GROENTEN OPENLUCHT 4 BESCHUTTE TEELTEN (BIO EN GANGBAAR) 14 SMAAKONDERZOEK 22 INNOVATIES 25 OMSCHRIJVING PROJECTEN 29 BUDGET PCG 49

Transcriptie

1 JAARPLAN PCG 2017

2 INHOUDSOPGAVE GROENTEN OPENLUCHT 4 BESCHUTTE TEELTEN (BIO EN GANGBAAR) 14 SMAAKONDERZOEK 22 INNOVATIES 25 OMSCHRIJVING PROJECTEN 29 BUDGET PCG 49 Jaarplan 2017 PCG 3

3 GROENTEN OPENLUCHT Rassenproeven Prei Doel: gebruikswaarde- en rasgevoeligheidsonderzoek van diverse preirassen (met extra aandacht voor houdbaarheid en economisch resultaat) Rassenproef vroege herfstteelt versmarkt Plant: eind mei, begin juni; oogst half september en half oktober Rassenproef vroege herfstteelt versmarkt dwars in de kist Plant: eind mei, begin juni; oogst half september, aandacht voor rassenkeuze, groeiduur, plantdichtheid, consumentenappreciatie, economische analyse Rassenproef late herfstteelt versmarkt Plant: eind juni; oogst half november-begin december Rassenproef winterteelt versmarkt Plant: juli; oogst eind februari Bloemkool Doel: gebruikswaarde onderzoek van bloemkoolrassen voor afzet aan de diepvriesindustrie. Bloemkool rassenproef industrie eerste vrucht (max. 10) Plant: eerste helft april; oogst juni-juli Bloemkool rassenproef industrie tweede vrucht Plant 5-10 juli; oogst september-oktober Bladgewassen Doel: gebruikswaardeonderzoek van diverse bladgewassen voor afzet aan versnijderijen o o 2017 kropsla voorjaar, zomer, najaar 2018 spinazie voorjaar, zomer, najaar 4 Jaarplan 2017 PCG

4 Uien Uien (zaai) rassenproef verse markt bewaring Naast gebruikswaarde, opbrengst en productkwaliteit aandacht voor koprot en valse meeldauw Uien (plantui) rassenproef verse markt directe afzet Beperkte rassenlijst (voornamelijk voor kennisopbouw) Wortel Screening van wortelrassen op gevoeligheid voor Alternaria en witziekte Bataat Screening van bataatrassen voor de teelt in Vlaanderen Jaarplan 2017 PCG 5

5 Bodem en bemesting Bemesting Bloemkool Onderzaai van klaver of groenbedekkers in late bloemkool Ter beheersing van het nitraatresidu. Ook het effect van de klaver op koolvliegaantasting zal worden nagegaan. Uien Bemestingsstrategie in uien (o.a. bladvoeding, vergelijking van verschillende meststoffen voor bijbemesting, ) Fosfor Langetermijneffect van nulbemesting P op gewasopbrengst en bodemkwaliteit (uitmijningsproef) Vervolg uitmijningsproef, dit jaar met vroege aardappelen Verhogen van de uitmijningsefficiëntie in P-verzadigde gronden door aangepaste rotaties Verhogen van de opneembaarheid van fosfor via het toepassen van additieven (o.a. PSB, Phosphate Solubilizing Bacteria) Uitvoeren pottenproef met producten die P-beschikbaarheid zouden verhogen. Startfosfaten: optimaliseren van toepassingsmethode (APRO) Organische stof Composteren of fermenteren van bedrijfseigen reststromen Gezamenlijk composteren of fermenteren tussen naburige bedrijven Inzetten van bewerkte meststoffen (zoals dunne fractie) zodat er meer ruimte ter beschikking is toepassing van compost 6 Jaarplan 2017 PCG

6 Projecten CVBB: Coördinatiecentrum voor voorlichting en begeleiding duurzame bemesting. Opvolging MAP-meetpunten, zoeken naar oorzaken bij overschrijdingen en begeleiden telers in bemesting. A Propeau: Actief beheer en uitmijning van fosfaat voor optimale P-efficiëntie en terugdringen van fosfaatverliezen op perceelsniveau (VLAIO) Erosiebestrijding Demonstratie van nuttige erosiebestrijding in fijnzadige teelten, andere groenten en vlakkevelsgroenten Niet kerende bodembewerking in ui en erwt: verschillen kerend en niet kerend Effecten van zaaibedbereiding; herhaling van de proef van Intensiteit zaaiklaar leggen verschillende machines Drempeltjes in ruggenteelt prei Opzetten van een netwerk waarin expertise en optimale teelttechnieken binnen de erosievoorwaarden kunnen gedeeld worden in de Vlaamse Ardennen Opstarten proeven erosiebestrijding bij groentetelers in omgeving Maarkebeek. Projecten Evaluatie van de mogelijkheden en demonstratie van nuttige erosiebestrijding in fijnzadige teelten en andere groenten (demonstratieproject Dept. L en V) De teelt van groenten en maïs laten slagen binnen de nieuwe randvoorwaarden erosie (VLAIO LA-traject) Samen leren erosie en bodem beheren (Leader Vlaamse Ardennen) Triple C (Interreg 2 Zeeën project) Jaarplan 2017 PCG 7

7 N-bemestingsadvies Bemestingsadvies voor analyses uitgevoerd op PCG Gewasbescherming Binnen het thema gewasbescherming willen we algemeen bijdragen aan de uitbreiding van erkenningen van gewasbeschermingsmiddelen voor teelten in openlucht door het uitvoeren van GEP-proeven. Prei Bestrijding van preimineervlieg Mineervlieg bestrijden in prei blijkt geen gemakkelijke taak. In deze proef zullen diverse middelen en toepassingstijdstippen uitgetest worden. Grassenbestrijding Sinds het najaar van 2016 is er geen enkel grassenmiddel meer erkend in de teelt van prei. In samenwerking met KDT zal een erkenningsproef aangelegd worden voor middelen die werkzaam zijn tegen grassen. Uien Efficiëntie van middelen tegen Fusarium Validatie van waarschuwingsmodellen voor valse meeldauw in uien Uittesten van verschillende waarschuwingsmodellen uit Frankrijk. Erkenningsproef voor onkruidbestrijdingsmiddelen O.a. Challenge, Fiesta new, Select Prim (op vraag van de uienwerkgroep) Wortel Validatie van waarschuwingsmodellen tegen Alternaria en witziekte in wortel Efficiëntie van biologische middelen voor de beheersing van witziekte 8 Jaarplan 2017 PCG

8 Sla Efficiëntie van biologische middelen voor de beheersing van Rhizoctonia Yacon Selectiviteit van herbiciden voor de onkruidbestrijding in yacon Yacon kent in het begin van de teelt een zeer trage groei. In deze fase van de teelt is het zeer belangrijk om het onkruid onder controle te houden. Kruiden Selectiviteit van herbiciden in diverse kruiden (basilicum, peterselie, tijm, ) afhankelijk van de vragen van de sector Projecten Waarnemingen en waarschuwingen in prei (bedrijven en/of telersverenigingen en Dept. L en V) Op een 5-tal locaties in Oost-Vlaanderen worden wekelijks ziekten en plagen in prei opgevolgd. Wekelijks worden waarschuwingsberichten opgesteld. De coördinatie en het opstellen van de berichten gebeurt door het PCG. Waarnemingen en waarschuwingen in koolgewassen (bedrijven en/of telersverenigingen en Dept. L en V) Op een 4-tal locaties in Oost-Vlaanderen worden wekelijks de ziekten en plagen opgevolgd in bloemkool en in spruitkool. Inagro coördineert dit en stelt de berichten op. Beheersing van Fusarium in uien (Proefproject in de sector land- en tuinbouw Provincie Oost-Vlaanderen) Geïntegreerde beheersing van de preimineervlieg in prei (VLAIO ) Optimalisatie van een faagtherapie tegen bacteriële pathogenen in kool en prei (VLAIO )(innovatie) Biologische gewasbescherming in de praktijk: optimalisatie van de efficiëntie in het veld van (nieuwe) biologische gewasbeschermingsmiddelen (BioProtect)(Interreg V: Frankrijk - Wallonië - Vlaanderen) Jaarplan 2017 PCG 9

9 Het pad naar de agro-ecologie: platform voor grensoverschrijdende samenwerking voor groenteteelt verse markt en industrie (ECOPAD)(Interreg V: Frankrijk - Wallonië - Vlaanderen) PRESPORE: Naar een kennisgestuurde bestrijding van Alternaria, Colletotrichum en roest in prei (VLAIO in aanvraag) Beheersing van plantenparasitaire nematoden met groenbedekkers in de openluchtgroenten (VLAIO in aanvraag) Biologische werkingsduur gewasbeschermingsmiddelen in de groenteteelt (VLAIO in aanvraag) Teelttechnieken Yacon (innovatie) Optimalisatie mechanisatie en preparatie van plantmateriaal Uien Zaaiafstanden i.f.v. uniformiteit en maatsortering voor industrie, optimalisatie teelttechniek en mechanisatie Bataat (innovatie) Rassenonderzoek: welke rassen zijn aangepast aan het Vlaamse klimaat Evaluatie van verschillende plantafstanden Mechanisatie plant en oogst Prei Onderzoek naar mogelijkheden om prei langer op het veld te houden = minder snel schotvorming door gebruik te maken van trays als opkweekmethode. 10 Jaarplan 2017 PCG

10 Projecten WikiLeeks: Preciezer Prei telen met precisielandbouw (VLAIO in aanvraag) Succesvolle uitbouw van de teelt van bataat in Vlaanderen (VLAIO in aanvraag) Diversificatie Kruiden (innovatie) Bataat (innovatie) Yacon (innovatie) Kwaliteit en bewaring Prei Alle rassenproeven = vroege herfstteelt, late herfst, winter Op vraag van LAVA: extra aandacht voor houdbaarheid (telescopen, vergelen binnenzijde blad, schakeling, ) Uien Uien(zaai) rassenproef verse markt bewaring Naast gebruikswaarde en productkwaliteit aandacht voor koprot en bewaring Water Waterportaal: uitdragen van informatie en advies over waterbeheer in de land- en tuinbouwsector De missie van het Waterportaal is drieledig: loketfunctie, kennisoverdracht naar de sector en voorbeeldfunctie via de infrastructuur van het PCG, PCS en PCA. Mogelijkheden bekijken van diverse druppelirrigatiesystemen in courgette Jaarplan 2017 PCG 11

