RONDE 1 ( uur) Duurzaamheid: van ambitie naar bouwproject Zaal 1.1 Arnhem aan de slag met verduurzamen van sportaccommodaties Zaal 1.

Transcriptie

1 RONDE 1 ( uur) Duurzaamheid: van ambitie naar bouwproject Zaal 1.1 Danny Floren (Synarchis) en Jack Hazen (Pellikaan Bouwbedrijf) Danny Floren geeft aan hoe Synarchis de ambities van de opdrachtgever borgt in het aanbestedingsproces. Aan de andere kant heb je de bouwmarkt die deze ambities maar moet zien te vertalen in een ontwerp. Daarnaast komt het steeds vaker voor dat deze partijen niet alleen moeten ontwikkelen en bouwen maar dat ze vervolgens ook nog eens decennia verantwoordelijk zijn voor het onderhoud en het energieverbruik. Jack Hazen geeft aan hoe Pellikaan Bouwbedrijf als marktpartij naar deze ontwikkelingen kijkt, dit vertaalt in aanbiedingen en welke zin (en vooral onzin) het daarbij tegenkomt. Alternatieve ronde voor deze presentatie: ronde 4, zaal 1.1 Arnhem aan de slag met verduurzamen van sportaccommodaties Zaal 1.2 Maud Wolf (Gemeente Arnhem) en Lucas Hullegie (Sportief Opgewekt) Maud Wolf van de gemeente Arnhem vertelt over de ambities uit het programma New energy made in Arnhem, de rol vanuit de gemeente binnen het netwerk energie made in Arnhem en de rol vanuit de gemeente voor het verduurzamen van sportaccommodaties en zwembaden. Lucas Hullegie van Sportief Opgewekt vertelt over de succesfactoren voor het realiseren van energiebesparing, duurzame opwekking en bewustwording. Zoals bij de verduurzaming van drie multifunctionele centra, sporthallen en de vele sportverenigingen in Arnhem. Alternatieve ronde voor deze presentatie: ronde 2, zaal 1.2 Alternatieve financiering- en subsidiemogelijkheden voor verduurzaming Zaal 1.3 Patrick Folmer (RVO.nl) Voor verduurzaming en energiebesparingsmaatregelen van sportaccommodaties zijn er meerdere subsidiemogelijkheden, zowel nationaal als lokaal. In deze presentatie wordt tekst en uitleg gegeven over de regelingen die RVO.nl uitvoert. Tevens komen nieuwe financieringsmogelijkheden aan bod die naast de financiering zelf ook andere kansen bieden voor sportverenigingen. Alternatieve ronde voor deze presentatie: ronde 3, zaal 1.3

2 Erkende maatregelen energiebesparing en circulaire sporteconomie Zaal 3.1 Jan Rullens (Rijkswaterstaat, Kenniscentrum InfoMil) en Christiaan Langezaal (Rijkswaterstaat Water, Verkeer en Leefomgeving) Beschrijving van het proces van totstandkoming, actualisatie en werken met erkende maatregellijsten. Demonstratie van het Filterinstrument erkende maatregelen, een handige tool bij de verduurzaming van uw sportlocatie: In een interactieve workshop worden uw vragen hierover beantwoord. Daarnaast is er aandacht voor het toepassen van het idee van circulaire economie in de sport en recreatiesector. Alternatieve ronde voor deze presentatie: ronde 4, zaal 3.1 De route naar Klimaatneutrale sportaccommodaties Zaal 3.2 Willemien Troelstra (Stichting Stimular) Gymzalen, sporthallen, zwembaden, Als gemeenten klimaatneutraal willen, worden zullen ook deze van de fossiele brandstof af moeten. Maar, hoe ziet dat eruit? Kun je al routes naar klimaatneutraal uitstippelen? Maak je andere keuzes en kun je geld besparen door nu al zo ver te kijken? De gemeente Ronde Venen liet Stimular voor hun accommodaties energiebesparingsplannen opstellen met een doorkijk naar klimaatneutraal. Dit leverde interessante input voor de meerjarenonderhoudsplannen zoals de optie riothermie voor het zwembad. Stimular laat zien wat het schetsen van een routekaart oplevert. Alternatieve ronde voor deze presentatie: ronde 4, zaal 3.2 Van groene naar blauwe gebouwen, de gebruiker centraal Zaal 3.3 Ron Termeer (RPS) en Heike Gaasbeek (RPS) Vanuit de duurzaamheidsgedachte, people, planet, profit, en het toepassen van Breaam adviezen waarbij de verbetering van energieprestatie, afvalstromen en materiaal gebruik domineren, vindt een logische verschuiving naar de WELL gedachte plaats. Deze standaard richt zich op het centraal zetten van de mens als gebruiker van het gebouw. WELL is overgekomen vanuit Amerika en is een certificeringssysteem om de gezondheid van gebouwen meetbaar te maken. WELL is een aanvulling op het huidige duurzaam denken in de gebouwde omgeving. WELL gaat in op de invloeden van de gebouwde omgeving op de mens. Alternatieve ronde voor deze presentatie: ronde 3, zaal 3.2

