Huwelijk, gezinshereniging & echtscheiding. Vragen & antwoorden m.b.t. familierecht in België en Turkije

Transcriptie

1 Huwelijk, gezinshereniging & echtscheiding Vragen & antwoorden m.b.t. familierecht in België en Turkije

2 Huwelijk, gezinshereniging & echtscheiding Vragen & antwoorden m.b.t. familierecht Inleiding in België en Turkije Veel Turkse mensen leven al lang in België. Een groot deel van hen huwt nog steeds met een partner uit hun land van herkomst. Velen onder hen hebben bovendien ook de Belgische nationaliteit. Het hebben van een dubbele nationaliteit vereenvoudigt hun positie bij huwelijk en echtscheiding zeker niet. Als iemand zowel de Turkse als de Belgische nationaliteit heeft, wordt hij/zij in België enkel als Belg en in Turkije enkel als Turk gezien. Mensen met een dubbele nationaliteit moeten ervoor zorgen dat zij aan de wetgeving van beide landen voldoen. Bedoeling van deze brochure is hulpverleners en mensen van Turkse origine in België hieromtrent te informeren. Deze brochure heeft niet de ambitie volledig te zijn en alle wetgevingen op te nemen waarmee de mensen van Turkse origine in aanraking komen. Wij zijn vertrokken vanuit de meest voorkomende vragen en problemen die zich voordoen binnen de Turkse gemeenschap en hebben getracht hierop een antwoord te formuleren. Sinds 01/01/2002 heeft Turkije een nieuw Burgerlijk Wetboek, dat ingrijpende veranderingen (vooral m.b.t. echtscheiding, huwelijksvermogensstelsel, huwelijksleeftijd...) inhoudt, die nog steeds weinig bekend zijn bij de Turkse mensen en mensen van Turkse origine in België. Omdat Turkije een seculiere staat is en de nieuwe Turkse Burgerlijke Wetgeving recent veranderd is, bestaan er weinig verschillen tussen de Belgische en Turkse burgerlijke wetgevingen. Toch zijn er een aantal verschillen die relevant kunnen zijn en waarop deze brochure ingaat. Dit komt duidelijk aan bod in de hoofdstukken over huwelijk en echtscheiding. Op 06/10/2006 is een wijziging in de verblijfswet van België gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad. De inwerkingtreding staat nog niet vast (ten vroegste in maart of april 2007). Deze wet houdt een aantal grote veranderingen in met betrekking tot gezinshereniging. De veranderingen zijn enkel relevant voor de situaties waarin een niet-belg/eu-/eer-onderdaan een partner uit het buitenland wil laten overkomen. Voor de buitenlandse partners van Belgen/EU-/EER-onderdanen verandert (voorlopig) niets. De mogelijkheid bestaat dat dit in de toekomst ook zal wijzigen. Met deze brochure hebben we getracht een kort en duidelijk overzicht te geven aangaande huwelijk, gezinshereniging en echtscheiding. De brochure bestaat uit 8 hoofdstukken. Het eerste hoofdstuk gaat over huwen in België en huwen in Turkije. Daarin bespreken we ook enkele aandachtspunten zoals gearrangeerd huwelijk, gedwongen huwelijk en schijnhuwelijk. In het tweede hoofdstuk bespreken we gezinshereniging, gezinsvorming en samenwonen. In het volgende hoofdstuk komt gezinshereniging met (groot)ouders of (klein)kinderen aan bod. In het vierde hoofdstuk geven we een kort overzicht en tips over werkgelegenheid, Nederlands leren, erkenning diploma s...voor nieuwkomers. Het vijfde hoofdstuk gaat over echtscheiding in België en echtscheiding in Turkije. Gevolgen van echtscheiding vormen het onderwerp van het zesde hoofdstuk. Hoofdstuk zeven gaat over het terugkeervisum en de documenten hiervoor vereist. Tenslotte vind je in het laatste hoofdstuk een lijst van nuttige adressen in België en Turkije waar je terecht kan met je problemen en vragen. SAMV, Oktober

3 INHOUD HET HUWELIJK 6 1 Huwen in België Wie mag in België huwen? Wat is de procedure vóór het huwelijk? Kan de ambtenaar van de burgerlijke stand weigeren om een akte van huwelijksaangifte op te maken? Wat zijn de voorwaarden voor Belgen om te mogen huwen? Welke documenten zijn nodig om in België te huwen? Wat is de procedure wanneer één van de huwelijkskandidaten de Turkse nationaliteit heeft en de andere de Belgische? Mogen twee mensen met enkel de Turkse nationaliteit in België huwen voor de ambtenaar van de burgerlijke stand? Dienen huwelijken voltrokken voor de Belgische ambtenaar aangegeven te worden aan de Turkse autoriteiten? Mogen mensen zonder papieren in België huwen voor de ambtenaar van de burgerlijke stand? 11 2 Huwen in Turkije Wie mag in Turkije huwen? Wat is de procedure vóór het huwelijk? Wat zijn de voorwaarden voor Turken om te mogen huwen? Welke documenten zijn nodig om te huwen in Turkije? Traditioneel verloop van een Turks huwelijk 17 3 Enkele aandachtspunten Gearrangeerd huwelijk Gedwongen huwelijk Schijnhuwelijken Huwelijken tussen personen van hetzelfde geslacht 23 GEZINSHERENIGING / GEZINSVORMING / SAMENWONEN 24 1 Procedure voor gezinshereniging na de voltrekking van het huwelijk in Turkije Erkent België een huwelijk dat in Turkije voltrokken is? Wat is de procedure om een huwelijk, voltrokken in Turkije, in België te erkennen? Hoelang duurt de inschrijving van het huwelijk? Hoe kan je legaal naar België komen in het kader van gezinshereniging? Welke documenten zijn nodig om een visum type D gezinshereniging te bekomen? 28 2

4 1.6 Hoe verloopt de aanvraag om een visum type D gezinshereniging te bekomen? Kan een visumaanvraag geweigerd worden? Waarom kan een visumaanvraag geweigerd worden? Krijg ik direct geldige verblijfsdocumenten eens in België aangekomen? Kan het gebeuren dat men weigert geldige verblijfsdocumenten te geven? Kan je iets doen tegen de weigeringsbeslissing (verblijfsdocumenten) van de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ)? 32 INHOUD 2 Procedure voor gezinsvorming met het oog op het sluiten van een huwelijk in België Welke voorwaarden gelden voor gezinsvorming met je partner in België? Hoe verloopt de procedure voor gezinsvorming? Welke documenten zijn nodig om een visum type C met het oog op het sluiten van een huwelijk in België te bekomen? 35 3 Samenwonen in het kader van een duurzame relatie Welke voorwaarden gelden voor samenwonen met je partner in België? Welke documenten zijn nodig om een visum type D duurzame relatie te bekomen? Hoe verloopt de procedure samenwonen met je partner in België? Enkele bemerkingen in verband met samenwonen 38 GEZINSHERENIGING BREDER BEKEKEN 40 1 Gezinshereniging met (klein)kinderen Hoe verloopt de procedure voor gezinshereniging met (klein)kinderen? Je kind wegwijs in België 42 2 Gezinshereniging met (groot)ouders Hoe verloopt de procedure voor gezinshereniging met (groot)ouders? Enkele bemerkingen in verband met gezinshereniging met (groot)ouders 45 WEGWIJSTIPS VOOR NIEUWKOMERS 46 1 Inburgering Wat is een inburgeringstraject? Hoe kan je je inschrijven voor een inburgeringsprogramma? 49 2 Nederlands leren Je hebt in het land van herkomst gestudeerd. Welke cursus Nederlands? 50 3

