1-1. f e bruari INVENTARISATIE BROEDVOGELS OP DE GRASLANDKAVELS W 29, W 32. EN W 36 IN OOSTELIJK FLEVOLAND, VOORJAAR door. H.

Transcriptie

1 BIBLIOTHEEK IJS~tl Mi: :l,.;(:,loehs W E R K D O C U M E N T INVENTARISATIE BROEDVOGELS OP DE GRASLANDKAVELS W 29, W 32. EN W 36 IN OOSTELIJK FLEVOLAND, VOORJAAR 1980 door H. van Elburg Abw f e bruari 1 1 ~ Y Y ~ V A N V E R K E E R E N W A T E R S T A A T 1... E N S T V O O R D E I J S S E L M E E R P O L D E R S M E D I N G H L l I S L E L Y S T A D

2 INHOUD 1. INLEIDING 2. METHODE TELLINGEN 3. BEDRIJFSVOERING 4. RESULTATEN 5. DISCUSSIE 6. SAMENVATTING

3 I. INLEIDING In het voorjaar van 1980 zijn in de periode van 2 april tot 8 mei een drietal kavels van weidebedrijven in sectie W in Oostelijk Flevoland geinventariseerd op broedvogels. Het betreft de kavels W 29, W 32 en W 36. Op kavel W 29 van het bedrijf in eigen beheer (W 28/29) wordt geen kunstmest gebruikt, maar alleen een bemesting met drijfmest toegepas t. Het doe1 van de broedvogeltelling was na te gaan of deze bedrijfsvoering gunstig is voor de vestiging van weidevogels. Kavel W 36 van het bedrijf in eigen beheer (W 35/34/36) wordt a1 sinds 1976 geinventariseerd op de aanwezige broedvogels. De bedrijfsvoering is hier normaal, maar er wordt in de broedtijd we1 rekening gehouden met de nesten van weidevogels. Als vergelijking met de hiervoor genoemde kavels is een tussenliggende kavel W 32 van een verpacht veebedrijf (W 32/33) in dezelfde periode geinventariseerd. Op dit bedrijf zijn geen beperkingen in de bedrijfsvoering. 2. METHODE TELLINGEN De kavels zijn alle 5 maal bezocht en de telling van de broedvogels vond op kavel W 29 en W 32 plaats vanaf een verhard rijpad, dat bijna over de gehele lengte van de kavels langs de sloot loopt. Kavel W 36 grenst aan de Karekietweg, zodat vanaf deze weg de kavel kon worden overzien. In alle gevallen werd op verschillende plaatsen een tijdlang gestopt en van hieruit de aanwezige weidevogels en eventuele andere vogelsoorten geteld. Het maximale aantal weidevogels, dat 66n of meerdere malen per telling werd waargenomen was maatgevend voor het aantal aangenomen broedparen. Voor de kleine vogelsoorten, veldleeuwerik en graspieper, werd uitgegaan van het aantal zingende mannetjes. Na de laatste telling op 8 mei was het gras op de kavels a1 zo lang, dat geen betrouwbare tellingen meer mogelij k waren. 3. BEDRIJFSVOERING Op kavel W 29 wordt in het voorjaar een bemesting met drijfmest toegepast en eventueel later in het jaar nogmaals. In de drijfmest komen geen storesten voor. De grasmat op deze kavel was dicht en gelijkmatig. Het onderzoek van de broedvogels werd alleen uitgevoerd op deze kavel, daar voor de verbetering van het grasbestand op kavel W 28 we1 een bemesting heeft plaatsgevonden met kg Chilisalpeterlha. Op de puntkavel W 36 was nieuw gras ingezaaid met hiertussen vrij veel opslag van kruisbloemige planten (koolzaad?). Vanaf de vierde week in april werd het perceel beweid door schapen. Op kavel W 32 (vergelijkingsobject) wordt naast kunstmest ook stalmest aangewend, dat vrij veel stro bevat. De grasmat is plaatselijk wat hol en op het achterste deel van de kavel staat tussen het gras veel muur. Soms vinden in de broedperiode ingrijpende werkzaamheden plaats op de verpachte kavels. Omstreeks 18 april werd op het middendeel van kavel W 32 over een afstand van ca. 200 m een dikke laag stalmest aangebracht. Een week later lag dit deel omgeploegd en op 8 mei was het geploegde deel op zaaivoor en ingezaaid met graszaad. Ook werd eind april op de naastliggende kavel van het bedrijf met een trekker kunstmest gestrooid.

