ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. Universiteit van Amsterdam. Master Artificial Intelligence. Croho-registratienummer: 66981

Transcriptie

1 ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van Master Artificial Intelligence Croho-registratienummer: aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op 10 mei 2007 en 7 juni 2007 Inhoud van het verslag Identificatie... 2 Managementsamenvatting... 4 Bevindingen... 6 Bijlage 1: programma...30 Bijlage 2: Documenten...33 Bijlage 3: Domeinspecifiek referentiekader...34 Bijlage 4: Visitatieteam...37 Bijlage 5: Onafhankelijkheidsverklaringen...39 De verantwoordelijke teamleider: ir. R.S. Kloosterman namens deze, M.Lathouwers Certiked Oktober 2007 Pagina 1 van 38

2 Identificatie Onderwijsinstituut Informatiewetenschappen Master Artificial Intelligence Nieuwe Achtergracht WV Amsterdam Telefoon Website Voor kwaliteit verantwoordelijke bestuurder: prof.dr. K.J.F. Gaemers, decaan Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica (FNWI) Opleidingsdirecteur: prof.dr. Th. Gevers Scope en doel De visitatie heeft betrekking op: Master Artificial Intelligence Voltijd Locatie: Nieuwe Achtergracht 166, 1018 WV Amsterdam Doel van het onderzoek is te beoordelen in welke mate het NVAO Beoordelingskader uit februari 2003 adequaat wordt afgedekt. Teamsamenstelling Teamleider: ir. R.S. Kloosterman Externe deskundigen: dr. P. Lucas en prof.dr. M. Neerincx Secretaris: drs. W.J.J.C. Vercouteren RC Studentlid: J. van der Mandele BSc Werkwijze De opleiding heeft een zelfevaluatie opgesteld ten aanzien van de gevisiteerde opleiding en deze gezonden aan het visitatieteam in april De eerste visitatiedag is uitgevoerd op 10 mei De tweede visitatiedag heeft plaatsgevonden op 7 juni Het conceptrapport is op 12 september 2007 toegezonden aan het management van de opleiding. Op 1 oktober 2007 zijn schriftelijke reacties opgesteld door de opleiding, die hebben geleid tot onderhavig definitief rapport. Pagina 2 van 38

3 In de aanloop naar de visitatie is er tweemaal een bijeenkomst geweest tussen leden van het visitatieteam en vertegenwoordigers van de opleiding. De bijeenkomsten hadden een voorlichtend en planningstechnisch karakter. Pagina 3 van 38

4 Managementsamenvatting Op 10 mei 2007 en 7 juni 2007 heeft een visitatieteam van Certiked een visitatie uitgevoerd bij de opleiding Master Artificial Intelligence van de. Doelstelling daarvan was een toetsing uit te voeren van de kwaliteit van de opleiding, gerelateerd aan het NVAO Beoordelingskader. Algemeen beeld De universitaire opleiding Kunstmatige Intelligentie aan de is van start gegaan in Deze opleiding was het resultaat van de samenwerking tussen de afdelingen Informatica, Filosofie, Taal en Letterkunde en Psychologie. De elementen die deze afdelingen aandroegen, zijn nog steeds in het programma van de opleiding herkenbaar. Het programma van de opleiding omvatte oorspronkelijk vijf jaar, was daarna korte tijd vier jaar om daarna weer een omvang van vijf jaar te krijgen. Bij de invoering van de bachelor-masterstructuur in 2003/2004 ontstonden een driejarig bachelorprogramma en een tweejarig masterprogramma. De inhoud van het bachelorprogramma en masterprogramma zijn ontleend aan het vijfjarige programma dat dateerde van september Een zestal opleidingen Kunstmatige Intelligentie in Nederland heeft in 1999 een overleg opgezet in de vorm van KION (Kunstmatige Intelligentie Overleg Nederland). Binnen dit overleg hebben de opleidingen een gezamenlijk kader voor de eindkwalificaties ontwikkeld en hebben hun programma s op elkaar afgestemd. Op basis van de op elkaar afgestemde programma s hebben studenten die een bacheloropleiding hebben voltooid bij één van deze opleidingen, toegang tot alle masteropleidingen kunstmatige intelligentie van de aangesloten universiteiten. De opleiding is een onderdeel van het Onderwijsinstituut Informatiewetenschappen. Dit instituut is op zijn beurt een onderdeel van de Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica. De faculteit omvat drie onderwijsinstituten en elf onderzoeksinstituten. De onderwijsinstituten bieden opleidingen aan op het gebied van respectievelijk de exacte wetenschappen, de informatiewetenschappen en de life sciences en aardwetenschappen. Elk van de onderwijsinstituten heeft een directeur. Deze is verantwoordelijk voor de kwaliteit, de inhoud en de didactiek van de opleidingen, de samenhang tussen de verschillende opleidingen en het management van het onderwijsinstituut. Voor elke opleiding is een opleidingsdirecteur benoemd. Deze is belast met de ontwikkeling, de uitvoering en de kwaliteit van de opleiding op het niveau van de daadwerkelijke uitvoering. De onderwijsinstituten hebben zelf geen medewerkers in dienst. De docenten van de opleiding Master Artificial Intelligence zijn voornamelijk in dienst van het Instituut voor Informatica en daarbinnen bij het Human Computer Studies Laboratory en het Intelligent Systems Lab Amsterdam. De docenten geven college op verzoek van de directeur van de opleiding, nadat deze daarover heeft overlegd met de directeur van de onderzoeksinstituten. Het Onderwijsinstituut Informatiewetenschappen omvat in totaal negen opleidingen, waarvan de Master Artificial Intelligence er één is. Het Onderwijsinstituut draagt onder andere zorg voor het bewaken van de studievoortgang van de studenten, de vastlegging van de studieresultaten en studieadvies. Algemene en technische ondersteuning levert de. Pagina 4 van 38

