Verkenning kennisbehoefte in de sector voor Vastgoedonderhoud

Transcriptie

1 Verkenning kennisbehoefte in de sector voor Vastgoedonderhoud Versie maart 2017

2 Inhoud Voorwoord... 2 Introductie... 3 Aanpak kennismonitor... 3 Respondenten... 4 Resultaten kennismonitor... 5 Resultaten groepsgesprekken... 5 Resultaten schriftelijke enquête... 5 Samenvatting en conclusie... 8 Bijlage 1 Kennisgebieden werkprocessen/basiskennis Bijlage 2 Kennisgebieden Trends en ontwikkelingen Bijlage 2a Inventarisatie trends en ontwikkelingen/ 20 oktober Bijlage 2b Verslag partnerbijeenkomst 8 december Bijlage 3 Vragen schriftelijke enquête Bijlage 4 Resultaten schriftelijke enquête

3 Voorwoord OnderhoudNL werkt samen met Nimeto en andere partners in het project Excellent Vastgoedonderhoud (EVO) aan het ontwikkelen en permanent verbeteren van de opleiding Excellent Vastgoedonderhoud niveau 4. Daarvoor zijn bedrijven nodig die vertellen wat er vandaag én morgen in de opleiding aan bod zou moeten komen. Om de toekomstige kennisbehoefte van vastgoedonderhoud bedrijven vast te stellen maakt EVO gebruik van de Kennismonitor van Nehem KMC. Met de Kennismonitor wil EVO elk jaar vaststellen welke onderwerpen voor de bedrijven belangrijk zijn en in de toekomst belangrijk worden om zodoende de opleiding voor EVO volledig up to date te houden. De aanpak en resultaten van deze Kennismonitor zijn beschreven in deze rapportage. 2

4 Introductie Aanpak kennismonitor De Kennismonitor van Nehem KMC gaat uit van ontwikkelingen in een sector en de toekomstige kennisbehoefte van bedrijven en instellingen. Deze kennisbehoefte van bedrijven hangt samen met de trends en ontwikkelingen, strategische keuzes die de bedrijven maken en met kennisrisico s van de bedrijven vanwege bijvoorbeeld aankomend vertrek van personeel. De uitkomst van de Kennismonitor is de optelsom van kennisrisico s en -strategieën van bedrijven en geeft een beeld van de toekomstige kennisbehoefte van een sector. In onderstaande figuur zijn deze factoren schematisch weergegeven. Strategische keuzes bedrijven Trends en ontwikelingen Kennisrisico's bedrijven Kennisbehoefte De Kennismonitor geeft antwoord op de volgende vragen: Voor welke werkprocessen is meer kennis nodig in de toekomst? Welke technieken en materialen worden in de toekomst toegepast? Welke proces- en productinnovaties worden actueler voor bedrijven? Welke kennis is nodig om deze innovaties te beoordelen en implementeren? De Kennismonitor voor EVO bestaat uit drie fasen: 1. Inventariseren kennisgebieden; 2. Vaststellen actuele trends en ontwikkelingen; 3. Toetsen kennisbehoefte bedrijven. Onderstaand wordt nader uitleg gegeven over de gekozen aanpak voor EVO per fase. 3

5 Ad 1 Inventariseren kennisgebieden In overleg met de werkgroep leeromgeving & Scholing en de stuurgroep zijn vijf kennisgebieden vastgesteld. Deze zijn weergegeven in onderstaande figuur. In bijlage 1 zijn voor deze kennisgebieden overzichten van werkprocessen per kennisgebied opgenomen. Ad 2 Vaststellen trends en ontwikkelingen De actuele trends en ontwikkelingen zijn in kaart gebracht in groepsgesprekken met vertegenwoordigers van bedrijven. Op 20 oktober 2016 hebben vertegenwoordigers van Onderhoud NL, VMRG, Van Rooij Groep en Weijman een aantal trends voor de kennisgebieden in kaart gebracht. Vervolgens zijn tijdens de partnerbijeenkomst van EVO op 8 december 2016 deze onderwerpen voorgelegd aan vertegenwoordigers van individuele vastgoedonderhoud bedrijven. Zij hebben de kennisgebieden aangescherpt en aangevuld. Middels het verzamelen van notities en in een groepsgesprek is meer inzicht verkregen in de opvattingen van de bedrijven over de thema s die belangrijk zijn voor de sector van vastgoedonderhoud. Ad 3 Toetsen kennisbehoefte bedrijven De uitkomsten van de groepsgesprekken met vertegenwoordigers van bedrijven zijn vervolgens via een schriftelijke enquête getoetst bij een grotere groep bedrijven. De bedrijven is gevraagd welke knelpunten zij op dit moment signaleren voor wat betreft aanwezige kennis in het bedrijf en voor welke kennis zij knelpunten verwachten voor de nabije toekomst (<5 jaar). Via een nieuwsbrief van Onderhoud NL hebben de leden van de sectoren Vastgoed en Totaal een uitnodiging ontvangen om de enquête in te vullen. In bijlage 3 zijn de vragen van de enquête opgenomen. Respondenten In totaal hebben 55 respondenten van 45 individuele vastgoedbedrijven, Onderhoud NL en VMRG een bijdrage geleverd aan de resultaten van de kennismonitor. Daarnaast hebben vertegenwoordigers van kennisinstellingen een bijdrage geleverd. Van deze respondenten droegen 26 vertegenwoordigers van bedrijven en kennisinstellingen bij aan de groepsgesprekken voor het inventariseren, aanvullen en aanscherpen van trends en ontwikkelingen en bijbehorende kennisthema s. 4

