Verslag van de vergadering van Provinciale Staten op 27 en 28 juni 2017

Transcriptie

1 Provinciale Staten Verslag van de vergadering van Provinciale Staten op 27 en 28 juni 2017 Aanwezig: dhr. Van Baak, mw. Blom, dhr. Bos, mw. Braam, dhr. Bruins, dhr. Van Dijk, mw. Faber, dhr. De Haan, mw. Hedin, dhr. Heldoorn, dhr. Hellegers, dhr. Hofman, dhr. Van t Hoog, mw. Huisman, mw. De Jager, mw. Jeurink, dhr. Jonk, dhr. Kerris, dhr. Komdeur, dhr. Kusters, mw. Lewe, dhr. Maouche, dhr. Meerburg, mw. Van Milaan, mw. Moulijn, dhr. Mulder, dhr. Peters, dhr. Plug, mw. Poortinga, mw. Prins, mw. Rijssenbeek, dhr. Ruitenberg, mw. Van der Schalk, dhr. Scheers, mw. Slingerland, dhr. Spoelstra, mw. Van Steenbrugge, dhr. Thus, dhr. Van der Veer, dhr. Venema, dhr. Visser, mw. Vliegenthart, dhr. Vlottes, mw. Vollebregt, dhr. De Vos, dhr. Vreugdenhil, dhr. Waltmans, dhr. Westra, dhr. Witteveen, dhr. Wijnne, mw. Van der Woude, dhr. Zoet. Afwezig met bericht: dhr. Gemmink, dhr. Kanis, mw. Schriks Genodigden: gedeputeerden mw. Bieze, dhr. Van Dijk, dhr. Markink, mw. Meijers, dhr. Scheffer, mw. Schouten en provinciesecretaris dhr. Hilhorst. Voorzitter: dhr. Cornielje Griffier: dhr. Roelofs 1 Opening en mededelingen van de voorzitter 2 Vaststelling van de agenda Toegevoegd worden: Debatverzoek PvdDieren over opheffing geheimhouding (PS ) en Debatverzoek D66 Statenbrief Monitor Wind op Land (PS ). 3 Vaststelling van de besluitenlijst van de vergadering op 24 mei 2017 De besluitenlijst wordt vastgesteld conform ontwerp. 4 Ingekomen stukken De ingekomen stukken worden afgedaan conform advies. 5 Vragenuur Luchthaven Teuge Mw. Jeurink (PvdA) vraagt, mede namens het CDA: Het Paracentrum Teuge moet mogelijk verplaatsen of sluiten vanwege de aanvliegroutes Lelystad. Er kunnen daardoor tot 200 werkplaatsen verloren gaan. - De provincie is deelnemer aan de Alderstafel Lelystad. Was u op de hoogte van de bovenstaande ontwikkelingen? - Wat is het standpunt van het college ten aanzien van de gewijzigde aanvliegvliegroute en de gevolgen voor Luchthaven Teuge? - Wat gaat het college doen om het ministerie van I&M te overtuigen van de negatieve gevolgen van haar voorgenomen besluit en de mogelijkheid om dit terug te draaien? Mw. Meijers (GS) antwoordt dat ze vorige week maandag voor het eerst is geïnformeerd door een directeur van I&M, twee dagen voor het op de Alderstafel kwam. Ze was onaangenaam verrast, want er waren geen signalen. GS vinden de gevolgen onaanvaardbaar. GS vragen met spoed om een gesprek met de staatssecretaris om duidelijk te krijgen wanneer en waarom zo besloten is. GS hebben begrip voor de ontwikkelingen van Lelystad, maar dat mag niet ten koste gaan van vliegveld Teuge, dat altijd in de veronderstelling was dat de activiteiten konden doorgaan. Dhr. Bos (CDA) vraagt samen op te trekken met de betrokken gemeenten en PS op korte termijn te informeren over deze zaak en de effecten ervan. Mw. Meijers (GS) zal inderdaad optrekken met de betrokken gemeenten. Ze weet niet wanneer het gesprek met de staatssecetaris is, maar zodra er nieuws is zullen GS een manier vinden om PS daarover te informeren. 1

2 Dhr. Van der Veer (PvdDieren) wijst erop dat er fracties zijn die in het verleden kritisch waren over de geluidsruimte en milieuoverlast van het paracentrum. Hoe nemen GS dat mee? Wordt er doorgerekend wat het extra brandstofverbruik is van vliegtuigen die moeten omvliegen als er andere aanvliegvliegroutes komen, waardoor het paracentrum open kan blijven? Mw. Meijers (GS) antwoordt dat aan Teuge ruimte is vergund voor het paracentrum. GS willen daaraan niet tornen. Eerder zijn PS al geïnformeerd over de voorbereidingen van een aanvraag. Dan zal opnieuw worden gesproken over het vergunnen van een bepaalde ruimte. Ze wil eerst duidelijk hebben hoe de keuze voor de aanvliegroutes tot stand is gekomen. Als er gepraat gaat worden over alternatieven zullen daarbij allerlei overwegingen worden meegenomen. Zwemmen in de rivieren Mw. Jeurink (PvdA): De PvdA is geschrokken van de berichtgeving over vier verdrinkingsslachtoffers in de Waal in de afgelopen weken. In het artikel in de Gelderlander staat dat een zwemverbod niet te handhaven is op de rivier en daarom niet ingevoerd wordt. De rivieren vallen onder bevoegdheid van Rijkswaterstaat, maar de provincie wijst aan waar veilig in de open lucht gezwommen kan worden en controleert deze locaties regelmatig. Een aantal van deze veilige locaties zijn niet vrij toegankelijk omdat er bijvoorbeeld entree geheven wordt. - Hoe kan de provincie bijdragen aan een veilig zwemklimaat en voorkomen dat mensen toch de grote rivieren als zwemwater gebruiken? - Kan de provincie daarnaast ook iets betekenen in de vrije toegang van veilig zwemwater? Mw. Meijers (GS): ondanks de ruime communicatie van RWS gebeuren er ongelukken. De 84 zwemlocaties in Gelderland worden jaarlijks meerdere keren gecontroleerd. Zowel in advertenties als via website en persberichten waarschuwt de provincie voor de gevaren van zwemmen in grote rivieren en wijst op de veilige zwemwateren. Er staan ook borden bij alle zwemwateren waarop aangegeven staat of het zwemwater op dat moment veilig is. Niet alle 84 locaties zijn vrij toegankelijk. 60 zijn openbaar. GS controleren wel de schoonheid van de besloten zwemlocaties, maar hebben geen invloed op het heffen van entree of parkeergelden. 6 Initiatiefvoorstel collectief lidmaatschap beroepsvereniging Statenlidnu (PS ) Dhr. Peters (VVD) vindt professionalisering altijd goed. Een beroepsvereniging kan Statenleden helpen positie te pakken. Het is primair aan individuele Statenleden of ze hier gebruik van willen maken. Het voorstel gaat echter niet over de oprichting maar over de fundamentelere vraag of je hier verplicht lid van kunt zijn. Het recht van vereniging betekent namelijk ook het recht om niet te verenigen. Het financiële belang voor de provincie is te overzien. Binnen de VVD zal ieder lid hier zijn eigen afweging in maken. Dit onderwerp is voor de VVD een vrije kwestie. Het lijkt hen goed om deze diversiteit ook in het openbaar zichtbaar te maken. Dhr. Komdeur (CDA) heeft zich afgelopen week al aangemeld als lid van deze vereniging. Het gaat het CDA erom dat je het recht hebt om ergens wel of niet lid van te zijn, hij wil dus geen collectief lidmaatschap. Het CDA is geen voorstander van de Friese methode. Mw. Van der Schalk (D66) kiest hierin voor de pragmatische variant. De belangenvereniging is er voor ons. Het