Verklaring van beleggingsbeginselen

Transcriptie

1 Verklaring van beleggingsbeginselen 0. Introductie Deze Verklaring inzake beleggingsbeginselen (hierna: Verklaring) beschrijft op beknopte wijze de uitgangspunten van het beleggingsbeleid van Stichting Pensioenfonds Holland Casino (hierna: het pensioenfonds). De uitgangspunten worden door het bestuur vastgesteld. Conform geldende wet- en regelgeving gaat de Verklaring in op: 1. de doelstelling van het beleggingsbeleid; 2. de organisatie en risicobeheerprocedures; 3. de beleggingsbeginselen, in het bijzonder de toegepaste wegingmethodes voor beleggingsrisico s en de strategische allocatie van de activa in het licht van de aard en de looptijd van de pensioenverplichtingen van het pensioenfonds. De Verklaring is als bijlage bij de actuariële en bedrijfstechnische nota van het pensioenfonds opgenomen en wordt om de drie jaren herzien. Daarnaast wordt de Verklaring onverwijld herzien als er tussentijds een belangrijke wijziging in het beleggingsbeleid optreedt. Op verzoek van een belanghebbende bij het pensioenfonds wordt de Verklaring verstrekt. 1. Doelstelling van het beleggingsbeleid Het pensioenfonds is het pensioenfonds voor (ex-)medewerkers van Holland Casino (hierna: de werkgever) en voert pensioenregelingen uit ten behoeve van de financiële gevolgen van pensionering, arbeidsongeschiktheid en overlijden. Het pensioenfonds is onder andere verantwoordelijk voor het beleggingsbeleid. Het pensioenfonds belegt vanuit de prudent person gedachte. Dit komt in grote mate overeen met dat wat de Nederlandsche Bank (DNB) op solide wijze beleggen noemt. Daarbij moeten de beleggingen voldoen aan kwalitatieve beginselen van veiligheid, kwaliteit en spreiding van risico s. In lijn hiermee is de doelstelling van het beleggingsbeleid: het op een verantwoorde en solide wijze beleggen van de toevertrouwde middelen teneinde de beoogde pensioenuitkeringen op korte en lange termijn veilig te stellen, rekening houdend met de verplichtingenstructuur van het pensioenfonds. Om de doelstelling te waarborgen wordt bij het bepalen van het strategisch beleggingsbeleid rekening gehouden met het bepaalde bij en krachtens de Pensioenwet, de verplichtingenstructuur, de solvabiliteitseisen die aan het pensioenfonds worden gesteld, de wenselijkheid van een stabiel toeslagbeleid en de financiering van het pensioenfonds zoals vastgesteld in de uitvoeringsovereenkomst met de werkgever. 2. Organisatie en risicobeheerprocedures 2.1 Taken en verantwoordelijkheden Het pensioenfonds is zich bewust van de verantwoordelijkheid die het als pensioenbelegger heeft en handelt daarom met zorgvuldigheid. Het pensioenfonds is bereid verantwoording af te leggen over het beleggingsgedrag en de gevolgen die dit heeft voor de belanghebbenden. Het bestuur van het pensioenfonds bestaat uit acht leden. Het bestuur heeft de volgende verantwoordelijkheden: Verklaring van beleggingsbeginselen versie 16 december

2 het beheer van het pensioenfonds; het uitvoeren van de door de sociale partners bij CAO overeengekomen pensioenregeling en het doen van pensioenuitkeringen aan gepensioneerden en nabestaanden van (nietactieve) deelnemers. Het bestuur heeft deze taak gedelegeerd aan het pensioenbureau Holland Casino zoals vastgelegd in de SLA Pensioenfonds - Holland Casino. Het bestuur organiseert door middel van een balans-/beleggingscommissie de voorbereiding, de invulling binnen het vastgestelde strategische en dynamische kader en de monitoring van de uitvoering van het beleggingsbeleid, inclusief de performancemeting en het functioneren van de individuele vermogensbeheerders. In de balans-/beleggingscommissie hebben tenminste vier bestuursleden zitting, waarvan één de voorzitter van de commissie is. Uitsluitend bestuursleden hebben stemrecht in de balans-/beleggingscommissie. De taken en bevoegdheden van de balans-/beleggingscommissie zijn beschreven in de ABTN. De balans- /beleggingscommissie heeft een voorbereidende rol inzake het strategische beleggingsbeleid richting het voltallig bestuur. Daarnaast is de balans-/beleggingscommissie