6 Onderhoud NL heeft vervolgens ca 170 leden van de sector Vastgoed en Totaal benaderd om mee te werken aan de enquête waarmee de kennisbehoefte is getoetst bij bedrijven. In totaal hebben 35 respondenten van 31 verschillende vastgoedbedrijven de enquête ingevuld. Dit komt neer op een bruikbare respons van 20%. In onderstaande figuur is weergeven voor welke markten deze respondenten actief zijn. Alle respondenten werken voor woningcorporaties en het gros voor onderwijsinstellingen en verenigingen van eigenaren. Resultaten kennismonitor Resultaten groepsgesprekken Ondernemers vinden het belangrijk dat werknemers verbindingen kunnen leggen tussen de kennisgebieden (adviseren, inventariseren, onderhouden, ondernemen, begroten en assetmanagement). Kennis over het vaststellen van klantwaarde en hierop anticiperen wordt nadrukkelijk als cruciale kennis naar voren gebracht. Er is sprake van een veranderende uitvraag in de sector van vastgoedonderhoud. Dit vraagt om kennis over visies op duurzaam onderhoud, klantwaarde en eigendom. Kennis van assetmanagement wordt steeds belangrijker. De bedrijven stellen voor aan EVO om de term assetmanagement te gebruiken in plaats van makelaardij. Kennis van nieuwe technologieën voor het voorspellen van onderhoud wordt belangrijker. Daarbij gaat het om het gebruik van sensoren en chips in gevels en kozijnen en mogelijkheden van big data. Samenwerken met ketenpartners in verschillende fasen van een project is nu al noodzakelijk en dat vraagt om een andere mindset van ondernemers. Als vastgoedonderhoud ondernemer moet je projectregisseur kunnen zijn en weten waar je specialistische kennis voor onderhoud kunt halen. Kennis van bouwdetailleringen, constructies, bouwfysica, bouwmaterialen en degradatieprocessen is cruciale kennis om klanten te kunnen adviseren en de regie te voeren over onderhoudswerkzaamheden gericht op het verlengen van onderhoudscycli. De resultaten van de inventarisatie van trends en ontwikkelingen zijn opgenomen in bijlage 2a en 2b van dit document. Resultaten schriftelijke enquête In de schriftelijke enquête is ingegaan op de kennisbehoefte van de ondernemers. Daarbij is ingegaan op knelpunten in het HRM beleid, het belang van de trends en ontwikkelingen voor de bedrijven en de 5