3 RONDE 2 ( uur) Nieuwbouw Sportzaal Zuid vanuit C2C-filosofie in Venlo Zaal 1.1 Diana Verkooijen-Schram (Gemeente Venlo) Sportzaal Zuid is ontwikkeld vanuit de C2C-filosofie en de bouw is onlangs gestart. Het is niet alleen een duurzame sportzaal, het wordt vooral ook een gezonde, prettige, plezierige leer- en sportomgeving. C2C is een kwaliteitskeurmerk voor materialen, echter het toepassen van materialen is niet alles. Het ontwikkelen van een gebouw vanuit deze filosofie gaat een stap verder. De ontwerpkeuzes en de financiële gevolgen daarvan zijn niet alleen gemaakt op basis van direct rendement, ook de meerwaarde voor gebruikers en de omgeving, het maatschappelijk rendement is financieel relevant. Alternatieve ronde voor deze presentatie: ronde 3, zaal 1.1 Arnhem aan de slag met verduurzamen van sportaccommodaties Zaal 1.2 Maud Wolf (Gemeente Arnhem) en Lucas Hullegie (Sportief Opgewekt) Maud Wolf van de gemeente Arnhem vertelt over de ambities uit het programma New energy made in Arnhem, de rol vanuit de gemeente binnen het netwerk energie made in Arnhem en de rol vanuit de gemeente voor het verduurzamen van sportaccommodaties en zwembaden. Lucas Hullegie van Sportief Opgewekt vertelt over de succesfactoren voor het realiseren van energiebesparing, duurzame opwekking en bewustwording. Zoals bij de verduurzaming van drie multifunctionele centra, sporthallen en de vele sportverenigingen in Arnhem. Financiering van duurzame investeringen Zaal 1.3 Jan Bellemakers (Gemeente 's-hertogenbosch), Dick Zeegers (Waarborgfonds Sport) en Stefan de Wit (Waarborgfonds Sport) Waarborgfonds Sport neemt u mee in de mogelijkheden om duurzame investeringen tegen een laag rentepercentage te financieren. Gemeente Den Bosch neemt u vervolgens mee in wat zij op het gebied van financiering en borgstelling doen om sportorganisaties te ondersteunen in de financiering van duurzame maatregelen. Alternatieve ronde voor deze presentatie: ronde 5, zaal 1.3

