TAAL- EN INTERACTIEVAARDIGHEDEN IN DE KINDEROPVANG. Werkboek deelnemers Bijeenkomst 3

Transcriptie

1 TAAL- EN INTERACTIEVAARDIGHEDEN IN DE KINDEROPVANG Werkboek deelnemers Bijeenkomst 3

2 Opdracht 3.1 Werkblad 3.1 Leren van en met collega s Presenteer de opbrengsten van de intervisie Bespreek de verschillende oplossingen en de motivatie erbij voor deze casus. Wat zijn de sterke en zwakke kanten, de voor- en nadelen van een bepaalde aanpak? Wat heb je er van geleerd; zou je nu anders reageren? Wat hebben de anderen ervan geleerd?

3 Opdracht 3.2 Werkblad 3.2 Koen klimt op de glijbaan en glijdt naar beneden. Daarbij stoot hij zijn arm tegen de zijkant. Hij lijkt zich groot te houden, maar je ziet dat hij over zijn arm wrijft. Je wilt naar hem toegaan om hem te troosten, maar een ander kind loopt al op Koen af. Zij praat tegen hem en slaat haar arm om Koen heen. Wat doe je? Twee kinderen rennen door het lokaal. Je snapt het best, het regent buiten en de kinderen konden al de hele dag niet naar buiten. Ze moeten kennelijk wat energie kwijt. Wat doe je? Bespreek deze of eigen voorbeelden met elkaar en noteer tips en tricks om straks toe te kunnen voegen aan de teamactiekaart.

4 Opdracht 3.3 Teamactiekaart Respect voor autonomie en taal Van de training. naar de praktijk Hoe ging het? Wat zijn de opbrengsten van vandaag? (verzamel op een poster) Wat gaan we doen deze periode? Interactievaardigheid: nieuwe inzichten en tips, aandachtspunten taal: Wij gaan. De poster ophangen Nadenken en erover praten wat dit voor ons betekent De inzichten direct toepassen Elkaar erop aanspreken (feedback geven) Elkaar observeren en filmen.. Wanneer: tijdens het werk / in de pauze / Hoe: ieder voor zich/ in koppels / Wanneer komen we erop terug? Wat hebben we gedaan? Welke nieuwe inzichten/tips hebben we? Zijn we tevreden? Wat kunnen we nog verbeteren? Hoe gaan we dat aanpakken?

5 Opdracht 3.4 Werkblad 3.4 Bekijk het fragment TINK Structureren en grenzen stellen. Gebruik daarbij de Kijkwijzer Interactie en Taal (het deel over structureren en grenzen stellen). Beantwoord in groepjes de volgende vragen: Welke gedrag van de pedagogisch medewerker past bij Structureren en Grenzen stellen? Wat zegt de pedagogisch medewerker? Hoe draagt haar taal bij aan structureren en Grenzen stellen? Wat zou je zelf anders doen? Wissel in je groepje antwoorden uit. Plenair nabespreken Opdracht 3.5 Werkblad 3.5 Probeer je eens voor te stellen dat je terecht komt in een totaal vreemd land, in een vreemde cultuur, waar je de regels en de taal niet kent. Hoe voel je je? Hoe gedraag je je? Heb je zelf wel eens zoiets meegemaakt, dat er allerlei ongeschreven regels en gewoonten bleken te zijn die jij niet kende? Hoe voelde je je? Wat deed je? Wat hielp? In Alice in Wonderland van Lewis Carroll komt Alice op een feestje terecht: de Maartse Haas, de Hoedenmaker en een Zevenslaper vieren hun onjaardag. Ze zitten dicht op elkaar aan een hoekje van een grote tafel en roepen naar Alice: Geen plaats, geen plaats!. Alice zegt verontwaardigd dat er plaats genoeg is en gaat zitten. Wil je wat drinken? vraagt de Maartse Haas, maar Alice zegt dat er geen drinken op tafel staat. Er is ook niets te drinken, zegt de Maartse Haas. Dan was het niet erg beleefd van je om die aan te bieden, zegt Alice boos. Het was niet erg beleefd van jou om zo maar te gaan zitten, zegt de Maartse Haas. Opdracht 3.6 Werkblad 3.6 Stel, je bereidt een nieuwe activiteit voor. Bijvoorbeeld het maken van een Yoiko. Een Yoiko bestaat niet echt, maar voor deze opdracht zeggen we dat het een Oosterse kunstvorm is, waarbij we gebruik maken van inkt, lijm en zand. Eerst spuit je een groot vel papier nat. Dan teken je er met inkt abstracte figuren op. Daarna smeer je er op sommige plaatsen lijm op. Tot slot strooi je er voorzichtig zand overheen. Met een oude kam strijk je het zand uit over het papier. De kinderen hebben dit nooit eerder gedaan.

