Jaarverslag 2007 Adviescommissie Toerisme en Recreatie

Transcriptie

1 Jaarverslag 2007 Adviescommissie Toerisme en Recreatie

2 1

3 INHOUD pagina VOORWOORD VOORZITTER 3 HOOFDSTUK 1 INLEIDING 4 HOOFDSTUK 2 TAAK EN SAMENSTELLING 4 HOOFDSTUK 3 TOETSINGSCRITERIA 5 HOOFDSTUK 4 ADVIESAANVRAGEN HOOFDSTUK 5 EVALUATIE Kwaliteit aangeleverde stukken door gemeenten Alternatieve locaties Compensatie van natuurwaarden Duur behandeling adviesaanvragen Verouderde bestemmingsplannen Golfbanen Breed spectrum Aanduiding GHS Aspect legalisatie 12 HOOFDSTUK 6 AANBEVELINGEN Rol en betrokkenheid gemeenten Gebruik van inventarisatieformulier 13 BIJLAGE 1 Handreiking bij het toetsingskader Adviescommissie Toerisme en Recreatie BIJLAGE 2 Overzicht Adviesaanvragen 2007 BIJLAGE 3 Provinciale kaart spreiding adviesaanvragen 2003, 2004, 2005,2006 en

4 VOORWOORD Het vijfde jaarverslag van de Adviescommissie Toerisme en Recreatie dat u nu voor u heeft laat zien dat de trend van de voorgaande jaren wordt doorgezet en zelfs meer dan dat. Kwamen er in aanvragen bij de commissie binnen, in 2007 was dat aantal gestegen tot 33. Vóór het verstrijken van het jaar 2007 waren vanaf onze start als commissie 133 aanvragen om advies bij de commissie binnengekomen. Van de 68 gemeenten in Brabant hebben inmiddels 33 gemeenten één of meer adviesaanvragen bij de commissie ingediend. Ook het afgelopen jaar konden veel plannen van een positief advies worden voorzien, al was het vaak nodig aan ondernemer of gemeentebestuur extra aanbevelingen aan te reiken om een in de ogen van de commissie kwalitatief goede planontwikkeling te waarborgen. De commissie laat de verantwoordelijkheid voor het al dan niet overnemen van deze adviezen bij de gemeente. In een latere fase van de planvorming kan ook het provinciaal bestuur vanuit haar verantwoordelijkheid de gemeente daar nog op aanspreken. In het verslagjaar 2007 is de discussie gestart over de verzelfstandiging van de commissie mede in het perspectief van de nwro die op 1 juli 2008 van kracht wordt. De taakopdracht door het provinciaal bestuur blijft daarbij dezelfde. Voor de werkwijze van de commissie heeft dit in 2007 geen consequenties gehad. Wel heeft reeds een fysieke verhuizing van het secretariaat plaats gevonden naar Tilburg. Het verslagjaar was verder bijzonder vanwege een verzoek van de gemeente Bergeijk om te adviseren over drie golfbaaninitiatieven in de gemeente. De commissie heeft dat verzoek met instemming van het provinciaal bestuur aanvaard en daarover advies uitgebracht in januari College van B&W en gemeenteraad van Bergeijk hebben het advies van de commissie overgenomen. Ook dit jaar werden aan de commissie adviesaanvragen voorgelegd voor initiatieven waar zij geen toetsingsbevoegdheid heeft. In de komende tijd zal helder moeten worden welke gevolgen er voor het functioneren van de commissie zijn te verwachten als gevolg van de invoering van de nieuwe Wet Ruimtelijke Ordening per 1 juli Tenslotte is de adviescommissie in het verslagjaar naar de wens van het provinciaal bestuur formeel ondergebracht bij de Stichting Advisering Buitengebied.. Ook naar aanleiding van dit jaarverslag zijn vragen en/of opmerkingen welkom. Mr. L.J.Meiresonne, voorzitter 3

5 HOOFDSTUK 1 INLEIDING De Adviescommissie Toerisme en Recreatie, die inmiddels vijf jaar werkzaam is, werd in december 2002 door de Gedeputeerde Staten van Noord Brabant ingesteld met als taak advies uit te brengen aan gemeentebesturen over uitbreiding en/of nieuwvestiging van dagen verblijfsrecreatiebedrijven in de GHS en in de AHS-landschap. Dit vijfde jaarverslag dient ter verslaglegging aan het College van Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant en als interne evaluatie voor de commissie zelf. Verder dient dit evaluerende verslag als informatiebron voor gemeenten om duidelijk te maken hoe de Adviescommissie tot een gewogen oordeel komt. Gemeenten kunnen daar kennis aan ontlenen voor het formuleren van adviesaanvragen. In het verslagjaar heeft het college van Gedeputeerde Staten besloten de commissie te verzelfstandigen en onder te brengen bij de Stichting Advisering Buitengebied te Tilburg. De taakopdracht aan en de werkwijze van de commissie blijven ongewijzigd. De notariële acte zal in het jaar 2008 worden verleden. De wijziging wordt mede ingegeven door de nwro die 1 juli 2008 van kracht wordt. De taakopdracht is tot nu toe vervat in het streekplan; daarvoor komt op 1 juli de Interim Structuurvisie in de plaats; de tekst uit het streekplan gaat ongewijzigd over. De toekomst zal uitwijzen of gemeentebesturen op dezelfde wijze als tot nu toe een beroep op de commissie zullen blijven doen om plannen op duurzame kwaliteitsverbetering te laten toetsen. HOOFDSTUK 2 TAAK EN SAMENSTELLING In het instellingsbesluit is door het College van GS aan de commissie de volgende taak opgedragen: Het toetsen van integrale bedrijfsplannen (ten behoeve van de besluitvorming over het ruimtelijke plan) voor uitbreiding van bestaande toeristisch-recreatieve bedrijven en voor nieuwe locaties van toeristisch-recreatieve bedrijven in de GHS en de AHSlandschap, aan criteria in paragraaf van het Streekplan 2002 van de Provincie Noord Brabant, en daarover te adviseren. Het is de bedoeling dat de gemeente de adviesaanvraag indient voorafgaand aan de vaststelling van een ruimtelijk plan (bijv. nieuw bestemmingsplan, herziening van een bestemmingsplan, procedure artikel 19 WRO), zodat verbeteringen op basis van dit advies kunnen worden doorgevoerd. De commissie bestaat uit deskundigen op het terrein van toerisme en recreatie (markt- en bedrijfseconomische aspecten), van natuur en landschap, alsmede van ruimtelijke ordening/vormgevingsaspecten. Voor een vlotte voortgang van de werkzaamheden zijn er per discipline plaatsvervangers. Voor de voorzitter is geen plaatsvervanger aangewezen. In het jaar 2007 maakten de volgende leden op persoonlijke titel deel uit van de commissie: De heer mr. L.J. Meiresonne te Zoetermeer onafhankelijk voorzitter Mevr. drs. A. Spierings te Vught (lid) natuur en landschap De heer R. de Jong te Mürringen, België (lid) toerisme en recreatie De heer M. Bom te s-hertogenbosch (lid) ruimtelijke ordening Mevr. drs. V. A.M. Buckens (tot ) provincie Noord-Brabant De heer drs. J.H.A.M. Jansen, secretaris (vanaf ) provincie Noord-Brabant 4

