MJA3 ICT-sector. Jeroen van der Tang. Manager Duurzaamheid & Milieu Nederland ICT

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "MJA3 ICT-sector. Jeroen van der Tang. Manager Duurzaamheid & Milieu Nederland ICT"

Transcriptie

1 MJA3 ICT-sector Jeroen van der Tang Manager Duurzaamheid & Milieu Nederland ICT

2 Nederland ICT Initiatieven van Nederland ICT op gebied van Duurzaamheid Energie Transitie:» MJA3 convenant ICT-sector» Routekaart ICT 2030» SER Energieakkoord» MJA3-ledennetwerk Circulaire Economie:» Stichting ICT Milieu» NVMP / Wecycle» ICT Milieu Award» MilieuBeleidsGroep Frank Heemskerk en Theo Rinsema bij MJA3-toetreding ICT-sector Jeannine Peek reikt ICT Milieu Award 2014 uit aan Open Smart Grid Platform Alliander / CGI DG EZ Mark Dierikx lanceert Routekaart ICT 2030 Directeur NL ICT Van Schelven ondertekent SER Energieakkoord ICT MilieuMonitor

3 MJA3 ICT-sector» In periode gemiddeld 2% energie-efficiëntie verbetering per jaar» Bedrijven in de MJA3 zijn samen goed voor 80% van het energieverbruik in de sector» Convenanten met 40 verschillende sectoren, met 1100 bedrijven (incl MEE / EU-ETS)» De ICT-sector is in 2008 toegetreden tot MJA3, momenteel doen 34 bedrijven mee

4 MJA3 ICT-sector» ICT-sector is met een energieverbuik van 16,6 PJ qua omvang de vierde sector in MJA3» Hiervan is 15,8 PJ (97%) elektriciteit, ofwel GWh, een rekening van ca. 100 mln» Het absolute energieverbruik stijgt minimaal, terwijl dataverkeer enorm is toegenomen» Energieverbruik daalt absoluut bij telecom en dienstverleners, maar stijgt bij datacenters» Veel bespaard in telecomnetwerken en in optimalisatie koeling datacenters (PUE-daling) Primair Energieverbruik MJA3-ICT (TJ) MJA3 ICT Sectorrapport 2015 MJA/MEE Resultatenbrocure ICT

5 MJA3 ICT-sector Resultaten Deelnemende ICT bedrijven in de MJA3 hebben een aansprekend resultaat laten zien in de eerste periode Energie Efficiency Plannen :» Gerealiseerde energiebesparing 2 PJ, waarvan >95% elektriciteit.» Structurele besparing elektriciteitsrekening ruim 200 GWh, ruim 10 mln euro/jr.» Daarnaast is ook nog 467 TJ energie bespaard in de keten (bij klanten).» Er is drie keer zoveel Duurzame Energie ingekocht als gepland. MJP ICT-sector Doelstelling Realisatie Verschil tov doel MJP (TJ) (TJ) (% EEV) (TJ) (%) Proces Efficiency (PE) ,8 % % Keten Efficiency (KE) ,8 % % Duurzame Energie (KE) ,5 % % Totaal ,1 % % MeerJarenPlan EnergyEffciency ICT-sector

6 MJA3 ICT-sector MeerJarenPlan De ICT bedrijven hebben in de tweede periode van de MJA3 opnieuw een grote ambitie laten zien in de Energie Efficiency Plannen :» MJA-deelnemers hebben voor de periode totaal 471 maatregelen gepland.» De zekere en voorwaardelijke maatregelen hebben een totale ambitie van 3,2 PJ.» Totale ambitie periode is 20,2% efficiency verbetering, ruim > 2% / jaar.» De 2020 sub-doelstelling 20% proces efficiency binnen de muren (PE) wordt bereikt. MJP ICT-sector Realisatie Doelstelling (TJ) (% EEV) (TJ) (% EEV) Proces Efficiency (PE) ,8 % ,8 % Keten Efficiency (KE) 467 2,7 % 400 2,5 % Duurzame Energie (DE) ,6 % 617 3,9 % Totaal ,1 % ,2 % MeerJarenPlan EnergyEffciency ICT-sector

7 Totaal MJA3-ICT energiebesparing tot 2015: 475 GWh» Energiebesparing tweede periode MJA3-ICT : PJ 250 GWh» Energiebesparing vanaf start MJA3-ICT : PJ 475 GWh» Totaal gerealiseerde proces efficiency (PE) t/m 2015 : 24% 4 24 % MJA/MEE Resultatenbrochure 2015

8 Totaal MJA3-ICT Duurzame Energie 2015 : GWh» Inkoop Duurzame Energie MJA3-ICT 2015 : PJ GWh» Aandeel Duurzame Energie in totaal verbruik : 83 % 3 83 % MJA3 pilot monitoring inkoop Duurzame Energie MJA3-ICT 2015 TJ GWh Biomassa % Waterkracht % Wind % - Wind - NL % - Wind - buiten NL % Zon 0 0 0% Ongespecificeerd % Geen certificaat % Totaal ingekochte DE (TJ) MJA/MEE Resultatenbrochure 2015 MJA/MEE Resultatenbrochure 2015

9 MJA3 ICT-sector deelnemers» Deelnemers aan de MJA3 stellen elke 4 jaar een Energie Efficiency Plan (EEP) op.» Bedrijven met meerdere lokaties kunnen één EEP opstellen ( concern-aanpak ).» Pakket maatregelen met efficiency verbetering van minimaal 8% (PE+KE+DE).» Het EEP geldt, na goedkeurking door RVO en bevoegd gezag, voor periode van 4 jaar.» Hiermee wordt voldaan aan energiebesparing Wet milieubeheer en energie-audit EED.» Jaarlijks wordt energieverbruik en uitvoering van maatregelen gerapporteerd in e-mjv.» Voortgangsverklaring tbv mogelijke teruggave energiebelasting schaal >10 GWh*» Vanuit MJA3 zijn diverse onderzoeken en gebruikersgroepen geïniteerd en ondersteund :» KennisNetwerkGroeneSoftware #KNGS olv SIG» Datacenter koeling en monitoring olv KWA» Kwantificering keten-impact ICT olv Ecofys» Slimme Mobiliteit (ism financiële dienstverleners) olv Montefeltro» Onderzoek Trends ICT & Energie CE Delft» Verkenning datacenterkoeling met waterleidingkoude Installect/KWA» Twee jaarlijks ontmoeten de MJA3-deelnemers elkaar op MJA3-ICT bedrijvendag.» MJA3 biedt een effectief netwerk voor consultatie en kennisdeling. teruggave energiebelasting MJA3

