Jaarverslag Where innovation starts

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Jaarverslag Where innovation starts"

Transcriptie

1 Jaarverslag 2010 Where innovation starts

2 Woord vooraf In dit jaarverslag legt de Technische Universiteit Eindhoven publiekelijk verantwoording af over het gevoerde beleid, de geleverde prestaties en de gerealiseerde financiële resultaten in het jaar Het verslag is onderdeel van de besturingscyclus van de universiteit. Om de circa acht jaar legt de TU/e een langetermijnvisie neer in een strategisch plan. Dit wordt vertaald in een doorlopend strategisch programma, waarvan de belangrijkste tussentijdse doelen en mijlpalen worden vastgelegd in opvolgende instellingsplannen (telkens voor vier jaar) en bestuurlijke agenda s (voor één jaar). De financiële vertaling vindt plaats in jaarlijkse begrotingen. Leidraad voor het beleid in 2010 vormden het Instellingsplan , de Bestuurlijke Agenda 2010 en de Begroting Eind 2010 werd de laatste hand gelegd aan een Strategisch Plan TU/e 2020 als resultaat van een intensief proces van analyse en discussie in samenspraak met in- en externe stakeholders. De hightech regio waarin de TU/e opereert, toonde in 2010 de eerste tekenen van herstel na een moeilijke periode als gevolg van de economische crisis. Daarbij kon worden geprofiteerd van de samenwerking tussen bedrijven en kennisinstellingen in het kader van de Kenniswerkersregeling en de regeling High Tech Topprojecten. De TU/e wist de meeste voornemens in haar Bestuurlijke Agenda 2010 in belangrijke mate te realiseren. De studenteninstroom in de bacheloropleidingen viel ondanks extra wervingsinspanningen helaas wat terug, maar de instroom in de master- en ontwerpersopleidingen bleef op peil. De wetenschappelijke output en de inkomsten in de tweede en derde geldstroom groeiden flink. Het eerste grote bouwproject in het kader van het huisvestingsplan Campus 2020 ging na jaren van voorbereiding van start. De beraadslagingen en discussies over de strategie van de universiteit voor de lange termijn leidden tot ambitieuze en breed gedragen plannen en versterkten de saamhorigheid binnen de universiteitsgemeenschap en tussen universiteit en regio. Een woord van dank aan allen die hebben bijgedragen aan deze positieve resultaten, is hier op zijn plaats. In april 2010 nam de voorzitter van het College van Bestuur, ing. A.H. Lundqvist, afscheid van de TU/e vanwege het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd. Hem is dank verschuldigd voor de inspirerende wijze waarop hij zich gedurende acht jaren voor de universiteit en voor de samenwerking tussen de drie technische universiteiten in ons land heeft ingezet. Met name gaf hij een impuls aan kennisvalorisatie als derde kerntaak naast onderwijs en onderzoek. De opzet van dit jaarverslag is afgestemd op de Richtlijn Jaarverslag Onderwijs van de rijksoverheid. Het College van Bestuur, Dr.ir. A.J.H.M. Peels, voorzitter Prof.dr.ir. C.J. van Duijn, rector magnificus Mr. J.P. van Ham, lid Ir. H.P.J.M. Roumen, secretaris van de universiteit Eindhoven, april 2011

3

4 Inhoudsopgave Verslag Raad van Toezicht Bestuursverslag 1 Algemeen 1.1 Missie en profiel 1.2 Organisatie en opleidingen 1.3 Gevoerd beleid 1.4 Relatie met overheidsbeleid 1.5 Kengetallen Toekomstige ontwikkelingen 1.7 Kerncijfers Begroting Onderwijs 2.1 Feiten en cijfers 2.2 Realisatie Bestuurlijke Agenda Diversen 3 Onderzoek 3.1 Feiten en cijfers 3.2 Realisatie Bestuurlijke Agenda Diversen 4 Kennisvalorisatie 4.1 Feiten en cijfers 4.2 Realisatie Bestuurlijke Agenda Diversen 5 Studenten- en alumnivoorzieningen 5.1 Feiten en cijfers 5.2 Realisatie Bestuurlijke Agenda Diversen 6 Universitaire samenwerking in Nederland 6.1 Feiten en cijfers 6.2 Realisatie Bestuurlijke Agenda Diversen 7 Internationale universitaire samenwerking en internationalisering 7.1 Feiten en cijfers 7.2 Realisatie Bestuurlijke Agenda Diversen 8 Bedrijfsvoering 8.1 Feiten en cijfers 8.2 Realisatie Bestuurlijke Agenda Diversen Financieel verslag 1 Algemene toelichting jaarrekening Kerncijfers 3 Toelichting op de kerncijfers 3.1. Algemeen Baten Lasten Saldo financiële baten en lasten Aandeel derden in resultaat 3.2 Opbouw eigen vermogen 3.3 Opbouw voorzieningen 4 Geconsolideerde balans per 31 december Geconsolideerde staat van baten en lasten Geconsolideerd kasstroomoverzicht 7 Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling 7.1 Balans 7.2 Opbrengstverantwoording Toelichting op de geconsolideerde balans 8.1 Vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa 8.2 Vlottende activa Voorraden Vorderingen Liquide middelen 8.3 Eigen vermogen 8.4 Voorzieningen 8.5 Langlopende schulden 8.6 Kortlopende schulden 8.7 Niet in de balans opgenomen verplichtingen en activa 9 Toelichting op de geconsolideerde staat van baten en lasten 9.1 Baten Rijksbijdrage OCW College- en examengelden Werk voor derden Overige baten 9.2 Lasten Personele lasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige lasten 9.3 Saldo financiële baten en lasten 9.4 Aandeel derden in resultaat 10 Enkelvoudige balans per 31 december Enkelvoudige staat van baten en lasten Toelichting op de enkelvoudige jaarrekening 12.1 Toelichting enkelvoudige balans per 31 december Financiële vaste activa Eigen vermogen 12.2 Toelichting resultaat 2010 enkelvoudige staat van baten en lasten 13 Overige gegevens 13.1 Bestemming resultaat 13.2 Gebeurtenissen na balansdatum 13.3 Groepsmaatschappijen 13.4 Overige verbonden partijen 13.5 Honoraria van de accountant 13.6 Verklaring College van Bestuur 14 Controle verklaring van de onafhankelijke accountant Bijlagen 1 Organogram per 31 december Samenstelling bestuursorganen per 31 december Samenstelling facultaire adviesraden per 31 december Samenstelling Universiteitsraad per 31 december Bestuurlijke Agenda Kernambities Bestuurlijke Agenda Benoemingen hoogleraren en universitair hoofddocenten

5

6 Where innovation starts 5 Verslag Raad van Toezicht

7

8 7 Verslag Raad van Toezicht Samenstelling en vergaderingen De Raad van Toezicht bestond eind 2010 uit: ir. R.L. van Iperen (voorzitter); dr. F.J.H. Don; prof.dr. W.H. Gispen; drs. M.J.C. de Jong MBA; mw. P.C. Krikke. Per 1 maart 2011 loopt de tweede benoemingstermijn van vier jaar van mevrouw Krikke af. Zij is derhalve niet herbenoembaar. Staatssecretaris drs. H. Zijlstra van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft in het verslagjaar mevrouw mr.drs. A.W.H. Bertram met ingang van 1 maart 2011 benoemd tot lid van de Raad van Toezicht. Een volledig overzicht van de benoemingstermijnen van de leden van de Raad van Toezicht is in te zien op de website van de universiteit ( De raad kwam in 2010 vier keer in vergadering bijeen met het College van Bestuur. In april voerde de raad voorafgaand aan zijn vergadering overleg met de Universiteitsraad. Daarbij ging het onder meer over de gevolgen van wijzigingen van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek met betrekking tot het universitaire bestuur voor de relatie tussen Raad van Toezicht en Universiteitsraad. Vanuit de Raad van Toezicht was er in 2010 verder contact met de Vertrouwenscommissie van de Universiteitsraad in het kader van de procedure voor de opvolging van mevrouw Krikke. De heer Van Iperen nam deel aan vergaderingen van de voorzitters van de Raden van Toezicht van de Nederlandse universiteiten, één keer in aanwezigheid van staatssecretaris Zijlstra. De Raad van Toezicht nam in april afscheid van bestuursvoorzitter ing. A.H. Lundqvist, die de universiteit per 1 mei verliet vanwege het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd. De raad sprak bij deze gelegenheid zijn waardering uit voor de resultaten die de heer Lundqvist in zijn achtjarige bestuursperiode voor de TU/e wist te realiseren en voor de plezierige onderlinge samenwerking. De heer Lundqvist werd per 1 mei opgevolgd door dr.ir. A.J.H.M. Peels, die in december 2009 door de Raad van Toezicht werd benoemd. Beslissingen De raad stemde in 2010 in met het Strategisch Plan TU/e 2020 en gaf zijn goedkeuring aan: de Jaarrekening en het Jaarverslag 2009; de Begroting 2011; enkele wijzigingen in het Bestuurs- en beheersreglement (onder meer ter aanpassing van het reglement aan wijzigingen in de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek). Verder besloot de Raad de norm voor de maximale netto schuldenlast van de universiteit, zoals vastgelegd in het Financieringsstatuut, te verhogen van 150 naar 175 miljoen euro. Aandachtspunten Gedurende het jaar volgde de raad op hoofdlijnen de realisatie van de Bestuurlijke Agenda 2010, de financiële exploitatie en de ontwikkeling van de personeelsformatie en de studentenaantallen aan de hand van kwartaalrapportages. Met bijzondere belangstelling volgde de raad de ontwikkeling van het Strategisch Plan TU/e In juni presenteerde de Regiegroep Strategie TU/e 2020 haar houtskoolschets voor het Strategisch Plan aan de raad. In december legde het College van Bestuur zijn op deze houtskoolschets geënte Strategisch Plan TU/e 2020 ter instemming aan de raad voor. De raad stelde met genoegen vast dat het plan getuigt van een hoog ambitieniveau, van profilerende keuzes en dat het kan rekenen op een groot draagvlak onder in- en externe stakeholders.

