JAAROVERZICHT WEIDEVOGELWERKGROEP NOOTDORP LEIDSCHENDAM (WGNL)

Transcriptie

1 JAAROVERZICHT WEIDEVOGELWERKGROEP NOOTDORP LEIDSCHENDAM (WGNL) SEIZOEN 215

2 Inhoudsopgave Weidevogelseizoen Het weer tijdens het broedseizoen...1 Maart...1 April...1 Mei...2 Juni...2 De eerste eivondsten...2 Gevonden nesten...3 Resultaten en aantallen...4 Beschermingsresultaten...4 Beschermingshandeling: Totaal...5 Beschermingshandeling: BM Bij bemesten...5 Soortbespreking...6 Kievit...6 Grutto...6 Tureluur...6 Scholekster...6 Bieslandsepolder...7 Predatie...7 Bedrijven en vrijwilligers...8 Monitoring...8 Leuke veldwaarnemingen...9 Weidewachter...9 Het nieuwe vergoedingenstelsel...9 Ringproject...1 Bedankt!...1

3 Weidevogelseizoen 215 Enkele losse aantekeningen tijdens het seizoensverloop: 19 maart de weilanden beginnen aardig op te drogen. De slootkanten zijn gefreesd en er wordt veel mest uitgereden. Gelukkig zijn de kieviten laat en kost het niet al te veel legsels. Wat opvalt is dat er zeer weinig kieviten terug zijn gekomen. Op 8 april wordt er overdag in de Grote Drooggemaakte Polder een vos gezien, dit is ook in de Nieuwe Driemanspolder het geval. Op 16 april worden de eerste akkerpercelen bemest en in gereedheid gebracht om bewerkt te gaan worden. De eerste jonge kieviten lopen in het veld. De grutto's maken zich op om hun nestplaatsen in te nemen. Op 2 april gaan de eerste scholeksters aan de leg. Op 25 april is het nog steeds te koud. De jonge kieviten kunnen daarom niet voldoende voedsel verzamelen en moeten steeds opwarmen bij de ouders. Dat zal de hele week nog duren. 29 april, het is nog steeds erg koud, te koud om de eieren lang onbeheerd te laten liggen en dus ook te koud om lang in het veld te lopen. Op 3 april worden de groenbemesters van het maisland gemaaid en worden de maispercelen bemest. Op 4 mei worden de eerste graspercelen op de hoger gelegen (drogere) percelen gemaaid. Er gaat bijna geen dag voorbij dat het geen windkracht 4 Bf is. Het weer tijdens het broedseizoen Maart Normale temperatuur, zonnig en aan de droge kant. Aan het begin en eind van de maand was het wat wisselvalliger. De gemiddelde maandtemperatuur was 6,2 C. In het noorden zacht (rood) in het zuidoosten kouder (blauw). De gemiddelde neerslag was 59 mm. Langs de kust was het droog < 4mm. Aan het eind van de maand was er veel harde wind (storm) km/uur April Zeer zonnig, droog en aan de koude kant. De gemiddelde maandtemperatuur was 9, C. In zuiden was het een halve graad warmer dan gemiddeld. De eerste warme dag was pas op 1 april (2 C.) Er viel deze maand gemiddeld 22 mm tegenover normaal 44 mm. In de kuststreek was het met 1 mm uitzonderlijk droog (zie het rode gebied). Weidevogelverslag WGNL verslagjaar 215 1

4 Mei Vrij koel, vrij droog en vrij zonnig De gemiddelde maandtemperatuur was 12,4 C. De eerste zomerse dag was op 11 mei. Aan de kust was het het zonnigst. Een extreem droge maand. Gemiddeld viel er 51 mm.dat is 1 mm minder dan het langjarige gemiddelde. In Wijk aan Zee werd slechts 32 mm gemeten. In Deelen het maximum van 75 mm. Juni Normale temperatuur, gemiddeld over het land droog en zonnig De gemiddelde maandtemperatuur was 15,6 C. Het verloop was echter zeer grillig. Korte perioden van 3 C wisselden af met temperaturen beneden normaal. Ook deze maand viel er bijzonder weinig neerslag, gemiddeld 33 mm tegenover normaal 68 mm. In het westen 2-3 mm en in het oosten 5-7 mm.