verantwoordelijk voor de dynamische invulling van het beleggingsbeleid binnen de vastgestelde kaders en voor de inrichting en het toezicht op de uitvoering van het beleggingsbeleid door externe partijen. Hieronder moet onder andere worden verstaan het vaststellen van de contractuele richtlijnen voor het beheer van de deelportefeuilles, het (laten) opstellen van contracten en mandaten voor de vermogensbeheerders, het toetsen en evalueren van het gevoerde en te voeren beleid van de vermogensbeheerders, het onderhouden van contacten met adviseurs, het bijhouden van beleggingstechnische kennis en volgen van economische ontwikkelingen en ontwikkelingen op de financiële markten. De balans-/beleggingscommissie legt verantwoording af aan het voltallige bestuur. Het pensioenfonds heeft het vermogensbeheer uitbesteed aan een aantal vermogensbeheerders, welke op contractbasis het vermogen beheren in overeenstemming met de in de ABTN en het beleggingsjaarplan vastgestelde doelstellingen en restricties. Het pensioenfonds houdt toezicht op de uitvoering middels haar pensioenbureau en rapportages van de onafhankelijke bewaarinstelling. Het bestuur blijft, zonder enige uitzondering, eindverantwoordelijk voor alle activiteiten van het pensioenfonds inclusief het beleggingsproces. 2.2 Nevenactiviteiten Het pensioenfonds voert geen nevenactiviteiten uit. 2.3 Uitbesteding De selectie van derden, zoals vermogensbeheerders en de custodian (bewaarinstelling), vindt plaats aan de hand van enerzijds de eisen die ter zake door DNB worden gesteld en anderzijds aan de hand van door het bestuur van het pensioenfonds gehanteerde criteria die samenhangen met beschikbare deskundigheid, de cultuur van de eigen organisatie, schaalvoordelen en flexibiliteit. Om voldoende counter vailing power in het bestuur aanwezig te hebben, kan het bestuur besluiten zich door een of meer externe deskundigen te laten bijstaan of kan het bestuur de werkgever of de OR adviseren een of meer bestuurszetels door externe deskundigen te laten vervullen. Selectieproces vermogensbeheerders Het pensioenfonds maakt gebruik van externe partijen voor het beheer van de beleggingen. Het selecteren van een vermogensbeheerder geschiedt volgens een gestructureerd proces en bestaat uit de volgende stappen: 1. Identificatie van de vereisten waaraan de beheerder en het mandaat dienen te voldoen. 2. Samenstellen van een long list van potentiële beheerders, deze lijst kan worden samengesteld met behulp van een externe adviseur(s) van de balans- /beleggingscommissie. 3. Reductie van de long list tot een short list. Verklaring van beleggingsbeginselen versie 16 december

3 4. Due diligence fase en presentatie door de beheerders. 5. Voorlopige keuze, contractonderhandeling en onderhandeling over vergoedingen. 6. Afronding selectie. Bij het samenstellen van de long list wordt onder meer gekeken naar de inrichting en stabiliteit van de organisatie van een beheerder, de kwantiteit en kwaliteit van de medewerkers en het beleggingsproces, prestaties van de beheerder, reputatie van de beheerder, vergoedingenstructuur van de beheerder en aansluiting van de beleggingsfilosofie van de beheerder met de beleggingsbeginselen van het fonds. In de due diligence fase wordt onder meer beoordeeld of de beheerder en zijn vertegenwoordigers bij het pensioenfonds passen, of de beheerder het fonds van passende rapportages kan voorzien, of de beheerder professioneel zal samenwerken met de onafhankelijke custodian van het fonds, het pensioenbureau en de andere adviseurs van het fonds en of de beheerder onder acceptabele juridische condities voor het fonds wil werken, waaronder clausules voor beëindiging van de overeenkomst en aansprakelijkheidsclausules. Tevens wordt vastgesteld of de beheerder in staat zal zijn om in alle opzichten te voldoen aan de eisen die de toezichthouder kan en zal stellen en worden bepalingen in de contracten opgenomen waarin is vastgelegd dat de beheerder aan de toezichthouder alle wettelijk vereiste informatie zal verstrekken. Bij de selectie van een beheerder voor alternatieve investeringen