9 Verslag Raad van Toezicht De raad werd in 2010 geïnformeerd over: de inzet van ICT ten behoeve van het onderwijs (met name de implementatie van de in eigen huis ontwikkelde Digitale Leer- en Werkomgeving voor studenten en docenten); de ambities met betrekking tot de vergroting van het aandeel vrouwen in de vaste wetenschappelijke staf; de in- en externe krachtenbundeling rond het maatschappelijke thema Energie. Bij dit laatste onderwerp sprak de raad met het College van Bestuur ook over de succesvolle bieding van de TU/e aan de Stichting voor Fundamenteel Onderzoek der Materie met betrekking tot een mogelijke verhuizing van het FOM-Instituut voor Plasmafysica Rijnhuizen naar de universiteitscampus en over de oprichting van een R&D-consortium Solliance samen met TNO, Holst Centre en ECN (dat in dat kader zijn onderzoeksgroep voor dunnefilmzonnecellen naar Eindhoven zal verhuizen). De raad besteedde in 2010 verder onder meer aandacht aan: de opbouw van de co-locaties in Eindhoven van de Knowledge and Innovation Communities InnoEnergy en EIT ICT Labs onder de vlag van het European Institute of Innovation and Technology; het initiatief tot bundeling van het graduate onderwijs (masteropleidingen, ontwerpersopleidingen en onderwijs aan promovendi) in een TU/e Graduate School; de samenwerking tussen de drie technische universiteiten en het pleidooi van de 3TU.Federatie voor verdere krachtenbundeling binnen de technologiesector in ons land; de samenwerking met andere universiteiten in ons land; de voortgang van de projecten c.q. projectvoorbereidingen in het kader van het masterplan huisvesting Campus 2020; de consequenties van het regeerakkoord van het kabinet-rutte voor de universiteit. Audit Committee Het Audit Committee uit de Raad van Toezicht vergaderde in 2010 drie keer over financiële aangelegenheden, waarbij in het bijzonder de Jaarrekening 2009, de halfjaarcijfers 2010, de financiële prognose 2010, de Begroting 2011 en een verhoging van de norm voor de maximale netto schuldenlast van de universiteit aan de orde kwamen. Code goed bestuur De TU/e houdt zich aan de regels die door de VSNU zijn neergelegd in de Code goed bestuur 2007 en de in 2010 herziene wettelijke regelgeving voor het universiteitsbestuur. De samenstelling, taken en bevoegdheden van de Raad van Toezicht zijn zodanig dat deze een deugdelijk en onafhankelijk toezicht kan uitoefenen. De leden van de raad hebben geen directe belangen bij de universiteit. Zij hebben zitting op persoonlijke titel en oefenen hun functie uit zonder last of ruggespraak. De hoofdlijnen van de bestuursstructuur van de TU/e zijn vastgelegd in een openbaar Bestuurs- en beheersreglement, dat voortdurend actueel wordt gehouden. Het reglement is in 2010 aangepast aan de wijzigingen van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek met betrekking tot het universitaire bestuur. De gewijzigde wet legt de bevoegdheid tot het aanwijzen van de externe accountant bij de Raad van Toezicht. Binnen de TU/e was dit in afwijking van de Code goed bestuur 2007 al zo geregeld, aansluitend bij het ter zake gestelde in de Nederlandse Corporate Governance Code. Waardering De Raad van Toezicht spreekt zijn waardering uit over de inzet van en de resultaten bereikt door het College van Bestuur, de faculteitsbesturen, de medewerkers en de studenten van de universiteit in het jaar Naar het oordeel van de raad is het management van de universiteit goed op orde en is de universiteit zich ervan bewust dat een ambitieuze houding noodzakelijk is om in de toenemende internationale reputatie- en concurrentieslag tussen universiteiten de sterke positie te kunnen handhaven.

10 Where innovation starts 9 Bestuursverslag

11

12 Bestuursverslag Algemeen 1.1 Missie en profiel Missie De Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) is een onderzoeksgedreven en ontwerpgerichte technologie-universiteit van internationale allure, die zich op het terrein van de engineering science & technology samenhangend bezighoudt met onderwijs, onderzoek en kennisvalorisatie. Op onderwijsgebied leidt de TU/e ingenieurs (Master of Science) op, die beschikken over een stevige wetenschappelijke basis en diepgang én over de nodige competenties om zich succesvol in uiteenlopende maatschappelijke sectoren en functies te kunnen ontplooien. Daarnaast leidt zij ontwerpers (Professional Doctorate in Engineering) en onderzoekers (Doctor of Philosophy) op, evenals academisch geschoolde leraren in de exacte vakken (Master of Science). Op onderzoeksgebied richt de TU/e zich bij voorkeur op die deelterreinen van de engineering science & technology waarop zij in de internationale wetenschappelijke wereld een rol van betekenis speelt of kan gaan spelen (science for science) én waarop zij betekenisvolle impulsen kan geven aan het oplossen van grote maatschappelijke vraagstukken (science for society) en het versterken van de kennisintensieve industrie (science for industry). Door nieuwsgierigheid gedreven fundamenteel onderzoek vormt de noodzakelijke basis voor meer toepassingsgericht onderzoek. Op het gebied van de kennisvalorisatie zet de TU/e zich ervoor in dat haar onderzoeksresultaten worden vertaald in succesvolle innovaties en leiden tot nieuwe bedrijven. Zij stimuleert studenten en medewerkers te kiezen voor het ondernemerschap. De kwaliteit van het onderwijs en onderzoek voldoet aan hoge internationale standaarden. De TU/e biedt haar studenten en medewerkers een internationaal en academisch, dat wil zeggen intellectueel prikkelend, studie- en werkklimaat, dat inspireert tot een brede persoonlijke ontwikkeling, tot maatschappelijk en cultureel engagement en tot een ondernemende houding. Op haar campus stimuleert de TU/e de vestiging van en samenwerking met en tussen hoger onderwijsinstellingen, onderzoeksinstituten en (startende) hightech ondernemingen. De campus ontwikkelt zich tot een TU/e Science park van nationaal belang en met internationale allure. De TU/e vormt samen met de Technische Universiteit Delft (TUD) en de Universiteit Twente (UT) de 3TU.Federatie. De onderlinge afstemming en samenwerking beogen de concurrentiepositie en reputatie van de Nederlandse TU s in de wereld te versterken. Binnen de federatie heeft de TU/e net als de TUD en de UT een eigen identiteit en profiel. De TU/e profileert zich als een internationaal vooraanstaande, in engineering science & technology gespecialiseerde universiteit, die met kwalitatief hoogwaardig onderwijs en onderzoek bijdraagt aan: de vooruitgang van de technische wetenschappen; de ontwikkeling van technologische innovaties; en daarmee aan de oplossing van grote maatschappelijke vraagstukken en de groei van welvaart en welzijn. Als zodanig is zij dé motor van de regionale kenniseconomie. De TU/e profileert zich als de universiteit waar innovatie begint: Where innovation starts.

13 Bestuursverslag Organisatie en opleidingen De organisatie van de TU/e bleef in 2010 ongewijzigd. Wel hebben de TU/e en Fontys Hogescholen in gezamenlijk overleg besloten om de bestuurlijke samenwerking inzake de Eindhoven School of Education met ingang van 1 januari 2011 te beëindigen. Het opleidings- en onderzoeksinstituut zal dan volledig bij de TU/e worden ondergebracht. Zie bijlage 1 voor het organogram van de TU/e en bijlage 2, 3 en 4 voor respectievelijk de samenstelling van de bestuursorganen, de facultaire adviesraden en de Universiteitsraad per 31 december Faculteiten De primaire processen onderwijs, onderzoek en kennisvalorisatie bleven in 2010 organisatorisch geconcentreerd in de negen faculteiten van de TU/e, te weten: Biomedische Technologie (BMT); Bouwkunde (B); Electrical Engineering (EE); Industrial Design (ID); Industrial Engineering & Innovation Sciences (IE&IS); Scheikundige Technologie (ST); Technische Natuurkunde (TN); Werktuigbouwkunde (W); Wiskunde en Informatica (W&I). Onderzoekscholen en -instituten De TU/e was in 2010 penvoerder van de volgende door de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) erkende onderzoekscholen: Euler Institute for Discrete Mathematics and its Applications; Institute for Business Engineering and Technology Application; Instituut voor Programmatuurkunde en Algoritmiek; Inter-University Research Institute on Communication Technology Basic Research and Applications; Onderzoekschool Eindhoven Polymer Laboratories; Onderzoekschool Engineering Mechanics. De onderzoekschool Eindhoven Polymer Laboratories werd in 2010 hererkend. De TU/e participeerde in 2010 bovendien in de volgende door de KNAW erkende onderzoekscholen waarvan het penvoerderschap elders is belegd: Advanced School for Computing and Imaging; Interuniversitair Centrum voor Onderwijskundig Onderzoek; Interuniversitaire Onderzoekschool Systeemtheorie en Regeltechniek; Interuniversitaire Onderzoekschool Wetenschap, Technologie en Moderne Cultuur; J.M. Burgerscentrum, Onderzoekschool voor Stromingsleer; Nederlands Instituut voor Onderzoek in de Katalyse; Nederlandse Onderzoekschool voor Stedelijk en Regionaal Onderzoek; N.W. Posthumus Instituut; Onderzoekschool Integraal Construeren voor de Bouw; Onderzoekschool Procestechnologie; Onderzoekschool voor Transport, Infrastructuur en Logistiek; School voor Informatie- en KennisSystemen; Thomas Stieltjes Institute for Mathematics.

14 Bestuursverslag De TU/e bleef penvoerder van twee toponderzoekscholen, te weten de National Research School Combination Catalysis (NRSC-Catalysis) en het Inter-University Research Institute on Communication Technology Basic Research and Applications (COBRA). De publiek-private instituten Dutch Polymer Institute (DPI) en Embedded Systems Institute (ESI) bleven op de TU/e-campus gevestigd. De TU/e is preferred partner voor beide instituten. De TU/e participeerde in 2010 in c.q. was actief betrokken bij de volgende instituten c.q. programma s op het terrein van onderzoek, innovatie en economische structuurversterking: BioMedical Materials program; Center for Translational Molecular Medicine; Dutch Polymer Institute; Dutch Separation Technology Institute; Embedded Systems Institute; Holst Centre; Innovatieprogramma Chemie; Innovatieprogramma High Tech Automotive Systems; Innovatieprogramma Life Sciences & Gezondheid; Innovatieprogramma Point One (Phase 2); Materials innovation institute (M2i, voorheen Netherlands Institute for Metals Research); Operationeel Programma Zuid-Nederland; Polymeren Innovatie Programma; Programma Brainport Eindhoven; Programma Pieken in de Delta Zuidoost-Nederland; Programme for High Tech Systems. Met de Technische Universiteit Delft en de Universiteit Twente participeerde de TU/e in de volgende zes gezamenlijke Centres of Excellence op onderzoeksgebied: 3TU.Centre for Bio-Nano Applications; 3TU.Centre for Dependable ICT Systems; 3TU.Centre for Ethics and Technology; 3TU.Centre for Intelligent Mechatronic Systems; 3TU.Centre for Multiscale Phenomena; 3TU.Centre for Sustainable Energy Technologies. Centrale diensten De TU/e omvatte eind 2010 de volgende centrale diensten: Communicatie Expertise Centrum (CEC); Dienst Algemene Zaken (DAZ); Dienst Financiële en Economische Zaken (DFEZ); Dienst Huisvesting (DH); Dienst ICT (ICT); Dienst Interne Zaken (DIZ); Dienst Personeel en Organisatie (DPO); Gemeenschappelijke Technische Dienst (GTD); Informatie Expertise Centrum (IEC); Onderwijs- en Studenten Service Centrum (STU).