10 Highlights SER Energieakkoord voor duurzame groei Pijlers SER Energieakkoord voor duurzame groei 1. Energiebesparing 2. Opschalen hernieuwbare energieopwekking 3. Stimuleren decentrale duurzame energie 4. Energietransportnetwerk gereed maken 5. Emissiehandel 6. Kolencentrales en CCS 7. Mobiliteit en transport 8. Arbeidsmarkt arrangementen 9. Stimulering commercialisering voor groei en export 10. Financiering van duurzame investeringen Doelen SER Energieakkoord voor duurzame groei» Besparing energieverbruik gemiddeld 1,5% per jaar» Totaal besparing energieverbruik in 2020 van 100 PJ Ondertekening SER Energieakkoord 6 september 2013» Toename hernieuwbare energieopwekking van 4% naar 14% in 2020, 16% in 2023» Tenminste voltijdsbanen, komende jaren te creëren

11 SER Energieakkoord Energiebesparing» Pijler 1. Energiebesparing biedt grootste potentieel in gebouwde omgeving.» Pijler 4. Energietransportnetwerk ontwikkelt naar smart grid. SER Energieakkoord - Uitvoering Wet milieubeheer (Wm) Voor de MJA3-bedrijven is het bestaande convenant en de Wet milieubeheer een adequaat regime van kracht. Voor de bedrijven die deelnemen aan de meerjarenafspraken energie-efficiëntie (MJA3 of vervolg hierop) en op grond daarvan periodiek een audit/ energie-efficiencyplan (EEP) maken met maatregelen met een terugverdientijd van vijf jaar of minder, blijft het triapartite overleg functioneren tussen bedrijfsleven, bevoegd gezag en AgentschapNL. De introductie van de erkende maatregelenlijst leidt niet tot een wijziging in het functioneren van de huidige MJA-systematiek. Voor industriële MJA3-bedrijven is het bestaande MJA3-convenant en de Wet milieubeheer van kracht. Waar nodig worden de uitvoering en monitoring in lijn gebracht met de EU Energy Efficiency Directive (EED). Het eerder genoemde expertisecentrum en de Regionale Uitvoeringsdiensten (RUD's) hebben hierin een belangrijke rol. -> Wm erkende maatregelen (oa datacenters, kantoren) zijn opgenomen in MJA3 maatregelenlijst. -> Eisen energie-audit verlichting EED zijn opgenomen in template MJA3 Energie Efficiency Plan.

12 SER Energieakkoord Energievoorziening ICT is enabler van de energietransitie Ontwikkeling van Smart Grids nodig voor een duurzame, betrouwbare en betaalbare energievoorziening Nederland ICT is ondermeer actief in ; - Overlegtafel duurzame energievoorziening werkgroep energie data - Topsector energie / TKI urban energy facilitering van smart grid projecten - Doorbraakproject ICT & Energie energiemanagement en vraagflexibiliteit - Kennis en Innovatie Agenda (KIA) ICT & Commit2Data thema Energy Transition -> het MJA3 netwerk wordt ieder kwartaal geïnformeerd over actuele ontwikkelingen

13 Energie blijft hoog op de agenda» Ambitieus Energie- en klimaatbeleid» Klimaatakkoord Parijs» Europese Energy Union» SER EnergieAkkoord / EnergieAgenda EZ» Nationale Wet- en regelgeving» Energiebesparingverplichting Wet Milieubeheer» Energie audit in Energie Efficiency Directive (EED)» Actualisatie Wet milieubeheer / erkende maatregelen EC 2012 : routekaart naar koolstof arme economie in 2050» Efficiency vanzelfsprekend» Energie is groot deel operationele kosten datacenters» Focus op efficiency om concurrerend te blijven» Technologische ontwikkeling gaat snel NEV 2015 : ontwikkeling productie elektriciteit tot 2030» Duurzaam Inkopen» Nationale overheid implementatie nieuwe EU-richtlijnen GPP» Criteria documenten PIANOo en lokale initiatieven» RFPs van private opdrachtgevers» Publieke opinie & imago» Internationaal vestigingsklimaat» Beeldvorming media» NGO s

14 Resultaten MJA3-ICT : De ICT-sector heeft de 2020 energie efficiency doelstellingen in 2015 al gehaald Het energieverbruik van de ICT-sector is ontkoppelt van de sterke groei van data De ICT-sector koopt steeds meer duurzame energie en is hier transparent over De ICT-sector maakt grote energie besparingen in andere sectoren mogelijk Contact Nederland ICT : Jeroen van der Tang Manager Duurzaamheid & Milieu Jeroen.van.der.tang@nederlandict.nl T dossier duurzaamheid

MJA3 ICT-sector. Jeroen van der Tang. Manager Duurzaamheid & Milieu Nederland ICT

MJA3 ICT-sector. Jeroen van der Tang. Manager Duurzaamheid & Milieu Nederland ICT MJA3 ICT-sector Jeroen van der Tang Manager Duurzaamheid & Milieu Nederland ICT Duurzaamheid @ Nederland ICT Resultaten en initiatieven Nederland ICT op energiebesparing & milieu» MJA3 energie-efficiëntie

Nadere informatie

MJA Routekaart ICT 2030 en SER Energieakkoord

MJA Routekaart ICT 2030 en SER Energieakkoord MJA Routekaart ICT 2030 en SER Energieakkoord Jeroen van der Tang Manager Duurzaamheid & Milieu Nederland ICT 30 januari 2014 Introductie Nederland ICT Nederland ICT is de branchevereniging van ICT-bedrijven

Nadere informatie

MJA: verleden, heden en toekomst

MJA: verleden, heden en toekomst MJA: verleden, heden en toekomst Oppervlaktebehandelende industrie Jac van Trijp Achtergronden MJA Meerjarenafspraken Energie-efficiency - Overheid en bedrijfsleven maken afspraken over verbeteringen in

Nadere informatie

ICT-sector. Inhoud. Interviews. Algemeen. MEE-sectoren. MJA Industrie MJA VGI. MJA Diensten. MJA Vervoer. Begrippenlijst.

ICT-sector. Inhoud. Interviews. Algemeen. MEE-sectoren. MJA Industrie MJA VGI. MJA Diensten. MJA Vervoer. Begrippenlijst. ICT-sector Deelnemende bedrijven: 38 Beschouwde bedrijven in dit rapport: 38 Toetreders: 5 Uittreders: 0 Energiegebruik 2013: 16.164 TJ Procesefficiëntieverbetering 2013 t.o.v. 2012: 5% (17% t.o.v. basisjaar

Nadere informatie

MEERJARENPLAN ENERGIE- EFFICIENCY. MJA3 ICT-sector Voor de digitale economie

MEERJARENPLAN ENERGIE- EFFICIENCY. MJA3 ICT-sector Voor de digitale economie MEERJARENPLAN ENERGIE- EFFICIENCY MJA3 ICT-sector 2017-2020 Voor de digitale economie SAMENVATTING TERUGBLIK 2013-2016 In de afgelopen periode is het energieverbruik in de MJA3-ICT nagenoeg stabiel gebleven.