5 Gevonden nesten Soort Totaal Bekend Uit Niet uit % uit Pred. Bew. Werk. Verl. Ov. Onb. Canadese gans Gele kwikstaart 1. Grutto Kievit Kuifeend Meerkoet 2. Scholekster Slobeend Tureluur Totaal % van bekend resultaat Legenda: TABEL 1 Ook dit jaar is het aantal gevonden Pred. Predatie Verl. Verlaten nesten weer lager dan in 214. Een Bew. Beweiding Ov. Overige van de oorzaken lijkt het droge Werk. Werkzaamheden Onb. Onbekend begin van het seizoen te zijn maar de jaarlijkse terugval wordt voornamelijk veroorzaakt omdat er onvoldoende jonge vogels vliegvlug worden. Met een uitkomstpercentage van 61,27% is er weer een licht stijging te constateren ten opzichte van de twee voorgaande jaren maar dat percentage is toch te laag om voldoende aanwas van jongen te krijgen. Ook dit jaar was het aantal vliegvlugge jongen op enkele handen te tellen Weidevogelverslag WGNL verslagjaar 215 3

6

7 Beschermingshandeling: Totaal Soort Totaal % van bekend resultaat Totaal Bekend Uit Niet uit % uit Pred. Bew. Werk. Verl. Ov. Onb Legenda: TABEL 4 Pred. Predatie Verl. Verlaten Bovenstaande tabel laat zien dat er Bew. Beweiding Ov. Overige van de 99 beschermde nesten Werk. Werkzaamheden Onb. Onbekend 63.8% is uitgekomen. Het uitkomstpercentage van het totaal aantal gevonden nesten (TABEL 1) is 61,27%. Al is het positieve resultaat dit jaar met 1,81% aan de lage kant, het laat toch zien dat het beschermingsresultaat een positief effect heeft. Zeker al je bedenkt dat zonder de beschermingsactiviteit deze nesten verloren waren gegaan. Beschermingshandeling: BM Bij bemesten Soort Totaal Bekend Uit Niet % uit Pred. Bew. Werk. Verl. Ov. uit Onb. Kievit Scholekster 1. Subtotaal % van bekend resultaat TABEL 5 Van de nesten die beschermd zijn bij bemesten (13) is slechts 28,57% uitgekomen. De oorzaak valt terug te voeren op de grote aantallen meeuwen die dit jaar zijn afgekomen op de bemestingsactiviteiten. We hopen de predatie tijdens het bemesten te stoppen door de aardewerk schalen langer boven de nesten te laten liggen tot het moment waarop de meeuwen zich verplaatst hebben naar de naastliggende percelen. Uit eerdere proeven is gebleken dat de nesten dan toch uitkomen. Weidevogelverslag WGNL verslagjaar 215 5