5 Binnen afzienbare tijd zullen alle bacheloropleidingen in één onderwijsinstituut opgenomen zijn. De masterprogramma s zullen dan behoren tot één van vier masterinstituten, zijnde op het gebied van de informatica, exacte wetenschappen, life sciences en voor beroepsgerichte masteropleidingen. Het visitatieteam van Certiked heeft de opleiding Master Artificial Intelligence van de Universiteit van Amsterdam gevisiteerd. De zelfstudie van de opleiding was helder en inzichtelijk en gaf het visitatieteam voldoende aanknopingspunten voor de beoordeling. Tijdens het visitatiebezoek heeft het visitatieteam met alle relevante geledingen van de opleiding kunnen spreken en heeft het team ook aanvullende documenten kunnen inzien. Op basis hiervan heeft het visitatieteam voldoende informatie kunnen vergaren voor een onderbouwde beoordeling. Daarbij heeft het visitatieteam vastgesteld dat de opleiding voor elk van de facetten tenminste een voldoende heeft behaald en voor elk van de onderwerpen een voldoende heeft behaald. Daarmee concludeert het visitatieteam van Certiked dat de opleiding Master Artificial Intelligence voldoet aan de eisen van de onderwerpen en facetten van het accreditatiekader van de NVAO. Pagina 5 van 38

6 Bevindingen Voor de NVAO-onderwerpen zijn hieronder de bevindingen van het visitatieteam weergegeven. Steeds zijn in de blokken de NVAO-criteria aangegeven die bij betreffend onderwerp en facetten horen, is een beschrijving gegeven van de bevindingen en wordt vervolgens een beoordeling ten aanzien van betreffend facet gegeven. Pagina 6 van 38

7 1. Onderwerp: doelstellingen opleiding 1.1 Domeinspecifieke eisen De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein. De opleiding heeft een doelstelling geformuleerd en daarnaast ook eindkwalificaties opgesteld. De doelstelling is studenten op te leiden tot deskundigen op het gebied van kunstmatige intelligentie en hen de basis te verschaffen voor werkzaamheden op het gebied van de research in de beroepspraktijk en in de wetenschap. De opleiding heeft eindkwalificaties opgesteld en deze in de Onderwijs- en examenregeling neergelegd. De eindkwalificaties van de opleiding zijn dat de afgestudeerde master beschikt over (1) diepgaande kennis van gangbare theorieën, methoden en technieken op het gebied van kunstmatige intelligentie, (2) specialistische kennis op tenminste één van de deelgebieden Gaming, Intelligente systemen, Lerende systemen voor kennis, taal en spraak en Forensische intelligentie, (3) vaardigheden om op basis van deze kennis kunstmatige-intelligentiesystemen te analyseren, ontwerpen en ontwikkelen, (4) kennis en vaardigheid in het opstellen van wetenschappelijke vraagstellingen en het oplossen van vraagstukken op basis van abstraheren en modelleren, (5) kennis en vaardigheden om bij te dragen aan de ontwikkeling van theorieën, methoden en technieken over kunstmatige intelligentie in een wetenschappelijke context, (6) vaardigheden om zich helder uit te drukken zowel op technisch en wiskundig gebied als op een meer algemeen gebied, (7) besef van de maatschappelijke context en de gevolgen van het uitvoeren van onderzoek op het gebied van kunstmatige intelligentie en (8) vaardigheid om een positie op academisch niveau te bereiken, zowel in de beroepspraktijk als aan een universiteit of bij een onderzoekscentrum. De opleiding heeft de eindkwalificaties afgestemd met enkele maatgevende kaders zowel in Nederland als op het internationale plan. Zo zijn de eindkwalificaties vergeleken met het gemeenschappelijk kader dat is opgesteld door het Kunstmatige Intelligentie Overleg Nederland (KION), het overleg van de opleidingen kunstmatige intelligentie in Nederland. Dit overleg heeft een kader voor eindkwalificaties en de gemeenschappelijke elementen voor de masteropleidingen kunstmatige intelligentie opgesteld. De opleiding heeft zich ervan vergewist dat de eigen eindkwalificaties daarmee in overeenstemming zijn. Op internationaal gebied heeft de opleiding de eindkwalificaties vergeleken met de Computing Curricula 2001, die een onderdeel van het KION-kader zijn en die internationaal maatgevend zijn voor informatica-opleidingen. In een vergelijking door KION van de eigen eindkwalificaties en de curricula van enkele buitenlandse masterprogramma s, zoals die van Edinburgh en Stanford bleek sprake te zijn van grote overeenkomsten. Het gemeenschappelijke kader van KION biedt opleidingen de mogelijkheid eigen accenten aan te brengen. De opleiding heeft deze eigen accenten ook aangebracht. De opleiding richt zich met name op het begrijpen en ontwikkelen van intelligente computationele systemen teneinde op deze wijze bruikbare objecten te creëren en een beter begrip te krijgen van de menselijke intelligentie. De opleiding draagt zorg voor de periodieke ijking van de eindkwalificaties. Binnen de opleiding en in het verband van KION zijn de eindkwalificaties onderwerp van periodieke evaluatie. Deze evaluatie vindt plaats op grond van ervaringen van waarnemingen over de ontwikkelingen op het vakgebied van de kunstmatige intelligentie. Pagina 7 van 38

8 Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding zowel een doelstelling als eindkwalificaties opgesteld heeft. De opleiding heeft de eindkwalificaties afgestemd op maatgevende nationale en internationale kaders op het gebied van de kunstmatige intelligentie. Het visitatieteam heeft gezien dat de opleiding accenten legt binnen het algemene kader. De opleiding draagt zorg voor de periodieke evaluatie van de eindkwalificaties op basis van ontwikkelingen op het vakgebied. Het visitatieteam beoordeelt daarom de eindkwalificaties als voldoende afgestemd op de eisen van de nationale en internationale vakgenoten. 1.2 Niveau: Bachelor en Master De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor of een Master. De opleiding heeft de eindkwalificaties vergeleken met de algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de master, zoals deze tot uitdrukking komen in de Dublin descriptoren. De kennis en het inzicht op het vakgebied komen met name aan bod in de eindkwalificaties (1) en (2). De afgestudeerden verwerven diepgaande kennis en inzicht in de theorieën, methoden en technieken binnen de kunstmatige intelligentie als geheel. Daarnaast beschikken de afgestudeerden ook over kennis en inzicht van één of meer van de specialismen waarvoor de opleiding hen opleidt. Het gaat daarbij om Gaming, Intelligente systemen, Lerende systemen voor kennis, taal en spraak en Forensische intelligentie. Zo beschikken de afgestudeerden zowel op het gebied van kunstmatige intelligentie in het algemeen als voor gespecialiseerde delen daarvan over de noodzakelijke kennis en inzichten. Het toepassen van kennis en inzicht komt met name tot uitdrukking in de eindkwalificaties (3) en (5). Daarin spreekt de opleiding van het vermogen van de afgestudeerden om de verworven kennis en inzichten toe te passen bij het analyseren, ontwerpen en ontwikkelen van systemen voor kunstmatige intelligentie. De afgestudeerden zijn ook in staat een bijdrage te leveren aan de theorieën, methoden en technieken van kunstmatige intelligentie in een wetenschappelijke context. De afgestudeerden weten zo hun kennis en inzichten daadwerkelijk toe te passen voor het ontwerpen en ontwikkelen van systemen en voor het voortzetten van de wetenschappelijke ontwikkeling van het vakgebied. De oordeelsvorming komt met name aan de orde in de eindkwalificatie (4). De afgestudeerden hebben de kennis en vaardigheid voor het opstellen van wetenschappelijke vraagstellingen en het oplossen van vraagstukken op basis van abstraheren en modelleren. De opleiding streeft ernaar dat de afgestudeerden in staat zijn op een academisch verantwoorde wijze vraagstelling te onderzoeken en oplossingen te vinden. De communicatieve vaardigheden komen aan bod in de eindkwalificatie (6). De afgestudeerden zijn in staat om helder te communiceren zowel op het niveau van de techniek en wiskunde als op een algemeen niveau. Hieruit blijkt dat de afgestudeerden zowel met vakgenoten als met een gehoor van leken moet kunnen communiceren. Pagina 8 van 38