Nadere informatie

2-7-2014. Energieakkoord voor duurzame groei. Juli 2014 WERK IN UITVOERING. Ed Nijpels. Wie zaten aan tafel tijdens de onderhandelingen?

2-7-2014. Energieakkoord voor duurzame groei. Juli 2014 WERK IN UITVOERING. Ed Nijpels. Wie zaten aan tafel tijdens de onderhandelingen? Energieakkoord voor duurzame groei Juli 2014 WERK IN UITVOERING Ed Nijpels Wie zaten aan tafel tijdens de onderhandelingen? 1 Waarom een Energieakkoord? Perspectief Consistentie Ambitie Realiteit Groei

Nadere informatie

Op weg naar een duurzame energievoorziening in Mark Dierikx Directeur Generaal Energie, Telecom en Mededinging

Op weg naar een duurzame energievoorziening in Mark Dierikx Directeur Generaal Energie, Telecom en Mededinging Op weg naar een duurzame energievoorziening in 2050 Mark Dierikx Directeur Generaal Energie, Telecom en Mededinging Inhoudsopgave I. Mondiale ontwikkelingen II. Europese kaders III. Nationale inzet 2 I.

Nadere informatie

Zeeuws Energieakkoord. Energiebesparing in de particuliere woningvoorraad

Zeeuws Energieakkoord. Energiebesparing in de particuliere woningvoorraad Zeeuws Energieakkoord Energiebesparing in de particuliere woningvoorraad Aanleiding SER-ENERGIEAKOORD Een besparing van het finale energieverbruik met gemiddeld 1,5 procent per jaar; 100 PJ aan energiebesparing

Nadere informatie

Energieakkoorddoelstellingen. openbare verlichting: stand van zaken. Dyana Loehr 29 januari 2015 Dyana.Loehr@rws.nl

Energieakkoorddoelstellingen. openbare verlichting: stand van zaken. Dyana Loehr 29 januari 2015 Dyana.Loehr@rws.nl Energieakkoorddoelstellingen openbare verlichting: stand van zaken Dyana Loehr 29 januari 2015 Dyana.Loehr@rws.nl SER Energieakkoord voor Duurzame groei: Doelen: Gemiddeld 1,5% energiebesparing per jaar

Nadere informatie

MJA-Sectorrapport 2015 ICT

MJA-Sectorrapport 2015 ICT MJA-Sectorrapport 2015 ICT Colofon Projectnaam: MJA-monitoring 2015 Sector: ICT Datum: 161130 Status: Definitief Kenmerk: YC / HVDK/156011 Locatie: Utrecht Contactpersoon: ( Yolanda Clemens-Meerhoff )

Nadere informatie

MJA-Sectorrapport 2016 ICT

MJA-Sectorrapport 2016 ICT MJA-Sectorrapport 2016 ICT Colofon Projectnaam: MJA-monitoring 2016 Sector: ICT Datum: 171122 Status: Definitief Kenmerk: HVDK/156011 Locatie: Utrecht Contactpersoon: Ir J.M van der Knaap Ondersteunend

Nadere informatie

Route naar een Duurzame Energievoorziening

Route naar een Duurzame Energievoorziening Route naar een Duurzame Energievoorziening Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel Bijeenkomst: 25 november 2013, Power Lab 5 / USI & KIVI-NIRIA Inhoud Energie-transitie Energieakkoord voor duurzame groei

Nadere informatie

MJA-Sectorrapport 2012 ICT

MJA-Sectorrapport 2012 ICT MJA-Sectorrapport 2012 ICT Colofon Projectnaam: MJA-monitoring ICT Datum: 13 06 13 Status: Definitief Kenmerk: 1235678/223/HVDK/CC/156011 Locatie: Utrecht Contactpersoon: Hans van der Knaap Ondersteunend

Nadere informatie

MJA- Sectorrapport 2013 ICT

MJA- Sectorrapport 2013 ICT MJA- Sectorrapport 2013 ICT Colofon Projectnaam: MJA-monitoring ICT Datum: 140717 Status: Definitief Kenmerk: 1235678/223/HVDK/CC/156011 Locatie: Utrecht Contactpersoon: Ir. J.M. van der Knaap Ondersteunend

Nadere informatie

Van Energie naar Klimaat Energietransitie in Nederland Timme Lucassen Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Van Energie naar Klimaat Energietransitie in Nederland Timme Lucassen Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Van Energie naar Klimaat Energietransitie in Nederland Timme Lucassen Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Inhoud Van energie naar klimaat Introductie RVO De opgave De uitvoering - Wetgeving - Instrumenten

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2015 2016 30 196 Duurzame ontwikkeling en beleid Nr. 364 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Nadere informatie

Energieakkoord, gevolgen voor lokale energie. Inspiratiebijeenkomst Netwerk Duurzame Dorpen

Energieakkoord, gevolgen voor lokale energie. Inspiratiebijeenkomst Netwerk Duurzame Dorpen Energieakkoord, gevolgen voor lokale energie Inspiratiebijeenkomst Netwerk Duurzame Dorpen Hoofdlijnen Besparing finale energieverbruik van 1,5% per jaar 100 Petajoule* aan energiebesparing in het finale

Nadere informatie

Energiebesparing bij bedrijven. Stimuleren en borgen toezicht en handhaving resultaten pilot

Energiebesparing bij bedrijven. Stimuleren en borgen toezicht en handhaving resultaten pilot Energiebesparing bij bedrijven Stimuleren en borgen toezicht en handhaving resultaten pilot 5/2/2016 Herkomst huidige energiedoelen 10-jarenplan Europa 2020 (EU 2010) Hoofddoelen voor onderwijs, werkgelegenheid,

Nadere informatie

SER Energieakkoord voor Duurzame groei:

SER Energieakkoord voor Duurzame groei: Energieakkoorddoelstellingen openbare verlichting: stand van zaken Dyana Loehr 29 januari 2015 Dyana.Loehr@rws.nl SER Energieakkoord voor Duurzame groei: Doelen: Gemiddeld 1,5% energiebesparing per jaar

Nadere informatie

Energieakkoord voor duurzame groei. 6 september 2013

Energieakkoord voor duurzame groei. 6 september 2013 Energieakkoord voor duurzame groei 6 september 2013 Programma perspresentatie Korte toelichting Energieakkoord voor duurzame groei Wiebe Draijer Korte toelichting doorrekeningen ECN/PBL/EIB Maarten Hajer