8 Soortbespreking Aantal nesten per 1ha. (figuur 1) Kievit Lineair (Kievit) Grutto Lineair (Grutto) Kievit Grutto Bij de kievit is er nog steeds een dalende lijn te zien. Ook is duidelijk zichtbaar dat er een sterke afname is na 211. De achteruitgang van de kievit gaat op dit moment zelfs sneller dan dat bij de grutto het geval is. De kieviten kwamen ook dit jaar weer laat terug. Door het droge voorjaar hadden ze vermoedelijk ook moeite om in de juiste broedconditie te komen. Dit jaar dus wederom een sterke afname van het aantal gevonden legsels. Er waren meer broedparen dan er legsels gevonden zijn maar dit is toch wel weer een nieuw dieptepunt. Ook hier was een duidelijk effect van het koude en droge voorjaar waarneembaar. Veel broedparen zochten pas op 16 april hun broedplaatsen op. Door het koude voorjaar ook hier maar zeer weinig succesvolle nesten en veel broedparen stonden al weer snel op de verzamelplaatsen om naar het zuiden te vertrekken. Aantal nesten per 1ha. (figuur 2) Tureluur Scholekster Lineair (Tureluur) Lineair (Scholekster) Tureluur Ook dit jaar zijn er minder nesten van de tureluur gevonden. Een altijd lastige soort om te beschermen omdat de nesten, zeker als het gras wat langer wordt, moeilijk te vinden zijn. Dit jaar werden de nesten pas laat gevonden ook hier zal mogelijk een verband met het koude, droge en dus minder insectenrijke voorjaar aan ten grondslag liggen. Scholekster Landelijk gezien gaat het niet goed met de scholekster maar in ons gebied is het de meest Weidevogelverslag WGNL verslagjaar 215 6

9

10 schrijven aan het enorm muizenrijke jaar 214. Hierdoor zijn veel jonge hermelijnen geboren en door de afname van het aantal prooidieren in 215 worden de jonge weidevogels gepredeerd. Dit fenomeen werd landelijk waargenomen. Als in korte tijd veel nesten verdwijnen heeft dat directe gevolgen voor de overige nesten Als het aantal te verdedigen nesten in aantal afneemt, zal ook het aantal weidevogels dat de vliegende predatoren uit het territorium moet verdrijven, verminderen waardoor een Dit jaar zijn 35 vrijwilligers bij 32 bedrijven actief geweest. Omdat het verloop toch vrij groot is moet er blijvend actief worden gezocht naar mensen die zich voor een langere periode willen inzetten om de weidevogels in ons gebied te beschermen. Dit jaar konden we dan ook niet elk bedrijf de benodigde ondersteuning geven. Ondersteuning van de bedrijven bij het sparen van nesten en het opsporen van percelen waar jonge vogels in verblijven is een van de manieren om er voor te zorgen dat wij ook in de toekomst nog van weidevogels kunnen genieten. Bij de bedrijven ontbreekt vaak de tijd om hier voldoende aandacht aan te besteden. Ook het feit dat veel werkzaamheden tegenwoordig door loonwerkers uitgevoerd worden vraagt om ondersteuning. We zijn dus op zoek naar energieke vrijwilligers met hart voor de natuur voor nu en later. Misschien toch die geïnteresseerde buurman of kennis eens aanspreken die toch al met een verrekijker rond fietst? Monitoring Uiteraard is, behalve de nestbescherming die nodig is bij werkzaamheden op de percelen, het ook van belang om te weten waar en hoeveel vogels er broeden of aanwezig zijn in percelen Weidevogelverslag WGNL verslagjaar 215 8

