Fig. 4.3a. Dichtheden weidevogels in het reservaatsgebied Giethoorn-Wanneperveen (229 ha)

Transcriptie

1 Lichte groei weidevogelstand Giethoorn-Wanneperveen in 2010 Obe Brandsma De belangrijkste resultaten samengevat: Het onderzoeksgebied Giethoorn-Wanneperveen (229 ha) is één van de weinige gebieden in Nederland waar de weidevogelgemeenschap nog vrijwel compleet is. Het gebied is van grote betekenis voor kritische (tureluur, grutto, wulp, graspieper) en zeer kritische soorten weidevogels (o.a. watersnip, zomertaling, slobeend). De hoge dichtheden van watersnip, zomertaling en slobeend zijn uniek in Nederland. In de periode namen de meeste soorten (sterk) toe. In de periode loopt de weidevogelstand sterk terug. Hoofdoorzaak van de afname is de zware predatie van legsels, maar vooral van kuikens door de vos. In enkele nachten (meestal in de tweede helft van mei) verdwijnen alle legsels en kuikens. Het is net of een stofzuiger (de vos) alles heeft opgezogen. Want al blijft er maar één kuiken over, dan blijft de oudervogel alarmeren. Enkele dagen later is het volkomen stil in zo n gebied. Einde broedseizoen! Daarom wordt vanaf 1997 op de vos gejaagd. De eerste jaren kwamen wel meer legsels uit, maar leverde dit nog maar weinig vliegvlugge kuikens op. Maar vanaf 2003 worden weer veel meer kuikens vliegvlug en nemen vrijwel alle weidevogelsoorten weer toe. Met name het herstel van grutto, slobeend, kievit en graspieper is spectaculair. In 2010 nemen kievit en tureluur sterk toe. Gemiddeld neemt de weidevogelstand licht toe. De broedresultaten waren erg wisselend. Vanaf 1 januari 2010 kon geen gebruik worden gemaakt van de lichtbak (geen vergunning), waardoor de vos vrij baan had. In het noordelijk deel van het gebied zijn vrijwel alle kuikens opgevreten door de vos. Gelukkig zijn in het zuidelijk deel wel veel kuikens vliegvlug geworden, waardoor het toch nog een redelijk seizoen is geweest. Maar had de vos ook het noordelijk deel met rust gelaten, dan was het waarschijnlijk een topjaar geweest. Het beheer voor weidevogels (o.a. hoge waterstanden, rustperiode in het broedseizoen, regelmatige/jaarlijkse bemesting met stalmest, openheid en rust) is in het grootste deel van het weidevogelgebied goed op orde. Fig. 4.3a. Dichtheden weidevogels in het reservaatsgebied Giethoorn-Wanneperveen (229 ha) aantal/km Kievit Grutto Scholekster Tureluur Watersnip Wulp jaar

2 Fig.4.3b. Dichtheden van weidevogels in het reservaatsgebied Giethoorn-Wanneperveen (229 ha) aantal/km Kemphaan Slobeend Zomertaling Krakeend Kuifeend Wintertaling jaar Fig. 4.3c. Dichtheden van weidevogels in het reservaatsgebied Giethoorn- Wanneperveen (229 ha) aantal/km Tafeleend Graspieper Veldleeuwerik Gele kwikstaart Kwartel Paapje jaar Bij voortzetting van het huidige beheer zal naar verwachting de weidevogelstand verder kunnen toenemen. Met biotoopversterkende maatregelen (vooral verwijderen bosopslag) zijn er goede kansen voor hervestiging in aanliggende gebieden, die in het recente verleden zijn verlaten. Het minimaliseren van het aantal vossen voor en in het broedseizoen blijft echter noodzakelijk. Alle andere beheermaatregelen zijn hieraan ondergeschikt.

3 Fig.4.4 geeft een totaalbeeld van alle broedparen van weidevogels (blauwe balk) en van de kritische soorten (alle soorten met aftrek van de broedparen van kievit en scholekster). Het onderzoeksgebied voldoet over de gehele periode ruimschoots aan de eisen van zeer soortenrijk weidevogelgrasland (100 paar per km2, waarvan 50 paar kritische soorten). Fig. 4.4 Totaal aantal broedparen weidevogels per km2 reservaatsgebied Giethoorn-Wanneperveen aantal Totaal Kritisch

4 4.5. Ontwikkeling weidevogelstand in het gebied Roekebosch Het gebied Roekebosch was in het verleden ( ) ook betrokken bij het onderzoek. Door de aanwezigheid van bosopslag in en langs de randen van dit gebied was het biotoop hier niet optimaal voor weidevogels en liep de stand terug. In 1997 is het onderzoeksgebied ingeperkt en is dit gebied komen te vervallen. Gegevens over de periode ontbreken. Dit gebied is daarom ook niet meegenomen in het totaal overzicht. In het najaar van 2003 is hier de bosopslag verwijderd. Hierdoor is het biotoop voor weidevogels sterk verbeterd. Vanaf 2003 is daarom de ontwikkeling van de weidevogelstand weer gevolgd. In het overzicht is alleen het aantal broedparen opgenomen en geen dichtheden, omdat het om een relatief klein gebied (23 ha) gaat. Uit het overzicht blijkt dat de verwijdering van bosopslag heeft geleid tot vestiging van meer weidevogels: kievit, watersnip en tureluur zijn zeer sterk toegenomen; slobeend, zomertaling, scholekster en graspieper hebben zich weer gevestigd. Opvallend is vooral de sterke toename van de kievit en de watersnip. De afname van de kievit in 2010 wordt waarschijnlijk veroorzaakt, doordat een deel van de kieviten is uitgeweken naar een aanliggend geplagd rietland, dat net buiten het onderzoeksgebied valt. Vanaf 2006 voldoet dit gebied ook ruim aan de norm van zeer soortenrijk weidevogelgrasland. Het aantal broedparen van weidevogels in het gebied Roekebosch (23 ha) en (in najaar 2003 bosopslag verwijderd) Kievit Grutto Scholekster Tureluur Watersnip Wulp Slobeend Zomertaling Krakeend Kuifeend Wintertaling Graspieper Gele kwikstaart

5

6

7

8

9

10

11

12