Goed boeren in Groningen. goed boeren in groningen

Transcriptie

1 Goed boeren in Groningen goed boeren in groningen

2 Prima perspectief voor agrarisch ondernemerschap Er gaat niets boven Groningen. Deze slogan werd ooit gebruikt om onze mooie provincie onder de aandacht te brengen. En het is waar! Groningen is de provincie van ruimte, rust en een prachtig landschap. Leven, werken en genieten: het kan er allemaal. Maar er is nog meer. Onze provincie biedt ook een prima perspectief voor agrarisch ondernemerschap. Er is ruimte, een goede waterbeheersing, een prima klimaat en de infrastructuur biedt goede kansen voor versterking. Er zijn bovendien goede agro business bedrijven in het noorden. Kansen en mogelijkheden genoeg! Missie: samen met partners ondernemers ondersteunen LTO Noord Groningen wil als belangenvereniging samenwerken met leden en partners om de agrarische ondernemers in Groningen te ondersteunen in hun bedrijfsvoering. Die ondersteuning richt zich op het verbeteren van de randvoorwaarden en het vakmanschap om te komen tot het produceren van gezonde en betaalbare producten met verantwoord gebruik van de ruimte en grondstoffen en met een goed economisch rendement. Visie: agrarisch ondernemen met respect voor mens, dier en milieu Een groot deel van het landelijk gebied in Groningen wordt gedragen door de land- en tuinbouw. Toekomstgerichte ondernemers runnen hun bedrijf op een verantwoorde manier, zijn goed opgeleid en opereren voor regionale- en internationale markten. Agrarische ondernemers vervullen met hun gezinnen een maatschappelijke rol in de samenleving. Ze zijn zich bewust van hun omgeving en produceren op een verantwoorde wijze met respect voor mens, dier en milieu. Jonge ondernemers vinden het agrarisch ondernemerschap aantrekkelijk en staan klaar om het bedrijf over te nemen. Is dat geen mooi toekomstperspectief? LTO Noord wil met haar leden werken aan een gezonde toekomst en daarbij haar externe relaties in alle openheid betrekken. Deze visie is een handreiking voor een dialoog. Dynamisch Speelveld De agrarische sector is een stabiele sector die belangrijk is voor de Nederlandse economie en vooral voor de export. De afgelopen jaren hebben agrarisch ondernemers flink geïnvesteerd in hun bedrijf. Dat moet ook wel, want het speelveld van agrarische ondernemers is flink in beweging. De markt, de omgeving en de veranderende maatschappij vragen continu aanpassingen op bedrijfsniveau. Ook het vernieuwde Gemeenschappelijk Landbouwbeleid vanaf 2015 zal ingrijpende veranderingen met zich meebrengen en financiële gevolgen voor de ondernemers hebben. LTO Noord wil de voorwaarden voor het uitoefenen van het vak verbeteren en de leden ondersteunen in hun ondernemerschap en ze op die manier nog sterker maken dan ze al zijn. LTO Noord heeft niet voor niets de slogan Ondernemen doe je samen. We behartigen de belangen van leden zo goed mogelijk. Met, voor en door leden werken we samen aan een nog sterker sector in een dynamisch speelveld. Focus op speerpunten Hoe brengen we ons streven naar gezonde en betaalbare producten uit de land- en tuinbouw in praktijk? Dat doen we door ons op een aantal speerpunten te richten. De belangrijkste is het stimuleren van ondernemerschap, want ondernemen doe je immers samen. Maar ook ruimtelijke ordening, duurzame energie, populatiebeheer van het wild en bredere kennis van de bodem zijn essentieel. En natuurlijk zijn de gevolgen van de mijnbouw, samenwerking in de keten en kennis & innovatie essentiële speerpunten. En last but not least is een goede relatie met de samenleving een belangrijk punt waar we mee aan de slag gaan. We schetsen u graag de belangrijkste ontwikkelingen rond deze thema s en uiteraard geven we aan hoe we daar de komende jaren op inspelen. 2