5 2.2 Je hebt in het land van herkomst (bijna) niet gestudeerd. Welke cursus Nederlands? Je hebt in het land van herkomst een beroepsopleiding gevolgd of een beroep uitgeoefend en je wil dit beroep ook in België uitoefenen. Welke cursus Nederlands? Je werkt of je kan je moeilijk vrijmaken voor een cursus in één van bovengenoemde instanties. Welke cursus Nederlands? 50 3 Beroepsopleiding volgen 51 4 Diploma s Je hebt in het land van herkomst een diploma behaald. Kan dit in België erkend worden? Hoe verloopt de procedure voor de erkenning van een diploma hoger of universitair onderwijs? Hoe verloopt de procedure voor de erkenning van een diploma secundair onderwijs? Niveaubepaling Je hebt in het land van herkomst een diploma secundair onderwijs behaald en je wil in België verder studeren. Kan dit en onder welke voorwaarden? 54 5 Werken en gezondheid Je hebt een verblijfsvergunning in het kader van gezinshereniging bekomen. Kan je dan werken? Je hebt een verblijfsvergunning in het kader van gezinshereniging bekomen. Moet je je dan inschrijven bij een ziekenfonds? 57 DE ECHTSCHEIDING 58 1 Echtscheiding in België Wie mag scheiden voor een Belgische rechter? Welk recht is van toepassing in België voor echtscheiding en scheiding van tafel en bed? Feitelijke scheiding Wat bepaalt de Belgische wet over echtscheiding en scheiding van tafel en bed? Zal een in België uitgesproken echtscheiding erkend worden in Turkije? 62 2 Echtscheiding in Turkije Wie mag scheiden voor een Turkse rechter? Scheiding van tafel en bed Wat is de procedure voor de echtscheiding en de scheiding van tafel en bed? Wat zijn de echtscheidingsgronden en de scheidingsgronden van tafel en bed? Zal een in Turkije uitgesproken echtscheiding erkend worden in België? 64 4

6 GEVOLGEN VAN ECHTSCHEIDING 66 1 Gevolgen van echtscheiding volgens het Belgisch recht Wat zijn de gevolgen voor de echtgenoten wat betreft alimentatie? Woonplaats van de kinderen na de echtscheiding? Wat zijn de gevolgen voor de kinderen wat betreft alimentatie? Welke regels kent het Belgisch recht over de verdeling van de goederen en het vermogen? Het naamprobleem van Belgische vrouwen van Turkse origine 68 INHOUD 2 Gevolgen van echtscheiding volgens het Turks recht Wat zijn de gevolgen van echtscheiding voor een gescheiden vrouw? Wat zijn de gevolgen voor de echtgenoten wat betreft schadevergoeding en alimentatie? Welke regels kent het Turks recht over de verdeling van de goederen en het vermogen? Wat zijn de gevolgen voor de kinderen wat betreft alimentatie? Hoe wordt het ouderlijk gezag geregeld? 71 TERUGKEERVISUM 72 1 Voor wie is een terugkeervisum van toepassing? 73 2 Welke documenten zijn nodig voor een terugkeervisum? 74 NUTTIGE ADRESSEN 75 1 Vlaanderen Algemeen juridische hulpverlening Specifieke juridische hulpverlening Psychosociale hulpverlening Wegwijs adressen voor nieuwkomers Turkse Ambassade en Consulaten-Generaal in België Dienstverlening Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) 81 2 Turkije Algemeen hulpverlening Juridische hulpverlening Administratieve hulpverlening Vrouwenorganisaties Belgische Ambassade en Consulaat-Generaal in Turkije 84 5

7 6 HET HUWELIJK

8 11 Huwen in België Je moet een onderscheid maken tussen in België huwen en de grondvoorwaarden (die afhankelijk zijn van de nationaliteit en dus van de nationale wetgeving) voor het huwelijk. Het is niet omdat je in België huwt dat je enkel de Belgische voorwaarden moet respecteren. Voor b.v. de leeftijdsvereiste kijkt men naar de nationale wet van de betrokkene. Iemand met enkel de Turkse nationaliteit die in België trouwt, moet dus aan de Turkse wet voldoen. Als je zowel de Turkse als de Belgische nationaliteit hebt, word je in België enkel als Belg en in Turkije enkel als Turk gezien. Als iemand dus met een dubbele nationaliteit in België huwt en hij/zij wil het huwelijk nadien in Turkije laten erkennen (of laten inschrijven in de registers in Turkije), dan moet hij/zij ervoor zorgen dat ook de Turkse wetgeving gerespecteerd is. Dit is de verantwoordelijkheid van de betrokkene zelf, omdat een Belgische ambtenaar niet aan mensen met de dubbele nationaliteit zal melden als zij niet voldoen aan de Turkse wetgeving. 1.1 Wie mag in België huwen? Als één van de toekomstige echtgenoten Belg is. Als één van de toekomstige echtgenoten een woonplaats in België heeft, d.w.z. ingeschreven is in het bevolkings-, vreemdelingen- of wachtregister van de gemeente. Als één van de toekomstige echtgenoten meer dan 3 maanden in België verblijft. Hierbij is het irrelevant of het verblijf legaal of illegaal is. Ook mensen zonder papieren, die in België verblijven, mogen huwen wanneer zij aan de vereisten voldoen. Het volstaat echter niet om eenvoudig naar België te reizen b.v. met een toeristisch visum en dan hier te huwen. 1.2 Wat is de procedure vóór het huwelijk? Vóór het huwelijk moet er van het geplande huwelijk aangifte gebeuren bij de ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeente waar één van de aanstaande echtgenoten is ingeschreven. Als geen van beide ingeschreven is in België en geen woonplaats (domicilie) in België heeft, of als de gewone verblijfplaats van één of beide om gegronde redenen niet overeenstemt met de woonplaats, mogen de toekomstige echtgenoten huwen op de gewone verblijfplaats van één van hen. Een Belg die in België noch woonplaats (domicilie) noch gewone verblijfplaats heeft, mag in België trouwen: - In zijn/haar laatste woonplaats. - In de woonplaats van een bloedverwant tot en met de tweede graad (d.w.z. grootouders, ouders, broers, zussen, kinderen, kleinkinderen). - In hun geboorteplaats in België. - Indien geen van deze mogelijkheden bestaat, mag een Belg zonder woonplaats of gewone verblijfplaats in België trouwen te Brussel. De huwelijksaangifte dient persoonlijk te HET HUWELIJK 7

