4TU.Federation. Voortzetten succes Techniekpact en opvang groei

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "4TU.Federation. Voortzetten succes Techniekpact en opvang groei"

Transcriptie

1 4TU.Federation Voortzetten succes Techniekpact en opvang groei

2 Groei van techniekstudenten the big picture Groei is snel, groot en duurzaam: van 21 tot 22 +6% Arbeidsmarkt vraagt om verdubbeling van de uitstroom aan specifiek techniekstudenten in HBO en WO De rijksbijdrage voor de technische universiteiten daalt in reële euro s Technische Universiteiten hebben weinig financiële ruimte om te investeren of middelen te verleggen De behoefte aan aan technologisch onderzoek stijgt (2de en 3de geldstroom) Leading principles zijn Verwevenheid onderwijs en onderzoek Kleinschaligheid van onderwijs Kwaliteit van en excellentie in onderwijs en onderzoek Om deze leading principles is te handhaven zal de rijksbijdrage moeten groeien of de omvang van de op te leiden studenten en het technologisch onderzoek worden beperkt. 2

3 Numeri fixi Instellen van numeri fixi gebeurt op basis van: Student-staf ratio en ontwikkeling onderzoek Beschikbare financiële middelen Capaciteit van de collegezalen Beschikbaarheid van en veiligheid in studie en practicumruimtes Beperkte behoefte op de arbeidsmarkt Zorg over het behoud van de onderwijskwaliteit en toename intensiteit begeleiding Tijdelijk bij de start van nieuwe opleidingen om de instroom beheersbaar te houden Overwegingen om ondanks het bovenstaande een numerus fixus te vermijden zijn: Verantwoordelijkheid naar het Nederlandse bedrijfsleven Verantwoordelijkheid richting de (potentiële) student Behoud van de internationale positie / reputatie Verwachting dat de beschikbare financiële middelen zullen toenemen 3

4 Arbeidsmarktvraag , 8, 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1, WO Onderwijs WO Taal & Cultuur WO Economie & Recht WO Techniek WO Landbouw & Natuur WO Medisch WO Gedrag & maatschappij 4 Baanopeningen Instroom Bron: Research Centre for Education and the Labour Market (ROA) De arbeidsmarkt naar opleiding en beroep tot 22 (215)

5 Groeiende keuze voor techniek % van vwo-leerlingen Natuur & Techniek Natuur & Gezondheid Basisschool groep 8 advies vwo stijgt van 18% naar 2% Aandeel vwo-leerlingen dat kiest voor universiteit stijgt van 85,7% naar 88,4% Aandeel vwo-leerlingen dat kiest voor NT en/of NG stijgt van 45,7% naar 53,3% Prognose demografische ontwikkeling: - Tot 22 stijgt het aantal jongeren in de leeftijd van 15 tot 2 jaar met 2,5%. - Vanaf 225 wordt een daling verwacht in deze leeftijdsgroep. 5 Data: (1cijfervo) CBS Prognose bevolking; geslacht en leeftijd,

6 Ingeschreven studenten 4TU 219/2 218/19 217/18 216/17 215/16 214/15 213/14 212/13 211/12 21/11 29/1 28/9 27/8 26/7 25/6 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, NL EER Non-EER Totaal 6 Toename voornamelijk NL en EER, toename non-eer bescheiden.