11 Uitvoeren wateraudits in de streek van de Maarkebeek Hoe kunnen landbouwers hun watergebruik optimaliseren. Samenbrengen, uitwisselen en op bedrijven implementeren van innovatieve technieken voor duurzaam watergebruik in gefertigeerde teelten vanuit de verschillende hoeken van Europa Projecten Fertinnowa: Transfer of INNOvative techniques for sustainable WAter use in FERtigated crops (H2020) Innoverende aanpak voor nitraatreductie in land- en tuinbouwgebieden (VLAIO) Triple C (Interreg V: 2 zeeën) Teeltsystemen Gotensysteem openlucht (innovatie) Economie Bij alle proeven zullen we aandacht besteden aan de economische impact van de diverse objectieven en waar mogelijk de economische gevolgen van resultaten meegeven (o.a. economische aspecten van beregening in vollegrondsgroenten) Prei marktgericht telen Tijdens het seminarie op Praktijkdag prei in 2016 vond Prof. X. Gellinck dat telers zelf moeten zoeken hoe ze hun product beter in de markt zetten om een betere prijs te bekomen. Het betoog was zeer theoretisch en bij de vraagstelling was het duidelijk dat telers hier willen over nadenken en concrete antwoorden zoeken. Samen met de preiwerkgroep en X. Gellinck zal aan de hand van enkele cases onderzocht worden welke mogelijkheden er eventueel zijn voor de preiteelt. 12 Jaarplan 2017 PCG

12 Projecten Openluchtgroenteteelt: verhogen van de rendabiliteit door inzicht in kostenstructuur (demonstratieproject Dept. L en V) Voorlichting Demomomenten, open dagen, studiedagen Bedrijfsbezoeken eetbare bloemen: mei Netwerkmoment eetbare bloemen: juli Jubileumfeest 40 jaar PCG, 25 jaar PCA: 24 mei Werktuigendagen: 23 en 24 september Proefveldbezoeken Juni-juli 2017: Proefveldbezoek i.f.v. de aanliggende proeven Augustus 2017: Proefveldbezoek uien Oktober 2017: ziekten en plagen, bemesting, rassen in diverse teelten Jaarplan 2017 PCG 13

13 BESCHUTTE TEELTEN (BIO EN GANGBAAR) Rassenproeven Veldsla Rassenproef veldsla winter in gangbare teelt Rassenproef veldsla najaar-winter in biologische teelt Gebruikswaarde- en rasgevoeligheidsonderzoek van diverse veldslarassen Extra aandacht voor resistentie tegen valse meeldauw in biologische teelt in koepel Meloen Rassenproef meloen in verwarmde kas hoge draadteelt Gebruikswaarde- en rasgevoeligheidsonderzoek van diverse meloenrassen voor biologische teelt Tomaat Biologische rassenproef tomaat specifieke aandacht voor resistentie/ gevoeligheid voor Phytophthora Gebruikswaarde- en rasgevoeligheidsonderzoek van diverse rassen tomaat in tunnel, in vergelijk met deze in open lucht Projecten Robuuste rassen R² (CCBT) Bemesting Kropsla Validatie van de ontwikkelde strategie in het REDUNG project: minder verzoutend bemesten in combinatie met een beredeneerde watergift op basis van het ontwikkelde model 14 Jaarplan 2017 PCG

14 Valideren in een winterteelt en bij telers, projectresultaten introduceren in de sector Organische bemesting Maaimeststoffen Nagaan van de kansen van het gebruik van maaimeststoffen in tunnel in relatie tot toedieningswijze en bodemconditie (staalnames en extra analyses). Basisbemesting met compost: invloed op organische stofgehalte Gerichte advisering naar (omschakelende) biokastelers voor wat betreft basisbemesting en optrekken van organische stofgehalte in de bodem, zonder de ph nadelig te beïnvloeden; aan de hand van proeven op locatie bij twee net omgeschakelde telers. Projecten Reductie van de nitraatuitspoeling in de grondgebonden groenteteelt onder beschutting door beredeneerde bemesting en irrigatie (VLAIO, REDUNG) Stikstofwerking van maaimeststoffen in relatie tot toedieningswijze en bodemconditie (demonstratieproject Dept. L en V) Praktijkgerichte oplossingen voor organische stofopbouw in biologische landbouw onder MAP5 (demonstratieproject Dept. L en V) Aanvullend project rond organische stofopbouw bij biologische kastelers (CCBT - in aanvraag) Jaarplan 2017 PCG 15

15 Gewasbescherming Algemeen willen we binnen het thema gewasbescherming bijdragen aan de uitbreiding van erkenningen van gewasbeschermingsmiddelen voor beschutte teelten door het uitvoeren van GEP proeven. Sla Ondersteuning IPM in de vollegrondsteelt van bladgewassen onder glas Bepalen van de klimaatgrenzen voor activiteit van grondgebonden pathogenen en van BCOs (biocontrole organismen) in de bodem Bepalen wat de boven- en ondergrenzen zijn voor activiteit van de smetpathogenen in praktijk en ook bepalen wat de boven- en ondergrenzen zijn voor de activiteit van de BCOs in de bodem in praktijk. Combineerbaarheid BCOs voor bladbespuitingen Doel: nagaan hoe BCOs gecombineerd kunnen worden in een IPM strategie. Validatie van de IPM-strategie Omdat het uit het eerste onderzoekjaar niet duidelijk is of klimaat wel de hoofdrol speelt in het opduiken van een specifieke smetpathogeen, is het niet evident om een IPM strategie te ontwikkelen. De voorgeschiedenis speelt ook een heel belangrijke rol. Er zullen demo IPM proeven aangelegd worden die rekening houden met zowel klimaat als voorgeschiedenis. Hierbij zal ook de werkzaamheid van middelen meegenomen worden. Efficiëntie van biologische middelen tegen Bremia lactucae en Botrytis in sla proef op kleine schaal Tomaat Efficiëntie van biologische middelen tegen witziekte in tomaat Meloen Rassenproef meloen in verwarmde kas hoge draadteelt Gebruikswaarde- en rasgevoeligheidsonderzoek van diverse meloen onderstammen voor biologische teelt 16 Jaarplan 2017 PCG

16 Vruchtgroenten Biologische proefopstelling: kansen van vanggewassen en niet waardplanten voor het reduceren van wortelknobbelaaltjes Bij frequente teelt van vruchtgroenten in verwarmde kas zijn wortelknobbelaaltjes een veel voorkomend probleem door de beperkte rotatie die aangehouden wordt. Welke rol kunnen korte alternatieve teelten spelen om deze aaltjespopulatie te drukken? Aan de hand van wortelbeoordelingen van tomaat, wordt een score bepaald per tussenteelt. Projecten Residu-arm telen van groenten (VLAIO) sla FUNSLA: Geïntegreerde beheersingsstrategie voor grondgebonden schimmels en nematoden in bladgroenten onder glas (VLAIO) Monitoring in de glastuinbouw: het basisinstrument voor een efficiënte geïntegreerde bestrijding (demonstratieproject Dept. L en V) Biologische werkingsduur gewasbeschermingsmiddelen in de groenteteelt (VLAIO in aanvraag) kropsla grond, sla hydro en veldsla Bioroots BIOlogische gewasbeschermingsstrategiën demonstreren onder Reële Omstandigheden Op vraag van de biologische TuinbouwSector (demonstratieproject Dept. L en V) Beheersing van Didymella bryoniae (Mycosphaerella) in de teelt van komkommer (VLAIO) Beheersing van bacterieziek in alternatieve bladgewassen (VLAIO in aanvraag) Beheersing van Meloidogyne in intensieve biologische vruchtgroenteteelt in kas (VLAIO in aanvraag) Jaarplan 2017 PCG 17

17 Teelttechnieken Kropsla Bruikbaarheid van sensoren voor beredeneerd irrigeren Onderzoek naar de bruikbaarheid van verschillende types sensoren voor het op punt stellen van irrigatie in de grondgebonden teelt onder beschutting. Effect van lichtregime op opbrengst en kwaliteit bij sla Verkennen fysiologische grenzen en besparingsmogelijkheden a.d.h.v. een atypisch belichtingsregime met LED-belichting bij sla Vergelijkende proeven in 2 rassen van rode eikenbladsla en kropsla op een MGS. Eén planting wordt belicht volgens een standaard lichtregime met een donkerperiode van 8 uur, en de andere planting volgens een lichtregime waarbij de donkerperiode wordt opgesplitst in twee blokken van 4 uur. Veldsla Alternatieve zaaitechniek voor de teelt van biologische veldsla uittesten Veldslateelt aan de hand van zaaipapier. Projecten REDUNG (VLAIO) LightMan: Management van licht in bedekte teelten (VLAIO) Diversificatie Mobiel gotensysteem (innovatie) Kruiden (innovatie) Eetbare bloemen (innovatie) Bataat (innovatie) Algen (innovatie) 18 Jaarplan 2017 PCG

18 Korte keten (innovatie) Projecten De blauwe keten (Interreg V Vlaanderen/Nederland) Eetbare bloemen: sierlijk én smakelijk! (PDPO III - OKW) rgie Projecten Enerpedia 2.0 Kwaliteit en bewaring Kwaliteitsbeoordelingen en bewaarproeven verbonden aan de rassenproeven, bemestingsproeven en de proeven rond diversificatie Water Waterportaal: uitdragen van informatie en advies over waterbeheer in de land- en tuinbouwsector De missie van het Waterportaal is drieledig: loketfunctie, kennisoverdracht naar de sector en voorbeeldfunctie via de infrastructuur van het PCG, PCS en PCA. Samenbrengen, uitwisselen en op bedrijven implementeren van innovatieve technieken voor duurzaam watergebruik in gefertigeerde teelten vanuit de verschillende hoeken van Europa Projecten Fertinnowa: Transfer of INNOvative techniques for sustainable WAter use in FERtigated crops (H2020) Jaarplan 2017 PCG 19