4 Hoe maak je energiebesparing te gelde?? Zaal 3.1 Ton Bothoff (Verbindion Nieuwegein) en Marcel van den Berg (Hellebrekers Technieken) In het kader van de Wet Milieubeheer is vorig jaar de Maatregellijst Energiebesparing voor de sector Sport & Recreatie gepubliceerd. Eigenaren / exploitanten van sportaccommodaties worden verplicht om energiebesparende maatregelen te nemen met een terugverdientijd van 5 jaar of minder. Kwaliteit en veiligheid zijn belangrijk, maar het is ook fijn als de investeringen in energiebesparing zich terugverdienen. Aan de hand van een case Sport- en Evenementencomplex Merwestein wordt u verteld hoe door een goede samenwerking tussen opdrachtgever en opdrachtnemer energiebesparing de basis is voor een geheel nieuw belevingsconcept. Alternatieve ronde voor deze presentatie: ronde 3, zaal 3.1 Gemeentelijk sportaccommodatie verduurzamen Zaal 3.2 Olaf van Erne (Gemeente Vlaardingen) en Arnout Hoekstra (Gemeente Vlaardingen) Het proces van een energiescan tot het realiseren van een beleidsplan per sportaccommodatie en samen met de verenigingen het realiseren van subsidieaanvragen. Alternatieve ronde voor deze presentatie: ronde 5, zaal 3.2 Duurzaamheid in realisatie en exploitatie van huisvesting middels Zaal 3.3 innovatieve aanbesteding Willem Adriaanssen (Hevo) en Arno Aarts (Hevo) Hoe organiseer ik succesvol een innovatieve integrale DB(F)M(O) aanbesteding voor een duurzame energieneutrale sportaccommodatie? HEVO gaat in deze sessie in op de mogelijkheden hiervoor en behandelt diverse cases zoals de topsporthal voor Talent Centrum Nijmegen (DBM) en de energieneutrale sporthal Loevenshoutsedijk in Utrecht (DBM). Alternatieve ronde voor deze presentatie: ronde 5, zaal 3.3

5 RONDE 3 ( uur) Nieuwbouw Sportzaal Zuid vanuit C2C-filosofie in Venlo Zaal 1.1 Diana Verkooijen-Schram (Gemeente Venlo) Sportzaal Zuid is ontwikkeld vanuit de C2C-filosofie en de bouw is onlangs gestart. Het is niet alleen een duurzame sportzaal, het wordt vooral ook een gezonde, prettige, plezierige leer- en sportomgeving. C2C is een kwaliteitskeurmerk voor materialen, echter het toepassen van materialen is niet alles. Het ontwikkelen van een gebouw vanuit deze filosofie gaat een stap verder. De ontwerpkeuzes en de financiële gevolgen daarvan zijn niet alleen gemaakt op basis van direct rendement, ook de meerwaarde voor gebruikers en de omgeving, het maatschappelijk rendement is financieel relevant. Een eenmalige energiescan levert te weinig resultaat, wat werkt wel? Zaal 1.2 Rotterdam deelt de belangrijkste inzichten Door: Sander Kouwenhoven gemeente Rotterdam & Penny Nugteren Stichting Scoren met Energie De 350 sportverenigingen in Rotterdam zorgen voor een gevarieerd sportaanbod. Daarnaast werken ze samen met een gemeente aan maatschappelijke vraagstukken. Het is daarom belangrijk dat sportclubs vitaal en financieel gezond zijn. Kom naar de workshop, we delen 3 jaar ervaring Scoren met Energie in Rotterdam: Welke knelpunten kom je tegen bijv. eigendomskwesties, gebrek aan geld, tijd en interesse bij clubs? Welke beleidsinstrumenten werken en waarom? Wat betekent verduurzamen van sportverenigingen voor de ambtelijke organisatie? Succesvolle praktijkvoorbeelden Alternatieve ronde voor deze presentatie: ronde 5, zaal 3.1 Alternatieve financiering- en subsidiemogelijkheden voor verduurzaming Zaal 1.3 Patrick Folmer (RVO.nl) Voor verduurzaming en energiebesparingsmaatregelen van sportaccommodaties zijn er meerdere subsidiemogelijkheden, zowel nationaal als lokaal. In deze presentatie wordt tekst en uitleg gegeven over de regelingen die RVO.nl uitvoert. Tevens komen nieuwe financieringsmogelijkheden aan bod die naast de financiering zelf ook andere kansen bieden voor sportverenigingen.

