ONDERZOEK ARBEIDS- en OPLEIDINGSMARKT van. HARTFUNCTIELABORANTEN LABORANTEN KLINISCHE NEUROFYSIOLOGIE en LONGFUNCTIEANALISTEN

Transcriptie

1 ONDERZOEK ARBEIDS- en OPLEIDINGSMARKT van HARTFUNCTIELABORANTEN LABORANTEN KLINISCHE NEUROFYSIOLOGIE en LONGFUNCTIEANALISTEN Groningen, 06 juni 2017 Brouwer Onderzoek, Ontwikkeling en Advies drs. Klaas Brouwer S.O.J.Palmelaan VJ Groningen in opdracht van: LOI Hogeschool ZUYD Hogeschool Hogeschool Arnhem en Nijmegen Leiderdorp Heerlen Nijmegen

2 Onderzoek naar de arbeids- en opleidingsmarkt van hartfunctielaboranten, laboranten klinische neurofysiologie en longfunctieanalisten INHOUD 01. Over de vragenlijst Respons Resultaten van de vragen gesteld aan beroepsbeoefenaren Resultaten van de vragen gesteld aan beroepsbeoefenaren die óók 21 praktijk- en/of stagebegeleider zijn 05. Resultaten van de vragen gesteld aan leidinggevenden van afdelingen Conclusies 38 Omvang van de beroepsgroepen 38 Vervangingsvraag 39 Dekking van de vervangingsvraag 40 Inhaalvraag 41 Vernieuwingsvraag 41 Uitbreidingsvraag 42 Beperkte mobiliteit en inzetbaarheid 43 Relaties praktijk- en theoriedeel van de opleiding 44 Overige opleidingsaspecten 44

3 01. Over de vragenlijst De online-vragenlijst is uitgezet langs twee routes. Ruim 600 adressen van beroepsbeoefenaren en afdelingsmanagers, die eerder door de participanten in het onderzoek waren verzameld, werden direct benaderd. Daarnaast hebben de respectievelijke beroepsverenigingen berichten geplaatst op hun websites en/of de leden een nieuwsbrief, casu quo een , gestuurd met daarbij de link naar de webenquȇte. De adressen uit het bestand werden een drietal keren vanuit het online vraagsysteem aangeschreven, met een herinnerings . De beroepsverenigingen hebben een tweetal keren hun leden (her-) benaderd. Uiteindelijk hebben 522 verschillende individuen de vragenlijst volledig ingevuld; 602 anderen hebben wel op de vragenlijst ingelogd, maar vulden die niet in. Respondenten konden de vragenlijst in de periode van eind juli tot en met half november invullen. De vragenlijst was ingedeeld in een drietal categorieën. Allereerst de beroepsbeoefenaren ingedeeld naar de drie beroepsgroepen hartfunctielaboranten (HFL), laboranten klinische neurofysiologie (KNF) en longfunctieanalisten (LFA). Verder werden specifieke vragen gesteld aan die beroepsbeoefenaren die, naast het uitvoerende diagnostische werk, praktijk- of stagebegeleiding van aankomend collega s in hun takenpakket hadden. Aan de laatste categorie, afdelingshoofden of managers, werden eveneens een aantal vragen gesteld. De verslaglegging volgt deze indeling. Daar waar relevant wordt ingezoomd op verschillen tussen de drie beroepsgroepen. Van vraag 55 bleken achteraf de antwoordcategorieën niet juist te zijn ingevoerd. Deze vraag leverde daarom geen zinvolle resultaten op en is dan ook uit de rapportage gelaten. 02. Respons respons in aantal (n) beroepsbeoefenaren stage- praktijk- en begeleiders afdelingshoofden omvang beroepsgroep respons in procenten respons ledental beroepsbeoefenaren beroepsvereniging respons leden beroepsvereniging HFL , ,37 LFA , ,75 KNF , ,00 HFL-LFA 4 HFL-KNF 2 LFA-KNF 1 anders , ,99 De respons van beroepsbeoefenaren was 443. Van deze 443 waren er 179 óók praktijk-/stagebegeleider. In Nederland zijn plusminus 90 ziekenhuizen/ziekenhuislocaties. De respondent-beroepsbeoefenaren komen uit 85 ziekenhuislocaties. Respondent-praktijkbegeleiders HFL zijn afkomstig uit 43 ziekenhuizen, LFA uit 32 en KNF uit 38 ziekenhuizen. Respondent-afdelingshoofden komen uit 52 ziekenhuislocaties. Afgemeten aan de totale omvang van de beroepsgroepen is met name de respons van HFL aan de magere kant. Hanteren we voor het berekenen van de respons het aantal leden van de beroepsverenigingen dan zijn de cijfers voor de hartfunctie aanzienlijk gunstiger. Door de spreiding van de beperkte groep respondenten over een belangrijk deel van de ziekenhuizen zijn de gegevens bruikbaar voor de doeleinden waarvoor zij zijn verzameld, namelijk cijfermateriaal ten behoeve van de verbetering en vernieuwing van de opleidingen voor de diverse beroepsgroepen. De vereniging van LFA heeft 500 leden. Daarvan is 80% longfunctie analist. In de tabel zijn alleen de beroepsbeoefenaren opgenomen, ofwel de 400 longfunctie analisten. De omvang van de beroepsgroepen in de tabel is het resultaat van eerder onderzoek (uit de 90-er jaren van de vorige eeuw) en/of gebaseerd op schattingen van de beroepsverenigingen. Wijkt de geschatte omvang van de beroepsgroep af van de realiteit, dan beïnvloedt dat vanzelfsprekend het responscijfer. De verslaglegging volgt in eerste instantie de volgorde van de vragen. 1

4 03. Resultaten van vragen gesteld aan BEROEPSBEOEFENAREN 3. In welke leeftijdscategorie valt u? jonger dan 20 jaar 0.00% 0.00% 0.00% 0.00% tussen 20 en 29 jaar 5.87% 1.71% 8.63% 6.59% tussen 30 en 39 jaar 23.47% 15.38% 23.02% 29.94% tussen 40 en 49 jaar 25.82% 29.06% 21.58% 26.35% tussen 50 en 59 jaar 39.20% 46.15% 39.57% 34.13% ouder dan 60 jaar 5.63% 7.69% 7.19% 2.99% N= Meer dan de helft van de HFL is 50 jaar of ouder, 45% van de KNF en bijna 40% van de LFA. Het is bekend dat de leeftijdsverdeling van medewerkers in de zorg relatief scheef is; ook bij deze beroepsgroepen. Rekenen we de getallen uit voorgaande tabel om naar alle beroepsbeoefenaren in de Nederlandse ziekenhuizen dan ontstaat het volgende beeld. Omrekening naar alle ziekenhuizen in aantal beroepsbeoefenaren - aantallen jonger dan 20 jaar tussen 20 en 29 jaar tussen 30 en 39 jaar tussen 40 en 49 jaar tussen 50 en 59 jaar ouder dan 60 jaar Vóór 2023 stromen dus 92 HFL, 61 KNF en 32 LFA het beroep uit vanwege pensionering. In de tien jaar daarna zijn de getallen 554 HFL, 336 KNF en 178 LFA. Dit is uitsluitend de uitstroom als gevolg van pensionering op AOW-gerechtigde leeftijd. Vervroegde pensionering of andere redenen om de functie vaarwel te zeggen, zijn zo niet zichtbaar. De totale vervangingsvraag (aantal mensen dat moet worden opgeleid om degenen die er mee stoppen te vervangen) kan dus hoger liggen. Evenmin geven deze getallen uitsluitsel over de uitbreidingsvraag (toegenomen zorgvragen leiden tot toenemende vraag naar beroepsbeoefenaren), vernieuwingsvraag (nieuwe zorgvragen, of nieuwe onderzoeksmethodieken leiden tot toenemende vraag naar beroepsbeoefenaren). Evenmin wordt hiermee bekend wat eventueel de inhaalvraag is; het kan zijn dat de laatste jaren minder mensen zijn opgeleid dan nodig en dat men deze achterstallige opleidingsvraag alsnog wenst in te halen. Een deel van de inhaalvraag komt mogelijk aan de oppervlakte in het aantal moeilijk vervulbare vacatures. 4. Hoe lang bent u werkzaam in de zorg? minder dan 5 jaar 4.69% 2.56% 7.19% 3.59% 5 tot 10 jaar 11.74% 5.98% 12.95% 15.57% 11 tot 20 jaar 25.82% 22.22% 18.71% 33.53% meer dan 20 jaar 57.75% 69.23% 61.15% 47.31% N= Bijna 70 % van de HFL is al meer dan 20 jaar werkzaam in de zorg, iets meer dan 60% van de KNF en iets minder dan 50% van de LFA. Er zijn weinig beroepsbeoefenaren die net aan hun carrière in de zorg zijn begonnen. De overgrote meerderheid werkt daarin al 11 jaar of meer. 2

5 5. Hoe lang bent u werkzaam in uw huidige functie/beroep? minder dan 5 jaar 9.48% 9.48% 12.23% 6.10% 5 tot 10 jaar 19.43% 21.55% 12.23% 25.00% 11 tot 20 jaar 27.49% 35.34% 18.71% 29.27% meer dan 20 jaar 43.60% 33.62% 56.83% 39.63% N= Meer dan helft van de KNF is meer dan 20 jaar werkzaam in deze functie. Uit de combinatie van vraag 4 met vraag 5 blijkt ook dat HFL veelvuldig een doorstroomfunctie uit andere functies binnen het ziekenhuis is of was. 6. Welke vooropleiding (voortgezet- en vervolgonderwijs) heeft u gevolgd? U kunt meer dan één antwoord invullen. (V)MBO 15.26% 27.35% 5.04% 14.97% HAVO 46.01% 35.90% 53.24% 46.71% VWO 18.54% 8.55% 28.06% 17.96% HBO/WO 52.82% 50.43% 53.96% 53.89% anders, namelijk [zie pagina hierna] 8.22% 15.38% 4.32% 6.59% N= Driekwart van de KNF heeft HAVO/VWO. Bij de LFA is dat tweederde, bij de HFL tegen de 45%. Het hoge percentage HBO/WO wordt (waarschijnlijk mede) beïnvloed door de interpretatie van LOI-opleidingen als vooropleiding, voortgezet- en vervolgonderwijs. Bij HFL komt dit getal bovendien mede voort uit het grote aantal HBO-verpleegkundigen dat in de functie instroomt. In het relatief hoge percentage (V)MBO-ers bij HFL komt onder meer de instroom van doktersassistenten tot uitdrukking. 3

6 vraag 06: antwoordcategorie "Anders, namelijk... A inservice verpleegkundige en IC verpleegkundige A-inservice opleiding verpleegkundige CFL daarna Management gezondheidszorg en welzijn (HBO) gymnasium HBO HBO Master HBO-p HTS LHNO.MHNO longfunctie opleiding (oude stijl) longfunctie opleiding via de COLF/NVALT longfunctie-analist, oude stijl Master Physician Assistant mavo MAVO MAVO 4 MAVO 4 MAVO, in service opleiding MBO MBO 4 MDGO-AG-doktersassistent MLO MMS MULO Mulo MULO B Post HBO Post hbo Post HBO Post HBO research verpleegkundige radiodiagnostisch laborant universitair Universiteit Verpleegkundige A, CCU opleiding, retrograde erkenning opl. hartfunctielaborante spec angiokamer van LOI stralingshygiène niv. 5a 4

