Op weg naar CO 2 -neutrale huisvesting voor Hoger Onderwijs in Routekaarten beschrijven hoe we deze opgave gaan realiseren

Transcriptie

1 Op weg naar CO 2 -neutrale huisvesting voor Hoger Onderwijs in 2050 Routekaarten beschrijven hoe we deze opgave gaan realiseren Rijksdienst voor Ondernemend Nederland 1 24 mei 2019

2 Even voorstellen Michel Leenders Directeur vastgoed - Universiteit Leiden Hans Wichers Schreur Directeur vastgoed en huisvestingsbeleid Hogeschool van Amsterdam. Alfred van Kessel adviseur / relatiebeheerder Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) Rijksdienst voor Ondernemend Nederland 2

3 Klimaatakkoord - doelen 49% CO2-reductie in % CO 2 -reductie in 2050 Ten opzichte van 1990 Rijksdienst voor Ondernemend Nederland 3

4 Klimaatakkoord gebouwde omgeving Rijksdienst voor Ondernemend Nederland 4

5 Klimaatakkoord proces tot nu toe Tafel maatschappelijk vastgoed 11 sectoren Onderwijs: PO / VO / MBO / HBO / WO Doorrekening Ontwerp Klimaatakkoord (maart 2019) Opstellen SECTORroutekaarten Ingediend 1 mei 2019 Rijksdienst voor Ondernemend Nederland 5

6 Klimaatakkoord proces straks Vaststellen routekaarten Beoordeling door borgingscommissie Evt. bijstellen Doorrekenen door PBL Ondertekening Klimaatakkoord Opstellen routekaart op portefeuilleniveau Uitvoering / monitoring Rijksdienst voor Ondernemend Nederland 6

7 Het klimaatakkoord en de routekaart Duurzaam Functioneel Inspirerend Betaalbaar

8 Reductie- opgave mondiaal (voor 2050) Mt minder CO 2 uitstoot 0,2 Mt minder CO 2 uitstoot Planning juli 2018 Hoofdlijnen van Het klimaatakkoord December 2018 Ontwerp van Het klimaatakkoord Zomer ,02 Mt minder CO 2 uitstoot Het klimaatakkoord

9 Hoe bepaal je de CO 2 besparingsdoelstellingen? Besparen Duurzaam opwekken of inkopen Compenseren

10 1e concept routekaart universiteiten (juni 2018) Doel klimaatakkoord (op 1 juli 2018) 49 % CO 2 reductie in 2030 t.o.v % CO 2 reductie in 2050 (en gasloos) Maatregelen Nieuwbouw - > BENG norm (Bijna Energie Neutraal Gebouw -> 50 kwh/m 2 ) Bestaande bouw -> verduurzamen d.m.v. Isolatie, LED, sensoren, warmteterugwinning Warmteopwekking -> WKO (Warmte-Koude Opslag) of aansluiten op duurzaam warmtenet Duurzame electriciteit -> Zelf opwekken, inkopen, compenseren Routekaart Slotverklaring (juni 2018) MBO, HBO en Universiteiten streven naar een CO 2 neutrale portefeuille in 2050 waarbij er geïnvesteerd wordt op natuurlijke investerings- en renovatiemomenten

11 400 CO 2 besparing Mton Grijze stroom Externe energie Gas 49 % C02 besparing 95 % Co2 besparing

12 Vastgoedportefeuille universiteiten Samenstelling portefeuille m 2 bvo < na 2000 Energiegebruik 1,7 mrd. kwh/jaar - > 380 kwh/m 2 bvo/jaar

13 Resultaten MJA-3 Energieverbruik [TJ primair] Overgebleven toerekenbare fossiele energiegebruik

14 Maatregelenpakket 1. Nieuwbouw BENG norm (Bijna Energie Neutraal Gebouw) 2. Bestaande bouw Verduurzamen d.m.v. Isolatie, LED, sensoren, warmteterugwinning 3. Warmteopwekking WKO (Warmte-Koude Opslag) of aansluiten op duurzaam warmtenet 4. Duurzame elektriciteit Zelf opwekken, inkopen, compenseren 5. Apparatuur Bewustwording, keuzes maken, technologische ontwikkeling

