a) Zoek kenmerken van barokkunst. Wat is er typisch voor deze kunstuiting en waarom? Het belangrijkste kenmerk van barokkunst is dat zij overdadig

Transcriptie

1 a) Zoek kenmerken van barokkunst. Wat is er typisch voor deze kunstuiting en waarom? Het belangrijkste kenmerk van barokkunst is dat zij overdadig was. Een tweede belangrijke kenmerk is dat zij doorgaans zeer religieus was. Deze kenmerken gaan hand in hand. De barok is immers voortgekomen uit de contrareformatie. De katholieke kerk wou laten zien dat zij de grootste en meest eervolle kerk was die er bestond, en daarvoor liet zij grootse kunstwerken optrekken, die iedereen moesten overweldigen. Doordat zij mensen wouden overtuigen van de glorie van God, werden schilderijen, bouwwerken en beeldhouwwerken overdadig uitgewerkt (zie afbeelding 1, barokkerk, met veel versiering, schilderingen op het plafond, overdadige luchters, veel goud, ), vaak hebben die kunstwerken immense proporties, gebruiken zij enorm ingenieuze composities (vaak naar boven gericht, barok wil dat je blik naar God toe gezogen wordt zie afbeelding 2, de kruisafneming van Rubens, onze grootste barokartiest).

2

3 Oplossingen: a) Met welk probleem worstelt de dichter in dit gedicht? Hij mist zijn geliefde. b) Hoe maakt de dichter dit duidelijk in de structuur van het gedicht? Het gedicht is een sonnet. Het octaaf, de eerste acht regels, gaat over hoe snel de tijd voorbijgaat voor iedereen. Het sextet gaat vervolgens over hoe traag de tijd voor hem gaat, wanneer zijn geliefde niet bij hem is. c) Welk soort beeldspraak gebruikt Hooft in het eerste vers om de tijd te omschreven? Hij gebruikt een allegorie, een complex en uitgewerkt net van beelden, dat loopt over de eerste tot de derde regel. d) En welk soort beeldspraak gebruikt hij in vers 4, 5 en 10? Personificatie. Hij dicht de tijd menselijke eigenschappen toe. e) Waarom is vers 8 een sleutelvers in dit gedicht? Het is de volta van het sonnet, hier verandert het gedicht van toon. Waar in de eerste strofe wordt verteld hoe snel de tijd voorbijgaat, weerlegt de dichter dit in de tweede strofe, en toont hij aan hoe de tijd te traag voorbij gaat wanneer zijn geliefde afwezig is. f) Wat zegt de dichter over de tijd in de derde strofe? En in de vierde? Strofe 3: Tijd is iets dat zo snel mogelijk overbrugd moet worden om het moment dat hij zijn geliefde terug zal zien, dichterbij te brengen. Strofe 4: Hij kan de tijd niet sneller doen gaan, hoe zeer hij dit ook wenst. g) Het gedicht verenigt twee thema s. Welke zijn deze twee, en waar vind je de synthese

4 ervan? Er zijn twee grote thema s verwerkt in dit gedicht. Enerzijds stellen de eerste twee strofes dat de tijd snel is, en dat alles vergankelijk is. Anderzijds vinden we in de laatste twee strofen de stelling dat de tijd zeer traag voorbijgaat door het verlangen naar zijn geliefde. We vinden de synthese hiervan in de laatste zin: als het verlangen groter wordt, wordt ook de tijd verlengd. h) Stel het rijmschema samen en bepaal de aard van het rijm. Abba abba ccd eed. De a en de d zijn mannelijke rijmen, de b, c en e vrouwelijke rijmen. i) Welke versvoet past Hooft toe? Waar ligt doorgaans de cesuur in zijn verzen? Hooft schrijft in alexandrijnen. Deze versvoet is heel kenmerkend voor gedichten uit de renaissance. Een alexandrijn bestaat uit zes jamben, met de cesuur tussen de derde en de vierde jambe. Visueel ziet dit er zo uit: U U U // U U U waarbij de U een onbeklemtoonde lettergreep voorstelt en de een beklemtoonde. j) Wat stel je vast in verband met het metrum in vers 1,3,7 en 14? Het wijkt af van het normale metrum. Bepaalde klemtonen verschuiven. De grilligheid van het metrum ondersteunt hier de gedachte dat de tijd snel en grillig is. k) Hooft heeft in dit gedicht ook een enorm aantal stijlfiguren verwerkt. Stijlfiguren zijn afwijkingen van de normale zegswijze, met de bedoeling om meer effect te bereiken bij de luisteraar of lezer. Verbind volgende delen van het sonnet met het juiste stijlfiguur uit de kader: Enumeratie met climax (ook wel: opsomming met climax genoemd, waarbij het laatste opgesomde het sterkst geladen deel is) (1), enumeratie met anticlimax (ook wel: opsomming met climax genoemd, waarbij het laatste opgesomde het minst geladen deel is) (2), polysyndeton (verbinding met veel voegwoorden zoals en, maar, ) (3) asyndeton (voegwoordloze verbinding) (4), parallellisme (5), antithese of tegenstelling (bv. leven en dood) (6), oxymoron (een stijlfiguur waarbij twee woorden worden gecombineerd die elkaar in hun letterlijke betekenis tegenspreken. ) (7), woordspeling (8), aanspreking of apostrophe (9), epitheton ornans (een aanspreking waarbij iemand wordt aangesproken met een typisch kenmerk bij zijn naam (10)

5 Geswinde Grijsart 7 Verslockt, verslindt, verteert 1,4 Bij nacht, bij daech Wackre wiecken staech Heten honger graech Onachterhaelbre Tijdt Geswinde Grijsart. soo traech 4,5,6 5 9, En keert, en wendt, en stort Staeten en Concinckrijcken Mijn lief, sint ick u mis, verdrijv ick met mishaegen De schoorvoetighe Tijdt Doodvijandt van de rust Voor ijder een te snel, hoe valdij mij so traech.. verlangen daer.. Tijdt, die wil verlang l) Toon aan dat dit gedicht min of meer alle kenmerken van de renaissancedichtkunst verenigt. Het gedicht is persoonlijk en individualistisch: het ik staat duidelijk op de voorgrond. Het gedicht zit vol verwijzingen naar de klassieke oudheid ( de Tijd: Kronos) Er wordt een zuivere taal gehanteerd De aardse liefde is een thematiek die pas in de renaissance aan bod begint te komen. De dichtvorm: het sonnet was een van de moderne dichtvormen toen