9 De leervaardigheden en de mate van zelfstandigheid komen aan de orde in de eindkwalificaties (7) en (8). De afgestudeerden hebben het besef van de maatschappelijke context en de gevolgen van het uitvoeren van onderzoek op het gebied van kunstmatige intelligentie en beschikken over de vaardigheid om een positie op academisch niveau te bereiken, zowel in de beroepspraktijk als aan een universiteit of bij een onderzoekscentrum. Hieruit komt naar voren dat de afgestudeerden in staat zijn zelfstandig een positie te bekleden op het vakgebied alsook hun activiteiten in een maatschappelijke context weten te plaatsen. Het visitatieteam heeft gezien dat de opleiding de eigen eindkwalificaties heeft vergeleken met de algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van het masterniveau in de vorm van de Dublin descriptoren. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de eindkwalificaties met deze beschrijvingen overeenkomen. Het visitatieteam beoordeelt daarom het niveau van de eindkwalificaties als zijnde voldoende. 1.3 Oriëntatie HBO/WO De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de volgende beschrijvingen van een Bachelor en een Master in HBO en WO: HBO: De eindkwalificaties van de opleiding zijn mede ontleend aan de door of met het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. Een HBO-bachelor heeft de kwalificaties voor het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of in een samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een HBO-opleiding vereist of dienstig is. Een HBO-master heeft de kwalificaties voor het niveau van zelfstandig en/of leidinggevend beroepsbeoefenaar in een beroep of spectrum van beroepen, dan wel het niveau van het functioneren in een multidisciplinaire omgeving waarin een HBO-opleiding vereist of dienstig is. WO: De eindkwalificaties zijn ontleend aan eisen vanuit de wetenschappelijke discipline, de internationale wetenschapsbeoefening en voor daarvoor in aanmerking komende opleidingen de relevante praktijk in het toekomstige beroepenveld. Een WO-bachelor heeft de kwalificaties voor toegang tot tenminste één verdere WO-studie op masterniveau en eventueel voor het betreden van de arbeidsmarkt. Een WO-master heeft de kwalificaties om zelfstandig wetenschappelijk onderzoek te verrichten of multien interdisciplinaire vraagstukken op te lossen in een beroepspraktijk waarvoor een WO-opleiding vereist is of dienstig is. De opleiding heeft de eindkwalificaties afgestemd binnen KION, het overleg van de opleidingen op het gebied van kunstmatige intelligentie in Nederland en met het internationale kader Computing Curricula Het KION-kader is mede op de Computing Curricula gebaseerd. Beide kaders zijn opgesteld door wetenschappers die goed op de hoogte zijn van de eisen van de wetenschappelijke discipline. In het KION zijn een belangrijk deel van de universitaire opleidingen kunstmatige intelligentie verenigd. De eindkwalificaties weerspiegelen de eisen van de wetenschappelijke discipline ten aanzien van de afgestudeerden op het gebied van de kunstmatige intelligentie. Pagina 9 van 38

10 De opleiding heeft in haar doelstelling aangegeven dat de afgestudeerden in staat zijn een werkkring te vinden binnen universiteiten, bij onderzoekscentra en in het bedrijfsleven. De afgestudeerden kunnen als AIO werkzaam zijn binnen de universiteit. De afgestudeerden kunnen daarnaast terecht in een breed spectrum van sectoren, zoals transport, gezondheidszorg, zakelijke dienstverlening, industrie en onderwijs. De afgestudeerden zijn in staat om posities in deze sectoren te verwerven op het gebied van internet, robotica, multimedia, consultancy en onderwijs. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de eindkwalificaties zijn afgestemd op de wetenschappelijke discipline. Daarnaast leiden de eindkwalificaties zowel naar posities in het universitaire milieu als naar posities in de beroepspraktijk. Het visitatieteam beoordeelt om deze redenen de WO-oriëntatie van de eindkwalificaties als voldoende. Beoordeling van het onderwerp Doelstellingen opleiding Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding de eindkwalificaties heeft afgestemd met maatgevende nationale en internationale kaders. Het visitatieteam heeft ook gezien dat de eindkwalificaties overeenkomen met de algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van het masterniveau. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding de eindkwalificaties aan de wetenschappelijke discipline heeft ontleend en dat de opleiding voorbereidt op posities in de universiteit, onderzoekscentra en de beroepspraktijk. Op grond van deze bevindingen beoordeelt het visitatieteam het onderwerp Doelstellingen opleiding als positief. Pagina 10 van 38