9 gebeuren door de aanstaande echtgenoten bij de ambtenaar van de burgerlijke stand. Zij kunnen samen of afzonderlijk aangifte doen. Indien slechts één partner aangifte doet, moet die in het bezit zijn van een echtverklaarde volmacht van de andere partner. Dit is b.v. het geval bij gezinsvorming. zie blz. 34. Het huwelijk wordt voltrokken ten vroegste 14 dagen na de aangifte en ten laatste 6 maanden na de termijn van 14 dagen na de aangifte. Nadien moet er een nieuwe aangifte gebeuren. Het huwelijk wordt voltrokken in de gemeente waar de aangifte is gebeurd en waar aldus één van de aanstaande echtgenoten gedomicilieerd is. Tijdens de huwelijkssluiting moeten de huwelijkskandidaten in eigen persoon, samen met twee getuigen, verschijnen. 1.3 Kan de ambtenaar van de burgerlijke stand weigeren om een akte van huwelijksaangifte op te maken? Ja, de ambtenaar van de burgerlijke stand kan enkel weigeren de huwelijksakte op te maken indien: Niet alle vereiste documenten worden voorgelegd. De voorgelegde documenten op onvoldoende wijze werden gelegaliseerd. Er sprake is van valse of vervalste documenten. Indien dit niet het geval is, moet hij de akte van huwelijksaangifte opmaken. De ambtenaar van de burgerlijke stand moet een weigeringsbeslissing onmiddellijk meedelen aan de betrokkenen met een gemotiveerde brief. Een afschrift van deze brief, samen met een kopie van alle nuttige documenten, maakt hij over aan het parket waarin de weigering plaatsvond. De aanstaande echtgenoten kunnen tegen de weigeringsbeslissing van de ambtenaar van de burgerlijke stand om de akte van huwelijksaangifte op te maken, binnen de maand in beroep gaan bij de rechtbank van eerste aanleg. 1.4 Wat zijn de voorwaarden voor Belgen om te mogen huwen? Deze voorwaarden zijn gebonden aan de nationaliteit van de voornemende echtgenoten, en niet aan de plaats van huwelijkssluiting. Mensen met enkel de Turkse nationaliteit kunnen dus ook huwen voor de ambtenaar van de burgerlijke stand, maar er zal rekening gehouden worden met hun nationale wetgeving. Voorwaarden voor Belgen om te mogen huwen: Niet gehuwd zijn. Minstens 18 jaar oud zijn. Wie jonger is, moet toestemming krijgen van de jeugdrechter. Dit is een procedure waarbij ook de ouders betrokken worden. De rechtbank verleent de toestemming enkel om uitzonderlijke redenen. Beide partners moeten persoonlijk toestemmen in het huwelijk. Er mag geen verboden graad van ver- 8

10 wantschap bestaan (het huwelijk is verboden tussen broers, tussen zussen, tussen broer en zus; tussen oom en nicht/neef, tussen tante en neef/nicht; tussen adoptanten en geadopteerde). 1.5 Welke documenten zijn nodig om in België te huwen? ADVIES: Best op voorhand informeren bij de gemeente welke documenten vereist zijn om het huwelijk te sluiten en in welke taal deze documenten moeten zijn. Gemeenten kunnen (tot een mate) zelf beslissen welke documenten zij vragen om na te gaan of er een beletsel is om te huwen. Vele gemeenten zetten de vereiste documenten ook op hun website: b.v. Uittreksel van de geboorteakte. Indien je in Turkije geboren bent, moet je een éénsluidend verklaard afschrift van de geboorteakte (Tr. mernis doğum formu) voorleggen. Daar deze mernis formu in Turkije normaal niet aan de burger wordt overgemaakt, doch slechts intern dient, wordt deze akte meestal niet meegegeven. Volgens het Turks Consulaat- Generaal is de door het Verdrag van Wenen verleende Formule A, nl. internationaal uittreksel van de geboorteakte (Tr. doğum kayıt örneği Formül A) het enig geldige document. Sommige Belgische gemeenten vereisen een éénsluidend verklaard afschrift van de geboorteakte (Tr. mernis doğum formu) en voor andere gemeenten volstaat dit internationaal uittreksel Formule A. Indien het dus onmogelijk is deze éénsluidend verklaard afschrift van de geboorteakte te bekomen, dan kan hij vervangen worden door een gelijkwaardige akte (Formule A), afgeleverd door het Turks consulaat in België. Zoals gezegd wordt deze akte echter niet in alle gemeenten aanvaard. Is deze ook onmogelijk te verkrijgen of wordt deze niet aanvaard in je gemeente, dan wordt de geboorteakte vervangen door een akte van bekendheid. Dit gebeurt via verklaringen van twee geloofwaardige getuigenissen over je geboorteplaats en datum, voor de vrederechter van je woonplaats of van je gewone verblijfplaats, die dan de akte aflevert. In de praktijk is het vaak moeilijk om getuigen te vinden. Om een akte van bekendheid te mogen gebruiken in plaats van een geboorteakte, moet men kunnen aantonen dat het onmogelijk is om een geboorteakte te bekomen. De procedure kan gemiddeld 2 à 3 maanden duren. Betrokkene kan ook een beëdigde verklaring over zijn geboorte afleggen voor de rechtbank van eerste aanleg. De rechtbank beslist nadien of die verklaring aanvaard wordt. Bewijs van identiteit: identiteitskaart of paspoort. Bewijs van nationaliteit. HET HUWELIJK 9

11 Bewijs van ongehuwde staat: celibaatsattest, of in voorkomend geval van de ontbinding (b.v. echtscheidingsakte of overlijdensakte) of nietigverklaring (b.v. vonnis van nietigheid) van de vorige huwelijken. Attest van woonplaats: dit is het bewijs van inschrijving in het rijksregister of bevolkingsregister. Dit moet je aanvragen bij de burgerlijke stand in je gemeente. Mensen zonder wettig verblijf in België moeten bewijzen leveren van feitelijke verblijfplaats van de laatste 3 maanden, b.v. huurovereenkomst, vaststelling door de wijkagent, getuigenverklaringen. Sommige gemeenten vragen aan Turkse mensen zonder geldige verblijfsdocument een bewijs van woonst uit Turkije (mag niet ouder zijn dan 6 maanden Tr. ikametgah belgesi). Wanneer één van de huwelijkskandidaten geen Belg is: Wetgevingscertificaat (certificat de coutûme): dit dient om te bewijzen dat iemand aan de grondvoorwaarden voldoet om te huwen volgens de eigen nationale wetgeving. Dit attest kan bekomen worden op het Turks consulaat in België. De gemeente mag dit vragen, maar is niet verplicht. Bij gezinsvorming : Een echtverklaarde volmacht van de afwezige partner indien de aangifte door één van de partners gebeurt. zie blz Wat is de procedure wanneer één van de huwelijkskandidaten de Turkse nationaliteit heeft en de andere de Belgische? In dit geval kan het huwelijk enkel voor de Belgische ambtenaar van de burgerlijke stand plaatsvinden. Vóór het huwelijk moeten de huwelijkskandidaten net zoals tussen twee Belgen huwelijkaangifte doen bij de ambtenaar van de burgerlijke stand. zie blz. 7. LET WEL Indien één van de echtgenoten ook de Belgische nationaliteit heeft, zal de Belgische overheid een huwelijk voor het Turks consulaat in België niet erkennen. Een religieus huwelijk op Belgisch grondgebied heeft geen juridische gevolgen. Men wordt dus niet beschouwd als wettig gehuwd. 1.7 Mogen twee mensen met enkel de Turkse nationaliteit in België huwen voor de ambtenaar van de burgerlijke stand? Ja, mensen met enkel de Turkse nationaliteit in België hebben eigenlijk de keuze om te huwen ofwel voor de Belgische autoriteiten (ambtenaar van de burgerlijke stand) ofwel voor de Turkse autoriteiten (Turks consulaat in België). Om te huwen voor de Belgische ambte- 10