wordt de Beleidsregel Alternatieve Beleggingen expliciet in het selectieproces betrokken en worden uitgebreide aanvullende beoordelingscriteria gehanteerd die relevant zijn voor deze beleggingscategorie. In alle gevallen zal sprake zijn van een zorgvuldig samengesteld selectiedossier. De balans-/beleggingscommissie ziet erop toe dat het selectieproces plaatsvindt zoals geschetst en formuleert een voorstel voor het voltallig bestuur. Het bestuur beslist over aanstelling en ontslag van vermogensbeheerders. Monitoring vermogensbeheerders De balans-/beleggingscommissie bewaakt op verzoek van het bestuur de uitvoering van het vermogensbeheer. Daartoe bespreekt de balans-/beleggingscommissie maandelijks de beschikbare rapportages op gebied van beleggingen, beleggingsrendementen en risicomanagement. Daarnaast evalueert de balans-/beleggingscommissie ook periodiek het functioneren van de vermogensbeheerders. Daartoe worden de vermogensbeheerders minimaal jaarlijks uitgenodigd om in de vergadering van de balans-/beleggingscommissie een toelichting te komen geven op het gevoerde beleggingsbeleid en de behaalde rendementen. Ter voorbereiding op deze jaarlijkse evaluaties van de vermogensbeheerders stelt het pensioenbureau een evaluatiedocument op per vermogensbeheerders ( ManagerWatch ). Bij de periodieke evaluatie per vermogensbeheerder kijkt de balans-/beleggingscommissie naar zowel kwantitatieve aspecten als kwalitatieve aspecten. Deze aspecten zijn opgenomen in onderstaande tabel en komen ook terug in de jaarlijkse ManagerWatch per beheerder. Kwalitatief Organisatie (stabiliteit, groei, eigendom, beloningsbeleid) Beleggingsproces (stabiliteit) Medewerkers (omvang, ervaring, stabiliteit) Beschikbare beleggingsmogelijkheden Risicomanagement Rapportagemogelijkheden en tijdslijnen Beschikbaarheid look through data Reputatierisico (betrokkenheid bij juridische claims), maatschappelijk verantwoord beleggen Kwantitatief Rendement (relatief rendement, trends, up/down analyse) Risico (volatiliteit, tracking error) Beheerkosten en overige (fonds)kosten Verklaring van beleggingsbeginselen versie 16 december

4 Indien de jaarlijkse formele evaluatie en of een tussentijdse gebeurtenis daartoe aanleiding geeft, kan het bestuur op advies van de balans-/beleggingscommissie de aangestelde vermogensbeheerders ontslaan. Hier is in de afgesloten overeenkomsten met de vermogensbeheerders geen opzegtermijn aan verbonden. Hierdoor kan het pensioenfonds op dagbasis de volmacht aan vermogensbeheerders intrekken, dan wel haar participaties in het betreffende beleggingsfonds verkopen. Contractueel is ook de mogelijkheid opgenomen dat ook de vermogensbeheerders het contract met het pensioenfonds kunnen opzeggen. Hierbij dient de vermogensbeheerder rekening te houden met een opzegtermijn. Een periode tot 90 dagen geeft naar de mening van het bestuur voldoende tijd om een andere vermogensbeheerder te selecteren en aan te stellen. Daarbij zal het pensioenfonds de onderstaande procedure volgen. Stap Omschrijving Doorlooptijd 1 Vaststelling definitieve lijst van kandidaat-vermogensbeheerders 1 dag 2 Opsturen vragenlijst en verzoek tot offerte ( request for proposal ) 1 tot 3 weken aan de kandidaten 3 Beoordeling ontvangen offertes aan de hand van vastgestelde 1 dag selectiecriteria, bespreking ter vergadering en keuze 4 Onderhandelingen over contractvoorwaarden en hoogte 1 tot 2 weken beheervergoeding 5 Contractondertekening, verzorgen benodigde documentatie en implementatie 1 tot 4 weken Criteria voor aanstelling van vermogensbeheerders Een vermogensbeheerder moet in ieder geval aan de volgende criteria voldoen om in aanmerking te komen voor aanstelling door het pensioenfonds: in geval van passief beheer moet de beheerder in staat zijn om op (kosten)efficiënte, nauwkeurige en gecontroleerde wijze de relevante index te volgen; in geval van actief beheer dient de beheerder een zodanige kwaliteit van organisatie, medewerkers en beleggingsproces te hebben dat het bestuur, gehoord de balans- /beleggingscommissie, er vertrouwen in heeft dat de beheerder op