGEMEEN... 4 1.1 Aard van dit document... 4 1.2 Informatie en communicatie... 4 1.3 Inwerkingtreding en duur... 4 1.

INHOUDSOPGAVE... 2 1. ALGEMEEN... 4 1.1 Aard van dit document... 4 1.2 Informatie en communicatie... 4 1.3 Inwerkingtreding en duur... 4 1. 1 INHOUDSOPGAVE... 2 1. ALGEMEEN... 4 1.1 Aard van dit document... 4 1.2 Informatie en communicatie... 4 1.3 Inwerkingtreding en duur... 4 1.4 Onderwijs- en examenregeling... 4 2. TOELATING TOT DE OPLEIDING...

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Biologie van de Vrije Universiteit Amsterdam

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Biologie van de Vrije Universiteit Amsterdam nuao w nederlands -vlaam se accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Biologie van de Vrije Universiteit Amsterdam datum 29 juli 2016 Onderwerp

Nadere informatie

Universiteit van Amsterdam wo-bachelor Biologie (180 EC) 23 maart 2016 Bachelor of Science voltijd Amsterdam

Universiteit van Amsterdam wo-bachelor Biologie (180 EC) 23 maart 2016 Bachelor of Science voltijd Amsterdam ,nvao w nederlands-vlaamse accreditatieorganisatie Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Biologie van de Universiteit van Amsterdam datum 29 juli 2016

Nadere informatie

Onderwijs- en Examenregeling (OER) Bachelorprogramma Academische Opleiding Leraar Basisonderwijs. Faculteit der Gedrags- en Maatschappijwetenschappen

Onderwijs- en Examenregeling (OER) Bachelorprogramma Academische Opleiding Leraar Basisonderwijs. Faculteit der Gedrags- en Maatschappijwetenschappen Onderwijs- en Examenregeling (OER) Bachelorprogramma Academische Opleiding Leraar Basisonderwijs Faculteit der Gedrags- en Maatschappijwetenschappen 2018-2019 Bijlage: het programma PARAGRAAF 1 - ALGEMENE

Nadere informatie

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. HTO Elektrotechniek, Datacommunicatie en Netwerken. Croho-registratienummer: 34313

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. HTO Elektrotechniek, Datacommunicatie en Netwerken. Croho-registratienummer: 34313 ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van HTO Elektrotechniek, Datacommunicatie en Netwerken Croho-registratienummer: 34313 aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op 10 mei 2005

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2016 Opleidingsspecifieke deel: Bacheloropleiding: Kunstgeschiedenis Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13 van

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2011 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Russische Studies Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13 van

Nadere informatie

Teamscan op accreditatiewaardigheid

Teamscan op accreditatiewaardigheid Teamscan op accreditatiewaardigheid De Teamscan accreditatiewaardigheid (in vervolg: scan) geeft inzicht in hoe het opleidingsteam ervoor staat met betrekking tot de opleidingsaccreditatie. De scan bestaat

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling 2010/2011 Master Gezondheidszorgpsychologie

Onderwijs- en examenregeling 2010/2011 Master Gezondheidszorgpsychologie Onderwijs- en examenregeling 2010/2011 Master Gezondheidszorgpsychologie Voor de Onderwijs- en examenregeling van de Master Gezondheidszorgpsychologie wordt verwezen naar de Onderwijs- en examenregeling

Nadere informatie

Toetsplan Masteropleiding Midden-Oosten Studies

Toetsplan Masteropleiding Midden-Oosten Studies Toetsplan Masteropleiding Studies 2017-2018 JAAR 1 semester 1 Blok 1 Blok 2 vaktitel vakcode week 1-7 colleges week 8/9/10 (her)toetsing week 11-17 colleges week 18/19/20 (her)toetsing Conflicten in het

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2016 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Duitse taal en cultuur Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13

Nadere informatie

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. wo master Verzekeringskunde Universiteit van Amsterdam. Croho-registratienummer: 75000

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. wo master Verzekeringskunde Universiteit van Amsterdam. Croho-registratienummer: 75000 ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van Universiteit van Amsterdam Croho-registratienummer: 75000 aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op 12 januari 2010 en 26 januari 2010

Nadere informatie

Opleiding / programma: BA Liberal Arts and Sciences. Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum

Opleiding / programma: BA Liberal Arts and Sciences. Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Opleidingsspecifieke deel OER, 2018-2019 Opleiding / programma: Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op de volgende vakken op het

Nadere informatie

Format informatiedossier accreditatieaanvraag voor de aanvraag toets nieuwe opleiding hoger beroepsonderwijs

Format informatiedossier accreditatieaanvraag voor de aanvraag toets nieuwe opleiding hoger beroepsonderwijs Format informatiedossier accreditatieaanvraag voor de aanvraag toets nieuwe opleiding hoger beroepsonderwijs Dit format moet worden gebruikt voor het informatiedossier voor een accreditatieaanvraag voor

