Projectverslag beroepsproduct 3 Het verbeteren van de kwaliteit van leerling verslagen in de onderbouw natuurkunde

Transcriptie

1 Projectverslag beroepsproduct 3 Het verbeteren van de kwaliteit van leerling verslagen in de onderbouw natuurkunde Student: Rafal Wietsma Studentnummer: Begeleider: Hans Poorthuis School: MHV Pantarijn Beroepsproduct 3, Opleiding natuurkunde 2 e graad, IA, Dossiernummer kennisbasis:

2 Inhoud Samenvatting... 2 Hoofdstuk 1. Inleiding Aanleiding en opdracht Context van de school in relatie tot het probleem Onderzoeksvraag Inleiding verkennend onderzoek Praktijkverkenning Inleiding Plan van aanpak en middelen Resultaten en conclusies Literatuurverkenning Inleiding Verkenning Conclusie... 7 Hoofdstuk 3: Het beroepsproduct Conclusie verkenning Ontwerpeisen Vormgeving product... 9 Hoofdstuk 4: Evaluatieonderzoek Inleiding en evaluatievragen Plan van aanpak en middelen Resultaten en conclusies evaluatie en presentatie Literatuurlijst Bijlage I: Vragenlijst leraren Bijlage II: Enquête leerlingen Bijlage III: Invulverslag Onderbouw Bijlage IV: Hulp bij verslag schrijven Bovenbouw Bijlage V: Het beroepsproduct

3 Samenvatting Leerlingen in de onderbouw hebben problemen met het maken van verslagen. De motivatie ligt laag en de kwaliteit is slecht. In de projectverslag staat beschreven wat het probleem is en hoe dit ontstaat, aan de hand van leerlingen enquêtes, interviews met docenten en het lezen van literatuur wordt er een uiteindelijk product geschreven. Dit product is in de vorm van een docentenhandleiding voor 3 lessen die het maken van verslagen bij leerlingen bevorderen. Ook wordt de nadruk gelegd op het motiveren van leerlingen om verslagen te schrijven. Uiteindelijk wordt het geheel geëvalueerd door weer de leerlingen een enquête te laten invullen, door verslagen te vergelijken en door met docenten in discussie te gaan. Hoofdstuk 1. Inleiding 1.1 Aanleiding en opdracht Leerlingen komen in de onderbouw natuurkunde voor het eerst in aanraking met het maken van verslagen. Ze hebben op de basisschool al werkstukken leren maken, maar een echt wetenschappelijk correct verslag is nieuw voor ze. Al een lange periode zijn de verslagen van leerlingen onder de maat. Vaak merken we dat leerlingen niet zo goed weten wat er allemaal in een verslag moet en hoe je een correct verslag schrijft. Hierdoor krijgen we verslagen die onder de maat zijn, of zijn we leerlingen eindeloos aan het helpen zonder dat hier een duidelijk systeem in zit. Dit was aanleiding van mijn sectieleider om mij de opdracht te geven een lessenreeks van 2-3 lessen te ontwikkelen om leerlingen een beter handvat te geven voor het schrijven van een verslag en zo de kwaliteit van de verslagen te verbeteren. Het product zal uiteindelijk een docentenhandleiding worden die ook door mijn collega s kan worden gebruikt. 1.2 Context van de school in relatie tot het probleem De school waar ik les geef is een Montessori school. Dit betekend voor ons dat de vrijheid die wij leerlingen geven erg groot is. Hierdoor is ook de relatie tussen docenten en leerlingen erg vriendelijk en informeel. Wanneer leerlingen een opdracht krijgen en hier zelf aan moeten werken is er een lage drempel voor leerlingen om docent vragen te stellen. Wanneer leerlingen er voor kiezen om geen vragen te stellen weet de docent niet altijd hoe en in welke richting het werk van de leerling zich vordert. Dit kan leiden tot producten die ver zitten van het beoogde product van de docent. Hierdoor is er in het verleden voor gekozen om leerlingen niet meer de volledige vrijheid te bieden wanneer het aankomt op het maken van verslagen, maar om ze een soort invulblad te geven. Door dit systeem kwam het product van de leerling weer meer in de richting van het beoogde product van de docent. We merken nu dat de leerlingen in de bovenbouw meer problemen krijgen met het schrijven van natuurkundige verslagen. Dit ligt waarschijnlijk aan het feit dat ze in de onderbouw te weinig ervaring opdoen. Er is nu besloten om een lessenreeks te maken waarin docenten duidelijk aan leerlingen kunnen uitleggen waarom een verslag gemaakt moet worden, maar vooral hoe het er uit moet zien. Door hier meer structuur in te bieden proberen we de onderbouw leerlingen beter voor te bereiden op de bovenbouw. 1.3 Onderzoeksvraag De onderzoeksvraag luidt als volgt: Hoe kan ik binnen de sectie natuurkunde onderbouw van het MHV Pantarijn de kwaliteit van natuurkundige verslagen van HVG leerlingen verbeteren? Hoofdstuk 2: Verkennend onderzoek 2.1 Inleiding verkennend onderzoek Om de verkenning van het onderzoek te starten zijn er verschillende deelvragen vanuit de hoofdvraag opgesteld: 1. Hoe maken leerlingen in de onderbouw nu verslagen? 2. Hoe moeten leerlingen verslagen maken in de bovenbouw? 3. Waarom maken we verslagen? 4. Wat hoort er allemaal in een verslag? 5. Hoe zien de onderdelen binnen een verslag eruit? 6. Wat verwachten leraren in een verslag en waar let ze op wanneer ze een verslag nakijken? 7. Op welke manier kun je het maken van een verslag goed overbrengen aan de leerlingen? 2