Nadere informatie

Ambities voor openbare verlichting

Ambities voor openbare verlichting Ambities voor openbare verlichting Energiebesparingsdoelstellingen Energieakkoord 5 maart 2014 SER Energieakkoord voor Duurzame groei 6 september 2013 gepresenteerd Basis voor een breed gedragen, robuust

Nadere informatie

Energieakkoord-doelstellingen openbare verlichting en verkeersregelinstallaties

Energieakkoord-doelstellingen openbare verlichting en verkeersregelinstallaties Monitoren en benutten Energieakkoord OVL Agenda: 10:00 Toelichting op het Energieakkoord, de OVL-doelstellingen en de rol van Rijkswaterstaat (Dyana Loehr) Waarom is het IGOV aangehaakt (Arthur Klink)

Nadere informatie

Verplichte energieaudit voor grote ondernemingen

Verplichte energieaudit voor grote ondernemingen Januari 15 Verplichte energieaudit voor grote ondernemingen Alle bedrijven, zonder ISO 14.001 en/of ISO 50.001 en/of MJA/MEE convenant, die niet voldoen aan de definitie kleine en middelgrote ondernemingen

Nadere informatie

Energieakkoord voor duurzame groei

Energieakkoord voor duurzame groei Energieakkoord voor duurzame groei Netwerkbijeenkomst Duurzame regionale energie Gelderland 15 januari 2014 Lodewijk de Waal Energieakkoord Wie zaten aan tafel? Inhoud presentatie Hoofdlijnen Energieakkoord

Nadere informatie

Vereenvoudigde aanpak MJA

Vereenvoudigde aanpak MJA Vereenvoudigde aanpak MJA Nekovri congres 10-11-2015 Jac van Trijp Inhoud Introductie MJA Resultaten uit het verleden Vereenvoudiging van de aanpak Vooruitblik EEP-ronde 2017-2020 Introductie MJA Meerjarenafspraken

Nadere informatie

MEERJARENPLAN ENERGIE EFFICIENCY ICT-sector 2013-2016

MEERJARENPLAN ENERGIE EFFICIENCY ICT-sector 2013-2016 MEERJARENPLAN ENERGIE EFFICIENCY ICT-sector 2013-2016 Woerden, juli 2013 Versie: definitief Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Terugblik 2009-2012... 4 2.1 Meer Jaren Afspraken 2005-2020 (MJA3)... 4 2.2

Nadere informatie

MJA-Sectorrapport 2015 ICT

MJA-Sectorrapport 2015 ICT MJA-Sectorrapport 2015 ICT Colofon Projectnaam: MJA-monitoring 2015 Sector: ICT Datum: 30-11-2016 Status: Definitief Kenmerk: YC / HVDK/156011 Locatie: Utrecht Contactpersoon: (Yolanda Clemens-Meerhoff)

Nadere informatie

Datum 9 oktober 2015 Betreft Resultaten 2014 Meerjarenafspraken Energie-efficiëntie MJA3 en MEE

Datum 9 oktober 2015 Betreft Resultaten 2014 Meerjarenafspraken Energie-efficiëntie MJA3 en MEE > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA 's-gravenhage Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres Postbus

Nadere informatie

Betekenis Energieakkoord voor Duurzame Groei voor de Installatiebranche. Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel 3 februari 2014 / VSK beurs

Betekenis Energieakkoord voor Duurzame Groei voor de Installatiebranche. Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel 3 februari 2014 / VSK beurs Betekenis Energieakkoord voor Duurzame Groei voor de Installatiebranche Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel 3 februari 2014 / VSK beurs Inhoud Introductie Duurzame Energie Koepel en Sector beschrijving

Nadere informatie

Wijziging Activiteitenbesluit Wet milieubeheer

Wijziging Activiteitenbesluit Wet milieubeheer Wijziging Activiteitenbesluit Wet milieubeheer Introductie informatieplicht energiebesparende maatregelen Versie 3 oktober 2018 Wat is de aanleiding voor de informatieplicht? 2013: Energieakkoord Duurzame

Nadere informatie

SER Energieakkoord voor Duurzame groei:

SER Energieakkoord voor Duurzame groei: Energieakkoorddoelstellingen openbare verlichting Dyana Loehr 19 januari 2015 Dyana.Loehr@rws.nl SER Energieakkoord voor Duurzame groei: Doelen: Gemiddeld 1,5% energiebesparing per jaar 100 Petajoule energiebesparing

Nadere informatie

Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL

Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL Doelstellingen - Mondiaal Parijs-akkoord: Well below 2 degrees. Mondiaal circa 50% emissiereductie nodig in

Nadere informatie

WHITEPAPER WET- EN REGELGEVING ENERGIEBESPARING. vandorp.eu

WHITEPAPER WET- EN REGELGEVING ENERGIEBESPARING. vandorp.eu WHITEPAPER WET- EN REGELGEVING ENERGIEBESPARING vandorp.eu OVERZICHT WETGEVING ENERGIEBESPARING Introductie De besparing op energie wordt weleens gezien als een opgelegde bezigheid die als gevolg van allerlei

Nadere informatie

MJA-Sectorrapport 2014 ICT

MJA-Sectorrapport 2014 ICT MJA-Sectorrapport 2014 ICT Colofon Projectnaam: MJA-monitoring 2014 Sector: ICT Datum: 150716 Status: definitief Kenmerk: 1235678/HVDK/156011 Locatie: Utrecht Contactpersoon: Ir J.M. van der Knaap Ondersteunend

Nadere informatie

Welkom. Moderator: Wietse Walinga. Op Locatie: Jeroen Bosch Ziekenhuis s-hertogenbosch

Welkom. Moderator: Wietse Walinga. Op Locatie: Jeroen Bosch Ziekenhuis s-hertogenbosch Welkom Moderator: Wietse Walinga Op Locatie: Jeroen Bosch Ziekenhuis s-hertogenbosch Programma 9.40 uur Kansen voor Zorgvastgoed vanuit Nationaal Energieakkoord Door: Henk Postema & Marten Valk 10.15 uur

Nadere informatie

SER Energieakkoord voor Duurzame groei

SER Energieakkoord voor Duurzame groei Energieakkoord-doelstellingen OVL en VRI s, Dyana Loehr, 10 september 2014 1 Energieakkoorddoelstellingen openbare verlichting en verkeersregelinstallaties Dyana Loehr 10 september 2014 SER Energieakkoord

Nadere informatie

Energiebesparing. VMR 30 november 2017 Godert van der Feltz

Energiebesparing. VMR 30 november 2017 Godert van der Feltz VMR 30 november 2017 Godert van der Feltz Agenda 1. algemeen 2. specifiek - art. 2.15 Activiteitenbesluit milieubeheer 3. (Art. 2.15 Activiteitenbesluit onder) de Omgevingswet 29-11-17 Van der Feltz advocaten

