Gezamenlijke besluitvorming bij dementie? Huh?!

Transcriptie

1 Gezamenlijke besluitvorming bij dementie? Huh?! Leontine Groen van de Ven, Lectoraat Innoveren in de ouderenzorg Cursus casemanagement dementie, december 2015/januari 2016

2 Waar denkt u aan bij dementie?

3 Gezamenlijke besluitvorming bij dementie is echt weer zo n modegril

4 Waarom gezamenlijke besluitvorming bij dementie? b999cf93277d2&profile_id=119&download=1

5 Om wat voor beslissingen gaat het eigenlijk? Vormgeven aan het dagelijks bestaan Zelfzorg Dagstructuur Mobiliteit Financien Regelen van zorg en ondersteuning Zorg en ondersteuning voor de persoon met dementie Ondersteuning voor de mantelzorger Leven in de samenleving : Vertegenwoordiging van de persoon met dementie Het sociale netwerk onderhouden Wonen Besluitvormingsrollen Beslissen over de toekomst

6 Sleutelmomenten met beslissingen Zorgen om veiligheid vóór diagnose Moment van de diagnose Inactiviteit van persoon met dementie Veiligheidsincidenten thuis 24-uurs monitoring nodig Ziekenhuisopname persoon met dementie Overbelasting van de mantelzorger Moment van verpleeghuisopname Tijd Aanpassingsproblemen in verpleeghuis Verhuizing naar andere afdeling of groep

7 Besluitvorming bij dementie: inspelen op veranderingen Voortdurende veranderingen in de situatie als uitgangspunt Veranderingen betekenen een bedreiging van autonomie en zelfstandigheid Bron:

8 Besluitvorming bij dementie: de rol van de mantelzorger Wederzijdse afhankelijkheid van de persoon met dementie en diens mantelzorger De rol van de persoon met dementie in de besluitvorming wordt steeds kleiner en mantelzorgers nemen deze rol over Bron:

9 Besluitvorming bij dementie: het belang van goede timing Het gaat om zoeken naar het juiste moment voor beslissingen over nu en de toekomst Dus ook anticiperen op zaken die nu nog niet aan de orde zijn, maar in de toekomst mogelijk wel Bron:

10 Besluitvorming bij dementie: netwerken Er zijn vaak veel betrokkenen Het is een uitdaging om elkaar adequaat en op het juiste moment te informeren Posities en relaties in het zorgnetwerk beïnvloeden hoe de besluitvorming verloopt Bron:

11 Besluitvorming bij dementie: verschillende visies en belangen Er is verschil in visie over wat er aan de hand is en over de noodzaak van besluitvorming Het nemen van een beslissing vraagt om het afwegen van verschillende meningen en belangen Bron:

12 Uitdagingen van gezamenlijke besluitvorming bij dementie 1. Verschil in visie over de situatie kunnen overbruggen 2. Dilemma s van zelfstandigheid vs. veiligheid of mantelzorgoverbelasting 3. Bestaande communicatiepatronen in het informele netwerk rond de persoon met dementie 4. Iedereen goed op de hoogte houden van de situatie (ook degenen die niet om tafel zitten) 5. Mantelzorgers ondersteunen in het op zich nemen van meer verantwoordelijkheid in de besluitvorming 6. Anticiperen op toekomstige problemen en tegelijkertijd het tempo afstemmen op zorgnetwerkleden

13 Hoe sluit dit nu aan op wat u tot nu toe heeft gehoord over gezamenlijke besluitvorming?

14 Aansluiting op gangbare modellen Algemene modellen van gezamenlijke besluitvorming houden geen rekening met: Cognitieve beperkingen van de cliënt Andere betrokkenen buiten cliënt en hulpverlener Dat meerdere beslissingen tegelijk spelen Dat het gaat om langdurige processen Bron:

15 Dementie als complexe situatie Onderlinge afhankelijkheid cliënt en mantelzorger Iedere situatie is uniek Weinig evidence of bewezen resultaten Opties zijn op voorhand niet duidelijk Meerdere betrokkenen zien ieder een stukje van de situatie Tegenstrijdige visies en belangen Invloed van relaties Bron:

16 Gezamenlijke besluitvorming bij complexe problemen Simpele problemen Gecompliceerde problemen Complexe problemen Weinig kennis nodig Expertise van belang Vraagt om wijsheid en zelfbewustzijn Standaardisatie mogelijk Een goede werkwijze geeft altijd resultaat Bron: Epstein et al, 2013 Richtlijnen en protocollen nodig Grote mate van zekerheid over uitkomsten Richtlijnen zijn van beperkte waarde Onzekerheid over uitkomsten

17 Wat betekent dit voor gezamenlijke besluitvorming bij dementie? Vijf elementen belangrijk: 1. Relatie aangaan met het netwerk 2. Opstarten van besluitvorming 3. Focussen van besluitvorming 4. Overleggen 5. Beslissen en uitproberen

18 GB bij dementie: 6 stappen Stap 1. Het kwestiegesprek 2. Het optiegesprek 3. Het voor en nadelen gesprek 4. Het voorkeuren gesprek 5. Het beslisgesprek 6. Het terugkijkgesprek Gaat over Wat is er aan de hand? Wat is van waarde? Wat zijn de mogelijkheden? Wat zijn de voor en nadelen van de opties? Wat zijn de voorkeuren van de betrokkenen? Wat gaan we doen en wanneer? Hoe is het gegaan? Uitkomst Eenduidige visie op het probleem en doel Helderheid over wat de opties in deze situatie zijn. De ervaren of verwachte voor en nadelen op een rij. Helderheid over ieders voorkeur. Overeenstemming over wie, wat, wanneer gaat doen. Helderheid over wat wél en niet werkte en wat moet worden aangepast

19 Welke competenties hebben professionals nodig? 2 Beslisproces plannen in de tijd 3 Kennis-uitwisseling in het zorgnetwerk stimuleren 1 Ondersteunen van eigen regie 5 Verantwoordelijkheid delen 4 Stapsgewijs toewerken naar overeenstemming

20 Wat is voor mij als manager van belang? Onbewust onbekwame professionals Gezamenlijke besluitvorming gaat hele teams aan Gezamenlijke besluitvorming als onderwerp voor intervisie Eén contactpersoon beleid belemmert gezamenlijke besluitvorming Hoe ga je als organisatie om met informeren over opties buiten de eigen organisatie?

21 Meer weten? Leontine Groen van de Ven