4 Deelvraag 1 t/m 6 zal ik vanuit de praktijk beantwoorden om een goed beeld schetsen over hoe onze leerlingen en docenten over dit onderwerp denken. Hierop kan uiteindelijk worden ingespeeld met her beroepsproduct. Deelvraag 7 zal ik beantwoorden aan de hand van literatuur 2.2 Praktijkverkenning Inleiding De onderzoeksvraag waar dit beroepsproduct over gaat luidt: Hoe kan ik binnen de sectie natuurkunde onderbouw van het MHV Pantarijn de kwaliteit van natuurkundige verslagen van HVG leerlingen verbeteren?. Om hier achter te komen zijn er verschillende deelvragen geformuleerd die door leraren en leerlingen zullen worden beantwoord om zo alle perspectieven binnen de school mee te nemen in de verkenning Plan van aanpak en middelen De verschillende deelvragen worden ieder op een eigen manier beantwoord. 1. Hoe maken leerlingen in de onderbouw nu verslagen? Om hier achter te komen zal ik met collega s in discussie gaan en zal ik materiaal bekijken wat nu gebruikt wordt om leerlingen verslagen te laten schrijven. Als resultaat zal ik een korte samenvatting van het gesprek met docenten en een voorbeeld practicum verzamelen. 2. Hoe moeten leerlingen verslagen maken in de bovenbouw? Ook om hier achter te komen zal ik met collega s in discussie gaan en zal ik materiaal bekijken wat nu gebruikt wordt om leerlingen verslagen te laten schrijven. Wederom zal het resultaat een korte samenvatting van het gesprek met docenten en een voorbeeld practicum zijn. 3. Waarom maken we verslagen? Om deze vraag te beantwoorden zal ik met mijn collega s in discussie gaan waarbij ook mijn mening als academicus mee telt. Ik gebruik daarbij de vragenlijst voor leraren (zie bijlage I). Naast het perspectief van de docenten ben ik ook benieuwd naar het perspectief van de leerlingen. Hiervoor zal ik een kleine enquête afnemen in de klas (zie bijlage II). Als resultaat zal ik de ingevulde vragenlijst hebben met daarop de mening van verschillende docenten en zal ik de ingevulde leerling enquête verwerken. 4. Wat hoort er allemaal in een verslag? Ook voor deze vraag ben ik benieuwd naar het perspectief van de leraren en van de leerlingen. Met de leraren ga ik hierover wederom in discussie (zie bijlage I) en de leerlingen laat ik hierover een enquête invullen (zie bijlage II). 5. Hoe zien de onderdelen binnen een verslag eruit? Hiervoor zal ik met leraren in discussie gaan met als houvast de vragenlijst voor leraren (zie bijlage I). Daarnaast ben ik ook benieuwd wat leerlingen hierover al weten en verwachten. Door deze informatie alvast te verzamelen kan ik met het maken van de lessenreeks al de beginkennis van de leerling inschatten. Deze vraag zal dus ook op de leerling enquête staan (zie bijlage II). 6. Wat verwachten leraren in een verslag en waar let ze op wanneer ze een verslag nakijken? Ik zal hierover met leraren in discussie gaan (zie bijlage I) en eventuele bestaande beoordelingstabellen verzamelen. Het doel van deze vraag is om hier uiteindelijk een eigen beoordelingstabel van te maken voor de lessenreeks Resultaten en conclusies Data verzamelen Ik heb in totaal met 3 leraren in discussie gegaan, waarvan er één lesgeeft in de bovenbouw, één in de onderbouw en één in onder en bovenbouw. 3

5 Resultaten Hier bespreek ik de resultaten die uit de gesprekken met docenten kwamen en geef ik grafisch de uitslag van de leerlingen enquête weer. Resultaten leraren discussie 1 A Maken de leerlingen in de onderbouw nu verslagen? B Hoeveel verslagen per jaar zijn dit ongeveer? C Wat is de kwaliteit van deze verslagen? Jazeker! We geven in een jaar grofweg 5 toetsen en geven per toets een klein cijfer voor een SO of voor een practicum met verslag. Voor sommige hoofdstukken is een practicum met verslag wat lastiger dus kiezen we voor een SO als tussentijdse test. Uiteindelijk komen we op ongeveer 3 verslagen per jaar voor de 2 e en 3 e klas. De kwaliteit is erg wisselend. Ze maken de verslagen altijd in groepjes en we zien dat de groepjes met goede leerlingen relatief goed scoren op een verslag. De slechter presterende leerlingen doen het op de verslagen vaak rampzalig. We zien dat ze zich geen raad weten met een verslag en ook niet snel naar de docent toestappen voor hulp, iets wat de leerlingen die goed presteren wel sneller geneigd zijn om te doen. 2 A Maken de leerlingen in de bovenbouw nu verslagen? B Hoeveel verslagen per jaar zijn dit ongeveer? C Wat is de kwaliteit van deze verslagen? In de bovenbouw maken leerlingen voor natuurkunde praktische opdrachten. Dit zijn er voor VWO in ieder jaar 2. Voor HAVO zijn dit er in het 4 e jaar 2 en in het 5 e jaar 1. De kwaliteit van deze verslagen verschilt enorm. Vooral in de HAVO merken we dat leerlingen niet goed weten hoe een verslag in opgebouwd en wat er per onderdeel van ze verwacht wordt. Hierdoor is ook de motivatie om een verslag te maken laag. In de VWO stroom merken we in VWO 4 dat leerlingen tegen hetzelfde probleem aan lopen, maar in de 2 jaren erna al een stuk beter onder die knie hebben wat er van ze verwacht wordt. We zien dat de motivatie daar dan ook hoger ligt. 3 Waarom maken de leerlingen verslagen? Onderbouw: In de onderbouw maken leerlingen verslagen om dit te leren en hier handigheid in te krijgen. Het dient als kleine introductie van wat er later in de bovenbouw. Daarnaast geeft het ons als docenten een betere kijk op de denk manier van de leerling, of de stof echt begrepen is en dat de leerling deze zich heeft eigen gemaakt. Bovenbouw: Volgens het PTA moeten de leerlingen verslagen maken in de bovenbouw. Dit om diepgang en verbreding in de lesstof aan te bieden. Ook is het belangrijk om ervaring met verslagen maken op te doen voor de vervolgopleiding. Met verslagen bieden wij de leerlingen de kans om de opgedane kennis toe te passen en deze zich meer eigen te maken. 4 Welke onderdelen horen er allemaal in een verslag? Onderbouw: Voor verslagen gebruiken we in de onderbouw invulbladen. Er wordt van leerlingen dus niet verwacht dat ze van niks een heel verslag maken, maar dat ze de invulbladen invullen en dit inleveren. Zie bijlage III voor een voorbeeld. Bovenbouw: In bijlage IV zien we een voorbeeld van hoe de bovenbouw een handvat krijgt om verslagen te maken. Er zijn verschillende versies die docenten gebruiken die ligt afwijken. 5 Wat verwacht je per onderdeel in een verslag? Onderbouw: Zoals gezegd gebruiken we invulblad wat de leerlingen weinig ruimte biedt om uit te wijken. Grofweg ziet het blad eruit als een normaal verslag alleen zijn er al veel dingen ingevuld. Zie bijlage III. 4