is een kleine club en een collectief lidmaatschap geeft de massa die zo n vereniging nodig heeft een goede start. D66 vindt het een goed voorstel. Mw. Lewe (SP): de SP wil geen collectief lidmaatschap. Iedereen moet de mogelijkheid hebben om individueel lid te worden. De argumenten voor het collectief vindt de SP niet overtuigend. De oprichting van de vereniging ziet ze als een goede zaak. Mw. De Jager (PvdA) zegt dat de PvdA hier ook pragmatisch mee omgaat, en vindt het prima om collectief lid te worden. Als je geen lid wil zijn dan kun je dat aangeven. Dhr. Vlottes (PVV) noemt de beroepsvereniging een vakbond voor Statenleden en fractievolgers. De democratische besluitvorming moet nog plaatsvinden maar een uitnodiging voor de kick-offbijeenkomst is al ontvangen. Er is geen club nodig om de belangen te behartigen van volksvertegenwoordigers. Het idee is om collectief lid te worden zodat de belastingbetaler een fikse korting krijgt. Eigenlijk is het collectief alleen maar bedoeld om op een sluipende manier meer leden te werven en vooral om de baantjesmachine aan de gang te houden. Het staat een ieder vrij om lid te worden van welke vereniging dan ook maar wat de PVV betreft dan wel voor eigen rekening. Dhr. Van t Hoog (ChristenUnie) heeft waardering voor het initiatief en de indiener van dit voorstel. De ChristenUnie gaat voor een individueel lidmaatschap. Dhr. Ruitenberg (SGP) geeft aan dat zijn fractie het unaniem oneens is met dit voorstel. 2

3 Dhr. Witteveen (GroenLinks) vindt de beroepsvereniging een goed idee en het is goed dat ook fractievolgers de mogelijkheid krijgen om hier lid van te worden. GroenLinks ziet de voordelen van een collectief lidmaatschap met de mogelijkheid van opt-out. Dhr. Van der Veer (PvdDieren) vindt het principieel geen goed idee om iedereen collectief lid te maken. Je moet keuzevrijheid hebben. Het verschil tussen de kosten voor een individueel en collectief lidmaatschap is oneerlijk groot in zijn ogen. Dit lijkt groter te zijn dan puur de administratiekosten. Mw. Van Milaan (indiener initiatiefvoorstel) merkt dat een collectief lidmaatschap gevoelig ligt. De Friese methode zou een mogelijkheid kunnen zijn. De kick-offbijeenkomst op 1 juli is tevens de oprichtingsvergadering waarin door de leden besluiten genomen kunnen worden. Statenleden zijn de laatste van alle volksvertegenwoordigers die een belangenvereniging oprichten. Het gaat met name om deskundigheidsbevordering. Stemverklaring VVD: 5 stemmen tegen het voorstel en 3 stemmen vóór. Besluit: verworpen met stemmen vóór van D66, PvdA, GroenLinks, 50PLUS en Meerburg, Prins en Westra (allen VVD). 7 Ontwerp-actualisatieplannen Omgevingsvisie en Omgevingsverordening (juni 2017) (PS ) Mw. Van der Woude (VVD) signaleert dat in Gelderland, Duisburg, Düsseldorf en Luik geen ontgassingsinstallaties zijn. Stimuleert de gedeputeerde haar buitenlandse collega s om een ontgassingsinstallatie te realiseren? We kunnen een binnenschipper niet dwingen de wet te overtreden, omdat hij benzeen alleen kwijt kan door illegaal te lozen. Niet duidelijk is hoe gemonitord zal worden. Is er een reële kans dat de Landelijke Eenheid tijdig ter plekke is in de Gelderse wateren? Worden hierover strakke afspraken gemaakt in het protocol en zijn GS voornemens de handhaving te monitoren en bereid PS daarover jaarlijks te rapporteren? De VVD wil geen regels die wel overtreden moeten worden of niet gehandhaafd kunnen worden. De VVD ondersteunt het voorstel t.a.v. de RPW s, gelet op het antwoord van de gedeputeerde in de commissie. Dhr. Van Baak (CDA) is tot de slotsom gekomen dat het voorstel t.a.v. ontgassing nodig is. Het CDA zal het steunen evenals het voorstel over RPW s. Dhr. Hellegers (D66) stemt graag in met het voorstel. Dhr. Van Dijk (SP) merkt op dat er begin 2019 een verbod in Nederland zou kunnen zijn. Gezien die termijn stemt de SP ermee in het ontgassingsverbod in Gelderland nu te laten ingaan. De binnenvaarder moet echter wel kunnen ontgassen zonder te moeten omvaren. Daarom overweegt hij een motie in te dienen om voor Gelderland praktische oplossingen voor ontgassing van kegelschepen te realiseren en het gesprek aan te gaan met Duisburg, Düsseldorf en Luik. De SP steunt het voorstel t.a.v. RPW s. Mw. Jeurink (PvdA) vindt dat het voorstel t.a.v. RPW in lijn is met wat PS hebben gevraagd. De PvdA hoopt dat het instrument niet ingezet hoeft te worden en dat de gemeenten tot een breedgedragen programma komen. Het ontgassingsverbod vindt de PvdA zeer wenselijk en zij vertrouwt erop dat er goede afspraken over de handhaving kunnen worden gemaakt. Dhr. Vreugdenhil (ChristenUnie) is het eens met de PvdA t.a.v. de RPW s. Het is een goed voorstel. Het markeert een moment, we kunnen nu een impuls geven aan zorgvuldig ruimtegebruik en daadkracht, juist ook bij de gemeenten. Hij kijkt uit naar de vervolgstappen. Dhr. Wijnne (SGP) vindt bij het ontgassingsverbod de handhaafbaarheid en het gebrek aan ontgassingsinstallaties een dilemma. Hij steunt het voorstel over RPW s. Dhr. Maouche (GroenLinks) is blij dat er een ontgassingsverbod komt. Hij deelt wel de kritische noot over het ontbreken van ontgassingsmogelijkheden. Hij overweegt derhalve met de SP daarover een motie in te dienen. Mw. Schouten (GS) had ook liever een nationaal ontgassingsverbod, maar daarvoor moet er ook een internationale regeling zijn. Omdat dat op zich laat wachten hebben de provincies zich beraden op wat ze kunnen doen. Er is overleg met belanghebbenden en het ministerie geweest. Gelderland kiest voor de werkwijze van Utrecht. De handhaving zal zich in eerste instantie richten op preventie en waarschuwing. GS hebben dit ook internationaal besproken in het milieuoverleg van vier provincies met Nordrhein-Westfalen. Duitsland zal echter pas een regeling treffen als het internationaal is geregeld. Een andere vraag is of er in Gelderland een ontgassingsinstallatie moet zijn. Onze inschatting op basis van onderzoek uit 2016 is dat dat niet nodig is. Er is in Gelderland geen vaste ontladersplek. Daarom stelt de gedeputeerde voor om PS over een jaar te informeren 3

