Het ritme is de herhaling of de regelmaat in een gedicht door middel van strofebouw en metrum. a. 2 distichon. b. 3 terzine. c.

Transcriptie

1 Het ritme is de herhaling of de regelmaat in een gedicht door middel van strofebouw en metrum. 1. strofebouw regelige strofe a. 2 distichon b. 3 terzine c. 4 kwatrijn d. 5 quintet e. 6 sextet f. 7 septet g. 8 octaaf h. 9 novet Is de regelmaat in een gedicht door middel van opeenvolging van versregels. Dit zijn zichtbare of hoorbare pauzes in het gedicht. Dus vormen ze de ritmische basiseenheden voor de poëzie. De strofes binnen de strofebouw worden benoemd aan de hand van het aantal versregels zoals bovenaan bescchreven. Een sonnet is een veertienregelig gedicht, waarvan de bekenste het Italiaanse sonnet en het Shakespeare sonnet. 1 / 5

2 Een korte toelichting over het Italiaanse sonnet: 14 regels in 4 strofes van 2 keer 4 regels en 2 keer 3 regels met als rijmschema abba abba cde cde met een breuk in toon of betekenis tussen strofe 2 en 3. Dit noemt men de volta binnen een sonnet. 2. metrum Is het regelmatig afwisselen van beklemtoonde lettergrepen (heffing) en onbeklemtoonde lettergrepen (daling) in de versregel.deze afwisselingen vormen de ritmische basiseenheden van een versregel, de versvoet. Deze kan tweedelig of driedelig zijn, wat de afwisseling van heffing en daling betreft, bijvoorbeeld 1 heffing en 1 daling ofwel 1 heffing en 2 dalingen. Er zijn verschillende soorten van versvoeten waarvan de volgende de bekenste zijn: a. jambeb b. trochee c. dactylus d. amfibrachys e. anapest a. jambe Is de afwisseling van onbeklemtoonde lettergreep (1daling) en van een beklemtoonde lettergreep (1 heffing). de jambische pentameter of vijfvoeter. Deze bestaat uit 10 posities van versvoeten, namelijk 5 dalingen en 5 heffingen met 5 periodes van 1 daling en 1 heffing, waarvan de periode een jambe is. b. trochee Is de afwisseling van beklemtoonde lettergreep (1 heffing) en van onbeklemtoonde lettergreep (1 daling) de trocheïsche tetrameter of viervoeter. Deze bestaat uit 8 posities van versvoeten, namelijk 4 heffingen en 4 dalingen met 4 periodes van 1 heffing en 1 daling, waarvan de periode een trochee is. c. dactylus Is de afwisseling van beklemtoonde lettergreep (1 heffing) en van twee onbeklemtoonde 2 / 5

3 lettergrepen (2dalingen) de dactylische hexameter of zesvoeter. Deze bestaat uit 18 posities van versvoeten, namelijk 6 heffingen en 12 dalingen met 6 periodes van 1 heffing en 2 dalingen, waarvan de periode een dactylus is. d. amfibrachys Is de afwisseling van onbeklemtoonde lettergreep (1 daling), van beklemtoonde lettergreep (1 heffing) en onbeklemtoonde lettergreep (1 daling), waarvan de eerste daling een onbeklemtoonde opmaat is de heffingspoëzie e. anapest Is de afwisseling van 2 onbeklemtoonde lettergrepen (2dalingen) en van beklemtoonde lettergreep (1 heffing) de anapetische trimeter of drievoeter. Deze bestaat uit 9 posities van versvoeten, namelijk 6 dalingen en 3 heffingen met 3 periodes van 2 dalingen en 1 heffing, waarvan een periode een anapest is. 3. afwijkingen van het metrisch patroon a. antimetrie b. hypermetrie a. antimetrie Hierbij wijkt men af van het vaste patroon aan de hand van een accentverplaatsing op de positie waar het normaal niet hoort in het gedicht. Deze afwijking komt bijvoorbeeld voor bij het begin van een jambische versregel. Dit heeft de bedoeling om een accent te leggen op een bepaald woord of een bepaalde versregel. b. hypermetrie Hierbij wijkt men af op het metrum van de Jambe. Namelijk bij deze jambe wordt op het einde 3 / 5

4 van de versregel een extra onbeklemtoonde lettergreep toegevoegd. Deze soort jambe noemt men het hypermetrisch of hypercatalectisch vers, namelijk op deze manier V- / V-V(= extra beklemtoonde lettergreep)/v-/v-/v- 4. ritmische vrijheid a. elisie b. contractie c. epenthesisis het verlengen van een woord door de toevoeging van een toonloze e d. enjambementis de regelgrens niet laten samenvallen met de natuurlijke pauze in een volzin e. proclise f. diaeresis Het ritme is de herhaling of de regelmaat in een gedicht door middel van strofebouw en metrum. a. elisie Is het verkorten van een woord door een toonloze e d uiterste seconde b. contractie is het samentrekken van twee lettergrepen na het weglaten van de tussen d blaêren in plaats van bladeren c. epenthesis is het verlengen van een woord door de toevoeging van een toonloze e roerelozen in plaats van roerlozen d. enjambement is de regelgrens niet laten samenvallen met de natuurlijke pauze in een volzin e. proclise 4 / 5

5 is werken met t in plaats van het t altaar in plaats van het altaar f. diaeresis is het breken van een tweeklank of lettergreep door het scheiden van twee klinkers door een trema. 5 / 5