6 Bovenbouw: Zie bijlage IV voor een uitgebreid antwoord op deze vraag. 6 Waar let je op wanneer je een verslag nakijken? Heb je een beoordelingstabel? Onderbouw: Het verslag is opgedeeld in vragen en kleine opdrachten zoals het maken van een grafiek. Per onderdeel kunnen de leerlingen punten scoren. Per vraag is dit vaak 2 punten en per grafiek/tabel 4 punten. Bij de vragen letten we erop op deze correct zijn beantwoord en genoeg kennis van de stof weergeven. Bij de grafieken letten we op de juiste schaal, juiste benoeming van de assen met daarbij de eenheden en het uiteindelijk invullen van de grafiek en tekenen van de lijn. Uiteindelijk krijgen de leerlingen een cijfer dat berekend wordt met (punten/max score)*9+1. Bovenbouw: We letten erop dat alles per onderdeel genoemd is en duidelijk beschreven is. Belangrijk vinden we de terugkoppeling naar de theorie en het gebruik van vaktermen. Daarnaast is het belangrijk dat het geheel netjes opgemaakt is en dat het één geheel is. We letten erop of het taalgebruik klopt. Hieronder de antwoorden van de 3 vragen die aan leerlingen gesteld zijn, de vragen zijn aan een 2 e klas gesteld met daarin 31 leerlingen. 1 Waarom denk je dat je voor natuurkunde verslagen moet maken? 12 Hoort bij het vak natuurkunde Belangrijk voor later 24 Zodat de docent kan zien of we het snappen Weet ik niet Figuur 1: Cirkeldiagram die in procenten de verschillende antwoorden weergeeft 2 Wat hoort denk je allemaal in een natuurkunde verslag? Inleiding Hypothese Grafieken en Tabellen Conclusie Samenvatting Plaatjes Figuur 2: Staafdiagram die in procenten de verschillende antwoorden weergeeft (meer dan 100% omdat er meerdere antwoorden geven werden) 5

7 3 Wat denk je dat er per onderdeel in een verslag moet? Weet ik niet Bij inleiding wat je gedaan hebt Bij conclusie je antwoord Bij grafieken en tabellen je resultaten Bij hypothese je hoofdvraag Figuur 3: Staafdiagram die in procenten de verschillende antwoorden weergeeft (meer dan 100% omdat er meerdere antwoorden geven werden) Conclusie Het grote verschil tussen de onder en bovenbouw is dat de leerlingen in de onderbouw een invulverslag moeten maken en de leerlingen in de bovenbouw een verslag moeten maken aan de hand van een blad wat ze zegt wat er in een verslag hoort. Wat er uiteindelijk in een verslag hoort is voor boven en onderbouw gelijk. Een groot verschil is echter de manier van beoordelen. Dit gebeurd in de bovenbouw met een beoordelingsmatrix die in de onderbouw bij het invulblad niet gebruikt kan worden. Het is dus van belang dat er voor dit product een beoordelingsmatrix gebruikt wordt die duidelijk is voor de onderbouw leerlingen. Wanneer we kijken naar de resultaten van de leerlingen enquête zien we bij vraag 1 (zie figuur 1) dat de meeste leerlingen de reden voor het maken van verslagen leggen bij het vak natuurkunde, maar niet het doel van verslagen op zich zien. Het hoort er nu eenmaal bij is iets wat veel leerlingen opgeschreven hebben. Dit is natuurlijk niet de reden dat ze verslagen moeten maken en zou wel eens tot gevolg kunnen hebben dat de motivatie voor het maken van verslagen erg laag is. Wanneer we naar vraag 2 kijken (zie figuur 2) zien we dat veel van de onderdelen die leerlingen noemen daadwerkelijk overeen komen met wat er in een verslag hoort. Wel missen we de materiaal en methode (of werkwijze) die door geen enkele leerling genoemd is. Blijkbaar wordt deze als niet belangrijk beschouwd, onterecht en dat zal zeker duidelijk gemaakt moeten worden. Ik denk dat het bij alle onderdelen belangrijk is om stil te staan bij de reden dat ze in een verslag moeten. De laatste vraag (zie figuur 3) is door veel leerlingen beantwoord met weet ik niet. Ook de leerlingen die wel wisten wat voor soort onderdelen er in een verslag moeten, konden maar moeilijk beschrijven wat dit onderdeel dan inhield. Hier ligt dus een grote winst om te halen. In het kort: - Leraren weten goed wat er in een verslag moet en zitten op 1 lijn. - Leraren weten waarom leerlingen een verslag schrijven maar brengen dit niet goed over. - Eer moet een beoordelingsmatrix komen voor onderbouw verslagen - Leerlingen moeten weten waarom ze een verslag moeten maken (proberen dit aan de leefwereld van de leerling te koppelen). - Leerlingen moeten de verschillende onderdelen van een verslag weten en weten waarom deze belangrijk zijn. - Leerlingen moeten per onderdeel goed weten wat ermee bedoeld wordt en wat ze hierbij moeten schrijven. 6