11 2. Onderwerp: programma 2.1 Eisen HBO/WO Het programma sluit aan bij de volgende criteria voor het programma van een HBO- of een WOopleiding: HBO: Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline. Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. WO: Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats in interactie tussen het onderwijs en het wetenschappelijk onderzoek binnen relevante disciplines. Het programma sluit aan bij ontwikkelingen in de relevante wetenschappelijke discipline(s) door aantoonbare verbanden met actuele wetenschappelijke theorieën. Het programma waarborgt de ontwikkeling van vaardigheden op het gebied van wetenschappelijk onderzoek. Bij daarvoor in aanmerking komende opleidingen heeft het programma aantoonbare verbanden met de actuele praktijk van de relevante beroepen. Het programma van de opleiding bestaat uit twee jaren en vier semesters. De semesters zijn verdeeld in lesblokken van twaalf weken, bestaande uit achtereenvolgens acht weken, acht weken en aan het einde van het semester vier weken. De vakken nemen 6 ECTS in en beslaan één of twee blokken van acht weken. De laatste blokken van het semester van vier weken zijn ingeruimd voor projecten. De projecten hebben alle een omvang van 6 ECTS. Het programma bestaat uit verplichte vakken en projecten van tussen 48 en 60 ECTS, een keuze van 12 tot 18 ECTS uit een voorgeschreven aantal keuzevakken en vrije-keuzevakken van 12 tot 18 ECTS. In het tweede jaar voeren de studenten de afstudeeropdracht uit, die tussen 36 ECTS en 42 ECTS omvat. Het precieze aantal ECTS dat studenten aan onderdelen besteden, hangt af van de afstudeerrichting die zij kiezen. De opleiding maakt in alle vakken gebruik van maatgevende, internationale en actuele vakliteratuur. De literatuur bestaat uit boeken en readers met recente internationale artikelen. Sommige vakken gebruiken eigen readers. De literatuur sluit aan op de onderwerpen binnen de vakken. De docenten zijn allen actieve onderzoeker op hun vakgebied. Zij nemen actief deel in internationaal onderzoek en zij brengen het onderzoek in de colleges en de projecten in. Dat geldt zowel de vakken als de projecten. De opleiding biedt de studenten in de vakken de nodige kennis en inzichten op het gebied van de onderwerpen, waaruit het vakgebied van de kunstmatige intelligentie bestaat. De opleiding heeft aan het einde van de semesters een project in het programma opgenomen. Deze projecten zijn gericht op het integreren en toepassen van de kennis en inzichten die de studenten in de voorafgaande vakken hebben verworven. Ook hebben de projecten tot doel de studenten academische vaardigheden bij te brengen. In de projecten kunnen de studenten zich vaardigheden eigen maken die vooruitlopen op de afstudeeropdracht. Pagina 11 van 38

12 De opleiding ziet toe op de actualiteit van het programma. De docenten zorgen ervoor dat de meest actuele ontwikkelingen op het vakgebied in de vakken en projecten aan bod komen. De opleiding onderhoudt intensieve contacten met het voor de studie van de kunstmatige intelligentie relevante bedrijfsleven, waaronder ondernemingen als Philips, IBM en LogicaCMG maar ook kleinere bedrijven. De studenten kunnen hun afstudeeropdracht bij deze bedrijven uitvoeren. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding adequate, internationale vakliteratuur gebruikt. Het visitatieteam heeft daarnaast gezien dat de docenten gekwalificeerde onderzoekers zijn die zowel in de colleges als in de projecten het onderzoek inbrengen. In de vakken en de projecten komen zowel de vakkennis als de academische vaardigheden aan de orde. De afstemming van de opleiding op de eisen van de beroepspraktijk vindt plaats in het contact met het commerciële bedrijfsleven. De opleiding houdt er rekening mee dat de beroepspraktijk eerder zoekt naar kundige informatici dan naar afgestudeerden op het gebied van de kunstmatige intelligentie en zorgt ervoor dat de opleiding mede op dat beroepsperspectief is afgestemd. Het visitatieteam beoordeelt om deze redenen de mate waarin de opleiding aan de WO eisen beantwoordt als voldoende. 2.2 Relatie tussen doelstellingen en inhoud programma Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. De eindkwalificaties zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. De inhoud van het programma biedt de studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. De opleiding heeft de eindkwalificaties vertaald naar de verschillende vakken en projecten. De opleiding bestaat uit vier verschillende afstudeerrichtingen. Deze zijn Gaming, Intelligente systemen, Lerende systemen voor kennis, taal en spraak en Forensische intelligentie. Elk van deze afstudeerrichtingen omvat een aantal verplichte vakken en projecten voor in totaal tussen 48 en 60 ECTS. Deze vakken en projecten omvatten de onderwerpen die in de eindkwalificaties van de opleiding zijn weergegeven en die te beschouwen zijn als de kern van de kunstmatige intelligentie. Deze opleiding omschrijft deze vakken en projecten dan ook als kernvakken. Binnen deze kernvakken bevinden zich ook vakken en projecten die inhoud geven aan de specialisatie van de betreffende afstudeerrichting. Dat geldt met name voor Gaming en Forensische intelligentie, die te beschouwen zijn als toepassingen op een bepaald gebied van de kunstmatige intelligentie. De andere twee afstudeerrichtingen, Intelligente systemen en Lerende systemen voor kennis, taal en spraak, zijn veeleer fundamentele afstudeerrichtingen. Elk van de afstudeerrichtingen kent een aantal keuzevakken. Deze keuzevakken bieden de studenten de mogelijkheid vakken toe te voegen die gelegen zijn op het vakgebied van de kunstmatige intelligentie en maken het de studenten mogelijk hun kennis en inzicht te verbreden. De studenten dienen enerzijds de keuzevakken te kiezen uit een door de opleiding opgestelde lijst en kunnen anderzijds vrije-keuzevakken kiezen. Pagina 12 van 38