15 Geplande resultaten routekaart

16 Wat kost het? Gemiddeld gebouw Universiteit Leiden 170 kwh/m 2 bvo Maximale besparing op gebouw 50 kwh/m 2 bvo (30%) Gemiddelde kosten 10 per kwh Totale kosten 500/m 2 bvo Universiteit Leiden ca m 2 kost dus 220 mln. tot 2050 = 7 mln/jaar Alle universiteiten ca 4,4 mln. m 2 kost dus 2,2 mld. tot 2050 = 70 mln/jaar

17 Enkele voorbeelden Warmtenet R-dam- Leiden 1242 zonnepanelen kwh/jaar WKO Humanities campus

18 1e doorrekening maatregelen Universiteit Leiden Maatregel Besparing % (kwh) Totaal Totaal 40% * * Een deel zit al in de lopende investeringen van het MIP

19 Een concreet voorbeeld Het Arsenaal, Faculteit Geesteswetenschappen Leiden Bouwjaar 1808/ m 2 bvo kwh/jaar - waarde 15 mln. DOEN WE WEL Meenemen met geplande verbouwing

20 Nog een voorbeeld Kamerlingh Onnes Gebouw, Rechtenfaculteit Leiden Bouwjaar 1856/ m 2 bvo - 3,3 mln. kwh/jaar - waarde 60 mln. Energiegebruik 150 kwh/m 2 /jaar Maatregel Energie Globale kosten DOEN WE NIET DIRECT besparing Van hoge naar lage 28 kwh/m 2 9,5 mln. temperatuurverwarming Wel voor 2050 Warmtepomp 29 kwh/m 2 1,3 mln. LED-verlichting& sensoren Energiebesparing 13 kwh/m 2 1,6 mln. Zonnepanelen 5 kwh/m 2 0,6 mln. Totaal 75 kwh/m 2 13,0 mln. * Exclusief tijdelijke maatregelen 50% besparing 22 % van nieuwbouwkosten

21 Opzet routekaart Universiteit Leiden 3 campussen Campus binnenstad Campus Bio Science Park Campus Den Haag Nieuwe humanities campus Nieuwe WKO KOG Oude monumenten Nieuwe Science campus WKO s en warmtenet Nieuw sportcentrum Nieuw datacenter Sylvius, Snellius, Schotel Pieter de la Court FWN, grootgebruiker Nieuw gebouw? Huurpanden: Wijnhaven, AvB Schouwburgstraat

22 Vervolg

23 Klimaatakkoord en hoe nu verder? Bert Schutte, vanhall/larenstein Hans Wichers Schreur, HvA

24 Nulmeting 27 hogescholen, 159 gebouwen, 76% studentenpopulatie (+4 hogescholen, gebouwen, 88%)..

25 CO₂-arme gebouwen in 2050, haalbaar? MJA-3: : 78% Energie-efficiëntie Energieverbruik 1.134MJ/m² naar 882 MJ/m² MJA-3: : Besparing zekere maatregelen 179 TJ

26 Naar routekaart per Hogeschool en van start..

27 Voorbeeld Hogeschool

28 En nu? Mei 2019: Opstellen sectorale routekaart Mei 2020: Opstellen individuele routekaart Eind 2020: sectorale routekaart gereed 31 december 2020: Einde MJA-3 1 januari 2021: Start routekaart

29 Organisatie CO₂ transitie HBO Stuurgroep vanuit Vereniging Hogescholen O.G.E. blijft werkzaam Inspiratiegroep en Inspiratiedagen Inzet Onderzoekers vanuit eigen Hogescholen RVO begeleidt en ziet toe

30 Op weg naar CO2-neutrale huisvesting voor Hoger Onderwijs in 2050 Vragen??? Rijksdienst voor Ondernemend Nederland 30

31 Op weg naar CO2-neutrale huisvesting voor Hoger Onderwijs in 2050 Wat kun jij bijdragen om dit tot een succes te maken?? Student Docent (betrokken binnen het primair proces) Facilitair Externen Rijksdienst voor Ondernemend Nederland 31