8 2.3 Literatuurverkenning Inleiding In de literatuur verkenning ga ik opzoek naar literatuur die mij kan helpen met het beantwoorden van de volgende deelvraag: 7. Op welke manier kun je het maken van een verslag goed overbrengen aan de leerlingen? Ik zal verschillende boeken en artikelen raadplegen om een idee te krijgen van de manieren die er zijn en wat het effect is op de leerling. Uiteindelijk gebruik ik deze kennis om de ontwerpeisen van het beroepsproduct samen te stellen Verkenning Het vermoeden bestaat dat leerlingen niet goed weten wat er in een verslag moet en dat hierdoor de motivatie voor het maken van een verslag erg laag ligt. Om leerlingen duidelijk te maken wat er is een verslag hoor is directe instructie van belang, vooral de lesfasen volgens directe instructies (Ebbens & Ettekoven, 2009). Deze beginnen met de doelen van de opdracht. Waarom moeten leerlingen dit doen? Wat is voor hun de winst voor het maken van een verslag? Veel leerlingen halen motivatie uit het feit dat ze een cijfer krijgen voor een opdracht. Maar een betere motivatie krijgen ze wanneer ze een opdracht kunnen verbinden aan hun leefwereld (Kerpel, 2012). Leerlingen moeten dus weten waarom het voor hun zelf belangrijk is dat ze goede verslagen kunnen maken. Daarnaast moet dit aansluiten op de voorkennis. Uit de enquête is gebleken dat de meeste leerlingen weten wat de onderdelen zijn van een verslag, dit is dus een mooi begin om met de leerlingen samen over te brainstormen. Wat er vervolgens per onderdeel belangrijk is, is bij sommige als voorkennis aanwezig en bij andere volledig afwezig. Ook hiervoor kan een klassengesprek een goede manier zijn om de kennis naar het oppervlak te brengen en deze zo bekend te krijgen bij alle leerlingen. Stap 2 is het geven van informatie en het voordoen hoe iets moet gebeuren. Dit wordt ook wel samen construeren genoemd (van Dijk, Hajer, Kuiper, & Eijkelhof, 2015). Van Dijk beschrijft hier echter nog een stap voor. Het deconstrueren. Dit is een vorm waarbij de leraar een kant en klaar stuk van een verslag neemt en dit samen met de klas bespreekt. De leraar geeft hierbij aan wat er goed aan de tekst is en wat er eventueel ontbreekt. Op deze manier krijgen leerlingen een beeld van de verwachtingen waar ze aan moeten voldoen. De volgende stap is het samen construeren. Hierbij gaan leerlingen in groepjes samen een stuk van het verslag schrijven. Het resultaat wordt klassikaal besproken en wederom worden de goede en de slechte punten benoemd. Op deze manier krijgen de leerlingen een nog helderder beeld van de eisen van de leraar. Als laatste gaan leerlingen zelfstandig aan de slag met het schrijven van het uiteindelijke verslag. Hierbij speelt de leraar een meer controlerende rol en is hulpbron wanneer leerlinge hier om vragen. Dit laatste komt overeen met stap 4 en 5 volgens de directe instructie (Ebbens & Ettekoven, 2009). Hierbij gaan leerlingen zelfstandig aan het werk onder begeleiding van de leraar. De manier hoe leerlingen een verslag schrijven geeft aan in welke mate zij de stof beheren. Zo kan er grofweg onderscheid gemaakt worden tussen twee vormen van taalgebruik, Dagelijks Algemene Taalvaardigheid (DAT) en Cognitief Academische Taalvaardigheid (CAT) (van Dijk, Hajer, Kuiper, & Eijkelhof, 2015). De DAT is een vorm van taalgebruik die leerlingen dagelijks gebruiken naar bijvoorbeeld vrienden en familie. Als we dit toepassen op bijvoorbeeld het onderwerp snelheid dan is een typische DAT zijn: Je ziet dat hij hard gaar omdat hij snel voorbij rent. Hiervoor is geen diepere kennis nodig en dit soort taalgebruik geeft niet aan of een leerling de vak specifieke stof beheerd. Wanneer een leerling echter CAT gebruikt geeft dit aan dat deze leerling zich een bepaald niveau van natuurkundige kennis heeft eigengemaakt en dit kan toepassen in bijvoorbeeld een verslag. Een zin die we nu verwachten is bijvoorbeeld: Deze persoon heeft 40 meter in 8 seconden afgelegd, zijn gemiddelde snelheid is dus 5 meter per seconde. Wanneer we dus naar de tekst in een verslag kijken zijn we vooral geïnteresseerd in het CAT Conclusie Op welke manier kun je het maken van een verslag goed overbrengen aan de leerlingen? Allereerst is het belangrijk dat leerlingen weten waarom ze het moeten doen, het liefst verbonden aan hun leefwereld. Voor het maken van verslagen is dit lastig. Wel kunnen we leerlingen uitleggen dat diegene die hierna een universitaire opleiding gaan doen ook verslagen moeten maken en dat dit een goede oefening is. Daarnaast kunnen we ze uitleggen dat het maken van verslagen wereldwijd al eeuwen gebeurd om wetenschappelijke kennis te delen en zo steeds meer nieuwe dingen te ontdekken. Hierbij zouden onderzoeken aan bod kunnen komen die voor de leerlingen zelf ook een grote impact hebben gehad op hun leefwereld, zoals bijvoorbeeld het internet, medicijnen of de mobiel. Het is belangrijk ons te houden aan de directe instructie. Hierin kunnen we goed het deconstrueren, samen construeren en zelfstandig construeren plaatsen. 7

9 Wanneer we kijken naar het taalgebruik in een verslag is er een duidelijk onderscheid tussen dagelijks en cognitief taalgebruik te zien. Dit is belangrijk, maar pas wanneer verslagen überhaupt geschreven worden. Voor mijn beroepsproduct ga ik hier niet verder op in, mijn hoofddoel zal meer liggen in het motiveren van de leerlingen en het verkrijgen van verslagen die de goede onderdelen bevatten en per onderdeel goed in elkaar zitten. Hoofdstuk 3: Het beroepsproduct 3.1 Conclusie verkenning Uit de verkenning is gebleken dat leraren goed op de hoogte zijn van wat ze in een verslag verwachten en weten waarom ze het belangrijk vinden dat leerlingen een verslag schrijven. Leerlingen zijn hiervan echter niet op de hoogte. Door dit verschil is de motivatie van leerlingen laag en gebeurt het regelmatig dat de verslagen van leerlingen niet voldoen aan de verwachtingen van leraren. Om dit op te lossen moeten leerlingen allereerst weten waarom het maken van een verslag belangrijk is in de wetenschappelijke wereld. Daarnaast moeten ze weten wat er per onderdeel van ze verwacht wordt. Welke onderdelen en in een verslag zitten weten de leerlingen wel, maar dit nogmaals herhalen kan geen kwaad. Uit de literatuur verkenning komt naar voren dat een goede manier van kennis overbrengen over het maken van verslagen een methode is waarbij eerst de leraar klassikaal een verslag deconstrueert, vervolgens de leerlingen in groepjes een gedeelte van een verslag laat construeren en uiteindelijk de leerlingen zelfstandig een verslag laat schrijven waarbij de leraar een begeleidende rol aanneemt. 3.2 Ontwerpeisen Het product wordt een lessenserie van 3 lessen met daarbij een docentenhandleiding. In de 3 lessen zullen de leerlingen kennismaken met het maken van een verslag en zullen de volgende activiteiten per les centraal staan. Les 1: - Waarom maken wetenschappers verslagen van hun experimenten? - Waarom maken leerlingen verslagen van hun experimenten? (Kerpel, 2012) - Welke onderdelen zitten er allemaal in een verslag? - Wat is er per onderdeel belangrijk in een verslag? - Klassikaal uitvoeren van een experiment (om het verslag uiteindekijk over te schrijven) Les 2: - Samen met de docent deconstrueren van een gedeelte van een verslag (van Dijk, Hajer, Kuiper, & Eijkelhof, 2015) - Leerlingen in tweetallen samen laten construeren van een gedeelte van het verslag en dit klassikaal bespreken - Een beoordelingsmatrix rond delen en bespreken die samenhangt met de punten die besproken zijn de eerste les. Les 3: - Leerlingen in tweetallen laten werken aan het verslag waarbij de leraar rondloopt en begeleid waar nodig. Wat zit er inhoudelijk bij de lessenreeks: - Reden waarom het voor de leerling belangrijk is om een verslag te maken - Reden waarom wetenschappers verslagen schrijven en hier 2 interessante voorbeelden van - Een voorbeeld van een experiment wat gebruikt kan worden voor het maken van een verslag - Een lijst met onderdelen die in een verslag moeten - Per onderdeel beschreven wat deze inhouden - Een beoordelingsmatrix die gebruikt kan worden voor het beoordelen van verslagen. - Een gedeelte van een verslag dat is gedeconstrueerd om te gebruiken als voorbeeld in de klas - Een opdracht die samen geconstrueerd kan worden en een handleiding voor de docent hoe deze te bespreken. 8