Nadere informatie

Energieakkoord Kansen voor Warmtepompsystemen

Energieakkoord Kansen voor Warmtepompsystemen Energieakkoord Kansen voor Warmtepompsystemen Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel 20 november 2013 Inhoud Algemeen het SER Energieakkoord Proces, doelen, borging, hoofdlijnen & pijlers, concrete afspraken

Nadere informatie

Zonder Energieopslag geen Energietransitie. Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel WKO-Manifestatie / 30 Oktober 2013

Zonder Energieopslag geen Energietransitie. Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel WKO-Manifestatie / 30 Oktober 2013 Zonder Energieopslag geen Energietransitie Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel WKO-Manifestatie / 30 Oktober 2013 Duurzame Energie Koepel 6 brancheorganisaties (wind, zon, bodemenergie, bio, warmtepompen,

Nadere informatie

MJA-Sectorrapport 2012 Textielservicebedrijven

MJA-Sectorrapport 2012 Textielservicebedrijven MJA-Sectorrapport 2012 Textielservicebedrijven Colofon Projectnaam: MJA-monitoring Textielservicebedrijven Datum: 5 juni 2013 Status: Definitief Kenmerk: 1235678/223/PVDB/AB/156012 Locatie: Utrecht Contactpersoon:

Nadere informatie

EEP-ronde Inhoud. - Belangrijke aandachtspunten - Nieuwe onderdelen in het EEP - Instrumenten en hulpmiddelen - Indiening via het e-mjv

EEP-ronde Inhoud. - Belangrijke aandachtspunten - Nieuwe onderdelen in het EEP - Instrumenten en hulpmiddelen - Indiening via het e-mjv EEP-ronde 2017-2020 Inhoud - Belangrijke aandachtspunten - Nieuwe onderdelen in het EEP - Instrumenten en hulpmiddelen - Indiening via het e-mjv Belangrijke aandachtspunten Striktere beoordeling - O.a

Nadere informatie

De rol van biomassa in de energietransitie.

De rol van biomassa in de energietransitie. De rol van biomassa in de energietransitie. Bert de Vries Plaatsvervangend directeur-generaal Energie, Telecom en Mededinging, Ministerie van Economische Zaken Inhoud 1. Energieakkoord 2. Energietransitie

Nadere informatie

Presentatie SIM MEA-Industrie & LEA. Ron Bissels 16 april 2018

Presentatie SIM MEA-Industrie & LEA. Ron Bissels 16 april 2018 Presentatie SIM MEA-Industrie & LEA Ron Bissels 16 april 2018 Inhoud 1.MEA-Industrie (Maastrichts Energie Akkoord) 2.LEA (Limburgs Energie Akkoord) 2 3 Uitnodiging Niet alleen besparing Ook opwekking Duurzame

Nadere informatie

Praktische voorstellen voor energiebesparing in haven en industrie. Alex Ouwehand Directeur NMZH

Praktische voorstellen voor energiebesparing in haven en industrie. Alex Ouwehand Directeur NMZH Praktische voorstellen voor energiebesparing in haven en industrie Alex Ouwehand Directeur NMZH CO2 emission CO2 reduction Ambities klimaat en energie EU en Rijk 2020 : 20 % CO 2 -reductie (tov 1990),

Nadere informatie

Meerjarenplan Energie-efficiency Nederlandse Universiteiten 2013-2016. Samenvatting van de universitaire Energie Efficiency Planne n

Meerjarenplan Energie-efficiency Nederlandse Universiteiten 2013-2016. Samenvatting van de universitaire Energie Efficiency Planne n Meerjarenplan Energie-efficiency Nederlandse Universiteiten 2013-2016 Samenvatting van de universitaire Energie Efficiency Planne n Context Vanaf 1992 heeft de overheid in het kader van het energiebesparingsbeleid

Nadere informatie

MJA-Sectorrapport 2017 ICT

MJA-Sectorrapport 2017 ICT MJA-Sectorrapport 2017 ICT Colofon Projectnaam: MJA-monitoring 2017 Sector: ICT Datum: 180725 Status: Definitief Kenmerk: HVDK/ 156011 Locatie: Utrecht Contactpersoon: Ir J.M. van der Knaap Ondersteunend

Nadere informatie

SER Energieakkoord: prestatieafspraken en EPK handhaving Wet milieubeheer energiebesparing. DGMI/KLG Afdeling Klimaat: Stef Strik

SER Energieakkoord: prestatieafspraken en EPK handhaving Wet milieubeheer energiebesparing. DGMI/KLG Afdeling Klimaat: Stef Strik SER Energieakkoord: prestatieafspraken en EPK handhaving Wet milieubeheer energiebesparing DGMI/KLG Afdeling Klimaat: Stef Strik Energiebesparing = winst voor de lokale groene economie beperking van woon-

Nadere informatie

MJA-Sectorrapport 2014 Financiële dienstverleners

MJA-Sectorrapport 2014 Financiële dienstverleners MJA-Sectorrapport 2014 Financiële dienstverleners Colofon Projectnaam: MJA-monitoring 2014 Sector: Financiële dienstverleners Datum: 22-juni-2015 Status: Definitief Kenmerk: 22062015/WW/156015 Locatie:

Nadere informatie

MJA-Sectorrapport 2012 Wetenschappelijk onderwijs

MJA-Sectorrapport 2012 Wetenschappelijk onderwijs MJA-Sectorrapport 2012 Wetenschappelijk onderwijs Colofon Projectnaam: MJA-monitoring Wetenschappelijk onderwijs Datum: 16 mei 2013 Status: Eindversie Kenmerk: 1235678/223/BHW/AB/157005 Contactpersoon:

Nadere informatie

Michiel Steerneman NEN 2 juni 2017 POWERS SUSTAINABILITY

Michiel Steerneman NEN 2 juni 2017 POWERS SUSTAINABILITY Michiel Steerneman NEN 2 juni 2017 POWERS SUSTAINABILITY Diensten Energietechniek Elektrotechniek: MS, LS Power Quality Besturingstechniek Decentrale energievoorziening en noodstroom Procestechnologie

Nadere informatie

EED energie-audit: verplichting of kans?