13 De opleiding heeft voor elk van de vakken en projecten in het programma leerdoelen opgesteld. De leerdoelen bieden een helder en duidelijk inzicht in wat de vakken en projecten aan leerstof en aan het opdoen van vaardigheden aanbieden en wat ze beogen te bereiken. In de vakken van de afstudeerrichtingen ontwikkelen de studenten de kennis en vaardigheden van de verschillende deelgebieden van de kunstmatige intelligentie en op het gebied van de specialisatie die zij hebben gekozen. De vakken omvatten niet alleen het opdoen van kennis en inzichten maar nadrukkelijk ook het verwerven van vaardigheden door het oplossen van problemen en het uitvoeren van praktijkopdrachten. De projecten bestaan uit leeractiviteiten op het gebied van het ontwerpen, ontwikkelen, implementeren en testen van systemen voor kunstmatige intelligentie. In de projecten blijkt de nadruk die de opleiding legt op het kunnen toepassen van de kennis en inzicht om daadwerkelijk tot werkende systemen te komen. De studenten zoeken en bestuderen relevante literatuur, passen hun inzichten toe en geven daarover een mondelinge of schriftelijke rapportage, dit alles in kleine groepen. Op deze wijze dragen de projecten bij aan het verwerven van algemene sociale en communicatieve vaardigheden en aan het verkrijgen van academische vaardigheden, op het gebied van het verrichten van onderzoek, oplossen van problemen en interpreteren en uitvoeren van opdrachten. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding de eindkwalificaties heeft vertaald in de inhoud van de vakken en projecten. Het visitatieteam heeft ook vastgesteld dat de opleiding voor elk van de vakken en projecten leerdoelen heeft geformuleerd. In de ogen van het visitatieteam zou de opleiding wel moeten blijven letten op de dekking van de eindkwalificaties binnen de verschillende afstudeerrichtingen. Als gevolg van de keuzemogelijkheden die de opleiding biedt, is het niet denkbeeldig dat deze dekking onvoldoende zou kunnen zijn. Dat geldt met name de afstudeerrichting Gaming. Het visitatieteam heeft enige twijfel over het artificial-intelligencegehalte van deze afstudeerrichting. Het visitatieteam heeft echter geen aanleiding om de relatie tussen doelstellingen en inhoud als onvoldoende te beoordelen maar moedigt de opleiding wel aan daar alert op te zijn en te blijven. De opleiding besteedt niet alleen aandacht aan kennis en inzichten op het vakgebied maar ook aan de algemene en academische vaardigheden, met name binnen de projecten. Het visitatieteam beoordeelt om deze redenen de afstemming tussen de doelstellingen en de inhoud van het programma als voldoende. Pagina 13 van 38

14 2.3 Samenhang programma Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend studieprogramma. De opleiding is vooral georganiseerd langs de lijnen van de afstudeerrichtingen. De afstudeerrichtingen vormen een compleet programma in zichzelf dat ook de volledige twee jaar van de studie en 120 ECTS in beslag neemt. Binnen de afstudeerrichtingen heeft de opleiding gezorgd voor een aantal verplichte vakken die zowel een beeld verschaffen van het vakgebied van de kunstmatige intelligentie als van de specialisatie waar de betreffende afstudeerrichting voor staat. Het aandeel van de verplichte vakken in het programma is groot. De samenhang van het programma van elk van de afstudeerrichtingen is gewaarborgd door de samenhang van de vakken die het vakgebied van de kunstmatige intelligentie beslaan en de toepassing daarvan in een bepaalde specialisatie verkennen en uitdiepen. De verdeling van de fundamentele vakken en de toepassingsvakken verschilt per afstudeerrichting, waarbij Intelligente systemen en Lerende systemen voor kennis, taal en spraak fundamenteel zijn georiënteerd en Gaming en Forensische intelligentie meer toepassingsgericht zijn opgezet. De projecten binnen de opleiding brengen de inhoud van de vakken in het voorgaande semester samen, brengen verdieping aan en zorgen voor de toepassing van het geleerde. De literatuurstudie, de ontwikkeling van methoden en de toepassing daarvan in systemen in deze projecten zijn mede bedoeld als voorbereiding van de studenten op hun afstudeeropdracht. De afstudeeropdracht, die mede voorbereid is in de projecten, is een leeractiviteit die kennis, inzichten en vaardigheden integreert en combineert in een zelfstandig door de studenten uit te voeren onderzoek van wetenschappelijke aard. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding zorgdraagt voor de samenhang van het curriculum. Dat gebeurt met name binnen de afstudeerrichtingen in de vorm van de verplichte vakken. Deze vormen de kern van de afstudeerrichtingen en bieden een compleet beeld van de fundamentele en toepassingsgerichte kanten van de kunstmatige intelligentie. De projecten zijn mede gericht op de integratie van het geleerde in het semester dat eraan voorafgaat. De projecten slaan een brug naar de afstudeeropdracht, waar de integratie van kennis, inzicht en vaardigheden sterk tot uitdrukking komt. Daarom beoordeelt het visitatieteam de samenhang van het programma als voldoende. Pagina 14 van 38

15 2.4 Studielast Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. De opleiding heeft het programma verdeeld in twee jaren van elk twee semesters. Elk van de semesters is in twee blokken van acht weken en één blok van vier weken verdeeld. Ieder semester bestaat uit 30 ECTS, als gevolg waarvan de studenten in beginsel in staat zijn om het programma in twee jaar te doorlopen. In het eerste jaar verschaft de opleiding de studenten een compleet beeld van de onderwerpen en van de diepgang daarvan. De studenten hebben op deze wijze na het eerste jaar een helder beeld van de gehele studie. Veel van de vakken schrijven wekelijkse huiswerkopdrachten voor als onderdeel van de examinering van het vak. Daarnaast kennen de meeste vakken ook praktijkopdrachten die de studenten met enige regelmaat moeten uitvoeren. Aan het einde van de blokken vinden de tentamens van de betreffende vakken plaats. De studenten hebben twee mogelijkheden om een onvoldoende afgesloten vak te herkansen. De praktijkopdrachten van de practica kunnen de studenten eveneens herkansen. De verhouding tussen het aantal contacturen en het aantal zelfstudieuren is ongeveer 40 : 60 bij de vakken. Bij de projecten is het aandeel van de zelfstudieuren groter. De studenten kunnen pas aan hun afstudeeropdracht beginnen, als zij van de voorafgaande ECTS tenminste 78 ECTS hebben verworven. De reële studielast in termen van uren per vak of project wijkt niet of nauwelijks af van de nominale studiebelasting. De opleiding heeft op grond van onderzoek vast kunnen stellen dat de reële studielast rond 40 uur per week ligt. Het visitatieteam heeft gezien dat de opleiding het programma met het oog op de studeerbaarheid ingericht heeft. De opleiding bevordert in de ogen van het visitatieteam de studeerbaarheid door praktijkopdrachten en huiswerkopdrachten deel te laten uitmaken van de tentaminering. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de tentaminering en verhouding tussen contacturen en zelfstudieuren adequaat is. Daarom beoordeelt het visitatieteam de studeerbaarheid van het programma als voldoende. Pagina 15 van 38