7 7 Ingeschreven studenten 219/2 218/19 217/18 216/17 215/16 214/15 213/14 212/13 211/12 21/11 29/1 28/9 27/8 26/7 25/6 219/2 218/19 217/18 216/17 215/16 214/15 213/14 212/13 211/12 21/11 29/1 28/9 27/8 26/7 25/6 Delft 5, 1, 15, 2, 25, 3, NL EER Non-EER Twente 2,5 5, 7,5 1, 12,5 15, NL EER Non-EER Totaal 219/2 218/19 217/18 216/17 215/16 214/15 213/14 212/13 211/12 21/11 29/1 28/9 27/8 26/7 25/6 219/2 218/19 217/18 216/17 215/16 214/15 213/14 212/13 211/12 21/11 29/1 28/9 27/8 26/7 25/6 Eindhoven 2,5 5, 7,5 1, 12,5 15, NL EER Non-EER Totaal Wageningen 2,5 5, 7,5 1, 12,5 15, NL EER Non-EER

8 Rendement en uitval Delft Eindhoven 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % 25/6 26/7 27/8 28/9 29/ 21/1 211/2 212/3 213/4 214/5 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % 25/6 26/7 27/8 28/9 29/ 21/1 211/2 212/3 213/4 214/5 Uitval BSc-rendement N+1 Uitval BSc-rendement N+1 Twente Wageningen 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % 25/6 26/7 27/8 28/9 29/ 21/1 211/2 212/3 213/4 214/5 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % 25/6 26/7 27/8 28/9 29/ 21/1 211/2 212/3 213/4 214/5 8 Uitval BSc-rendement N+1 Uitval BSc-rendement N+1

9 Rijksbijdrage en collegegeld TU - prijspeil 215 in mln , 1,1 Daling in de rijksbijdrage wordt gecompenseerd door toename aan collegegelden. Geen zichtbaar effect in de rijksbijdrage voor de toename van het aantal studenten Sinds 26 afname Oz M 11, toename Ow M 38 en collegegeld M 58 9 Rijksbijdrage Rijksbijdrage - onderzoek Rijksbijdrage - onderwijs Collegegeld

10 Rijksbijdrage en collegegeld Delft - prijspeil 215 in mln Eindhoven - prijspeil 215 in mln Rijksbijdrage - onderzoek Rijksbijdrage - onderwijs Collegegeld Rijksbijdrage Rijksbijdrage - onderzoek Rijksbijdrage - onderwijs Collegegeld Twente - prijspeil 215 in mln Wageningen - prijspeil 215 in mln Rijksbijdrage Rijksbijdrage - onderzoek Rijksbijdrage - onderwijs Collegegeld Rijksbijdrage - onderzoek Rijksbijdrage - onderwijs Collegegeld

11 Bekostiging (incl. collegegeld) per student 4, 4TU - prijspeil , 3, 25, 2, 15, 1, Continue daling van de bekostiging per student, in ieder geval sinds 2 (oudste gegevens die beschikbaar zijn). Daling zal doorzetten bij toepassing van het bestaande bekostigingsmodel 5,

12 Bekostiging (incl. collegegeld) per student Delft - prijspeil 215 Eindhoven - prijspeil 215 4, 35, 3, 25, 2, 15, 1, 5, , 35, 3, 25, 2, 15, 1, 5, Twente - prijspeil 215 Wageningen - prijspeil , 35, 3, 25, 2, 15, 1, 5, , 35, 3, 25, 2, 15, 1, 5,

13 Financiële positie Delft - Solvabiliteit en resultaat Eindhoven - Solvabiliteit en resultaat Twente - Solvabiliteit en resultaat Wageningen - Solvabiliteit en resultaat

14 Student-staf ratio (SSR) per HOOP-gebied Economie Recht Techniek Gedrag & Maatschappij Landbouw Natuur Taal & Cultuur SSR neemt constant toe voor het het domein van bèta techniek SSR komt de komende jaren voor alle domeinen boven het OECD-gemiddelde van 17 SSR Techniek en Landbouw hoger dan Natuur Gebieden met een 2- jarige MSc vragen een lagere SSR door intensievere begeleiding