EED energie-audit: verplichting of kans? EED energie-audit: verplichting of kans? Ondernemen met visie op energie Enschede, 28 januari 2016 Mayke Derksen en Jorieke Rienstra Inhoud Energietaken Energie-Efficiency Directive (EED) Meerjarenafspraken

Nadere informatie

MJA-Sectorrapport Afvalwaterzuiveringsbeheer

MJA-Sectorrapport Afvalwaterzuiveringsbeheer MJA-Sectorrapport 2015 Afvalwaterzuiveringsbeheer Colofon Projectnaam: MJA-monitoring 2015 Sector: Afvalwaterzuiveringsbeheer Datum: 161017 Status: Kenmerk: Locatie: Contactpersoon: Definitief HVDK/156024

Nadere informatie

Michiel Steerneman Provincie Z-Holland 12 september 2017 POWERS SUSTAINABILITY

Michiel Steerneman Provincie Z-Holland 12 september 2017 POWERS SUSTAINABILITY Michiel Steerneman Provincie Z-Holland 12 september 2017 POWERS SUSTAINABILITY MV O Industrial Energy Experts Diensten Energietechniek Elektrotechniek: MS, LS Power Quality Besturingstechniek Decentrale

Nadere informatie

Nationale Energieverkenning 2014

Nationale Energieverkenning 2014 Nationale Energieverkenning 2014 Remko Ybema en Pieter Boot Den Haag 7 oktober 2014 www.ecn.nl Inhoud Opzet van de Nationale Energieverkenning (NEV) Omgevingsfactoren Resultaten Energieverbruik Hernieuwbare

Nadere informatie

Energie voor morgen, vandaag bij GTI

Energie voor morgen, vandaag bij GTI Energie voor morgen, vandaag bij GTI Jet-Net docentendag 5 juni 2008 GTI. SMART & INVOLVED GTI is in 2009 van naam veranderd: GTI heet nu Cofely SLIMME ENERGIENETWERKEN, NU EN MORGEN 2008 2010 Centrale

Nadere informatie

Energieakkoord: Wij zijn aan zet!

Energieakkoord: Wij zijn aan zet! Energieakkoord: Wij zijn aan zet! Energieakkoord in het kort - Akkoord over energiebesparing binnen de SER tussen overheid, natuur- en milieuorganisaties, vakbonden, energieproducenten, netbeheerders,

Nadere informatie

INFORMATIEPLICHT ENERGIEBESPARING WET MILIEUBEHEER

INFORMATIEPLICHT ENERGIEBESPARING WET MILIEUBEHEER Ministerie van Economische Zaken en Klimaat INFORMATIEPLICHT ENERGIEBESPARING WET MILIEUBEHEER Zichtenburg Kerketuinen Dekkershoek VW Wittebrug Stef Strik Directoraat-generaal Klimaat en Energie 29 maart

Nadere informatie

Helmonds Energieconvenant

Helmonds Energieconvenant Helmonds Energieconvenant Helmondse bedrijven slaan de handen ineen voor een duurzame en betrouwbare energievoorziening. Waarom een energieconvenant? Energie is de drijvende kracht Energie is de drijvende

Nadere informatie

MEE-Sectorrapport 2011 METALLURGISCHE INDUSTRIE. Datum: 24 augustus 2012

MEE-Sectorrapport 2011 METALLURGISCHE INDUSTRIE. Datum: 24 augustus 2012 MEE-Sectorrapport 2011 METALLURGISCHE INDUSTRIE Datum: 24 augustus 2012 Status: definitief Colofon Projectnaam: Locatie: Contactpersoon: Kenmerk: MEE-monitoring Metallurgische Industrie Utrecht Jobert

Nadere informatie

Ministerie van Economische Zaken

Ministerie van Economische Zaken DOORBRAAKPROJECT ICT EN ENERGIE Routekaart doorbraakproject ICT en Energie Ministerie van Economische Zaken Rapport nr.: 14-2884 Datum: 2014-10-15 SAMENVATTING ROADMAP Het kabinet wil dat de uitstoot van

Nadere informatie

Het Energiebeleid van komende jaren. dr.j.a. Vijlbrief DG Energie, Telecom en Markten

Het Energiebeleid van komende jaren. dr.j.a. Vijlbrief DG Energie, Telecom en Markten Het Energiebeleid van komende jaren dr.j.a. Vijlbrief DG Energie, Telecom en Markten Opbouw Ambities en hoofdlijnen Ontwikkelingen in het energieveld Keuzes van het kabinet Ambitie Regeerakkoord: 1. Minder

Nadere informatie

Verplichte energieaudit voor grote ondernemingen

Verplichte energieaudit voor grote ondernemingen Verplichte energieaudit voor grote ondernemingen Grote ondernemingen die geen ISO 14.001 of ISO 50.001-certificaat hebben en niet zijn toegetreden tot een energiebeleidsovereenkomst (MEE / MJA3) moeten

Nadere informatie

MEE-Sectorrapport 2011 Bierbrouwerijen

MEE-Sectorrapport 2011 Bierbrouwerijen MEE-Sectorrapport 2011 Bierbrouwerijen Colofon Projectnaam: MEE-monitoring Bierbrouwerijen Locatie: Utrecht Contactpersoon: Rineke Hakkens Ondersteunend Adviesbureau: - Datum: 18 juni 2012 Status: definitief

Nadere informatie

INFORMATIEPLICHT ENERGIEBESPARING WET MILIEUBEHEER

INFORMATIEPLICHT ENERGIEBESPARING WET MILIEUBEHEER Ministerie van Economische Zaken en Klimaat INFORMATIEPLICHT ENERGIEBESPARING WET MILIEUBEHEER Nederlandse Rubber- en Kunststof-industrie Stef Strik Directoraat-generaal Klimaat en Energie 11 juni 2019

Nadere informatie

Toelichting doorrekening Energieakkoord - Gebouwde omgeving

Toelichting doorrekening Energieakkoord - Gebouwde omgeving Toelichting doorrekening Energieakkoord - Gebouwde omgeving Casper Tigchelaar Marijke Menkveld Den Haag, SER 2 oktober 2013 www.ecn.nl Instrumenten gericht op eigenaar-bewoners Bewustwording en informatie

Nadere informatie

De voortgang van het Nederlandse energie- en klimaatbeleid

De voortgang van het Nederlandse energie- en klimaatbeleid De voortgang van het Nederlandse energie- en klimaatbeleid Wouter Wetzels Presentatie voor het HVC Innovatieplatform, 15 juli 2010, Petten www.ecn.nl Werkprogramma Schoon en Zuinig Doelen van het kabinet

Nadere informatie

Wat vraagt de energietransitie in Nederland?