4 over hoe het loopt. Dhr. Van Dijk (SP) dient mede namens GroenLinks zijn motie in (17M30). Mw. Schouten (GS) antwoordt dat ze via het IPO in overleg gaat met de sector en verladers. Haar inschatting is dat een installatie niet nodig is. Zij ontraadt de motie. Op de vraag van de PvdDieren of de installaties ook geschikt zijn voor ontgassen van andere stoffen moet zij het antwoord schuldig blijven. Dhr. Van Dijk (SP) past motie 17M30 aan: in het dictum, tweede regel, wordt voor Gelderland geschrapt. Stemverklaringen Mw. Jeurink (PvdA) deelt mee dat de PvdA tegen de motie zal stemmen omdat ze er alle vertrouwen in heeft dat alles wordt gedaan. Dhr. Van der Veer (PvdDieren), dhr. Van Baak (CDA) en dhr. Hellegers (D66) sluiten zich hierbij aan. Besluit: conform voorstel met stemmen vóór van VVD, CDA, D66, SP, PvdA, ChristenUnie, SGP, GroenLinks, PvdDieren en 50PLUS. 17M30 wordt verworpen met stemmen vóór van VVD, SP, PVV, SGP, GL en 50PLUS. 8 Debatverzoek PvdDieren voor PS 24 mei Misstanden bij de jacht op Edelherten op de Veluwe (PS ) Dhr. Van der Veer (PvdDieren): Dit debatverzoek is n.a.v. de verbijsterende reportage van Brandpunt op 2 mei jl. Jagers blijken gewetensbezwaren te hebben tegen de wijze waarop edelherten worden bejaagd om de afschotcijfers te halen. In de uitzending wordt gezegd dat de problematiek is ontstaan doordat de rasters zijn verlaagd en de edelherten meer zichtbaar moeten worden t.b.v. het toerisme. Verder zei de gedeputeerde een gesprek te zullen hebben met de Jagersvereniging, maar niet in het openbaar. Heeft dit gesprek al plaatsgevonden en wat is het resultaat? De PvdDieren vindt de situatie onaanvaardbaar en dient daarom twee moties in: een verzoek aan GS om een plan te presenteren om aan deze praktijken een eind te maken en diervriendelijke oplossingen aandacht te geven en PS meer bij wildbeheer te betrekken (17M31). De tweede motie is gemaakt met in het achterhoofd de rondetafel over wildbeheer in oktober: de motie vraagt GS om vóór de ronde tafel PS van actuele informatie te voorzien over het beheer van edelherten en te inventariseren waar rasters ontbreken (17M32). Verder vraagt hij zich af of het mogelijk is schadegevoelige locaties als bijv. de graszodenkwekerij te voorzien van een rand met zonnepanelen i.p.v. een gewoon raster. Dit levert tweemaal nut op. De PvdDieren roept op bewoners meer te betrekken bij wildbeheer, zodat diervriendelijke alternatieven kunnen worden bedacht. Mw. Vollebregt (SP) vindt in de beantwoording van schriftelijke vragen van de SP (PS ) een contradictie. In antwoord 2 en 3 stellen GS dat ze ten onrechte verantwoordelijk zijn gesteld en geen opdracht hebben gegeven tot de jacht op edelherten. In het antwoord op vraag 5 wordt echter gesteld dat de provincie tekent voor akkoord. Hoe zit het met de eindverantwoording? Dhr. Hofman (GroenLinks) deelt de zorgen van de PvdDieren. GroenLinks wil de jacht zoveel mogelijk beperken en er moet zoveel mogelijk leed bij dieren worden voorkomen. GroenLinks steunt de moties. Dhr. Wijnne (SGP) vraagt zich af of de Brandpunt-reportage een weergave is van de werkelijkheid. De situatie is duidelijk: er is een doelstand op de Veluwe en als deze wordt overtroffen levert dat veel schade op. Dan moet er geschoten worden. Mw. Hedin (PvdA) begrijpt de zorg van de PvdDieren, maar vraagt zich met de SGP af hoe groot de groep jagers is. Het is belangrijk om te weten wat er in het overleg met de Jagersvereniging naar voren is gekomen. Het is goed als er bij de rondetafel informatie op tafel komt over preventie van te grote aantallen edelherten en schade. Dhr. Hellegers (D66) praat in oktober in de rondetafel graag door over de aanpak van de problemen. D66 wil niet door rasters de edelherten opsluiten en afschermen van de rest van Nederland. Overal zijn wegen en bedrijven. We kunnen niet alle schadegevoelige plekken met rasters afschermen tegen een acceptabele prijs. Het idee om de rasters te combineren met zonnepanelen klinkt niet realistisch. Mw. Van Steenbrugge (CDA) denkt dat met een goed populatiebeheer veel overlast voorkomen kan worden. Er moet drastisch worden ingegrepen om de hertenstand en ander wild op een acceptabel niveau te krijgen, zodat de burger kan genieten, maar geen overlast 4

5 ervaart. Het CDA is geen voorstander van het maken van een plan van aanpak voor edelherten. Bij wilde zwijnen heeft dat ook niet gewerkt. Met rasters hou je de aantallen niet in bedwang, wel met populatiebeheer. Dhr. Meerburg (VVD) sluit zich aan bij CDA en SGP. Op dit moment heeft de VVD geen behoefte uitgebreid in te gaan op het onderwerp, want er komt nog een rondetafel. Bovendien is de Faunabeheereenheid de aangewezen instantie om zich over het faunabeheerplan te buigen. Dhr. Van Dijk (GS) antwoordt dat Brandpunt veel gegevens heeft gevraagd over het faunabeleid t.a.v. edelherten. GS hebben sec de informatie daarover gegeven. Alles in de documenten wat daarop geen betrekking had is zwart gemaakt. Daarna heeft men gevraagd of GS aan de uitzending wilden meewerken. Daar hebben GS mee ingestemd, omdat dan de diverse verantwoordelijkheden ten aanzien van faunabeheer konden worden uitgelegd. Er is meerdere keren gevraagd waarover de uitzending zou gaan. Het antwoord was telkens dat het om algemene zaken zou gaan. De werkelijke opzet is niet gemeld. De essentie van populatiebeheer is dat de grondeigenaar maatregelen moet treffen om te voorkomen dat er schade ontstaat op zijn perceel. Daarnaast worden door de provincie eisen gesteld t.a.v. landbouwschade, verkeersveiligheid en biodiversiteit. De Faunabeheereenheid (FBE) maakt daarvoor een plan en om dat te kunnen uitvoeren vraagt de FBE ontheffing bij de provincie. Dat maakt de provincie niet verantwoordelijk voor de uitvoering. De FBE, niet de provincie, overlegt met de wildbeheereenheden (WBE s) over wie hoeveel moet schieten om aan het doel te voldoen. Dat is uitgelegd aan Brandpunt, maar dat is niet uitgezonden. Als jagers problemen hebben met de uitvoering kunnen ze altijd een gesprek met de gedeputeerde aanvragen. Zo n verzoek heeft hij nog niet gehad. Hij weet niet om hoeveel jagers het gaat. Er is wel een telefoongesprek met de Jagersvereniging geweest, en zij herkenden zich niet in de woorden van de jager in de uitzending. Ook de vertegenwoordigers in de FBE herkenden zich er niet in. Er zijn meer edelherten dan de doelpopulatie, omdat er al een aantal jaren te weinig geschoten wordt. De ecoducten en het ontbreken van rasters zijn niet de oorzaak. Hij zegt toe de kaarten waarop de rasters staan aangegeven te verstrekken. Het doel van het natuurnetwerk is dat edelherten van de Oostvaardersplassen naar het Reichswald kunnen trekken. De situatie is dus anders dan bij wilde zwijnen. Het graszodenbedrijf heeft een aanbod van GS gekregen t.b.v. rasters en