7 7. Welke opleiding heeft u voor uw huidige functie/beroep gevolgd? geen specifieke vakopleiding 0.70% 0.85% 0.00% 1.20% ik heb het vak tijdens het werk geleerd 2.11% 5.98% 0.00% 0.60% opleiding van LOI Hogeschool 54.93% 43.59% 71.94% 48.50% de oude beroepsopleiding (voordat die overging naar LOI) 29.11% 21.37% 22.30% 40.72% opleiding mens en techniek / biometrie Zuyd Hogeschool 0.23% 0.00% 0.72% 0.00% anders, namelijk [zie pagina hierna] 12.91% 28.21% 5.04% 8.98% N= Meer dan de helft van alle beroepsbeoefenaren heeft de LOI opleiding voor betreffende beroepsgroep gevolgd. KNF scoort daarbij het hoogst (bijna 72%). Een belangrijk deel van de beroepsbeoefenaren heeft de beroepsopleiding onder verantwoordelijkheid van de beroepsvereniging gevolgd, voordat die werd ondergebracht bij LOI Hogeschool (HFL en KNF rond de 22% en LFA ruim 40%). 5

8 vraag 7: antwoordcategorie: Anders namelijk... A-verpleegkundige daarna doorgestroomd en de retrograde examens van LOI gedaan biologie en medisch laboratorium onderzoek Cardiopneumologia- Portugal CCU verpleegkundige CFL Zwolle De oude beroepsopleiding en enkele jaren geleden de verkorte HBO via LOI Diverse cursussen Doktersassisent echocardiografie Hogeschool Haarlem Echografie Hogeschool In Holland echografie LOI Haarlem NASPE HBO lerarenopleiding HBO verpleegkunde en CCU/ ICC brede HBO opleiding HBO V Hoge School Inholland Hogeschool Haarlem Hogeschool Haarlem Echocardiografie Hogeschool Haarlem, beeldvormende technieken ict Ik ben nog in opleiding bij de LOI Hogeschool. ik ben opleidingsadviseur inholland Haarlem LOI LOI en oude opleiding Medisch Analist Mpa opleiding, jarenlange ervaring, LOI advanced retrograde voor PM en Ehra Mulo Nog bezig met opleiding LOI, hiervoor Biometrie afgerond nu student bij LOI, daarvoor in de praktijk en Hogeschool Haarlem voor echocardiografie opleidingen via leveranciers plus opleiding KNF op HBO niveau en oude A en B retrograad erkend retrograad erkend cardioimplantaten en echocardiografie, algemeent hartfunctielaborant tijdens werk en LOI voor papiertje basir en IBHRE en EHRA vak via collegas en therie via LOI Verpl. A + CCU verpleegkunde verpleegkundige via werk en hoge school echocardiografie zowel de oude beroepsopleiding als de verkorte LOI opleiding 10 x 2 x 3x 2x 6

9 8. Heeft u nog een andere (gezondheidszorg-) opleiding gedaan voordat u in uw huidige functie/beroep ging werken? nee, geen andere gezondheidszorgopleiding 44.52% 9.40% 60.74% 56.36% radiodiagnostisch laborant 0.95% 1.71% 0.00% 0.61% MBRT-opleiding 0.71% 2.56% 0.00% 0.00% laborant KNF 0.95% 0.00% 2.22% 0.61% hartfunctielaborant 4.05% 11.97% 0.74% 1.21% longfunctieanalist 2.38% 3.42% 0.00% 3.64% vaatlaborant/vasculair diagnostisch laborant 2.62% 2.56% 5.93% 0.00% MBO-verpleegkundige 5.24% 10.26% 0.74% 4.24% HBO-verpleegkundige 7.38% 17.09% 2.22% 4.85% doktersassistent 10.48% 29.91% 2.22% 3.64% anders, namelijk [zie pagina hierna] 33.10% 42.74% 30.37% 29.09% N= Veel HFL hebben een andere gezondheidszorgopleiding gedaan, voordat ze hartfunctie-laborant werden, met name verpleegkundige (MBO 10,26 + HBO 17,09), doktersassistent (29,91) EN overige (42,74). Iets meer dan 60% is in KNF ingestroomd na de middelbare school. Dat geldt in hoge mate ook voor LFA. 7

10 vraag 08; antwoordcategorie "Anders, namelijk..." (Ccu, cardiointerventie) verpleegkundige klinisch chemisch analist 4x 1,5 jaar opleiding OK assistente Landbouwhogeschool 2 jaar fysiotherapie Leraar Lichamelijke opvoeding A- en IC verpleegkundige Leerling verpleegkundige A, afgebroken ALO + Apothekersass. niet afgemaakt Maatschappelijk werk en dienstverlening Bachelor + Master Bewegingswetenschappen Management en Pedagogiek bachelor pedagogiek management gezondheidszorg Bewegingenswetenschappen management ivm funktie afdelingshoofd Bewegingstechnologie 3x Master Physician assistant biometrie 2x MBO klinisch chemisch analist bouwkundig tekenaar 2x medewerker SMH en kaderopleiding SMH CCU en ICU verpleegkundige medisch analist 4x CCU verpleegkundige medisch secretaresse chemisch analist 3x Medische opleidingen bij de Marine computerprogrammeur Medische techniek Dialyse verpleegkundige 3x microbiologisch analist Dietetiek microbiologisch laborant docent lichamelijke opvoeding Middelbaar Laboratorium Onderwijs 5x docenten- en kaderopleiding MTA-F ECABO en NIBE 4x Natuurgeneeskunde Echografie, algemeen HBO Levensmiddelentechnologie, Hogeschool Delft echografist Gyn/Obst orthopedagoog echolaborant gyn/obst. PA economie paraveterinair biotechnicus 2x Een aantal jaren fysiotherapie Pathologisch laborant fysiotherapie pedicure geneeskunde Praktijkcoordinator en endoscopieassistent Geneeskunde DZ praktijkopleider gezondheidszorg 4x Hartfunctielaborant met specialisatie echocardiografie 11x propedeuse biometrie HBO Biotech Psychologie aan de universiteit van Tilburg HBO ergotherapie Scopie opleiding HBO ergotherapie niet afgerond sociaal pedagogisch hulpverlening HBO huidtherapie sportmassage/pedicure HBO lerarenopleiding spw / cmv HBO MIZ tandartsassistente HBO oefentherapie Mensendieck/Cesar Technische Geneeskunde, Universiteit Twente HBO-Pedagogiek, HBO-MIZ verpleegkundige A Hoger Laboratorium Onderwijs, HLO verpleegkundige inservice opleiding HTS Chemische Technologie Verpleger Kon.Marine IC/CCU opleiding Voeding & Diëtetiek in opleiding bij de LOI Hogeschool tot Holteranallist 7x Voeding en dietetiek A-inservice verpleegkundige 2x WO biomedische wetenschappen inservice verpleegkundige en CCU aantekening 5x WO chemische technologie Intern ook tot verpleegkundige WO psychologie interne opleiding holteranalist bij paramedisch bedrijf Ziekenverzorging 2x interne opleiding verpleegkundige A en CCU zwakzinnigenzorg 8

11 9. Wanneer bent u opgeleid voor de functie/het beroep dat u nu uitoefent? minder dan 5 jaar geleden 15.02% 18.80% 14.39% 12.57% 5 tot 10 jaar 16.67% 23.08% 9.35% 18.56% 11 tot 20 jaar 23.71% 29.06% 17.27% 25.15% meer dan 20 jaar 43.90% 27.35% 58.27% 43.71% n.v.t. 0.70% 1.71% 0.72% 0.00% N= Meer dan de helft van KNF is meer dan 20 jaar geleden voor betreffende functie opgeleid. Ruim 40 procent van LFA is langer dan 20 jaar geleden opgeleid. Dat mag men met recht ervaren beroepsbeoefenaren noemen. 10. Is het ziekenhuis waar u werkt hetzelfde ziekenhuis als toen u de opleiding afrondde? ja 58.82% 74.36% 58.99% 47.31% nee 41.18% 25.64% 41.01% 52.69% N= Verhoudingsgewijs zijn HFL honkvaster dan KNF en LFA, wat mede verklaard zou kunnen worden doordat een groot deel van hen binnen het eigen ziekenhuis van doktersassistent, mbo- en hbo-verpleegkundige zijn doorgestroomd naar de hartfunctie. 11. Volgt u op dit moment een opleiding of scholing in uw huidige vakgebied? ja 18.08% 28.21% 13.67% 13.77% nee 81.92% 71.79% 86.33% 86.23% N= Verhoudingsgewijs volgen HFL meer dan de andere twee beroepsgroepen op dit moment een opleiding of scholing. 12. Zo ja, welke opleiding of scholing? [ antwoorden: zie pagina hierna ] N= Uit de antwoorden hierna blijkt dat het vooral ook gaat om bij- en nascholingsactiviteiten, naast de studenten die op dit moment de door de beroepsverenigingen erkende opleidingen volgen. 9

12 vraag 12: antwoordcategorie "Anders, namelijk..." 3 daagse scholing van vivisol met betrekking tot slaapapneu HBO Hartfunctielaborant specialisatie Holteranalyse afrondingsfase opleiding Holter bijscholingen ivm punten voor SBHFL Afstudeerrichting echocardiografie. Ik ben leerling longfunctieanalist Ben nog in opleiding Ik ben nog bezig met de opleiding laborant KNF ben zelf docent anatomie fysiologie pathologie INHOLLAND echocardiografie Bijscholing knf laborant Bijscholing bij hartfunctiebijscholing. Laborant KNF (laatste jaar) bijscholing congressen LOI Bijscholing en kadertraining LOI Bijscholing longfunctie endoscopie LOI hartfunctielaborant eerste 2 jaar bijscholing SBHFL LOI KNF laborant (ik ben nog in opleiding) Bijscholing, kadertraining, caspircursus LOI longfunctieanalist bijscholingen KNF Loi, hartfunctielaborant, echocardiografie Cardioimplantaten Longfunctieanalist congressen / scholing op slaap gebied Longfunctie laborant cursus tbv het Ehra examen Master of Science Physician Assistant De opleiding tot KNF laborant. nascholing Diverse cursussen op OSAS gebiedanalyse polygrafie niet gebonden aan longfunctie/ hartfunctie of KNF intern: cursus ergo / holter of echo, 6x per jaar echoavond o.a. bij en nascholingen NVLKNF en NVKNF EHRA-trainingen opleiding tot knf laborant e-learning BHV, BLS, awareness apparatuur, medicatie veiligheid opleiding tot vakdocent ergometrie en cardiologie Physician Assistant Master Hanzehogeschool Groningen ERS/CME modules POH-samatiek post HBO bij avans plus ESRS S-ICD advanced Europees echo examen via ESC vak op peil houden: ERS, bijscholingsdagen, kadertrainingen Europees echoexamen Scholing tot somnologie laborant Europees examen congenitale echocardiografie slaapcursus, vervolg opleiding voor auditor Hartfuctiebijscholing somnotechnoloog bijscholingen, klinische lessen door AIOS en arts, BLS Somnotechnoloog Hartfunctie laborant specialisatie Echo hartfunctielaborant hartfunctielaborant Specialisatie echocardiografie hartfunctieopleiding LOI Studeren voor Europees echo examen HBO hartfunctielaborant specialisatie Echocardiografie Technische GeneeskundeUniversiteit Twente Hbo hartfunctielaborant Tot longfunctieanalist. afstudeersessie is nog niet geweest HBO hartfunctielaborant LOI bijscholingsdag van de NVLA, Slaapreviewavond. HBO hartfunctielaborant via LOI Via firma s vakgericht HBO laborant KNF (met afstuderen bezig) zenuwechografie 10