7 kennisbehoefte in bestaande werkprocessen. Tot slot is in de enquête ingegaan op de samenwerking tussen bedrijven en Nimeto in het project EVO. Gevraagd is naar de bereidheid en gelegenheid van bedrijven om werknemers vrij te maken voor het samenwerken met Nimeto en naar de voorkeuren van bedrijven voor deelname aan netwerkbijeenkomsten van EVO. Onderstaand wordt nader ingegaan op de resultaten van de enquête. In bijlage 4 zijn de enquêteresultaten opgenomen. HRM-beleid De respondenten geven aan dat er binnen hun bedrijf vooral meer aandacht moet komen voor doorstroom van personeel in het bedrijf en inwerkprogramma s. De grootste knelpunten op dit moment voor de respondenten zijn de leeftijdsopbouw van het personeelsbestand, de doorstroom en het rendement van wervingsinspanningen. Het imago van het bedrijf bij nieuwe werknemers en studenten en het begeleiden van stagiaires vormen het minst vaak een knelpunt voor de respondenten. Ondernemers merken op dat de complexiteit van actuele vraagstukken dermate hoog is dat er meer behoefte is aan hbo-denkniveau. Om hierin te voorzien zal er meer instroom van Hbo-instellingen en interne doorstroom nodig zijn voor de vastgoedonderhoud bedrijven. Trends Aan de respondenten is gevraagd hoe belangrijk de kennis over de geïnventariseerde trends en ontwikkelingen is voor hun bedrijf. Daarbij is een onderscheid gemaakt in technologische trends en markttrends. Kennis van nieuwe technieken voor het voorspellen van onderhoudsbehoefte zoals sensoren, chips, slimme gevels en coatings, wordt het vaakst genoemd als zeer belangrijke kennis voor de toekomst van het bedrijf. Ook kennis van nieuwe technieken voor het uitvoeren van inspecties, visualiseren van conceptadviezen en innovaties in coatings worden relatief vaak genoemd als zeer belangrijk. Relatief het minst vaak wordt de kennisbehoefte voor 3D scanning en modelling, 3D printen van deelvervangingen en robotisering in onderhoudsmaatregelen genoemd als zeer belangrijk. Tien tot vijftien respondenten geven aan deze laatste trends belangrijk te vinden, maar slechts enkelen noemen deze trends als zeer belangrijk. Kennis over ketensamenwerking, nieuwe onderhoudsconcepten, Total Cost of Ownership en scenariodenken voor begroten, worden het vaakst genoemd als zeer belangrijke kennis. Het minst vaak wordt kennis van integraal ontwerpen (design, built, maintenance) en bouwlogistiek genoemd. In onderstaande tabel zijn de resultaten voor markttrends weergegeven. 6

8 Werkprocessen Kennis over WE Installaties, Bouwfysica en energetische maatregelen worden het vaakst genoemd als knelpunt voor dit moment en de nabije toekomst. In onderstaand overzicht zijn de kennisonderwerpen weergegeven die door méér dan de helft van de respondenten vermeld zijn als knelpunten in de kennisbehoefte van de vastgoedonderhoud bedrijven. W E Installaties Bouwfysica ( (dampspanning, warmtetransport, dauwpunt) 7 Energetische maatregelen (CO2) Degradatiesnelheid berekenen en beoordelen Materialenkennis (eigenschappen, toepassing, fabricage en oorsprong, isolerende werking) Technische risicoanalyse maken Wetgeving (bouwbesluit, omgevingsbesluit, asbestbesluit, Arbo, Flora en Faunawet) Asbestinspecties uitvoeren Energieprestatie- en kwaliteitseisen opstellen (bijvoorbeeld Kwaliteit in Balans) Bouwdetailleringen (kwetsbare detailleringen herkennen en detailleringen aanpassen) Risicomanagement (algemene juridische kennis, verbintenissenrecht, risico's overeenkomsten) Voor wat betreft de kennis over projectadministratie, financieel management, HR-management, kwaliteitsmanagent, marketing, verkoop en acquisitie verwachten minder respondenten knelpunten. Nog altijd 15 40% van de respondenten geeft aan dat ook voor deze kennisgebieden meer kennis voor de toekomst nodig is. Rol van het netwerk Excellent Vastgoedonderhoud Ter versterking van het netwerk van kennisinstellingen en bedrijven in de sector voor vastgoedonderhoud stelt EVO voor om netwerkbijeenkomsten te organiseren. In de schriftelijke enquête zijn bedrijven gevraagd naar hun voorkeuren voor netwerkbijeenkomsten. De meeste toegevoegde waarde biedt het kennismaken met trends en ontwikkelingen over een specifiek thema. Ook het uitwisselen van ideeën met andere vastgoedbedrijven over een specifiek thema wordt genoemd door meer dan de helft van de respondenten. Er zijn, behalve VGO Keur, geen onderwerpen door de