dat heeft het aanvaard. Zonnepanelen in een bos plaatsen is zonde van het geld. Hij ontraadt de moties. Het beheer van edelherten staat ten dienste van biodiversiteit, verminderen van landbouwschade en verkeersongevallen. Dhr. Van der Veer (PvdDieren) is blij met de oplossing bij het graszodenbedrijf, plaatsing van rasters. Kennelijk heeft het college de indruk dat dat werkt. Tot slot: er wordt kennelijk overwogen de jachtakte terug te geven aan personen, die hen eerder was ontnomen. Kan de gedeputeerde dat toelichten? Hij denkt dat de moties ruimte geven aan GS om er verstandige dingen mee te doen. Hij hoopt op voldoende steun van de Staten. Mw. Vollebregt (SP) hoopt dat in de rondetafel ook andere visies op het populatiebeheer dan afschot naar voren zullen komen. Dhr. Van Dijk (GS) antwoordt dat het WOB-verzoek ook betrekking had op damhert, moefflon en wild zwijn. De provincie gaat het raster rond het graszodenbedrijf dit jaar plaatsen. Dat betekent niet dat het college voorstander is van inrastering. De jachtaktes zijn geen zaak van GS, maar van FBE en WBE. Dhr. Van de Veer (PvdDieren) wijzigt het dictum van 17M31: praktijken wordt gewijzigd in omstreden methoden. Stemverklaringen: Mw. Hedin (PvdA) deelt mee dat de PvdA de moties niet zal steunen gelet op de uitleg en toezegging van de gedeputeerde. Dhr. Hofman (GroenLinks) meldt dat 17M32 om dezelfde reden niet wordt gesteund, GroenLinks steunt 17M31 wel. Hij weet niet of omstreden methoden plaatsvinden, maar mochten ze plaatsvinden dan moeten ze bestreden worden. Mw. Van Steenbrugge (CDA) steunt de moties niet, gezien de uitleg van de gedeputeerde en de eerdere inbreng van het CDA. Mw. Vollebregt (SP) sluit zich aan bij GroenLinks. Besluit: M31 verworpen met stemmen vóór van SP, GL en PvdDieren. M32 verworpen met stemmen vóór van SP, PVV en PvdDieren. 5

6 9 Agenda Vitaal Platteland 2017 (PS ) Eerste termijn Agenda Vitaal Platteland (RLW 21 juni 2017) De VVD is tevreden dat er nu een consistent programma Vitaal Platteland ligt. Er zijn veel elementen te herkennen van eerdere discussies. Een uitzondering vormen de ondernemerscoaches, die voor de VVD als een zgn. deus ex machina in het programma gelanceerd zijn. Al bij het Gelders debat en ook bij de Voorjaarsnota heeft de fractie aangegeven daarvan geen voorstander te zijn. Op het moment dat de agrariërs in de problemen komen (bijv. de hypotheek niet meer kunnen opbrengen) kunnen er ook psychische problemen ontstaan en dan moet er daadwerkelijk oet worden ingegrepen. Dan kan het belangrijk zijn dat er iemand is bij wie de ondernemer zijn verhaal kwijt kan en dat die gaat proberen met de bank een regeling te treffen. Maar in dit voorstel lijkt daarvan geen sprake. Het gaat hier om goede ondernemers met een gezond bedrijf, die geen behoefte hebben aan bevoogding of betutteling. Bovendien financieren we ook geen coaches voor de fruittelers, bomenkwekers, glastuinboer of visboer. De VVD zal dan ook samen met een aantal andere partijen een amendement opstellen om de hiermee gemoeide middelen anders in te zetten. T.a.v. vrijkomende agrarische bebouwing (VAB) laat het college een vrij terughoudende opstelling zien. Dat is misschien wel begrijpelijk, gezien de complexiteit van het probleem, maar zeker niet gepast gezien de enorme opgave. De VVD wil dat het college echt voortvarend aan de slag gaat met dit thema. Op het congres in Harderwijk was er een uitstekende sessie over een door Saxion ontwikkeld veilingmodel voor VAB. Dit model moet nu via pilots in de praktijk worden uitgetest. Het lijkt de VVD goed bij de pilot in Hof van Twente aan te sluiten, met twee eigen pilots: een in de Achterhoek en een in Foodvalley, omdat de regionale verschillen behoorlijk kunnen zijn. Samen optrekken met Overijssel op het thema VAB lijkt de VVD een buitengewoon slim idee. Volgens het CDA is de vraag hier vooral: hoe houden we het platteland vitaal waar het al vitaal is, en hoe verbeteren we de vitaliteit van het platteland daar waar het beter kan of beter moet. Op 22 maart zagen we bij het Gelders debat hoe dit onderwerp leeft in het veld. Duurzaam is een woord dat in de notitie van GS ook nadrukkelijk wordt genoemd en het CDA ziet dat vooral als een overkoepelende term voor milieu, ruimte, biodiversiteit, maar ook als toekomst voor onze boeren. De Statenbrief geeft een interessant overzicht van argumenten, afwegingen en risico s. Maar wie voert nu de regie? In het manifest van Salentein zijn allerlei groeperingen bij elkaar gekomen. Dat beeld van ondernemende mensen spreekt het CDA heel erg aan. De agenda ligt er nu. Nog niet compleet, maar meer dan de moeite waard. Waar het natuurlijk om gaat is dat dingen veranderen en beter worden. Haalbaarheid is voor het CDA een belangrijke voorwaarde. Zeven uitgewerkte initiatieven steunt het CDA, ook de ondernemerscoaches, die de VVD er liever uit wil hebben. Het beeld dat de VVD schetst van coaches is niet meer een beeld van deze tijd. Het is een ondersteuning voor hen die dat willen. Wat dat betreft zullen wij ook dit punt, zoals het in het voorstel staat, steunen. Interruptie D66: als het zo n fantastisch idee is, waarom is het dan in november niet geopperd, bij de bespreking van de startnotitie? CDA: D66 kijkt hier toch echt anders naar dan het CDA. In november is het niet besproken, maar de tijd staat niet stil en men heeft sinds november de oren niet dichtgehouden. CDA is tevreden over de agenda en hoopt dat er over deze agenda nog de nodige discussie zal plaatsvinden. De uitwerking ziet de fractie met belangstelling tegemoet en men hoopt dat deze agenda weer nieuwe initiatieven oproept, zodat het platteland ook echt een vitaal platteland kan worden. D66: een mooie agenda voor een vitaal platteland. D66 ziet hier een uitwerking in terug van de opdracht waarmee PS het college in november 2016 op pad hebben gestuurd. Het afgelopen jaar zijn er veel concrete projecten opgehaald van het Gelders platteland, onder meer bij de bijeenkomst in Doorwerth en ook tijdens het Gelders debat. Daar bleek in ieder geval dat er nog veel energie en enthousiasme in ons platteland zit. In de agenda komen alle thema s terug, ook al lijkt het, gezien het financiële plaatje, niet helemaal in balans te zijn. Kan het college meer uitleg geven hoe het kan dat we 1 miljoen uittrekken voor vier initiatieven in het onderdeel mestverwerking en maar voor één initiatief bij agrarisch natuurbeheer. De fractie heeft het idee dat er wel degelijk meer initiatieven zijn. Is er niet hard genoeg gezocht of zijn er op het onderdeel mestverwerking mensen die beter zijn in de lobby? Voor de ondernemerscoaches wordt vrijgemaakt voor twee projecten, in Berkelland en in de Foodvalley. Het bezwaar hiertegen zit voor D66 zowel in het proces als op de inhoud (bij dit laatste sluit men aan bij de VVD). M.b.t. het proces: de ondernemerscoaches vallen niet onder de vooraf opgestelde thema s, maar maken opeens wel prominent onderdeel uit van de 6