13 13. Wat zijn de redenen dat u deze opleiding of scholing volgt? Meer dan één antwoord mogelijk. - vanuit ziekenhuis gestimuleerd deze opleiding/scholing te volgen 35.53% 51.52% 21.05% 21.74% - eisen van herregistratie in kwaliteitsregister beroepsvereniging 22.37% 21.21% 21.05% 26.09% - wil me verder verdiepen of specialiseren binnen m n vakgebied 47.37% 51.52% 42.11% 43.48% - ik zoek verbreding van het vakgebied 35.53% 33.33% 31.58% 39.13% - wil kennis en kunde opdoen buiten m n vakgebied 15.79% 12.12% 10.53% 21.74% - om carrièremogelijkheden binnen de zorg te vergroten 23.68% 30.30% 10.53% 21.74% - anders, namelijk [zie hieronder] 15.79% 12.12% 26.32% 17.39% N= Meer dan de helft van de HFL-respondenten wordt door het ziekenhuis gestimuleerd om deel te nemen aan genoemde opleidingsactiviteiten. Meer dan 50% geeft ook aan zich verder te willen verdiepen. Zo komen organisatie- en persoonlijke doelstellingen bij elkaar. Het aantal bij KNF en LFA dat zich gestimuleerd weet door het ziekenhuis ligt veel lager. Voor hen zijn de wens het eigen vakgebied te verdiepen belangrijker. Voor HFL is het vergroten van de carriėremogelijkheden eveneens een belangrijke overweging om aan scholing deel te nemen. vraag 13: antwoordcategorie "Anders, namelijk..." ik volg de opleiding niet opleiding KNF aan het afronden Om binnen dit vakgebied te kunnen gaan werken nodig om knf laborant te worden LOI was de enige opleiding die in Nederland geaccrediteerd is verplicht voor de beroepsgroep grote frustratie LOI verplichte scholing ziekenhuis docent bij LOI, het helpen van leerlingen. Nog tot afronden opleiding 14. Krijgt u voldoende mogelijkheden in tijd en/of geld vanuit het ziekenhuis om u verder te verdiepen of verbreden in uw vakgebied? ja 74.94% 78.63% 68.12% 77.11% nee 25.06% 21.37% 31.88% 22.89% N= Plusminus een vijfde tot een derde van alle beroepsbeoefenaren krijgt naar eigen zeggen onvoldoende de kans om zich verder in het eigen vakgebied te verdiepen, dan wel dit te verbreden. 15. Wat is de omvang van uw aanstelling? 25 tot 36 uur 65.88% 72.65% 64.49% 63.47% 19 tot 24 uur 28.47% 24.79% 28.26% 30.54% 12 tot 18 uur 5.65% 2.56% 7.25% 5.99% minder dan 12 uur 0.00% 0.00% 0.00% 0.00% N= Een kwart tot een derde van alle medewerkers vervult een parttime functie tot een omvang van 3 dagen per week. De overigen hebben een baan van 4 of 5 dagen; HFL relatief vaker dan KNF en LFA. 11

14 16. Bent u tevreden met de omvang van uw aanstelling? ja 96.24% 97.44% 95.68% 95.81% nee 3.76% 2.56% 4.32% 4.19% N= Medewerkers zullen bij gebrek aan voldoende nieuwe instroom niet snel bereid worden gevonden hun parttime functies in uren of dagen uit te breiden. De tevredenheid over de omvang van de aanstelling is namelijk bijzonder groot. 17. Zo nee, wilt u dan meer of minder uren werken? ik zou graag meer uren willen werken 43.75% 0.00% 66.67% 42.86% ik zou graag minder uren willen werken 56.25% % 33.33% 57.14% N= Van de medewerkers KNF die niet tevreden zijn met de omvang van hun aanstelling wil tweederde uitbreiding van het aantal uren; een derde wil minder werken. Bij LFA willen medewerkers in meerderheid minder werken, maar ook het aantal dat wel meer uren zou willen is aanzienlijk. Bij HFL willen degenen die niet tevreden zijn met de omvang van hun aanstelling uitsluitend minder werken. De mogelijkheden om langs deze weg de capaciteit te vergroten, met hetzelfde aantal beroepsbeoefenaren, is beperkt. Overigens is het aantal respondenten erg klein. Omgerekend naar het totaal aantal beoefenaren gaat het om enkele tientallen medewerkers, zo blijkt uit de volgende berekeningen. Omrekening naar alle ziekenhuizen in aantal beroepsbeoefenaren - TOTAAL HFL KNF LFA respondenten tevreden 96,24% 97,44% 95,68% 95,81% niet tevreden 3,76% 2,56% 4,32% 4,19% omrekening naar de totale populaties tevreden niet tevreden niet tevreden; in procenten meer uren 43,75% 0,00% 66,67% 42,86% minder uren 56,25% 100,00% 33,33% 57,14% niet tevreden; in functionarissen meer uren minder uren Wilt u doorstromen naar een andere functie? ja 19.34% 16.38% 18.84% 22.16% nee 80.66% 83.62% 81.16% 77.84% N= Een grote meerderheid van de beroepsbeoefenaren wil niet doorstromen naar een andere functie. Toch zijn er enkele honderden die wel oren hebben naar een andere functie als die kans hen wordt geboden. 12

15 In de volgende tabel zijn de resultaten van vraag 18, in casu de potentiële doorstroming, omgerekend naar alle beroepsbeoefenaren in de Nederlandse ziekenhuizen. Omrekening naar alle ziekenhuizen in aantal beroepsbeoefenaren - aantallen ja nee Als beroepsbeoefenaren de kans krijgen, stromen bijna 200 HFL door naar een andere dan de huidige functie. Voor KNF zijn dat 160 en voor LFA 100 beroepsbeoefenaren. 19. Zo ja, welke functie dan en waar? U kunt meer dan één antwoord aanvinken. - naar een afdeling met meer soorten diagnostisch onderzoek uit mijn eigen vakgebied 26.83% 30.00% 36.00% 18.92% - naar een functie met ook diagnostisch onderzoek uit andere vakgebieden 24.39% 20.00% 16.00% 32.43% - iets anders in de zorg dan diagnostisch onderzoek 23.17% 10.00% 32.00% 27.03% - naar een management- of coordinerende functie 29.27% 20.00% 32.00% 29.73% - naar een functie die meer aanspraak doet op mijn opleidingsniveau 34.15% 25.00% 40.00% 35.14% - naar een functie die meer aanspaak doet op mijn ervaringsniveau 23.17% 35.00% 8.00% 27.03% - naar een functie buiten de zorg 7.32% 0.00% 0.00% 13.51% - binnen hetzelfde ziekenhuis 32.93% 55.00% 20.00% 24.32% - naar een ander ziekenhuis 21.95% 10.00% 32.00% 18.92% N= Bij de doorstroming lijken een aantal overwegingen te spelen, al dan niet in combinatie. Het moet voor velen gaan om een afdeling waar meer typen onderzoek uit het eigen vakgebied worden uitgevoerd. Blijkbaar worden niet alle soorten onderzoek ook daadwerkelijk op iedere afdeling van alle ziekenhuizen gedaan. Functies die zijn verbreed met onderzoeken uit andere vakgebieden worden eveneens aantrekkelijk gevonden; bij LFA relatief het meest. Een derde van de KNF respondenten die doorstroming interessant lijkt, wil dan wel iets anders gaan doen dan diagnostisch onderzoek; bij LFA is dat 27%. Ook vinden zij een managementfunctie het overwegen waard. Opvallend is de wens tot doorstroming vanwege de onderbenutting van het opleidingsniveau bij KNF en LFA. Blijkbaar hebben die beroepsbeoefenaren niet de overtuiging dat zij op HBO-niveau werkzaam zijn, terwijl dat formeel wel hun opleidingsniveau is. Een andere vorm van onderbenutting is de idee dat in de huidige functie onvoldoende aanspraak wordt gemaakt op de ervaring die beroepsbeoefenaren hebben opgedaan. Vijfendertig procent van de HFL doorstromers noemt dat en 27% van de LFA. De honkvastheid van HFL blijkt ook hier: meer dan de helft noemt doorstroming naar een functie binnen het huidige ziekenhuis. Bij KNF is dat 20 en bij LFA 24 procent. 13

16 20. Zijn er in uw ziekenhuis voldoende mogelijkheden tot doorstroming naar andere functies? ja 28.57% 45.00% 18.52% 24.32% nee 71.43% 55.00% 81.48% 75.68% N= KNF en LFA zijn minder positief over de interne doorstroming naar andere functies dan de HFL. Dat valt mogelijk mede te verklaren uit het feit dat een groot deel van de HFL heeft ervaren dat zij konden doorstromen van doktersassistent, mbo- of hbo verpleegkundige naar HFL. 21. Zijn er wel doorstroommogelijkheden buiten uw instelling? ja 45.76% 60.00% 59.09% 28.57% nee 54.24% 40.00% 40.91% 71.43% N= HFL en KNF zijn positiever over de externe mogelijkheden om door te stromen dan LFA. 22. Hoe lang wilt u nog binnen uw huidige functie werkzaam zijn? minder dan 5 jaar 16.27% 17.24% 12.95% 18.07% 5 tot 10 jaar 35.14% 35.34% 40.29% 31.33% 11 tot 20 jaar 31.84% 33.62% 28.78% 32.53% meer dan 20 jaar 16.75% 13.79% 17.99% 18.07% N= De komende 5 tot 10 jaar wil meer dan een derde van de HFL en LFA óf stoppen met werken, maar in ieder geval niet meer in de huidige functie werkzaam zijn. Bij KNF wil iets meer dan 40% nog 5 tot 10 jaar werken in de huidige functie. De getallen van vraag 22 zijn in de volgende tabel omgerekend naar álle beroepsbeoefenaren. Omrekening naar alle ziekenhuizen - in aantal beroepsbeoefenaren - aantallen minder dan 5 jaar tot 10 jaar tot 20 jaar meer dan 20 jaar Bijna de helft van alle beroepsbeoefenaren HFL, KNF en LFA stroomt tussen nu en 10 jaar uit. Bij gelijke spreiding in de tijd houdt dat een opleidingsinspanning in van plusminus 130 per jaar; tegen de 65 HFL, 45 KNF en 22 LFA. Let wel: deze getallen betreffen uitsluitend de vervangingsvraag. 14