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2010 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Slavische talen en culturen Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel

Nadere informatie

UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA

UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA opleiding Wiskunde en Statistiek UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Onderwijsinstituut Exacte Wetenschappen studiejaar 2003-2004

Nadere informatie

Opleidingsspecifieke deel OER, Opleiding / programma: BA Liberal Arts and Sciences

Opleidingsspecifieke deel OER, Opleiding / programma: BA Liberal Arts and Sciences Opleidingsspecifieke deel OER, 2017-2018 Opleiding / programma: Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op de volgende vakken op het

Nadere informatie

Besluit. College van Bestuur. Hogeschool van Amsterdam. Postbus AX AMSTERDAM

Besluit. College van Bestuur. Hogeschool van Amsterdam. Postbus AX AMSTERDAM College van Bestuur Hogeschool van Amsterdam Postbus 931 1000 AX AMSTERDAM Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Media,

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor HBO-Rechten van Capabel Hogeschool

Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor HBO-Rechten van Capabel Hogeschool nvao nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor HBO-Rechten van Capabel Hogeschool datum 29 december

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel)

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel) ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2016-2017 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel) Bachelor Religiewetenschappen Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR)

Nadere informatie

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. Verkeerskunde NHTV internationale hogeschool Breda. CROHO-nummer 34371

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. Verkeerskunde NHTV internationale hogeschool Breda. CROHO-nummer 34371 ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van Verkeerskunde NHTV internationale hogeschool Breda CROHO-nummer 34371 aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op 5 april, 8 juni en 16 november

Nadere informatie

1 Onderwijs- en Examenregeling Bacheloropleiding Informatica, 2007/2008

1 Onderwijs- en Examenregeling Bacheloropleiding Informatica, 2007/2008 1 Onderwijs- en Examenregeling Bacheloropleiding Informatica, 2007/2008 Paragraaf 1 - Algemene bepalingen Artikel 1.1 Toepasselijkheid van de regeling Deze regeling is van toepassing op het onderwijs en

Nadere informatie

De NVAO heeft voor de beoordeling van de aanvraag op 27 oktober 2005 een panel van deskundigen ingesteld. Het panel kende de volgende samenstelling:

De NVAO heeft voor de beoordeling van de aanvraag op 27 oktober 2005 een panel van deskundigen ingesteld. Het panel kende de volgende samenstelling: College van bestuur Universiteit Utrecht Postbus 80125 3508 TC UTRECHT Besluit Besluit strekkende tot positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding wo-master Selective Utrecht Medical Master

Nadere informatie

Handreiking voor het schrijven van een kritische reflectie voor een beperkte opleidingsbeoordeling

Handreiking voor het schrijven van een kritische reflectie voor een beperkte opleidingsbeoordeling Handreiking voor het schrijven van een kritische reflectie voor een beperkte opleidingsbeoordeling September 2015 QANU (Quality Assurance Netherlands Universities) Catharijnesingel 56 Postbus 8035 3503

Nadere informatie

Bijlagen bacheloropleiding Kunstmatige Intelligentie 2012-2013

Bijlagen bacheloropleiding Kunstmatige Intelligentie 2012-2013 Bijlagen bacheloropleiding Kunstmatige Intelligentie 2012-2013 Bijlage I Eindtermen van de bacheloropleiding Met de opleiding wordt beoogd: - inhoudelijke kennis, vaardigheid en inzicht op het gebied van

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling 2004-2005 Masteropleiding Spaanse taal en cultuur. Paragraaf 1 Algemene bepalingen

Onderwijs- en examenregeling 2004-2005 Masteropleiding Spaanse taal en cultuur. Paragraaf 1 Algemene bepalingen [66810] Onderwijs- en examenregeling 2004-2005 Masteropleiding Spaanse taal en cultuur Paragraaf 1 Algemene bepalingen art. 1.1 toepasselijkheid van de regeling Deze regeling is van toepassing op het onderwijs

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2010 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: XXXX De kleuren worden in definitieve versie verwijderd. Geel: In te vullen door opleiding/ Opleidingsspecifiek

Nadere informatie

Bijlagen Bacheloropleiding Kunstmatige Intelligentie. Bijlage I Eindtermen van de bacheloropleiding

Bijlagen Bacheloropleiding Kunstmatige Intelligentie. Bijlage I Eindtermen van de bacheloropleiding voor Bijlagen Bacheloropleiding Kunstmatige Intelligentie Bijlage I Eindtermen van de bacheloropleiding Met de opleiding wordt beoogd: - inhoudelijke kennis, vaardigheid en inzicht op het gebied van Kunstmatige

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-master SZ van de Capabel Hogeschool

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-master SZ van de Capabel Hogeschool nvao nederlands - ulaamse accreditatieorganisatie Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-master SZ van de Capabel Hogeschool datum 30 juni 2016 onderwerp Besluit

Nadere informatie

Curriculum Informatica 2003/04

Curriculum Informatica 2003/04 Curriculum Informatica 2003/04 Curriculumcommissie Informatica 18 juni 2003 Inleiding, toelichting De voornaamste veranderingen ten opzicht van het curriculum 2002/03 staan hieronder aangeduid. Nieuwe

Nadere informatie

15 november januari Kader voor de uitgebreide toets nieuw Associate-degree (Ad-)programma van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 9832).