15 Onderzoeksopdrachten en publicaties 5, 45, 4, 35, 3, 25, 2, 15, 1, 5, 4TU - onderzoeksmiddelen per staflid vrije onderzoeksruimte matching 2e3e geldstroom Onderzoekspecialisatie Nederland (29-13) Bèta Techniek Alfa Gamma Medisch Landbouw Multidiciplinair Vrije onderzoekruimte (dat deel van de onderzoekbekostiging dat niet nodig is voor matching; prijspeil 215) per staflid wordt beperkt door hoge matchingsverplichtingen. Verder Nederlandse bèta en techniek ondervertegenwoordigd in de wetenschappelijke literatuur blijkend uit een lage onderzoekspecialisatie 15 Bron (onderzoeksspecialisatie): Dialogic NIFU CWTS Wetenschap, Technologie & Innovatie Indicatoren (214)

16 Onderzoeksfinanciering Onderzoekinzet (215 in fte) LAND NATU TECH ECON RECH G&M T&C Natuur, Landbouw en Techniek hebben relatief gezien een groot aandeel 2 de en 3 de geldstroom. Dit vertaalt zich in een grotere matchingsdruk bij deze HOOP-gebieden. Bij de technische universiteiten kan dit niet worden gecompenseerd vanuit gebieden met een relatief lager aandeel 2 de en 3 de geldstroom 16 1ste geldstroom 2de geldstroom 3de geldstroom

17 Matchingsdruk 2e en 3e geldstroom groeit door groeiende aansluiting onderzoeksgebieden van de vier technische universiteiten bij maatschappelijke en industriële behoefte Universiteiten moeten het verschil tussen integrale kosten van een onderzoeksopdracht en de verkregen inkomsten uit de 2e en 3e geldstroom matchen EY constateert dat technische universiteiten een hogere matchingsbehoefte hebben (gemiddeld 47%) dan de overige universiteiten (gemiddeld 36%) doordat gebruik wordt gemaakt van de dure laboratoriuminfrastructuur. 17 De onderzoeksbekostiging moet gelijke pas houden met de ontwikkelingen van zowel de studentengroei (vanwege de verwevenheid van onderwijs en onderzoek), als met de ontwikkeling van de 2e en 3e geldstroom (vanwege de extra matchingsdruk). Als dat niet gebeurd, dan komt de bestedingsruimte voor vrij onderzoek onder druk te staan

18 Oplossingsrichtingen Alle reële oplossingsrichtingen vragen om structureel meer bekostiging (25 mln op de korte termijn en 45 mln op de langere termijn) Verhogen van de bekostigingsfactor voor studenten techniek en landbouw van 1,5 naar 3,. Creëren van een technologiecompartiment in het bekostigingsmodel en deze beleidsrijk vullen vanuit de vakministeries die belang hebben bij technologische innovaties (Def, EZ, I&M, V&J en VWS), maar ook vanuit het bedrijfsleven. Capaciteitsbekostiging waarbij voor zowel voor onderwijs als voor onderzoek per HOOPgebied de gewenste capaciteit, dat op basis van een visie op gewenste ontwikkeling van de arbeidsmarkt en een visie op de gewenste ontwikkeling van investeringen in fundamenteel onderzoek, wordt vastgesteld. Het in stand houden van numeri fixi voor opleidingen waar vraag op de arbeidsmarkt hoger is dan de aanwezige opleidingscapaciteit wordt niet als reëel gezien. 18

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA..DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA..DEN HAAG >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA..DEN HAAG Hoger Onderwijs en Studiefinanciering Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375

Nadere informatie

Pieter Duisenberg Voorzitter Vereniging van Universiteiten

Pieter Duisenberg Voorzitter Vereniging van Universiteiten Pieter Duisenberg Voorzitter Vereniging van Universiteiten Universitaire bachelor- en masteropleidingen HOOP-gebieden Techniek, Natuur & Landbouw (oktober 2017) HOOP-gebied Techniek Opleiding TUD TUE UT

Nadere informatie

Vrouwen in de Wetenschap 12 januari 2009

Vrouwen in de Wetenschap 12 januari 2009 Vrouwen in de Wetenschap 12 januari 2009 Samenvatting Het aantal vrouwen in universitaire wetenschappelijke functies neemt gestaag toe. Het percentage vrouwelijke studenten, promovendi, universitair docenten,