15 Bestuursverslag Eindhoven School of Education De Eindhoven School of Education (ESoE), tot 1 januari 2011 een gemeenschappelijk instituut van Fontys Hogescholen en de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e), is actief op drie gebieden: ze verzorgt de MSc-opleiding Science Education and Communication, die opleidt tot eerstegraadsleraar wiskunde, natuurkunde, scheikunde of informatica; ze verricht wetenschappelijk onderzoek op het gebied van de onderwijswetenschap, meer in het bijzonder onderzoek naar de innovatie van onderwijs; ze ondersteunt en bevordert onderwijsinnovaties bij onderwijsinstellingen in de regio door middel van consultancy en samenwerkingsprojecten. In 2010 is in gezamenlijk overleg met Fontys Hogescholen besloten om de bestuurlijke samenwerking binnen de Eindhoven School of Education met ingang van 1 januari 2011 te beëindigen. De ESoE zal dan volledig bij de TU/e worden ondergebracht. TU/e Innovation Lab De coördinatie van zaken op het terrein van kennisvalorisatie en stimulering en ondersteuning van startende ondernemingen bleef in 2010 in handen van het TU/e Innovation Lab. Bacheloropleidingen De TU/e verzorgde eind 2010 de volgende driejarige bacheloropleidingen (BSc) met tussen haakjes de faculteit die de opleiding aanbiedt: Biomedische Technologie (BMT); Bouwkunde (B); Electrical Engineering (EE); Industrial Design (ID); Scheikundige Technologie (ST); Technische Bedrijfskunde (IE&IS); Technische Informatica (W&I); Technische Innovatiewetenschappen (IE&IS); Technische Natuurkunde (TN); Technische Wiskunde (W&I); Werktuigbouwkunde (W). De faculteit Industrial Engineering & Innovation Sciences verzorgt binnen haar bacheloropleiding Technische Bedrijfskunde een speciaal programma Technische Bedrijfskunde voor de Gezondheidszorg. Het aanbod aan minorprogramma s voor bachelorstudenten zag er eind 2010 als volgt uit: Applied Physics; Automotive Systems; Biomedical Instrumentation Engineering; Bouwkunde voor Technische Bedrijfskunde*; Climatic Design; Connecting Intelligence; Design for Mechanical Systems; Educatie en Communicatie (2 varianten); Electrical Engineering; Embedded Systems; Energietechnologie; Engineering for Health; Entrepreneurship and Innovation; Entrepreneurship in Sustainable Energy*; Finance and Risk; Human-Technology Interaction;

16 Bestuursverslag Industrial Design; Integraal Technisch Ontwerpen*; Operations Management and Logistics; Polymeren; Technische Informatica; Technische Wiskunde; Technologie en Internationale Duurzame Ontwikkeling; Verdiepende minor Biomedische Technologie; Verdiepende minor Bouwkunde; Verdiepende minor Economie; Verdiepende minor Industrial Design; Verdiepende minor Natuurkunde; Verdiepende minor Scheikundige Technologie; Vrije minor. De met een * aangeduide minors zijn nieuw ten opzichte van Masteropleidingen Het totale aanbod aan tweejarige masteropleidingen (MSc) met tussen haakjes de penvoerende faculteit, was eind 2010 als volgt: Applied Physics (TN); Architecture, Building and Planning (B); Automotive Technology (W); Biomedical Engineering (BMT); Building Services (B); Business Information Systems (W&I); Chemical Engineering (ST); Computer Science and Engineering (W&I); Construction Management and Engineering (B); Electrical Engineering (EE); Embedded Systems (W&I); Human-Technology Interaction (IE&IS); Industrial and Applied Mathematics (W&I); Industrial Design (ID); Innovation Management (IE&IS); Innovation Sciences (IE&IS); Mechanical Engineering (W); Medical Engineering (BMT); Operations Management and Logistics (IE&IS); Science Education and Communication (W&I); Sustainable Energy Technology (W); Systems and Control (W).

17 Bestuursverslag Verder verzorgde de TU/e eind 2010 de volgende tweejarige speciale masterprogramma s (MSc) (vooralsnog als afstudeerrichting binnen de tussen haakjes vermelde zelfstandige masteropleiding), waarmee de universiteit zich op de hoger onderwijsmarkt specifiek profileert: Broadband Telecommunication Technologies (binnen Electrical Engineering ); Fluid and Solid Mechanics (binnen Mechanical Engineering ); Information Security Technology (binnen Computer Science and Engineering ); Nano-Engineering (binnen Applied Physics ); Polymers and Composites (binnen Chemical Engineering en Mechanical Engineering ); Science and Technology of Nuclear Fusion (binnen Applied Physics ). Met ingang van 1 september 2010 wordt Science and Technology of Nuclear Fusion aangeboden als speciaal masterprogramma binnen de masteropleiding Applied Physics. Ontwerpersopleidingen Het aanbod aan tweejarige ontwerpersopleidingen (PDEng) van de TU/e omvatte eind 2010 de volgende opleidingen (met tussen haakjes de penvoerende faculteit): Architectural Design Management Systems (B); Design and Technology of Instrumentation (TN); Information and Communication Technology (EE); Logistics Management Systems (IE&IS); Mathematics for Industry (W&I); Process and Product Design (ST); Software Technology (W&I); User System Interaction (ID). Deze opleidingen worden verzorgd onder de vlag van het Stan Ackermans Instituut, dat sinds medio 2006 namens de drie Nederlandse technische universiteiten opereert als 3TU.School for Technological Design, Stan Ackermans Institute. Continuing education Postacademische opleidingen en programma s worden door de TU/e verzorgd in het kader van TiasNimbas Business School. De opleidingen die in Eindhoven worden aangeboden, worden in het Multimediapaviljoen op de TU/e-campus en op de High Tech Campus gegeven.

18 Bestuursverslag Gevoerd beleid Het in 2010 gevoerde beleid werd in belangrijke mate bepaald door de eind 2009 vastgestelde Bestuurlijke Agenda 2010 en het in september 2009 gepubliceerde Instellingsplan De volledige tekst van de Bestuurlijke Agenda 2010 is te vinden in bijlage 5. De in het Instellingsplan opgenomen kernambities voor het jaar 2012 zijn te vinden in bijlage 6. Zie verder paragraaf 1.4 voor de relatie tussen het TU/e- en overheidsbeleid. 1.4 Relatie met overheidsbeleid Het TU/e-beleid voor de periode sluit nauw aan bij de belangrijkste beleidsprioriteiten van de overheid voor het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek, te weten: versterken van het onderscheidende profiel van de universiteit; zo goed mogelijk voorzien in de behoeften aan ingenieurs, technologisch ontwerpers en onderzoekers; bevorderen van hogere studierendementen; inspelen op de behoefte aan differentiatie in het onderwijs; meer en beter samenwerken met vwo-scholen en hbo-instellingen; versterken van focus en massa van het onderzoek; intensiveren van de samenwerking met het bedrijfsleven op voor de Nederlandse economie relevante terreinen, onder meer door initiatieven te nemen voor en actief te participeren in publiek-private onderzoeksinitiatieven; bevorderen van actieve kennisvalorisatie in samenwerking zowel met grote ondernemingen als met het mkb en starters; versterken van de internationale profilering van het onderwijs en onderzoek en van de instroom van buitenlandse masters, ontwerpers in opleiding en promovendi; consolideren en uitbouwen van de afstemming en samenwerking tussen de drie technische universiteiten; actief bewaken en stimuleren van de kwaliteit van onderwijs en onderzoek; zorg dragen voor een efficiënte, maatschappelijk verantwoorde en transparante bedrijfsvoering.

19 Bestuursverslag Kengetallen Kwantitatieve indicatoren Aantal studenten ir. (ongedeeld) n.v.t. n.v.t. Aantal studenten BSc Aantal studenten MSc Totaal aantal studenten Aantal studiepunten per student ir. (ongedeeld)* 34,1 36,7 32,2 37,4 n.v.t. Aantal studiepunten per student BSc* 31,0 31,1 30,7 31,5 32,6 Aantal studiepunten per student MSc* 33,0 34,6 36,3 37,5 37,6 Aantal diploma s ir. (ongedeeld) n.v.t. Aantal diploma s BSc Aantal diploma s MSc Aantal ontwerpers in opleiding Aantal diploma s PDEng Aantal promovendi (bezoldigd) Aantal promovendi (onbezoldigd) n.a Aantal promoties Aantal wetenschappelijke publicaties (ref.) Aantal wetenschappelijke publicaties (non-ref.) Aantal start-ups en spin-offs Aantal octrooiaanvragen op naam TU/e Aantal nieuwe licenties door TU/e Personeelsomvang (fte) Aantal personeelsleden Verhouding WP/OBP 1,56 1,61 1,63 1,69 1,78 Aantal voltijdhoogleraren Aantal deeltijdhoogleraren (bezoldigd) Aantal deeltijdhoogleraren (onbezoldigd) Aantal bijzondere hoogleraren * Het aantal studiepunten wordt vermeld per studiejaar (resp , , , , ).

20 Bestuursverslag Financiële indicatoren (bedragen in miljoenen euro s) Rijksbijdrage OCW 175,9 182,5 186,8 183,6 186,4 College- en examengelden 10,7 11,5 11,9 12,6 13,8 Tweede geldstroombaten 19,2 17,0 18,0 17,8 20,2 Derde geldstroombaten 45,4 49,6 54,4 63,1 76,2 Overige baten 13,1 15,4 16,3 15,0 16,0 Personele lasten 155,6 165,5 176,8 187,2 199,4 Afschrijvingen 18,3 19,1 17,3 16,1 16,0 Huisvestingslasten 20,7 24,7 22,9 21,6 21,3 Overige lasten 63,1 61,1 66,2 62,4 71,3 Saldo financiële baten en lasten -3,6-3,2-2,5-2,3-2,0 Resultaat 3,0 2,4 1,7 2,5 2,6 Aandeel derden in resultaat ,1 Netto resultaat 3,0 2,4 1,7 2,5 2,5 Eigen vermogen 116,3 117,0 117,7 120,2 122,8 Netto werkkapitaal * -52,0-25,3-41,7-12,4-10,0 Current ratio ** 0,45 0,66 0,57 0,85 0,90 Solvabiliteitsratio *** 0,44 0,45 0,46 0,45 0,43 * Netto werkkapitaal = Vlottende activa - Kortlopende schulden ** Current ratio = Vlottende activa/kortlopende schulden *** Solvabiliteitsratio = Eigen vermogen/totaal vermogen 1.6 Toekomstige ontwikkelingen Kennis en innovatie worden steeds belangrijkere succesfactoren in de internationale economische verhoudingen. Brainport Zuidoost-Nederland heeft zich ontwikkeld tot een van de meest innovatieve regio s in Europa. De wereldwijde concurrentie wordt echter scherper. Er ontstaan nieuwe zwaartepunten van kennis en bedrijvigheid in landen als China en India. Jongeren kiezen in dergelijke landen massaal voor opleidingen en loopbanen in de technologie, terwijl de belangstelling van de jeugd voor technologie in ons land achterblijft bij de groeiende maatschappelijke behoefte. Nederland heeft de ambitie op het gebied van kennis en innovatie te behoren tot de top vijf van best presterende landen in de wereld. Tegelijkertijd scoort ons land middelmatig als het gaat om investeringen in onderwijs, onderzoek en innovatie. In het perspectief van deze ontwikkelingen heeft de TU/e zich in 2010 beraden op haar koers voor de toekomst. Dat gebeurde via bestudering van allerlei beleidsdocumenten uit binnen- en buitenland, brainstormbijeenkomsten met studenten en medewerkers, rondetafelgesprekken met externe stakeholders en een brede discussie over mogelijke hoofdlijnen van een nieuwe universiteitsstrategie.

21 Bestuursverslag Bij die discussies betrok de universiteit ook het advies van de Commissie Toekomstbestendig Hoger Onderwijs Stelsel (Veerman), de Kennis en Innovatie Agenda van de KIA-coalitie, de conceptstrategie Brainport 2020 voor de versterking van de economische structuur van Zuidoost- Nederland en het regeerakkoord en de regeringsverklaring van het kabinet-rutte. De beraadslagingen en discussies werden eind 2010 afgerond met de vaststelling van het Strategisch Plan TU/e Dit plan schetst onder de noemer Where innovation starts de hoofdlijnen van de strategie van de universiteit voor de periode Het is de ambitie van de TU/e in 2020 in de wereld een vooraanstaande positie in te nemen als internationale researchuniversiteit in engineering science & technology. Ze wil dan bekend staan om haar grote wetenschappelijke én maatschappelijke impact en haar substantiële betekenis voor de concurrentiepositie van Brainport Zuidoost-Nederland en de Nederlandse kenniseconomie. Om dat te bereiken worden in het Strategisch Plan samengevat de volgende doelen gesteld: Onderwijs Realiseren University College Eindhoven met brede bacheloropleiding; Doorvoeren differentiatie in gespecialiseerde bacheloropleidingen; Bundelen graduate onderwijs in Graduate School; Realiseren hogere rendementen en ambitieus studieklimaat; Internationaliseren van studentenpopulatie en onderwijs; Vergroten studenteninstroom via adequate marketing van vernieuwd onderwijsaanbod; Bezinning op life long learning. Onderzoek Gericht versterken excellentie in de disciplines; Realiseren TU/e Strategic Area s rond belangrijke maatschappelijke vraagstukken (Energy, Health en Smart Mobility); Stimuleren vernieuwende multidisciplinaire onderzoeksinitiatieven; Ontwikkelen kansrijke R&D-instituten in belangrijke niches; Versterken internationale onderzoekspositie. Kennisvalorisatie Realiseren meer planmatige R&D-samenwerking met hightech industrie; Vergroten effectiviteit van kennis- en technologietransfer naar mkb; Vergroten deelname aan ondernemerschapsgericht onderwijs; Vergroten aantal succesvolle starters. Campus Ontwikkelen campus tot TU/e Science Park van nationaal belang en internationale allure. Randvoorwaarden Zorgen voor benodigde investeringen ( miljoen euro); Ruim baan bieden aan toptalent, meer vrouwen en buitenlanders in vaste wetenschappelijke staf; Afstemmen organisatie op strategie, indien nodig clusteren van faculteiten; Benchmarken centrale ondersteunende diensten; Stappen zetten op weg naar digitale universiteit ; Ontwikkelen internationale universiteitscultuur; Bevorderen krachtenbundeling in Nederlandse technologiesector.