12 naar van de burgerlijke stand is eigenlijk de nationaliteit van beide huwelijkskandidaten van geen belang. Belangrijker is de woon- of verblijfplaats van de huwelijkskandidaten. Dus mensen met enkel de Turkse nationaliteit kunnen in België voor de ambtenaar van de burgerlijke stand huwen. Minstens één van de huwelijkskandidaten moet woonplaats of gewone verblijfsplaats sedert 3 maanden hebben in de gemeente van de ambtenaar van de burgerlijke stand waar men wenst te huwen. Hebben beide huwelijkskandidaten woonplaats in België, maar in verschillende gemeenten, dan kunnen zij zelf kiezen waar zij zullen trouwen. Woonplaats is de plaats van inschrijving in het bevolkings-, vreemdelingen- of wachtregister. Gewone verblijfsplaats is de plaats waar men feitelijk verblijft. Inschrijving in de registers is hierbij irrelevant. Het Turks Consulaat-Generaal in Antwerpen of in Brussel is dus eveneens bevoegd om het huwelijk te voltrekken tussen twee Turkse burgers (zonder de Belgische nationaliteit) die in België wonen. Dit huwelijk zal volgens de Turkse wetgeving worden voltrokken. De nodige documenten bij de huwelijksaangifte stemmen overeen met de documenten die nodig zijn om te huwen in Turkije: zie blz Dienen huwelijken voltrokken voor de Belgische ambtenaar aangegeven te worden aan de Turkse autoriteiten? Ja, volgens de Turkse regelgeving is dit verplicht. Als één van de echtgenoten of beide echtgenoten de Turkse nationaliteit heeft/hebben en indien zij voor de Belgische ambtenaar van de burgerlijke stand gehuwd zijn, dienen zij zich binnen de 30 dagen na de voltrekking van het huwelijk persoonlijk te melden op het Turks consulaat in België met de volgende documenten: Internationaal integraal uittreksel uit de huwelijksakte (Formule B). Identiteitskaart. Paspoort. Het volstaat dat één van de echtgenoten, die de Turkse nationaliteit heeft, het huwelijk persoonlijk aangeeft. 1.9 Mogen mensen zonder papieren in België huwen voor de ambtenaar van de burgerlijke stand? Ja, ondermeer op basis van het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens. In België is het recht om te huwen niet gebonden aan het verblijfsstatuut van de huwelijkskandidaten. De ambtenaar van de burgerlijke stand kan dus de aangifte en de voltrekking van het huwelijk niet weigeren op basis van het loutere feit dat de vreemdeling illegaal in België verblijft. Wanneer dus één van de huwelijkskandidaten of HET HUWELIJK 11

13 beiden illegaal in België verblijft/verblijven, mag dit op zich geen beletsel zijn om te huwen. Iemand zonder geldige verblijfsvergunning moet met alle mogelijke middelen (b.v. een huurovereenkomst, vaststelling door de wijkagent, getuigenverklaringen) bewijzen dat hij daadwerkelijk op een welbepaalde plaats woont. Volgens de wet mogen mensen zonder wettig verblijf huwen. In de praktijk is dat ook geen probleem als alle nodige documenten om te huwen (zie blz. 9) op voorhand verzameld en in orde zijn, vooraleer de persoon die illegaal verblijft contact opneemt met de gemeente. Als alle nodige documenten worden voorgelegd, moet de gemeente de huwelijksaangifte opmaken. Vanaf dat moment wordt de persoon in principe niet meer gedwongen gerepatrieerd tot het huwelijk is afgesloten. Maar het is wel altijd mogelijk dat de gemeente aan iemand die illegaal in België verblijft het "bevel" geeft om zelf "het grondgebied te verlaten". Dit is een administratief document waarmee het illegaal verblijf wordt vastgesteld. Toch zal het huwelijk normaal gezien zoals gepland kunnen doorgaan. Wanneer het huwelijk voltrokken is, kan via gezinshereniging een procedure gestart worden om geldige verblijfsdocumenten te bekomen. LET WEL Wanneer het huwelijk voltrokken is, verkrijgt de persoon in kwestie niet automatisch geldige verblijfsdocumenten en verblijft hij nog steeds illegaal in België. Wanneer het huwelijk voltrokken is, kan via gezinshereniging een procedure gestart worden om geldige verblijfsdocumenten te bekomen. Deze procedures nemen veel tijd in beslag. Wanneer het huwelijk voltrokken is met een niet-belg/eu-/eer-onderdaan, moet de persoon in kwestie terug naar het land van herkomst om een visum aan te vragen. Is het huwelijk voltrokken met een Belg/EU- /EER-onderdaan, dan hoeft de persoon in kwestie niet terug naar het land van herkomst voor een visum. De procedure gezinshereniging kan in België worden opgestart. In de meeste gevallen zal ook een onderzoek naar schijnhuwelijk gestart worden door de ambtenaar van de burgerlijke stand, waarbij advies gevraagd wordt aan het parket. LET WEL Er kan altijd na de huwelijksaangifte verzet worden aangetekend tegen het geplande huwelijk. Dit verzet kan door iedereen die erbij een belang heeft, maar ook door het openbare ministerie aangetekend worden, waardoor een onderzoek volgt. Verzet kan enkel op basis van wettelijke huwelijksbeletselen worden aangetekend (b.v. vermoeden van een schijnhuwelijk). In de praktijk gebeurt het zelden dat het openbare ministerie verzet aantekent omdat het vaak al vroeger ingeschakeld wordt, namelijk wanneer de ambtenaar om advies vraagt. 12