middellange termijn waarde kan toevoegen ten opzichte van de relevante index; in alle gevallen moet er sprake zijn van complete, inzichtelijke en tijdige rapportage en zorgvuldige beantwoording van vragen die worden gesteld vanuit pensioenbureau, (extern) riskmanager, balans-/beleggingscommissie en bestuur; de beheerder dient zich te conformeren aan de beleidsregel DNB inzake uitbesteding waaraan het pensioenfonds zich moet houden bij de uitbesteding van werkzaamheden die onderdeel uitmaken van de primaire processen van het fonds; de beheerder dient voldoende aandacht te besteden aan risicobeheersing en dient adequate waarderingsgrondslagen te hanteren die niet conflicteren met de uitgangspunten van de waarderingshandleiding van het fonds; er dient een transparante governance te zijn bij de beheerder (ISAE3402, waarderingsgrondslagen); de beheerder dient over een integriteitscode/gedragscode te beschikken die materieel gelijkwaardig is aan die van het fonds; het is een pré indien de beheerder rekening houdt met de in de UN Global Compact geformuleerde doelstellingen (verantwoord beleggen). Criteria voor het beëindigen van de relatie met een vermogensbeheerder De volgende (niet uitputtende lijst van) criteria kunnen aanleiding zijn om de relatie met een vermogensbeheerder te beëindigen: Verklaring van beleggingsbeginselen versie 16 december

5 de beheerder overtreedt één of meerdere beleggingsrestricties zoals vastgelegd in het beleggingsmandaat, zonder dat hiervoor een voldoende verklaring wordt gegeven; er treden significante wijzigingen op in de organisatie, de medewerkers en/of het beleggingsproces van de vermogensbeheerder; er is sprake van achterblijvende rendementen (underperformance) op middellange en/of lange termijn; de risicograad van de portefeuille wijkt af van de wens en/of de verwachting van de balans-/beleggingscommissie; de service van de beheerder is van onvoldoende niveau; de monitoring en/of operationele uitvoering van het mandaat vergt teveel tijd, kosten, expertise en/of middelen; het beleggingsmandaat past niet langer in de totale vermogensbeheerstructuur van het pensioenfonds. Gedurende de periode van uitbesteding draagt het pensioenfonds zorg voor de instandhouding en naleving van afdoende controlemechanismen om uitbestedingsrisico s te beheersen. 2.4 Rapportage en risicobeheersing De balans-/beleggingscommissie legt verantwoording af aan het voltallig bestuur. De balans- /beleggingscommissie vergadert tenminste zes keer per jaar. In de vergaderingen wordt gesproken over de ontwikkelingen op de financiële markten en in de diverse (deel)beleggingsportefeuilles en over het functioneren van de vermogensbeheerders. De vermogensbeheerders rapporteren op maandbasis en de custodian rapporteert maandelijks omtrent rendement en risico van de beleggingsportefeuilles. De custodian en het pensioenbureau (riskmanager) bewaken dat de beleggingsportefeuille binnen de diverse restricties blijft. Bovendien wordt wekelijks een nauwkeurige schatting gemaakt van de financiële positie van het pensioenfonds. Het bestuur ontvangt de notulen van de vergaderingen van de balans-/beleggingscommissie. In elke bestuursvergadering doet de voorzitter van de balans-/beleggingscommissie aan de hand van de notulen van balans- /beleggingscommissievergaderingen verslag van hetgeen besproken is en stelt de leden van het bestuur die geen zitting hebben in de balans-/beleggingscommissie in de gelegenheid tot het stellen van vragen. 2.5 Deskundigheid Het pensioenfonds draagt er zorg voor dat zij in alle fasen van het beleggingsproces beschikt over de deskundigheid die vereist is voor: een optimaal beleggingsresultaat; een professioneel beheer van de beleggingen; en de beheersing van de aan beleggingen verbonden risico s. 2.6 Scheiding van belangen Bij de uitvoering van het beleggingsbeleid wordt gewaakt voor belangenverstrengeling. Met het oog daarop zijn de bestuurders en medewerkers van het pensioenfonds gehouden een gedragscode na te leven. 