16 2.5 Instroom Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: HBO-bachelor: VWO, HAVO, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. WO-bachelor: VWO, HBO-propedeuse of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. HBO- en WO-master: bachelor en eventueel (inhoudelijke) selectie. Het aantal studenten dat aan de opleiding begint, bedraagt per jaar tussen 20 en 30 studenten. Van de instromende studenten is ongeveer 30 % afkomstig uit het buitenland. De opleiding biedt studenten toegang, die beschikken over een relevant bachelordiploma, zowel van een Nederlandse universiteit als van een buitenlandse universiteit. De toetsing van de diploma s van de studenten van buitenlandse universiteiten gebeurt op basis van Nuffic-criteria. Ingeval van deficiënties moeten zij deze oplossen. Voldoende kennis van de Engelse taal is een toelatingscriterium. De opleiding laat daarnaast studenten toe die over een bachelordiploma op HBO-niveau beschikken. De opleiding gaat van deze studenten na in welke mate zij deficiënties zullen moeten wegwerken. Dit vindt plaats op individuele basis en gebeurt door de opleidingsdirecteur. De examencommissie heeft de bevoegdheid de toelating van studenten en de weg te werken deficiënties definitief vast te stellen. De studenten die met goed gevolg een relevante minor van de Hogeschool van Amsterdam doorlopen hebben, kunnen drempelloos instromen. Deze minoren zijn tot stand gekomen in samenspraak tussen de opleiding en de Hogeschool van Amsterdam. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding zich houdt aan de wettelijke vereisten voor de toelating van studenten. De opleiding heeft in de ogen van het visitatieteam een adequate toelatingsprocedure. Het visitatieteam beoordeelt om deze redenen het facet van de instroom als voldoende. Pagina 16 van 38

17 2.6 Duur De opleiding voldoet aan de formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: HBO-bachelor: 240 studiepunten WO-bachelor: in de regel 180 studiepunten HBO-master: minimaal 60 studiepunten WO-master: minimaal 60 studiepunten, afhankelijk van de opleiding. De opleiding heeft een nominale studieduur van 120 ECTS van twee jaar van elk 60 ECTS ofwel uur per jaar. Zoals eerder opgemerkt, komt de reële studielast over het algemeen overeen met de nominale studielast. Mede als gevolg daarvan is de reële studieduur gemiddeld 2,5 jaar. Het visitatieteam heeft gezien dat de nominale studieduur aan de formele eisen voldoet. Het visitatieteam beoordeelt om die reden de duur van de studie als voldoende. 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. De opleiding past een didactisch concept toe. Dit didactische concept dient er primair toe de studenten op te leiden tot een niveau waar zij in staat zijn om zelfstandig projecten op het gebied van onderzoek en ontwikkeling uit te voeren. Dat geldt zowel de theoretische fundering als de praktische toepassing van het geleerde. De opleiding heeft dit didactisch concept omgezet in een leer- en werkvormen, te weten hoorcolleges, werkcolleges, practica en projecten. De hoorcolleges zijn bestemd om kennis en inzicht over te dragen. De werkcolleges zijn bedoeld om opdrachten te behandelen en uit te werken. In de werkcolleges komt ook het uitvoeren van huiswerkopdrachten aan de orde. In de practica voeren de studenten praktische opdrachten uit. Met name in de practica komt het aspect van de praktische vaardigheden, waar de opleiding mede de nadruk op legt, aan bod. In de projecten werken de studenten in groepen aan het uitvoeren van opdrachten. De werkvormen in de projecten bestaan uit het in groepen werken aan opdrachten, die in de projecten aangeboden worden. Het verwerven van algemene en academische vaardigheden is bij de projecten van groot belang en de werkvormen zijn daar dan ook op afgestemd, in de zin dat in de groepen studenten communicatieve en projectmatige vaardigheden aan de orde zijn en in de vraagstelling en oplossing de vaardigheden op het gebied van onderzoek van de studenten aan bod komen. Pagina 17 van 38

18 In de afstudeeropdracht komen de kennis, inzichten en vaardigheden samen, waarbij de opleiding van de studenten een grote mate van zelfstandigheid vraagt. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding een didactisch concept heeft ontwikkeld en dit concept heeft omgezet in leer- en werkvormen. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de leervormen en werkvormen overeenkomen met de leerstof die de opleiding in de vakken en de projecten wenst over te dragen. Om die redenen beoordeelt het visitatieteam de afstemming van vorm en inhoud als voldoende. 2.8 Beoordeling en toetsing Door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. De opleiding kent verschillende vormen van toetsing en examinering. De toetsen die de opleiding gebruikt, zijn in overeenstemming met de te toetsen leerdoelen van de vakken en de projecten. De toetsing van leerstof die de opleiding in de hoorcolleges en werkcolleges aanbiedt en die gericht is op het verwerven van kennis en inzicht, bestaat uit schriftelijke tentamens en huiswerkopdrachten. In de practica staan de praktische vaardigheden voorop en zijn de toetsing en beoordeling om die reden een zaak van door de studenten uit te voeren praktijkopdrachten. De cijfers voor de vakken zijn veelal een gewogen gemiddelde van de cijfers voor de schriftelijke tentamens, de huiswerkopdrachten en de praktijkopdrachten. De praktijkopdrachten kunnen het resultaat zijn van samenwerking van een kleine groep studenten. De schriftelijke tentamens zijn altijd individueel. Bij de projecten gaat het om het verwerven van algemene en academische vaardigheden. De toetsing en beoordeling bestaan daarom uit schriftelijke werkstukken en mondelinge presentaties van de bereikte resultaten. Het vervaardigen en beoordelen van de tentamens, opdrachten, werkstukken en presentaties is in handen van de docenten die voor de betreffende vakken verantwoordelijk zijn. De toetsing en beoordeling van de afstudeeropdracht geschieden aan de hand van de afstudeeropdracht en de mondelinge verdediging daarvan door de studenten. Zij doen dit ten overstaan van een commissie, waarvan drie personen deel uitmaken. Deze zijn de begeleider van de student, een docent van buiten de afstudeerrichting van de student en een lid van de examencommissie. Zij komen in onderling overleg tot de beoordeling. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding beschikt over vormen van toetsing en beoordeling die aansluiten bij de aard en inhoud van de leerdoelen van de vakken en projecten. Het visitatieteam pleit voor het toezien op meeliftgedrag bij groepsopdrachten. Ook geeft het visitatieteam in overweging te komen tot een lijst met beoordelingscriteria bij de afstudeeropdracht. Het visitatieteam heeft wel gezien dat de toetsing en beoordeling op een solide wijze plaatsvinden. Het visitatieteam is daarom van oordeel dat de toetsing en beoordeling van een voldoende niveau zijn. Pagina 18 van 38