10 3.3 Vormgeving product Na de verkenning in de praktijk en het verkennen van de literatuur heb ik de ontwerp eisen voor het product opgesteld. Aan de hand van deze eisen ben ik het daadwerkelijke product gaan ontwerpen (zie bijlage V). Het onderwerp van het beroepsproduct is om leerlingen te leren hoe ze een goed verslag schrijven. De doelgroep zijn leerlingen in de 2 e of 3 e klas die het havo, vwo of gymnasium niveau doen. In totaal is de lessenreeks 3 lessen van 70 minuten lang en toepasbaar op alle bèta vakken, natuurkunde, scheikunde en biologie. Leerlingen worden geïntroduceerd in het verslagen maken en zien vooral het nut hiervan in. Hierdoor raken ze gemotiveerd om ook een eigen verslag te schrijven. Daarnaast wordt aan leerlingen duidelijk gemaakt wat er allemaal in een verslag moet en in welke volgorde dit moet staan. Uiteindelijk gaan de leerlingen zelf aan de slag met het schrijven van een verslag nadat de docent dit voor een klein gedeelte klassikaal heeft voorgedaan. Een handvat wat de leerlingen erbij krijgen is een beoordeling tabel die de leraar gaat gebruiken om het verslag te beoordelen. Hoofdstuk 4: Evaluatieonderzoek 4.1 Inleiding en evaluatievragen Om mijn product te evalueren zal ik verschillende evaluatievragen opstellen en deze door verschillende partijen laten beantwoorden. Daarnaast ga ik een parallel klas ook een verslag laten schrijven, maar dan op de oude manier. De resultaten vergelijk ik met elkaar. Evaluatie zelf Wat vond ik er zelf van? Ging alles zoals geplant? Waren er dingen die ik in de toekomst anders zou doen? Zijn er dingen die ik zeker wil bewaren voor in de toekomst? Evaluatie leerlingen Wat vonden leerlingen ervan? Zijn de verslagen nu van goede kwaliteit? Is de kennis over het maken van verslagen gegroeid? Is de motivatie voor het maken van verslagen nu hoger? Evaluatie collega s Wat vinden collega s van mijn aanpak? Hebben ze op of aanmerkingen? 4.2 Plan van aanpak en middelen Om te beginnen zal ik een parallelklas diezelfde opdracht geven, maar op de oude manier begeleiden. Bij deze oude manier is er geen sprake van uitleg waarom er een verslag gemaakt moet worden. Ook is er geen moment waarbij de leerlingen en de leraar samen naar een verslag kijken om dit te deconstrueren en samen weer te construeren. Hetgeen wat wel overeen komt is dat de leerlingen dezelfde beoordelingstabel krijgen en dat ze even veel tijd krijgen. Uiteindelijk zal ik de gemiddelde cijfers van de klas vergelijken en zal ik beide klassen een kleine enquête geven die ik aan het begin ook gegeven heb (zie bijlage II). Evaluatie zelf Om zelf de lessen goed te evalueren ga ik de eerste 2 lessen opnemen en achteraf bespreken. Daarbij ga ik kijken naar de verschillende lesonderdelen en hoe deze gingen. Aan de hand van deze 2 video s kan ik de evaluatie vragen beantwoorden. Evaluatie leerlingen Om een evaluatie van de leerlingen te krijgen zal ik ze wederom de enquête in bijlage II laten invullen. Dit doe ik ook bij een parallelklas die verslagen heeft gemaakt op de oude manier. Daarnaast ga ik de resultaten (de verslagen) met elkaar vergelijken om te zien of mijn beroepsproduct enig effect heeft gehad. Evaluatie collega s Mijn beroepsproduct zal ik met collega s delen. Dit zal niet tijdens een vergadering gebeuren, maar in de wandelgangen en tijdens tussenuren, dit omdat we het nu eenmaal zo doen op onze school. Ik zal collega s vragen naar eventuele opmerkingen en verbeterpunten. Wat vinden collega s van mijn aanpak? Hebben ze op of aanmerkingen? 9

11 4.3 Resultaten en conclusies evaluatie en presentatie Evaluatie zelf De eerste les ben ik met de leerlingen in discussie gegaan over de nut van een verslag. Waarom maken wetenschappers deze verslagen en waarom moeten wij het ook leren? Daarna ben ik met leerlingen gaan brainstormen wat er allemaal in een verslag staat (6:20 tot 10:30 van: Omdat dit willekeurig op het bord kwam heb ik het met de leerlingen in goede volgorde gezet en hebben ze dit overgenomen in hun aantekeningen boek (10:30 tot 20:20 van het hetzelfde filmpje). Ik heb het idee dat de leerlingen nu goed door hebben wat voor soort vaktaal er in verslagen van ze verwacht wordt. In de tweede les ben ik begonnen met het nader toelichten van wetenschappelijke verslagen (0:00 tot 10:00 van: Hierna ben ik samen met de leerlingen gaan construeren van een verslag (21:13 tot 23:50 zelfde filmpje). Uiteindelijk zijn de leerlingen zelfstandig aan het werk gegaan. Een dilemma wat ik ben tegengekomen is dat mijn beoordelingsmethode niet goed was voor het beoordelen van de verslagen. Leerlingen konden met minimale inzet een hoog cijfer halen zonder duidelijke vaktaal te gebruiken en zelfs zonder al te veel zinnen te gebruiken. De volgende keer wil ik hiervoor een betere tabel maken zoals de beoordelingstabel die als voorbeeld wordt geven in het artikel van (van Dijk, Hajer, Kuiper, & Eijkelhof, 2015) p13. Evaluatie leerlingen 1 Waarom denk je dat je voor natuurkunde verslagen moet maken? Figuur 1: Cirkeldiagram die in procenten de verschillende antwoorden weergeeft links de parallelklas die de oude manier kreeg en rechts de klas die de nieuwe manier deed. Wanneer ik naar de uitslagen van de andere twee vragen kijk zie ik dat de antwoorden van de controle klas er veel lijken op de antwoorden die de andere klas de eerste keer gegeven heeft. De klas die echter het verslag op de nieuwe manier gemaakt heeft scoort nu een stuk hoger. In het algemeen weten die leerlingen nu hoe een verslag is opgebouwd en wat er per onderdeel allemaal in een verslag moet. Kijkend naar de resultaten van de leerlingen zelf, het cijfer wat ze voor het verslag hebben gekregen, zie ik dat de klas die ik les gegeven heb aan de hand van het product gemiddeld 1,3 punt hoger scoren. De hoeveelheid goede verslagen was hier beduidend beter. Evaluatie collega s Ik heb mijn manier met mijn collega s besproken en deze waren over het algemeen enthousiast. Vooral het gedeelte van deconstrueren en samen construeren was nieuw voor ze en ze zagen hier de voordelen wel van in. Een nadeel wat ze vonden was dat het geheel 3 lessen in beslag nam, iets wat eigenlijk te lang is. Eventuele verbeterpunten: - Korter maken om het zo toegankelijker te maken voor andere collega s - Een betere beoordelingstabel maken 10