3 Van maatschappelijk verantwoord ondernemen naar maatschappelijk toegevoegde waarde De agrarische sector maakt producten voor de hele wereld en dat doen we samen in een grote wereld. Een wereld die we mooi en schoon willen houden. Een wereld waaraan we waarde willen toevoegen, met onze producten en werkwijze. Samen bepalen we waar we heen gaan, helpen we elkaar verder en stimuleren we ondernemerschap waarin respect voor de wereld om ons heen centraal staat. Diversiteit geeft sector kracht We hechten veel waarde aan de diversiteit van de agrarische sector. De grote mate van afwisseling van type ondernemingen geeft de sector kracht en het zorgt voor een mooie landschappelijke afwisseling. Daarom spannen we ons in om alle sectoren te steunen en ontwikkelingen in de verschillende sectoren te stimuleren. Voor bedrijven is het belangrijk dat ze zich kunnen ontwikkelen. Dat geldt uiteraard ook voor de agrarische bedrijven. Dit kan door het optimaliseren van de bedrijfsvoering, nieuwe markten te verkennen of schaalvergroting toe te passen. De huidige structuur, sterk bepaald door het gezinsbedrijf, biedt een goede basis voor verdere ontwikkeling. Groene grondstoffen benutten Traditioneel sterke producten als granen, suiker, aardappelen en melk blijven belangrijke economische dragers voor het inkomen van de Groninger boer. Het is een uitdaging om alle waardevolle bestanddelen van een product tot meerwaarde te brengen en daarbij technieken als raffinage in te zetten. Zo groeit de sector in de richting van een Biobased Economy. Dat is een economie waarin groene grondstoffen worden benut voor onder meer energie en recyclebare producten. De innovaties die daarvoor nodig zijn, dragen bij aan het verbeteren van het rendement van de agrarische bedrijven. Uiteraard ondersteunen we deze ontwikkeling van harte en leveren we hieraan een bijdrage, waar dat maar mogelijk is. Snel internet van belang voor bedrijfsontwikkeling Om maximaal gebruik te maken van automatisering is snel internet noodzakelijk. Op basis van een peiling onder de leden van LTO Noord in Groningen kan de conclusie getrokken worden dan 60 % van de boeren verwacht dat een geringe snelheid van het internet de bedrijfsontwikkeling zal beperken. Breedband internet dient ook in het landelijk gebied beschikbaar te komen. 5

4 Samen staan we sterker Een goede en constructieve samenwerking met onze ketenpartners is essentieel. Samen zijn we in staat om meerwaarde aan het primaire product te geven. Met elkaar werken aan de juiste afzet van onze producten komt de markt ten goede. Samen staan we immers sterker. We onderkennen dit en bieden een goede netwerkstructuur om ondernemers bij elkaar te brengen. En als het nodig is, faciliteren we ondernemers in het verbeteren van de marktpositie. Continuïteit in beleid, markt en bedrijf - Hoogwaardige productie van gezond voedsel - Sterkere verbindingen leggen met ketenpartijen en NGO s - Werken aan gezonde bedrijven die door jonge ondernemers overgenomen (kunnen) worden - Noord Nederland als proeftuin voor nieuwe technieken - Snel internet ook in het landelijk gebied - Inzicht bevorderen in de opbouw van de kostprijs - Kosten/baten van maatregelen duurzaamheid objectiveren - De ondernemersnetwerken benutten, nieuwe opzetten en begeleiden, coalities aangaan. - Krachtenbundeling en samenwerking met ketenpartners - Benchmarking bevorderen i.s.m. financiële dienstverleners - Meer accent op krachtenbundeling, ook bij inkoop en afzet producten - Gezamenlijk met ketenpartijen en NGO s projecten initiëren gericht op innovatie van de sector - Randvoorwaarden beleid beïnvloeden - Beloning voor bijzondere diensten 6 7