14 In de praktijk komt het vaak voor dat de ambtenaar van de burgerlijke stand weigert het huwelijk te voltrekken bij het niet voldoen aan de voorwaarden, vereist om een huwelijk te mogen aangaan (zie blz. 8) of bij vermoeden van schijnhuwelijk (in strijd met de beginselen van de openbare orde en in strijd met de vereiste dat beide echtgenoten de intentie moeten hebben om een duurzame levensgemeenschap tot stand te brengen). De ambtenaar van de burgerlijke stand kan ook de voltrekking van het huwelijk uitstellen voor een bijkomend onderzoek en eventueel het advies van het parket vragen. Vanaf de door de huwelijkskandidaten vooropgestelde huwelijksdatum mag het bijkomend onderzoek ten hoogste twee maanden duren. Indien de ambtenaar van de burgerlijke stand binnen de gestelde termijn van twee maanden geen definitieve beslissing heeft genomen, dient hij het huwelijk te voltrekken, zelfs wanneer na huwelijksaangifte de termijn van zes maanden vanaf de 14de dag na de aangifte is verstreken. De eindbeslissing ligt bij de ambtenaar van de burgerlijke stand, want zelfs wanneer hij een positief advies van het parket ontvangt, kan hij weigeren het huwelijk te voltrekken. Andersom kan de ambtenaar ook beslissen om het huwelijk toch te voltrekken al is er een negatief advies van het parket. Het advies van het parket is dus niet bindend, maar wordt in de praktijk vaak gevolgd. LET WEL Sommige ambtenaren van de burgerlijke stand nemen in eerste instantie enkel kopieën van je documenten om, alvorens de effectieve aangifte van het huwelijk plaatsvindt, een bijkomend onderzoek te doen. Meestal gebeurt dit nadat de toekomstige echtgenoten inlichtingen gevraagd hebben aan de burgerlijke stand i.v.m. de vereiste documenten voor een huwelijk. Dit betekent dus dat je effectieve huwelijksaangifte nog niet is gebeurd en dat de vervaltermijn van 2 maanden niet in werking is. Zorg ervoor dat je aangifte doet met je originele documenten en een datum van huwelijk laat vaststellen. Vanaf die vastgestelde datum begint de termijn van 2 maanden. Nadat de huwelijkskandidaten kennis hebben genomen van de weigeringsbeslissing (om het huwelijk te voltrekken) door de ambtenaar van de burgerlijke stand, kunnen zij binnen een maand beroep aantekenen bij de voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg. In dit geval kan men best beroep doen op een advocaat. HET HUWELIJK 13

15 2Huwen in Turkije Je moet een onderscheid maken tussen in Turkije huwen en de grondvoorwaarden (afhankelijk van de nationale wetgeving) voor het huwelijk. Als je zowel de Turkse als de Belgische nationaliteit hebt, word je in Turkije enkel als Turk en in België enkel als Belg gezien. Dus wanneer je een dubbele nationaliteit hebt en je wenst in Turkije te huwen, moet je ook rekening houden met de Belgische huwelijksvoorwaarden als je nadien je huwelijk in België wil laten erkennen. Het is je eigen verantwoordelijkheid om erop te letten dat je aan de Belgische wetgeving voldoet, de ambtenaar in Turkije gaat dat niet nagaan voor jou (b.v. de leeftijdsvereiste). 2.1 Wie mag in Turkije huwen? Als één van de toekomstige echtgenoten Turk is. Als één van de toekomstige echtgenoten een woonplaats in Turkije heeft. Twee vreemdelingen kunnen zowel voor hun eigen autoriteiten als voor de Turkse autoriteiten (huwelijksambtenaar) huwen, indien hun eigen wet dit toestaat. 2.2 Wat is de procedure vóór het huwelijk? Vóór het huwelijk moet er van het geplande huwelijk aangifte gebeuren bij de huwelijksambtenaar in de woonplaats van één van de aanstaande echtgenoten of indien beiden enkel de Turkse natio- naliteit hebben op het Turks consulaat in België. In de dorpen heeft het dorpshoofd/wijkhoofd (Tr. muhtar) deze verantwoordelijkheid. Deze huwelijksaangifte dient persoonlijk te gebeuren door de aanstaande echtgenoten. Indien aan de huwelijksvoorwaarden voldaan is, wordt de huwelijksdatum aan de aanstaande echtgenoten bekend gemaakt of wordt op verzoek een bewijs van huwelijkstoestemming afgegeven dat 6 maanden geldig is. Dit bewijs van huwelijkstoestemming geeft de aanstaande echtgenoten het recht om binnen 6 maanden na afgifte voor elk willekeurige huwelijksambtenaar te kunnen huwen. Wanneer deze termijn van 6 maanden verstreken is, kan de huwelijksambtenaar het huwelijk niet voltrekken en moet er opnieuw een huwelijksaangifte gebeuren. Een eventuele beslissing van weigering om het huwelijk te sluiten (bij het niet voldoen aan de voorwaarden vereist om een huwelijk te mogen aangaan) zal schriftelijk aan de aanstaande echtgenoten worden bekendgemaakt. Zoals in België kan elk van de aanstaande echtgenoten bij de rechtbank bezwaar maken tegen deze weigeringsbeslissing van de huwelijksambtenaar. Tijdens de huwelijkssluiting moeten de huwelijkskandidaten in eigen persoon, samen met twee meerderjarige handelingsbekwame getuigen, verschijnen. Beide huwelijkskandidaten moeten mondeling hun bevestigende antwoord hebben gegeven. Volgens de Turkse wetgeving kan een huwelijkssluiting bij volmacht of vertegenwoordiging niet worden voltrokken. 14

16 2.3 Wat zijn de voorwaarden voor Turken om te mogen huwen? Als je zowel de Turkse als de Belgische nationaliteit hebt, word je in Turkije enkel als Turk en in België enkel als Belg gezien. Dus wanneer je een dubbele nationaliteit hebt en je wenst in Turkije te huwen, moet je ook rekening houden met de Belgische huwelijksvoorwaarden. B.v. als een meisje van 17 jaar met een dubbele nationaliteit in Turkije gaat huwen met toestemming van haar ouders, maar zonder toestemming van de Belgische rechtbank, dan zal haar huwelijk in België niet erkend worden. Voorwaarden om te mogen huwen voor Turken: Je mag niet gehuwd zijn. Minstens 18 jaar oud zijn: jongens en meisjes die de leeftijd van 17 jaar hebben bereikt mogen, mits toestemming van hun ouders, huwen. In bijzondere gevallen kan de rechter om gewichtige redenen (b.v. zwangerschap) toestemming verlenen tot het sluiten van een huwelijk door een jongen of een meisje die de leeftijd van 16 jaar heeft bereikt. Beide partners moeten persoonlijk toestemmen in het huwelijk. Er mag geen verboden graad van verwantschap bestaan (het huwelijk is verboden tussen broers en zussen; tussen oom, tante met nicht, neef; met de verwanten in opgaande en neerdalende lijn van ex-echgeno(o)t(e); tussen adoptanten en geadopteerde). In geval van beëindiging van een eerder huwelijk mag de vrouw binnen 300 dagen geen nieuw huwelijk aangaan. Indien duidelijk wordt dat de vrouw niet zwanger is van haar eerder huwelijk of indien de eerdere echtgenoten willen hertrouwen, zal de rechter deze termijn van 300 dagen buiten toepassing laten. Uiteraard moet dit via een rechterlijke procedure worden bekomen. 2.4 Welke documenten zijn nodig om te huwen in Turkije? Huwelijksverklaring invullen, wordt opgesteld in twee exemplaren. Bewijs van identiteit met foto. Uittreksel uit het bevolkingsregister. Als je dubbele nationaliteit hebt, haal je dit document in de Turkse gemeente waar je ook ingeschreven bent. Ambtenaar van de burgerlijke stand vraagt aan elk Turkse onderdaan een uittreksel uit het bevolkingsregister. Dus alleen een identiteitskaart volstaat niet om te huwen. Indien deze opgemaakt is door de Turkse bevolkingsdienst met de volledige identificatiegegevens van de betrokkene, gebaseerd op de gezinsregisters van de betrokkene en aantoont of er al dan niet een bezwaar is voor het in het huwelijk treden van de betrokkene, wordt deze aanvaard als attest van huwelijksbekwaamheid. HET HUWELIJK 15