9 respondenten voorgesteld voor netwerkbijeenkomsten. De onderwerpen uit de kennismonitor zijn een goed uitgangspunt voor thematische netwerkbijeenkomsten, merken respondenten op. Aan de respondenten is de vraag gesteld of het bedrijf experts kan inzetten voor de opleiding EVO. 20% van de respondenten geeft aan dat zij ervoor kunnen zorgen dat experts vrij gemaakt worden om samen te werken met de opleiding EVO. Om leerlingen te laten kennismaken met bedrijven en praktijksituaties tijdens hun opleiding is samenwerken met experts uit de praktijk nodig. Experts uit bedrijven kunnen als geen ander de beroepsdilemma s van vastgoedonderhoud overbrengen aan de leerlingen, is de stelling. Experts worden ingezet als klankbord voor de student tijdens lesopdrachten; als klankbord voor docent tijdens ontwikkelen lesopdrachten; het verzorgen van gastlessen en komen naar jaarlijkse expertmeetings. Samenvatting en conclusie Er is sprake van een veranderende uitvraag in de sector van vastgoedonderhoud. Dit vraagt om kennis over klantwaarde, eigendom, assetmanagement en duurzaam onderhoud. Ook is het cruciaal om verbindingen tussen kennisgebieden (inventariseren, adviseren, begroten, onderhouden, ondernemen en assetmanagement) te kunnen leggen. Het kunnen voorspellen van onderhoud is cruciaal voor de toekomst van de vastgoedonderhoud bedrijven. Kennis van nieuwe technieken voor het voorspellen van onderhoudsbehoefte zoals sensoren, chips, slimme gevels en coatings, wordt het vaakst genoemd als zeer belangrijke kennis voor de toekomst van het bedrijf. Relatief minder vaak wordt kennis van data-analyses voor gebouwmanagement genoemd. Samenwerken met ketenpartners in verschillende fasen van een project is nu al noodzakelijk en dat vraagt om een andere mindset van ondernemers. Als vastgoedonderhoud ondernemer moet je projectregisseur kunnen zijn en weten waar je specialistische kennis voor onderhoud kunt halen. Kennis over ketensamenwerking, nieuwe onderhoudsconcepten, Total Cost of Ownership en scenario denken voor begroten, worden het vaakst genoemd als zeer belangrijke kennis. Kennis van nieuwe technieken voor het uitvoeren van inspecties, visualiseren van conceptadviezen en innovaties in coatings worden relatief vaak genoemd als zeer belangrijk voor de toekomst. Kennis over WE Installaties, Bouwfysica en energetische maatregelen worden het vaakst genoemd als knelpunt voor dit moment en de nabije toekomst. Ondernemers merken op dat de complexiteit van actuele vraagstukken dermate hoog is dat er meer behoefte is aan hbo-denkniveau. Om hierin te voorzien zal er meer doorstroom Mbo-Hbo nodig zijn. Ook interne doorstroom voor de vastgoedonderhoud bedrijven. De respondenten geven aan dat er binnen hun bedrijf vooral meer aandacht moet komen voor de doorstroom van personeel in het bedrijf, inwerkprogramma s en de leeftijdsopbouw van het personeelsbestand. De resultaten van de kennismonitor bieden de werkgroep Leeromgeving en Scholing van de opleiding EVO een toetskader om de inhoud van de opleiding en uitvoering van de samenwerking met bedrijven periodiek te toetsen. 8

10 Tot slot geeft de schriftelijke enquête inzicht in de voorkeuren van de bedrijven voor de samenwerking met EVO. Ca 20% van de respondenten ziet mogelijkheden om medewerkers vrij te maken om samen te werken met de studenten en docenten van EVO. Naar voren komt daarnaast dat er een grondslag is voor het organiseren van netwerkbijeenkomsten en dan vooral voor het kennismaken met trends en ontwikkelingen over een specifiek thema en voor het uitwisselen van ideeën met andere vastgoedbedrijven over een specifiek thema voor vastgoedonderhoud. 9

11 Bijlage 1 Kennisgebieden werkprocessen/basiskennis 10

12 11

13 Bijlage 2 Kennisgebieden Trends en ontwikkelingen Bijlage 2a Inventarisatie trends en ontwikkelingen/ 20 oktober

14 13

15 Nieuwe term -> Assetmanagement 14

16 Bijlage 2b Verslag partnerbijeenkomst 8 december

17 16

18 17

19 18

20 19

21 Nieuwe term -> Assetmanagement 20

22 Bijlage 3 Vragen schriftelijke enquête 21

23 22

24 23

25 24

26 25

27 26

28 Bijlage 4 Resultaten schriftelijke enquête Hoe beoordeelt u de onderstaande HRM-aspecten binnen uw bedrijf? Hoe belangrijk is de kennis over de volgende trends voor uw bedrijf? 27

29 Hoe beoordeelt u de kennis over de volgende onderwerpen en werkprocessen binnen uw bedrijf? 28

30 29