7 agenda vitaal platteland. Het is onduidelijk waarom dit ineens in de agenda zit. Bij dit soort cocreatieprocessen zijn PS soms nog een beetje aan het zoeken naar de juiste plek om het politieke debat te voeren. Wat D66 betreft wordt in het cocreatieproces het stellen van kaders vooraf steeds belangrijker. Juist bij dit voorstel waren die kaders helder: eerst zeven, en met klimaat acht kansrijke thema s. Waarom er nu toch een voorstel in de agenda zit dat buiten de kaders valt is D66 compleet onduidelijk. Interruptie SGP: als je de omslag op het platteland wilt bereiken, wat in de kaders zit, dan kun je ondernemers in beweging krijgen, door ze van die rotonde af te halen en ze een strategische keuze laten maken. D66 ziet opeens een idee dat uit het niets in het plan wordt gefietst, dat geen raakvlak heeft met de opgestelde thema s. Volgens SGP helpt het om de doelen te bereiken. De initiatiefnemers zien dat er te veel ondernemers zijn die in dubio zitten: ga je voor biologisch of stop je? Een adviseur die ze niet hoeven betalen kan helpen. D66 blijft erbij dat het bijdraagt aan de thema s. De ondernemer kan keuzes maken die compleet buiten de thema s vallen. Interruptie SP: er zijn veel boerenbedrijven die dreigen te stoppen en er is een trend naar steeds grotere bedrijven. Van belang is dat zoveel mogelijk kleine boeren aan de slag blijven. Steun aan die boeren is wel degelijk een goed initiatief. D66 is het daar niet geheel mee eens, want er wordt dan geen richting aangegeven; een coach zou ook kunnen adviseren om de schaal te vergroten. D66 steunt het voorstel van de VVD. De SP: wat nu voorligt is een verdere concretisering van plannen die al een tijd in ontwikkeling zijn. De plannen zijn dusdanig uitgewerkt dat er in de Voorjaarsnota 2,3 miljoen naartoe gaat. Bij een vitaal platteland denkt de SP aan iets heel anders dan aan de huidige ontwikkelingen op het platteland. Er blijven steeds minder boerenbedrijven overeind, er komen steeds grotere veestapels die in steeds grotere stallen worden gehuisvest. Terecht maakt ook het college zich daarover zorgen. Zullen de in dit stuk genoemde maatregelen er daadwerkelijk aan bijdragen dat het tij gekeerd wordt? De SP pleit voor meer kleinschalige boerenbedrijven, alleen lijkt de huidige markt er niet voor geschikt en het politieke klimaat is er ook niet naar om het bedrijf financieel te steunen. Boerderijen die niet meer in bedrijf zijn zouden bijv. zonnepanelen kunnen plaatsen. De vraag is echter of het wenselijk is op veel plaatsen de agrarische bijgebouwen te vervangen door zonneakkers. De SP ziet meer in het vervangen van asbestdaken door zonnepanelen. Het is bekend dat dat project is afgelopen, maar het zou wellicht een goede bijdrage kunnen zijn om de ondernemer te helpen om zijn bedrijf overeind te houden. Qua proces vraagt de SP zich af of altijd alle belanghebbenden op de juiste wijze betrokken zijn geweest. Er is weinig terug te vinden over betaalbaar wonen op het platteland, zorgboerderijen en de mogelijkheid die de huidige ondernemers daarin kunnen hebben. Een gezond platteland is een gemixt en veelzijdig platteland. De trend dat het platteland ongezonder wordt is ook onderbelicht gebleven. Minder kunstmest is een doel dat de SP onderschrijft. Veestapels blijven echter groeien en dan blijf je ondanks positieve maatregelen toch zitten met meer uitstoot. Handhaving van de regels over mest uitrijden en de bijbehorende administratie zou ook moeten bijdragen aan een gezondere leefomgeving. De indruk bestaat dat daarin tekortgeschoten wordt. Gaan we met deze agenda daadwerkelijk het tij keren, of is het niet ambitieus genoeg? De PvdA ziet in de eerste plaats mooie initiatieven als voedselcoöperaties, streekproducten, natuur-inclusieve landbouw, het sluiten van kringlopen en meer biodiversiteit. Punt van aandacht: de ondernemerscoach. Het valt buiten de acht afgesproken thema s en krijgt toch een behoorlijk bedrag mee. Los daarvan heeft de fractie ook moeite met de inhoud. De individualiteit is jammer en er zitten geen kaders bij. Coaches kunnen bij wijze van spreken ook bedrijven coachen die buiten de gestelde kaders vallen. Een ander punt is veehouderij en gezondheid. Dan gaat het veel over techniek, het delen van kennis, maar wat wordt er concreet mee gedaan? Wordt de kennis actief gedeeld met ondernemers, burgers en gemeenten, of moet men er om vragen? Aandacht voor gezondheid en het betrekken van de omgeving zijn essentieel als het gaat om vitaal platteland. De gedeputeerde heeft eerder toegezegd dat de provincie zowel gemeente als omwonenden actief gaat informeren om te zorgen voor een goede dialoog als het gaat om de gezondheid rond de uitbreiding van veehouderijen. Weten de gemeenten van de handreiking Beoordeling gezondheid en milieu veehouderij van RIVM en GGD? Wordt er gebruik van gemaakt? Verder is het jammer dat er weinig geld gaat naar projecten die zorgen voor meer natuurinclusieve landbouw en biodiversiteit. Waren die er niet? De PVV: GS geven aan dat de decentrale overheid weinig invloed heeft op het in standhouden van de economische basis om het vitale platteland te houden. De economische basis is een van de belangrijkste pijlers daarvoor. We zien ook niet in hoe de voorgestelde projecten 7