17 Voor mensen die geen Turkse nationaliteit hebben: Bewijs van ongehuwde staat: attest van huwelijksbekwaamheid (Tr. evlenme ehliyet belgesi) of in voorkomend geval van de ontbinding of nietigverklaring van de vorige huwelijken, b.v. echtscheidingsakte, overlijdensakte. LET WEL: In de praktijk komen vaak problemen voor wat betreft attest van huwelijksbekwaamheid wanneer iemand van Belgische nationaliteit met iemand van Turkse nationaliteit wil huwen. Volgens het Turks huwelijksreglement moet dit document, ofwel door de gemeente in België waar één van de huwelijkskandidaten is ingeschreven, ofwel door het Belgisch consulaat in Turkije, afgeleverd worden. In de praktijk zien we dat de Belgische huwelijkskandidaat die dit document zelf aanvraagt bij de gemeente waar hij is ingeschreven, later mogelijk problemen kan ondervinden bij de erkenning van zijn huwelijk in België. Om die redenen kan ook de Turkse echtgeno(o)t(e) problemen ondervinden bij het aanvragen van het visum gezinshereniging. Dit attest kan ook aangevraagd worden bij het Belgisch consulaat in Turkije, maar hierbij is een eventueel onderzoek naar schijnhuwelijk door het consulaat niet uitgesloten. Bewijs van toestemming van de ouders aan minderjarigen om te mogen huwen. Jongens en meisjes die de leeftijd van 17 jaar hebben bereikt, mogen, mits toestemming van hun ouders, huwen. Ouders kunnen dit document ondertekenen bij huwelijksaangifte of in sommige gevallen moeten zij tijdens de voltrekking van het huwelijk het document van toestemming ondertekenen. In bijzondere gevallen kan de rechter om gewichtige redenen (b.v. zwangerschap) toestemming verlenen tot het sluiten van een huwelijk door een jongen of een meisje die de leeftijd van 16 jaar heeft bereikt. Indien nodig, vonnis van de rechter om een risico van verwarring van vaderschap te vermijden: in geval van beëindiging van een eerder huwelijk mag de vrouw binnen 300 dagen geen nieuw huwelijk aangaan. Indien een medisch attest van niet-zwangerschap kan voorgelegd worden of indien de eerdere echtgenoten willen hertrouwen, zal de rechter deze termijn van 300 dagen buiten toepassing laten. Uiteraard moet dit via een rechterlijke procedure worden bekomen. Medisch attest: bewijzen dat er geen ziekten aanwezig zijn die het huwelijk belemmeren. (Aan de hand van een bloedonderzoek tracht men te weten te komen of er eventueel besmettelijke ziekten aanwezig zijn en of de bloedgroepen van de partners eventueel aanleiding kunnen geven tot geboorte van een kind met afwijkingen). 16

18 2.5 Traditioneel verloop van een Turks huwelijk De hand van een meisje vragen Ouders, samen met oudere familieleden, van de kandidaat-bruidegom gaan bij de ouders van het meisje om haar hand te vragen. Dit geldt zowel voor een gearrangeerd huwelijk als voor een huwelijk waarbij jongen en meisje zelf beslist hebben te huwen. In het laatste geval gaat het eerder om kennismaking van de twee families. Wanneer het meisje de jongen niet kent, worden zij aan elkaar voorgesteld en kunnen zij een aantal keren samen weggaan om elkaar beter te leren kennen. Indien het meisje toestemt met het huwelijk zullen er verdere afspraken worden gemaakt tussen de families. Beide families zullen trachten over een aantal zaken afspraken te maken, b.v. over de organisatie en data van de huwelijksvoltrekking en het trouwfeest, wie wat zal financieren, bruidsschat, hoeveelheid goud de bruidegom aan de bruid zal schenken, waar zij zullen samenwonen... Dit wordt meestal niet in één keer beslist. Beide families zullen een aantal keren samenkomen Overeenkomst vóór het huwelijk Wanneer beide families overeengekomen zijn aangaande de afspraken over het huwelijk van hun kinderen, wordt dit in beperkte familiekring gevierd. Afhankelijk van de regio waarvan zij afkomstig zijn, wordt dit anders genoemd (Tr. söz kesmek, lokum dökmek, şerbet içmek, şeker yemek...). Dit feest mag niet verward worden met de verloving. Het is eerder een bekendmaking van het voorgenomen huwelijk naar de familieleden en vriendenkring toe Bruidsschat Er zijn twee soorten bruidsschatten. De eerste bestaat uit schenkingen/goederen (Tr. çeyiz) die de ouders van de bruidegom en de bruid aan hun kinderen geven. De bruidsschat van de bruid bestaat vooral uit handwerken, kantwerk...die zij zelf gemaakt heeft om in hun nieuwe woning te gebruiken. In steden en gemeenten worden deze zaken ook aangekocht. De tweede bestaat uit geld (Tr. başlık) dat de bruidegom aan de ouders van de bruid zal schenken. De bedoeling van başlık is dat de ouders van de bruid met dit geld de toekomstige woning (aankopen van meubels, TV, wasmachine...) van de bruid en de bruidegom zullen inrichten. Tegenwoordig komt deze vorm van bruidsschat weinig voor, omdat de toekomstige woning door de bruidegom wordt gefinancierd en ingericht. Het komt ook geregeld voor dat de bruid bij haar schoonfamilie intrekt Verloving Afhankelijk van de geplande data van de huwelijkssluiting en het trouwfeest wordt de verloving al dan niet gevierd. Indien men is overeengekomen dat HET HUWELIJK 17