5 Tot op de bodem De bodem is een belangrijke basis voor agrarisch ondernemerschap. Een bruikbare bodem is schoon, ziektevrij, vruchtbaar en heeft een goede waterhuishouding. In een gezonde bodem is voldoende bodemleven en wortelen gewassen gemakkelijk, zodat ze optimaal de beschikbare mineralen en het aanwezige water kunnen opnemen. Bovendien draagt een gezonde bodem bij aan biodiversiteit. Op deze manier zijn de gewassen minder kwetsbaar voor extreme weersomstandigheden. van de bodemkwaliteit. Het belangrijkste doel hiervan is het verduurzamen van de sector. We willen tevens via een gezonde bodem bereiken dat meer opbrengst mogelijk is. We doen dit met een grootschalig, samenhangend Icoonprogramma Bodem, dat onder de Agro-Agenda Noord Nederland zal worden uitgevoerd. Grond is niet alleen een belangrijke productiefactor, maar vertegenwoordigt ook waarde als mogelijk onderpand voor de financiering van het bedrijf. De bodem moet dus in uitstekende staat verkeren om deze beide functies optimaal te vervullen. Er is een sterke relatie tussen een goede bodem en zorgvuldig waterbeheer. De bodem werkt als een soort spons, en heeft daarmee een eigen rol in het waterbeheer. Daarnaast is ook een adequaat waterbeheer door de overheid van belang. Gedurende het groeiseizoen is een snelle afvoer van overtollig water van eminent belang, met het oog op de kwaliteit van het gewas. In tijden van droogte is het van belang dat de wateraanvoer is gegarandeerd. Het IJsselmeer vormt voor Noord Nederland een strategische watervoorraad. Verzilten van het water licht op de loer en is een ontwikkeling die gekeerd moet worden. Met het Deltaplan Waterbeheer zet LTO Noord in op een verantwoord waterbeheer, waardoor er voldoende schoon zoet water beschikbaar is voor de land- en tuinbouw. De komende jaren werken we actief aan het verbeteren - Versterken van de kennis over de bodem - Ruimer dimensioneren waterafvoer (infrastructuur, gemaal Lauwersoog) - Behoud van het IJsselmeer als bron voor de zoetwatervoorziening - Betere bescherming grondeigenaar tegen schade als van mijnbouwactiviteiten - Proeven met zuinig water- en meststoffengebruik - Verbeteren van het inzicht in maatregelen om de bodemtoestand te verbeteren - Stimuleren teelt groenbemesters - Werken aan betere regels voor aanwending organische mest (bv compost) en voor teelt gras - Actieve inzet op behoud van het IJsselmeer als zoetwaterbron - Onderzoek naar technieken om zuinig met water om te gaan 9

6 Bevende bodem baart zorgen Aardbevingen zijn in Groningen de laatste tijd het gesprek van de dag. En dat is niet zo raar. Met grote regelmaat schrikken we op door bewegingen in de bodem, met alle gevolgen van dien. De bevingen hebben een grote impact op de Groninger samenleving. Het is een onderwerp waarover veel gepraat wordt, ook onder agrarisch ondernemers. Logisch! De schade aan gebouwen is groot. En diverse aspecten zijn nog onduidelijk, bijvoorbeeld de schade aan mestkelders of drainage. Wij zetten ons in voor een fundamentele aanpak van dit vraagstuk. Herstelmaatregelen moeten tot een stucturele verbetering leiden. Nader onderzoek moet openstaande vragen beantwoorden. We dringen aan op duidelijke richtlijnen voor aardbevingsbestendig bouwen. Eventuele meerkosten dienen voor rekening van de NAM te komen, vinden we. In Groningen is ook sprake van bodemdaling. Alhoewel dit proces geleidelijker verloopt, kan de impact op onroerend even goed groot zijn als bij de gevolgen van de mijnbouwschade. Hoe dan ook, wij zijn van mening dat de positie van de eigenaar van onroerend beter beschermd moet worden tegen dergelijke schades. Dit vereist langjarige en goed toegankelijke regelingen. Wij zullen ons daar sterk voor maken! Wat gaan we doen? - Krachtenbundeling partijen die ook schade lijden als gevolg van mijnbouwactiviteiten - Bevorderen van onderzoeken die een beter zicht geven op de schade en het opheffen daarvan - Met innovaties en impulsen een bijdrage leveren aan een nog vitalere sector 10 11