22 Bestuursverslag Voor de implementatie van het Strategisch Plan wordt een meerjarig projectprogramma uitgestippeld. Dit krijgt zijn weerslag in opvolgende instellingsplannen, bestuurlijke agenda s en begrotingen. Voor het einde van 2011 zal een Instellingsplan worden opgeleverd. In 2010 is duidelijk geworden dat het nieuwe kabinet-rutte de komende jaren ingrijpende bezuinigingen zal doorvoeren op het universitaire onderwijs en onderzoek. Deze zullen voor de TU/e naar verwachting tot een omzetverlies van circa 10% leiden. De TU/e zal als gevolg daarvan fors de broekriem aan moet halen en in lijn met het Strategisch Plan in moeten zetten op het verwerven van inkomsten uit andere bronnen. 1.7 Kerncijfers Begroting 2011 Kerncijfers Begroting enkelvoudig (bedragen in miljoenen euro s) Rijksbijdrage OCW 182,8 College- en examengelden 14,5 Werk voor derden 87,4 Overige baten 13,5 Totaal baten 298,2 Personele lasten 195,7 Afschrijvingen 16,3 Huisvesting 20,2 Overige lasten 65,2 Totaal lasten 297,4 Saldo baten en lasten 0,8 Rentebaten en -lasten -2,3 Resultaat deelnemingen 1,5 Regulier resultaat 0,0 Investering in strategie -2,5 Resultaat -2,5

23 Bestuursverslag Begroting bezetting (gemiddeld aantal fte op jaarbasis) Hoogleraren 147 Universitair Docenten / Universitair Hoofddocenten 406 Overig WP / Postdoc 283 Promovendi 874 Ontwerpers 198 Totaal WP 1908 OBP 1062 Totaal TU/e 2970 Investeringsbegroting 2011 (bedragen in duizenden euro s) Gebouwen en Apparatuur en Totaal Terreinen Inventaris Faculteiten Instituten Diensten* Totaal TU/e * Investeringen in gebouwen vinden uitsluitend plaats via Dienst Huisvesting.

24 Bestuursverslag Onderwijs 2.1 Feiten en cijfers Instroom De instroom van eerstejaarsstudenten in de bacheloropleidingen komt in het studiejaar lager uit dan in Er is hier sprake van een trendbreuk. Het aandeel vrouwelijke instromers in de bacheloropleidingen is gestegen naar 23%. De instroom in schakelprogramma s stijgt in ten opzichte van De instroom in de masteropleidingen in zal naar verwachting iets hoger uitvallen dan in De tussenstand was toen 354 ten opzichte van 361 in De instroom in ontwerpersopleidingen daalde in 2010 ten opzichte van Eerstejaarsinstelling in bacheloropleidingen (exclusief hbo-schakelaars) Eerstejaars instelling in bacheloropleidingen (exclusief schakelstudenten w.o. en hbo) (peildatum 1 december) Studiejaar Aantal % vrouwen % buitenlanders * * tussenstand per 1 december 2010 Marktaandeel instroom bacheloropleidingen (peildatum 1 december) Eerstejaars instelling Eerstejaars instelling Landelijk TU/e Studiejaar Aantal* Aantal* % * inclusief instroom schakelstudenten Instroom schakelstudenten (w.o. en hbo) (peildatum 1 december) Studiejaar Aantal % vrouwen % buitenlanders * * tussenstand per 1 december 2010 Eerstejaars instelling in masteropleidingen (per 31 december) Studiejaar Aantal % vrouwen % buitenlanders * * tussenstand per 1 december 2010

25 Bestuursverslag Marktaandeel instroom masteropleidingen (peildatum 1 december) Eerstejaars instelling Eerstejaars instelling Landelijk TU/e Studiejaar Aantal Aantal % Instroom in ontwerpersopleidingen (per 31 december) Jaar Aantal % vrouwen % buitenlanders Uitstroom Het aantal uitgereikte bachelordiploma s steeg in 2010 met 46 ten opzichte van Er werden in mastersdiploma s uitgereikt tegenover 918 ingenieurs- c.q. masterdiploma s in In verband met de uitfasering van de ongedeelde ingenieursopleiding werden er in 2010 geen ingenieursdiploma s na de ongedeelde ingenieursopleiding uitgereikt. Het aantal uitgereikte ontwerpersdiploma s was in 2010 lager dan in Uitgereikte ir.-diploma s (na ongedeelde ingenieursopleiding) (per kalenderjaar) Jaar Aantal n.v.t. Uitgereikte kandidaats- en BSc-diploma s (per kalenderjaar) Jaar Aantal totaal Aantal kandidaats Aantal BSc n.v.t n.v.t n.v.t n.v.t. 674

26 Bestuursverslag Uitgereikte MSc-diploma s (per kalenderjaar) Jaar Aantal Uitgereikte PDEng-diploma s (per kalenderjaar) Jaar Aantal Ingeschreven studenten Het is vanaf het studiejaar voor studenten niet meer mogelijk om zich in te schrijven voor een ongedeelde ingenieursopleiding. Het aantal ingeschreven studenten in de bacheloropleidingen is in 2010 gedaald. Het aantal ingeschreven studenten in de masteropleidingen is in 2010 gestegen. Ingeschreven studenten ongedeelde ingenieursopleidingen (per 1 december) Jaar Aantal % vrouwen % buitenlanders n.v.t. n.v.t. n.v.t n.v.t. n.v.t. n.v.t. Ingeschreven studenten bacheloropleidingen (per 1 december) Jaar Aantal % vrouwen % buitenlanders

27 Bestuursverslag Ingeschreven studenten masteropleidingen (per 1 december) Jaar Aantal % vrouwen % buitenlanders Totaal aantal ingeschreven studenten initiële opleidingen* (per 1 december) Jaar Aantal % vrouwen % buitenlanders * Met ingang van 2008 worden studenten die zowel in een bachelor- als masteropleiding staan ingeschreven, zowel bij de bachelor- als masterstudenten meegeteld. Daardoor wijkt het totaal aantal studenten af van de optelling van ir.- (ongedeeld), BSc- en MSc-studenten. Ingeschreven studenten ontwerpersopleidingen (technologisch ontwerpers in opleiding) (per 31 december) Jaar Aantal % vrouwen % buitenlanders Deelname aan honors en ondernemerschapsonderwijs Sinds een aantal jaren kent de TU/e het Honors Horizon program. Dit is een verbredend programma dat excellente bachelorstudenten náást het tweede en derde jaar van de bacheloropleiding kunnen volgen. Sinds het studiejaar wordt ook het verdiepende Honors Star program aangeboden. De eerste lichting bachelorstudenten die dit programma met succes afrondt, wordt in 2012 verwacht. De faculteit Industrial Engineering & Innovation Sciences verzorgt een instellingsbrede minor Entrepreneurship and Innovation voor bachelorstudenten. Daarnaast verzorgen de faculteit Industrial Engineering & Innovation Sciences en het TU/e Innovation Lab in samenwerking met het Brabant Center of Entrepreneurship het certificaatprogramma Technology Entrepreneurship voor afstuderende masterstudenten.

28 Bestuursverslag Aandeel BSc-gediplomeerden dat deelnam aan Honors program (per kalenderjaar) Honors Horizon Aantal BSc program Jaar gediplomeerden Aantal % n.a. n.a n.a. n.a Deelname aan ondernemerschapsonderwijs (per studiejaar) BSc - Minor MSc - Certificaat Ondernemerschap Technology Entrepreneurship Studiejaar Aantal Aantal * * In konden geen nieuwe deelnemers instromen i.v.m. de overgang van lint- naar blokminoren. Studietempo en -rendement Het gemiddeld aantal studiepunten per student in de ongedeelde ingenieursopleidingen is niet langer van toepassing, omdat deze opleidingen in niet meer werden aangeboden. Het gemiddeld aantal studiepunten per student in de bachelor- en de masteropleidingen steeg in het studiejaar met respectievelijk 1,1 en 0,1 punt ten opzichte van het studiejaar Het percentage vwo-instromers dat zich na het eerste jaar heeft heringeschreven en binnen vier jaar na aanvang van de bacheloropleiding een diploma behaalt, schommelt tussen de 32% en 38%. Het percentage masterstudenten dat binnen 30 maanden na aanvang van de masteropleiding het diploma behaalt, schommelt tussen de 42% en 51%. Gemiddeld aantal studiepunten per student in ongedeelde ingenieursopleidingen (per studiejaar; exclusief studiepunten voor vrijstellingen) Studiejaar Aantal , , , , n.v.t. Gemiddeld aantal studiepunten per student in bacheloropleidingen (per studiejaar; exclusief studiepunten voor vrijstellingen) Studiejaar Aantal , , , , ,6

29 Bestuursverslag Gemiddeld aantal studiepunten per student in masteropleidingen (per studiejaar; exclusief studiepunten voor vrijstellingen) Studiejaar Aantal , , , , ,6 Studierendement bacheloropleidingen (cumulatief percentage afgestudeerden per generatie eerstejaars per ultimo studiejaar) Generatie Studierendement bacheloropleidingen binnen 4 jaar (percentage afgestudeerden binnen vier jaar van alle vwo-instromers in de bacheloropleidingen die zich na het eerste jaar hebben heringeschreven binnen de TU/e) Generatie % Studierendement masteropleidingen (cumulatief percentage afgestudeerden per generatie instromende studenten in masteropleiding per ultimo studiejaar) Generatie Studierendement masteropleidingen binnen 30 maanden (percentage afgestudeerden binnen 30 maanden na aanvang opleiding) Generatie % * 44 * Eind 2010 waren de 30 maanden nog niet verstreken voor de volledige generatie

30 Bestuursverslag Studierendement ontwerpersopleidingen (cumulatief percentage afgestudeerden per generatie eerstejaars ontwerpersopleiding per kalenderjaar) Generatie Uitval Het percentage tussentijdse uitvallers uit de bacheloropleidingen is gelijk gebleven. Bij de masteropleidingen is sprake van een stijging van 2 naar 4 procent. Tussentijdse uitval uit ongedeelde ingenieursopleidingen (ongediplomeerd) (per studiejaar) Studiejaar Aantal % van ingeschreven ir.-studenten n.v.t. n.v.t. Tussentijdse uitval uit bacheloropleidingen (ongediplomeerd) (per studiejaar) Studiejaar Aantal % van ingeschreven BSc-studenten Tussentijdse uitval uit masteropleidingen (ongediplomeerd) (per studiejaar) Studiejaar Aantal % van ingeschreven MSc-studenten Tussentijdse uitval uit ontwerpersopleidingen (ongediplomeerd) (per kalenderjaar) Jaar Aantal % van ingeschreven technologisch ontwerpers in opleiding