19 Beoordeling van het onderwerp Programma Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding maatgevende, internationale vakliteratuur gebruikt. De docenten zijn gekwalificeerde onderzoekers die het onderzoek in het onderwijs inbrengen. In de vakken en de projecten komen zowel de vakkennis als de academische vaardigheden aan de orde. De afstemming van de opleiding op de eisen van de beroepspraktijk vindt plaats in het contact met verschillende bedrijven. De opleiding heeft de eindkwalificaties in leerdoelen vertaald. In de vakken en projecten komen zowel de vakkennis als de academische vaardigheden aan bod. De opleiding zou wel moeten blijven letten op de dekking van de eindkwalificaties in de verschillende afstudeerrichtingen. De opleiding draagt zorg voor de samenhang van het curriculum. De afstudeerrichtingen bieden een compleet beeld van de kunstmatige intelligentie. De projecten zijn mede gericht op de integratie van het geleerde en slaan een brug naar de afstudeeropdracht. De opleiding bevordert de studeerbaarheid actief en op verschillende manieren. De opleiding voldoet aan de eisen van toelating van studenten en beschikt over een toelatingsprocedure. De duur van de opleiding is correct. De opleiding beschikt over een didactisch concept en heeft dat uitgewerkt in passende leer- en werkvormen. Alhoewel beoordelingscriteria explicieter zouden kunnen zijn, zijn de toetsing en beoordeling van een voldoende niveau. Het visitatieteam beoordeelt daarom het onderwerp Programma als positief. Pagina 19 van 38

20 3. Onderwerp: inzet van personeel 3.1 Eisen HBO/WO De opleiding sluit aan bij de volgende criteria voor de inzet van personeel van een HBO- of een WOopleiding: HBO: Het onderwijs wordt voor een belangrijk deel verzorgd door personeel dat een verbinding legt tussen de opleiding en de beroepspraktijk. WO: Het onderwijs wordt voor een belangrijk deel verzorgd door onderzoekers die een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van het vakgebied. De opleiding heeft voor het onderwijs per afstudeerrichting een team van docenten gevormd, dat belast is met de ontwikkeling en de uitvoering van dat onderwijs. Naast de docenten die verreweg het meeste onderwijs verzorgen, met name in de kernvakken, zijn andere docenten meer op een ad-hocbasis bij het onderwijs betrokken. Het onderwijs in de opleiding is in handen van de kerndocenten. Deze zijn voornamelijk verbonden aan het Instituut voor Informatica en daarbinnen aan het Human Computer Studies Laboratory en het Intelligent Systems Lab Amsterdam. De in totaal 19 kerndocenten die het onderwijs binnen de opleiding verzorgen, zijn voor het overgrote deel gepromoveerd. De docenten zijn actief als onderzoeker bij hun onderzoeksinstituten. Het Instituut voor Informatica, waar de meeste docenten toe behoren, kreeg bij de meest recente onderzoeksvisitatie een beoordeling van tweemaal zeer goed en driemaal excellent en behoorde daarmee tot de beste instituten in Nederland op de betreffende vakgebieden. De docenten die het onderwijs verzorgen, zijn gerenommeerde onderzoekers op hun vakgebied. Zij publiceren op bepalende congressen en in vooraanstaande vaktijdschriften. Op deze wijze dragen zij er zorg voor dat het onderzoek op het gewenste hoge niveau blijft. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de docenten het verband tussen het onderwijs en het onderzoek weten te leggen. De docenten zijn, zo heeft het visitatieteam vastgesteld, vooraanstaande onderzoekers op hun vakgebied. Het visitatieteam beoordeelt daarom de WO eisen van de docenten als zijnde voldoende. Pagina 20 van 38

21 3.2 Kwantiteit personeel Er wordt voldoende personeel ingezet om de opleiding met de gewenste kwaliteit te verzorgen. Het aantal in de opleiding ingezette kerndocenten bedraagt 19 personen. In termen van het aantal fte s gaat het daarbij om ruim 4,6 fte. Daarnaast is extra inzet van docenten op een ad-hocbasis beschikbaar. Ook kan de opleiding AIO s en studentassistenten bij het onderwijs betrekken, met name in de practica. Uitgaande van in totaal tussen 67 actieve studenten in de opleiding, bedraagt de student-docent ratio op basis van de kerndocenten alleen ongeveer 14 : 1. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de student-docentratio binnen de daaraan te stellen grenzen valt. Het visitatieteam beoordeelt op basis van deze gegevens de kwantiteit van het onderwijzend personeel als zijnde voldoende. 3.3 Kwaliteit personeel Het personeel is gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma. De docenten houden de ontwikkelingen op hun vakgebied bij en zijn daarom op de hoogte van de meest actuele ontwikkelingen. De vakinhoudelijke expertise van de docenten blijkt uit hun onderzoek en hun publicaties. De docenten die onderwijs verzorgen bij de opleiding, zijn ook op hun onderwijskundige kwaliteiten geselecteerd. De beoordeling van de docenten vindt plaats volgens het systeem Universitair Functie Ordenen van de. Tot dat systeem behoren ook functioneringsgesprekken waarin de docenten en de leidinggevende doelstellingen voor het volgende jaar afspreken. De punten waarop de beoordeling van de docenten binnen dat systeem gebeurt, zijn onderwijsontwikkeling, onderwijsuitvoering, onderwijstoetsing, onderwijsevaluatie, onderwijscoördinatie en begeleiding van studenten. Docenten komen in aanmerking voor aanvullende cursussen, zoals cursussen didactiek als daar aanleiding voor is. Beginnende docenten dienen altijd een dergelijke didactische cursus te volgen. De docenten zijn toegerust om de verschillende leer- en werkvormen van de vakken en projecten toe te passen. Het merendeel van de docenten heeft een lange ervaring in het geven van onderwijs. Uit de evaluaties onder studenten blijkt dat de docenten gemiddeld 7,6 scoren op een tienpuntschaal. De score van de vakken is trouwens gemiddeld 7,4. Pagina 21 van 38