15 november januari Kader voor de uitgebreide toets nieuw Associate-degree (Ad-)programma van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 9832). ,nvao w nederlands- vlaamse accreditatieorganisatie esiuif Wijzigingsbesluit strekkende tot een oordeel voldoende van een aanvraag toets nieuw Associate-degreeprogramma Business Studies Logistiek van Hogeschool

Nadere informatie

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. HTO Informatica, IT Service Management. Croho-registratienummer: 34488

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. HTO Informatica, IT Service Management. Croho-registratienummer: 34488 ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van HTO Informatica, IT Service Management Croho-registratienummer: 34488 aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op 10 mei 2005 en 19 mei 2005

Nadere informatie

Opleidingsspecifieke bijlage van de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Scheikundige Technologie

Opleidingsspecifieke bijlage van de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Scheikundige Technologie Faculteit Technische Natuurwetenschappen Opleidingsspecifieke bijlage van de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Scheikundige Technologie (art. 7.13 en 7.59 WHW) Inhoudsopgave Artikel

Nadere informatie

Beoordelingskader Beoordelingskader voor de uitgebreide toets nieuwe opleiding van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 36791).

Beoordelingskader Beoordelingskader voor de uitgebreide toets nieuwe opleiding van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 36791). ?nvao * nederlands - ulaamse accreditatieorganisatie Besluit Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-master Master Leiderschap in Onderwijs van de

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING studiejaar 2013-2014 Deel B BACHELOROPLEIDING BÈTA-GAMMA

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING studiejaar 2013-2014 Deel B BACHELOROPLEIDING BÈTA-GAMMA UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA Instituut voor Interdisciplinaire Studies ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING studiejaar 2013-2014 Deel B BACHELOROPLEIDING

Nadere informatie

Handreiking voor het schrijven van een kritische reflectie voor een uitgebreide opleidingsbeoordeling

Handreiking voor het schrijven van een kritische reflectie voor een uitgebreide opleidingsbeoordeling Handreiking voor het schrijven van een kritische reflectie voor een uitgebreide opleidingsbeoordeling September 2015 QANU (Quality Assurance Netherlands Universities) Catharijnesingel 56 Postbus 8035 3503

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2017 Opleidingsspecifieke deel: Bacheloropleiding: Kunstgeschiedenis Deze onderwijs- en examenregeling is gebaseerd op de Wet op het hoger onderwijs

Nadere informatie

B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN

B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE MASTEROPLEIDING FILOSOFIE 120 EC (WIJSBEGEERTE VAN EEN BEPAALD WETENSCHAPSGEBIED) FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN 2016-2017 Deel

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Bijlage, Bachelor Opleiding Docent Muziek

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Bijlage, Bachelor Opleiding Docent Muziek ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Bijlage, Bachelor Opleiding Docent Muziek Studiejaar 2013-2014 Algemeen 1. Deze bijlage bij het algemene gedeelte van de Onderwijs- en examenregeling van Codarts is van toepassing

Nadere informatie

Onderwijs- en Examenregeling 2010/2011

Onderwijs- en Examenregeling 2010/2011 Onderwijs- en Examenregeling 2010/2011 Masteropleidingen Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Biologie Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Natuurkunde Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Scheikunde

Nadere informatie

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. HBO SPD Bedrijfsadministratie Fontys Bedrijfshogeschool. Croho-registratienummer 34426

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. HBO SPD Bedrijfsadministratie Fontys Bedrijfshogeschool. Croho-registratienummer 34426 ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van HBO SPD Bedrijfsadministratie Croho-registratienummer 34426 aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op 20 april 2007 en op 23 mei 2007 Inhoud

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2011 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Griekse en Latijnse taal en cultuur Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig

Nadere informatie

Protocol TNO Educatieve Master

Protocol TNO Educatieve Master Protocol TNO Educatieve Master NVAO 14 maart 2016 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Werkwijze toets nieuwe opleiding educatieve master (womaster) 4 3 Toelichting op het beoordelingskader beperkte toets nieuwe opleiding

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2010 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Italiaanse taal en cultuur Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Psychobiologie van de Universiteit van Amsterdam

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Psychobiologie van de Universiteit van Amsterdam }nvao r n e d e rlcw d s- vlaam se a ccre d ita tie o rg a n is a tie les Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Psychobiologie van de Universiteit van Amsterdam

Nadere informatie