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA..DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA..DEN HAAG >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA..DEN HAAG Hoger Onderwijs en Studiefinanciering Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375

Nadere informatie

2017D16593 INBRENG VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG

2017D16593 INBRENG VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG 2017D16593 INBRENG VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG Binnen de vaste commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap hebben enkele fracties de behoefte om vragen en opmerkingen voor te leggen over de

Nadere informatie

d.d. 30 juni 2011 Overzicht Bestuurlijke Informatie voor Bilateraal Overleg 2011 Faculteit Wiskunde en Informatica

d.d. 30 juni 2011 Overzicht Bestuurlijke Informatie voor Bilateraal Overleg 2011 Faculteit Wiskunde en Informatica d.d. 3 juni Overzicht Bestuurlijke Informatie voor Bilateraal Overleg Faculteit Wiskunde en Informatica Inhoudsopgave Onderwijs - Faculteit Wiskunde en Informatica Nr Pag Titel Toelichting 3 Aantal Bachelorstudenten

Nadere informatie

Contextschets Techniek

Contextschets Techniek Contextschets Techniek Nationaal Techniekpact 2020... 2 Welke activiteiten ondernemen de hbo-instellingen?... 2 Welke activiteiten ondernemen de universiteiten?... 3 Welke activiteiten onderneemt de 3TU?...

Nadere informatie

Mobiliteit van vrouwelijk wetenschappelijk personeel

Mobiliteit van vrouwelijk wetenschappelijk personeel Vrouwen in de Wetenschap 4-10-2007 Factsheet ten behoeve van WISER-festival, 4 en 5 oktober 2007, Maastricht Samenvatting Vrouwen halen de achterstand die zij hebben in de wetenschap gestaag in. Het aandeel

Nadere informatie

Investeren in kwaliteit Kansrijk op arbeidsmarkt. Onderzoek met impact. Hbo als emancipatiemotor. Hbo in vogelvlucht. #hbocijfers

Investeren in kwaliteit Kansrijk op arbeidsmarkt. Onderzoek met impact. Hbo als emancipatiemotor. Hbo in vogelvlucht. #hbocijfers Investeren in kwaliteit Kansrijk op arbeidsmarkt Hbo als emancipatiemotor Onderzoek met impact Hbo in vogelvlucht #hbocijfers Februari 2018 Hbo als emancipatiemotor 453.354 Ingeschreven studenten in studiejaar

Nadere informatie

2019D22159 LIJST VAN VRAGEN

2019D22159 LIJST VAN VRAGEN 2019D22159 LIJST VAN VRAGEN De vaste commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft een aantal vragen voorgelegd aan de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap over haar brief van 15 mei 2019

Nadere informatie

Hoger Onderwijs-, Onderzoek- en Wetenschapsbeleid

Hoger Onderwijs-, Onderzoek- en Wetenschapsbeleid 31 288 Hoger Onderwijs-, Onderzoek- en Wetenschapsbeleid Nr. Verslag van een schriftelijk overleg Vastgesteld d.d. Binnen de vaste commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap hebben enkele fracties

Nadere informatie

Techniekpact Twente: wat is dat ook alweer? Waarom een techniekpact in Twente? Programmalijnen

Techniekpact Twente: wat is dat ook alweer? Waarom een techniekpact in Twente? Programmalijnen Jaarverslag 2016 Techniekpact Twente: wat is dat ook alweer? Techniekpact Twente klinkt steeds meer mensen bekend in de oren. Maar wat is het ook alweer? Techniekpact Twente is een uitvoeringsprogramma