12 Literatuurlijst Ebbens, S., & Ettekoven, S. (2009). Effectief leren. Houten: Noordhoff Uitgevers. Kerpel, A. (2012). Leerlingen leren kennen: leefwereld - ontwikkelingspsychologie. van Dijk, G., Hajer, M., Kuiper, W., & Eijkelhof, H. (2015). Didactiek rondom practicumverslagen: lezen, praten en schrijven over praktisch werk in NaSk en techniek. 11

13 Bijlage I: Vragenlijst leraren 1 A Maken de leerlingen in de onderbouw nu verslagen? B Hoeveel verslagen per jaar zijn dit ongeveer? C Wat is de kwaliteit van deze verslagen? 2 A Maken de leerlingen in de bovenbouw nu verslagen? B Hoeveel verslagen per jaar zijn dit ongeveer? C Wat is de kwaliteit van deze verslagen? 3 Waarom maken de leerlingen verslagen? 4 Welke onderdelen horen er allemaal in een verslag? 5 Wat verwacht je per onderdeel in een verslag? 6 Waar let je op wanneer je een verslag nakijken? Heb je een beoordelingstabel? Bijlage II: Enquête leerlingen 1 Waarom denk je dat je voor natuurkunde verslagen moet maken? 2 Wat hoort denk je allemaal in een natuurkunde verslag? 3 Wat denk je dat er per onderdeel in een verslag moet? Bijlage III: Invulverslag Onderbouw Voorbeeld van een invulverslag zoals we dat nu gebruiken. Lenzenpracticum Practicum natuurkunde de lenzenformule De onderzoeksvraag: Welk verband bestaat er tussen de voorwerpsafstand, de beeldafstand en de vergroting? Vooraf: Je voert (in drietallen) dit experiment uit. Op dit blad noteer je je meetgegevens en geven jullie antwoord op de gestelde vragen. Doe in de les eerst alle metingen. Ga later pas rekenen en vragen beantwoorden. Uitvoering: 1. Maak hieronder een schematische schets van de opstelling. Geef in de schets de voorwerpsafstand v en de beeldafstand b aan. 2. Als voorwerp gebruiken we een dia. Meet de hoogte van het voorwerp op. Schrijf op: de voorwerpgrootte (AB) =.. 3. Zet de dia vlak voor de lamp. Sluit het lampje aan op de gelijkspanningsvoeding. Zet de lens op 13,0 cm afstand van de dia. Zie voorwerpsafstand v in de tabel. Verhoog daarna elke keer de voorwerpafstand die aangegeven zijn in de tabel tot een maximum voorwerpafstand van 50,0 cm 4. Zoek door schuiven van het scherm de plaats waar het beeld scherp is. Meet de beeldafstand b en schrijf de waarde ervan op in de onderstaande tabel. 5. Meet dan ook de hoogte van het beeld, en noem dat beeldgrootte A*B*. Gebruik de eenheid (cm) en noteer jouw resultaten met 1 cijfer achter de komma. 6. Voer alle metingen uit die aangegeven worden door de voorwerpsafstand te veranderen tot maximaal 45,0 cm. 12

14 Verwerking: 1. Bereken bij elke meting de verhouding tussen de hoogte van het beeld (B) en de hoogte van het voorwerp (V), en noteer dit in de tabel (4 e kolom). 2. Bereken bij elke meting de verhouding tussen de beeldafstand (b) en de voorwerpsafstand (v) en noteer dit in de tabel (5 e kolom). 3. Bereken bij elke meting 1 1 en noteer dit in de tabel (6 e kolom). b v 4. Bereken bij elke meting de brandpuntsafstand f in mm en noteer dit in de 7 e kolom. 5. Vul bij de laatste vier kolommen de juiste eenheden in. Voorwerpsafstand v Uitvoering Beeldafstand b Grootte beeld A*B* b v Verwerking 1 1 f b v (cm) (cm) (cm) ( ) ( ) ( ) ( ) 13,0 14,0 15,0 17,0 20,0 25,0 30,0 35,0 40,0 45,0 6. Maak een grafiek waarin de beeldafstand wordt uitgezet tegen de voorwerpafstand. TIP: Op de x-as zet je de waarde die je steeds hebt moeten veranderen (variabel) en op de y-as zet je de waarde die je steeds gemeten hebt (afhankelijke variabel). Vragen: 1. Hoe kun je zien dat de beeldafstand en de voorwerpsafstand niet rechtevenredig zijn? 13