2.7 Corporate governance Het pensioenfonds volgt met betrekking tot de beleggingen de beginselen uit de Code Tabaksblat die van toepassing zijn. Daarnaast heeft het pensioenfonds het streven om de principes van de Verenigde Naties inzake Responsible Investment te volgen. Het pensioenfonds brengt het belang daarvan tevens onder de aandacht van haar externe vermogensbeheerders. De activiteiten van het pensioenfonds op het gebied van duurzaamheid en corporate governance vormen voor het pensioenfonds geen doel op zichzelf. Uitvoering van het beleid van het pensioenfonds op deze gebieden wordt steeds getoetst aan haar primaire verantwoordelijkheid om een optimaal rendement te genereren in het belang van de belanghebbenden bij het pensioenfonds. Verklaring van beleggingsbeginselen versie 16 december

6 Het pensioenfonds draagt uit dat beursgenoteerde ondernemingen duurzaam in staat moeten zijn een maximale opbrengst te genereren voor hun aandeelhouders, en beoordeelt het beleid van bestuur en raad van commissarissen van een onderneming in het licht van die doelstelling. Deze doelstelling impliceert dat een onderneming de belangen van andere bij de onderneming betrokken stakeholders, zoals werknemers, klanten, leveranciers en verschaffers van vreemd vermogen, niet kan negeren. Het pensioenfonds is aangesloten bij het corporate governance forum Eumedion. Eumedion is de belangenorganisatie van institutionele beleggers op het gebied van corporate governance en ondersteunt pensioenfondsen in de formulering van een stembeleid op aandeelhoudersvergaderingen van Nederlandse beursgenoteerde ondernemingen waarin het pensioenfonds participeert. Het fonds voert geen zelfstandig stembeleid. 3. Beleggingsbeginselen 3.1 Het beleggingsproces Het beleggingsproces vormt de basis van het beleggingsbeleid. Onder het beleggingsproces wordt verstaan het geheel van regels, dat toeziet op de voorbereiding en de uitvoering van het beleggingsbeleid en het beheer van de beleggingen. Het pensioenfonds verlangt van alle bestuurders, externe uitvoerders en medewerkers van het pensioenbureau dat gehandeld wordt in overeenstemming met de regels van het beleggingsproces. Dit leidt tot een consistent en beredeneerd beleggingsgedrag, in alle geledingen van de organisatie. 3.2 Beleggingsbeslissingen Het pensioenfonds beoordeelt de beleggingen op grond van risico- en rendementsoverwegingen in relatie tot de verplichtingenstructuur. In beginsel sluit het pensioenfonds geen afzonderlijke beleggingscategorie, instrument of techniek uit. Daarentegen werkt het pensioenfonds uiteraard niet mee aan een beleggingstransactie die verboden is, bijvoorbeeld op grond van het internationaal recht. In dit kader heeft het pensioenfonds op het gebied van administratieve organisatie en interne controle concrete maatregelen getroffen ter naleving van antiterrorismewetgeving, in het bijzonder de Sanctiewet 1977 en de op grond van die wet vastgestelde regelingen en besluiten met betrekking tot het financieel verkeer. Verder geeft het pensioenfonds aan vermogensbeheerders de opdracht zich van beleggingstransacties te onthouden indien die in onmiddellijk verband staan met een organisatie waar de omzet grotendeels bestaat uit productie van antipersoonsmijnen en/of clustermunitie. 3.3 Toegepaste wegingmethoden voor beleggingsrisico s De beleggingen, het beheer van de beleggingen en de beheersing van de aan beleggingen verbonden risico s geschieden met inachtneming van de richtlijnen in de ABTN en het beleggingsjaarplan. Voor de generieke sturing van de risico s is de weging naar de beleggingscategorieën in de beleggingsportefeuille van groot belang, alsmede het totale risicoprofiel van de balans in het licht van afgesproken maximale solvabiliteitsrisico s. Specifieke sturing op marktrisico s vindt plaats met behulp van onder andere standaarddeviatie, tracking error en value at risk (VAR) methodieken. Voor kredietrisico s wordt gewerkt met credit ratings. Voor de beheersing van operationele risico s zijn meerdere maatregelen geïmplementeerd waaronder bevoegdhedenregeling, uitwijkbeleid en incidentenmanagement. 3.4 Waarderingsmethode De beleggingen van het fonds zijn nagenoeg allemaal gewaardeerd tegen actuele waarde per balansdatum en over het algemeen is het mogelijk en gebruikelijk om de actuele waarde binnen een aanvaardbare bandbreedte van prijsnoteringen en schattingen vast te stellen. Verklaring van beleggingsbeginselen versie 16 december