8 daaraan bijdragen. Daarnaast vragen wij ons af welke doorbraken worden verwacht van de voorgestelde projecten. Worden aan de projecten, onder meer de coaches, concrete doelen gesteld en wordt daaraan getoetst aan het einde van de looptijd? De ChristenUnie vindt dat het agendapunt een vitale bespreking verdient. Kernwoorden zijn vrij, overal en variatie. De agrariër speelt daarin inderdaad een centrale rol. Als een van de plannen is de boeren te coachen dan denkt de fractie dat het met alle acht thema s is verbonden. Een gezonde, frisse agrariër zal invloed kunnen uitoefenen op alle aspecten die wij als voorwaarde hebben meegeven voor de agenda vitaal platteland. Opvallend is dat er niet vanuit alle regio s evenveel is gereageerd. In welke regio s kan die betrokkenheid beter en wat gaat provincie daaraan doen? Het moet overal in de provincie merkbaar zijn dat we een vitaal platteland nastreven. Volgens de ChristenUnie moet je aan de voorkant de juiste maatregelen nemen om coaching zoveel mogelijk te voorkomen. Dit is evenwichtig terug te vinden in de agenda. Verder wil de fractie speciale aandacht vragen voor de VAB-locaties. Daar zijn er veel van en wij zouden zeer creatief moeten zijn met elkaar om te werken aan de vrijheid op het platteland. Daarbij denkt zij uitdrukkelijk aan een groen-voor-rood-regeling. De SGP heeft met heel veel instemming geluisterd naar de woorden van ChristenUnie en CDA. De SGP is blij met de agenda vitaal platteland. In de Statenbrief staat terecht dat de landbouw manifest gebruiker is op het platteland en die heb je dus nodig om het platteland vitaal te houden. Als de coach het beleid van de provincie of gemeente bij de boer doordrukt dan hoeft het niet van de SGP. Het gaat erom dat de coach niet de keuze maakt, maar de ondernemer de spiegel voorhoudt en dwingt een bewuste keuze voor de toekomst te maken. Hebben ondernemers niet zelf die mensen in de buurt? Een vitaal platteland is voor de SGP een platteland waar het goed wonen, werken en recreëren is. Voor GroenLinks is dat een platteland waar voedselproductie, recreatie, wonen, natuur en biodiversiteit hand in hand gaan. Er is voor alles plek is en alles kan bloeien. Nu is er altijd sprake van conflicterende belangen. GroenLinks denkt dat de agenda vitaal platteland een stukje kan bijdragen aan het opheffen van de conflicterende belangen, maar het gaat lang niet ver genoeg. De fractie sluit zich aan bij de opmerkingen van D66 en PvdA over coaches. Ander punt is de onevenredigheid van de verdeling van de middelen. De provincie moet niet alleen aansluiten bij waar de energie zit, maar ook daar waar de energie niet zit, daar zouden wel eens de grootste gaten kunnen vallen. Voorzetting eerste termijn in PS 27 juni Dhr. Van der Veer (PvdDieren) denkt bij een vitaal platteland aan geluid van weidevogels, koeien in de wei, bermen met bloemen etc. De ontwikkelingen zijn helaas anders. De notitie spreekt hem te weinig aan. Wat wordt met streekproduct bedoeld, met de juiste ondernemer op de juiste plek? De varkens moeten op de juiste plek komen, op een bedrijf waar ze naar buiten kunnen en een modderpoel hebben. Vorige week heeft de commissie een goed voorbeeld gezien van natuurinclusieve landbouw. Heeft de gedeputeerde daarvan een verslag gezien en gaat hij die informatie gebruiken? Vrijkomende gebouwen in krimpgebieden kun je slopen. Plaats zonnepanelen waar verbruik is of waar ze functioneel zijn. Noord-Brabant wil graag de interimwet veedichte gebieden. Onze gedeputeerde heeft zich er kritisch over uitgelaten. Jammer dat de gedeputeerde Noord-Brabant niet wil steunen, want dat is veel nuttiger dat de voorliggende notitie. Dhr. Van Dijk (GS) antwoordt dat vorig jaar het proces voor de agenda vitaal platteland is begonnen. Na twee discussies met de commissie is een grote bijeenkomst belegd om ideeën op te halen en elkaar te versterken. Toen is aan mensen gevraagd om in april met projecten te komen. In november 2016 hadden we zeven thema s en een overkoepelend onderwerp, hoofdstuk 4a, de positie van de ondernemers. Daar is de problematiek van de erfbetreders en onafhankelijk advies benoemd. Op sommige thema s zijn minder projecten binnengekomen dan gehoopt, bijvoorbeeld de vrijkomende gebouwen (VAB), of natuurinclusief ondernemen. GS zijn voornemens in november met een tweede ronde te komen. Mogelijk zijn er dan projecten wel klaar, die nu nog moesten worden afgewezen. Op de vraag wat doorbraakprojecten zijn antwoordt hij dat deze echt iets moeten toevoegen. In het Engels noemt men dat gamechanger. De ondernemersbegeleiding noemt hij een overkoepelend thema. Bevoogdend doet geen recht aan het voorstel. Het gaat erom dat ondernemers door veel erfbetreders worden bezocht, maar die hebben allemaal hun eigen boodschap. Het zijn echter vaak emotionele discussies over hoe je met je familiebedrijf moet omgaan, of je het niet moet beëindigen. Deze dingen zijn vaak moeilijk bespreekbaar te maken. Twee regio s vonden het belangrijk de 8

9 vitaliteit van de ondernemers overeind te houden. Er wordt geen beleidsmatige boodschap in die spiegelgesprekken ingebracht. Omdat het initiatief van onderop kwam vond het college het belangrijk het project toe te voegen. Gezien de discussie hebben de regio s laten weten het project nu in te trekken en pilots te gaan doen. Na de zomer komt men dan weer terug met de resultaten, mogelijk met een aangepast voorstel. Bij de Voorjaarsnota wordt een amendement over ondernemenerscoaches ingediend. Het college kan dat ondersteunen. M.b.t. de interimwet veedichte gebieden: in de Statenbrief (PS ) daarover staat duidelijk dat er één unaniem geluid door IPO namens de 12 provincies is uitgebracht. Dhr. Meerburg (VVD) zegt over de ondernemerscoaches: als je je specifiek op agrariërs richt met coaches zit daar een bevoogdend element in. Zijn er geen quick-scans te maken van een bedrijf, een heldere analyse? Daarmee zou voor de VVD de kou uit de lucht zijn. Dhr. Van Baak (CDA) vindt het goed dat we met concrete projecten de vitaliteit gaan verbeteren. Hij constateert dat de ondernemerscoaches nu zijn teruggetrokken door de indieners. Hij zou het betreuren als ze niet terugkomen. Het CDA hecht nl. wel aan de rol die aan de ondernemerscoaches is toebedeeld. Het gaat om mensen die met de ondernemers een goed gesprek aangaan en hen helpen met waar ze mee geholpen willen worden. Hij had gehoopt dat er een technische oplossing zou zijn, zodat het amendement op de Voorjaarsnota niet nodig zou zijn. Dhr. Hellegers (D66): als je al een coach instelt, laat hem dan juist wèl richting geven, naar innovatie, naar natuurinclusieve landbouw. Zet de agrariër op het pad naar de toekomst. Hij merkt op dat er in het plussenbeleid ook regels over VAB s zijn opgenomen. Het voorstel van de VVD past z.i. niet in de systematiek. Mw. Vollebregt (SP) denkt bij vitaal platteland aan een gezonde provincie, gezonde mensen, gezonde natuur en gezonde bedrijfsvoering. Daar is nog een lange weg te gaan. De SP is blij dat er op al deze vlakken groeiende ontwikkeling en visie en inzicht is, maar is beducht voor vergroting van bedrijven. De SP wil het houden bij