19 Teeltsystemen Aquaponics (innovatie) Optimaliseren van het aquaponic teeltsysteem Onderzoek naar de optimale combinatie tussen visteelt en vruchtgroenteteelt. Proeven met omegabaars en tomaten. Projecten STOKSTROOM: Sluiten van de water- en nutriëntenstromen in Stokstorm aquapark (MIP) AquaVlan II (Interreg V: Vlaanderen/Nederland) Vertical farming (innovatie) Optimaliseren van vertical farming concept: hoe verkrijg je het ideale bladklimaat in een afgesloten ruimte, waar de teelt plaatsvindt zonder zonlicht Projecten Proof of concept of an industrial plant production centre (VLAIO KMO haalbaarheidsstudie). Economie Bij alle proeven zullen we aandacht besteden aan de economische impact van de diverse objectieven en waar mogelijk de economische gevolgen van resultaten meegeven. Projecten Samen sterker! (Leader Meetjesland) 20 Jaarplan 2017 PCG

20 Voorlichting Proefveldbezoek bio beschutte teelt Tijdens de zomer zal er een proefveldbezoek georganiseerd worden voor biotelers en andere geïnteresseerden, waarbij de tussentijdse proeven meegegeven worden. Voorlichting bio beschutte teelt en kruiden PCG is geregistreerd als erkende voorlichter bij de overheid. In dit kader gebeurt individuele begeleiding van telers. Kennisuitwisseling COST action FA1204 Vegetable grafting to improve yield and fruit quality under biotoc and abiotic stress conditions Dit project heeft als doel kennis uit te wisselen rond onderstammen, enten, invloed van biotische en abiotische factoren, en dit op verschillende gewassen. Niet enkel de ontwikkeling van nieuwe waardevolle onderstammen wordt hierbij ondersteund, er wordt eveneens dieper ingegaan op de procesmatige insteek van de plant. COST action FA 1305 The EU Aquaponics Hub - Realising Sustainable Integrated Fish and Vegetable Production for the EU Europese werkgroep rond de integratie van Aquacultuur en plantenteelt. Het centrale doel van die werkgroep is het karakteriseren van de belangrijkste struikelblokken die de implementatie van aquaponics in de EU tegenhouden. Daarbij wordt zowel gekeken naar hindernissen op wettelijk vlak op verschillende overheidsniveaus als naar hiaten in de kennis omtrent dit onderwerp. In de volgende stap zal het consortium een plan ontwerpen om die struikelblokken weg te werken via wetenschappelijk onderzoek en kennistransfer. Jaarplan 2017 PCG 21

21 SMAAKONDERZOEK Rassenproeven Segmentatieonderzoek tomaat (GMO) Consumentenonderzoek naar de acceptatie van tomaten (losse tomaten, trostomaten en pruimtomaten) van een selectie segmentatierassen en nieuwe variëteiten uit doorteelt op 3 tijdstippen per jaar (begin seizoen, midden seizoen en einde seizoen) en uit de belichte teelt op 2 tijdstippen per jaar (begin seizoen en midden seizoen). Segmentatieonderzoek paprika (GMO) Consumentenonderzoek naar de acceptatie van paprika s van verschillende rassen binnen 1 type (rood, groen, oranje en geel); 2 maal in het seizoen. Segmentatieonderzoek komkommer (GMO) Consumentenonderzoek naar de acceptatie van komkommers van een selectie rassen uit de eerste, tweede en derde teelt. Consumentenonderzoek verschillende rassen groenten en fruit In opdracht van klanten (bedrijven) of aansluitend op rassenproeven openlucht, beschutte teelten en innovaties onderzoeken via kwalitatieve of kwantitatieve testen hoe de producten beantwoorden aan de eisen en verwachtingen van consumenten. Bemesting/teelttechniek Heeft bemesting een invloed op de smaak en kwaliteit van groenten? Uit een aantal bemestingsproeven, waar nuttig, zal product genomen worden om smaak en kwaliteit op te bepalen. Verzekeren van het jaarrond aanbod van kwaliteitsvolle tomaten en het verminderen van de variabiliteit van de kwaliteit doorheen het jaar en binnen een segment door optimalisatie van teelttechniek Projecten Naar een meer uniforme kwaliteit van tomaten tijdens het volledige seizoen (VLAIO in aanvraag) 22 Jaarplan 2017 PCG

22 Gewasbescherming Taint studies Uitvoeren van smaakafwijkingstesten op verse en verwerkte groenten, fruit en aardappelen (taint studies - GEP) als onderdeel van het onderzoek voor erkenning van gewasbeschermingsmiddelen Diversificatie Consumentenonderzoek nieuwe teelten, nieuwe producten (innovatie) Via verkennend marktonderzoek en kwaliteitsonderzoek met behulp van sensorische analyse en/of consumentenonderzoek de potentiële marktwaarde van nieuwe teelten/nieuwe producten bepalen en bijsturen. Onderzoeken welke eetbare bloemen het meest beantwoorden aan de wensen van consumenten, qua smaak en uiterlijk. Onderzoeken welk effect het gebruik van viswater op de smaak van tomaten heeft. Onderzoeken hoe de smaak van groenten/kruiden uit teelt in een afgesloten ruimte zonder zonlicht verschilt van producten uit een standaard glasgroenteteelt. Projecten Eetbare bloemen: sierlijk én smakelijk (PDPO III - OKW) STOKSTROOM: Sluiten van de water- en nutriëntenstromen in Stokstorm aquapark (MIP) Proof of concept of an industrial plant production centre (VLAIO KMO haalbaarheidsstudie) Kwaliteit en bewaring Inspelen op vragen vanuit de praktijk (via veilingen, zaadhuizen, industrie,...) Jaarplan 2017 PCG 23

23 Via verkennend marktonderzoek, kwaliteitsonderzoek, probleemoplossend onderzoek met behulp van sensorische analyse en/of consumentenonderzoek een antwoord bieden op deze vragen. Economie Marketing en ketenontwikkeling Door middel van consumentenonderzoek willen we nieuwe ideeën/teelten/technieken na het onderzoek ook helpen in de markt zetten (lange en korte keten) en een markt/business plan uitwerken. Consumenten- en ondernemersonderzoek korte keten grensregio Waasland en Meetjesland; inventarisatie van de opportuniteiten en belemmeringen voor de korte ketenproducten bij de verschillende doelgroepen Inventarisatie en mapping van de vraag- en aanbodzijde en bestaande initiatieven rond korte keten en lokale voeding in Oudenaarde en Vlaamse Ardennen ter voorbereiding van de uitbouw van een piloot voor een regionaal voedselnetwerk in Vlaamse Ardennen. Introductie van yacon in de markt prospectie van de markt, wat zijn de wensen en verwachtingen van de afzetkanalen en voedingsbedrijven en hoe kunnen we het aanbod daarop afstemmen Projecten Reframe: Regional Food Frame (Interreg V: North Sea Region) Korte Keten Waasland, een duurzame samenwerking (Leader Grensregio Waasland) Korte Keten Meetjesland (Leader Meetjesland) Introductie van yacon in de markt (Voorbeeldproject Duurzame ontwikkeling in de sector land- en tuinbouw Provincie Oost-Vlaanderen 2016) 24 Jaarplan 2017 PCG

24 INNOVATIES Rassenproeven Doel: gebruikswaardeonderzoek van diverse rassen Yacon Bataat Rassenonderzoek: welke rassen zijn aangepast aan het Vlaamse klimaat Evaluatie van verschillende plantafstanden Innovatieve teelten op goten Kruiden Eetbare bloemen Projecten Succesvolle uitbouw van de teelt van bataat in Vlaanderen (VLAIO in aanvraag) Eetbare bloemen: sierlijk en smakelijk (PDPO III-OKW) Bemesting Organische bemesting Projecten Innoverende aanpak voor nitraatreductie in land- en tuinbouwgebieden (VLAIO) Jaarplan 2017 PCG 25

25 Gewasbescherming Projecten Optimalisatie van een faagtherapie tegen bacteriële pathogenen in kool en prei (VLAIO) Teelttechnieken Yacon Optimalisatie mechanisatie en preparatie plantmateriaal Bataat Evaluatie van verschillende plantafstanden Eetbare bloemen Optimalisatie van de teelt van eetbare bloemen Hoe een plant in bloei trekken? Kan de bloei langer aangehouden worden? Projecten Eetbare bloemen: sierlijk én smakelijk (PDPO III - OKW) Succesvolle uitbouw van de teelt van bataat in Vlaanderen (VLAIO in aanvraag) Diversificatie Consumentenonderzoek innovatieve teelten en teeltconcepten Via kwalitatief en kwantitatief consumentenonderzoek de acceptatie van eetbare bloemen, kruiden, bataat, plantaardige oliën, onderzoeken Introductie van yacon in de markt 26 Jaarplan 2017 PCG

26 Projecten Eetbare bloemen: sierlijk én smakelijk (PDPO) ( ) De blauwe keten (Interreg V: Vlaanderen/Nederland) Introductie van yacon in de markt (Voorbeeldproject Duurzame ontwikkeling in de sector land- en tuinbouw Provincie Oost-Vlaanderen 2016) Kwaliteit en bewaring Kwaliteitsbeoordelingen en bewaarproeven verbonden aan de rassenproeven, bemestingsproeven en de proeven rond diversificatie Smaak- en consumentenonderzoek verbonden aan de rassenproeven, bemestingsproeven en de proeven rond diversificatie Projecten Eetbare bloemen: sierlijk én smakelijk (PDPO III - OKW) Water Waterportaal: uitdragen van informatie en advies over waterbeheer in de land- en tuinbouwsector Teeltsystemen Grondloze systemen voor de teelt van groenten Aquaponics Effect van natrium-arme visvoeders op groei en kwaliteit van omegabaars en tomaat in aquaponics Jaarplan 2017 PCG 27

27 Vertical farming Hoe verkrijg je het ideale bladklimaat in een afgesloten ruimtes, waar de teelt plaatsvindt zonder zonlicht Projecten STOKSTROOM: Sluiten van de water- en nutriëntenstromen in Stokstorm aquapark (MIP) AquaVlan II (Interreg V: Vlaanderen/Nederland) Fertinnowa (H2020) Innoverende aanpak voor nitraatreductie in land- en tuinbouwgebieden (VLAIO) Proof of concept of an industrial plant production centre (VLAIO KMO haalbaarheidsstudie) Economie Marketing en ketenontwikkeling Door middel van B2C en B2B consumentenonderzoek willen we nieuwe ideeën/teelten/technieken na het onderzoek ook helpen in de markt zetten (lange en korte keten) en een markt/business plan uitwerken. 28 Jaarplan 2017 PCG