7 Mest en mineralen op maat Mest is goed voor de groei van de gewassen, maar heeft invloed op het milieu, net zoals de bodem. De vraag naar mest op maat zal de komende jaren alleen maar stijgen. De opbrengsten van suikerbieten, graan en zetmeelaardappelen vertonen een stijgende lijn. De behoefte aan voedingstoffen stijgt navenant. Het huidige mestbeleid sluit echter onvoldoende aan bij de toenemende behoefte van het gewas. Het vraagstuk mest en bemesting wordt dus steeds belangrijker. Onze oplossing: bemesting op maat! Dit zorgt er voor dat het gewas optimaal groeit met een minimum aan verliezen naar het milieu. We streven naar het sluiten van de mineralenkringloop. Het verwaarden van mest door bewerking is een belangrijke stap om te komen tot het terugwinnen van waardevolle elementen, zoals groen gas en mineralen. Het mogen gebruiken van bewerkte (drijf) mest als kunstmestvervanger zou een belangrijke stap voorwaarts zijn. Meer aandacht voor het gebruik van herwinbare voedingsstoffen is wenselijk. Dit onderwerp leent zich uitstekend voor samenwerking met partijen in de afvalverwerking en de afvalwaterzuivering. - Bemestingsnormen baseren op optimale opbrengsten en grondsoort (goede landbouwpraktijk) - Kringloopwijzer voor alle sectoren - Praktijkonderzoek m.b.t. teelt eiwitgewassen (vlinderbloemigen, soja) om de eiwitbalans sluitend te maken - In kaart brengen van regionale fosfaatbronnen binnen en buiten de landbouw - Onderzoek ontsluiting vastgelegd fosfaat in de bodem - Praktijkonderzoek stikstofbehoefte noordelijke gewassen 13

8 Energie op duurzame energie Duurzame energie is de toekomst, ook in de land- en tuinbouw. Daarom streven we naar een energieneutrale land- en tuinbouw. Door de uitstoot van broeikasgassen te verminderen, dragen we ons steentje bij aan de strijd tegen klimaatverandering. Waar mogelijk produceren we groene energie, zoals zonne-energie, windenergie en groen gas. We streven bovendien naar de toepassing van de zelf opgewekte energie op het eigen bedrijf. En zo zetten we onze energie de komende jaren vooral in op duurzame energie! - Het stimuleren van energieneutraal produceren - Er naar streven dat de sector energieleverancier van duurzame energie voor de omgeving wordt - Werken aan betere regels voor energieopwekking op agrarische bedrijven in de ruimtelijke ordening - Organiseren vraagbundeling zonne-energie en/of asbestverwijdering 15

9 Vooruitgang vraagt kennis Als we vooruitgang willen boeken in onze sector, is kennis, onderzoek en innovatie van groot belang. We spelen daarom maximaal in op het nieuwe Europese beleid, dat de vorming van zogenaamde European Innovation Partnerships (EIP s) stimuleert. Ondernemers denken mee en krijgen een centrale plaats in het ontwikkelen en verspreiden van kennis. Praktijkonderzoek komt dichter bij de ondernemer te staan. Dat is belangrijk, want alleen dan kunnen vernieuwingen breed worden toegepast. Innovaties leiden op deze manier ook daadwerkelijk tot verbetering van het bedrijfsresultaat. Samenwerking is hierbij de sleutel tot succes. Intensieve samenwerking tussen primaire productie, ketenpartijen en wetenschap zijn van groot belang om snel toegepast onderzoek in de praktijk te realiseren. Nauwe banden met Healthy Ageing, Energy Valley, wetenschappelijke kennisinstellingen als de RUG en Wageningen UR en regionale en sectorale onderzoeksinstellingen vragen in dit verband meer aandacht. Wij zetten ons hier de komende jaren actief voor in. - Praktijkonderzoek is vraag gestuurd en stevig verankerd in Noordelijke land- en tuinbouw - Vakopleidingen en praktijkonderwijs sluiten aan op de vraag van het agrarische sector - Innovatie via eigen werkorganisatie en netwerken bevorderen - Actief het contact met onderwijs, wetenschap en onderzoek leggen - Leden projectgewijs bij vernieuwingen betrekken - Aansluiting zoeken bij Europese programma s 16 17