6 Plaatsvervangende leden: De heer drs. L. Hilgers te Goirle De heer F. van Rooij te Sint Oedenrode De heer ir. J.H.J. Stohr te s-hertogenbosch natuur en landschap toerisme en recreatie ruimtelijke ordening HOOFDSTUK 3 TOETSINGSCRITERIA De taak van de commissie is het toetsen van plannen van recreatiebedrijven aan een aantal in het streekplan geformuleerde criteria. In dit hoofdstuk wordt kort uiteengezet op basis waarvan de commissie een advies uitbrengt. Per situatie (nieuw of bestaand, in de GHS en/of AHS-landschap) bestaan er verschillende toetsingscriteria. In de handreiking bij het toetsingskader adviescommissie Toerisme en Recreatie (zie bijlage 1) is na te lezen welke criteria in welke situatie gelden. Hieronder worden alle criteria kort weergegeven. - De uitbreiding is onderdeel van een kwaliteitsverbetering die op korte of langere termijn noodzakelijk is voor de continuïteit van het bedrijf. - De mogelijkheden om tot kwaliteitsverbetering te komen zonder uitbreiding dit wil zeggen: door inbreiding en herstructurering van de recreatieve voorzieningen - zijn uitgeput. - De uitbreiding en de uitstralingseffecten daarvan mogen de draagkracht van het betrokken gebied niet overschrijden. - De uitbreiding moet leiden tot verrijking van het toeristische product in de streek. - De toetsing aan het criterium dat het functioneren van de ecologische verbinding dient voorop te staan. - In de AHS-landschap, subzone leefgebied dassen, moet de rust bij de dassenburchten worden veiliggesteld. - De adviescommissie toetst de beplantingsplannen voor landschapscampings en andere nieuwe verblijfsrecreatiebedrijven. - Bij nieuwvestiging van bedrijven wordt ook de bedrijfseconomische haalbaarheid getoetst. Hieronder wordt voor een aantal criteria kort uiteengezet hoe de adviescommissie de criteria interpreteert. Kwaliteitsverbetering en continuïteit Het is aan de ondernemer zelf om een onderbouwing te geven van de noodzaak van de kwaliteitsverbeterende maatregelen én van de daarmee samenhangende ruimtevraag. Dit houdt dus ook in dat aangetoond moet worden dat de mogelijkheden om tot kwaliteitsverbetering te komen zonder uitbreiding dat wil zeggen: door inbreiding en herstructurering van de recreatieve voorzieningen zijn uitgeput. Kwaliteitsverbetering ten behoeve van de continuïteit van een bedrijf is aan de orde wanneer duidelijk is dat op korte dan wel op lange termijn de duurzame voortzetting van het bedrijf afhankelijk is van uitvoering van het voorgelegde plan. Voor een goede advisering dient de commissie daarom ook inzicht te worden gegeven in de bedrijfseconomische gegevens van het bedrijf. 5

7 Verrijking toeristisch product in de regio Productvernieuwing betekent dat de plannen bijdragen aan een kwaliteitsverbetering of differentiatie van het product op bedrijfsniveau, dan wel dat zij kunnen leiden tot het aantrekken van nieuwe of aanvullende doelgroepen. Kwaliteitsverbetering of productvernieuwing moet behalve voor het eigen bedrijf bij voorkeur ook leiden tot verrijking van het toeristisch-recreatieve product in de regio. Verrijking betekent dat het product iets toevoegt aan het bestaande toeristisch-recreatieve aanbod in de regio, waarbij de huidige positie van het bedrijf in het regionale toeristisch-recreatieve aanbod wordt meegewogen. Draagkracht betrokken gebied In het streekplan is opgenomen dat het criterium de draagkracht van het betrokken gebied mag niet worden overschreden duidelijk maakt dat een uitbreiding, hoezeer ook noodzakelijk voor het voortbestaan van een bedrijf, niet in alle gevallen toelaatbaar is. De draagkracht van het gebied mag niet worden overschreden, ofwel: de uitbreiding en de uitstralingseffecten daarvan mogen niet ten koste gaan van wezenlijke natuur- en landschapswaarden in het betrokken gebied. Verder is in het streekplan opgenomen dat het aantal gevallen waarin de draagkracht zal worden overschreden naar verwachting slechts beperkt is. Voor de draagkracht van een gebied geldt dat bij de beoordeling van dit aspect sprake is van maatwerk. Wat een gebied aan kan qua recreatieve druk verschilt per natuurtype, maar hangt evenzeer samen met de aard van het recreatieve object en de uitstralingseffecten ervan. In algemene zin geldt dat de uitbreiding of nieuwvestiging aantoonbaar geen achteruitgang van wezenlijke actuele en potentiële natuur- en landschapswaarden tot gevolg mag hebben en dat vast moet staan dat ook in de toekomst de duurzaamheid van deze waarden niet onder druk komt te staan. Voor de beoordeling van de ondernemingsplannen op het natuuraspect is een bepaalde feitelijke basisinformatie nodig, waarbij het primair gaat om de bestaande natuur- en landschapswaarden en de status ervan. Gedacht moet hierbij worden aan informatie over: - de status van de locatie in relatie tot het streekplan - de status van de locatie in relatie tot de Flora en Faunawet; - de status van de locatie in relatie tot de Vogel- en Habitatrichtlijn; - de status van de locatie in relatie tot de Natuurbeschermingswet; - de aanwezigheid van rode-lijst soorten; - de status van de locatie in relatie tot de EHS (natuurdoelen). De consequentie van de status van de locatie in relatie tot bepaalde wetgeving zal bij de beoordeling van het plan aan de orde moeten komen. Beplantingsplan Voor het beoordelen van het beplantingsplan is het naar het oordeel van de commissie nodig inzicht te krijgen in de wijze waarop het te beoordelen plan inspeelt op de landschappelijke omgevingskwaliteiten. Het door de gemeente benoemen en aanreiken van een duiding van die kwaliteiten is noodzakelijk om te kunnen beoordelen hoe het nieuwe plan zich gedraagt in de omgeving. 6