6 Hoe maak je energiebesparing te gelde?? Zaal 3.1 Ton Bothoff (Verbindion Nieuwegein) en Marcel van den Berg (Hellebrekers Technieken) In het kader van de Wet Milieubeheer is vorig jaar de Maatregellijst Energiebesparing voor de sector Sport & Recreatie gepubliceerd. Eigenaren / exploitanten van sportaccommodaties worden verplicht om energiebesparende maatregelen te nemen met een terugverdientijd van 5 jaar of minder. Kwaliteit en veiligheid zijn belangrijk, maar het is ook fijn als de investeringen in energiebesparing zich terugverdienen. Aan de hand van een case Sport- en Evenementencomplex Merwestein wordt u verteld hoe door een goede samenwerking tussen opdrachtgever en opdrachtnemer energiebesparing de basis is voor een geheel nieuw belevingsconcept. Van groene naar blauwe gebouwen, de gebruiker centraal Zaal 3.2 Ron Termeer (RPS) en Heike Gaasbeek (RPS) Vanuit de duurzaamheidsgedachte, people, planet, profit, en het toepassen van Breaam adviezen waarbij de verbetering van energieprestatie, afvalstromen en materiaal gebruik domineren, vindt een logische verschuiving naar de WELL gedachte plaats. Deze standaard richt zich op het centraal zetten van de mens als gebruiker van het gebouw. WELL is overgekomen vanuit Amerika en is een certificeringssysteem om de gezondheid van gebouwen meetbaar te maken. WELL is een aanvulling op het huidige duurzaam denken in de gebouwde omgeving. WELL gaat in op de invloeden van de gebouwde omgeving op de mens. Klimaatdoelstelling gemeente Eindhoven in relatie tot sportpraktijk Zaal 3.3 Michel Gies (Gemeente Eindhoven) en Mark van Rooijen (Gemeente Eindhoven) Het klimaatverdrag van Parijs heeft ook in Eindhoven gevolgen; de gemeenteraad heeft een klimaatverordening vastgesteld waarmee beoogd wordt om in 2025 CO2-neutraal te zijn voor de eigen organisatie. Wat betekent dit voor de sportpraktijk? Welke kansen zijn er en waar lopen we tegenaan? Een verhaal uit de praktijk. Alternatieve ronde voor deze presentatie: ronde 4, zaal 3.3

7 RONDE 4 ( uur) Duurzaamheid: van ambitie naar bouwproject Zaal 1.1 Danny Floren (Synarchis) en Jack Hazen (Pellikaan Bouwbedrijf) Danny Floren geeft aan hoe Synarchis de ambities van de opdrachtgever borgt in het aanbestedingsproces. Aan de andere kant heb je de bouwmarkt die deze ambities maar moet zien te vertalen in een ontwerp. Daarnaast komt het steeds vaker voor dat deze partijen niet alleen moeten ontwikkelen en bouwen maar dat ze vervolgens ook nog eens decennia verantwoordelijk zijn voor het onderhoud en het energieverbruik. Jack Hazen geeft aan hoe Pellikaan Bouwbedrijf als marktpartij naar deze ontwikkelingen kijkt, dit vertaalt in aanbiedingen en welke zin (en vooral onzin) het daarbij tegenkomt. Energiek v.v. Den Ham, verduurzaming sportpark de Rohorst Zaal 1.2 Jan Bosch (Gemeente Twenterand / v.v. Den Ham) In deze workshop staat de verduurzaming van sportpark de Rohorst in Den Ham centraal, waarbij door het project Energiek Den Ham de basis werd gelegd voor verdere verduurzaming in het dorp Den Ham. Alternatieve ronde voor deze presentatie: ronde 5, zaal 1.2 Erkende maatregelen energiebesparing en circulaire sporteconomie Zaal 3.1 Jan Rullens (Rijkswaterstaat, Kenniscentrum InfoMil) en Christiaan Langezaal (Rijkswaterstaat Water, Verkeer en Leefomgeving Beschrijving van het proces van totstandkoming, actualisatie en werken met erkende maatregellijsten. Demonstratie van het Filterinstrument erkende maatregelen, een handige tool bij de verduurzaming van uw sportlocatie: In een interactieve workshop worden uw vragen hierover beantwoord. Daarnaast is er aandacht voor het toepassen van het idee van circulaire economie in de sport en recreatiesector.