Wat vraagt de energietransitie in Nederland? Wat vraagt de energietransitie in Nederland? Jan Ros Doel/ambitie klimaatbeleid: Vermindering broeikasgasemissies in 2050 met 80 tot 95% ten opzichte van 1990 Tussendoelen voor broeikasgasemissies Geen

Nadere informatie

Naar een 100% duurzame energievoorziening voor Flevoland?! Vera Pieterman, plv. directeur Energie & Omgeving

Naar een 100% duurzame energievoorziening voor Flevoland?! Vera Pieterman, plv. directeur Energie & Omgeving Naar een 100% duurzame energievoorziening voor Flevoland?! Vera Pieterman, plv. directeur Energie & Omgeving 6 december 2016 Hoofdpunten (Inter)nationale context van de ambitie van Flevoland De energietransitie

Nadere informatie

b 1 27SEP. 2013 provinsje fryslân provincie fryslân Provinciale Staten van Fryslân Leeuwarden, 5 september 2013 Verzonden,

b 1 27SEP. 2013 provinsje fryslân provincie fryslân Provinciale Staten van Fryslân Leeuwarden, 5 september 2013 Verzonden, provinsje fryslân provincie fryslân b 1 Provinciale Staten van Fryslân postbus 20120 8900 hm leeuwarden tweebaksmarkt 52 telefoon: (058) 292 59 25 telefax: (058) 292 51 25 www.frys1an.n provincie@fryslan.nl

Nadere informatie

MJA-Sectorrapport 2014 Tapijtindustrie

MJA-Sectorrapport 2014 Tapijtindustrie MJA-Sectorrapport 2014 Tapijtindustrie Colofon Projectnaam: MJA-monitoring 2014 Sector: Tapijtindustrie Datum: 4-6-2015 Status: Definitief Kenmerk: LH/PB/156019 Locatie: Utrecht Contactpersoon: Li Hua

Nadere informatie

INFORMATIEPLICHT ENERGIEBESPARING WET MILIEUBEHEER

INFORMATIEPLICHT ENERGIEBESPARING WET MILIEUBEHEER Ministerie van Economische Zaken en Klimaat INFORMATIEPLICHT ENERGIEBESPARING WET MILIEUBEHEER VNO/NCW Stedendriehoek Stef Strik Directoraat-generaal Klimaat en Energie 19 november 2018 Nationaal Energieakkoord:

Nadere informatie

Urgenda ESCo-project. Peter Odermatt

Urgenda ESCo-project. Peter Odermatt Urgenda ESCo-project Peter Odermatt Inleiding Ambitie Urgenda: Vergroten energie efficiency in NL Beter benutting hernieuwbare energie potentieel in NL Verkennen onder welke voorwaarden ESCo s een bijdrage

Nadere informatie

Samen omschakelen Arnhem, 7 september 2016

Samen omschakelen Arnhem, 7 september 2016 Samen omschakelen Arnhem, 7 september 2016 Waarom zijn we bijeen? Verduurzaming energievoorziening Samenwerking om de NL ambitie te verwezenlijken Samenwerking vanaf de start van initiatieven Draagvlak

Nadere informatie

MJA-Sectorrapport 2012 Kalkzandsteen- en cellenbetonindustrie

MJA-Sectorrapport 2012 Kalkzandsteen- en cellenbetonindustrie MJA-Sectorrapport 2012 Kalkzandsteen- en cellenbetonindustrie Colofon Projectnaam: MJA-monitoring Kalkzandsteen- en cellenbetonindustrie Datum: 5 juni 2013 Status: Definitief Kenmerk: 1235678/223/BW/AB/156009

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres

Nadere informatie

INFORMATIEPLICHT ENERGIEBESPARING WET MILIEUBEHEER

INFORMATIEPLICHT ENERGIEBESPARING WET MILIEUBEHEER Ministerie van Economische Zaken en Klimaat INFORMATIEPLICHT ENERGIEBESPARING WET MILIEUBEHEER Informatiebijeenkomst voor de gebouwde omgeving Stef Strik Directoraat-generaal Klimaat en Energie 25 juni

Nadere informatie

Meerjarenplan Energiebesparing

Meerjarenplan Energiebesparing Meerjarenplan Energiebesparing 2013-2016 Vereniging van onafhankelijke tankopslagbedrijven (VOTOB) Juni 2013 Pagina 1 van 1 1 INHOUD 2 Inleiding...3 2.1 Dekkingsgraad sector...3 3 Terugblik 2009-2012...4

Nadere informatie

Eerste Kamer der Staten-Generaal

Eerste Kamer der Staten-Generaal Eerste Kamer der Staten-Generaal 1 Vergaderjaar 2014 2015 33 913 Wijziging van de Wet implementatie EU-richtlijnen energie-efficiëntie, de Elektriciteitswet 1998, de Gaswet en de Warmtewet in verband met

Nadere informatie

MJA-Sectorrapport 2012 Universitair Medische Centra

MJA-Sectorrapport 2012 Universitair Medische Centra MJA-Sectorrapport 2012 Universitair Medische Centra Colofon Projectnaam: MJA-monitoring Universitair Medische Centra Datum: 14 mei 2013 Status: Eindversie Kenmerk: 1235678/223/BHW/AB/157007 Contactpersoon:

Nadere informatie

GREEN DEAL DUURZAME ENERGIE

GREEN DEAL DUURZAME ENERGIE GREEN DEAL DUURZAME ENERGIE In kort bestek Rafael Lazaroms INHOUDSOPGAVE 1. Wat houdt het in? 2. Motieven, doelstellingen en ambities 3. Organisatiestructuur GELOOFWAARDIGE BOODSCHAP Waterschappen hebben

Nadere informatie

MJA-Sectorrapport 2013 Wetenschappelijk onderwijs

MJA-Sectorrapport 2013 Wetenschappelijk onderwijs MJA-Sectorrapport 2013 Wetenschappelijk onderwijs Colofon Projectnaam: MJA-monitoring Wetenschappelijk onderwijs Datum: 24 juni 2014 Status: Definitief Kenmerk: 1235678/U&W/WJW/MS/157005 Locatie: Utrecht

Nadere informatie

MJA3-Bedrijfsrapport 2012 Railsector

MJA3-Bedrijfsrapport 2012 Railsector MJA3-Bedrijfsrapport Railsector Opgesteld door Agentschap NL (MJA-facilitering, Toetsing & Monitoring) ProRail T.a.v. Gerald Olde Monnikhof Moreelsepark 3 3511EP Utrecht gerald.oldemonnikhof@prorail.nl

Nadere informatie

MEE-Sectorrapport Papier- en kartonindustrie

MEE-Sectorrapport Papier- en kartonindustrie MEE-Sectorrapport 2012 Papier- en kartonindustrie Colofon Projectnaam: MEE-monitoring Papier- en kartonindustrie Datum: 13 05 30 Status: Definitief Kenmerk: 1235678/223/HVDK/CC/156028 Locatie: Utrecht

Nadere informatie

Warmtetransitie en het nieuwe kabinet. Nico Hoogervorst

Warmtetransitie en het nieuwe kabinet. Nico Hoogervorst Warmtetransitie en het nieuwe kabinet Nico Hoogervorst 24 november 2017 Regeerakkoord Rutte III (2017 - ) Opmerkelijk: Lange formatie Klimaat-minister op EZ Duurzaam = klimaatbescherming Milieubescherming