8 HOOFDSTUK 4 ADVIESAANVRAGEN 2007 Na ontvangst van de adviesaanvragen wordt allereerst beoordeeld of de aangeleverde stukken compleet zijn. Indien dit zo is volgt er altijd een bedrijfsbezoek van de commissie aan het betreffende bedrijf. In een aantal gevallen blijkt tijdens dit bezoek dat er meer, dan wel beter onderbouwde informatie nodig is dan wel dat het plan aanpassing behoeft. Deze nieuwe informatie moet dan zo spoedig mogelijk moet worden nagestuurd. Daarna bespreekt de commissie het project en formuleert zij haar advies. In 2007 zijn in totaal 33 1 adviesaanvragen binnengekomen. Van deze 33 waren er bij de afsluiting van het jaar 2007 nog 6 in behandeling, waarvoor nog gewacht werd op nadere aanvullende informatie van gemeente en/of ondernemer. Ook zijn per die datum nog 4 adviesaanvragen uit 2006 in behandeling. Verder zijn er 2 aanvragen niet in behandeling genomen, omdat deze plannen niet in de streekplanzones liggen waar de commissie over oordeelt, danwel bij een eerste toets in strijd waren met het streekplan. Twee aanvragen werden ingetrokken. In drie gevallen is negatief geadviseerd (2 over 2007 en 1 over 2006). In 2007 werd één maal gedeeltelijk negatief geadviseerd. In totaal zijn er in adviezen door de Adviescommissie uitgebracht. Het betreffen 23 adviezen van aanvragen die in 2007 waren ingediend en 1 adviesaanvraag uit Er zitten nog 4 adviezen uit 2006 in de pijplijn 2. Uit 2007 zijn 6 aanvragen doorgeschoven naar 2008 omdat de gewenste aanvullende informatie door gemeenten en/of ondernemers niet tijdig werd aangeleverd, dan wel dat sprake was van een verandering in de planvorming. Van 2 van de 22 gevallen waarover advies is uitgebracht in 2007, was het advies negatief (waarvan in één geval gedeeltelijk negatief). In de andere gevallen was het advies positief, soms onder voorwaarden of met meer of minder dwingende aanbevelingen. In totaal heeft de Adviescommissie 25 3 bedrijfsbezoeken afgelegd. In onderstaande tabel zijn een aantal gegevens samengevat. Tabel 1 Overzicht adviesaanvragen 2007 aantal Binnengekomen adviesaanvragen 33 Uitgebrachte adviezen in Niet bevoegd 2 Ingetrokken 2 In behandeling/wachten op nadere info 10 4 Aantal bedrijfsbezoeken 25 1 Het advies mbt de golfbanen in Bergeijk betrof drie aanvragen. 2 Noot secretaris: begin 2008 is over deze vier aanvragen geadviseerd. 3 In het geval van de golfbanen in Bergeijk ging het om drie bedrijfsbezoeken. 4 Vier dossiers uit 2006 (noot secretaris: inmiddels, kalenderjaar 2008,geadviseerd) en 6 dossiers uit

9 Spreiding 5 In bijlage 2 is een korte beschrijving van de binnengekomen adviesaanvragen in 2007 opgenomen. In bijlage 3 is een kaartje van Brabant opgenomen waarop de regionale spreiding van adviesaanvragen in de jaren 2003 tot en met 2007 is weergegeven. Het valt op dat de meeste adviesaanvragen, ook in 2007, afkomstig zijn uit Oost-Brabant (27). Midden Brabant scoorde met een aantal van 2 beduidend lager. Het aantal aanvragen uit West- Brabant bedroeg 3. Ten opzichte van de voorgaande jaren is dit voor west- Brabant een geringe stijging, zij het dat het bij de aanvragen niet om nieuwe gemeenten ging. Bij afsluiting van het jaar 2007 waren nog 10 aanvragen in behandeling. Dat had te maken met onder meer: - het ontbreken van een beplantingsplan (2x) - onvolkomenheden in het bedrijfsplan (4x) - gewijzigde planvorming bij de ondernemer (1x) - onduidelijkheid over de natuurgegevens (3x) - onvolledigheid over de gehele breedte (1x) - intern besluitvormingsproces gemeente (3x). Tabel 2 Kerngegevens adviesaanvragen Totaal Adviesaanvragen Uitgebrachte adviezen Geen uitgebracht advies Principe-uitspraken Wachten op nadere info Aantal bedrijfsbezoeken Zie Bijlage 2 6 In dit getal is opgenomen de drievoudige adviesaanvraag van de gemeente Bergeijk over golfbanen. 7 Het betreft de aanvraag van de gemeente Boekel voor een paintballterrein 8