31 Bestuursverslag Internationalisering Het aantal buitenlandse uitwisselingsstudenten groeide in het studiejaar met 23 ten opzichte van het voorgaande jaar. Het gemiddelde aantal studiepunten dat deze studenten in het studiejaar haalden, is gelijk aan 15. De percentages ingeschreven studenten met een buitenlandse nationaliteit in de bachelor- en in de masteropleidingen zijn in 2010 gestegen. Het gemiddelde aantal internationale studiepunten, behaald door TU/e-studenten, bleef constant in het studiejaar Buitenlandse uitwisselingsstudenten aan de TU/e (initiële opleidingen) (aantallen en behaalde studiepunten per studiejaar) Studiejaar Aantal Aantal studiepunten Ingeschreven studenten met buitenlandse nationaliteit in ongedeelde ingenieursopleidingen (per 31 december) Jaar Aantal % van ingeschreven ir.-studenten n.v.t. n.v.t n.v.t. n.v.t. Ingeschreven studenten met buitenlandse nationaliteit in bacheloropleidingen (per 1 december) Jaar Aantal % van ingeschreven BSc-studenten Ingeschreven studenten met buitenlandse nationaliteit in masteropleidingen (per 31 december) Jaar Aantal % van ingeschreven MSc-studenten

32 Bestuursverslag Ingeschreven studenten (TOIO s) met buitenlandse nationaliteit in ontwerpersopleidingen (per 31 december) Jaar Aantal % van ingeschreven TOIO s TU/e studenten met buitenlandervaring (initiële opleidingen) (aantallen en behaalde studiepunten per studiejaar) Studiejaar Aantal studenten Aantal studiepunten * * * * * Internationale studiepunten zijn berekend op basis van de administratieve verwerking van een vak. Het aantal studenten is bepaald op de huidige vakregistratie. Externe beoordelingen De TU/e scoorde in 2010 wederom als beste in de beoordelingen in de Keuzegids Hoger Onderwijs. In de enquête onder hoogleraren van het weekblad Elsevier eindigde de TU/e in 2010 op de tweede plaats. TU/e-positie in Keuzegids Hoger Onderwijs Universiteit TU/e UT TUD TU/e-positie in Elsevier hooglerarenenquête Universiteit * 2010 TU/e UT TUD * In de Elsevier hooglerarenenquête 2009 was er sprake van een gedeelde eerste plaats voor de TU/e en de TUD.

33 Bestuursverslag Realisatie Bestuurlijke Agenda 2010 Zie bijlage 5 onder Onderwijs voor de doelstellingen die de TU/e in 2010 op onderwijsgebied nastreefde. Contact vwo-scholen en werving In 2010 is het netwerk van vwo-scholen in het kader van het Pre University College (PUC) uitgebreid met 6 scholen tot in totaal 29. De TU/e heeft de werving van bachelorstudenten verder geïntensiveerd. Zo zijn de Open dagen aangekondigd in de landelijke media, is het studentenvoorlichtingsteam vergroot en is het aantal voorlichtingsacties op vwo-scholen verder uitgebreid. Personal coaching Binnen de bacheloropleidingen Industrial Design, Technische Wiskunde, Scheikundige Technologie en Bouwkunde worden pilotprojecten uitgevoerd om zo ervaring op te doen met de inzet van personal coaches ten behoeve van de studenten. Deze projecten zullen in de loop van 2011 geëvalueerd worden. Bindend studieadvies Vanaf het studiejaar hebben eerstejaars bachelorstudenten te maken met een zogenaamd bindend studieadvies. Na afloop van het tweede kwartiel van het studiejaar is aan alle eerstejaars bachelorstudenten een preadvies uitgebracht. De Centrale Commissie Kwaliteitszorg Onderwijs heeft ter zake een rapportage opgesteld, die besproken is in de Universiteitsraad en het Overleg Opleidingsdirecteuren. Na afloop van het studiejaar hebben alle eerstejaars bachelorstudenten een bindend studieadvies ontvangen. De studenten die aan het einde van het eerste jaar aan de eisen voldeden, hebben een positief advies ontvangen. Studenten die niet aan de minimale eisen voldeden, hebben een negatief studieadvies ontvangen en zijn verwezen naar een beter passende opleiding. Met het bindend studieadvies wil de universiteit bevorderen dat studenten die onvoldoende toegerust blijken om de door hen gekozen TU/e-opleiding succesvol te volbrengen, tijdig en zonder te veel tijdverlies begeleid worden naar een opleiding die zij wel aankunnen. Bovendien krijgen studenten die hun opleiding met extra structuur en hulp en voldoende eigen inzet in principe wel kunnen halen, snel extra begeleiding en ondersteuning. Dit past in het TU/e-concept van onderwijs op maat. Honors Star program Naast het bestaande verbredende Honors Horizon program is binnen alle faculteiten, met uitzondering van de faculteit Industrial Design, het verdiepende Honors Star program voor excellente bachelorstudenten van start gegaan. Er zijn excellentiecoaches aangesteld om de studenten binnen het Honors Star program te begeleiden. Sommige studenten nemen deel aan zowel het Honors Horizon program als het Honors Star program. Rendementsverbetering Alle faculteiten hebben de lopende en voorgenomen acties ten behoeve van de rendementsverbeteringen in kaart gebracht. Instellingsbreed zijn in 2010 de volgende acties ondernomen: er is een werkgroep Deltaplan Rendementen opgestart om te komen tot instellingsbrede maatregelen, er is een studentendenktank opgezet die voorstellen ontwikkelt ter verbetering van de instroom en rendementen en er is een taskforce Redesign Bachelor-curriculum onder leiding van een externe expert opgestart. Voor 2010 geldt overigens nog altijd dat de rendementen van de bacheloropleidingen van de TU/e achterblijven bij de met het Ministerie van OCW gemaakte prestatieafspraak dat in 2014 van de herinschrijvers na het eerste jaar minimaal 70% binnen vier jaar na de start van hun opleiding een bachelordiploma behaald moet hebben.

d.d. 30 juni 2011 Overzicht Bestuurlijke Informatie voor Bilateraal Overleg 2011 Faculteit Wiskunde en Informatica

d.d. 30 juni 2011 Overzicht Bestuurlijke Informatie voor Bilateraal Overleg 2011 Faculteit Wiskunde en Informatica d.d. 3 juni Overzicht Bestuurlijke Informatie voor Bilateraal Overleg Faculteit Wiskunde en Informatica Inhoudsopgave Onderwijs - Faculteit Wiskunde en Informatica Nr Pag Titel Toelichting 3 Aantal Bachelorstudenten

Nadere informatie

Overzicht Bestuurlijke Informatie voor Bilateraal Overleg 2010 Faculteit Wiskunde & Informatica

Overzicht Bestuurlijke Informatie voor Bilateraal Overleg 2010 Faculteit Wiskunde & Informatica Overzicht Bestuurlijke Informatie voor Bilateraal Overleg 21 Faculteit Wiskunde & Informatica d.d. 14 juni 21 Inhoudsopgave - Faculteit W&I Onderwijs Deel Titel Toelichting en streefwaarde* Pagina 1 Aandeel

Nadere informatie

2020 Strategisch Plan

2020 Strategisch Plan 2020 Strategisch Plan TU/e 2020. Strategisch Plan Het jaar 2020 lonkt Christel de Bakker, bachelor student Bouwkunde Loop in 2020 over het TU/e Science Park: maak een wandeling door deze groene stad die

Nadere informatie

Jaarverslag Where innovation starts

Jaarverslag Where innovation starts Jaarverslag 2008 Where innovation starts Woord vooraf In dit Jaarverslag legt de Technische Universiteit Eindhoven publiekelijk verantwoording af over het gevoerde beleid, de geleverde prestaties en de

Nadere informatie

Highlights Nationale Studenten Enquête 2015

Highlights Nationale Studenten Enquête 2015 Highlights Nationale Studenten Enquête 2015 De Nationale Studenten Enquête (NSE) is een grootschalig landelijk onderzoek waarin jaarlijks alle Bachelor en Master studenten in het hoger onderwijs gevraagd

Nadere informatie

Jaarverslag 2011. Where innovation starts

Jaarverslag 2011. Where innovation starts Jaarverslag 2011 Where innovation starts Woord vooraf In dit jaarverslag legt de Technische Universiteit Eindhoven publiekelijk verantwoording af over het gevoerde beleid, de geleverde prestaties en de

Nadere informatie

Where innovation starts

Where innovation starts Jaarverslag 2012 Where innovation starts Woord vooraf In dit jaarverslag legt de Technische Universiteit Eindhoven publiekelijk verantwoording af over het gevoerde beleid, de geleverde prestaties en de

Nadere informatie

Drempelloze doorstroommogelijkheden in 3TU-verband in 2010

Drempelloze doorstroommogelijkheden in 3TU-verband in 2010 Drempelloze doorstroommogelijkheden in 3TU-verband in 2010 Toelichting: In het onderstaande overzicht is per technische masteropleiding aangegeven welke bacheloropleidingen drempelloos worden toegelaten.

Nadere informatie

Where innovation starts

Where innovation starts Where innovation starts Jaarverslag 2006 Woord vooraf In dit Jaarverslag legt de Technische Universiteit Eindhoven publiekelijk verantwoording af over het gevoerde beleid, de geleverde prestaties en de

Nadere informatie

Where innovation starts

Where innovation starts Jaarverslag 2012 Where innovation starts Woord vooraf In dit jaarverslag legt de Technische Universiteit Eindhoven publiekelijk verantwoording af over het gevoerde beleid, de geleverde prestaties en de

Nadere informatie

De indeling van de sector Techniek

De indeling van de sector Techniek De indeling van de sector Techniek Elke sector is opgedeeld in vijf tot acht subsectoren. Deze sector is ingedeeld in zes subsectoren: 1 Biologie, scheikunde en medisch 2 Wiskunde, natuurkunde en informatica

Nadere informatie

STATISTISCH JAARBOEK STUDENTEN 2006 / 2007 D E R T I G S T E U I T G A V E

STATISTISCH JAARBOEK STUDENTEN 2006 / 2007 D E R T I G S T E U I T G A V E STATISTISCH JAARBOEK STUDENTEN 2006 / 2007 D E R T I G S T E U I T G A V E Eindhoven, Juni 2007 1 2 INHOUDSOPGAVE Pagina Algemeen Inleiding 5 Definities 6 Gebruikte afkortingen 7 Technische toelichting

Nadere informatie

Where innovation starts

Where innovation starts Jaarverslag 2013 Where innovation starts Woord vooraf In dit jaarverslag legt de Technische Universiteit Eindhoven publiekelijk verantwoording af over het gevoerde beleid, de geleverde prestaties en de

Nadere informatie

ANALYSE INSTROOM BSC EN MSC O.B.V. 1 OKTOBER-TELLING

ANALYSE INSTROOM BSC EN MSC O.B.V. 1 OKTOBER-TELLING ANALYSE INSTROOM BSC EN MSC 2015-2016 O.B.V. 1 OKTOBER-TELLING 1. TOTAAL INSCHRIJVINGEN 2015-2016 BRON: OSIRIS/SIS (PER: 1-10-2015) inschrijvingen tussen aug en okt 2014-2015 2015-2016 VERSCHIL % Instroom

Nadere informatie

Where innovation starts

Where innovation starts Jaarverslag 2014 Where innovation starts Woord vooraf In dit jaarverslag legt de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) publiekelijk verantwoording af over het gevoerde beleid, de geleverde prestaties

Nadere informatie

Stichting financieel beheer Federatie 3 Technische Universiteiten. Cornelis Drebbelweg 5 2628 CM Delft. Financieel verslag 2014