19 de huwelijkssluiting en het trouwfeest binnen een korte termijn (b.v. na 3 maanden) zal plaatsvinden, wordt er geen verlovingsfeest gehouden en de verlovingsringen worden pas op het trouwfeest gegeven. Indien de huwelijkssluiting en het trouwfeest op een veel latere data (b.v. pas na een jaar) zullen plaatsvinden, wordt er wél een verlovingsfeest gehouden. Het verlovingsfeest wordt meestal gefinancierd door de ouders van de bruid. Dit verschilt eveneens van streek tot streek. In sommige regio s wordt helemaal geen verlovingsfeest meer gehouden. Het geven van een verlovingsfeest hangt ook af van de financiële toestand van de families Huwelijkssluiting Meestal wordt de wettelijke plechtigheid sereen gehouden met familieleden, enkele vrienden en dichte kennissen. Na de voltrekking van het huwelijk wordt er samen gegeten. Zelden is er een feest aan gebonden. De echtgenoten zullen na de huwelijkssluiting nog niet samenwonen. Om te mogen samenwonen moet eerst het trouwfeest plaatsvinden. In Turkije, vooral in grote steden, gebeurt het ook dat de echtgenoten na de wettelijke plechtigheid al samenwonen. Wanneer een weduwe of een gescheiden vrouw voor een tweede of een derde keer huwt is de voltrekking van het huwelijk het belangrijkste. Zelden is er dan een trouwfeest. Een weduwnaar of een gescheiden man daarentegen kan bij zijn tweede of derde huwelijk ook een groots trouwfeest houden, indien het gaat om het eerste huwelijk van zijn echtgenote Religieus huwelijk Religieus huwelijk wordt meestal gesloten door een imam, maar dit is niet noodzakelijk. Iemand met voldoende kennis over de Islam kan dit ook doen. Volgens de Turkse wet mag een religieuze huwelijkssluiting alleen na de wettelijke plechtigheid plaatsvinden. De echtgenoten moeten hun trouwboekje/ huwelijksakte kunnen voorleggen. Dit wordt ook gevraagd door de imam, zoniet begaat hij een fout. Wanneer de toekomstige echtgenoten een tijd lang verloofd zullen blijven, wensen zij vaak al een religieus huwelijk te sluiten. Aangezien dit niet door een imam kan voltrokken worden, omdat er geen huwelijksboekje kan voorgelegd worden, zal dit gevraagd worden aan iemand met voldoende islamitische kennis. Bij de religieuze huwelijkssluiting zijn de echtgenoten en hun familie aanwezig. Deze vindt nooit plaats in een moskee. De religieuze huwelijkssluiting kan ofwel onmiddellijk vóór ofwel onmiddellijk na het trouwfeest plaatsvinden. Bij een huwelijk met een niet-moslim vindt het religieus huwelijk niet altijd plaats. Tenzij er sprake is van bekering tot de Islam. Tijdens de religieuze huwelijkssluiting zal aan de bekeerling gevraagd worden om de islamitische geloofsbelijdenis af te leggen. 18

20 LET WEL: Een religieus huwelijk is niet wettelijk geldig! Het heeft dus noch in Turkije noch in België juridische gevolgen Trouwfeest Afhankelijk van de financiële situatie van (de ouders van) de bruidegom kan een trouwfeest al dan niet uitbundig gevierd worden. In steden kan een trouwfeest 1 tot 2 dagen duren, terwijl het in dorpen 2 tot 3 dagen kan duren. Op de eerste dag heeft de henna-nacht (Tr. kına gecesi) plaats. Dit wordt door de bruid en de bruidegom afzonderlijk gevierd in hun respectievelijke ouderlijke huis. In België wordt de hennanacht meestal in een feestzaal gevierd. Eigenlijk is dit een afscheid van hun ouders en familie. De tweede dag heeft het trouwfeest plaats. In steden en grote gemeenten gebeurt dit in een feestzaal, terwijl in dorpen dit eerder plaatsvindt in de tuin van de ouders van de bruidegom. Op een trouwfeest wordt gezamenlijk gefeest met bruid en bruidegom, ouders, familie, vrienden, kennissen... Iedereen die er aanwezig is, zal de bruid en bruidegom geld en goederen schenken. In steden en gemeenten worden de bruid en de bruidegom na het trouwfeest naar hun verblijfplaats gebracht. In de dorpen gaan bruid en bruidegom terug naar hun ouderlijk huis. Pas de dag nadien (derde dag) zal de bruidegom samen met zijn familie de bruid afhalen bij haar ouderlijk huis. De volgende dag of twee dagen later zullen de bruidegom en de bruid samen een bezoek brengen aan de ouders van de bruid. Dit als uiting van respect en dank. Dit gebeurt bijna uitsluitend in dorpen. LET WEL: Deze gewoonten verschillen van streek tot streek. Het trouwfeest is slechts eenmalig voor een meisje. Een weduwe of een gescheiden vrouw krijgt meestal alleen een wettelijke plechtigheid en een religieus huwelijk. Wanneer dus een vrouw een tweede of een derde keer huwt, wordt er niet altijd een verlovings- en trouwfeest gehouden. Dit in tegenstelling tot een man die verschillende keren een verlovingsen/of trouwfeest kan houden, wat mede bepaald wordt door de bruid. Indien zij beiden weduwnaar/weduwe zijn of eerder gescheiden, zullen zij zich meestal beperken tot de wettelijke plechtigheid en religieus huwelijk. HET HUWELIJK 19

21 3 Enkele aandachtspunten 3.1 Gearrangeerd huwelijk Wat is een gearrangeerd huwelijk? In Turkije arrangeren families vaak een huwelijk. De familie stelt een partner voor aan het meisje. Zij kan toestemmen of weigeren om met die man te huwen. Dit mag absoluut niet verward worden met gedwongen huwelijken Is een gearrangeerd huwelijk een gedwongen huwelijk? Neen, voor een gearrangeerd huwelijk moet het meisje haar expliciete toestemming geven en kan zij, de door haar ouders of familie voorgestelde partner, weigeren. 3.2 Gedwongen huwelijk Is het mogelijk een meisje te dwingen om te huwen? Neen, men kan een meisje wettelijk gezien niet dwingen. Zowel in het Turks als in het Belgisch recht is het noodzakelijk dat het meisje instemt met het huwelijk. Het kan haar op geen enkele manier worden opgedrongen door haar ouders of familie. Zowel het Turks als het Belgisch recht vereisen ook dat het meisje persoonlijk aanwezig moet zijn bij de huwelijkssluiting. Huwelijkssluiting bij volmacht of bij vertegenwoordiging is niet mogelijk. Toch kan het in de praktijk soms anders lopen. Een meisje kan soms zeer moeilijk weigeren als haar familie een echtgenoot kiest. Maar wettelijk gezien kan een meisje niet gedwongen worden en moet ze uitdrukkelijk haar toestemming geven Wat als het meisje toch gedwongen wordt om te huwen in België? Volgens de wet is het niet mogelijk een meisje te dwingen om te huwen. Het kan wel voorkomen dat de familie druk uitoefent en het meisje kan niet altijd haar wil doordrukken. Bij een conflict kan het meisje beroep doen op een bemiddelaar. Er wordt best iemand gekozen die door zowel het meisje als door haar familie vertrouwd wordt. Zij kan ook beroep doen op één van de vele welzijnscentra in Vlaanderen voor begeleiding of op Medet-foon, een telefonische hulplijn voor en door allochtonen. zie nuttige adressen Wat als het meisje toch gedwongen wordt om te huwen in Turkije? Volgens de Turkse wet is het niet mogelijk om een meisje te dwingen te huwen en moet ze uitdrukkelijk haar toestemming geven. Tijdens de vakantiemaanden in Turkije kan het meisje door haar familie onder druk worden gezet om te huwen. Volgende (preventieve) maatregelen kunnen eventueel genomen worden: Het is belangrijk ervoor te zorgen dat het meisje steeds de eigen verblijfsdocumenten (identiteitskaart en reispaspoort) in haar bezit heeft of toch minstens een kopie ervan. Het meisje kan een aantal mensen in haar omgeving of bepaalde instanties op de hoogte brengen van het feit dat zij vreest in Turkije uitgehuwelijkt te worden. Deze kunnen dan bij het ver- 20