10 Van de 68 gemeenten in Brabant hebben inmiddels 33 gemeenten een of meerdere adviesaanvragen ingediend bij de Adviescommissie 9

11 HOOFDSTUK 5 EVALUATIE 2007 In dit hoofdstuk vindt u een overzicht van de ervaringen die de commissie in het afgelopen jaar heeft opgedaan bij het behandelen en beoordelen van de verschillende adviesaanvragen. 5.1 Kwaliteit aangeleverde stukken door gemeenten De kwaliteit van de door ondernemer en gemeente ingediende achtergrondinformatie over de verbeterplannen is verschillend. De commissie constateert dat er nogal wat gemeentebesturen zijn die zich niet overmatig inspannen om de ondernemer goed te begeleiden op zijn tocht door de ambtelijke hiërarchie. De commissie ontmoet nogal wat ondernemers die van de gemeente graag meer advies, begeleiding en steun zouden willen krijgen. Het komt naar de mening van de commissie ook te vaak voor dat de ruimtelijke (rechts)positie van de onderneming onduidelijk is, dan wel dat er discrepantie bestaat tussen streekplan, bestemmingsplan en de feitelijke situatie ter plaatse. De kwaliteit van de betreffende ambtenaren (zowel RO als R&T) verschilt per gemeente vrij sterk. Dat betekent dat de commissie regelmatig teleurgesteld is over de kwaliteiten van de gemeentelijke inbreng bij het bedrijfsbezoek. 5.2 Alternatieve locaties Volgens het streekplan dienen bij uitbreidingsplannen van bestaande toeristisch-recreatieve bedrijven in de GHS en AHS-landschap, alternatieve locaties buiten het kwetsbare gebied onderzocht te worden. De toets van dit onderzoek wordt uitgevoerd door de provincie en behoort niet tot de taken van de adviescommissie. De commissie heeft formeel niet de bevoegdheid om hier een oordeel over uit te spreken. Toch speelt de aanwezigheid van alternatieve locaties een rol bij de toetsing van de commissie. Wanneer minder kwetsbare alternatieven aanwezig lijken te zijn, zal de commissie extra aandacht vragen voor onderzoek daarnaar, zeker als dit voor natuur en landschap positiever is. 5.3 Compensatie van natuurwaarden Het inhoudelijk toetsen van het plan op het onderdeel compensatie van natuurwaarden behoort net als het voorgaande onderwerp niet tot de taken van de commissie. Indien echter bij een adviesaanvraag een compensatieplan ontbreekt, zal de commissie dit signaleren. De aan een dergelijk plan verbonden kosten hebben immers gevolgen voor de economische paragraaf en daarmee voor de levensvatbaarheid van het initiatief. 5.4 Duur behandeling adviesaanvragen De adviescommissie spant zich in om uiterlijk zes weken na het werkbezoek advies uit te brengen. In de praktijk wordt deze termijn niet altijd gehaald. Regelmatig blijkt dat er onvoldoende informatie wordt aangeleverd om tot een goede beoordeling van de aanvraag te kunnen komen. De nalevering van noodzakelijke informatie zorgt dan voor onnodige vertraging van de behandeling van de adviesaanvraag. De aanpassing van het gehanteerde inventarisatieformulier enkele jaren geleden, heeft een positief effect gehad op de volledigheid van de aan te leveren informatie. De vergaderfrequentie van de adviescommissie (elke vier weken) is niet van negatieve invloed geweest op de langere looptijd van een aantal adviezen. Indien noodzakelijk wordt de vergaderfrequentie aangepast aan het aantal te behandelen aanvragen. Dat is het geval geweest in In de maanden november en december werd bijna wekelijks vergaderd. De complexiteit van een aantal plannen was daaraan debet, maar ook het resultaat van een 10

12 doelgericht rappel van de commissie richting gemeenten om de door de commissie verzochte aanvullende informatie aan te leveren om de advisering te kunnen hervatten. 5.5 Verouderde bestemmingsplannen Gemeenten zijn wettelijk verplicht om hun bestemmingsplannen in het buitengebied iedere tien jaar te herzien. Het is aan de vergunningsverlenende instantie om als hoeder van die wettelijke vereisten op te treden. De commissie zal wel in voorkomende gevallen in haar advies het ouderdomaspect van het bestemmingsplan vermelden. 5.6 Golfbanen Op 24 september 2007 besloot de gemeenteraad van Bergeijk het college van B&W opdracht te geven aan onze commissie, te adviseren over de vraag hoe te besluiten over drie ingediende initiatieven tot het ontwikkelen van een golfbaan op haar grondgebied. De commissie werd gevraagd in het advies aandacht te besteden aan: 1. de vraag naar de wenselijkheid om in Bergeijk een of meer golfbanen aan te leggen en 2. de volgorde waarin aan de verschillende initiatieven de voorkeur gegeven zou moeten worden. Het adviseren over golfbaanprojecten behoort volgens het streekplan normaliter niet tot de taak van de commissie. Daarom is in dit specifieke geval overleg gevoerd met de gedeputeerde de heer P. Rüpp, die graag akkoord ging met deze incidentele afwijking van de gebruikelijke gang van zaken. De commissie heeft overigens geadviseerd met in acht neming van de toetsingscriteria uit het streekplan, zoals die ook voor het normale werk van de commissie gelden. De commissie op werkbezoek 11