22 Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de docenten op vakinhoudelijk, didactisch en organisatorisch gebied over de juiste kwalificaties beschikken. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding de docenten beoordeelt op deze aspecten en aanvullende cursussen ter beschikking stelt. Het visitatieteam beoordeelt daarom de kwaliteit van het personeel als voldoende. Beoordeling van het onderwerp Inzet van personeel Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de docenten als onderzoeker de verbinding weten te leggen tussen het onderzoek en het onderwijs. Het visitatieteam heeft gezien dat de student-docentratio voldoende is. Het visitatieteam heeft ook vastgesteld dat de docenten vakinhoudelijk, didactisch en organisatorisch aan de te stellen eisen voldoen. Daarom beoordeelt het visitatieteam het onderwerp Inzet van personeel als positief. Pagina 22 van 38

23 4. Onderwerp: voorzieningen 4.1 Materiële voorzieningen De huisvesting en materiële voorzieningen zijn toereikend om het programma te realiseren. De opleiding beschikt over de voorzieningen van de. Deze voorzieningen omvatten collegezalen, de bibliotheek en electronische omgevingen voor zowel de informatie voor de studenten als voor onderwijsdoeleinden. De bibliotheek beschikt over alle boeken en tijdschriften die de studenten nodig hebben. De meeste van de tijdschriften zijn digitaal beschikbaar. De computerfaciliteiten zijn voldoende, zowel ten aanzien van de computerruimten, het aantal en het vermogen van de personal computers en het aantal printers. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de huisvesting en de materiële voorzieningen van de opleiding aan de eisen voldoen. Daarom beoordeelt de opleiding dit facet als voldoende. 4.2 Studiebegeleiding en informatievoorziening De studiebegeleiding en de informatievoorziening aan studenten zijn adequaat met het oog op studievoortgang. De studiebegeleiding en de informatievoorziening sluiten aan bij de behoefte van studenten. De opleiding verschaft de studenten informatie over studieprogramma s, vakomschrijvingen en een overzicht van regelingen en voorzieningen. De studenten kunnen terecht bij het Onderwijsbureau, waar zij informatie kunnen krijgen over inschrijvingen, tentamens en andere zaken. De opleiding heeft de studiebegeleiding georganiseerd in de personen van de docentenmentoren en de studieadviseurs. De docentenmentoren blijven de gehele duur van de opleiding voor de studenten beschikbaar. De studenten kunnen bij hen terecht voor inhoudelijke vragen over de studie. De rol van de docentenmentor neemt in belang toe naarmate de studie in de latere jaren komt. De studieadviseurs zorgen voor de begeleiding van de studenten met betrekking tot de studieplanning, de studievoortgang en de advisering daaromtrent. Tijdens het afstudeerproject zijn tussen de student en de begeleider gesprekken over de voortgang van het project. Pagina 23 van 38

24 Het visitatieteam heeft gezien dat de informatievoorziening voldoet. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding voldoende middelen inzet voor een adequate studiebegeleiding. Het visitatieteam beoordeelt de informatievoorziening en de studiebegeleiding om deze redenen als voldoende. Beoordeling van het onderwerp Voorzieningen Het visitatieteam heeft gezien dat de huisvesting en materiële voorzieningen van de opleiding voldoende zijn. De informatievoorziening en de studiebegeleiding van de opleiding bevinden zich ook op een voldoende niveau. Het visitatieteam beoordeelt het onderwerp Voorzieningen op grond van deze bevindingen als zijnde positief. Pagina 24 van 38

25 5. Onderwerp: interne kwaliteitszorg 5.1 Evaluatie resultaten De opleiding wordt periodiek geëvalueerd, mede aan de hand van toetsbare streefdoelen. De Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica heeft de kwaliteitszorg beschreven op basis van het kwaliteitszorgplan van de. De opleiding hanteert het plan van de faculteit. Het kwaliteitsbeleid van de opleiding richt zich achtereenvolgens op de uitvoering van het onderwijs, het onderwijsprogramma, de onderwijsvoorzieningen en de aansluiting op de arbeidsmarkt. Voor elk van deze onderwerpen heeft de opleiding streefdoelen geformuleerd. Onder de vier onderwerpen vallen talrijke punten, waaronder het geven van colleges, de kwaliteit van het studiemateriaal en de aansluiting van de tentamens op de leerstof. De taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden voor de kwaliteitszorg berusten bij de geledingen van de opleiding, te weten de opleidingscommissie, de examencommissie, de onderwijsdirecteur, de opleidingsdirecteur, de docenten en de studieadviseurs. De opleidingscommissie, bestaande uit docenten en studenten, adviseert de opleidingsdirecteur over het programma, de afzonderlijke vakken en de Onderwijs- en examenregeling. De examencommissie is onder meer belast met het geven van toestemming voor het programma dat de studenten doorlopen, de examinering en het behandelen van klachten en fraudegevallen. De onderwijsdirecteur is belast met de inhoud en didactische kwaliteit van de opleiding. De opleidingsdirecteur is verantwoordelijk voor de ontwikkeling en uitvoering van het programma. De docenten zijn belast met het geven van kwalitatief goed onderwijs. De studieadviseurs evalueren in hun contact met de studenten op bijna dagelijkse basis de vakken, projecten en voorzieningen. De opleiding voert evaluaties van vakken uit. De uitkomsten van de evaluaties komen aan bod in de opleidingscommissie. Deze bespreekt, na consultatie van de bij het vak betrokken docent, mogelijke knelpunten en adviseert eventueel de opleidingsdirecteur om maatregelen te nemen en verbeteringen aan te brengen. Het team van docenten houdt een jaarlijkse evaluatie van onder meer de samenhang en studeerbaarheid van het programma. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding de kwaliteitszorg op een gestructureerde wijze heeft ingericht. De streefdoelen en de organisatie van de kwaliteitszorg zijn vastgesteld en functioneren. Het visitatieteam heeft gezien dat de opleiding vak- en jaarevaluaties uitvoert. Een curriculumevaluatie is nog niet uitgevoerd maar is wel opgenomen in de planning. Het visitatieteam beoordeelt daarom de evaluatie van resultaten van de opleiding als voldoende. Pagina 25 van 38