Nadere informatie

FIGURES, FACTS & TRENDS

FIGURES, FACTS & TRENDS FIGURES, FACTS & TRENDS Scholingstrajecten voor immigranten, groep gemotiveerde, vaak hoog opgeleide statushouders INSTROOM VANUIT MEERDERE PERSPECTIEVEN Reguliere instroom vanuit VMBO naar BOL-opleidingen

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2016 2017 31 288 Hoger Onderwijs-, Onderzoek- en Wetenschapsbeleid Nr. 589 VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG Vastgesteld 5 juli 2017 De vaste commissie

Nadere informatie

Achtergrondinformatie

Achtergrondinformatie BIJLAGE 3 Achtergrondinformatie Diplomarendement Daling diplomarendement voltijd hbo-bacheloropleidingen De trend die de Inspectie van het Onderwijs de afgelopen jaren signaleerde in het hbo zet door:

Nadere informatie

Datum 24 mei 2017 Antwoord op schriftelijke vragen van de leden Duisenberg (VVD) en Van der Molen (CDA) over numeri fixi bij technische universiteiten

Datum 24 mei 2017 Antwoord op schriftelijke vragen van de leden Duisenberg (VVD) en Van der Molen (CDA) over numeri fixi bij technische universiteiten >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag Datum 24 mei 2017 Betreft Antwoord op schriftelijke vragen van de leden Duisenberg (VVD) en Van der Molen (CDA) over numeri fixi bij technische universiteiten

Nadere informatie

Cijfermatige achtergrondinformatie ten behoeve van Slotconferentie HO-tour

Cijfermatige achtergrondinformatie ten behoeve van Slotconferentie HO-tour Cijfermatige achtergrondinformatie ten behoeve van Slotconferentie HO-tour In deze bijlage zijn feiten en cijfers opgenomen over het hoger onderwijs die illustratief kunnen zijn voor de discussies in de

Nadere informatie

Bijlage 3 Denkrichtingen

Bijlage 3 Denkrichtingen Bijlage 3 Denkrichtingen a) Aansluiting tussen onderwijsdeel en onderzoekdeel Probleem en doel Door groeiende studentenaantallen is scheefgroei ontstaan tussen het onderwijsdeel en onderzoekdeel wat de

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2016 2017 31 288 Hoger Onderwijs-, Onderzoek- en Wetenschapsbeleid Nr. 587 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAP Aan de Voorzitter van

Nadere informatie

INSTROOMRAPPORTAGE BACHELOR

INSTROOMRAPPORTAGE BACHELOR INSTROOMRAPPORTAGE 1-1-217 BACHELOR VISION 22 INSTROOMDOELSTELLING BEHAALD. DIVERSITEIT AANDACHTSPUNT. Instroom 18 Doorstroom 11 7% van diploma's Instroom w.v. 64 internationaal Uitstroom 18 Bachelor UT

Nadere informatie

Schoolverlaters tussen onderwijs en arbeidsmarkt 2017

Schoolverlaters tussen onderwijs en arbeidsmarkt 2017 ROA Titel Schoolverlaters tussen onderwijs en arbeidsmarkt 2017 Per Bles Christoph Meng ROA Fact Sheet ROA-F-2018/11 Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt ROA Research Centre For Education and

Nadere informatie

Rapport Adviescommissie Bekostiging Hoger Onderwijs en Onderzoek. Wissels om

Rapport Adviescommissie Bekostiging Hoger Onderwijs en Onderzoek. Wissels om Rapport Adviescommissie Bekostiging Hoger Onderwijs en Onderzoek Wissels om Naar een transparante en evenwichtige bekostiging, en meer samenwerking in hoger onderwijs en onderzoek Mei 2019 Rapport Adviescommissie

Nadere informatie

1 Bent u bekend met het artikel Maakbedrijven trekken naar India wegens groeiend gebrek aan Nederlandse ingenieurs? 1

1 Bent u bekend met het artikel Maakbedrijven trekken naar India wegens groeiend gebrek aan Nederlandse ingenieurs? 1 > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Handelende in overeenstemming met het gevoelen van de ministerraad;