6 Bedenk eerst individueel hoe je dit aanpakt. Beschrijf hoe je deze activiteit structureert, en hoe je kinderen uitlegt wat de bedoeling is. Hoe geef je aan wat de kinderen wel en niet mogen/moeten doen? Oefen in tweetallen hardop en concreet wat je doet en wat je zegt. Spreek het plenair na en geef elkaar tips. Opdracht 3.7 Werkblad 3.7 Bekijk van de Kijkwijzer Interactie en Taal het onderdeel over Structureren en grenzen stellen. Denken: Delen: Uitwisselen: Wat zijn je eigen sterke en zwakke punten? Wissel in subgroepjes je zelfevaluatie uit. Je kunt je oordeel over jezelf eventueel bijstellen op basis van feedback van collega s. Deel je antwoorden met de grote groep. Structureren en grenzen stellen Wat doe je? Ik bied structuur door een vast en herkenbaar dagritme te hanteren Ik maak duidelijk wat de bedoeling is van een activiteit Ik heb extra aandacht voor het bieden van structuur aan nieuwe kinderen Ik hanteer grenzen tijdig (voordat het mis gaat) Ik pas rituelen en routines toe op de groep Ik zie er op toe dat de regels en afspraken nageleefd worden Wat zeg je? Ik bespreek met de kinderen wat we gaan doen en wanneer Ik benoem wat de regels en afspraken zijn die gelden op de groep (bijvoorbeeld tijdens de kring of bij het naar buiten gaan) Ik leg uit waarom de regels en afspraken er zijn Ik benoem gewenst gedrag Ik benoem de volgorde van de activiteiten (wat gaan we eerst doen en wat daarna) Hoe zeg je het? Ik spreek gestructureerd door de woorden eerst, dan, daarna te gebruiken Ik gebruik een positieve toon (zoals waardering wanneer een kind de regels goed naleeft) Ik leg verbanden uit met woorden zoals: daarom, omdat, als dan Ik spreek duidelijk en verstaanbaar Ik controleer of de boodschap overkomt Ik noem het kind bij de naam Ik maak oogcontact tijdens het spreken

7 Opdracht 3.8 Werkblad 3.8 Bekijk de Kijkwijzer Taal hieronder. Werk eerst voor jezelf. Kruis maximaal tien aspecten aan die jij belangrijk vindt voor deze interactievaardigheid. Bespreek met elkaar waarom je deze hebt aangekruist. Denk dan nog even na over wat jouw sterke en zwakke punten zijn op het gebied van taal voor deze interactievaardigheid. Zijn er punten waar je aan wilt werken?

8 Kijkwijzer Taal 1: dit doe ik bijna nooit, 2: dit doe ik af en toe, 3: dit doe ik regelmatig, 4: dit doe ik heel vaak Vul alleen de grijze vakjes in. De items daaronder zijn voorbeelden. Kijkwijzer Taal Wat zegt ze? Biedt rijk taalaanbod en benut mogelijkheden om te communiceren Bijvoorbeeld: o Benoemt wat ze doet en wat ze ziet o Benoemt de bedoeling en de gevoelens van het kind o Biedt voorbeelden aan van realistisch taalgebruik in gesprekken (bij spelen van rollen) o Gebruikt inhoudswoorden om te verwijzen (de beker, i.p.v. die) o Legt uit wat ze doet of wat er gaat gebeuren o Spreekt gestructureerd (duidelijke opbouw in het verhaal: eerst.., dan..) o Geeft uitleg van de betekenis van woorden o Spreekt in volledige zinnen (geen babytaal, kromtaal) o Controleert of de boodschap overkomt Geeft adequate feedback o Helpt het kind verwoorden wat het bedoelt o Vult aan wat het kind zegt met meer informatie o Herhaalt wat het kind zegt in correcte bewoordingen o Vraagt zo nodig naar meer informatie of de bedoeling Maakt contact met het kind o Maakt oogcontact tijdens het spreken o Laat merken dat ze luistert (verbale en non-verbale luisterresponsen) o Noemt het kind bij de naam Spreekt vriendelijk o Gebruikt kleine woordjes (maar, toch, wel, eens, even,.. ) o Gebruikt vriendelijke zinsconstructies (zullen we.., kun je..) o Gebruikt een vriendelijke zinsintonatie Gebruikt woorden correct o Kiest de juiste woorden (passend bij het kind en de situatie) o Gebruikt woorden op de goede manier Spreekt gevarieerd o Stelt verschillende soorten vragen (vooral open en uitnodigende vragen, niet alleen gesloten vragen) o Gebruikt verschillende soorten zinsconstructies (als-dan constructies, zinnen met meerdere werkwoorden, samengestelde zinnen, etc.) o Varieert met woorden, gebruikt synoniemen Spreekt correct o Maakt goede zinnen (een enkele grammaticafout mag)

9 Opdracht 3.9 Werkblad 3.9 Lees de tekst: Je wilt een prentenboek voorlezen en vraagt of de kinderen hun stoelen in de kring zetten. De meeste kinderen kennen het ritueel en zetten hun stoelen op de juiste plaats. Een paar kinderen hebben minder ervaring met het ritueel, of begrijpen (nog) niet wat de bedoeling is. Een jongetje schuift zijn stoel naar de kring. Hij krijgt te horen (eerst van andere kinderen) dat hij de stoel niet mag schuiven, maar moet optillen, op een bepaalde manier. Bedenk: Welke regels gelden er in deze situatie? Hoe leg je deze regels voor aan kinderen? Bespreek met elkaar. Kies met elkaar drie tot vijf regels uit die bij jou op de groep gelden, het liefst regels waar kinderen soms moeite mee hebben. Oefen in tweetallen met het uitleggen van regels met behulp van drie zinnen (situatie, regel, verwachting). 1. Wat is de situatie? 2. Wat is de regel? 3. Wat verwacht je van het kind?