familiebedrijven. De emissiebeperkende technieken moeten nog verbeterd worden. Tot het zo ver is zouden nieuwe stallen opgeschort moeten worden. Komen de coaches in de plaats van de Dienst Landbouwvoorlichting? Mw. Hedin (PvdA) wordt blij van de initiatieven, met uitzondering van de ondernemerscoaches. Ze vraagt naar de initiatieven op dat vlak van andere provincies en ze hoorde ook over een landelijke stichting Zorg en tuinders. Dhr. Wijnne (SGP) benadrukt dat de coach niet met de boodschap van het overheidsbeleid op pad gestuurd moeten worden. De boeren voelen zich in de steek gelaten door de overheid. Als je gezamenlijk tot verbetering komt bouw je aan een vitaal platteland. Hij houdt een pleidooi voor behoud van oude rassen huisdieren. Hierover is een brandbrief aan PS gestuurd. Hij roept GS op daarover in gesprek te gaan en dient motie 17M33 in. Dhr. Maouche (GroenLinks) ziet bij een vitaal platteland een landschap waar alles wat leeft tot zijn recht komt, ook de natuur, biodiversiteit en het landschap. De plannen zijn een eerste stap, maar bij lange na niet de radicale stap die nodig is. Het betekent wel dat sommige dingen minder ruimte krijgen, dat er regels worden gesteld. T.a.v. de coaches sluit hij zich aan bij D66. De motie van de SGP is sympathiek. In Nederland hebben we een aantal bijzondere landbouwhuisdierrassen. Het is de moeite waard daar aandacht aan te geven. Voor Dhr. Bruins (50PLUS) betekent een vitaal platteland dat er grenzen zijn aan groei, aan vervuiling, aan het aantal dieren. Over waar die grenzen liggen moeten we nadenken. Hepatitus E komt vaak voor in de omgeving van varkensstallen, er zijn negen waterputten gesloten in Gelderland. We moeten een andere kant op. Dhr. Van Dijk (GS) vindt de motie over zeldzame huisdierrassen te snel. Hij is bereid een gesprek aan te gaan, maar het geven van subsidie is te snel, te veel een blanco cheque. Als de motie wordt beperkt tot een gesprek over welke rol de stichting kan spelen in de uitvoering van het beleid, is zijn bezwaar weggenomen. Hij vindt het verstandig over de ondernemerscoaches na de zomer van gedachten te wisselen. Hij is wel verbaasd dat gezegd wordt dat een coach niet nodig is, omdat met ervoor kiest ondernemer te zijn. In de programma s Ik start smart en Ik groei smart zijn immers ook coaches voor ondernemers. Hij wil ervoor waken dat een boodschap wordt meegegeven, want dan moeten we zelf een voorlichtingsdienst in het leven roepen. Het gaat erom ondernemers die daar behoefte aan hebben een spiegel voor te houden. In Overijssel en Noord-Brabant wordt al met het model gewerkt en die ervaring zal worden meegenomen. De voorzitter sluit de beraadslagingen. Dhr. Van der Veer (PvdDieren) verzoekt als punt van orde om moties en amendementen niet 9

10 meer van handtekeningen te voorzien, want deze moeten weer geblindeerd worden voor publicatie. De voorzitter meldt dat het reglement van orde van PS wordt gemoderniseerd. Daarin zal ook dit meegenomen worden. Dhr. Wijnne (SGP) past motie 17M33 aan n.a.v. de opmerkingen van de gedeputeerde. De motie wordt bij agendapunt 11, Voorjaarsnota in stemming gebracht. 10 Heropening en stemming over de voorstellen die dinsdagavond zijn besproken Zie bij de diverse agendapunten. 11 Voorjaarsnota 2017 (PS ) Dhr. De Haan (VVD) dient naar aanleiding van de bespreking van de Agenda Vitaal Platteland amendement 17A15 in. De VVD is voorstander van een krachtige en stevige overheid. Om het economisch perspectief de komende jaren te voorzien van de nodige dynamiek is er in de Voorjaarsnota gekozen voor een andere systematiek ten aanzien van mobiliteit. Er is gekozen voor een langjarige aanpak. Dit betekent meer zekerheid en GS kunnen hierdoor makkelijker zaken doen. Dit geld is in zijn algemeenheid gelabeld voor mobiliteit. Voor de doortrekking van de A15 moet een bedrag van 60 miljoen aan potentiële tolinkomsten worden gerealiseerd. Hoe kijkt het college hiernaar? Het zou de VVD een lief ding waard zijn als hier een andere dekking voor gevonden wordt. Een ander belangrijk project is de railterminal Gelderland. Er wordt op dit moment druk onderhandeld met diverse partijen om tot overeenstemming te komen. Daaromheen is de gebiedsopgave uitgevouwen waardoor het mogelijk wordt om een aantal klappen in één keer te slaan. De VVD roept de gemeenten in dit gebied expliciet op om hun kans te pakken. Laten zien dat we ook in staat zijn om in deze provincie de economische vruchten te plukken van de Betuweroute en de daaromliggende bedrijventerreinen. De Dorpensingel Nijmegen-Lingewaard is een punt van zorg. Hier is al uitvoerig over gesproken maar het lijkt niet op te schieten. Dat ziet iedereen, de bewoners ook. Hij dient motie 17M34 in waarin staat dat de provincie altijd bereid geweest is om hierin participatief te deelnemen en roept op om nu het voortouw te nemen. Lukt het dan nog niet dan is het wat de VVD betreft ook echt klaar. De VVD is groot voorstander van duurzaamheid. Dit is inmiddels wel een containerbegrip geworden. We willen duurzaamheid altijd koppelen aan innovatie. Dat moet het kenmerk worden van de provincie Gelderland. Daarin moeten we investeren en een heldere visie ontwikkelen voor de langere termijn. Hij dient motie 17M35 in om te komen met voorstellen voor de verlaging van de opcenten. Dit is binnen het belastingbereik van de provincie de enige belasting waar we zelf concreet mee aan de slag kunnen. Dhr. Zoet (CDA) geeft aan dat er veel gevraagd wordt van de boeren. Dit is een sector vol in beweging, die onder de loep ligt. De moderne boer is manager geworden. De vraag is of iedere ondernemer hier een slag in heeft weten te maken. De agrariërs zijn ook natuurbeheerders. Er kan veel meer gedaan worden aan het beheer van de weidevogel. Het aantal edelherten en wilde zwijnen is fors toegenomen en ze zorgen buiten hun leefgebied voor overlast. Hier moet een goede balans in komen. Verkeersveiligheid staat bij het CDA hoog op de agenda. Verkeersonveilige plekken moeten in kaart worden gebracht en aangepakt worden. De algehele discussie over het Gelderse wegennet voeren we later dit jaar bij de bespreking van de wegennetvisie. Bij de midterm review is fors geld uitgetrokken voor mobiliteit. Een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor ons met de gemeenten maar ook voor de gemeenten onderling. Het CDA roept het college op om met voorstellen voor MIAMprojecten te komen. We zien dit graag terug in de Begroting Openbaar