7 Voor sommige financiële instrumenten, zoals beleggingsvorderingen en schulden, geldt dat de boekwaarde de actuele waarde benadert als gevolg van het korte termijn karakter van de vorderingen en schulden. Voor de meerderheid van de financiële instrumenten van het pensioenfonds kan gebruik worden gemaakt van marktnoteringen. Echter, bepaalde financiële instrumenten, zijn gewaardeerd door middel van gebruikmaking van waarderingsmodellen en technieken, inclusief verwijzing naar de reële waarde van vergelijkbare instrumenten op dat moment. Schattingen van de actuele waarde zijn een momentopname, gebaseerd op de marktomstandigheden en de beschikbare informatie over het financiële instrument op dat moment. Deze schattingen zijn soms van nature subjectief en kunnen onzekerheden bevatten en een zekere mate van oordeelsvorming (bijvoorbeeld rentestand, volatiliteit, schatting van kasstromen etc.) en kunnen om die reden niet altijd met precisie worden vastgesteld. Het fonds heeft een waarderingshandleiding om consistentie in de waarderingen en toepassing van de grondslagen te waarborgen. 3.5 Strategische allocatie In het kader van een integrale benadering van de beleggingen en de verplichtingen wordt de invulling van het strategische beleggingsbeleid gebaseerd op Asset Liability Management (ALM). De ALM-studie is richtinggevend voor de verdeling over de drie belangrijkste beleggingscategorieën (vastrentende waarden, zakelijke waarden en alternatieve beleggingen), waarbij wordt gestreefd naar een optimale beleggingsportefeuille in combinatie met een consistent premie- en toeslagbeleid. De ALM-studie wordt in beginsel eens in de drie jaren, doch zoveel vaker als het bestuur van het pensioenfonds dat wenselijk acht dan wel wordt verlangd door DNB, uitgevoerd. Voor de nadere invulling van de beleggingsmix wordt gebruik gemaakt van risk budgeting analyses. Op basis van de visie en macro-economische ontwikkelingen en de financiële markten zal het pensioenfonds de strategische beleggingsmix en de afdekking van balansrisico s actief beheren. Het bestuur is bevoegd om te besluiten de strategische allocatie aan te passen, waarbij vooral in onzekere financiële markten wordt beoogd het risicoprofiel van de beleggingsportefeuille niet te vergroten en indien gewenst zelfs te verlagen. 4. Financiële sturingsmiddelen Het bestuur van het pensioenfonds heeft een aantal sturingsmiddelen voorhanden die worden ingezet als de financiële positie van het pensioenfonds, gehoord de actuaris, daartoe aanleiding geeft: verhoging van de aan het fonds af te dragen premie, indien en voor zover de maximale premie nog niet wordt betaald; vermindering of nalaten van de toeslagverlening op de opgebouwde aanspraken en ingegane pensioenen; beperking van de jaarinkoop; herallocatie van het aanwezige vermogen, bijvoorbeeld na uitvoering van een ALMstudie; als noodmaatregel, vermindering van de opgebouwde aanspraken. Verklaring van beleggingsbeginselen versie 16 december

8 Begrippenlijst Verklaring inzake beleggingsbeginselen Actief beleggen Op grond van een bepaalde marktvisie wordt afgeweken van de benchmark, om zo te trachten een betere performance te behalen. ALM Afkorting van Asset Liability Management, het afstemmen van het beleggingsbeleid op de pensioenverplichtingen. Het uitvoeren van een ALM-studie kan een pensioenfonds of verzekeringsmaatschappij behulpzaam zijn bij het kiezen van de juiste beleggingsmix. Een ALM-studie kent de volgende aspecten: 1. het in kaart brengen van de financiële stromen; 2. de simulatie van toekomstige financiële posities; 3. de samenhang met de economische omgeving; 4. de vergelijking van beleidsvarianten. Alternatieve beleggingen ( alternatives ) Alternatieve beleggingen zijn beleggingen waarvan de waardeontwikkeling niet één op één samenhangt met de koersontwikkelingen