13 5.7 Breed spectrum Ook in 2007 was de breedte van de initiatieven die aan de commissie ter toetsing werden voorgelegd zeer ruim. In onderstaand schema is een overzicht opgenomen voor welke typen van bedrijven in 2007 een adviesaanvraag is ingediend. Soort bedrijf Camping 9 Groepsaccommodatie 4 Kampeerboerderij 1 Bed & Breakfast 5 Recreatiepark 2 Bungalowpark 2 Visvijvers 1 Hotel-restaurant 1 Overige dagrecreatie 7 Uit het overzicht blijkt dat het merendeel van de adviesaanvragen betrekking heeft op verblijfsrecreatie, waarbij de categorie camping de boventoon voert. Onder de categorie overige dagrecreatie vallen initiatieven zoals een beeldentuin, een uitkijktoren, een schietsportcentrum, een museum, een paintballterrein, boerengolf,een ijsboerderij en een recreatiepaviljoen. 5.8 Aanduiding GHS Wanneer de commissie bij een bestaand recreatiebedrijf de GHS aanduiding van het Streekplan niet kan rijmen met de feitelijke situatie in het veld., hanteert zij haar eigen interpretatie, gebaseerd op het vigerende bestemmingsplan. 5.9 Aspect legalisatie Wanneer een te toetsen locatie geen toeristisch recreatieve bestemming heeft in het vigerende bestemmingsplan toetst de commissie het plan alsof de illegale situatie nog niet bestaat. De toetsing vindt dan plaats aan de hand van de gestelde criteria in het streekplan. 12

14 HOOFDSTUK 6 AANBEVELINGEN 6.1 Rol en betrokkenheid gemeenten De commissie beveelt gemeentebesturen aan meer tijd en energie te steken in het deskundig begeleiden van ondernemers die kwaliteitsverbeteringsplannen willen indienen. Wanneer een gemeente toeristische en recreatieve impulsen wil geven aan regionale economische ontwikkelingen, dan dient zij zich te realiseren dat een effectief samenspel met het lokale en regionale bedrijfsleven nodig is. De commissie beveelt verder aan om na het in ontvangst nemen van het advies van de Adviescommissie met voortvarendheid de (ruimtelijke) vervolgprocedure te starten, dan wel voort te zetten. 6.2 Gebruik van inventarisatieformulier Eind 2005 is een checklist voor gemeenten en ondernemers opgesteld om met behulp hiervan alle relevante informatie te kunnen aanleveren aan de commissie. Gebleken is dat dit formulier voor zowel de ondernemer als de gemeente duidelijkheid schept wie wat moet aanleveren. De commissie beveelt aan dat alle gemeenten van dit formulier gebruik maken. De formulieren zijn digitaal op te vragen bij de secretaris van de commissie. 13

15 BIJLAGE 1 Handreiking bij het toetsingskader Adviescommissie Toerisme en Recreatie I. Inleiding In het streekplan 2002 is opgenomen dat er een onafhankelijke adviescommissie wordt ingesteld, waarin zowel deskundigen op het terrein van toerisme en recreatie, van natuur en landschap, alsmede op het terrein van de ruimtelijke ordening zitting hebben. Deze adviescommissie moet plannen van recreatiebedrijven toetsen aan een aantal geformuleerde criteria in het streekplan. Hieronder is aangegeven in welke situaties de adviescommissie haar toetsing, zoals opgenomen in het streekplan, moet uitvoeren: 1. Uitbreiding van bestaande verblijfs- en dagrecreatieve voorzieningen in de GHS. 2. Uitbreiding van een recreatieverblijf en nieuwe locaties voor verblijfsrecreatie nabij en in een ecologische verbindingszone. 3. Uitbreiding van bestaande verblijfs- en dagrecreatieve voorzieningen in de AHS-landschap. 4. Nieuwe locaties voor verblijfsrecreatie in de GHS en de AHS-landschap. 5. Nieuwe locaties voor dagrecreatie in de GHS en AHS-landschap. Per situatie dient de adviescommissie de plannen aan verschillende criteria te toetsen. Dit is beschreven in het streekplan. Hieronder is per situatie aangegeven welke toetsingscriteria volgens het streekplan gelden. In tabel 1 en 2 is dit schematisch weergegeven. Situatie 1 De criteria waaraan de adviescommissie moet toetsen in geval van situatie 1 zijn: - de uitbreiding is onderdeel van een kwaliteitsverbetering die op korte of langere termijn noodzakelijk is voor de continuïteit van het bedrijf (a); - de mogelijkheden om tot kwaliteitsverbetering te komen zonder uitbreiding dit wil zeggen: door inbreiding en herstructurering van de recreatieve voorzieningen - zijn uitgeput (b); - de uitbreiding en de uitstralingseffecten daarvan mogen de draagkracht van het betrokken gebied niet overschrijden (c); - de uitbreiding moet leiden tot verrijking van het toeristisch product in de streek (d). Situatie 2 Voor situatie 2 dient de adviescommissie het volgende criterium te toetsen: - De toetsing aan het criterium dat het functioneren van de ecologische verbinding voorop staat. Situatie 3 Voor situatie 3 dient de adviescommissie te toetsen op de volgende criteria: - de uitbreiding is onderdeel van een kwaliteitsverbetering die op korte of langere termijn noodzakelijk is voor de continuïteit van het bedrijf (a); - de mogelijkheden om tot kwaliteitsverbetering te komen zonder uitbreiding dit wil zeggen: door inbreiding en herstructurering van de recreatieve voorzieningen - zijn uitgeput (b); - de uitbreiding en de uitstralingseffecten daarvan mogen de draagkracht van het betrokken gebied niet overschrijden (c); 14