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Handelende in overeenstemming met het gevoelen van de ministerraad; STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 58771 22 oktober 2018 Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en de Staatssecretaris van Binnenlandse

Nadere informatie

5.6 Het Nederlands hoger onderwijs in internationaal perspectief

5.6 Het Nederlands hoger onderwijs in internationaal perspectief 5.6 Het s hoger onderwijs in internationaal perspectief In de meeste landen van de is de vraag naar hoger onderwijs tussen 1995 en 2002 fors gegroeid. Ook in gaat een steeds groter deel van de bevolking

Nadere informatie

HOLLAND HIGH TECH 22 SEPTEMBER 2015 PAUL DE KROM, VOORZITTER RAAD VAN BESTUUR TNO

HOLLAND HIGH TECH 22 SEPTEMBER 2015 PAUL DE KROM, VOORZITTER RAAD VAN BESTUUR TNO HOLLAND HIGH TECH 22 SEPTEMBER 2015 PAUL DE KROM, VOORZITTER RAAD VAN BESTUUR TNO TNO KARAKTERISTIEKEN Nederlandse organisatie voor Toegepast Natuurwetenschappelijk Onderzoek TNO wet Onafhankelijke non-profit

Nadere informatie

Samenvatting Twente Index 2016

Samenvatting Twente Index 2016 Samenvatting Twente Index 2016 Kijk voor regionale en lokale data op www.twenteindex.nl INLEIDING De Twente Index wordt door Kennispunt Twente samengesteld in opdracht van de Twente Board. De Board wil

Nadere informatie

31288 Advies van de adviescommissie bekostiging hoger onderwijs en onderzoek

31288 Advies van de adviescommissie bekostiging hoger onderwijs en onderzoek 31288 Advies van de adviescommissie bekostiging hoger onderwijs en onderzoek nr. Lijst van vragen en antwoorden Vastgesteld (wordt door griffie ingevuld als antwoorden er zijn) De vaste commissie voor

Nadere informatie

namens Onze Minister van Landbouw, Nat uur en Voedselkwaliteit;

namens Onze Minister van Landbouw, Nat uur en Voedselkwaliteit; CONCEPT Besluit van tot wijziging van het Bekostigingsbesluit WHW in verband met wijzigingen in de bekostiging van universiteiten per 2006 Op de voordracht van de Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur

Nadere informatie

DE SECTORALE AANPAK VOOR HET VERSTERKEN VAN HET WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK & ONDERWIJS VOOR DE MAATSCHAPPIJ

DE SECTORALE AANPAK VOOR HET VERSTERKEN VAN HET WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK & ONDERWIJS VOOR DE MAATSCHAPPIJ DE SECTORALE AANPAK VOOR HET VERSTERKEN VAN HET WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK & ONDERWIJS VOOR DE MAATSCHAPPIJ Een presentatie voor KNAW, NWO en OCW d.d. 8 mei 2018 WAT LATEN WIJ U ZIEN? De sectorale aanpak:

Nadere informatie

2 Chinese Borden Elizabeth Koier, Barend van der Meulen, Edwin Horlings, Rosalie Belder. Rathenau Instituut

2 Chinese Borden Elizabeth Koier, Barend van der Meulen, Edwin Horlings, Rosalie Belder. Rathenau Instituut Chinese Borden Financiële stromen en prioriteringsbeleid in het Nederlandse universtiaire onderzoek Elizabeth Koier, Barend van der Meulen, Edwin Horlings en Rosalie Belder 2 Chinese Borden Elizabeth Koier,

Nadere informatie

Techniek: werken, leren en kiezen. Cijfers onderwijs-arbeidsmarkt 2019

Techniek: werken, leren en kiezen. Cijfers onderwijs-arbeidsmarkt 2019 Techniek: werken, leren en kiezen Cijfers onderwijs-arbeidsmarkt 2019 Achtergrond TP monitor Behoefte aan een feitelijk beeld van onderwijs & arbeidsmarkt bètatechniek & trends Set van indicatoren Cijfers