4 .~ 4. RESULTATEN In de nu volgende tabellen A, B en C zijn de aantallen vogels vermeld, die per waarnemingsdag zijn geteld op de kavels W 29, 36 en 32 en worden tevens het aantal broedparen en het aantal broedparen per 100 ha aangegeven. In tabel B waar de tellingen van kavel W 36 zijn weergegeven wordt bovendien het aantal broedgevallen aangegeven, dat in de jaren 1976 t/m I979 op deze kavel is vastgesteld. Tabel A. Kavel W 29 (bedrijf W 28, 29, J.J. Eriks) maaiveldopp ha... Vogelsoort Waarnemingsdagen Aantal broedparen : per 100 ha Kievit Grutto Veldleeuwerik 1 I Graspieper Wilde eend ? Totaal.. ~~ Tabel B. Kavel W 36 (bedrijf W 35, 34, 36, A.J. Dielissen) maaiveldopp ha Vogelsoort Waarnemingsdagen Aantal broedparen...,,...., I980 per ~) 100 ha Kievit Grutto I 1 7 2' Veldleeuwerik 1 I , Scholekster 2 2 I 7. Totaal "bovendien I nest van slobeend en fazant. Tabel C. Kavel W 32 (bedrijf W 32, 33, A.J. Lootsma), maaiveldopp ha i Vogelsoort Waarnerningsdagen Aantal broedparen per 100 ha Kievit Grutto Tureluur Veldleeuwerik Scholekster ' Wilde eend 3? Totaal

5 Tabel A. Op kavel W 29 werd de kievit niet waargenomen. Alleen twee paren grutto's en enkele paren in grasland broedende kleine vogelsoorten waren aanwezig. Op de kavel kwamen geregeld een aantal wilde eenden voor. De indruk bestond niet, dat het broedvogels betrof, daar ze steeds in paren werden gezien. Tabel B. De nieuwe, meer open grasmat Op de puntkavel W 36 was gunstig voor de kievit en hiervan werden dit voorjaar 5 broedparen vastgesteld. De grutto was met 6611 broedpaar aanwezig en vanaf eind april werd een paartje scholeksters op de kavel waargenomen. Ook de veldleeuwerik was maar met 66n broedpaar vertegenwoordigd. De grutto en veldleeuwerik prefereren meer dekking in hun broedterrein. Tabel C. In de tabel is te zien, dat op kavel W 32 de broedvogelstand in het algemeen gunstiger was dan op de hiervoor beschreven kavels. Omgerekend per 100 ha oppervlakte komt echter op kavel W 36 het hoogste aantal kieviten voor. De kievit en grutto broedden op kavel W 32 elk met 4 paren en de scholekster en mogelijk de tureluur kwamen met 66n broedpaar voor. Van zeker 3 veldleeuwerikenwerd de zanggehoordtijdens de waarnemingen. 5. DISCUSSIE Uit het voorgaande blijkt, dat op geen van de onderzochte kavels een hoge broedvogelstand van weidevogels voorkomt. Een gelijkmatige en dichte grasmat, zoals die aanwezig is op kavel W 29, is niet aantrekkelijk voor de kievit. Deze vogels zijn "oogjagers" en kunnen zich in dicht gras moeilijk voortbewegen. Ook blijkt, dat het gebruik van alleen drijfmest en geen kunstmest tot heden geen verhoging van het aantal broedvogels te zien geeft. Een minder goed onderhouden grasmat, waarin holle plekken voorkomen en veronkruiding optreedt en nieuw ingezaaide graspercelen bieden vooral de kievit meer broedmogelijkheden. De verstoringskans in het broedseizoen is op veebedrijven, met een voor tegenwoordige begrippen normale bedrijfsvoering, erg groot. Dit blijkt uit het omploegen van een deel van kavel W 32 in de broedperiode en andere werkzaamheden als kunstmest strooien. In het algemeen worden op de droge, gedraineerde kavels in Flevoland weinig weidevogels in het broedseizoen waargenomen. In tabel B is te zien, dat op kavel W 36, die sinds 1976 wordt geinventariseerd, het aantal broedparen laag blijft. Het is geen wonder, dat als gevolg van de moderne bedrijfsvoering, de weidevogelstand a1 vele jaren een sterke teruggang te zien geeft in ons land. In het voorjaar van 1980 zijn de graskavels W 29, 32 en 36 van veebedrijven in Oostelijk Flevoland geinventariseerd op broedvogels. Op kavel W 29 wordt geen kunstmest gebruikt, maar alleen drijfmest. De andere twee kavels worden normaal bemest met kunstmest en organische mest. Op alle drie kavels is het aantal broedende weidevogels laag. Het gebruik van alleen drijfmest en geen kunstmest geeft tot heden geen verhoging van de broedvogelstand te zien. Werkzaamheden, uitgevoerd in het broedseizoen, verhogen de verstoringskans van de aanwezige legsels.