16 - in de AHS-landschap, subzone leefgebied dassen, moet de rust bij de dassenburchten worden veiliggesteld. Situatie 4 Voor situatie 4 zijn de volgende criteria aan de orde: - de bedrijfseconomische haalbaarheid van de nieuwvestiging dient voor de korte of langere termijn te worden aangetoond; - de nieuwe locatie voor verblijfsrecreatie en de uitstralingseffecten daarvan mogen de draagkracht van het betrokken gebied niet overschrijden (c); - de nieuwe locatie voor verblijfsrecreatie moet leiden tot verrijking van het toeristisch product in de streek (d); - de adviescommissie moet de beplantingsplannen voor landschapscampings en andere nieuwe verblijfsrecreatiebedrijven toetsen; - het functioneren van de ecologische verbindingszone voorop staat. Situatie 5 Voor situatie 5 zijn de volgende criteria aan de orde: - de bedrijfseconomische haalbaarheid van de nieuwvestiging dient voor de korte of langere termijn te worden aangetoond; - de nieuwe locatie voor dagrecreatie en de uitstralingseffecten daarvan mogen de draagkracht van het betrokken gebied niet overschrijden (c); - de nieuwe locatie voor dagrecreatie moet leiden tot verrijking van het toeristisch product in de streek (d). II. Doel notitie Bovengenoemde toetsingscriteria zijn vastgelegd in het streekplan. Deze notitie heeft tot doel om een nadere handreiking te bieden bij de criteria waaraan de adviescommissie moet toetsen. De handreiking biedt handvatten om de gestelde criteria in het streekplan praktisch toe te passen. De handreiking gaat met name in op de volgende belangrijkste toetsingscriteria: - De uitbreiding is onderdeel van een kwaliteitsverbetering die op korte of langere termijn noodzakelijk is voor de continuïteit van het bedrijf (a) - De mogelijkheden om tot kwaliteitsverbetering te komen zonder uitbreiding dit wil zeggen: door inbreiding en herstructurering van de recreatieve voorzieningen - zijn uitgeput (b) - De uitbreiding en de uitstralingseffecten daarvan mogen de draagkracht van het betrokken gebied niet overschrijden (c) - De uitbreiding moet leiden tot verrijking van het toeristisch product in de streek (d). III. Toetsingskader kwaliteitsverbetering (a,b) en verrijking van het toeristisch product in de regio (d). Algemeen kan worden gesteld dat een ondernemingsplan idealiter minimaal een horizon zou moeten hebben van 5 jaar, met een doorkijk naar de langere termijn, om een goede beoordeling te kunnen maken. Inzicht in de aard van de uitbreiding in relatie tot de omvang van het bedrijf is een onderdeel van zo n plan. Kwaliteitsverbetering Kwaliteitsverbeterende maatregelen zijn in de eerste plaats nodig om een toekomstig functioneren van het huidige recreatiebedrijf mogelijk te maken. Dit kunnen maatregelen zijn die de overheid wenst (bijv. 15

17 bepaalde richtlijn voor landschappelijke inpassing). Maar het zijn met name maatregelen die leiden tot hogere waardering van de gasten en/of nodig zijn om te voldoen aan hogere normen (bijv. classificatienormen). Beide typen maatregelen kunnen ruimte vragen en zo tot de noodzaak van uitbreiding van het bedrijf leiden. Het is aan de ondernemer zelf om een onderbouwing te geven van de noodzaak van de kwaliteitsverbeterende maatregel én van de daarmee samenhangende ruimtevraag (zowel op het eigen terrein als daarbuiten). Dit houdt dus ook in dat aangetoond moet worden dat de mogelijkheden om tot kwaliteitsverbetering te komen zonder uitbreiding dit wil zeggen: door inbreiding en herstructurering van de recreatieve voorzieningen zijn uitgeput. Kwaliteitsverbetering ten behoeve van de continuïteit van een bedrijf is aan de orde wanneer op korte dan wel op lange termijn (voor de duurzame voortzetting van het bedrijf) duidelijk is dat uitvoering van het plan nodig is. Bij de afweging over kwaliteitsverbetering dient ook meegenomen te worden wat de risico s zijn als er geen maatregelen worden genomen. In sommige situaties kan het achterwege blijven hiervan leiden tot een verdere verpaupering van bedrijven en is de kans op permanente bewoning en uitponding steeds groter. Uitwerking van het bovenstaande leidt tot de volgende voorbeelden van maatregelen, die bij de beoordeling van de plannen onder meer een rol kunnen spelen: - Maatregelen op gebied van gezondheid en veiligheid; - Ruimte voor akoestische maatregelen; - Ruimte voor milieumaatregelen (afval, energie, water); - Collectieve ruimte (sport, spel, centrumvoorzieningen); - Exclusieve, individuele ruimte (standplaatsgrootte); - Ruimte voor parkeermogelijkheid/verbetering ontsluiting (intern en extern); - Aanpassing in kader van seizoensverlenging; - Aanpassing, die leidt tot een van het overige aanbod in de regio wezenlijk onderscheidend productaanbod doorgaans gericht op specifieke doelgroepen; - Maatregelen waarbij ondernemers samenwerken (ketensamenwerking); - Maatregelen, die andere doelstellingen versterken (bijvoorbeeld mobiliteitsbeperking, deelname aan milieubarometer, vergroting aanbod elk-weer-voorzieningen, innovatie, werkgelegenheid); - De aanwezigheid van een bedrijfsnatuurplan; - Maatregelen, al dan niet in samenwerking met derden, zoals gemeenten en terreinbeherende instanties, die bijdragen aan verhoging van de omgevingskwaliteiten van het betrokken gebied/regio, zoals verbetering van de landschappelijke inpassing, meer natuur- en landschappelijke waarde (bijv. bosaanplant). Verrijking toeristisch product in de regio Productvernieuwing betekent dat de plannen bijdragen aan enerzijds een differentiatie van het product van het recreatiebedrijf zelf (voegt duidelijk iets nieuws toe aan het bedrijf zoals nieuwe accommodatievormen, conceptverandering/-verbreding centrum voorzieningen, toepassing innovatieve maatregelen). Anderzijds kan productvernieuwing leiden tot nieuwe/aanvullende doelgroepen. Productvernieuwing moet behalve voor het eigen bedrijf ook leiden tot verrijking van het toeristischrecreatieve product in een regio. Verrijking betekent dat het plan iets toevoegt aan het aanbod van toerisme en recreatie in de regio (passend binnen kansrijke recreatiemilieus). Daarbij moet rekening gehouden worden dat het niet ten koste gaat van andere zeer belangrijke recreatiemilieus. Van belang is ook om mee te nemen de huidige positie van het bedrijf in het regionale toeristisch-recreatieve product. Soms hebben bedrijven een toegevoegde waarde voor de regio, dat versterking van deze basis een (blijvende) verrijking voor de regio betekent. 16