Nadere informatie

SELECTIE EN TOEGANKELIJKHEID VAN HET HOGER ONDERWIJS SAMENVATTING EERSTE 2 RAPPORTEN:

SELECTIE EN TOEGANKELIJKHEID VAN HET HOGER ONDERWIJS SAMENVATTING EERSTE 2 RAPPORTEN: SELECTIE EN TOEGANKELIJKHEID VAN HET HOGER ONDERWIJS SAMENVATTING EERSTE 2 RAPPORTEN: A. VERKENNING NAAR MAATREGELEN ROND IN- EN DOORSTROOM IN HET BACHELORONDERWIJS B. VERSCHILLEN EN ONTWIKKELINGEN IN

Nadere informatie

Datum 24 mei 2017 Bekostigingssystematiek hoger onderwijs (motie Rog/Duisenberg en motie Straus/Duisenberg)

Datum 24 mei 2017 Bekostigingssystematiek hoger onderwijs (motie Rog/Duisenberg en motie Straus/Duisenberg) >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG. Hoger Onderwijs en Studiefinanciering Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375

Nadere informatie

Ons kenmerk Uw kenmerk Datum UR/JB/ maart 2012

Ons kenmerk Uw kenmerk Datum UR/JB/ maart 2012 Aan het Presidium van de Universiteitsraad UNIVERSITEITSRAAD Commissie onderwijs, onderzoek en studentenzaken Bezoekadres Burg. Oudlaan 50 Postadres Postbus 1738 3000 DR Rotterdam Doorkiesnr 010-4081125

Nadere informatie

Aandeel meisjes in de bètatechniek VMBO

Aandeel meisjes in de bètatechniek VMBO Vrouwen in de bètatechniek Traditioneel kiezen veel meer mannen dan vrouwen voor een bètatechnische opleiding. Toch lijkt hier de afgelopen jaren langzaam verandering in te komen. Deze factsheet geeft

Nadere informatie

Toon Berkers Maartje Geenen Cécile Stallenberg

Toon Berkers Maartje Geenen Cécile Stallenberg Limburgse Arbeidsmarktdag 24 mei 2018 Toon Berkers Maartje Geenen Cécile Stallenberg Dit pdf-bestand bevat de belangrijkste dia s uit de presentatie die in de LADworkshop van 24 mei 2018 is gegeven. De

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA..DEN HAAG

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA..DEN HAAG >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA..DEN HAAG Hoger Onderwijs en Studiefinanciering Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375

Nadere informatie

Nota Universiteitsraad

Nota Universiteitsraad Nota Universiteitsraad UR nummer Corsanummer 11/048 FCA / 11.30139 Aan : Universiteitsraad Van : College van Bestuur Opsteller : Henrita van Zanten / Michel de Bekker Onderwerp : instellingscollegegeld

Nadere informatie

Impact Ranking 2017 van de Nederlandse Universiteiten Presentatie ScienceWorks 7 december 2017, UvA Frank Zwetsloot

Impact Ranking 2017 van de Nederlandse Universiteiten Presentatie ScienceWorks 7 december 2017, UvA Frank Zwetsloot Impact Ranking 27 van de Nederlandse Universiteiten Presentatie ScienceWorks 7 december 27, UvA Frank Zwetsloot Mauritskade 5 254 HC Den Haag T: +3 7 346 255 info@scienceworks.nl www.scienceworks.nl Samenstelling

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2018 2019 31 288 Hoger Onderwijs-, Onderzoek- en Wetenschapsbeleid Nr. 658 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAP Aan de Voorzitter van

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2007 2008 31 200 VIII Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (VIII) voor het jaar 2008 Nr. 183 BRIEF