17 23. Wordt het diagnostisch onderzoek dat u verricht uitsluitend binnen uw afdeling in het ziekenhuis uitgevoerd of soms ook elders in hetzelfde ziekenhuis? - alleen binnen mijn afdeling 70.35% 70.94% 65.47% 74.10% - soms ook binnen een andere afdeling in hetzelfde ziekenhuis 28.47% 26.50% 33.81% 25.30% - onderzoek wordt (ook) uitbesteed aan een extern diagnostisch centrum 1.18% 2.56% 0.72% 0.60% N= Rond een derde van al het beroepsspecifieke onderzoek dat tot HFL, KNF of LFA wordt gerekend, wordt soms ook elders in het ziekenhuis, buiten de eigen afdeling, uitgevoerd. 24. Als diagnostisch onderzoek dat u verricht ook elders wordt uitgevoerd, op welke afdeling gebeurt dat dan? U kunt meer dan één antwoord aanvinken. afdeling voor radiologie/radiodiagnostisch onderzoek 11.76% 16.13% 15.22% 2.44% afdeling voor echografisch onderzoek 7.56% 16.13% 8.70% 0.00% afdeling klinische neurofysiologie 11.76% 6.45% 13.04% 14.63% afdeling voor longfunctieonderzoek 11.76% 3.23% 10.87% 19.51% afdeling voor hartfunctieonderzoek 12.61% 32.26% 0.00% 9.76% afdeling voor vaatonderzoek 10.92% 12.90% 19.57% 0.00% op een andere afdeling, namelijk [zie pagina hierna] 69.75% 64.52% 63.04% 80.49% N=

18 vraag 24: "Op een andere afdeling, namelijk..." afdeling IC, OK kinderafdeling alle verpleegafdelingen Kinderpoli 4x allergie 3x Kinderziekenhuis allergologie alleen FV Kliniek 2x andere locatie Klinisch patiëntenafd.hbw,ic, TEE; bij narcose op scopieafd. klinische cardiologie en hartbewaking buitenpoli 3x KNO CCU 2x KNO, audiologisch centrum CCU, ICC verpleegafdling 2x neurologie dermatologie, KNO nucleaire diagnostisch centrum OK 3x EHBO: IC: verpleegafd. OK, IC,HC,MC fysiotherapie 4x oogheelkunde gezondheidscentrum op verpleegafdeling, op spoedeisende hulp hartbewaking en spoed eisende hulp Operatiekamers, verpleegafdelingen, Seh enz IC 4x poli longziekten IC en OK 3x pre operatieve screening IC, Couveuse afdeling, SEH research afdeling ic, verpleegafdeling neurologie, longgeneeskunde slaaplaboratorium IC, verpleegafdeling, neonatologie, SEH, psychiatrie slaaponderzoek op verpleeg afdeling IC, verpleegafdelingen, OK. sportgeneeskunde, kno, kindergeneeskunde IC, verschillende verpleegafdelingen trial lab IC, kinderafd. verpleegafdeling 7x ICC, SEH Verpleegafdeling en CARE afdeling ICU/CCU verpleegafdeling, IC intensive care en verpleegafdelingen verpleegafdeling, IC, OK Interventie verpleegafdeling, ICU verpleegafdelingen, SEH, SPAC In dit onderzoek is niet onderzocht wélke typen HFL, KNF of LFA diagnostiek ook buiten de afdeling wordt uitgevoerd. De getallen laten overigens wel zien dat de grenzen tussen de verschillende vormen van diagnostisch onderzoek niet per definitie langs de lijnen van de afdeling of de beroepsgroep lopen. Blijkbaar kunnen ook anderen dan de beroepsgroepen die hier centraal staan, in ieder geval een deel van de onderzoeken uitvoeren, naar de mening van de ziekenhuizen en/of artsen. 16

19 25. Voert u diagnostisch onderzoek uit dat standaard niet tot uw vakgebied wordt gerekend? nee, ik doe alleen onderzoek binnen mijn vakgebied 82.39% 89.74% 83.45% 76.51% ja, soms doe ik ook onderzoek buiten mijn eigen vakgebied 17.61% 10.26% 16.55% 23.49% N= Als u ook diagnostisch onderzoek buiten uw vakgebied doet, om welk type gaat het dan? radiodiagnostisch onderzoek 5.48% 25.00% 0.00% 2.63% echografisch onderzoek 16.44% 16.67% 36.36% 5.26% klinisch neurofysiologisch onderzoek 16.44% 8.33% 9.09% 23.68% longfunctie-onderzoek 5.48% 0.00% 0.00% 10.53% hartfunctie-onderzoek 23.29% 41.67% 0.00% 28.95% (non) invasief vaatonderzoek 12.33% 8.33% 36.36% 0.00% ander onderzoek, namelijk [zie pagina hierna] 45.21% 25.00% 54.55% 44.74% N=

20 vraag 26: antwoordcategorie "Ander onderzoek namelijk..." ademanalyse assisteren bij bronchoscopieen, behandelkamer longartsen Assisteren bij longfunctie onderzoek audiologisch onderzoek beoordelen ritmestroken van de neurocare bronchoscopie CPAP behandeling desensibilisaties echocardiografie fietstesten, ECG maken. fysio en vragenlijsten H2ademtest hartritmeregistratie hartritmestroken beoordelen laryngoscopieen, bedrijfskeuringen (bloedonderzoek, gehoortest), sportgeneeskunde manometrie endo-anaal Matoux plaatsen OAE, tympanografie, posturografie, VEMP, VHIT Onderzoeken voor wetenschappelijkonderzoek polygrafie polygrafie Polygrafie (grensgebied long/neurologie polysomnografie qst nystagmografie research research Allergie Slaap slaaponderzoek Slaaponderzoek, CPAP-poli Spectscan, radiologisch onderzoek syncope tremor voorbehouden handelingen zoals medicatie vernevelen 18

21 27. Behoort het diagnostisch onderzoek dat niet standaard tot uw vakgebied behoort, maar dat u wel uitvoert, tot uw functie of voert u dergelijk onderzoek incidenteel uit? dat hoort structureel bij mijn functie 70.27% 41.67% 82.61% 73.68% ik voer dergelijk onderzoek incidenteel uit 29.73% 58.33% 17.39% 26.32% N= Voert u in uw vakgebied alle typen diagnostisch onderzoek uit, of is er op de afdeling sprake van taakverdeling of specialisatie? iedereen doet alle onderzoeken die zich in het vakgebied voordoen % 19.66% 56.12% 68.86% er is een taakverdeling of specialisatie % 80.34% 43.88% 31.14% N= Bij hartfunctielaboranten is verhoudingsgewijs vaker sprake van taakverdeling of specialisatie dan bij KNF en LFA. Slechts in twintig procent van de gevallen verrichten hartfunctielaboranten álle hartfunctieonderzoeken. Dat gegeven is ook terug te vinden in het beroepsprofiel van de hartfunctielaborant. 29. Als er een taakverdeling/specialisatie is, wat zijn daarvan de redenen? U kunt meer dan één antwoord aanvinken. vanwege verschillen in opleiding 54.76% 81.91% 26.23% 38.46% vanwege verschillen in ervaring 38.57% 30.85% 50.82% 34.62% verschillen in vaardigheden 48.10% 42.55% 55.74% 50.00% het is historisch zo gegroeid 17.62% 18.09% 14.75% 19.23% kostenbesparingen/efficiëncy 8.10% 8.51% 8.20% 7.69% anders, namelijk [zie volgende pagina] 29.52% 11.70% 50.82% 38.46% N= De taakverdeling of specialisatie komt bij HFL vooral voort uit verschillen in opleiding; men wordt voor specifieke functies geschoold in afzonderlijke opleidingen/scholingstrajecten. Bij KNF vloeit de taakverdeling met name voort uit verschillen in ervaring en vaardigheden. Dit twee spelen ook een belangrijke rol bij LFA. Hierna volgt de opsomming van de gegeven reacties op de antwoordcategorie anders, namelijk... 19

22 vraag 29: antwoordcategorie "Anders namelijk..." aanbod van onderzoeken afd KNF en Vaatdiagnostiek afhankelijk van parttime, locatie en belangstelling/kundigheid afspraken door de artsen gemaakt Basisonderzoeken iedereen, dan ook specialisatie ernaast beheersen van alle basistaken maar door parttime werken niet mogelijk alle taken te onderhouden. bekwaamheid binnen een kleine groep houden Cardio/ vasculair is een afd. Om vaardigheid en de kennis up to date te houden is er een bepaalde indeling gekomen. door de vele parttimers/deeltijdwerkers doordat er 2 locaties zijn, volwassenen en kinderen, en omdat sommige onderzoeken 1x per wk gedaan worden is er een select aantal laboranten die dit onderzoek doet Echocardiografisten en PM-technici kunnen alle werkzaamheden verrichten, niet alle collega's kunnen echos of PM doen epilepsiekliniek, dus alleen EEG en syncope onderzoeken Er is niet evenveel vraag naar ieder onderzoek. expertisecentrum epilepsie/slaap Gespecialiseerde instelling het is niet mogelijk om op meerdere specialisaties helemaal up-to date te blijven ik werk alleen met kinderen ivm leerling. maar bijna afgestudeerd dus steeds meer doet ieder alle onderzoeken. je doet de onderzooeken waarvoor je de specialisatie hebt behaald leerlingen lichamelijke situaties met minder mensen doe je meer onderzoeken waardoor je vaardigheid wordt vergroot. niet iedereen doet echo van de zenuwen om kwalitatief goed onderzoek te blijven verrrichten Onvoldoende patientenaanbod om elke collega dezelfde onderzoeken te laten uitvoeren organisatie research projecten sommige collegas werken te weinig uren om vaardigheid te creeeren en behouden sommige onderzoeken komen minder frequent voor soms wordt pakket uitgebreid ivm wetenschappelijk onderzoek (kleine groep krijgt dan training en doet dit een 1/2 jaar) speciallisatie vanwege fusie vanwege medische redenen verdeling extra taken verschil in interesse of voorkeur voldoende ervaring houden werkdagen waarop lab werken en deze onderzoeken plaats vinden - zoals ok's. zeer specifieke specialisatie 7x 5x 14x 20

23 30. Sluit uw huidige takenpakket goed aan bij de inhoud van de opleiding die u daarvoor heeft gevolgd? ja 87.50% 87.18% 85.51% 89.76% nee 12.50% 12.82% 14.49% 10.24% N= Sluit uw huidige functie goed aan bij het niveau waarop u bent opgeleid? ja 88.03% 84.62% 91.37% 86.83% nee 11.97% 15.38% 8.63% 13.17% N= Een groot deel van de beroepsbeoefenaren is van mening dat de opleiding goed aansluit bij inhoud van de functieuitoefening, evenals bij het niveau ervan. 21