28 Omschrijving projecten VLAIO LA traject (ex IWT) A Propeau: Actief beheer en uitmijning van fosfaat voor optimale P efficiëntie en terugdringen van fosfaatverliezen op perceels-niveau (VLAIO)( ) Partners: Ugent (coördinator), PCG, PSKW, inagro, KULeuven Doel: Via dit project willen we de nodige gegevens verzamelen voor een duurzaam fosforbeheer op land- en tuinbouwbedrijven. De belangrijkste aspecten die aan bod komen zijn het verhogen van de P-efficiëntie, actieve uitmijning en het terugdringen van fosfaatverliezen op perceelsniveau. Methode: Startfosfor: optimalisatie toepassingsmethode en inschatting respons o.b.v. bodemanalyse. Verhogen efficiëntie van fosforopname Uitmijning van P uit de bodem Verfijnen van de P-adviezen (P-opname) De teelt van groenten en maïs laten slagen binnen de nieuwe randvoorwaarden erosie (VLAIO)( ) Partners: ILVO (coördinator), PCG, Inagro Doel: Zoeken naar oplossingen voor de erosieproblematiek in de groenteteelt (o.a. bodembewerkingen en zaaitechniek). Methode: Het onderzoek wordt gestuurd aan de hand van erosiecafé s, dit zijn groepen telers die twee keer per jaar samenkomen en bespreken waar de grootste knelpunten zich bevinden. We gaan op zoek naar strategieën die de erosie voldoende beperken en de kwaliteit en opbrengst weten te behouden. Beheersing van Didymella bryoniae (Mycosphaerella) in de teelt van komkommer (VLAIO)( ) Partners: PSKW (coördinator), Katholieke Hogeschool Kempen-Industriële en Biowetenschappen, Inagro, Scientia Terrae. Externe prestaties: PCG. Doel: De doelstelling van dit project is om een duurzame beheersstrategie te ontwikkelen voor D. bryoniae in komkommer om productieverliezen te vermijden en een continue kwaliteit te garanderen. Methode: Het werkplan is onderverdeeld in 4 werkpakketten. WP1: kennisopbouw omtrent de epidemiologie; WP2: in kaart brengen van de invloed van een aantal teelttechnieken; WP3: onderzoek naar mogelijkheden om bloeminfecties te verhinderen en WP4: opstellen van een totale beheersstrategie en de transitie naar de doelgroep. Jaarplan 2017 PCG 29

29 Geïntegreerde beheersing van de preimineervlieg in prei (VLAIO)( ) Partners: PCG (coördinator), PSKW, inagro, ILVO Situering: De preimineervlieg is een plaag die oprukt vanuit Zuid- en Centraal Europa naar onze contreien. Deze mineervlieg richtte in het najaar van 2012 en 2013, vooral in het Antwerpse en Oost-Vlaanderen, zeer veel schade aan. De schade wordt meestal pas zichtbaar bij de oogst. Voorlopig is het niet evident deze mineervlieg te beheersen. Doel: Het opmaken van een geïntegreerde beheersstrategie voor de preimineervlieg in prei Methode: Op punt stellen van morfologische en moleculaire herkenning van mineervliegen in prei voor een eenduidige determinatie en een directe en gebruiksvriendelijke identificatie van Phytomyza gymnostoma in het veld; Zoeken naar een goede monitoringsmethodiek voor de preimineervlieg Bepalen van de biologie en de fenologie van de preimineervlieg en opstellen van een daggradenmodel Voorkomen van natuurlijke vijanden in het veld en integratie van de kennis over de populatieopbouw van de natuurlijke vijanden in de beheersstrategie Uittesten van verschillende cultuurtechnische teeltmethoden en het bepalen van de efficiëntie van diverse insecticiden met de meest efficiënte toepassingsmethode Integratie van de beheersstrategie in het huidige waarschuwingssysteem voor prei en verspreiding van de resultaten Optimalisatie van een faagtherapie tegen bacteriële pathogenen in kool en prei (VLAIO)( ) Partners: PCG (coördinator), KULeuven, ILVO, PSKW, inagro Situering: In het lopend VLAIO project Beheersing van bacteriële pathogenen bij de opkweek van kolen en prei - waarin voornamelijk Pseudomonas syringae pv. porri in prei en Xanthomonas campestris pv. campestris in kool bestudeerd worden - komen we tot de vaststelling dat initiële besmettingen met de genoemde bacteriën zowel op het opkweekbedrijf als op het productiebedrijf kunnen voorkomen. In gunstige omstandigheden (lage hoeveelheid neerslag, lage RV, korte bladnatperiode) komen de besmettingen zelden tot uiting. In ongunstige omstandigheden duiken de symptomen op en kan de aantasting sterk uitbreiden. Hierdoor is er het ene jaar meer aantasting dan het andere jaar. De fytopathogene bacteriën zijn talrijk aanwezig, middelen om ze te bestrijden tot nu toe niet. In één van de werkpakketten van het huidig project wordt onderzocht of Xanthomonas campestris pv. campestris (Xcc) en Pseudomonas syringae pv. porri (Pspo) met behulp van bacteriofagen bestreden kunnen worden. Bacteriofagen of kortweg fagen zijn kleine virussen, veilig voor de mens, die specifieke bacteriën infecteren. Ze gebruiken de 30 Jaarplan 2017 PCG

30 replicatiemachinerie van hun gastheer om zich te vermenigvuldigen. In het huidig project wordt de nadruk gelegd op het vinden en het isoleren van fagen uit besmette kool- en preipercelen en wordt het bacteriedodend vermogen getest. Op laboschaal werd de werkzaamheid van de faagcocktail intussen duidelijk aangetoond. Doel: Van faagtherapie een praktijkwaardige toepassing maken voor de bestrijding van bacterieziekten door ze op een efficiëntere manier te kweken en op een professionele manier te formuleren en toe te passen. Methode Potentieel faagtherapie uitbreiden Kwaliteit en productie faagcocktail optimaliseren Uittesten van diverse toepassingsmethodes Innoverende aanpak voor nitraatreductie in land- en tuinbouwgebieden (VLAIO)( ) Partners: PCG (coördinator), inagro, PSKW, KULeuven Doel: Ontwikkeling van een best beschikbare techniek (BBT) ontwikkeld die in staat is nitraten uit drainagewater te halen, en dit op plaatsen waar een duurzame aanpak via bemesting, teeltrotatie, inzet groenbedekkers, niet toereikend is om de norm te halen. Het efficiënt aanpakken van de N- problematiek kan beslissend zijn voor de overlevingskansen van de intensieve land- en tuinbouw in Vlaanderen. FUNSLA: Geïntegreerde beheersingsstrategie voor grondgebonden schimmels en nematoden in bladgroenten onder glas (VLAIO) ( ) Partners: PCG (coördinator), PSKW, inagro, Ugent, ILVO Situering: Er is een dringende nood aan alternatieven of aanvullende beheersingsmethoden voor chemische grondontsmetting omwille van effectiviteits- en duurzaamheidsproblemen. Doel: De hoofddoelstelling van het voorgestelde project is het verzekeren van een toekomst voor de teelt van bladgroenten onder glas in Vlaanderen door het introduceren van een geïntegreerde bestrijdingsstrategie voor smetpathogenen en nematoden, onder de vorm van een app voor PC en mobiele toestellen (smartphone, tablet). Dit omvat het bundelen en verspreiden van reeds bestaande kennis over de bestrijding van smet en nematoden in bladgroenten onder glas, een SWOT analyse- inclusief de financiële aspecten en de effecten op langere termijn- het opvullen van kennishiaten omtrent schadedrempels nematoden en omtrent de synergie tussen nematoden en smetschimmels. Jaarplan 2017 PCG 31

31 LightMan: Management van licht in bedekte teelten (VLAIO) ( ) Partners: UGent (coördinator), PCG, PSKW, PCH, Thomas More Situering: Het areaal belichte teelt in tomaat, sla (MGS) en aardbei is groeiend. Ook zijn er nieuwe ontwikkelingen in de LED-technologie. Het is echter noodzakelijk dat die belichting zo efficiënt mogelijk wordt ingezet, met het oog op energiebesparing, kostprijs-efficiëntie en bevoorradingszekerheid op het elektriciteitsnet. Doel: Bepalen hoe optimaal kan worden belicht door na te gaan wat de fysiologische grenzen zijn van de gewassen tomaat, sla en aardbei. Methode: Via metingen van de koolstof- en waterhuishouding in de planten nagaan in welke mate volgende parameters invloed hebben op de efficiëntie van het lichtgebruik Rassenkeuze Lichtintensiteit Lichtspectrum (enkel voor sla) Lichtregime Beheersing van plantenparasitaire nematoden met groenbedekkers in de openluchtgroenten (VLAIO in aanvraag) Partners: ILVO (coördinator), PCG, PSKW, inagro Situering: Het probleem van aaltjes binnen de vollegrondsgroenten neemt de afgelopen jaren toe. Dit blijkt o.a. uit analyses uitgevoerd door het diagnosecentrum van ILVO. Ook een rondvraag bij telers, voorlichters, toeleveranciers en groenteveredelaars geeft duidelijk aan dat de aaltjesproblematiek een zeer belangrijke toekomstige uitdaging is. Voor bestrijding van aaltjes zijn er geen erkende nematiciden beschikbaar. Dit maakt het inperken van aaltjespopulaties voor telers zeer lastig. Ook voor adviseurs en teeltbegeleiders is het een moeilijke problematiek. Bepaalde groenbedekkers kunnen de dichtheid van bepaalde soorten aaltjes verlagen. Naast positieve bijdragen kunnen groenbedekkers echter ook een negatief effect hebben zoals het vermeerderen van nematoden of bodemziekten bij ondoordacht gebruik. Kennis omtrent het effect op aaltjespopulaties van zaaidichtheid, bodem, besmettingsgraad van een perceel of het al dan niet onderwerken van groenbedekkers ontbreekt in de praktijk totaal. Dit leidt er toe dat de keuze van soort, cultivar en het inzetten van groenbedekkers vandaag niet steeds optimaal is of zelf negatief kan zijn. Doel: Komen tot een geïntegreerde beheersing van aaltjespopulaties bij de teelt van vollegrondsgroenten. Om dit te bereiken steunt het project op volgende methodes: Kweek nematodenpopulaties en ontwikkeling infectie- en detectieprotocollen voor labo- en veldproeven 32 Jaarplan 2017 PCG