10 Opdracht 3.10 Werkblad 3.10 Hoe reageer je als pm er in de volgende situaties wanneer het gaat om structureren en grenzen stellen? 1. Een peuter op je groep pakt speelgoed van een ander kind af. Wat doe je? Wat zeg je? Hoe zeg je het? Waar moet je vooral op letten? 2. Een peuter is deze week voor het eerst op de groep. Je wilt in de kring een verhaal voorlezen. Je maakt een kringetje met de kinderen, maar zij wil niet meedoen. Wat doe je? Wat zeg je? Hoe zeg je het? Waar moet je vooral op letten? 3. Een jongen van acht uit de naschoolse opvang is heel erg druk. Hij rent door het gebouw, terwijl je samen met de kinderen een bordje hebt opgehangen: Wilde spelletjes buiten! Wat doe je? Wat zeg je? Hoe zeg je het? Waar moet je vooral op letten?

11 Opdracht 3.11 Werkblad 3.11 Denk aan een recent voorbeeld uit je eigen groep, waar je een probleem tegenkwam dat te maken had met het bieden van structuur en het stellen van grenzen. Beschrijf dit voorbeeld aan de ander aan de hand van de volgende vragen: Op wat voor soort activiteit had het voorbeeld betrekking? (was het tijdens een verzorgingsmoment, een vrij spelmoment of een andere situatie). Waar zat het probleem? Waar liep je tegenaan? Wat deed je op dat moment? Wat was het effect op het kind?

12 Leren van en met collega s Voor de volgende bijeenkomst is het de bedoeling dat je een casus uit je eigen praktijk kiest en deze bespreekt met je collega s of maatje (intervisie). Beschrijf de casus en bespreek deze volgens de stappen van Tipkaart A Intervisie in het team of met je maatje. Je moet de opbrengsten van de casusbespreking kunnen presenteren dus denk alvast na over wat je geleerd hebt en wat ze daarover willen zeggen in de volgende bijeenkomst. Werkblad 3.12 Beschrijf jouw casus Bespreek de casus met je collega s Presenteer de opbrengsten van de intervisie in de volgende bijeenkomst

13 Naam:. Datum:. Individuele actiekaart 3 Structureren en Grenzen stellen Wat heb ik deze bijeenkomst Actieplan Wat ga ik doen deze week? geleerd/ gedaan? M.b.t. de Wat: interactievaardigheid Opletten hoe deze situatie op mijn werk voorkomt Een collega observeren Met mijn collega erover praten Deze situatie bewust oefenen Feedback vragen aan mijn collega Wanneer: Tijdens verzorging, vrij spel, gerichte speelleeractiviteit, Hoe: Samen met Zelfstandig Team Afspraak: Wat neem ik mee naar de volgende bijeenkomst: Filmfragment Beschrijving casus Foto Powerpoint M.b.t. taal Wat: Opletten of ik dit hoor of zie op mijn werk Een collega observeren Deze taal bewust oefenen en voorbereiden Feedback vragen aan mijn collega Erop letten dat ik het goed doe en mezelf beoordelen Taaloefeningen maken: zie Taaldossier en de Zelfstudiewijzer Waar / Wanneer: Op mijn werk Met een boek of krant Op tv Hoe: Samen met Zelfstandig Logboek Hoe ging het? Wat heb ik gedaan?

14 Tipkaart 3 Structureren en Grenzen stellen Spreek gestructureerd 1. Benoem de situatie: We gaan voorlezen. 2. Benoem de regel: Bij het voorlezen gaan we in de kring zitten. Als we de stoelen pakken, dan tillen we ze op. 3. Benoem wat je verwacht van het kind: Til je stoel maar helemaal op. Zet je stoel maar in de kring. Goed zo! Controleer of de boodschap overkomt Weet jij nog wat we straks gaan doen, Janne? Spreek duidelijk en verstaanbaar Jouw taal is het voorbeeld waarvan het kind moet leren. Praat daarom duidelijk verstaanbaar. Articuleer goed en kijk het kind aan als je praat. Praat in hele en correcte zinnen. Zeg dus niet: En nu slaapjes doen maar Ga nu maar lekker slapen. Gebruik lidwoorden. Dus niet: Is groot huis hè?, maar: Dat is een groot huis hè? Luister en benoem wat het kind zegt, voelt of bedoelt Heb je honger? We gaan over een kwartiertje eten. Noem het kind bij de naam Wil je een spelletje spelen, Sofie? Maak oogcontact

15