24 04. Resultaten van vragen gesteld aan beroepsbeoefenaren die óók PRAKTIJK- en/of STAGEBEGELEIDERS zijn 32. Binnen mijn aanstelling is voldoende ruimte om de aan mij toegewezen studenten in de praktijk te begeleiden. Totaal HFL praktijk en LFA Praktijk- en KNF Praktijk- en eens 75.45% 71.67% 86.21% 68.63% oneens 24.55% 28.33% 13.79% 31.37% N= Bij een kwart tot een derde van de beroepsbeoefenaren is er in de aanstelling te weinig tijd gereserveerd voor de begeleiding van studenten in de praktijk. Bij LFA is dat van de drie beroepsgroepen het geringst. 33. De leeractiviteiten die een leerling-beroepsbeoefenaar in de praktijk in het ziekenhuis moet ondernemen zijn helder beschreven. Totaal HFL praktijk en LFA Praktijk- en KNF Praktijk- en eens 72.02% 68.33% 81.03% 65.38% oneens 27.98% 31.67% 18.97% 34.62% N= Bij HFL en KNF zijn respondenten van mening dat de leeractiviteiten die een leerling in de praktijkopleiding moet ondernemen onvoldoende helder staan beschreven. Bij LFA is dat rond een vijfde. 34. De leerdoelen die een leerling-beroepsbeoefenaar in de praktijk in het ziekenhuis moet bereiken zijn duidelijk geformuleerd. Totaal HFL praktijk en LFA Praktijk- en KNF Praktijk- en eens 79.04% 75.00% 85.96% 75.00% oneens 20.96% 25.00% 14.04% 25.00% N= Een kwart van de respondenten HFL en KNF vindt dat de praktijkleerdoelen onvoldoende duidelijk zijn omschreven. 35. De verbanden tussen het leren in de praktijk/ziekenhuis en de opleiding binnen het opleidingsinstituut (bijv. LOI) zijn helder. Totaal HFL praktijk en LFA Praktijk- en KNF Praktijk- en eens 55.69% 44.07% 68.97% 53.85% oneens 44.31% 55.93% 31.03% 46.15% N= Een belangrijk deel van de respondenten is van mening dat de relaties tussen het theoriegedeelte en het praktijkdeel van de opleiding niet helder zijn. Bij HFL is dat meer dan 55%, bij KNF ongeveer een derde en bij LFA meer dan 45%. 22

25 36. De criteria op basis waarvan studenten in de praktijk worden beoordeeld liggen duidelijk vast. Totaal HFL praktijk en LFA Praktijk- en KNF Praktijk- en eens 64.67% 61.67% 65.52% 66.67% oneens 35.33% 38.33% 34.48% 33.33% N= Ongeveer een derde van alle respondenten (bij HFL bijna 40 procent) zet vraagtekens bij de duidelijkheid van de beoordelingscriteria voor studenten in het praktijkdeel van de beroepsopleiding. 37. Als praktijk-/stagebegeleider word ik voldoende geïnformeerd over de inhoud van de opleiding binnen het scholingsinstituut. Totaal HFL praktijk en LFA Praktijk- en KNF Praktijk- en eens 35.93% 33.90% 34.48% 38.46% oneens 64.07% 66.10% 65.52% 61.54% N= Tweederde van alle praktijk-/ voelt zich onvoldoende geïnformeerd over het theoriedeel van de opleiding 38. Bent u speciaal geschoold voor de begeleidende taken die u voor leerling-beroepsbeoefenaren vervuld? Totaal HFL praktijk en LFA Praktijk- en KNF Praktijk- en ja 35.33% 33.90% 42.11% 28.85% nee 64.67% 66.10% 57.89% 71.15% N= Tweederde van de praktijk-/ is niet specifiek geschoold voor de begeleidende taken voor leerlingen/studenten. 39. Wordt op uw afdeling iedereen die diagnostisch onderzoek op uw vakgebied doet extern opgeleid, door bijvoorbeeld een hoger onderwijsinstelling? Totaal HFL praktijk en LFA Praktijk- en KNF Praktijk- en - nee, mensen worden alleen ón the job voorbereid op het werk 13.17% 10.00% 12.28% 17.31% - ja, iedereen volgt een vakopleiding/scholing bij een 86.83% 90.00% 87.72% 82.69% opleidingsinstituut N= Het komt voor dat medewerkers on the job, dus zonder formele scholing elders, voor de functie worden voorbereid. 23

26 40. Volgt iedereen in uw ziekenhuis die diagnostisch onderzoek in uw vakgebied doet, een opleiding die door de beroepsvereniging is erkend? Totaal HFL praktijk en LFA Praktijk- en KNF Praktijk- en ja 80.95% 65.00% 84.48% 94.23% nee 19.05% 35.00% 15.52% 5.77% N= HFL worden in hogere mate dan de overige twee, op hun taken voorbereid door andere routes dan de opleiding die door de beroepsvereniging is erkend. Dit sluit aan bij de constatering dat zij in uiteenlopende functies terechtkomen waarvoor andere scholing dan de erkende opleiding wordt gevraagd. Bij KNF lijkt het percentage bij deze vraag niet geheel in overeenstemming met de antwoorden op vraag 39. Daar gaven respondenten aan dat meer dan 17% on the job, zonder externe opleiding, voor de functie werd geschoold. 41. Zijn er de voorbije 3 tot 5 jaar in uw ziekenhuis meer of minder mensen opgeleid voor het onderzoek dat u verricht? Totaal HFL praktijk en LFA Praktijk- en KNF Praktijk- en meer 29.76% 48.33% 15.52% 25.00% minder 23.21% 21.67% 32.76% 15.38% bleef gelijk 47.02% 30.00% 51.72% 59.62% N= Bijna 60% van de afdelingen heeft de afgelopen jaren een constant aantal KNF opgeleid; een derde minder. Bij de helft van de LFA-afdelingen zijn de aantallen de voorbije tijd evenmin aangepast; rond 50% leidde hetzelfde aantal op. Bijna de helft van de afdelingen heeft de scholing van het aantal HFL opgevoerd, terwijl dat bij de LFA en KNF veel geringer was. 42. Heeft u een idee wat daarvan de belangrijkste redenen zijn geweest? U kunt meerdere antwoorden aanvinken. Totaal HFL praktijk en LFA Praktijk- en KNF Praktijk- en - financiële redenen 39.33% 23.81% 53.57% 52.38% - beschikbaarheid van geschikte kandidaten 37.08% 33.33% 35.71% 42.86% - onverwachte veranderingen in de patiëntenpopulatie 7.87% 9.52% 10.71% 0.00% - vakinhoudelijke veranderingen in de onderzoekstechnieken 3.37% 7.14% 0.00% 0.00% - ziekenhuis wil meer gespecialiseerde medewerkers 20.22% 30.95% 7.14% 14.29% - ziekenhuis wil breder inzetbaar personeel 7.87% 9.52% 3.57% 9.52% - ziekenhuis wil meer beginnend beroepsbeoefenaren opgeleid in het 6.74% 4.76% 10.71% 4.76% dagonderwijs - anders, namelijk [zie hierna] 32.58% 30.95% 25.00% 47.62% N=

27 De relatief grotere aandacht voor uitbreiding van het aantal HFL dat werd opgeleid kan te maken hebben met de wens naar meer gespecialiseerde medewerkers. Die wens kan overigens ook hebben geleid tot problemen met het vinden van geschikte kandidaten. Het gelijkblijvende aantal beroepsbeoefenaren-in-opleiding bij LFA en KNF heeft, zo lijkt het, vooral van doen met financiën en met de beschikbaarheid van geschikte kandidaten. vraag 42: antwoordcategorie "Anders, namelijk..." begrijp de vraag niet helemaal: de laatste jaren zijn er relatief gelijjk of meer mensen opgeleid: dit omdat patientenpopulatie toe nam en er meer vraag naar onderzoeken was Ziekenhuis wil voor eigen locatie en externen goede laboranten met een brede basis opleiden ziekenhuis wil dat iedereen een erkend diploma heeft. verloop van laboranten Groei aantal onderzoeken/ groei afdeling tekort aan gediplomeerde laboranten voor onze eigen afdeling. Dus daarom maar opleiden van studenten om tekort aan te vullen. Afdeling is groter geworden. voldoen aan kwaliteitseisen NVCC en verloop naar grotere ziekenhuizen in laatste jaar van de opleiding geen ruimte in Ftes formatie op sterkte door onvoldoende reactie op vacatures willen we ons beroepsprofiel voor de toekomst promoten. Mede daardoor zijn we een samenwerking aangegaan met hogeschool Zuyd. geen vacature ruimte vooruitziende blik mbt werknemers die met pensioen gaan de komende jaren onvoldoende gediplomeerde laboranten beschikbaar Geen geschikt gediplomeerd personeel--> noodzaak om nieuwe mensen op te leiden om de personeelskrapte op te lossen vertrek van collegas naar omliggende ziekenhuizen uitbreiding formatie/specilaistie doo rtoename productie vacature stop eisen beroepsvereniging tijd geen tot weinig personeelsmutaties. nodig voor acreditiatie aantal collegas is met pensioen gegaan of gaat met pensioen Slechte ervaringen met LOI!!! Weet ik niet moeite om gediplomeerden te vinden: Dan maar zelf opleiden werk met functielaboranten dit zijn MBO-opgleiden mensen die oa opgeleid worden tot spirometrist. Op dit moment is er een vacature stop na reorganisatie en toekomstige fusie met een ander diagnostisch centrum. mensen blijven langdurig op de afdeling werken, gaan mensen met pensioen dan is er al een aantal keer geen nieuwe collega aangenomen. bovendien zijn er momenteel spirometristen werkzaam. opleiding duurt langer dan voorheen 25

28 43. Verwacht u dat uw ziekenhuis de komende 3 tot 5 jaar meer personen gaat opleiden voor onderzoek in uw vakgebied? Totaal HFL - praktijk en LFA Praktijk- en KNF Praktijk- en - er zullen meer mensen worden opgeleid 14.97% 27.12% 5.17% 11.54% - er zullen net zoveel mensen als nu worden opgeleid 58.68% 47.46% 72.41% 57.69% - er zullen minder mensen worden opgeleid 26.35% 25.42% 22.41% 30.77% N= De overgrote meerderheid van LFA en KNF-praktijk-/ verwacht niet dat de aantallen beroepsbeoefenaren-in-opleiding de komende jaren gaat stijgen. Een aanzienlijk aantal denkt zelfs dat dit zal dalen. Bij HFL schat ongeveer de helft van de respondenten in dat er net zoveel zullen worden opgeleid als nu; een belangrijk deel meer en een bijna even groot deel minder. 44. Hoeveel personen zullen de komende jaren bij benadering worden opgeleid? vraag 44. Aantal personen dat komende jaren naar verwachting zal worden opgeleid HFL KNF LFA in in in afdelingen of ziekenhuizen omgerekend naar alle 90 Nederlandse ziekenhuizen Heeft de afdeling voldoende praktijkplaatsen voor degenen die in opleiding zijn of komen? Totaal HFL - praktijk en LFA Praktijk- en KNF Praktijk- en ja 81.44% 78.33% 89.66% 76.47% nee 18.56% 21.67% 10.34% 23.53% N= Bij benadering een vijfde van de respondenten HFL en KNF vindt het aantal praktijkplaatsen op de afdeling te klein. 26