vervoer moet slimmer, toegankelijker en duurzamer voor iedereen worden. Het openbaar vervoer in onze provincie en de aansluitingen naar onze buren blijven onze aandacht vragen. De huizenmarkt is in een razendsnel tempo van dalend naar stijgend gegaan. Er lijkt weer krapte op de woningmarkt te ontstaan. Hij vraagt de gedeputeerde om bovenop deze ontwikkelingen te blijven zitten en mee te bewegen met deze snelle veranderingen. Veel organisaties in Gelderland zetten zich in voor cultuur. Ook hier gaat veel goed en ondersteunen we als provincie veel initiatieven. Het CDA wil meer inzicht in de gestelde criteria van de tendersystematiek en zal hier schriftelijke vragen over stellen. Allesomvattend gaat het voor het CDA om de leefbaarheid van Gelderland, voor nu maar ook zeker voor de toekomst. Kom met goede plannen ten aanzien van energietransitie en durf ze te realiseren. Neem verantwoordelijkheid, ook als het om windmolens gaat. Er zijn vele prachtige sportevenementen in deze provincie maar houdt het realiseerbaar en realistisch. Gelderland gaat zorgvuldig om met de publieke gelden. Pas op dat we als de provincie geen uitleenbank worden. Het CDA wil graag meedenken over lastenverlichting voor de burgers en steunt de 10

11 motie van de VVD. Het CDA doet een oproep aan de gemeente Arnhem om samen met de provincie gastvrij te zijn voor de bezoekers van het provinciehuis ten aanzien van het parkeren. Mw. Van der Schalk (D66) zegt dat de extra middelen vanuit de midterm review via deze Voorjaarsnota gelijk weer worden ingezet: 10 miljoen voor het Topfonds. Dit geeft een belangrijke impuls aan de sterke circulaire economie en werkgelegenheid. De provincie Gelderland is in staat om de kerntaak economie op strategisch niveau in te vullen. Afgelopen week werd de noodklok geluid over het tekort aan MBO ers. Hoe zetten we het MBO weer in zijn kracht? D66 wil vooraf investeren in plaats van achteraf compenseren. Het afgelopen jaar hebben PS besluiten genomen over de diverse gebiedsopgaven. Ze wil twee projecten even uitlichten. Als eerste de reservering voor de ontwikkeling van Nijmegen Heijendaal. In de investeringsagenda Arnhem-Nijmegen is dit een van de prioriteiten. Ze is blij dat GS in deze Voorjaarsnota op dit onderwerp doorpakken. De reservering voor het World Food Centre (WFC) is een goed voorbeeld van samenwerking tussen bedrijven, universiteit en de diverse overheden. Het is zowaar niet in de Randstad beland en daarom goed voor het vestigingsklimaat in Gelderland. D66 gaat akkoord met deze reservering met de toezegging dat er nog een Statenbrief volgt met de nadere voorwaarden. GS besteden uitgebreid aandacht aan de omgevingsvisie in deze Voorjaarsnota. De wet zegt dat we moeten participeren maar stelt hier geen eisen aan. Voor D66 is belangrijk dat deze processen goed geborgd zijn en dat het afwegingskader van te voren helder is. D66 vindt samenwerking in Gelderland op de diverse thema s in de Omgevingswet van groot belang. Wellicht kan dit binnen de Gelderland Academie een plek krijgen. Een goede uitvoering van de omgevingswet staat of valt met een goede ontsluiting van de informatie. Ze vraagt aandacht voor de toegankelijkheid van informatie voor alle inwoners. D66 heeft de internationale blik van dit college altijd warm ondersteund. In de Benelux-strategie van Nordrhein-Westfalen zijn we een kleine broer. Afgelopen mei heeft D66 een onderzoek openbaar vervoer in de grensregio aangeboden aan de gedeputeerde. D66 is vóór lastenverlichting en vóór modernisering van de belastinggrondslag voor de provincie. Tegelijkertijd vormen de opcenten een groot deel van de structurele inkomsten van de provincie. Dhr. De Vos (SP) geeft aan dat de midterm review het gras voor zijn voeten heeft weggemaaid. Een flink aantal van de speerpunten van de SP zijn overgenomen. Er liggen nog een aantal punten waar we geen geld voor hebben kunnen reserveren. Een provinciale investering in cultuur op de Veluwe, in de Achterhoek en in Rivierenland is essentieel voor de leefbaarheid, innovatie en toerisme. Er moet wat de SP betreft meer flexibel geld naar de cultuur die buiten de boot is gevallen. We gaan met andere partijen op zoek naar een verbetering van het tenderbeleid met als doel: geef de cultuur buiten de grote steden extra aandacht. Een ander belangrijk punt voor hem zijn de sociale huurwoningen en duurzaam wonen. De wil is er wel maar het geld nog niet. Een heikel punt voor de SP is de tol op de A15. en de boete die je krijgt als je niet binnen 72 uur de tol hebt betaald. Wat de SP betreft hebben de Gelderlanders de brug al betaald en moet dat niet een tweede keer gebeuren via tolheffing. Hoe zit het met de privacy van de automobilist? De SP roept op om elke Gelderse belastingbetaler een gratis jaarkaart te geven. Hij dient hiervoor motie 17M36 in. De SP vraagt extra aandacht voor de Gelderse landbouw en veeteelt. We hebben het contact met de Gelderse natuur en de herkomst van het voedsel verloren. Dit geldt voor consumenten en producenten. Alles moet efficiënter. Dit gaat ten koste van onze band met de natuur en we spelen met onze eigen gezondheid. Er is een groeiende groep Gelderlanders die net als de SP terug wil naar meer kleinschalige landbouw en veeteelt. We willen weten waar ons eten vandaan komt en of het duurzaam is geproduceerd. We willen dat boeren een eerlijke boterham kunnen verdienen en dat ons platteland leefbaar blijft. De provincie subsidieert vernieuwende projecten zoals de smaakacademie Achterhoek. De SP gaat door met het maken van mooie plannen voor Gelderland. Dhr. Kerris (PvdA) zegt dat de donkere wolken van de financiële en economische crisis zijn opgetrokken. Het aantal mensen zonder werk in Gelderland is vrijwel gehalveerd en de jeugdwerkloosheid staat nu op het laagste niveau in acht jaar. Met Steengoed Benutten, met een gerichte inzet van het ro-instrumentarium en met een gedragen detailhandelaanpak laten we de binnensteden weer opfleuren. En samen met gemeenten, woningcorporaties en andere partners maakt dit college een plan voor goedgeïsoleerde woningen. Kijkend naar de komende twee jaar zijn er echter nog problemen genoeg. Nog steeds wachten te veel mensen op een passende woning. Gelukkig zijn er gemeenten als Apeldoorn die daadwerkelijk willen aanpakken. Maar Apeldoorn staat niet alleen, de woningmarkt is regionaal. Hij daagt alle gemeenten in de regio dan ook nadrukkelijk uit om met een gedragen en onderbouwd plan te 11