15 2. Welke overeenkomst kun je ontdekken tussen de 4 e en 5 e kolom van je tabel? 3. Wat valt je op aan de laatste kolom van je tabel? 4. Beantwoord de onderzoeksvraag. Bijlage IV: Hulp bij verslag schrijven Bovenbouw Hieronder een voorbeeld wat leerlingen krijgen als handvat voor het schrijven van een verslag in de bovenbouw. Namen van het meetgroepje Klas Datum -je naam -je klas Titel: Inleiding: -staat in je werkboek bij het experiment -Wat is het doel van het experiment? -Korte beschrijving over het experiment en hoe jullie het gaan aanpakken. -Hoe verwerk je de meetresultaten? -Wat wil je aantonen met je meetresultaten? Onderzoeksvraag: -Wat ga je onderzoeken? Hypothese: -wat is jou veronderstelling op de onderzoeksvraag voordat je begint met het experiment? -vaak wordt er gevraagd naar het verband tussen 2 grootheden. -waar denk je aan? -eventueel een ervaring binnen of buiten de school die mogelijk een veronderstelling oplevert Meetmethode: -variabele grootheid = (de grootheid die je gaat veranderen) -afhankelijke grootheid= (de grootheid die mee verandert) -Welke grootheden moeten constant blijven (omstandigheden) om jullie meting betrouwbaar te houden? -Welke meetinstrumenten zijn gebruikt. (let op: een statief is geen meetinstrument) -een tekening, afbeelding of schema van de meetopstelling Meetresultaten: -tabel(let op: dit is een voorbeeld) tabel: houten staaf F (N) stand staaf (cm) uitwijking (cm) F/u (N/cm) Tips:-de eenheid staat alleen boven in de kolom geschreven -elk getal voldoet aan hetzelfde aantal decimalen als de andere getallen in dezelfde kolom. -noteer altijd de nauwkeurigst afgelezen waarde. vb: je geo-driehoek geeft cm en mm! Dus niet: 5 cm, maar 5,2 cm Diagram Dit is een voorbeeld 14

16 , beschreven., beschreven. grafiek: houten staaf uitwijking u (cm) kracht F (N) Let op: op de X-as komt de variabele grootheid kracht(f) op de Y-as komt de afhankelijke grootheid uitwijking(u) tips: De lijn (grafiek) wordt bepaald door de meetpunten. De lijn mag alleen worden doorgetrokken als daar om wordt gevraagd. Meer info over het diagram zie: teletop/leermiddelen Vragen: -Geef antwoord op de vragen die bij het experiment worden gesteld. (deze staan in je werkboek bij het experiment) Conclusie: -Beantwoording van de onderzoeksvraag. -Bewijzen voor jullie antwoord van de onderzoeksvraag? 1.Resultaten uit het diagram: kwantitatief verband tussen de grootheden? (denk aan evenredig of niet-evenredig) 2.Geef beschrijving van de grafiek ( lijn in het diagram). Welk verband wordt weergegeven tussen de 2 meetbare grootheden? -In hoeverre klopt de theorie uit het tekstboek met jullie eindresultaten uit jullie conclusie? -Wat zegt de theorie er eigenlijk over en gebruik citaten uit je leerboek met de bronvermelding als paginanummer en paragraafnummer. -Geef een verklaring waarom wel of waarom er geen overeenkomsten zijn met de theorie uit het boek. Als jullie onderzoek geen overeenkomst geeft met de theorie uit het boek, ga dan opzoek naar meetfouten die mogelijk zijn opgetreden tijdens de uitvoering van jullie experiment. Geef in ieder geval een verantwoording voor jullie meetresultaten. logboek: -Wie heeft wat uitgevoerd tijdens de uitvoering van het experiment. Noteer van ieder lid de naam. Dit moet uitgebreid worden -Wie is verantwoordelijk voor welk onderdeel in het verslag. Noteer van ieder lid de naam. Dit moet uitgebreid worden -Wat heb ik geleerd van dit practicum. -De samenwerking is goed of minder goed verlopen omdat. -Gebruik geen zinnen als: we hebben dit en we hebben dat gedaan. Geef gedetailleerde info en geen losstaande algemene info. Succes met het maken van jullie verslag! 15

17 Bijlage V: Het beroepsproduct Docentenhandleiding Leerlingen in de onderbouw een verslag laten schrijven Deze docentehandleiding is geschreven voor Leerlaag: 2 e en 3 e klas Niveau: HVG Vak: Bèta (natuurkunde, scheikunde, biologie) Lessen: 3 van 70 minuten Product: Een verslag geschreven door de leerlingen Korte samenvatting: In een serie van 3 lessen raken leerlingen bekend en gemotiveerd om een correct wetenschappelijk verslag te schrijven. Leerlingen krijgen een beeld van het belang van verslagen in onze samenleving en waarom het schrijven van een verslag een vaardigheid is die ze moeten leren. In les 1 staat het bekend worden met verslagen centraal. Leerlingen leren waarom er verslagen geschreven worden en wat er allemaal in een verslag thuis hoort. Daarnaast wordt in les 1 een experiment gedaan waar uiteindelijk het verslag over geschreven wordt. In les 2 gaan de leerling dieper in op al geschreven verslagen en leren ze hoe een goed en hoe een slecht verslag eruit ziet. Daarnaast schrijven ze al een klein gedeelte van het verslag waarna ze er klassikaal feedback op krijgen om zo een nog beter beeld te krijgen van wat er wel en niet in een verslag moet. In les 3 zijn de leerlingen zelfstandig aan het werk en loopt de leraar rond om ze hier en daar te begeleiden en om leerlingen die vragen hebben te helpen. Deze lerarenhandleiding bestaat uit 3 lesplannen waarin de activiteiten van de leerlingen en leraar worden beschreven. Bij sommige activiteiten staat zie HB, dit betekent dat er aan het einde van het document een HB (HulpBron) te vinden is waar meer informatie of handvaten in te vinden zijn voor de leraar. 16

18 Draaiboek les 1 Huiswerk - Geen Leerdoelen voor leerlingen: Na deze les: - Weet een leerling waarom wetenschapper verslagen schrijven - Weet een leerling waarom hem voor hem/haar belangrijk is om verslagen te schrijven - Kent de leerling verschillende onderdelen in een verslag - Weet de leerling wat er per onderdeel in een verslag moet Tijdsduur Fasering 0-5 Wat doen leerlingen Leerlingen komen binnen Wat doet leraar Noteert aanwezige leerlingen 5-15 Leerlingen nemen actief deel aan klassengesprek Uitleg waarom er wetenschappelijke artikelen geschreven worden en hier een paar voorbeelden van geven, in de vorm van een klassengesprek (zie HB 1) Noemen onderdelen die in een verslag moeten Vraag de leerlingen welke onderdelen er in een verslag moeten en noteert deze op het bord (zie HB 2) Leerlingen helpen de leraar en nemen de lijst over in hun schrift Zet de lijst van onderdelen op de juiste volgorde op het bord (zie HB 2) Leerlingen doen actief mee met klassengesprek en nemen informatie over in schrift Leerlingen doen het practicum Per onderdeel bespreekt de leraar wat er in moet en noteert dit op het bord (zie HB 2) Leraar begeleidt leerlingen Luisteren naar docent Sluit de les af door samen met de leerlingen een afsluitend klassengesprek te voeren Huiswerk Geen 17