29 46. Heeft de afdeling voldoende specifiek geschoold personeel om iedereen die wordt opgeleid goed te begeleiden? Totaal HFL - praktijk en LFA Praktijk- en KNF Praktijk- en ja 82.63% 85.00% 84.48% 78.43% nee 17.37% 15.00% 15.52% 21.57% N= Bij vraag 38 antwoordt tweederde van de praktijk- en dat zij niet specifiek waren geschoold voor de begeleidende taken die zij verrichten. Bij vraag 46 antwoordt rond de 80 procent dat er op de afdeling voldoende specifiek geschoold personeel voor de begeleiding voorhanden is. Eén van de redenen voor deze ogenschijnlijke discrepantie kan zijn dat het begrip specifiek geschoold tot uiteenlopende interpretaties aanleiding is: onderwijskundig begeleidend of vak-/beroepsinhoudelijk opgeleid. 47. Sluiten de opleidingsactiviteiten op de afdeling goed aan bij de activiteiten die het opleidingsinstituut aan studenten aanbiedt? Totaal HFL - praktijk en LFA Praktijk- en KNF Praktijk- en ja 72.02% 75.00% 81.03% 57.69% nee 27.98% 25.00% 18.97% 42.31% N= Niet iedereen is de mening toegedaan dat de activiteiten van/in de praktijkopleiding goed aansluiten bij de activiteiten van het opleidingsinstituut dat vooral het theoriedeel uitvoert. Bij HFL constateert een kwart een aansluitingsprobleem; bij LFA ongeveer een vijfde. Bij KNF vindt bijna 58 procent de aansluiting goed, maar de andere 42 procent zet daar vraagtekens bij. 27

30 05. Resultaten van vragen gesteld aan LEIDINGGEVENDEN VAN AFDELINGEN 48. Van welke afdeling bent u hoofd of manager? Het aantal leidinggevenden dat de voor hen bestemde vragen uit de enquȇte invulde bedroeg 87. Zij kwamen uit 52 verschillende ziekenhuizen. Bij 62 procent van de hoofden loopt de afdelingsstructuur langs de lijn van de beroepsgroepen: 17 aparte leidinggevenden van de hartfunctie, 17 van longfunctie-afdelingen en 20 van knf-afdelingen. Alle andere respondenten zijn hoofd van diverse combinaties van deze drie of van een andere organisatorische indeling. hoofden van afdelingen N = hartfunctieafdeling 17 longfunctieafdeling 17 afdeling klinische neurofysiologie 20 gecombineerde afdeling hart- en longfunctie 4 gecombineerde afdeling hartfunctie en klinische neurofysiologie 2 gecombineerde afdeling longfunctie en klinische neurofysiologie 1 anders vraag 48: antwoordcategorie "anders, namelijk..." Biometrie [KNF, Long, Vaatlab] combi Hartfunctie, longfunctie en KNF/VAAT combi van HFL - LFA - KNF combi van hart-long functie, endoscopie en poliklinieken combinatie KNF en vaatlab ECG/functieafdelingen echolaboranten Hartcatheterisatie afdeling hartfunctie /poli hartfunctie non-invasief hartfunctie, longfunctie, KNF, endoscopiecentrum en radiologie hartfunctie, vaatlab, KNF, longfunctie en ECG/algemeen hartfunctie/polikliniek HartLongCentrum HCK HCK, Interventie/Elektrofysiolgie, PM, planningsbureau en dagbehandeling Thorax centrum Twente interventiecardiologie Invasieve cardiologie (hartkatheterisatiekamers) en Pacemaker/ICD polikliniek KNF & MRI longfunctie en allergologie Opleidingen polikliniek hartcentrum 2x 4x 28

31 49. Hoe groot is het aantal medewerkers die (de verschillende vormen van) het diagnostisch onderzoek op uw afdeling uitvoert? [In aantal personen/medewerkers]. vraag 49 aantal medewerkers op de afdeling HFL KNF LFA OVERIGE in in in in afdelingen afdelingen afdelingen afdelingen Gemiddelde per afdeling totaal aantal beroepsbeoefenaren vlgs. berekening met gemiddelde Mediaan ,5 17,5 (19e getal) (16e getal) (14,5e getal) (17,5e getal) totaal aantal beroepsbeoefenaren vlgs. berekening met mediaan Onder de Overige medewerkers zijn diagnostisch medewerkers die géén HFL, LFA of KNF zijn, bijvoorbeeld vaatlaboranten, echografisten, endoscopie assistenten/verpleegkundigen en radiodiagnostisch laboranten. Het aantal HFL, KNF en LFA dat uit deze omrekeningen van opgegeven aantal medewerkers per afdeling naar alle Nederlandse ziekenhuizen voortkomt, ligt hoger dan dat op pagina 1 van deze rapportage. De omvang van de beroepsgroepen valt op dit moment niet precies vast te stellen. Als de drie verschillende maten echter als uitgangspunt wordt genomen, ontstaat wel een beeld van de range waarbinnen de aantallen zich bevinden. Het kan deels ook gaan om functionarissen die weliswaar hartfunctie-, longfunctie- of klinisch neurofysiologisch onderzoek verrichten, maar die door de beroepsverenigingen niet allemaal als beroepsbeoefenaar HFL, LFA en KNF worden beschouwd; zij hebben dan niet de erkende beroepsopleiding doorlopen. OMVANG van de BEROEPSGROEPEN op grond van eerder onderzoek en schattingen van de beroepsgroepen op grond van omrekening op basis van het gemiddelde per afdeling aantal beroepsbeoefenaren alle Nederlandse ziekenhuizen HFL KNF LFA op grond van omrekening op basis van de mediaan van de afdelingen DE 3 MATEN GEMIDDELD

32 Op basis van deze getallen mag worden verondersteld dat er (afgerond) tussen de 1200 en 1700 medewerkers zijn die hartfunctieonderzoek verrichten, tussen de 850 en 1040 functionarissen die klinisch neurofysiologisch onderzoek uitvoeren en tussen de 450 en 880 personeelsleden in ziekenhuizen die enkele of alle vormen van longfunctieonderzoek doen. 50. Zijn er op uw afdeling op dit moment een of meer vacatures voor het diagnostisch onderzoek? Totaal Ja 45.98% Nee 54.02% N= 87 In iets minder dan de helft van de afdelingen zijn vacatures. De aantallen staan in de tabel bij de vraag hierna. 51. Zo ja, wat is de geschatte omvang van die vacatures in FtE? vraag 51: aantal vacatures in FtE HFL KNF LFA Overig 28,78 16,67 6,00 13,00 in in in in vd vd vd vd 37 afd. 31 afd. 28 afd. 34 afd. omrekening naar alle Nederlandse ziekenhuizen vacatures per afdeling 1,37 0,79 0,29 0,62 aantal vacatures per afdeling x de verhouding tussen afdelingen zonder en met vacatures 70,01 36,87 10,71 11,47 HFL KNF LFA overig 30

33 52. Hoeveel daarvan zijn moeilijk vervulbare vacatures? "Moeilijk vervulbare'' vacatures zijn vacatures die langer dan 3 maanden open staan. vraag 52: aantal moeilijk vervulbare vacatures in FtE HFL KNF LFA overig totaal 22,78 9,67 0,00 12,00 44,45 van de van de van de van de 28,78 16,67 6,00 13,00 aan aan aan aan vacatures vacatures vacatures vacatures 79,15 58,01 0,00 92,31 % % % % van het van het van het van het totaal totaal totaal totaal van de van de van de van de vacatures vacatures vacatures vacatures omrekening naar alle Nederlandse ziekenhuizen berekende vacatures bij vraag 51 70,01 36,87 10,71 11,47 waarvan moeilijk vervulbaar 55,4 21,4 0,0 10,6 Een belangrijk deel van de openstaande vacatures wordt als moeilijk vervulbaar aangemerkt: bijna tachtig procent van de HFL-vacatures, tegen de 60% van alle KNF-vacatures en meer dan 90% van alle overige vacatures. Alleen bij LFA constateren de afdelingsmanagers géén moeilijk vervulbare vacatures. 53. Verwacht u de komende 3 tot 5 jaar groei in de formatie in FtE voor het diagnostisch onderzoek op uw afdeling? Vink een antwoord aan als u voor dat 'type' formatie groei verwacht. Percentage N = groei in formatie KNF 16.09% 14 groei in formatie longfunctie 11.49% 10 groei in formatie hartfunctie 29.89% 26 groei in formatie ander diagnostisch onderzoek 11.49% 10 ik verwacht geen groei 41.38% % 87 Bij benadering zestig procent van de afdelingshoofden verwacht groei bij de diverse vormen van diagnostisch onderzoek. Iets meer dan 40% niet. 31

34 54. Kent de afdeling oproep- en/of uitzendkrachten? Percentage N = ja 25.29% 22 nee 74.71% % Zo ja, hoeveel? Als het mogelijk is zowel in personen als in FtE In de antwoordcategorie van deze vraag was helaas een fout geslopen, zodat deze buiten beschouwing moet blijven. 56. Is de groep flexibele medewerkers (uitzend- en/of oproepkrachten) de laatste jaren groter of kleiner geworden? Percentage N = Groter 36.36% 8 Kleiner 63.64% % Bij vacatures kan het ziekenhuis maar moeizaam geschikte vervangers vinden. Percentage N = Eens 77.91% 67 Oneens 22.09% % 86 Driekwart van de respondenten stelt dat het vinden van geschikte vervangers een moeilijke aangelegenheid is. 58. Welke knelpunten ervaart u bij het vervangen van personeel? U kunt meerdere antwoorden aanvinken. Totaal - er zijn voldoende kandidaten, maar zij hebben niet de juiste opleiding 19.12% - er zijn voldoende kandidaten, maar zij moeten eerst worden opgeleid voor de functie 47.06% - er zijn te weinig kandidaten die al zijn opgeleid voor de functie 83.82% - Het ziekenhuis heeft te weinig opleidingsbudget om mensen aan te nemen die nog moeten worden geschoold 14.71% - er dienen zich sowieso te weinig kandidaten aan, opgeleid of niet 33.82% - kandidaten voelen steeds minder voor een combinatie van werken en leren 2.94% N= 68 Een belangrijke reden waarom men maar moeizaam geschikte kandidaten vindt, komt voort uit een selectiecriterium: men wil blijkbaar vooral reeds opgeleide beroepsbeoefenaren. Deze zo is in een eerdere vraag gebleken- zijn echter in hoge mate honkvast. Een ander belangrijk knelpunt voor het vinden van geschikte kandidaten is, dat zij eerst nog moeten worden opgeleid, voordat zij volledig inzetbaar zijn. En tot slot kampen de afdelingen met het probleem dat er sowieso te weinig mensen te vinden zijn, of zij nu wel of niet zijn opgeleid. Dat zou verband kunnen houden met de aantrekkelijkheid van een functie in de zorg, maar evenzeer met de onbekendheid van dit type functies bij het grote publiek. 32