18 Voor de beoordeling of een plan bijdraagt aan de verrijking van het toeristisch product in de regio kunnen de reconstructieplannen, die gemaakt worden in het kader van de Reconstructie Zandgronden, en het provinciaal beleidskader Toerisme en Recreatie (Ont)Spannend Brabant een hulpmiddel zijn. IV. Toetsingskader de uitbreiding en de uitstralingseffecten daarvan mogen de draagkracht van het betrokken gebied niet overschrijden (c) In het streekplan is opgenomen dat het criterium draagkracht betrokken gebied niet overschrijden duidelijk maakt dat een uitbreiding, hoezeer ook noodzakelijk voor het voortbestaan van een bedrijf, niet in alle gevallen toelaatbaar is. De draagkracht van het gebied mag niet worden overschreden, ofwel: de uitbreiding en de uitstralingseffecten daarvan mogen niet ten koste gaan van wezenlijke natuur- en landschapswaarden in het betrokken gebied. Verder is in het streekplan opgenomen dat het aantal gevallen waarin de draagkracht wordt overschreden naar verwachting slechts beperkt zijn. Het draagkrachtcriterium is van toepassing op de toetsing van uitbreiding van bestaande recreatieve bedrijven die zijn gelegen in de GHS en waarvoor niet direct verplaatsing naar minder gevoelige plekken wordt nagestreefd. De toets geldt ook bij nieuwe locaties van recreatiebedrijven in de GHS. Daarnaast moet bij een uitbreiding van bestaande bedrijven en bij nieuwvestiging van bedrijven in de AHS-landschap eveneens op basis van dit criterium worden getoetst (zie hiervoor ook hoofdstuk I). Voor de draagkracht van een gebied geldt dat bij de beoordeling van dit aspect sprake is van maatwerk. Hetgeen een gebied aan kan qua recreatieve druk verschilt per natuurtype maar hangt evenzeer samen met de aard van het recreatieve object en de uitstralingseffecten. In algemene zin geldt dat de uitbreiding of nieuwvestiging aantoonbaar geen achteruitgang van wezenlijke actuele en potentiële natuur- en landschapswaarden tot gevolg mag hebben en dat vast moet staan dat ook in de toekomst de duurzaamheid van deze waarden niet onder druk komt te staan. Om tot een goede inschatting te komen van de draagkracht van een gebied is een aantal aspecten te onderscheiden waar naar gekeken zou moeten worden. Samen zijn ze bepalend voor hetgeen een gebied, soortengroep of soort kan hebben. Voor de beoordeling van de ondernemingsplannen is een bepaalde feitelijke basisinformatie nodig. Hierbij moet gedacht worden aan informatie over: - de status van de locatie in relatie tot de Flora en Faunawet; - de status van de locatie in relatie tot de Vogel- en Habitatrichtlijn; - de status van de locatie in relatie tot de Natuurbeschermingswet; - de aanwezigheid van rode-lijst soorten; - de status van de locatie in relatie tot de EHS (natuurdoelen). De consequentie van de status van de locatie in relatie tot bepaalde wetgeving zal bij de beoordeling van het plan aan de orde moeten komen. Bij de toetsing van een ondernemingsplan zal de adviescommissie aandacht moeten schenken aan: - de aard en ligging van het terrein in relatie tot de omgeving; - de mate van kwetsbaarheid en uniciteit van aanwezige natuur- en/of landschapswaarden; - de uitstralingseffecten die de uitbreiding/nieuwvestiging tot gevolg heeft in relatie tot omliggende natuur- en landschapswaarden. Hierbij dient te worden gekeken naar zaken als geluidhinder, lichthinder, aantasting van de visueel ruimtelijke structuur en de ecologische structuur, verkeersaantrekkende werking, verstoring door uitloop en dergelijke. 17

19 Het uitgangspunt dat bij de toetsing van deze drie punten gehanteerd moet worden, zijn de begrenzingen van de GHS en AHS-landschap zoals opgenomen in het Streekplan V. Vertaling van toetsingscriteria uit het streekplan naar toetsingsvragen De commissie zou tot een advies kunnen komen inzake de plannen op basis van de beantwoording van de volgende onderstaande vragen. Voor een goede advisering omtrent het ondernemingsplan wordt een bezoek van de adviescommissie aan het bedrijf in de praktijk aangeraden. 1. Is het plan volledig/duidelijk (inclusief hetgeen in het verleden heeft gespeeld)? 2. Ten aanzien van kwaliteitsverbetering t.b.v. continuïteit: - Welke elementen van kwaliteitsverbetering zijn in het plan aanwezig? - In hoeverre is er sprake van aantoonbare noodzaak (ook cijfermatig gezien) met het oog op continuïteit van het bedrijf op korte of lange termijn? - In hoeverre is een eventuele uitbreiding van het aantal verblijfseenheden (bedden, kampeerplaatsen, bungalows e.d.) reëel en staat het in verhouding tot de gewenste kwaliteitsverbetering of noodzaak tot continuïteit? - In hoeverre is het gevraagde extra ruimtebeslag in verhouding tot de gewenste kwaliteitsverbetering of noodzaak tot continuïteit? - In hoeverre levert het plan een bijdrage aan de oplossing van knelpunten of benutten van kansen, die buiten het bedrijf gelegen zijn? - In welke mate is er (binnen voor de ondernemer haalbare geachte grenzen) sprake van aandacht voor de landschappelijke inpassing en voor natuur- en landschapswaarden op het bedrijf? - In welke mate is er sprake van permanente bewoning in de huidige situatie en in welke mate wordt de uitbreidingswens daardoor veroorzaakt? 3. Ten aanzien van mogelijkheden om tot kwaliteitsverbetering binnen eigen terrein zijn uitgeput: - Is inbreiding/herstructurering op het bestaande bedrijf mogelijk om de kwaliteitsmaatregel te kunnen uitvoeren? 4. Ten aanzien van verrijking van het toeristisch product in de streek: - In hoeverre is er sprake van productvernieuwing/productdifferentiatie (w.o. ketensamenwerking) op het eigen bedrijf? - In welke mate heeft realisering van het plan een toegevoegde waarde voor de regio in toeristischrecreatief opzicht? (differentiatie, verbreding en versterking)? 5. Ten aanzien van het draagkracht criterium: - Hoe is de aard en ligging van het terrein in relatie tot de omgeving? - Wat is de mate van kwetsbaarheid en uniciteit van aanwezige natuur- en of landschapswaarden? - Welke uitstralingseffecten zijn er op het gebied te onderscheiden en in welke mate treden zij op? 6. Per situatie (zie paragraaf I) is aangegeven op welke criteria de adviescommissie het plan moet toetsen. Wat is de conclusie per gesteld criterium? Wat is de eindconclusie ten aanzien van het ingediende plan? 18