19 Draaiboek les 2 Huiswerk - Geen Leerdoelen voor leerlingen: Na deze les: - Weet een leerling hoe een goed verslag eruit ziet - Kan een leerling een verslag schrijven - Weer een leerling welke aspecten van een verslag belangrijk zijn voor de beoordeling. Tijdsduur Fasering 0-5 Wat doen leerlingen Leerlingen komen binnen Wat doet docent Noteert aanwezige leerlingen 5-15 Beantwoorden vragen Korte herhaling wat er vorige keer besproken is Letten op Laat de beoordelingstabel zien (deelt deze ook uit) en bespreek deze met de leerlingen (zie HB 3) Letten op Laat op de beamer een gedeelte van een verslag zien en legt uit wat hier goed aan is en wat hier slecht aan is (samen deconstrueren) zie HB Letten op Schrijft een goede inleiding voor het verslag als voorbeeld waarbij de leerlingen een idee krijgen wat er van ze verwacht wordt. (Samen construeren) Gaan in tweetallen een stuk van het verslag schrijven Noteren waar ze op moeten letten met schrijven Laat leerlingen nu allemaal een stuk van het verslag schrijven, voor de hele klas hetzelfde, bv materiaal en methode. (zelfstandig construeren) Bespreek klassikaal de geschreven stukken en geeft hier feedback op Luisteren naar docent Sluit de les af door samen met de leerlingen een afsluitend klassengesprek te voeren Huiswerk Geen 18

20 Draaiboek les 3 Huiswerk - Geen Leerdoelen voor leerlingen: Na deze les: - Geen Tijdsduur Fasering 0-5 Wat doen leerlingen Leerlingen komen binnen Wat doet docent Noteert aanwezige leerlingen 5-10 Letten op Vertelt klassikaal wat er de vorige twee lessen besproken is Pakken laptoppen en gaan werken aan het verslag Loopt rond en helpt waar nodig Luisteren naar docent Sluit de les af door samen met de leerlingen een afsluitend klassengesprek te voeren Huiswerk Verslag afmaken wanneer dit in de les niet gelukt is. Hulpbron 1 Voor leerlingen is het schrijven van een verslag niet iets wat ze vaak doen en veel zien er het nut ook niet van in. Om leerlingen uit te leggen waarom er verslagen geschreven moeten worden kan er een link gelegd worden tussen hun leefwereld. Zo maken leerlingen wel een selfies en delen die dan op instagram om aan te geven dat ze ergens geweest zijn of dat ze iets gedaan hebben. Wetenschappers doen dit ook, maar dan in de vorm van verslagen. Op deze manier delen ze hun onderzoek met de rest van de wereld. Het is dat niet alleen belangrijk wat ze ontdekt hebben, maar ook hoe ze het gedaan hebben en welke problemen er waren. Zo was er laatst een wetenschappelijk verslag wat aangaf dat er iets sneller ging dan het licht. Als dit zo zou zijn dan zou de hele natuurkunde op zijn kop staan en bijna niks meer kloppen. Gelukkig hadden deze wetenschappers duidelijk beschreven wat ze gedaan hadden zodat andere wetenschappers dit konden na doen en er zo achter kwamen dat er iets fout was gegaan en dat er nog steeds niks sneller kan gaan dan het licht. Voor leerlingen is het belangrijk om te leren hoe je een wetenschappelijk verslag schrijft omdat ze op weg zijn hun vervolgopleiding. Aan het einde van veel opleidingen moet je ook een wetenschappelijk verslag schrijven. Daarnaast zullen sommige er uiteindelijk voor zullen kiezen om wetenschapper te worden. Daarom is het belangrijk om nu al te oefenen met het maken van verslagen. 19

21 Hulpbron 2 In een wetenschappelijk verslag horen de volgende onderdelen thuis: Voorblad Dit is het eerste blad van het verlag. Hier staat een mooi plaatje wat met het experiment te maken heeft en de titel van het verslag. Daarnaast staat hier ook de naam van de maker, inlever datum en klas. Inleiding Hierin beschrijf je kort waar het verslag over gaat. Waarom heb je dit gedaan en wat gaan we in dit verslag allemaal lezen? Daarnaast staat de onderzoeksvraag en de hypothese in de inleiding. Materiaal en methode Hierin geef je een lijst van materialen die je gebruikt hebt voor het practicum en geeft je aan wat je allemaal gedaan hebt. Doe dit zo dat iemand die het verslag leest het hele practicum na zou kunnen doen. Resultaten Hierin geef je de resultaten die je gekregen hebt weer. Zorg voor een tabel en voor een grafiek die de tabel samenvat. In de grafieken zijn de meetpunten duidelijk zichtbaar en met elkaar verbonden met een vloeiende lijn. Conclusie en discussie Hierin bespreek je de resultaten. Kloppen ze? Waarom wel, waarom niet? Je herhaalt de onderzoeksvraag en beantwoord deze door een verbinding te leggen naar je resultaten. Ook vertel je of je hypothese juist was of niet. Mochten er eventueel dingen verkeer zijn gegaan dan kun je die hier schrijven. Hulpbron 3 Inleiding (6p) Methode (5p) Resultaten (7p) Conclusie (7p) Opmaak (6p) Korte intro waarom dit experiment gedaan is (2p) Beschreven welke materialen gebruikt zijn (2p) De resultaten staan duidelijk in een tabel (2p) Er wordt verwezen naar de onderzoeksvraag in de inleiding (2p) Namen, klas en datum zijn vermeld (1p) Onderzoeksvraag is aanwezig (1p) Beschreven welke methode gebruikt is om de resultaten te krijgen (3p) Er is een goede grafiek van de resultaten gemaakt (4p) Er wordt verwezen naar de resultaten voor de conclusie (2p) Duidelijke opmaak (1p) Hypothese is aanwezig en goed geformuleerd (1p) Alle eenheden en significanties kloppen (1p) De hypothese wordt weerlegd of bevestigd (1p) Vaktaal is goed gebruikt (3p) Kort beschreven wat er in het verslag aan bod komt (2p) Er is een duidelijke conclusie (2p) Het verslag vormt 1 geheel (1p) Totaal Cijfer: Totaal / 31*9+1 20

22 Hulpbron 4 Hieronder staan twee voorbeeld verslagen die vorig jaar door leerlingen gemaakt zijn. Eerste een slechte met commentaar en daarna een goede. Hierdoor kunnen leerlingen zien wat er wel en wat er niet van ze verwacht wordt. Slecht verslag: 21

23 22

24 Goed verslag: 23

25 24