8 De route naar Klimaatneutrale sportaccommodaties Zaal 3.2 Willemien Troelstra (Stichting Stimular) Gymzalen, sporthallen, zwembaden, Als gemeenten klimaatneutraal willen, worden zullen ook deze van de fossiele brandstof af moeten. Maar, hoe ziet dat eruit? Kun je al routes naar klimaatneutraal uitstippelen? Maak je andere keuzes en kun je geld besparen door nu al zo ver te kijken? De gemeente Ronde Venen liet Stimular voor hun accommodaties energiebesparingsplannen opstellen met een doorkijk naar klimaatneutraal. Dit leverde interessante input voor de meerjarenonderhoudsplannen zoals de optie riothermie voor het zwembad. Ronde Venen en Stimular laten zien wat het schetsen van een routekaart oplevert. Klimaatdoelstelling gemeente Eindhoven in relatie tot sportpraktijk Zaal 3.3 Michel Gies (Gemeente Eindhoven) en Mark van Rooijen (Gemeente Eindhoven) Het klimaatverdrag van Parijs heeft ook in Eindhoven gevolgen; de gemeenteraad heeft een klimaatverordening vastgesteld waarmee beoogd wordt om in 2025 CO2-neutraal te zijn voor de eigen organisatie. Wat betekent dit voor de sportpraktijk? Welke kansen zijn er en waar lopen we tegenaan? Een verhaal uit de praktijk.

9 RONDE 5 ( uur) Energiek v.v. Den Ham, verduurzaming sportpark de Rohorst Zaal 1.2 Jan Bosch (Gemeente Twenterand / v.v. Den Ham) In deze workshop staat de verduurzaming van sportpark de Rohorst in Den Ham centraal, waarbij door het project Energiek Den Ham de basis werd gelegd voor verdere verduurzaming in het dorp Den Ham. Financiering van duurzame investeringen Zaal 1.3 Jan Bellemakers (Gemeente 's-hertogenbosch), Dick Zeegers (Waarborgfonds Sport) en Stefan de Wit (Waarborgfonds Sport) Waarborgfonds Sport neemt u mee in de mogelijkheden om duurzame investeringen tegen een laag rentepercentage te financieren. Gemeente Den Bosch neemt u vervolgens mee in wat zij op het gebied van financiering en borgstelling doen om sportorganisaties te ondersteunen in de financiering van duurzame maatregelen. Een eenmalige energiescan levert te weinig resultaat, wat werkt wel? Zaal 3.1 Rotterdam deelt de belangrijkste inzichten Sander Kouwenhoven (Gemeente Rotterdam) en Penny Nugteren (Stichting Scoren met Energie) De 350 sportverenigingen in Rotterdam zorgen voor een gevarieerd sportaanbod. Daarnaast werken ze samen met een gemeente aan maatschappelijke vraagstukken. Het is daarom belangrijk dat sportclubs vitaal en financieel gezond zijn. Kom naar de workshop, we delen 3 jaar ervaring Scoren met Energie in Rotterdam: Welke knelpunten kom je tegen bijv. eigendomskwesties, gebrek aan geld, tijd en interesse bij clubs? Welke beleidsinstrumenten werken en waarom? Wat betekent verduurzamen van sportverenigingen voor de ambtelijke organisatie? Succesvolle praktijkvoorbeelden

10 Gemeentelijk sportaccommodatie verduurzamen Zaal 3.2 Olaf van Erne (Gemeente Vlaardingen) en Arnout Hoekstra (Gemeente Vlaardingen) Het proces van een energiescan tot het realiseren van een beleidsplan per sportaccommodatie en samen met de verenigingen het realiseren van subsidieaanvragen. Duurzaamheid in realisatie en exploitatie van huisvesting middels Zaal 3.3 innovatieve aanbesteding Willem Adriaanssen (Hevo) en Arno Aarts (Hevo) Hoe organiseer ik succesvol een innovatieve integrale DB(F)M(O) aanbesteding voor een duurzame energieneutrale sportaccommodatie? HEVO gaat in deze sessie in op de mogelijkheden hiervoor en behandelt diverse cases zoals de topsporthal voor Talent Centrum Nijmegen (DBM) en de energieneutrale sporthal Loevenshoutsedijk in Utrecht (DBM).