11 waar een uitgestelde maaidatum op ligt. Als deze percelen op 1 of 8 juni worden gemaaid en er is niet bekend of daar nog broedende vogels dan wel niet vliegvlugge jongen aanwezig zijn, zullen die alsnog verloren gaan. Om nu vast te leggen of er nesten dan wel jonge vogels in die percelen aanwezig zijn is er door Landschapsbeheer Nederland een App ontwikkeld. De App is te downloaden via Met gebruikmaking van de inloggegevens die gebruikt worden om legsels in het weidevogelprogramma in te voeren kan de App geactiveerd worden. Voor de toepassing is een iphone of telefoon met gps een vereiste. Met de App is het mogelijk om nesten en gedragswaarnemingen in te voeren op afstand. Als je dus over een gps-ontvanger beschikt neem dan even contact op om de werking van de App uit te proberen. Dit jaar willen we ook kijken of er voldoende mensen te motiveren zijn om het nestsucces van onze weidevogels te bepalen. Dit gebeurt via de BTS-methode. Dat wil zeggen dat volgens een bepaalde systematiek het aantal broedparen en het aantal broedparen met jongen in een gebied wordt geteld. Voor het monitoren zal een cursus worden opgezet door Landschap & Erfgoed (De Groene Motor). Leuke veldwaarnemingen Niet alleen leuk maar ook heel bijzonder was de vondst van een nestje van een gele kwikstaart. In het nestje lagen drie eieren. We hebben direct goede afspraken gemaakt met de agrariër om het nest te sparen. Na enig rekenwerk besloten we om in de kleine jongefase enkele foto's te maken (zie voorblad, linksboven man, rechtsonder vrouw, beiden met insecten in de snavel). De foto's staan op het voorblad van het verslag afgebeeld. Drie dagen na de uitvliegdag hebben we het nest gecontroleerd. Alle jongen zijn goed uitgevlogen. Weidewachter De Groene Motor, welke door de provincie in het leven is geroepen om de vrijwilligers te ondersteunen, organiseert de benodigde cursussen en ondersteunt waar mogelijk de vrijwilligers. Bij het opstarten van de reclamecampagne voor de weidevogelsafari is tevens een nieuwe naam bedacht voor de weidevogelvrijwilliger. De naamgeving is geïnspireerd op andere in het veld actieve mensen zoals de boswachter. We gaan sinds 215 dan ook het veld in onder de naam weidewachter. Het nieuwe vergoedingenstelsel Ook dit jaar is er weer door veel partijen actief gewerkt aan het veranderproces ten aanzien de nieuwe regeling agrarisch natuur en landschapsbeheer. WGNL heeft deelgenomen aan het overleg ten aanzien van de vorming van kerngebieden, is vertegenwoordigd in de ecologische commissie van De Groene Klaver, heeft zitting genomen in het Weidevogelberaad Zuid- Holland en is op tal van vlakken actief om te zorgen dat het integreren van maatregelen vooral ten dienste van de weidevogels komt. Het zou te ver voeren om in dit verslag daar uitvoerig op in te gaan. De startavond lijkt daar meer geschikt voor. Voor de vergoedingen voor het treffen van maatregelen zijn de afspraken en geldstromen wel duidelijk gewijzigd. Voorheen sloten de agrariërs een contract af met RVO. Brussel? Provincie De Groene Klaver (Is vereniging van vier agrarische natuurverenigingen) sluit voordeurcontract af met provincie en legt verantwoording af. Agrariërs sluiten contract af met De Groene Klaver Weidevogelverslag WGNL verslagjaar 215 9

12 Nu wordt er door het collectief (De Groene Klaver) een contract afgesloten met de provincie voor een prestatie. De agrariërs sluiten een contract af met het collectief dat op haar beurt weer verantwoording aflegt aan de provincie over de behaalde resultaten. Ringproject Vorig jaar bleek dat veel scholeksters in de Delta overwinterden. Op dit moment zijn er 1 scholeksters geringd. Uit de terugmeldingen van het afgelopen jaar blijkt dat er inmiddels 2 scholeksters zijn overleden. Uit de terugmeldingen blijkt ook dat de winterverblijfplaatsen niet alleen in de Delta liggen maar zich uitstrekken van de Wadden tot de Somme in Frankrijk en dat er ook vogels in Engeland overwinteren. Voor een visueel overzicht zie de pointers op de kaart. Bedankt! Afsluitend wil ik in willekeurige volgorde alle agrariërs, loonwerkers, weidewachters, bestuursleden en andere vrijwilligers die hand en spandiensten hebben verricht bedanken voor hun tijd en inzet in het afgelopen seizoen. Een extra bedankje gaat uit naar diegene die met een vrijwillige bijdrage de start- en afsluitavonden mogelijk hebben gemaakt. Ik hoop ook in 216 weer op iedereen te mogen rekenen en de goede samenwerking voort te zetten. En u weet het, als u iets hoort over steenuiltjes in de polder graag even een telefoontje naar Martin van de Reep Coördinator gegevensverwerking Weidevogelverslag WGNL verslagjaar 215 1