Nadere informatie

MJA-Sectorrapport 2014 Cacao-industrie

MJA-Sectorrapport 2014 Cacao-industrie MJA-Sectorrapport 2014 Cacao-industrie Colofon Projectnaam: MJA-monitoring 2014 Sector: Cacao-industrie Datum: 22 juni 2015 Status: definitief Kenmerk: 1235678/RHA/158001 Locatie: Utrecht Contactpersoon:

Nadere informatie

MJA Workshop Wet & Regelgeving. Duurzaamheid, gebouwen en energiebesparing

MJA Workshop Wet & Regelgeving. Duurzaamheid, gebouwen en energiebesparing MJA Workshop Wet & Regelgeving Duurzaamheid, gebouwen en energiebesparing Marco van de Esschert Ministerie van BZK Energieakkoord, Bouwbesluit, Energielabel en BENG MJA Workshop 2014 Marco van de Esschert

Nadere informatie

MJA-Sectorrapport 2013 Cacao-industrie

MJA-Sectorrapport 2013 Cacao-industrie MJA-Sectorrapport 2013 Cacao-industrie Colofon Projectnaam: MJA-monitoring Cacao-industrie Datum: 15 mei 2014 Status: definitief Kenmerk: 1235678/223/RHA/AB/158001 Locatie: Utrecht Contactpersoon: Rineke

Nadere informatie

KLIMAAT, ENERGIE EN GRONDSTOFFEN

KLIMAAT, ENERGIE EN GRONDSTOFFEN KLIMAAT, ENERGIE EN GRONDSTOFFEN AKKOORDEN EN GREEN DEALS Rafaël Lazaroms Coördinator Energie en duurzaamheid Unie van Waterschappen 1. Duurzaamheid en taken waterschappen 2. Duurzame ambities in akkoorden

Nadere informatie

MJA-Sectorrapport Afvalwaterzuiveringsbeheer

MJA-Sectorrapport Afvalwaterzuiveringsbeheer MJA-Sectorrapport 2013 Afvalwaterzuiveringsbeheer Colofon Projectnaam: MJA-monitoring Afvalwaterzuiveringsbeheer Datum: 140617 Status: Definitief Kenmerk: 1235678/223/HVDK/cc/156024 Locatie: Utrecht Contactpersoon:

Nadere informatie

Bouwen aan de wereld van morgen! Making more transitions together!

Bouwen aan de wereld van morgen! Making more transitions together! Bouwen aan de wereld van morgen! Making more transitions together! Fanny Claassen, Alexander Wisse, Maurice Bouwhuis, Leonieke Mevius, Thijs Meulen Doel opdracht vraag? Welke duurzame alternatieven zijn

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2016 2017 32 813 Kabinetsaanpak Klimaatbeleid op weg naar 2020 Nr. 133 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN EN STAATSSECRETARIS VAN INFRASTRUCTUUR

Nadere informatie

MJA-Sectorrapport 2015 Cacao-industrie

MJA-Sectorrapport 2015 Cacao-industrie MJA-Sectorrapport 2015 Cacao-industrie Colofon Projectnaam: MJA-monitoring 2015 Sector: Cacao-industrie Datum: 01-08-2016 Status: Definitief Kenmerk: 1235678/JRI/158001 Locatie: Utrecht Contactpersoon:

Nadere informatie

Energietransitie = CO 2 -transitie

Energietransitie = CO 2 -transitie Energietransitie = CO 2 -transitie MARJOLEIN DIEPERINK VMR 14 JUNI 2017 DE ACTOREN STIP OP DE HORIZON - PARIJSAKKOORD: Een (bijna) CO2-neutrale samenleving in 2050! EEN (BIJNA) CO2-NEUTRALE SAMENLEVING

Nadere informatie

MJA Sectorrapport 2011 Frisdranken, Waters en Sappen

MJA Sectorrapport 2011 Frisdranken, Waters en Sappen MJA Sectorrapport 2011 Frisdranken, Waters en Sappen Pagina 1 van 1 Colofon Projectnaam Locatie Contactpersoon Dit rapport is tot stand gekomen in samenwerking met: Sectorrapport Frisdranken, Waters en

Nadere informatie

Naar een energie-transitie in de HO-Sector; kiezen voor échte duurzame energie. Bert Schutte

Naar een energie-transitie in de HO-Sector; kiezen voor échte duurzame energie. Bert Schutte Naar een energie-transitie in de HO-Sector; kiezen voor échte duurzame energie Bert Schutte Naar een energie-transitie in de HO-Sector; kiezen voor échte duurzame energie Bert Schutte Huidige situatie

Nadere informatie

Datum 4 december 2018 Betreft Resultaten 2017 Meerjarenafspraken energie-efficiëntie MJA3 en MEE

Datum 4 december 2018 Betreft Resultaten 2017 Meerjarenafspraken energie-efficiëntie MJA3 en MEE > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres

Nadere informatie

Belangrijkste wijzigingen ten opzichte van EEP

Belangrijkste wijzigingen ten opzichte van EEP Belangrijkste wijzigingen ten opzichte van EEP 2013-2016 MJA3-convenant Focus op rendabele maatregelen Voor het Rijk is het van belang dat de energieconvenanten tot duidelijke resultaten leiden. De Tweede

Nadere informatie

MJA-Sectorrapport 2014 Kalkzandsteen- en cellenbetonindustrie

MJA-Sectorrapport 2014 Kalkzandsteen- en cellenbetonindustrie MJA-Sectorrapport 2014 Kalkzandsteen- en cellenbetonindustrie Colofon Projectnaam: MJA-monitoring Kalkzandsteen- en cellenbetonindustrie Datum: 11 juni 2015 Status: definitief Kenmerk: 1235678/BW/156009

Nadere informatie

Op weg naar CO 2 -neutrale huisvesting voor Hoger Onderwijs in Routekaarten beschrijven hoe we deze opgave gaan realiseren

Op weg naar CO 2 -neutrale huisvesting voor Hoger Onderwijs in Routekaarten beschrijven hoe we deze opgave gaan realiseren Op weg naar CO 2 -neutrale huisvesting voor Hoger Onderwijs in 2050 Routekaarten beschrijven hoe we deze opgave gaan realiseren Rijksdienst voor Ondernemend Nederland 1 24 mei 2019 Even voorstellen Michel

Nadere informatie

Amsterdam 9 mei 2017 Guy Konings, Joulz

Amsterdam 9 mei 2017 Guy Konings, Joulz RAI PTM - bijeenkomst Amsterdam 9 mei 2017 Guy Konings, Joulz 1 Stedin Netbeheer is verantwoordelijk voor het transport van gas en elektriciteit in West Nederland Onze missie: duurzame energie voor iedereen

Nadere informatie