10 Dialoog en draagvlak Ruimtelijke ordening is een belangrijk speerpunt van LTO Noord Groningen. Nieuwbouwplannen, inrichting van de groene ruimte en rekening houden met de omgeving vallen daar onder andere onder. Blije buren en blije boeren Als agrarische bedrijven nieuwbouwplannen hebben, toetst de gemeente die aan de lokale bestemmingsplannen. Het is ook goed als de ondernemer al in een vroegtijdig stadium met zijn buren in gesprek gaat. Het is immers van belang dat de nieuwe bedrijven passen in de omgeving en dat de buren de nieuwbouw steunen. We juichen het toe dat ondernemers zorg besteden aan de kwaliteit van hun gebouwen, omdat boerderijen vaak een parel in het landschap zijn. Groningen biedt letterlijk en figuurlijk ruimte aan groei. Maar niet zonder grenzen. We hebben hiervoor speciaal Het Groninger Verdienmodel in het leven geroepen. Dat zorgt ervoor dat bedrijven, die kunnen uitblinken op het gebied van duurzaamheid, extra ruimte kunnen verdienen. Daarmee bedoelen we een bouwblok groter dan 2 hectare. In eerste instantie richt het model zich op de schaalvergroting in de melkveehouderij. We streven er naar om hetzelfde model ook toe te passen voor de andere Samen voor een sterke sector in Groningen Een constructief contact met de samenleving is essentieel. Het vergroot het begrip tussen producent en consument, tussen boeren en burgers dus. Dat levert waardering en begrip voor elkaars positie op. Alleen met een goede en open relatie met de omgeving verdient de sector de licence to produce. Hoe bereiken we dat? Er zijn mogelijkheden te over! Het al eerder genoemde Groninger Verdienmodel is een goed voorbeeld. Maar ook open dagen, boerenburendagen, streekmarkten en huisverkoop dragen bij aan de versterking van de band tussen boer en consument. Agrarische natuurverenigingen maken op een goede manier zichtbaar hoe akkerranden, weidevogels en goed onderhouden houtsingels bijdragen aan de beleving van het landschap. Ook communicatie is een belangrijke factor. Vertel waar we voor staan, laat het zien en ga in gesprek! Ook wij zullen daar aandacht aan besteden. Diverse activiteiten bundelen we samen in een communicatieprogramma. Op deze manier bereiken we dat er meer aandacht komt voor de positieve kanten van agrarisch ondernemerschap. Want wat zou het mooi zijn als ook in 2020 de Groninger bevolking trots is op de boeren in de buurt! 18 sectoren, zoals in de varkens- en pluimveehouderij. En allemaal met een doel: blije buren, blije boeren en een breed maatschappelijk draagvlak! - Bevorderen dat het Verdienmodel wordt ingezet voor alle sectoren - 90% van de volwassenen in Groningen is positief over de bijdrage van de Groninger agrarische bedrijven aan de kwaliteit van de omgeving - Werken aan de relatie consument-producent (telen op het veld dichter bij burger brengen) - Streekproducten uit alle sectoren zijn op ruime schaal en herkenbaar te krijgen in de detailhandel - Iedere boer is ambassadeur van de sector. Dat is de beste PR - Samen met andere maatschappelijke organisaties projecten uitvoeren die boer en burger dichter bij elkaar brengen, zoals met een educatieproject - Natuurvriendelijk beheer van akkerranden en slootkanten - Intensiever communiceren over innovaties, bv in samenwerking met Dagblad van het Noorden en RTV Noord. Vraagt een samenhangend programma - Koeien in de wei bevorderen - Uitdragen goede voorbeelden van nieuwbouw en schaalvergroting dmv open dagen, werkconferenties (gericht op ondernemers en beleidsmakers) - Ondersteuning van de Suikerkas, een initiatief op het terrein van de Suikerunie in Groningen.

11 LTO Noord T F E info@ltonoord.nl I LTO Noord Informatiecentrum T F Hoofdkantoor LTO Noord Zwolle Zwartewaterallee DX Zwolle Postbus AE Zwolle Regiokantoren Morra KH Drachten Postbus AD Drachten Fonteinlaan JG Haarlem Postbus RP Haarlem Colofon: Teksten: Vormgeving: Fotografie: Provinciaal bestuur LTO Noord Groningen in samenwerking met Communicatie & Marketing LTO Noord Janita van Dijk, Nieuwe Oogst archief Nieuwe Oogst; Geert Job Sevink Goed boeren in groningen