32 Bepalen van schadedrempels voor Pratylenchus penetrans en Meloidogyne chitwoodi in diverse groentegewassen Resistentieonderzoek bij groenbemesters Moleculaire screeningstoetsen om de interactie groenbemesters en nematode te karakteriseren (in casu Meloidogyne in bladrammenas) Kennisoverdracht naar de diverse doelgroepen Beheersing van bacterieziekte in alternatieve bladgewassen (VLAIO in aanvraag) Partners: PCG (coördinator), PSKW, inagro, ILVO Situering: Snel groeiend aantal telers van alternatieve bladgewassen (transitie kropsla en grondteelt tomaat naar alternatieve bladgewassen) die kampen met bacterieziek, waardoor hun product onverkoopbaar wordt. Doel: Het ontwikkelen van een beheersstrategie om de verspreiding van de bacterie naar andere bedrijven te verhinderen, en oplossingen te bieden voor de getroffen bedrijven. Methode: Het project zal steunen op de volgende pijlers: (1) Een correcte diagnose voor bladvlekken in alternatieve bladgewassen. (2) Karakterisering van insleep en overdracht van Acidovorax valerianellae en Xanthomonas campestris pv. camprestris (Xcc) in de serre. (3) Maatregelen om de insleep en overdracht van A. valerianellae en Xcc te verhinderen. (4) Kritieke elementen in de epidemiologie die door teeltadvies kunnen worden bijgesteld. (5) Evaluatie van methoden en middelen om infecties van A. valerianellae en Xcc in veldsla en rucola te verhinderen (6) Praktijkvalidatie en verspreiding van de projectresultaten. Biologische werkingsduur gewasbeschermingsmiddelen in de groenteteelt (VLAIO in aanvraag) Partners: inagro (coördinator), PCG, UGent, PSKW Doel: Het project wil op basis van de data van het lopende residu project én nieuw te bekomen data, het residuverloop van gewasbeschermingsmiddelen bepalen, verfijnen en nagaan bij welke concentratie de bescherming van het gewas nog verzekerd is. Succesvolle uitbouw van de teelt van bataat in Vlaanderen (VLAIO in aanvraag) Partners: PCG (coördinator), PCA Situering: De laatste jaren is er veel interesse voor de teelt van bataat, bij ons beter gekend als de zoete aardappel. Hoewel deze teelt in Vlaanderen nog zo goed als onbestaande is, zijn deze knollen ondertussen een vaste waarde geworden in het assortiment van de Vlaamse supermarkten. De hoge voedselkilometers en ecologische voetafdruk die gepaard gaan met de import van deze knollen moeten we er echter bijnemen. Alsmaar meer Jaarplan 2017 PCG 33

33 consumenten worden zich hiervan bewust en kiezen daarom weloverwogen voor lokaal geproduceerde voeding. Het spreekt voor zich dat de Vlaamse boeren mee willen profiteren van dit succesverhaal. Vooronderzoek door PCG op vraag van telers doet vermoeden dat de teelt ook in Vlaanderen potentieel biedt. De kennis ontbreekt echter om op dit moment reeds succesvol te kunnen overgaan tot grootschalige productie van dit gewas. Doel: Het doel van dit project is het succesvol uitbouwen van de teelt van bataat in Vlaanderen, zowel op teelttechnisch als economisch vlak, om te komen tot een geschikt product zowel voor afzet via verse markt als voor de verwerkende industrie. Methode: Dit doel willen we bereiken door optimalisatie van de teelttechniek, optimalisatie van productie van kwalitatief plantmateriaal, optimalisatie van de bewaring, gefundeerde rassenkarakterisatie naar gebruikswaarde, kwaliteit en functionaliteit, studie van de economische haalbaarheid van de teelt in Vlaanderen en kennisverspreiding. Op naar een kennisgestuurde bestrijding van Alternaria, Colletotrichum en roest in prei (VLAIO in aanvraag) Partners: inagro (coördinator), PSKW, PCG, Situering: IPM is verplicht in de Vlaamse land- en tuinbouw. Vaak blijft het als teler toch lastig om te beslissen of er nu wel of niet tegen een bepaalde ziekte behandeld dient te worden omdat de nodige objectieve gegevens ontbreken. Plantenziektes zijn een samenloop van drie factoren: gevoeligheid plant, omgeving (weer) en pathogeen (inoculum). Door het ontbreken van de nodige kennis omtrent het verschijnen van roest, purpervlekkenziekte en Colletotrichum, behandelt de teler nu vooral preventief tegen deze bladziekten in prei. Doel: De Vlaamse preitelers informatie verschaffen over de druk van de verschillende bladziekten tijdens het teeltseizoen en inzichten in de epidemiologie van roest, Alternaria en Colletotrichum geven. Via de webapplicatie, smartphone applicatie, mail of sms zullen perceelsspecifieke waarschuwingen de telers bereiken. Methode: Bepalen of er inoculum in de lucht aanwezig is door middel van sporenvallen. Ontwikkelen van een waarschuwingsmodel en validatie van dit model. Ontwikkelen van een webapplicatie om de informatie snel naar de telers te laten doorstromen. Beheersing van Meloidogyne in intensieve biologische vruchtgroenteteelt in kas (VLAIO in aanvraag) Partners: PCG (coördinator), ILVO Situering: Bij biologische telers die intensief vruchtgroenten telen in verwarmde kas zijn wortelknobbelaaltjes op termijn het grootste problem. Om rendabiliteitsredenen Hebben zij niet zo heel veel mogelijkheden op hun rotatie 34 Jaarplan 2017 PCG

34 te verruimen. De onderstammen die gebruikt worden omvatten niet de volledige resistentie; stomen is geen duurzame oplossing. Doel: Op een duurzame manier de populatie Meloidogyne beheersen. Methode: De strategie zal opgebouwd worden aan de hand van een combinatie van maatregelen. - Enerzijds zullen de mogelijke resistenties verder bekeken worden; - Een tweede strategie is aan de hand van korte tussenteelten van vanggewassen/niet waardplanten, bijkomend zal gekeken worden naar het effect van verschillende soorten compost en chitine; - Een derde optie is te gaan kijken naar de werking van natuurlijke middelen die op de markt zijn. Naar een meer uniforme kwaliteit van tomaten tijdens het volledige seizoen (VLAIO in aanvraag) Partners: KULeuven (coördinator), PCH, PSKW, VCBT, PCG Situering: De commerciële waarde van tomaten en dus ook de rendabiliteit van tomatenbedrijven wordt in hoge mate bepaald door hun kwaliteit. Dit is een complex gegeven en wordt bepaald door zowel uitwendige als inwendige parameters, ook smaak. Naast het feit dat een deel van deze eigenschappen genetisch bepaald zijn en direct samenhangen met de raskeuze bestaat er een grote variatie in vruchtkwaliteit in functie van de toegepaste teeltmaatregelen. De teler maakt hierbij een persoonlijke afweging tussen opbrengst, de direct zichtbare visuele productkwaliteit en interne eigenschappen waaronder smaak. Bovendien zijn er ook verschillen in kwaliteit afhankelijk van het teeltseizoen. Dit alles leidt tot een grote variatie in de kwaliteit van het aangevoerd product op de veilingen afhankelijk van teelttechniek, seizoen en jaar hetgeen een negatief effect heeft op de prijsvorming. Doel: De uiteindelijke doelstelling is het verzekeren van het jaarrond aanbod van kwaliteitsvolle tomaten en het verminderen van de variabiliteit van de kwaliteit doorheen het jaar en binnen een segment. De nadruk ligt op smaak, maar ook productiviteit en andere kwaliteitsattributen worden beschouwd. Methode: Inventariseren van de huidige teeltpraktijk om vertrekkende van deze praktijkdata de meest veelbelovende teeltmaatregelen ten aanzien van kwaliteit en smaak te identificeren. Deze inventarisatie zal worden genomen als startpunt voor het verder onderzoek. Opstellen van een snelle meetmethode voor smaak van tomaat. Deze methode zal worden ontwikkeld ten behoeve van de veilingen om te dienen als kwaliteitscontrole middel voor op de veilingvloer of voor routinemetingen door een referentielaboratorium. Opstellen van teeltrichtlijnen voor het verbeteren van de algemene kwaliteit van tomaat en smaak in het bijzonder ten behoeve van telers. Jaarplan 2017 PCG 35

35 Deze teeltrichtlijnen zullen ertoe leiden dat de verschillen tussen individuele telers kleiner gaan worden. Opstellen van teeltrichtlijnen voor het opvangen van seizoengerelateerde schommelingen in de kwaliteit en smaak van tomaat ten behoeve van telers. Deze teeltrichtlijnen zullen telers in staat stellen doorheen het teeltseizoen een homogenere kwaliteit te genereren. Opstellen van smaakgerelateerde teeltrichtlijnen voor opname in Flandria-lastenboeken. Deze dienen als regulerend instrument voor de handel om zo een betere productkwaliteit structureel te kunnen garanderen. Identificatie van een marktmodel om de verbeterde smaak te valoriseren. Door de economische meerwaarde via dergelijke marktmodellen te kwantificeren zal dit de valorisatie en de absorptie door de sector bevorderen. Preciezer Prei telen met precisielandbouw Wikileeks (VLAIO in aanvraag) Partners: inagro (coördinator), ILVO, KULeuven, VITO, PCG, PSKW Situering: Momenteel worden quasi alle percelen uniform bewerkt en behandeld, maar zelfs op relatief kleine percelen wordt aanzienlijke variatie waargenomen in ziekte- en onkruiddruk en voedingstoestand van het gewas. Binnen dit project beogen we bewustmaking van de telers voor de variatie binnen de percelen en de nood aan plaatsspecifiek beheer hiervan. Doel: Dit project beoogt een verduurzaming van de preiteelt door middel van plaatsspecifiek management op basis van gewasmonitoring met betrekking tot bemesting, gewasbescherming, onkruidbestrijding en opbrengstschattingen. Door beredeneerd om te gaan met de input en door behoud van de rendabiliteit kan de Vlaamse tuinbouw een verdere verduurzaming bewerkstelligen. Methode: Lopende proeven op proefcentra worden intensief opgevolgd met RGB en multispectraalcamera s. Het beeldmateriaal wordt afgetoetst aan een bestaand groeimodel waarmee een plaatsspecifiek beheer wordt ontwikkeld dat vergeleken wordt met een standaard beheer. Daarnaast worden verschillende sensorsystemen geëvalueerd. Doel is om op zes bedrijven het plaatsspecifiek beheer op basis van sensing technologie te introduceren en van hieruit de technologie Vlaams breed te valoriseren. Er zal ook een kennisplatform rond precisietechnieken worden opgezet om de telers te informeren over de mogelijkheden van precisielandbouw. Daarnaast worden machineconstructeurs en technologieleveranciers bij het project betrokken en wordt er een webportaal ontwikkeld waar telers alle beschikbare informatie kunnen integreren en centraliseren en van waaruit analyse en beslissingsmodellen kunnen gegenereerd worden voor bemesting, onkruid- en ziektebestrijding. 36 Jaarplan 2017 PCG