Stichting financieel beheer Federatie 3 Technische Universiteiten. Cornelis Drebbelweg 5 2628 CM Delft. Financieel verslag 2014 Stichting financieel beheer Federatie 3 Technische Universiteiten Cornelis Drebbelweg 5 2628 CM Delft Financieel verslag 2014 INHOUDSOPGAVE: Bladzijde Jaarverslag 2 Jaarrekening 5 1. Balans per 31 december

Nadere informatie

Advies Technische Universiteit Eindhoven

Advies Technische Universiteit Eindhoven Advies Technische Universiteit Eindhoven De Reviewcommissie (hierna commissie) heeft kennisgenomen van het voorstel van de Technische Universiteit Eindhoven (hierna TU/e) dat het College van Bestuur met

Nadere informatie

Kerncijfers. Onderwijs. Onderzoek [ 6 ]

Kerncijfers. Onderwijs. Onderzoek [ 6 ] [ 6 ] Kerncijfers Onderwijs Studenten 2010/2011 2011/2012 2012/2013 2013/2014 2014/2015 Instroom propedeuse bachelor 3.857 4.153 4.541 5.222 4.937 Deelnemers excellentie 7,2% 6,3% 6,0% 7,9% 10,4% Contacturen

Nadere informatie

Planning voorlichtingsavond vervolgstudies HBO & WO

Planning voorlichtingsavond vervolgstudies HBO & WO Planning voorlichtingsavond vervolgstudies HBO & WO Rondes Voorlichting Opleidingen Instelling 1 2 3 Lokaal Algemene voorlichting HAS - Bedrijfskunde en agrfoodbusiness - Business in Agriculture & Food

Nadere informatie

STATISTISCH JAARBOEK STUDENTEN 2004 / 2005 A C H T E N T W I N T I G S T E U I T G A V E

STATISTISCH JAARBOEK STUDENTEN 2004 / 2005 A C H T E N T W I N T I G S T E U I T G A V E STATISTISCH JAARBOEK STUDENTEN 2004 / 2005 A C H T E N T W I N T I G S T E U I T G A V E Eindhoven, Juni 2005 1 2 INHOUDSOPGAVE Pagina Algemeen Inleiding 5 Definities 6 Gebruikte afkortingen 7 Technische

Nadere informatie

TU/e Bachelor College Herontwerp bacheloropleidingen. VSNU Conferentie Studiesucces 13 juni 2012 dr. Diana Vinke en drs.

TU/e Bachelor College Herontwerp bacheloropleidingen. VSNU Conferentie Studiesucces 13 juni 2012 dr. Diana Vinke en drs. TU/e Bachelor College Herontwerp bacheloropleidingen VSNU Conferentie Studiesucces 13 juni 2012 dr. Diana Vinke en drs. Jim Bergmans Inhoud presentatie Grote veranderingen in het TU/e bacheloronderwijs

Nadere informatie

Studierendement en -uitval

Studierendement en -uitval Studierendement en -uitval Afgelopen maanden zijn (t.b.v. het TUD-jaarverslag 2011) rapportages over rendement en studieuitval gedraaid. Daaruit zijn de volgende conclusies te trekken. Studierendement

Nadere informatie

Bestuurlijke Agenda 2009

Bestuurlijke Agenda 2009 Bestuurlijke Agenda 2009 Woord vooraf De Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) publiceert elke twee à drie jaar een Instellingsplan met daarin de kernambities en beleidsdoelen voor een periode van vier

Nadere informatie

TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN

TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN BESTUURS- EN BEHEERSREGLEMENT TU/e (Gewijzigd per 10-4-2014) Pagina 1/33 INHOUD pagina Hoofdstuk I Algemene bepalingen 3 Hoofdstuk II Het bestuur en de inrichting van

Nadere informatie

ELSEVIER BESTE STUDIES : RESULTATEN BSC & MSC 2014 KENMERK SB 2014/2203

ELSEVIER BESTE STUDIES : RESULTATEN BSC & MSC 2014 KENMERK SB 2014/2203 ELSEVIER BESTE STUDIES : RESULTATEN BSC & MSC 2014 KENMERK SB 2014/2203 ACHTERGROND ELSEVIER (1) Weekblad Elsevier vergelijkt jaarlijks alle opleidingen in het hoger onderwijs, ranking gebaseerd op het

Nadere informatie

In mei 2015 is de heer prof.dr.ir. F.P.T. Baaijens gestart als rector magnificus van het College van Bestuur.

In mei 2015 is de heer prof.dr.ir. F.P.T. Baaijens gestart als rector magnificus van het College van Bestuur. Jaarverslag 2015 Woord vooraf In dit jaarverslag legt de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) publiekelijk verantwoording af over het gevoerde beleid, de geleverde prestaties en de gerealiseerde financiële

Nadere informatie

Pieter Duisenberg Voorzitter Vereniging van Universiteiten

Pieter Duisenberg Voorzitter Vereniging van Universiteiten Pieter Duisenberg Voorzitter Vereniging van Universiteiten Universitaire bachelor- en masteropleidingen HOOP-gebieden Techniek, Natuur & Landbouw (oktober 2017) HOOP-gebied Techniek Opleiding TUD TUE UT

Nadere informatie

Deze brochure schetst de onderwijsvisie van onze universiteit op hoofdlijnen. De doelen die horen bij die visie kunnen we alleen samen bereiken.

Deze brochure schetst de onderwijsvisie van onze universiteit op hoofdlijnen. De doelen die horen bij die visie kunnen we alleen samen bereiken. ONDERWIJSVISIE OP HO OFDLIJNEN Geachte collega s, 1 Deze brochure schetst de onderwijsvisie van onze universiteit op hoofdlijnen. De doelen die horen bij die visie kunnen we alleen samen bereiken. We

Nadere informatie

Overwegende dat KOMEN HET VOLGENDE OVEREEN: Artikel 1. Begripsbepalingen

Overwegende dat KOMEN HET VOLGENDE OVEREEN: Artikel 1. Begripsbepalingen Archeologie, het Bestuur van de Faculteit Campus Den Haag, het Bestuur van de Faculteit der Geesteswetenschappen, het Bestuur van de Faculteit der Rechtsgeleerdheid, het Bestuur van de Faculteit der Sociale

Nadere informatie

TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN

TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN BESTUURS- EN BEHEERSREGLEMENT TU/e (Gewijzigd per 25-9-2008) Pagina 1/28 INHOUD pagina Hoofdstuk I Algemene bepalingen 3 Hoofdstuk II Het bestuur en de inrichting van

Nadere informatie

Persbericht. Brabant investeert in zonne-energie

Persbericht. Brabant investeert in zonne-energie Persbericht Dit is een gezamenlijk bericht van ECN, TNO, TU/e en het Holst Centre (Solliance), Stichting voor Fundamenteel Onderzoek der Materie (FOM), Knowledge and Innovation Community (KIC) InnoEnergy

Nadere informatie

BIJLAGE 3 BIJ 3TU.ONDERWIJS ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING

BIJLAGE 3 BIJ 3TU.ONDERWIJS ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING BIJLAGE 3 BIJ 3TU.ONDERWIJS ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 3TU.Onderwijs (Masteropleiding) Locatie specifieke bijlage TU/e 2013-2014 Master of Science in Science Education and Communication (croho 68404)

Nadere informatie

Where innovation starts Vakken eerste jaar major Sustainable Innovation*

Where innovation starts Vakken eerste jaar major Sustainable Innovation* Where innovation starts Vakken eerste jaar major Sustainable Innovation* *Deze major is formeel onderdeel van de bacheloropleiding Technische Innovatiewetenschappen TU/e Bachelor College De Technische

Nadere informatie

Revisie Keuzegids Universiteiten 2015

Revisie Keuzegids Universiteiten 2015 Revisie Keuzegids Universiteiten 2015 Voor u ligt een nieuwe analyse Keuzegids 2015 d.d. 5-11-2014. Deze vernieuwde analyse is tot stand gekomen wegens een grote rectificatie op de Keuzegids 2015 d.d.

Nadere informatie

Contextschets Techniek

Contextschets Techniek Contextschets Techniek Nationaal Techniekpact 2020... 2 Welke activiteiten ondernemen de hbo-instellingen?... 2 Welke activiteiten ondernemen de universiteiten?... 3 Welke activiteiten onderneemt de 3TU?...

Nadere informatie

LIJST VAN DE TOELATINGSVOORWAARDEN TOT DE BRUGPROGRAMMA S (HORIZONTALE INSTROOM)

LIJST VAN DE TOELATINGSVOORWAARDEN TOT DE BRUGPROGRAMMA S (HORIZONTALE INSTROOM) UNIVERSITEIT GENT ACADEMIEJAAR 2019-2020 LIJST VAN DE TOELATINGSVOORWAARDEN TOT DE BRUGPROGRAMMA S (HORIZONTALE INSTROOM) FACULTEIT INGENIEURSWETENSCHAPPEN EN ARCHITECTUUR STUDIEGEBIED: TOEGEPASTE WETENSCHAPPEN

Nadere informatie

Profiel leden Stichtingsbestuur, Algemeen

Profiel leden Stichtingsbestuur, Algemeen MEMO Aan: Van: Voorzitter Stichtingsbestuur Legal Affairs Datum: 28 maart 2014 Onderwerp: Profielschetsen SB, Concept 3 Voor de invulling van de toezichthoudende functie van het Stichtingsbestuur van TiU

Nadere informatie

Universiteit Leiden. John Kroes 12 mei 2017

Universiteit Leiden. John Kroes 12 mei 2017 Universiteit Leiden John Kroes 12 mei 2017 In Leiden en Den Haag Leiden Nederland Amsterdam Den Haag Eerste Universiteit van Nederland Opgericht door Willem van Oranje in 1575 Als beloning voor verzet

Nadere informatie

Technische Universiteit Delft. Statistieken 2014

Technische Universiteit Delft. Statistieken 2014 Technische Universiteit Delft Statistieken 2014 Statistieken 2014 Inhoud 1 Instroom... 5 1.1 Instroom (Voltijds eerstejaars instelling): Studiefase collegejaar... 5 1.2 Instroom (Voltijds eerstejaars instelling):

Nadere informatie

Tilburg University 2020 Toekomstbeeld. College van Bestuur, april 2013

Tilburg University 2020 Toekomstbeeld. College van Bestuur, april 2013 Tilburg University 2020 Toekomstbeeld College van Bestuur, april 2013 Strategie in dialoog met stakeholders Open voor iedere inbreng die de strategie sterker maakt Proces met respect en waardering voor

Nadere informatie

Advies Universiteit van Tilburg

Advies Universiteit van Tilburg Advies Universiteit van Tilburg De Reviewcommissie (hierna commissie) heeft kennisgenomen van het voorstel van de Universiteit van Tilburg (hierna UvT) dat het College van Bestuur met zijn brieven van

Nadere informatie

BIJLAGE 1 BIJ 3TU.ONDERWIJS ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING

BIJLAGE 1 BIJ 3TU.ONDERWIJS ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING BIJLAGE 1 BIJ 3TU.ONDERWIJS ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 3TU.Onderwijs (Masteropleiding) UITVOERINGSREGELING 2014-2015 Master of Science in Science Education and Communication (croho 68404) TECHNISCHE

Nadere informatie

BIJLAGE 1 BIJ 3TU.ONDERWIJS ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING

BIJLAGE 1 BIJ 3TU.ONDERWIJS ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING BIJLAGE 1 BIJ 3TU.ONDERWIJS ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 3TU.Onderwijs (Masteropleiding) UITVOERINGSREGELING 2014-2015 Master of Science in Science Education and Communication (croho 68404) TECHNISCHE

Nadere informatie

Dit onderdeel gaat over diploma s van bekostigde opleidingen. Hierbij onderscheiden we diplomarendement en het aantal diploma s.