op traditionele obligatie- en aandelenmarkten. Hierbij kan gedacht worden aan categorieën als beleggingen in vastgoed, private equity, converteerbare obligaties, grondstoffen (commodities) en hedge fondsen, maar ook aan andere vormen van alternatieve beleggingen, zoals infrastructuur of microkredieten. Institutionele partijen beleggen een steeds groter deel van hun kapitaal in dergelijke vermogenscategorieën. Alternatieve beleggingen kunnen het risico-rendement profiel van een beleggingsportefeuille als totaal verbeteren door de in sommige gevallen beperkte samenhang met traditionele categorieën. Beleggingsmix De verdeling van beleggingen over verschillende beleggingscategorieën, zoals bijvoorbeeld vastrentende waarden, aandelen en alternatieve beleggingscategorieën met een nadere onderverdeling in binnen- en buitenlandse beleggingen en sectoren. Beleggingsbeleid Een pensioenfonds is verplicht om op solide wijze te beleggen. Het beleggingsbeleid van een pensioenfonds is enerzijds gericht op het zoveel mogelijk uitsluiten van beleggingsrisico's en anderzijds op het behalen van een zo hoog mogelijk rendement. Bovendien moet de afstemming van beleggingen op de verplichtingen juist zijn: het pensioenfonds moet op het juiste moment aan haar verplichtingen kunnen voldoen. Om optimaal aan deze uitgangspunten te voldoen is een juiste samenstelling van de beleggingsmix noodzakelijk, die met behulp van een ALM-studie kan worden vastgesteld. Beleggingsfondsen Een beleggingsfonds is in feite een verzamelpunt voor beleggers. Op dat punt komt het geld van alle in het betreffende fonds investerende beleggers samen. Het totaalbedrag wordt het fondsvermogen genoemd. Beleggen middels een beleggingsfonds is een efficiënte manier om een adequate spreiding te bewerkstelligen. Benchmark (index) Een objectieve maatstaf voor zowel de samenstelling als de performance van het belegde vermogen. Een benchmarkindex is een mandje van bijvoorbeeld - een aantal aandelen. In beginsel bepaalt de totale waarde van alle uitstaande aandelen de waarde van een index; fluctuaties in de waarde van de index worden derhalve veroorzaakt door koersfluctuaties van de in de index opgenomen aandelen. Bekende voorbeelden van indices zijn AEX, MSCI en Dow Jones. Verklaring van beleggingsbeginselen versie 16 december

9 Commodities Letterlijk betekent het grondstoffen. Beleggen in commodities is direct investeren in grondstoffen of indirect via bijvoorbeeld termijncontracten, waarbij de waarde is gebaseerd op grondstoffen. Verhandelde grondstoffen zijn onder andere energie, metalen en landbouwproducten. Convertibles Convertibles of voluit converteerbare obligaties zijn obligaties waarmee de bezitter het recht heeft om de obligaties tijdens een vooraf bepaalde periode om te ruilen tegen een vooraf bepaalde hoeveelheid aandelen en vooraf vastgestelde prijs. Derivaten Afgeleide financiële instrumenten, dat wil zeggen financiële contracten, waarvan de waarde wordt afgeleid van een onderliggende waarde (bijv. een aandeel), een referentieprijs of een index (bijvoorbeeld de AEX-index). De hoofdvormen van derivaten zijn opties, swaps, swaptions, futures contracten en forward contracten. Toeslagverlening Toeslagverlening is het van tijd tot tijd aanpassen van het reeds opgebouwde pensioen aan de algemene stijging van de lonen en prijzen. Hierdoor blijft het opgebouwde pensioen ook in de toekomst dezelfde koopkracht behouden. Het is met andere woorden waardevast. Governance De wijze waarop de besluitvormingsprocessen omtrent het beleggingsbeleid binnen een pensioenfondsen zijn georganiseerd. Mandaat vermogensbeheer Het mandaat vermogensbeheer, ook wel beleggingsrichtlijnen of beleggingsinstructie genoemd, bevat de beleggingstechnische afspraken over het beheer van het vermogen. Het mandaat wordt vastgesteld onder verantwoordelijkheid van het bestuur en bevat alle restricties waarbinnen een vermogensbeheerder vervolgens naar eigen inzicht mag beleggen. Marktwaarde Waarde van een beleggingsobject als het op dit moment zou worden verkocht. Monitoring Monitoring is het continue