36 Dept. L en V-Biologisch onderzoek Stikstofwerking van maaimeststoffen in relatie tot toedieningswijze en bodemconditie (demonstratieproject biologisch onderzoek) ( ) Partners: ILVO (coördinator), inagro, PCG Doel: Het potentieel van maaimeststoffen binnen strategieën van bodembeheer en bemesting bij de biologische teeltmethode nagaan. Methode: Het gebruik van deze bemestingsvorm optimaliseren door een beter begrip van zijn stikstofwerking (meetbaar) in relatie tot de wijze waarop de meststof wordt toegediend en in relatie tot de conditie van de bodem waarop zij wordt toegepast. Warme kas: bij de teelt van paprika Koude kas: bij de teelt van paksoi Dept. L & V-Duurzame Landbouwontwikkeling Evaluatie van de mogelijkheden en demonstratie van nuttige erosiebestrijding in fijnzadige teelten en andere groenten (demonstratieproject)( ) Partners: inagro (coördinator), PCG, NPW, KBIVB, ILVO Situering: De aangescherpte erosiebestrijdingsmaatregelen op rode en paarse percelen, die verplicht zullen worden vanaf 2016, zorgen voor problemen in de teelt van fijnzadige groenten en in de teelt van groenten op ruggen. Doel: Er zullen oplossingen gezocht worden voor de zaai na niet-kerende bodembewerking en het aanbrengen van drempeltjes tussen de ruggen. Er wordt zowel gekeken naar teelttechniek, mechanisatie en erosie bestrijdend effect. Openluchtgroenteteelt: verhogen van de rendabiliteit door inzicht in kostenstructuur (demonstratieproject)( ) Partners: PCG (coördinator), Boerenbond, PSKW, inagro Situering: De rendabiliteit staat op veel bedrijven sterk onder druk, zeker in de sector openluchtgroenteteelt afzet verse markt waar de afzetprijzen de voorbije twee jaar erg laag waren en veelal moest verhandeld worden tegen een prijs die lager is dan de productiekost. Bedrijfsleiders hebben nood aan begeleiding en hulpmiddelen die hen kunnen helpen bij het maken van de juiste keuzes. Jaarplan 2017 PCG 37

37 Doel: De belangrijkste doelstelling van dit project is de kennis en het inzicht van de kostenstructuur van een teelt te vergroten en dit door ons te focussen op: economisch belangrijke teelten; belangrijke kostenposten zoals arbeid, investeringen en bewaring die sterk kunnen verschillen tussen bedrijven en teelten. Een tweede doelstelling is informatie over kostprijs verzamelen van kleine, minder gekende teelten die als alternatief kunnen ingezet worden. Een derde doelstelling is een aantal nuttige managementstechnieken zoals kas- en risicoplanning aan te leren zodat bedrijven sterker staan op moeilijke momenten. Het ABC (Actie Bodemonderhoud C) in Vlaamse percelen (demonstratieproject) ( ) Partners: Inagro (coördinatie), PCG, Hooibeekhoeve Doel: Behoud van koolstof in de Vlaamse landbouwbodems Methode: In kaart brengen van de reststromen op een bedrijf en het bekijken van de mogelijkheden om de reststromen te valoriseren op het bedrijf (gewasresten, dierlijke mest). Implementatie van nieuwe technieken op pilootbedrijven (bewerking van dierlijke mest, fermentatie, groenbedekkers, ) Sensibiliseren van bedrijven via kanalen van bedrijfsbegeleiding (CVBB) Demonstratie op de praktijkcentra, opvolgen voorbeeldtelers en organiseren studiemomenten. Bioroots BIOlogische gewasbeschermingsstrategiën demonstreren onder Reële Omstandigheden Op vraag van de biologische TuinbouwSector (demonstratieproject) ( ) Partners: CCBT (coördinator), PCG, PPK, PCFruit, inagro Dit project wil biologische telers ondersteunen bij een beredeneerde aanpak van prioritaire probleemplagen/ziekten in verschillende biologische deelsectoren door middel van een participatieve aanpak en met respect voor de principes van de biologische landbouw. Dit gebeurt aan de hand van demonstratie van en/of sensibilisering voor: 1. een systeemgerichte preventieve aanpak van deze probleemplagen/ziekten 2. monitoringssystemen, specifiek voor deze probleemplagen/ziekten 3. waarschuwingsdiensten vanuit de praktijkcentra voor deze probleemplagen/ziekten 4. een beredeneerde inzet van biologische gewasbeschermingsmiddelen tegen deze probleemplagen/ziekten Voor beschutte teelt ligt de focus op Cladosporium in tomaat. 38 Jaarplan 2017 PCG

38 Praktijkgerichte oplossingen voor organische stofopbouw in biologische landbouw onder MAP 5 (demonstratieproject) ( ) Partners: CCBT (coördinator), PCG, Proefcentrum Pamel, PCFruit, inagro Situering: Een beredeneerde teeltrotatie en een optimale benutting van het bedrijfseigen organisch materiaal om de kringloop zoveel mogelijk te sluiten zijn meer dan ooit van belang voor het behoud van een gezonde bodem. Doel: Dit project wil praktisch haalbare technieken demonstreren die zorgen voor een opbouw of behoud van het organische stofgehalte in de Vlaamse biologische bodems, binnen de grenzen van MAP5. Methode: PCG spitst zich toe op verschillende soorten compost en middelen die het C-gehalte van de bodem beïnvloeden. Meerwaarde creëren in land- en tuinbouw via nieuwe verdienmodellen (demonstratieproject - in aanvraag) Partners: PCG (coördinator), Innovatiecentrum Oost-Vlaanderen Situering: De negatieve conjunctuur in de land- en tuinbouw doet vragen rijzen bij het klassieke businessmodel dat nog steeds op het merendeel van de landen tuinbouwbedrijven wordt toegepast. Steeds meer worden alternatieve verdienmodellen onder de loep genomen waar getracht wordt de toegevoegde waarde, die in het afzetkanaal van riek tot vork ontwikkeld wordt, op één of andere manier in grotere mate bij de producent te krijgen. Doel: De belangrijkste doelstelling van dit project is het inspireren van de sector land- en tuinbouw tot het creëren van meerwaarde voor hun bedrijf via de implementatie van alternatieve verdienmodellen. Methode: Deze hoofddoelstelling trachten we te bereiken door twee specifieke casestudies te demonstreren die inspiratie kunnen bieden voor de volledige sector. Enerzijds wordt de vermarkting van prei onder de loep genomen, een goed ingeburgerde teelt in Vlaanderen. Anderzijds worden de mogelijkheden voor vermarkting van een nieuw product doorgelicht, namelijk yacon. Kruisbestuiving tussen de bevindingen van beide uiteenlopende cases zal een belangrijke meerwaarde bieden binnen het project. Korte keten stimuleren door alternatieve verdienmodellen in de sier- en groenteteelt (demonstratieproject - in aanvraag) Partners: PCS (coördinator), PCG Situering: Zowel de sierteelt- als de tuinbouwsector hebben het niet gemakkelijk om financieel rendabel te blijven. Vooral de kleinere bedrijven dienen zich te specialiseren of te diversifiëren. Doel: De doelstelling van het project is de korte keten binnen de sier- en groenteteeltsectoren te promoten. Op die manier kan de teler zich diversifiëren en de afzet (deels) in eigen handen nemen, wat voor hem een zekerder inkomen betekent. Jaarplan 2017 PCG 39

39 Methode: We doen dit aan de hand van vier alternatieve verdienmodellen: 1. Omvorming van (een deel van) het bedrijf naar volkstuinen 2. Omvorming van (een deel van) het bedrijf naar een zelfoogstsysteem (pluktuin/csa (Community Supported Agriculture)) 3. Het promoten van de korte ketenverkoop aan de hand van plantenverhuur en de verkoop van bloemen- en/of groentepakketten 4. De educatieve meerwaarde van het bedrijf naar buiten brengen ten voordele van de thuisverkoop Demonstratie en integratie van toepassingen van Smart Farming (demonstratieproject - in aanvraag) Partners: PCA (coördinator), PCG Stimuleren van het gebruik van webapplicaties voor een meer duurzame teelt van serregroenten (demonstratieproject - in aanvraag) Partners: inagro (coördinator), PSKW, PCG 40 Jaarplan 2017 PCG