Dit onderdeel gaat over diploma s van bekostigde opleidingen. Hierbij onderscheiden we diplomarendement en het aantal diploma s. Na nominaal plus 1 jaar 45 procent een diploma... 2 Rendement wo stijgt, hbo-rendement daalt... 4 Hbo-ontwerpopleidingen laagste rendement van de sector... 6 Hoger rendement wo biologie, scheikunde en

Nadere informatie

Profiel Pr ofiel TU/e 2011 2 2

Profiel Pr ofiel TU/e 2011 2 2 2 Inhoudsopgave Woord vooraf 5 Brainportregio 7 Science for society 8 Science for industry 10 Science for science 12 Onderwijs 16 Kennisvalorisatie 18 Universitaire partners in Nederland 19 Internationale

Nadere informatie

Lid Raad van Toezicht Met een achtergrond in het agrarisch bedrijfsleven en afkomstig uit Noord-Nederland

Lid Raad van Toezicht Met een achtergrond in het agrarisch bedrijfsleven en afkomstig uit Noord-Nederland Profiel Lid Raad van Toezicht Met een achtergrond in het agrarisch bedrijfsleven en afkomstig uit Noord-Nederland 9 november 2016 Opdrachtgever Van Hall Larenstein University of Applied Sciences Voor meer

Nadere informatie

TU/e Lerarenopleiding. Chantal Brans - Coördinator lerarenopleiding Ruurd Taconis Opleidingsdirecteur

TU/e Lerarenopleiding. Chantal Brans - Coördinator lerarenopleiding Ruurd Taconis Opleidingsdirecteur TU/e Lerarenopleiding Chantal Brans - Coördinator lerarenopleiding Ruurd Taconis Opleidingsdirecteur Opbouw presentatie Filmpje Tweedegraads lerarenopleiding Uitstroomprofiel 1e graads lerarenopleiding

Nadere informatie

MBO Rijnland. ESL Taalreizen taalreizen naar het buitenland vmbo/havo/vwo B55

MBO Rijnland. ESL Taalreizen taalreizen naar het buitenland vmbo/havo/vwo B55 Programma van 13 november 2018 Onderwijsinstelling Studierichting vooropleiding ronde 1 ronde 2 ronde 3 DAPA Artiesten VMBO B08 Assisterende in de Gezondheidszorg (Apothekersassistente, Doktersassistente,

Nadere informatie

Where innovation starts Vakken eerste jaar major Sustainable Innovation*

Where innovation starts Vakken eerste jaar major Sustainable Innovation* Where innovation starts Vakken eerste jaar major Sustainable Innovation* *Deze major is formeel onderdeel van de bacheloropleiding Technische Innovatiewetenschappen TU/e Bachelor College De Technische

Nadere informatie

Grenzeloze ambities Ondernemen in een internationale context

Grenzeloze ambities Ondernemen in een internationale context Grenzeloze ambities Ondernemen in een internationale context Dirk Jan van den Berg Voorzitter van het College van Bestuur van de TU Delft Ter gelegenheid van de opening van het collegejaar 2009/2010 Delft,

Nadere informatie

HU GERICHT IN BEWEGING

HU GERICHT IN BEWEGING HU GERICHT IN BEWEGING Organisatieontwikkeling HU het verhaal - versie maart 2016 - Agenda Waar komen we vandaan? Waarom gaan we veranderen? Wie willen we zijn? Hoe gaan we dit bereiken? Wat verandert

Nadere informatie

A. Hieronder is voor zover van toepassing nadere facultaire invulling per artikel gegeven:

A. Hieronder is voor zover van toepassing nadere facultaire invulling per artikel gegeven: 10 SPECIFIEKE FACULTAIRE BEPALINGEN Faculteit: Faculteit A. Hieronder is voor zover van toepassing nadere facultaire invulling per artikel gegeven: Artikel 32 Inschrijving voor cursussen 3A De student

Nadere informatie

Excellente partnerschappen binnen Europa: de KIC s

Excellente partnerschappen binnen Europa: de KIC s Excellente partnerschappen binnen Europa: de KIC s Martin Bakker, 18 februari 2014 Eind 2014 gaan twee nieuwe Europese samenwerkingsverbanden van start. Verspreid over Europa zullen universiteiten, kennisinstellingen,

Nadere informatie

Prof. mr. Paul van der Heijden, rector magnificus en voorzitter van het College van Bestuur, Universiteit Leiden 3 september 2012

Prof. mr. Paul van der Heijden, rector magnificus en voorzitter van het College van Bestuur, Universiteit Leiden 3 september 2012 Prof. mr. Paul van der Heijden, rector magnificus en voorzitter van het College van Bestuur, Universiteit Leiden 3 september 2012 Toespraak opening academisch jaar 3 september 2012 Kiezen en delen 1. Waar

Nadere informatie

Wageningen University & Research. Wageningen, 04 November 2017 Prof. dr Arthur Mol, Rector Magnificus

Wageningen University & Research. Wageningen, 04 November 2017 Prof. dr Arthur Mol, Rector Magnificus Wageningen University & Research Wageningen, 04 November 2017 Prof. dr Arthur Mol, Rector Magnificus 2017 Het begon in 1918 Van Landbouwhogeschool tot University & Research of the Life Sciences 1960s:

Nadere informatie

Presentatie halfjaarcijfers 2012

Presentatie halfjaarcijfers 2012 Logistics Healthcare Automotive Industrial Automation Machine & Systems Energy & Utilities Presentatie halfjaarcijfers 2012 Amsterdam, 27 augustus 2012 Agenda Kerncijfers eerste helft 2012 Operationele

Nadere informatie

TOELATINGSVOORWAARDEN

TOELATINGSVOORWAARDEN Interfacultair Departement LerarenOpleiding TOELATINGSVOORWAARDEN Academiejaar 2019 2020 De educatieve master vervangt de specifieke lerarenopleiding en combineert vakken met een onderwijsfocus met domeinspecifieke

Nadere informatie

De indeling van de sector Natuur

De indeling van de sector Natuur De indeling van de sector Natuur Elke sector is opgedeeld in vijf tot acht subsectoren. Deze sector is ingedeeld in vijf subsectoren: 1 Biologie, scheikunde en medisch 2 Wiskunde, natuurkunde en informatica

Nadere informatie

versie 5.5 Faculteit der Gedrags- en Bewegingswetenschappen Faculteitsreglement Versie mei 2015 (5.5) Kenmerk: FBW/FB/2015/13 Inhoudsopgave

versie 5.5 Faculteit der Gedrags- en Bewegingswetenschappen Faculteitsreglement Versie mei 2015 (5.5) Kenmerk: FBW/FB/2015/13 Inhoudsopgave Faculteit der Gedrags- en Bewegingswetenschappen Faculteitsreglement Versie mei 2015 (5.5) Kenmerk: FBW/FB/2015/13 Inhoudsopgave PREAMBULE HOOFDSTUK 1. ALGEMEEN HOOFDSTUK 2. BESTUUR HOOFDSTUK 3. DE AFDELINGEN

Nadere informatie

BIJLAGE 1 BIJ 3TU.ONDERWIJS ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING

BIJLAGE 1 BIJ 3TU.ONDERWIJS ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING BIJLAGE 1 BIJ 3TU.ONDERWIJS ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 3TU.Onderwijs (Masteropleiding) UITVOERINGSREGELING 2013-2014 Master of Science in Science Education and Communication (croho 68404) TECHNISCHE

Nadere informatie

Holland High Tech High Tech Solutions for Global Challenges Topsector High Tech Systemen en Materialen

Holland High Tech High Tech Solutions for Global Challenges Topsector High Tech Systemen en Materialen Holland High Tech High Tech Solutions for Global Challenges Topsector High Tech Systemen en Materialen Amandus Lundqvist Voorzitter Topteam HTSM 21 maart 2014 Topteam HTSM advies toename private én publieke

Nadere informatie

BIJLAGE 1 BIJ 3TU.ONDERWIJS ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING

BIJLAGE 1 BIJ 3TU.ONDERWIJS ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING BIJLAGE 1 BIJ 3TU.ONDERWIJS ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 3TU.Onderwijs (Masteropleiding) UITVOERINGSREGELING 2015-2016 Master of Science in Science Education and Communication (croho 68404) VERSIE UNIVERSITEIT

Nadere informatie

BIJLAGE 2 ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING UITVOERINGSREGELING. 3TU Master of Science in Science Education and Communication (croho 68404)

BIJLAGE 2 ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING UITVOERINGSREGELING. 3TU Master of Science in Science Education and Communication (croho 68404) BIJLAGE 2 ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING UITVOERINGSREGELING 3TU Master of Science in Science Education and Communication (croho 68404) 2016-2017 TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT UNIVERSITEIT TWENTE TECHNISCHE

Nadere informatie

december 1997 a... a... (!J UJ

december 1997 a... a... (!J UJ december 1997 z UJ a... a... ā: (!J UJ CO Woord vooraf Met het verschijnen van de "Strategische Schetsen" in maart 1997 is een nieuwe lijn ingezet binnen onze instelling. De TUE wil meer dan voorheen gaan

Nadere informatie

STUDENTENSTATUUT TU/e Instellingsdeel 2013-2014

STUDENTENSTATUUT TU/e Instellingsdeel 2013-2014 STUDENTENSTATUUT TU/e Instellingsdeel 2013-2014 Na verkregen instemming van de Universiteitsraad op 17 juni 2013 vastgesteld door het College van Bestuur op 20 juni 2013 STUDENTENSTATUUT INHOUDSOPGAVE

Nadere informatie

Directeur onderwijsinstituut

Directeur onderwijsinstituut Directeur onderwijsinstituut Doel College van van Bestuur Zorgdragen voor de ontwikkeling van het facultair en uitvoering en organisatie van onderwijs en onderwijsondersteuning binnen de faculteit, uitgaande

Nadere informatie

Wageningen University & Research. Wageningen, 14 Oktober 2017 Prof. dr Arthur Mol, Rector Magnificus

Wageningen University & Research. Wageningen, 14 Oktober 2017 Prof. dr Arthur Mol, Rector Magnificus Wageningen University & Research Wageningen, 14 Oktober 2017 Prof. dr Arthur Mol, Rector Magnificus 2017 Het begon in 1918 Van Landbouwhogeschool tot University & Research of the Life Sciences 1960s: primair

Nadere informatie

Enschede in Cijfers 2011 11. ONDERWIJS

Enschede in Cijfers 2011 11. ONDERWIJS Onderwijs 11. ONDERWIJS 20 Onderwijs Tabel 11.1: Aantal scholen en aantal leerlingen in het basisonderwijs per cursusjaar sinds 2006/'07. 1) denominatie 2006/07 2007/08 2008/09 2009/10 sch. leerl. sch.

Nadere informatie

Masteropleidingen aan de Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen na een economische professionele bachelor

Masteropleidingen aan de Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen na een economische professionele bachelor Masteropleidingen aan de na een economische professionele bachelor Prof. dr. Katrien Antonio Programmadirecteur Masters FEB Leuven Prof. dr. Tom Verbeke Docent Handelswetenschappen / Business Administration

Nadere informatie

FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA. ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Masterschool Life and Earth Sciences studiejaar 2008-2009

FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA. ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Masterschool Life and Earth Sciences studiejaar 2008-2009 UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Masterschool Life and Earth Sciences studiejaar 2008-2009 DE MASTEROPLEIDING BIOMEDICAL

Nadere informatie

Campus Zeeland Investeren in economische structuurversterking in de Zuidwestelijke Delta

Campus Zeeland Investeren in economische structuurversterking in de Zuidwestelijke Delta Campus Zeeland Investeren in economische structuurversterking in de Zuidwestelijke Delta Bijpraten Raadsleden Vlissingen, 10 april 2017 Agenda > Welkom: Harry van der Maas (voorzitter stuurgroep) > Stand

Nadere informatie

TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN

TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN BESTUURS- EN BEHEERSREGLEMENT TUE 1998 Editie 2003 Pagina 1/26 INHOUD pagina Hoofdstuk I Algemene bepalingen 3 Hoofdstuk II Het bestuur en de inrichting van de universiteit

Nadere informatie

DE VLAAMSE REGERING, Gelet op de Codex Hoger Onderwijs van 11 oktober 2013, bekrachtigd bij het decreet van 20 december 2013, artikel II.