20 Tabel 1 Toetsingscriteria die van toepassing zijn afhankelijk van welke situatie zich voor doet. Kwaliteitsverbete Mogelijkheden voor Uitbreiding en Uitbreiding moet Functioneren Beplantingsplan ring noodzakelijk kwaliteitsverbetering uitstralingseffecten leiden tot ecologische voor continuïteit door mogen draagkracht verbetering verbinding moet bedrijf (a) inbreiding/herstructu betrokken gebied niet toeristisch product voorop staan rering uitgeput (b) overschrijden(c) v.d. regio (d) Uitbreiding bestaande verblijfsrecreatieve voorziening of dagrecreatieve voorziening Alle subzones m.u.v. X X X X EVZ GHS Ecologische Verbindingszone RNLE-landschapsdeel X X X Leefgebied dassen X X X Rust bij AHS dassenburchten moet zijn veiliggesteld Waterpotentiegebied X X X X 19

21 Tabel 2 Toetsingscriteria die van toepassing zijn afhankelijk van welke situatie zich voor doet. Kwaliteitsverbetering noodzakelijk Mogelijkheden voor kwaliteitsverbete ring Uitbreiding en uitstralingseffecten Uitbreiding moet leiden tot Functioneren ecologische Beplantingsplan voor continuïteit door mogen draagkracht verbetering verbinding moet bedrijf inbreiding/herstructu betrokken gebied niet toeristisch product voorop staan rering uitgeput overschrijden v.d. regio Nieuwe lokaties verblijfsrecreatie GHS en AHS-Landschap X X X Ecologische Verbindingszone X Nieuwe lokatie dagrecreatiepunt GHS en AHS-Landschap X X 20

22 BIJLAGE 2 Overzicht adviesaanvragen 2007 Naam bedrijf Soort bedrijf Gemeente Advies 1 An 't Knaal camping St. Anthonis positief 2 Bakkerpad landschapscamping St. Oedenrode negatief 3 Bardoel visvijvers annex horeca Wanroij positief 4 Beeldentuin Overloon beeldentuin Boxmeer positief 5 Cambiance De Kienehoef camping St. Oedenrode positief 6 Camping Bruinsbergen camping Grave 2008* 7 De Biesbosch schietsportcentrum Werkendam positief 8 De Boskeelen midicamping Woensdrecht positief 9 De Dromerij verblijfsaccommodatie Mill en St. Hubert positief 10 De Fuut, fase 1, 2 en 3** camping fase 1,2; bungalows fase 3 Cuijk negatief 11 De Kapel camping Valkenswaard positief 12 De Koekoek groepsaccommodatie Gemert-Bakel positief 13 De Krukkerd verblijfsaccommodatie Oirschot positief 14 De Nieuwe Raath bed & breakfast Cuijk positief 15 De oude Taverne uitkijktoren Reusel de Mierden positief 16 De Steenuil camping en speelboerderij Oirschot positief 17 Duinlust recreatiepark Loon op Zand 2008* 18 Efteling verblijfsaccommodatie Loon op Zand positief 19 Emmahoeve recreatiewoningen op landgoed Woensdrecht positief 20 familie Versanten recreatiepaviljoens Gemert-Bakel niet bevoegd 21 Golfbanen Bergeijk golfbanen Bergeijk positief 22 Grotelse Heide camping Gemert-Bakel positief 23 Heidebloemranch bed & breakfast en boerengolf Deurne 2008* 24 Herberg De Schutskuil verblijfsaccommodatie Oirschot 2008* 25 Huize Linden verblijfsaccommodatie Cuijk positief 26 Kurenpolder recreatiepark Werkendam 2008* 27 Landgoed De Hoevens verblijfsaccommodatie Alphen Chaam positief 28 Landgoed De Jager bed & breakfast Alphen Chaam positief 29 Landschapscamping Dorst camping Oosterhout niet bevoegd 30 Monja ijsboerderij Cranendock positief 31 Naturistencamping Athena camping Woensdrecht positief 32 Paintballterrein dagrecreatie paintballactiviteiten Boekel ingetrokken 33 Vakantieboerderij St. Agatha verblijfsaccommodatie Cuijk ingetrokken Noot: aantal uitgebrachte adviezen 22 (1 negatief advies 2007; 1 negatief advies 2006) * Doorgeschoven aanvragen uit 2007 naar 2008 : 6 (over 5 aanvragen is inmiddels geadviseerd, excl. Herberg De Schutskuil)) Doorgeschoven aanvragen uit 2006 naar 2008 : 4 (inmiddels afgedaan; het betreft: De Dommelvallei te Valkenswaard; t Kanaaltje te Deurne; De Tienmorgen te Cuijk; De Posthoorn te Rucphen) Ingetrokken/niet bevoegd : 4 ** Betreft aanvraag uit 2007; in 2008 is een nieuwe aanvraag ingediend. 21