40 Interreg V REFRAME: towards a Regional Food Frame (Interreg V: North Sea Region) ( ) Partners: Gemeente Groningen (NL, coördinator), Gebiedscoöperatie Westerkwartier (NL), Economische Raad voor Oost-Vlaanderen, inagro, Katholieke Hogeschool Vives Zuid, PCG, Diakonisches Werk der Ev.-Luth. Kirche Oldenburg e.v. (D), Smagen af Danmark (Taste of Denmark, DK), Agroväst Livsmedel AB (Agrowest Food, S), Genossenschaft Berne 2020 (D), Berufsbildende Schulen für den Landkreis Wesermarsch (D), Grünlandzentrum Niedersachsen/Bremen e.v. (D), Småøernes Fødevarenetværk (Small Islands Food, DK), Lokalproducerat i Väst AB (Locally produced in West, S), Naturbruksförvaltningen, Västra Götalandsregionen (Natural resource management, S) Doel: Vijf miljoen rurale bedrijven zullen verdwijnen in de Noord-Zeeregio tegen Niet alleen landbouwbedrijven maar ook voedingsgerelateerde KMO s zullen getroffen worden. In de korte keten kunnen nieuwe business opportuniteiten gevonden worden maar enkel wanneer deze professioneel en op een grotere schaal kunnen uitgebouwd worden. Het project REFRAME wil deze uitdaging aangaan door: Het verzamelen van relevante lokale marktcijfers Het ontwikkelen van innovatieve smart specialization strategies voor KMO s Het creëren van nieuwe vormen van regionale samenwerking en een partnership gebaseerd op gemeenschappelijk voordeel en gedeelde waarden. Het verwerven van specifieke vaardigheden SMARTGREEN: BigData and eco-innovative resource use in the NSR Greenhouse industry - safeguarding growth in horticultural production (Interreg V: North Sea Region - in aanvraag) Partners: Aarhus University (DK, coördinator), Hocheschule Osnabruck (D), LWK NI Hannover (D), NIBIO (N), PCG, PCS, TNO (NL), University of Lincoln (GB) Doel: Kennis bundelen rondom energiezuinig telen en ervaringen uitwisselen met internationale partners ifv van een optimalisatie van het energieverbruik van de glastuinbouw in de Noordzee regio. Levende bodem (Interreg V: Vlaanderen/Nederland) ( ) Partners: Inagro (coördinatie), PCG, Provincie Vlaams-Brabant, Hooibeekhoeve, PIBO campus, LNE, DLV Plant, Rusthoeve, ZLTO) Jaarplan 2017 PCG 41

41 Doel: Behoud en verhogen van bodemvruchtbaarheid Methode: o Focus op implementatie van bestaande technieken i.p.v. onderzoek nieuwe technieken o In kaart brengen bodemkwaliteit op basis van duurzaamheidsster o Beslissingsboom op bedrijfsniveau: specifieke aanpak vertrekkend van score duurzaamheidsster. De blauwe keten (Interreg V: Vlaanderen/Nederland) ( ) Partners: PCG (coördinator), Inagro vzw, POM Oost-Vlaanderen, Centexbel, VZW Boterakker, Universiteit Gent, KU Leuven, Millvision B.V., BOM Business Development & Foreign Investments B.V., Stichting Avans Doel: Micro-algenteelt en meer bepaald Spirulina teelt kan mogelijk een bijdrage leveren in de reorganisatie van de glastuinbouw in Vlaanderen en Nederland. Spirulina is namelijk een bron van fycocyanine (blauwe kleurstof) waar diverse sectoren als de voedings-, textiel-, bouw- en papierindustrie sterke interesse in hebben. Dit project moet een aanzet zijn om tot een nieuwe microalgensector te komen met toelevering, onderzoek, verwerking en vermarkting naar klein- en groothandel en industrie in de grensregio Vlaanderen - Nederland. AquaVlan II (Interreg V: Vlaanderen/Nederland) ( ) Partners: inagro (coördinator), PCG, Ugent, Odisee, HZ University of Applied Sciences Situering: De aquacultuursector in Vlaanderen groeit. Een aantal ondernemers start met de kweek van vis of schaaldieren in recirculatiesystemen, mede door steun vanuit de Vlaamse en Europese overheid. Een belangrijk probleem waarmee de aquacultuursector geconfronteerd wordt is de beperkte mogelijkheid om nutriëntenrijk water te lozen. Doel: De koppeling van glastuinbouw en aquacultuur op commerciële wijze mogelijk maken, zodat nutriëntenrijk water kan worden hergebruikt. Methode: Ontwikkeling en bouw van een verbeterde pilootopstelling op het PCG en ondersteuning bieden bij de koppeling van de bedrijven in de Stokstorm glastuinbouwcluster. Biologische gewasbescherming in de praktijk: optimalisatie van de efficiëntie in het veld van (nieuwe) biologische gewasbeschermingsmiddelen (BioProtect)(Interreg V: Frankrijk Wallonië Vlaanderen) ( ) Partners: PCG (coördinator), Inagro, UGent, CRA-W, Gx-ABT, Lipofabrik, ISA- Lille, Fredon, CAR, PLRN, UCLouvain, ULCO, Pôle Légume Nord Situering: In het grensoverschrijdend gebied Frankrijk-Wallonië-Vlaanderen worden de land- en tuinbouwers vaker geconfronteerd met steeds strenger wordende wetgeving omtrent het gebruik van chemische 42 Jaarplan 2017 PCG

42 gewasbeschermingsmiddelen. Deze situatie wordt mee in de hand gewerkt door een groeiend bewustzijn voor het milieu en de volksgezondheid (landbouwers en consumenten). Bijgevolg geeft men in het kader van de geïntegreerde gewasbescherming de voorkeur aan duurzame, biologische, fysische en andere niet-chemische methoden. Verschillende biologische middelen zijn vandaag de dag reeds erkend, toch worden ze door land- en tuinbouwers slechts weinig gebruikt. Dit kot omdat de werking van biologische middelen in het veld vaak tegenvalt, ondanks hun goede werking in het labo. Doel: Het Interreg BioProtect project dat deel uitmaakt van een Europees Platform, Smart Biocontrol, heeft tot doel de efficiëntie in het veld van (nieuwe) biologische gewasbeschermingsmiddelen te optimaliseren en een betrouwbaar alternatief voor de klassieke chemische middelen aan te rijken aan land- en tuinbouwers uit de grensoverschrijdende regio. Methode: Enerzijds zal het effect van bepaalde omgevingsomstandigheden zoals temperatuur, relatieve vochtigheid en licht op de effectiviteit van deze biologische middelen verder onderzocht worden. Daarnaast zal ook het tijdstip van de toepassing, meer bepaald, het gewasstadium en het stadium van de ziekte, en de toepassingstechniek (gewasbespuiting, aangieten, zaadbehandeling, ) onderzocht worden. Zowel proeven in het veld als testen onder meer gecontroleerde omstandigheden zullen worden aangelegd in die pathosystemen die voor de grensoverschrijdende regio van groot belang zijn. Niet alleen erkende biologische gewasbeschermingsmiddelen, maar ook nieuwe biologische middelen die nog in volle ontwikkeling zijn, zullen worden opgenomen. Na afloop van de veldproeven zal voor elk van de weerhouden producten een productfiche worden gemaakt met o.a. de werkingsspectra van het product, de optimale toepassingswijze,... De verworven kennis zal naar de land- en tuinbouwers worden overgebracht aan de hand van demonstratieplatforms. Het pad naar de agro-ecologie: platform voor grensoverschrijdende samenwerking voor groenteteelt verse markt en industrie (ECOPAD)(Interreg V: Frankrijk Wallonië Vlaanderen) ( ) Partners: PCG (coördinator), inagro, Fredon, CAR, PLRN, CARAH, UNILET Doel: Het ontwikkelen van nieuwe en geoptimaliseerde technieken en toepassingen voor gewasbescherming gebaseerd op de agro-ecologische principes met als doel de evolutie naar een meer duurzame en geïntegreerde gewasbescherming in de groenteteelt voor verse markt en industrie. Methode: Er wordt een geïntegreerde aanpak gehanteerd die steunt op het gebruik van preventieve maatregelen, beslissingsondersteunende tools en directe bestrijding. Via een online samenwerkingsplatform wordt op regelmatige basis informatie uitgewisseld tussen de partners. Thema s die behandeld worden tijdens het project zijn: intercropping, biodiversiteit, beheer en valorisatie van oogstresten en actuele fytosanitaire problemen zoals preimineervlieg, Drosophila Jaarplan 2017 PCG 43

43 bij aardbei, Phytophthora bij witloof, Alternaria en witziekte bij wortel, valse meeldauw bij ajuin, Climate resilient Community-based Catchment planning and management - Triple C (Interreg V: 2 Zeeën) ( ) Partners: KCC (UK - coördinator), SCC (UK), FWAG (UK), BDW (NL), ZLTO (NL), Prov. Antwerpen, Inagro, ABC eco², PCM, PCG en VMM Doel: Omwille van een veranderend klimaat worden we steeds meer geconfronteerd met extreem weer. Goede landbouwtechnieken kunnen bijdragen aan een verbeterde veerkracht van de bodem. In dit project wordt door PCG gewerkt rond een overstromingsgevoelig gebied rond Oudenaarde, de Maarkebeek. Er zullen erosiemaatregelen worden getroffen op percelen die problemen hebben met erosie in dit gebied. Op deze percelen zullen door VMM metingen worden uitgevoerd die zullen bijdragen aan een geoptimaliseerd erosiemodel. Provincie Oost-Vlaanderen Introductie van yacon in de markt (Voorbeeldproject Duurzame ontwikkeling in de sector land- en tuinbouw Provincie Oost-Vlaanderen 2017) Partners: PCG Situering: Nieuwe groenten brengen naast de klassieke groenten een nog ruimere variatie op het bord. Bovendien bieden deze nieuwe groenten nieuwe teelt- en verdienmogelijkheden op land- en tuinbouwbedrijven die zoeken naar alternatieve gewassen met een meerwaarde. Yacon (Smallanthus sonchifolius) is één van deze nieuwe groenten die na verschillende jaren veelbelovend onderzoek op het PCG klaar lijkt om zijn intrede te maken in de markt. Doel: Het PCG zal de teelt van yacon coördineren in Oost-Vlaanderen en advies en voorlichting verschaffen aan de landbouwers. Samen wordt er gezorgd voor een kwalitatief product dat vervolgens in de markt kan gezet worden. Methode: Aangezien het product nog relatief ongekend is zowel bij de consument als bij de voedingsbedrijven, is het belangrijk een goede promotieen marketingcampagne uit te werken. De positieve eigenschappen moeten in de verf gezet worden en het doelpubliek moet kennis kunnen maken met het product en zijn mogelijkheden. Om de vermarkting van yacon te concretiseren zullen relevante bedrijven en verkoopspartners gezocht worden die interesse hebben in dit nieuwe product. Bedrijven zullen aangemoedigd worden met dit nieuwe product aan de slag te gaan en de grote veelzijdigheid aan den lijve te ondervinden. Als coördinerende entiteit is het PCG ideaal geplaatst om het aanbod (de telers) te verbinden met de geschikte vraag (afzetkanalen en voedingsbedrijven). 44 Jaarplan 2017 PCG