DE VLAAMSE REGERING, Gelet op de Codex Hoger Onderwijs van 11 oktober 2013, bekrachtigd bij het decreet van 20 december 2013, artikel II. Besluit van de Vlaamse Regering tot vaststelling van de lijst van de bachelor- en masteropleidingen en afstudeerrichtingen binnen een masteropleiding met een bijkomende titel DE VLAAMSE REGERING, Gelet

Nadere informatie

STUDENTENSTATUUT TU/e Instellingsdeel 2014-2015

STUDENTENSTATUUT TU/e Instellingsdeel 2014-2015 STUDENTENSTATUUT TU/e Instellingsdeel 2014-2015 Na verkregen instemming van de Universiteitsraad op 17 juni 2014 vastgesteld door het College van Bestuur op 19 juni 2014 STUDENTENSTATUUT INHOUDSOPGAVE

Nadere informatie

Campus Zeeland Investeren in economische structuurversterking in de Zuidwestelijke Delta

Campus Zeeland Investeren in economische structuurversterking in de Zuidwestelijke Delta Campus Zeeland Investeren in economische structuurversterking in de Zuidwestelijke Delta BZW Bijeenkomst Middelburg, 4 april 2017 Inhoudsopgave 1. Campus Zeeland 2. Bèta College 3. Kennis & Innovatie Netwerken

Nadere informatie

Kenniscentrum Risicomanagement

Kenniscentrum Risicomanagement Deskundigheid op het gebied van veiligheid High Tech Human Touch Samenwerking Het is de ambitie van het om opdrachtgevers, zoals bedrijven, overheden, nationale en internationale organisaties, te ondersteunen

Nadere informatie

BESTUURS- EN BEHEERSREGLEMENT

BESTUURS- EN BEHEERSREGLEMENT BESTUURS- EN BEHEERSREGLEMENT Reglement als bedoeld in artikel 6 van de Structuurregeling. Voor de eerste maal vastgesteld door het college van bestuur van de Radboud Universiteit (Nijmegen) bij besluit

Nadere informatie

Profiel Rector magnificus

Profiel Rector magnificus Profiel Rector magnificus Tilburg University Tilburg University is een excellente academische omgeving waarin onderwijs en onderzoek plaatsvinden. Tilburg University heeft internationaal een hoog aanzien

Nadere informatie

Faculteitsreglement EWI. EWI18/B:KOK/738/wen. Kenmerk: Datum: 26 februari 2018 Waarbij de Nederlandse versie leidend is

Faculteitsreglement EWI. EWI18/B:KOK/738/wen. Kenmerk: Datum: 26 februari 2018 Waarbij de Nederlandse versie leidend is Faculteitsreglement EWI EWI18/B:KOK/738/wen Kenmerk: Datum: 26 februari 2018 Waarbij de Nederlandse versie leidend is Inhoudsopgave 1 INLEIDING... 2 2 ALGEMEEN... 2 3 INRICHTING EN BESTUUR VAN DE FACULTEIT...

Nadere informatie

Bijlagen van het onderwijs- en Examenreglement van de bacheloropleiding Technische Bedrijfskunde

Bijlagen van het onderwijs- en Examenreglement van de bacheloropleiding Technische Bedrijfskunde Bijlagen van het onderwijs- en Examenreglement van de bacheloropleiding Technische Bedrijfskunde Inhoud: I. Eindtermen van de bacheloropleiding; II. Doorstroommasteropleidingen; III. Majoren en minoren

Nadere informatie

2 De keuze van de hogeschool per individuele conversie geldt voor alle opleidingsvormen, inclusief de te beëindigen varianten. 1 Beoordeling instellingsconversietabellen CDHO 1 2 Opheffing Hogeschool Positief

Nadere informatie

BIJLAGE 1 BIJ 3TU.ONDERWIJS ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING

BIJLAGE 1 BIJ 3TU.ONDERWIJS ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING BIJLAGE 1 BIJ 3TU.ONDERWIJS ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 3TU.Onderwijs (Masteropleiding) UITVOERINGSREGELING 2013-2014 Master of Science in Science Education and Communication (croho 68404) TECHNISCHE

Nadere informatie

Profiel. Hoofd Onderwijs & Studentenzaken. 30 januari Opdrachtgever TU Delft Faculteit Technische Natuurwetenschappen

Profiel. Hoofd Onderwijs & Studentenzaken. 30 januari Opdrachtgever TU Delft Faculteit Technische Natuurwetenschappen Profiel Hoofd Onderwijs & Studentenzaken 30 januari 2017 Opdrachtgever TU Delft Faculteit Technische Natuurwetenschappen Voor meer informatie over de functie Jeannette van der Vorm, adviseur Leeuwendaal

Nadere informatie

Valorisatie Technosprong. Paul Althuis, 10-10-2011

Valorisatie Technosprong. Paul Althuis, 10-10-2011 Valorisatie Technosprong Paul Althuis, 10-10-2011 Visie Op regionaal niveau heeft Technosprong over 2010-2016 bijgedragen aan de realisatie van een optimaal starterklimaat in een regio vol open innovatie

Nadere informatie

De indeling van de sector Techniek

De indeling van de sector Techniek De indeling van de sector Techniek Een sectorbeeld gaat in op één sector en brengt daarbij een groep van gelijksoortige opleidingen in beeld. De inspectie gaat uit van een indeling gebaseerd op inhoudelijke

Nadere informatie

Aanmelden externe studenten voor een minor van de TU Delft

Aanmelden externe studenten voor een minor van de TU Delft Als je een minor aan de TU Delft wilt volgen, moet je de volgende stappen ondernemen: 1. Regel een tweede inschrijving bij de TU Delft via Studielink. - Kies bij Kies een studie de minor-opleiding die

Nadere informatie

1 Beoordeling instellingsconversietabellen CDHO 1 2 Opheffing Hogeschool Positief advies CDHO: Engineering Engineering AOT Techniek(deeltijd) Einde instroom: 31-12-2011 Einde opleiding: 31-12-2016 Engineering

Nadere informatie

Wervingsprofiel. Lid Raad van Toezicht. 19 juli Opdrachtgever Van Hall Larenstein University of Applied Sciences

Wervingsprofiel. Lid Raad van Toezicht. 19 juli Opdrachtgever Van Hall Larenstein University of Applied Sciences Wervingsprofiel Lid Raad van Toezicht 19 juli 2019 Opdrachtgever Van Hall Larenstein University of Applied Sciences Voor meer informatie over de functie Marcel ten Berge, senior adviseur Leeuwendaal Telefoon

Nadere informatie

Mechanica 8 Wb1217 Sterkteleer 2 3 2 Wb1216-06 Dynamica 2 3 4 Wb1218-07 Niet Lin. Mechanica 2 3. Projecten 6 Project 6 doorlopend Totaal 41

Mechanica 8 Wb1217 Sterkteleer 2 3 2 Wb1216-06 Dynamica 2 3 4 Wb1218-07 Niet Lin. Mechanica 2 3. Projecten 6 Project 6 doorlopend Totaal 41 Schakelprogramma t.b.v. instroom van studenten van de HBO-bacheloropleiding Werktuigbouwkunde in de TU Delft masteropleiding Mechanical Engineering en daaraan gerelateerde masteropleidingen: Biomedical

Nadere informatie

// IK DROOM VAN EEN WERELD WAARIN IEDEREEN ELEKTRISCH RIJDT //

// IK DROOM VAN EEN WERELD WAARIN IEDEREEN ELEKTRISCH RIJDT // TU/e Bachelor College Instroom 2014-2015 // IK DROOM VAN EEN WERELD WAARIN IEDEREEN ELEKTRISCH RIJDT // Bachelor College SUSTAINABLE INNOVATION* * Deze major is formeel onderdeel van de bacheloropleiding

Nadere informatie

INTERREG en kennisinstellingen Een succesvolle combinatie? Theo Miljoen en Benne Otten

INTERREG en kennisinstellingen Een succesvolle combinatie? Theo Miljoen en Benne Otten INTERREG en kennisinstellingen Een succesvolle combinatie? Theo Miljoen en Benne Otten Hanzehogeschool Groningen De Hanzehogeschool Groningen ontstond in 1798 Grootste hogeschool in Noord-Nederland met

Nadere informatie

Aanvraagformulier nieuwe opleiding. Basisgegevens. Contactpersoon/contactpersonen Postbus GG Amsterdam

Aanvraagformulier nieuwe opleiding. Basisgegevens. Contactpersoon/contactpersonen Postbus GG Amsterdam Aanvraagformulier nieuwe opleiding Basisgegevens Naam instelling(en) Contactpersoon/contactpersonen Universiteit van Amsterdam Postbus 19268 1000 GG Amsterdam Contactgegevens Naam opleiding Internationale

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Gelet op artikel 33, lid 1c, van de Wet op het voortgezet onderwijs;

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Gelet op artikel 33, lid 1c, van de Wet op het voortgezet onderwijs; STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 24411 1 mei 2017 Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 11 april 2017, nr. HO&S/805204, houdende

Nadere informatie

4TU.Federation. Voortzetten succes Techniekpact en opvang groei

4TU.Federation. Voortzetten succes Techniekpact en opvang groei 4TU.Federation Voortzetten succes Techniekpact en opvang groei Groei van techniekstudenten the big picture Groei is snel, groot en duurzaam: van 21 tot 22 +6% Arbeidsmarkt vraagt om verdubbeling van de

Nadere informatie

14 december 2011 Amandus Lundqvist voorzitter topteam HTSM

14 december 2011 Amandus Lundqvist voorzitter topteam HTSM 14 december 2011 Amandus Lundqvist voorzitter topteam HTSM Topteam HTSM: advies Toename private èn publieke R&D investeringen in HTSM Herkenbaar en attractief technisch vakonderwijs Overheid als innovatieve

Nadere informatie

Jaarplan 2015: Bestuurlijke Agenda

Jaarplan 2015: Bestuurlijke Agenda Jaarplan 2015: Bestuurlijke Agenda De TU/e in context De TU/e groeit. Steeds meer studenten kiezen voor een opleiding aan de TU/e, en de prestaties op het gebied van onderzoek en valorisatie zijn goed.

Nadere informatie

Borging kwaliteit en functioneren examencommissies

Borging kwaliteit en functioneren examencommissies Borging kwaliteit en functioneren examencommissies Wageningen University 20 mei 2015, Prof. Dr. Martin Kropff Rapport Verdere Versterking Aanleidingen voor mijn verhaal:! Rapport onderwijsinspectie Vraag:

Nadere informatie

Where innovation starts. Vakken eerste jaar Psychology & Technology

Where innovation starts. Vakken eerste jaar Psychology & Technology Where innovation starts Vakken eerste jaar Vakken eerste jaar In de major krijg je uiteenlopende vakken en projecten op het gebied van psychologie, techniek en onderzoeksmethoden. Daarnaast heb je binnen

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Gelet op artikel 33, lid 1c, van de Wet op het voortgezet onderwijs;

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Gelet op artikel 33, lid 1c, van de Wet op het voortgezet onderwijs; STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 70643 17 december 2018 Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 20 november 2018, nr. HO&S/1439087,

Nadere informatie