22 dacht lang wegblijven van het meisje alarm slaan. In Turkije kan men ook beroep doen op het Belgisch consulaat. Heeft het huwelijk toch plaatsgevonden dan kan men, eens terug in België, contact opnemen met de dienst bevolking (Cel Schijnhuwelijken in de steden waar deze bestaan) of de politie. zie nuttige adressen Wat gebeurt er als een meisje kan bewijzen dat ze gedwongen werd te huwen? Als ze kan aantonen dat ze niet wilde huwen, kan het huwelijk nietig verklaard worden. Dat kan heel lang duren. Men doet best beroep op advocaten die in de materie gespecialiseerd zijn. In eerste plaats kan ze contact opnemen met de dienst bevolking (Cel Schijnhuwelijken in de steden waar deze bestaan) of de politie. Heeft het gedwongen huwelijk in Turkije plaatsgevonden, dan kan het meisje, eens terug in België, contact opnemen met de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) of het Belgisch consulaat waar het visum aangevraagd is om het visumprocedure te stoppen. Zij kan ook de dienst bevolking (Cel Schijnhuwelijken) of de politie contacteren. Deze schakelen het parket in of brengen DVZ op de hoogte. DVZ kan op basis van dit verhaal beslissen om het visum van de echtgeno(o)t(e) in Turkije ofwel te vertragen ofwel niet toe te staan. De echtgeno(o)t(e) kan dan niet naar België komen in het kader van gezinshereniging. Cel Schijnhuwelijken In de steden Antwerpen, Gent, Mechelen, Kortrijk en Schaarbeek is een Cel Schijnhuwelijken opgericht. De cellen functioneren binnen de dienst bevolking en de burgerlijke stand van de steden. In andere steden gebeurt onderzoek naar schijnhuwelijken via dienst bevolking of via politie. 3.3 Schijnhuwelijken Wat is een schijnhuwelijk? Een schijnhuwelijk is een overeenkomst tussen twee mensen waarbij minstens één van de echtgenoten niet de bedoeling had door het huwelijk een duurzaam samenleven op te starten, maar enkel de bedoeling had om verblijfsdocumenten te bekomen, de Belgische nationaliteit te verwerven... Soms weet één van de echtgenoten niet dat de andere hem/haar enkel en alleen huwt omwille van de papieren. Het is zeer pijnlijk te moeten ontdekken dat je echtgeno(o)t(e) waarmee je jaren samenleeft niet de intentie had op een duurzaam samenleven. Indien de echtgeno(o)t(e) in België op de hoogte is, wordt er soms een geldbedrag aan hem/haar betaald. In sommige gevallen kan dat bedrag behoorlijk oplopen. HET HUWELIJK 21

23 3.3.2 Is een schijnhuwelijk een gedwongen huwelijk? Neen, sommige mensen gaan een huwelijk aan voor de papieren. Wanneer beide partners er bewust voor kiezen om een huwelijk aan te gaan enkel met het oog op geldige verblijfsdocumenten of omwille van andere materiële of finan ciële voordelen, dan is dit geen gedwongen huwelijk. Uitzonderlijk kan het gebeuren dat een meisje of een jongen gedwongen wordt om te huwen met een partner uit Turkije enkel met het oog op het verlenen van geldige papieren Is een schijnhuwelijk strafbaar? Ja, sinds 21 februari 2006 zijn schijnhuwelijken officieel strafbaar. Zowel de echtgeno(o)t(e) die een verblijfsrechtelijk voordeel beoogt, als de echtgeno(o)t(e) in België die hem/haar hierbij helpt, kunnen met een geldboete of een gevangenisstraf worden bestraft. Ook pogingen om een schijnhuwelijk te sluiten zijn strafbaar. Er zijn strenge straffen voorzien wanneer er sprake is van geweld of bedreigingen, of wanneer het misbruik gebeurt uit winstbejag. Wanneer er een definitieve veroordeling is geweest, kan DVZ de verblijfsvergunning intrekken, maar dit gebeurt niet automatisch. Wie Belg is geworden door een schijnhuwelijk, blijft op heden Belg, tenzij het parket de procedure opstart om de nationaliteit te ontnemen. In de praktijk gebeurt dit momenteel zelden. De mogelijkheid bestaat dat dit in de toekomst zal wijzigen Indien er sprake is van een schijnhuwelijk...? Vóór de voltrekking van het huwelijk Indien de ambtenaar van de burgerlijke stand twijfelt aan de intenties van (één van) de huwelijkskandidaten, dan kan hij het huwelijk uitstellen of zelfs weigeren het huwelijk te voltrekken (b.v. huwelijkskandidaten verstaan mekaar niet of hebben een tolk nodig om met elkaar te kunnen spreken, de huwelijkskandidaten hebben elkaar vóór het huwelijk nooit ontmoet, een groot leeftijdsverschil...). De ambtenaar van de burgerlijke stand kan de Cel Schijnhuwelijken (in de steden waar deze bestaan) of het parket inschakelen om een onderzoek te laten starten naar de intenties van de huwelijkskandidaten. Sinds september 2005 is er ook een register bij DVZ, waarin alle (pogingen tot) schijnhuwelijken zijn genoteerd. De ambtenaar van de burgerlijke stand kan dit nakijken om informatie in te winnen. De ambtenaar neemt dan een positieve beslissing, dus hij maakt een akte van huwelijksaangifte op, of negatief, dus hij weigert het huwelijksaangifte op te maken. Hij is daarbij niet verplicht om het advies van het parket te volgen. Als ambtenaar een negatieve beslissing neemt, kan men tegen deze weigeringsbeslissing (om de akte van huwelijksaangifte op te maken) in beroep gaan binnen de maand bij de rechtbank van eerste aanleg. Wanneer de ambtenaar van de burgerlijke stand weigert het huwelijk te voltrekken, ook al stelde 22