44 Beheersing van Fusarium in uien (Proefproject in de sector land- en tuinbouw Provincie Oost-Vlaanderen 2017) Partners: PCG Situering: De teelt van uien zit sterk in de lift en is de sterkst groeiende groenteteelt in België. De beheersing van Fusarium is echter een hekel punt in de teelt. Een vroege aantasting van Fusarium kan leiden tot uitval, een late aantasting zorgt voor problemen in de bewaring. Doel: Verschillende factoren kunnen aan de basis liggen bij een aantasting van Fusarium. Welke dit zijn is niet duidelijk. In dit project zullen verschillende proeven aangelegd worden om te onderzoeken welke factoren kunnen bijdragen aan de beheersing van Fusarium Methode: Zo zal er nagegaan worden of er verschillen in rasgevoeligheid zijn tussen de rassen. Daarnaast zullen we kijken of problemen met Fusarium toe- of afnemen door te beregenen, te schoffelen,... Daarnaast zal een proef aangelegd worden om te kijken hoe Fusarium kan beheerst worden. Chemische middelen voor de beheersing van Fusarium zijn niet voorhanden. In een proef zullen we nagaan of biologische middelen zoals Prestop, Trianum, Serenade, Mycorrhiza, een werking hebben tegen Fusarium. Andere LEADER Samen sterk: verenigde koopkracht (LEADER Meetjesland) ( ) Coördinator: PCG Doel: Het huidige economische klimaat maakt dat landbouwers het niet gemakkelijk hebben om een waardig inkomen te halen uit hun landbouwactiviteiten. Om overeind te blijven, proberen kleinere tuinbouwers een meerwaarde te bieden aan hun product door een groot gamma aan verschillende gewassen te telen, en deze via korte keten te vermarkten. Deze diversificatie zorgt er echter voor dat alle materiaal (zaden, plantgoed, clipsen, haspels, ) slechts in kleine hoeveelheid nodig is. Deze kleine hoeveelheden zijn niet altijd beschikbaar bij toeleveranciers, of zijn een pak duurder. Als PCG willen we deze kleinere telers begeleiden aan de hand van kennisuitwisseling en groepsaankopen. Op die manier willen we een ondersteuning bieden aan deze telers en hun concurrentiepositie versterken. Samen leren erosie en bodem beheren (LEADER Vlaamse Ardennen)( ) Partners: Agrobeheerscentrum ECO² (coördinator), PCG, PCA, PCM, BB-consult, ABS Jaarplan 2017 PCG 45

45 Doel: De Vlaamse Ardennen is door zijn ontwikkeling een typische landbouwstreek met vruchtbare bodem en voornamelijk gemengde familiale bedrijven. Het glooiende agrarische landschap, dat de Vlaamse Ardennen kenmerkt, leidt ook tot bodemerosie waardoor de landbouwers een productiehandicap ervaren. De recente theoretische aanpassing van de erosiewetgeving maakt het de landbouwers extra moeilijk door op korte tijd een aantal zaken op te leggen of te verbieden (bvb. teeltbeperking, verplichting aanleg drempeltjes in aardappelteelt, ). Met het oprichten van lerende netwerken op verschillende niveaus willen we de betrokken landbouwers informeren en samen brengen rond de gezamenlijke erosieproblematiek. Verschillende aspecten als teelttechnieken, machines, teelt en natuur worden aangehaald om te komen tot een coherente en effectieve erosiebestrijding en met uitbreiding een duurzaam bodembeheer. Bijkomend willen we natuurvriendelijke landbouwtechnieken opnemen binnen een economisch kader om zo waar mogelijk een landschappelijke en ecologische meerwaarde te creëren. Korte keten Meetjesland (LEADER Meetjesland)( ) Partners: Natuurpunt en partners Meetjesland (coördinator), Voedselteams, PCG, Linx+. Doel: Het samenwerkingsverband binnen het project wil de korte keten productie en consumptie stimuleren, de ideeën aan de basis ervan verspreiden en ondertussen het samenwerkingsverband uitbouwen om de toekomst van de korte keten beter vorm te kunnen geven. Hierbij spelen we maximaal in op de vraag om de band tussen consument en producent te versterken en om een eerlijke vergoeding te geven voor gezonde, lokale voeding. Door meer afhaalpunten te creëren worden de producten dichter bij het publiek aangeboden zodat de drempel om korte ketenproducten te kopen verkleint. Korte Keten Waasland, een duurzame samenwerking (LEADER Grensregio Waasland)( ) Partners: Plattelandscentrum Meetjesland (coördinator), Steunpunt Hoeveproducten KVLV, PCG, EROV, Vormingplus Waas-en-Dender Doel: Door de ervaring en kennis van zowel de hoofd- als copromotoren in te zetten in de regio Waasland wil het project een samenwerkingsstructuur ontwikkelen voor de promotie en afzet van hoeve- en streekproducten. Door in te spelen op de regioverbondenheid zijn er tal van uitdagingen om deze producenten met elkaar te laten samenwerken. Het project wil de samenwerking tussen hoeve- en streekproducenten bevorderen en hen stimuleren op een kwaliteitsvolle manier te produceren om zo bij te dragen tot een versterking van de lokale economie, het verhogen van een groter streekgevoel en een regioprofilering van de grensregio Waasland. 46 Jaarplan 2017 PCG

46 Zin voor innovatie: start met nieuwe teelten (LEADER Vlaamse Ardennen in aanvraag) Coördinator: PCG Situering: In deze moeilijke tijd voor landbouwers wordt duidelijk dat ook zij mee moeten met hun tijd en vernieuwing cruciaal is. Daarom zijn veel telers voortdurend op zoek naar nieuwe teelten zoals bvb. Japanse andoorn, yacon, bataat, die potentieel bieden in de regio. Ondanks dat de interesse in nieuwe teelten groot is, ontbreekt vaak de kennis om er mee aan de slag te gaan. Doel: De voornaamste doelstelling van het project is om via de oprichting en coördinatie van een Lerend Netwerk waarin verschillende overlegplatformen voorzien zijn (opbouw van teeltkennis, stem van de consument, wensen van de afzet, ketenontwikkeling), kennis op te bouwen en uit te wisselen over enkele duurzame, innovatieve teelten en hun vermarkting. Methode: Eens bepaald is op welke teelten de focus zal liggen tijdens het project, zal in het Leadergebied Vlaamse Ardennen een Lerend Netwerk opgericht worden om concrete kennis te verzamelen en uit te wisselen over deze teelten en hun vermarkting. Binnen het Lerend Netwerk zijn er verschillende overlegplatformen, elk met een specifiek doel en deelnemersveld: - Opbouw van teeltkennis - Stem van de consument - Wensen van de afzet - Ketenontwikkeling PDPO III versterken omgevingskwaliteit (OKW) Eetbare bloemen: sierlijk én smakelijk (PDPO III) ( ) Partners: PCG (coördinator), PCS, VCBT Doel: Het potentieel dat eetbare sierteelt heeft, verder uitbouwen in Oost- Vlaanderen. Zowel voor de horeca als voor de teler lonkt de kans zich te differentiëren door eetbare bloemen mee op te nemen in hun werking. Voor de groente-/sierteler kan dit een zekerder inkomen betekenen; de restauranthouder verfijnt zijn menu en geeft het een extra karakter door tevens het regionale te benadrukken. Het gehele project zal dan ook gedragen worden door deze beide sectoren. Het verhaal van de eetbare bloemen zal in dit project van zaad/stek tot op het bord gevolgd en ondersteund worden. De focus wordt onder meer op de teelt en voorlichting gelegd; maar ook smaak, bewaring en afzet zijn belangrijke pijlers waar op ingezet zal worden. Jaarplan 2017 PCG 47

47 Andere CVBB - Coördinatiecentrum voorlichting en begeleiding duurzame bemesting (2017) Waterkwaliteitsgroepen rond de rode MAP-meetpunten: samenbrengen van land- en tuinbouwers uit de afstroomgebieden van de MAPmeetpunten en samen zoeken naar antwoorden o.b.v. de meetresultaten in de waterloop. Bedrijfsbegeleiding bemesting: individuele begeleiding van een 80-tal land- en tuinbouwbedrijven met als doel de bemesting te optimaliseren. Enerpedia 2.0 ( ) Partners: inagro (coördinator), alle praktijkcentra Doel: Voorzetting van het project Energie Bewust Boeren met het Enerpedia consortium van de verschillende Vlaamse praktijkcentra, ILVO en Innovatiesteunpunt. Er wordt terug gewerkt rond het thema energie en energiebesparing in de land- en tuinbouw. Er worden verschillende workshops georganiseerd, e-zines verspreid (tweemaandelijks) en ook nieuwe energiebesparende technieken getest. Verder kunnen land- en tuinbouwers terecht bij de partners voor eerstelijnsadvies. Vanuit het PCG zullen er artikels rond energiebesparing in de glastuinbouw worden aangeleverd en zal er een cursus rond klimaatsturing worden georganiseerd. CCBT Robuuste rassen ( ) Partners: Inagro, PCG Situering: Biologische teeltsystemen hebben minder stikstof beschikbaar dan de gangbare teelt. Door de mestwetgeving wordt deze beperking de komende jaren nog dwingender. Daarnaast worden door de verandering van het klimaat in onze regio meer extreme weersomstandigheden over een langere periode (vb. warmte, droogte, ) verwacht. Hierdoor wordt de impact van ziekten en plagen mogelijk ook groter. Doel: Veredeling moet hierop ten dele een antwoord kunnen bieden. Robuuste rassen hebben een goede tolerantie tegen ziekten en plagen, realiseren een goede nutriëntenefficiëntie en zijn weerbaar tegen diverse stressfactoren. In de literatuur en in het onderzoek zijn er verschillende referenties die aan deze uitdaging tegemoet komen. Methode: In dit project willen we vier concrete cases (CCP s in graan, rassenmengsels in aardappel, N- en waterefficiënte broccoli en buitenteelt tomaat) aan de Vlaamse praktijk toetsen. 48 Jaarplan 2017 PCG

48 Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt Oost-Vlaanderen vzw Karreweg Kruishoutem Tel.: +32 (0) info@pcgroenteteelt.be Niets uit dit jaarverslag mag gebruikt of vermeerderd worden voor commerciële doeleinden zonder voorafgaandelijke toestemming van het PCG.