35 59. Bent u voorstander van opleidingsvormen waarbij kandidaten al tijdens de opleidingsperiode in dienst zijn en waarbij de opleidingskosten door het ziekenhuis worden gedragen? Percentage N = Voor 77.01% 67 Tegen 22.99% % 87 Driekwart van alle respondenten staat positief tegenover de huidige opleidingsstructuur, waarbij de leerling in dienst komt van het ziekenhuis en vervolgens de opleiding op kosten van de werkgever en in werktijd volgt. Toch heeft ook een kwart bedenkingen tegen deze opleidingsvorm. 60. Bent u voorstander van opleidingsvormen waarbij kandidaten voorafgaand aan indiensttreding onderwijs volgen dat vanuit het ministerie van onderwijs wordt bekostigd? Percentage N = Voor 84.71% 72 Tegen 15.29% % 85 Het aantal voorstanders van een opleidingsstructuur waarbij de opleidingskosten tot de reguliere begroting van het ministerie van onderwijs behoort en studenten de opleiding afronden voordat zij in dienst komen van het ziekenhuis, is groot te noemen: bijna 85 procent van de afdelingshoofden is die mening toegedaan. 61. Vindt u dat het huidig vakgerichte onderwijs voor hartfunctie, longfunctie en knf (een combinatie van werken en leren) moet blijven zoals het is? Percentage N = dat moet zo blijven 27.59% 24 werken en leren moet worden aangevuld met vormen van dagonderwijs 65.52% 57 werken en leren moet worden veranderd in vormen van dagonderwijs 6.90% 6 100% 87 Iets meer dan een kwart van de afdelingshoofden vindt dat de opleidingsstructuur moet blijven zoals die nu is. Driekwart is van mening dat er (ook) een vorm van dagonderwijs moet worden geschapen, al of niet naast het huidige stelsel. Vijfenzestig procent is voorstander van een tweesporenbeleid: twee opleidingsstructuren naast elkaar. Een kleine groep wil de huidige situaties van werken en leren inruilen voor uitsluitend dagonderwijs. 62. Wilt u voor de toekomst meer gespecialiseerde krachten of medewerkers die gemakkelijker in andere vakgebieden inzetbaar zijn? Percentage N = gespecialiseerder 52.33% 45 breder inzetbaar 47.67% % 86 Een minderheid (iets meer dan 47 procent) vindt dat beroepsbeoefenaren in de toekomst breder inzetbaar zouden moeten zijn. Een kleine meerderheid kiest voor de inzet van meer gespecialiseerde krachten. 33

36 63. Moet het niveau van medewerkers in de toekomst veranderen? Percentage N = meer medewerkers op MBO-niveau gewenst 14.29% 12 meer medewerkers op HBO-niveau gewenst 85.71% % 84 De toekomstige medewerkers moeten meer dan nu op HBO-niveau functioneren. Alhoewel de actuele opleidingen formeel op HBO-niveau worden aangeboden -voorzover het om het theoriedeel gaat- zijn afdelingshoofden voorstander van het verder verhogen van het niveau. Dat kan langs twee wegen: het aanbod van de theorieopleiding moet omhoog en/of het praktijkdeel van de opleiding in de ziekenhuizen moet naar HBO-niveau. 64. Medewerkers die niet zijn opgeleid volgens de eisen of wensen van de beroepsvereniging moeten alsnog de door de beroepsvereniging erkende opleiding volgen (meer dan één antwoord mogelijk). Percentage ja, we hanteren strikt de opleidingseisen van de beroepsvereniging(en) 35.63% ja, dat is voorwaardelijk voor accreditatie van de afdeling 39.08% nee, als ze aan onze eigen eisen voldoen hoeven zij geen aanvullende opleiding te volgen 21.84% anders, namelijk [zie pagina hierna] 33.33% N= 87 Een aanzienlijk deel van de respondenten (driekwart) neemt blijkbaar de door de beroepsvereniging erkende opleiding tot uitgangspunt voor het aanname- en opleidingsbeleid. Men hanteert strikt de opleidingseisen en stelt dus prijs op accreditatie van de afdeling voor de betreffende praktijkopleiding. Op pagina 28 werd langs diverse wegen een raming gemaakt van de omvang van de beroepsgroepen. De schattingen van de beroepsverenigingen zijn ingegeven door hun definitie van de beroepsbeoefenaren als degenen die de erkende beroepsopleidingen hebben gevolgd. In dat geval mag men veronderstellen dat de overigen die (delen van) het werk doen deze opleidingen niet hebben afgerond. Respondenten vinden dat in ieder geval een deel daarvan de opleiding alsnog zou moeten volgen. Dit leidt in onderstaande tabel tot een berekening van de maximale inhaalvraag de diverse opleidingen. INHAALVRAAG OPLEIDINGEN aantal beroepsbeoefenaren HFL KNF LFA beroepsbeoefenaren met afgeronde, erkende, opleiding [opgaaf beroepsverenigingen] beroepsbeoefenaren met en zónder erkende opleiding [op basis van berekening met gemiddelde] Inhaalvraag (maximum) Het gaat hier om de maximale inhaalvraag. Een deel van de beroepsbeoefenaren zou via retrograde erkenning alsnog het diploma kunnen verkrijgen, waaronder al diegenen die de oude opleiding hebben gevolgd. Een ander deel is aan het eind van de loopbaan aangeland. Weer een ander deel zou met een gedeeltelijke opleiding kunnen gaan voldoen aan de eindtermen van de huidige beroepsopleidingen. 34

37 vraag 64: antwoordcategorie "Anders, namelijk..." Deze eisen moeten dan wel duidelijk en eenduidig zijn Dit kan ook via uitfasering. Inmiddels is de HBO-opleiding al vele jaren ingebed bij longfunctie. De mensen met de oude opleiding worden automatisch steeds minder. In de praktijk kan een instelling zelf beoordelen of iemand nog op niveau functioneert. Medewerkers op de HCk zijn verpleegkundigen met een specialisatie en vervolgens nog een opleiding tot interventie verplegkunidge, dit is overigens geen erkende opleiding. Ja, alleen moeten er meer opleidingen geaccrediteerd worden zoals Zuyd Hogeschool en niet alleen LOI De eisen van de beroepsvereniging moeten worden aangepast Standaardiseren van eisen voor deze afdeling moet goed worden geregeld Ligt aan de leeftijd Gezien specialisatie van centrum kunnen m.i. ook anders opgeleiden KNF werkzaamheden uitvoeren. Brede opleiding hier niet altijd wenselijk Eisen van de beroepsvereniging zijn te beperkt. Afhankelijk van de capaciteit van de medewerker. Niet iedere medewerker kan een HBO opleiding aan Graag een theorie en praktijkexamen dat leidt tot een certificaat. Dan geen erkende hbo opleiding Moeten voldoen aan competentie van beropsprofiel KNF-laborant Is genuanceerder, afhankelijk van niveau. Het is wenselijk dat de beroepsvereniging meerdere opleidingen aanbied. Wij vinden de LOI niet goed. Helaas is deze opleiding niet direct de beste aanvulling voor de werkzaamheden. Schiet aardig te kort! In toekomst norm door ministerie / BIG registratie We stellen geen onmogelijke eisen aan oude(re) medewerkers Een deelopleiding als aanvulling moet mogelijk zijn om de medewerkers op het gewenste niveau en specialisatie te krijgen In overleg opneiuw bepalen en afstemmen opleleidingseisen Via retrograde erkenning bevoegdheid erkennen Onterechte acrreditatie-koppeling. Het gaat om competenties en eindtermen Opleidingsinstellingen moeten zorgdragen dat het curriculum voldoet aan deze eisen van de beroepsvereniging. Is dit het geval, dan moet de beroepsvereniging deze opleiding als volwaardige opleiding erkennen!!!! het zou fijn zijn als medewerkers nog een kans krijgen via retrograde erkenning Externe (retrograde) erkenning is zinvol Nee, maar alleen voor oudere medewerkers Competentie gericht bevoegdheden toekennen Respecteer goed functionerende medewerkers Je kan dit vanaf een bepaald jaartal gaan hanteren. Er lopen echter nog genoeg longfunctieanalisten rond met het oude curiculum die prima functioneren. Inmiddels nemen we uiteraard alleen mensen met erkende opleidingen aan! Nieuwe medewerkers moeten worden opgeleid volgens de huidige eisen. 35

38 65. Verwacht u dat het aantal medewerkers in het HARTFUNCTIE - onderzoek in zijn totaliteit (dus ook buiten uw afdeling) moet groeien door een toenemende zorgvraag? Percentage N = ja 43.68% 38 nee 12.64% 11 n.v.t % % Verwacht u dat het aantal medewerkers in het LONGFUNCTIE - onderzoek in zijn totaliteit (dus ook buiten uw afdeling) moet groeien door een toenemende zorgvraag? Percentage N = ja 27.91% 24 nee 11.63% 10 n.v.t % % Verwacht u dat het aantal medewerkers in het KLINISCH NEUROFYSIOLOGISCH - onderzoek in zijn totaliteit (dus ook buiten uw afdeling) moet groeien door een toenemende zorgvraag? Percentage N = ja 26.74% 23 nee 15.12% 13 n.v.t % % 86 Meer dan veertig procent van de respondenten denkt dat het aantal hartfunctielaboranten (vraag 65) de komende jaren moet groeien als gevolg van de toenemende zorgvraag. Bij KNF (vraag 66) en LFA (vraag 67) is dat rond de 27 procent. Naar de verwachte kwantitatieve groei (uitbreidingsvraag) werd niet gevraagd; het laat zich ook maar moeilijk vaststellen. 68. Zal de aard van het werk in het HARTFUNCTIE - onderzoek inhoudelijk en/of technisch zo veranderen dat aanpassing van de opleiding noodzakelijk wordt? Percentage N = ja, het hartfunctieonderzoek gaat inhoudelijk en technisch veranderen 33.33% 29 nee, het zal principieel niet veel veranderen 20.69% 18 n.v.t % % Zal de aard van het werk in het LONGFUNCTIE - onderzoek inhoudelijk en/of technisch zo veranderen dat aanpassing van de opleiding noodzakelijk wordt? Percentage N = ja, het longfunctieonderzoek gaat inhoudelijk en technisch veranderen 9.30% 8 nee, het zal principieel niet veel veranderen 30.23% 26 n.v.t % % 86 36

39 70. Zal de aard van het werk in het KLINISCH NEUROFYSIOLOGISCH - onderzoek inhoudelijk en/of technisch zo veranderen dat aanpassing van de opleiding noodzakelijk wordt? Percentage N = ja, het klinisch neurofysiologisch onderzoek gaat inhoudelijk en technisch veranderen 21.18% 18 nee, het zal principieel niet veel veranderen 21.18% 18 n.v.t % % 85 De meerderheid van de respondenten verwacht dat de aard van het werk van de HFL inhoudelijk en/of technisch zo gaat veranderen dat de opleiding moet worden aangepast. Ten aanzien van LFA verwacht men dat in meerderheid niet. Bij KNF zijn de voorspellingen ten aanzien van wijzigingen in de opleiding gelijkelijk verdeeld. Eventuele kwantitatieve gevolgen van inhoudelijke of technische veranderingen in de zorg en/of de beroepen (vernieuwingsvraag) zijn niet gemakkelijk te voorspellen. 37