proces van overzicht van de consequente en juiste werking van de controlemaatregelen. Deze monitoring kan door het pensioenfonds zelf gebeuren of uitbesteed worden aan een onafhankelijk orgaan (bijv. audit). Monitoring maakt integraal deel uit van het controlesysteem. Onroerend goed Men kan direct en indirect beleggen in onroerend goed. Directe beleggingen kan men door woningen of winkels aan te kopen. Indirect kan men investeren middels participaties in beleggingsfondsen aan te kopen die beleggen in onroerend goed. Outperformance Het verschil tussen het behaalde rendement en het rendement van de benchmark (positief of negatief). Dit verschil geeft aan hoeveel waarde is toegevoegd door middel van actief beleggen. Outperformance wordt ook wel (alpha) genoemd. Passief beleggen Hieronder kan worden verstaan indexbeleggen of buy-and-hold beleggen. Het is gericht op het zo laag mogelijk houden van de transactiekosten. Verklaring van beleggingsbeginselen versie 16 december

10 Performance De performance van (een deel van) het vermogen is het totale rendement op de portefeuille. Deze performance wordt normaliter vergeleken met de performance van de benchmark(index). Door middel van een zogenoemde performance attributie-analyse wordt het verschil tussen deze beiden op een kwantitatieve wijze verklaard. Prudent person gedachte Het voldoen aan de algemene beginselen van veiligheid, kwaliteit en risicodiversificatie bij het inrichten van de beleggingsportefeuille. De prudent person-rule wil bewerkstelligen dat degene aan wie het beheer van andermans vermogen is opgedragen, die opdracht uitvoert op een zorgvuldige prudente wijze. De prudent person gedachte, afkomstig uit het Amerikaanse trustrecht, impliceert dat een pensioenfonds en haar vermogensbeheerder(s) moeten handelen zoals een voorzichtig, verstandig, zorgvuldig handelend persoon zou doen die in vergelijkbare omstandigheden verkeert. Deze algemene omschrijving wordt momenteel in steeds meer internationale regelgeving opgenomen. Rating De rating van een belegging of een onderneming geeft het kredietrisico of debiteurenrisico weer. Vastrentende waarden hebben veelal een rating toegekend gekregen en hebben bijvoorbeeld pas voldoende kwaliteit vanaf een bepaalde minimale kredietwaardigheid. Voorbeelden van ratings zijn (oplopend) BBB, A, AA en AAA (de hoogste). De ratings worden vastgesteld door gespecialiseerde bureaus zoals S&P, Moody's en Fitch. Strategische beleggingsmix De lange termijn verdeling van het vermogen over de verschillende beleggings-categorieën (aandelen, vastrentende waarden, onroerend goed). Deze verdeling wordt veelal gebaseerd op een ALM-studie. Tracking error Statistische maatstaf die weergeeft in hoeverre de rendementen van de portefeuille meebewegen met die van de benchmark. De tracking error is gelijk aan de standaarddeviatie van de outperformance. Het is een goede maatstaf voor het meten van het extra risico van de portefeuille ten opzichte van de benchmark. Een hoge tracking error betekent veel kans op een rendement ver onder of boven de benchmark en dus veel extra risico ten opzichte van de benchmark. Valutahedging Het afdekken van valutarisico door middel van valutatermijntransacties (forward contracten). Vastrentende waarden Verzamelnaam voor beleggingen waarop in beginsel een vaste rentevergoeding en een vaste looptijd geldt. Voorbeelden van vastrentende waarden zijn obligaties, onderhandse leningen en hypotheken. Deze beleggingen worden ook wel als risicomijdend aangeduid. Vermogensbeheerder Een professionele beheerder van vermogens voor organisaties (zoals pensioenfondsen, verzekeringsmaatschappijen enz.) en/of vermogende particulieren. Vermogensbeheerders zijn vaak onderdeel van een bank, dan wel financiële instelling, maar kunnen ook een onafhankelijke organisatie zijn. In Nederland kunnen vermogensbeheerders zich onder bepaalde voorwaarden laten registreren bij de Autoriteit Financiële Markten. Zakelijke waarden Verzamelnaam voor beleggingen in aandelen en beleggingen in onroerend goed. Verklaring van beleggingsbeginselen versie 16 december