40 06. Conclusies Omvang van de beroepsgroepen De omvang van de beroepsgroepen kon niet precies worden vastgesteld. Dat leidde tot drie methodes om die omvang te benaderen; zie de tabel. Het verschil tussen methode 1 en 2 of 3 kan in ieder geval deels worden verklaard uit de definitie die beroepsverenigingen hanteren: de beroepsgroep bestaat uit al diegenen die de door de beroepsvereniging erkende opleiding hebben gevolgd. Het uitgangspunt bij 2 en 3 is dat tot de beroepsgroep iedereen wordt gerekend die diagnostisch onderzoek uitvoert binnen het betreffende vakgebied. Dat kunnen ook anderen zijn dan functionarissen met een door de beroepsvereniging erkende opleiding. 2 3 OMVANG van de BEROEPSGROEPEN HFL KNF LFA op basis van eerder onderzoek en schattingen van beroepsverenigingen volgens berekeningen met mediaan van aantal beoefenaren per afdeling via berekeningen met gemiddelden van aantal beoefenaren per afdeling gemiddelde van de schattingen Opvallend is dat de schatting van de omvang van de beroepsgroep LFA bij (1) zoveel kleiner is dan bij de berekeningen bij (2) en (3): 450 versus 810 casu quo 884. Een sluitende uitleg daarvoor kan niet worden geleverd, behoudens het feit dat bepaalde longfunctieonderzoeken mogelijk frequent buiten de longfunctieafdeling worden uitgevoerd, door anderen dan longfunctie analisten. De beroepsverenigingen rekenen met name degenen die de erkende opleiding hebben gevolgd tot de beroepsgroep; anderen blijkbaar ook al diegenen die wel diagnostische onderzoeken doen uit dat vakgebied, maar niet beschikken over het erkende diploma. Bij de vervolgberekeningen is steeds gebruik gemaakt van de laagste schatting (die bij 1 dus). De cijfers die hieruit voortvloeien kunnen als minimum worden beschouwd. Aldus is er een relatie met de opleidingen die beroepsgroepen geacht worden te volgen of in de toekomst moeten gaan volgen, als het tot een aangepast stelsel van opleidingen komt. 38

41 Vervangingsvraag De vervangingsvraag op grond van pensionering op AOW-gerechtigde leeftijd kan worden berekend op basis van de leeftijdsopbouw. Hieronder staan per leeftijdscategorie de aantallen beroepsbeoefenaren vermeld die de komende jaren die pensioengerechtigde leeftijd zullen bereiken. De categorie ouder dan 60 bereikt de pensioengerechtigde leeftijd tussen nu en 7 jaar. Een belangrijk deel van de categorie tussen 50 en 59 jaar bereikt de pensioengerechtigde leeftijd pas na 10 jaar of meer (behalve degenen die op dit moment 56 of 57 zijn). Vraag 3. Leeftijdsopbouw Omrekening naar alle ziekenhuizen in aantal beroepsbeoefenaren - aantallen jonger dan 20 jaar tussen 20 en 29 jaar tussen 30 en 39 jaar tussen 40 en 49 jaar tussen 50 en 59 jaar ouder dan 60 jaar In de enquȇte is ook gevraagd hoe lang functionarissen nog werkzaam willen zijn. Zij hoeven zich immers niet te houden aan de officiële pensioengerechtigde leeftijdsgrenzen. De antwoorden hierop werden omgerekend naar beroepsbeoefenaren (met de door de beroepsgroep erkende opleiding) en neergelegd in de volgende tabel. Vraag 22. Aantal jaren dat men nog werkzaam wil zijn; omrekening naar alle ziekenhuizen - in aantal beroepsbeoefenaren - aantallen minder dan 5 jaar tot 10 jaar tot 20 jaar meer dan 20 jaar Een vergelijking tussen uitstroom op grond van het daadwerkelijk bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd en het aantal jaren dat medewerkers willen werken levert de volgende tabel. Onderin staat het minimum en het maximum aantal medewerkers dat per beroepsgroep moet worden vervangen tussen 2017 en 2027, ofwel de vervangingsvraag voor de komende 10 jaar, in totalen én per jaar. 39

42 VERVANGINGSVRAAG stoppen minder dan vijf jaar vanaf nu HFL KNF LFA jaren dat men nog werkzaam wil zijn [minder dan 5 jaar] pensionering op de officiële leeftijd [nu ouder dan 60 jaar] stoppen tussen 5 en 10 jaar vanaf nu HFL KNF LFA jaren dat men nog werkzaam wil zijn [tussen 5 en 10 jaar vanaf nu] pensionering op de officiële leeftijd [nu tussen 50 en 59 jaar] TUSSEN 2017 EN 2027 HFL KNF LFA minimale vervangingsvraag maximale vervangingsvraag minimaal gemiddeld per jaar maximaal gemiddeld per jaar er is geen directe relatie te leggen met de respectievelijke leeftijden deels nu nog geen 62 en dus over vijf jaar niet pensioengerechtigd deels pensionering méér dan 10 jaar vanaf nu Dekking van de vervangingsvraag In de enquȇte was vraag 44 opgenomen over het aantal personen dat de komende jaren naar verwachting wordt opgeleid. Aan de hand daarvan kan worden bezien in hoeverre de verwachte vervangingsvraag reeds is afgedekt. Dekking van de vervangingsvraag [voor alle Nederlandse ziekenhuizen] HFL KNF LFA aantal personen dat komende jaren zal worden opgeleid aantal personen dat moet worden opgeleid tussen 2017 en 2027 minimaal maximaal min.per jaar max. per jaar De term de komende jaren was in de vraagstelling niet gespecificeerd. Maar kijken we naar het vereiste gemiddelde per jaar, dan wordt de vervangingsvraag van HFL en KNF inmiddels voor de komende vier jaar gedekt en voor LFA de komende 7 jaar; vooropgesteld dat de ziekenhuizen/afdelingen hun plannen ook daadwerkelijk realiseren. Of die plannen worden gehaald is onder meer afhankelijk van het aantal kandidaten dat men kán werven; dat blijkt in toenemende mate problemen op te leveren. Bij vraag 51 en 52 werd aan afdelingsmanagers gevraagd naar de omvang van de actuele vacatures en hoeveel daarvan moeilijk vervulbaar waren. Op dat moment stond 55 FtE aan HFL-formatie, 21 FtE KNF en plusminus 11 FtE LFA-formatie al meer dan drie maanden open. Het aantal personen waarom het hier gaat is niet precies te bepalen, maar is indachtig de omvang van de aanstellingen en het aantal parttime banen groter dan de hier genoemde. Dat kan dus dicht in de buurt komen van de gemiddelde vervangingsbehoefte in enig jaar. De leidinggevenden van afdelingen blijken bij vervanging van medewerkers vooral te zoeken naar kandidaten die reeds zijn opgeleid. Dat mag worden afgeleid uit de ruim 80 procent van de managers die het nietopgeleid-zijn als knelpunt ervaren bij het vervullen van vacatures. Men hengelt in een niet ruim bemeten vijver, gezien de beperkte externe mobiliteit van beroepsbeoefenaren. 40

43 Het feit dat een belangrijk deel van de potentiële kandidaten eerst nog moet worden opgeleid voor betreffende functie wordt eveneens door een groot deel van de leidinggevenden als knelpunt aangevoerd. Het derde belangrijke knelpunt dat bij de vervangingsvraag wordt genoemd is dat zich sowieso te weinig kandidaten aandienen, al of niet opgeleid. De vervangingsvraag in het komend decennium is ongeveer de helft van de totale omvang van de beroepsgroep. Inhaalvraag De inhaalvraag kan bestaan uit de beroepsbeoefenaren die de erkende opleiding nog niet hebben gevolgd. Als deze beroepsbeoefenaren alsnog de opleiding moeten gaan volgen, dan gaat het om de volgende aantallen. OMVANG BEROEPSGROEP en INHAALVRAAG HFL KNF LFA op basis van eerder onderzoek en schattingen van beroepsverenigingen volgens berekeningen met mediaan van aantal beoefenaren per afdeling via berekeningen met gemiddelden van aantal beoefenaren per afdeling inhaal vraag minimaal (2-1) inhaalvraag maximaal (3-1) Zoals gezegd staan of vallen de hier berekende aantallen met een beslissing om medewerkers die geen erkende opleiding hebben gevolgd, maar wel onderzoeken uitvoeren uit het betreffende vakgebied, alsnog op (erkend) te leiden. Bij de inhaalvraag kunnen de moeilijk vervulbare vacatures van dit moment worden opgeteld. Vernieuwingsvraag Bij de vernieuwingsvraag gaat het vooral om de aard van de beroepsuitoefening: moet de beroepsinhoud veranderen omdat er wijzigingen optreden in de patiëntpopulatie en/of de vraag naar zorg? Het is dus eerder een kwalitatief dan een kwantitatief vraagstuk. De veranderingen in de patiëntpopulatie kwamen aan de orde in de vragen 68, 69 en 70 van de enquȇte. De afdelingshoofden verwachten verhoudingsgewijs meer veranderingen in het hartfunctieonderzoek dan in bijvoorbeeld longfunctieonderzoek. De meningen over het onderzoek in de klinische neurofysiologie zijn gelijkelijk verdeeld over degenen die wel en geen inhoudelijke en/of technische veranderingen zien. Een meer diepgaande analyse is nodig van de mogelijk veranderende ziektebeelden, de complexer wordende zorgvraag (doordat ziektebeelden meer in combinatie voorkomen), technologische veranderingen in de zorg en de invloed die dat heeft op de beroepsinhouden en daarmee op de toekomstige opleidingsinhoud en vormen. Eén van de trends die de afdelingshoofden signaleren is dat het werk, meer dan nu het geval is, door beroepsbeoefenaren op HBO niveau gedaan dient te worden (vraag 63). Ook hier geldt dat in het vervolgtraject nader gekeken moet worden wat de achterliggende redenen zijn voor dit signaal, in hoeverre de huidige opleidingstrajecten tot het in de toekomst gewenste niveau leiden en of lager opgeleiden moeten worden vervangen dan wel dat de uitbreidingsvraag vooral met HBO-opgeleiden moet worden ingevuld. 41

44 Uitbreidingsvraag De groei die leidinggevenden van afdelingen verwachten lijkt relatief beperkt. Iets meer dan veertig procent verwacht helemaal géén groeiende formatie. Zestien procent verwacht groei in de formatie voor het KNF onderzoek en iets meer dan 11 procent een groeiende formatie LFA. Voor HFL ligt de groeiverwachtingen beduidend hoger: bijna dertig procent van de afdelingsmanagers voorspelt dat de formatie voor hartfunctieonderzoek gaat groeien. De omvang van die groei in FtE of medewerkers laat zich moeilijk vaststellen. Het zal toch minimaal met eenzelfde percentage stijgen als de algehele zorgvraag, vooropgesteld dat de verdeling over het zorgaanbod vergelijkbaar is met de actuele. De aard van de zorgvragen verandert echter (meer complexe, samengestelde, ziektebeelden bijvoorbeeld) en dit kan de groei van bepaalde vormen van diagnostiek doen toenemen. Kwantitatief is dat hier en nu niet in beeld te brengen. Totale arbeids- en opleidingsmarkt In onderstaande tabel zijn de gegevens over de vervangings-, inhaal-, uitbreidings- en vernieuwingsvraag samengevoegd. Over de uitbreidings- en vernieuwingsvraag is kwantitatief op dit moment nog weinig te zeggen. 42