Nadere informatie

TECHNIEKPACTMONITOR.NL HIGHLIGHTS 2017

TECHNIEKPACTMONITOR.NL HIGHLIGHTS 2017 TECHNIEKPACTMONITOR.NL HIGHLIGHTS 2017 AANDEEL LEERLINGEN VMBO 3E LEERJAAR 2006-2007 2013-2014 2016-2017 VMBO-BB 31% 24% 24% VMBO-KB 27% 22% 21% Het betreft hier het aandeel leerlingen binnen het totaal

Nadere informatie

Nieuws uit t decanaat 18 september 2018

Nieuws uit t decanaat 18 september 2018 Nieuws uit t decanaat 18 september 2018 havo/vwo bestemd voor havo/vwo bovenbouw Nieuws uit t decanaat is het mededelingenblad vanuit het decanaat havo/vwo van het Vechtdal College in Hardenberg. Het verschijnt

Nadere informatie

Grotere landbouwbedrijven bepalen grondvraag en -prijs

Grotere landbouwbedrijven bepalen grondvraag en -prijs Grotere landbouwbedrijven bepalen grondvraag en -prijs Huib Silvis en Martien Voskuilen Grotere bedrijven zijn bij uitbreiding van het areaal landbouwgrond in het voordeel omdat zij over het algemeen hogere

Nadere informatie

Subsector geografie. Sectorbeeld Gedrag & Maatschappij, Inspectie van het Onderwijs,

Subsector geografie. Sectorbeeld Gedrag & Maatschappij, Inspectie van het Onderwijs, Samenvatting... 2 Minst aantal opleidingen... 2 Minst aantal studenten... 3 Instroom neemt af... 3 Laagste uitval... 3 Lager diplomarendement... 3 Daling in switch... 3 Twee nieuwe opleidingen... 4 Weinig

Nadere informatie

7. Deelname en slagen in het hoger onderwijs

7. Deelname en slagen in het hoger onderwijs 7. Deelname en slagen in het hoger onderwijs Vergeleken met autochtonen is de participatie in het hoger onderwijs van niet-westerse allochtonen ruim twee keer zo laag. Tussen studiejaar 1995/ 96 en 21/

Nadere informatie

Feiten en cijfers. Afgestudeerden en uitvallers

Feiten en cijfers. Afgestudeerden en uitvallers Feiten en cijfers Afgestudeerden en uitvallers April 2017 Inhoud 1 Het algemene beeld 2 2 Start van de studie: uitvallers 4 3 Start van de studie: wisselaars 5 4 Afsluiting van de studie: studiesucces

Nadere informatie

Schoolverlaters tussen onderwijs en arbeidsmarkt 2017

Schoolverlaters tussen onderwijs en arbeidsmarkt 2017 ROA Titel Schoolverlaters tussen onderwijs en arbeidsmarkt 2017 Per Bles Christoph Meng ROA Fact Sheet ROA-F-2018/11 Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt ROA Research Centre For Education and

Nadere informatie

HET APOLLO MODEL. Figuur 1: Ontwikkeling aantal studenten HBO en WO, Nederland, 2013-2030

HET APOLLO MODEL. Figuur 1: Ontwikkeling aantal studenten HBO en WO, Nederland, 2013-2030 Rotterdam HET APOLLO MODEL Het Apollo Model is tot stand gekomen op initiatief van Kences en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Met dit model

Nadere informatie

HET APOLLO MODEL. Figuur 1: Ontwikkeling aantal studenten HBO en WO, Nederland, 2013-2030

HET APOLLO MODEL. Figuur 1: Ontwikkeling aantal studenten HBO en WO, Nederland, 2013-2030 Amersfoort HET APOLLO MODEL Het Apollo Model is tot stand gekomen op initiatief van Kences en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Met dit model

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 33 400 VIII Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (VIII) voor het jaar 2013 Nr. 154 BRIEF

Nadere informatie

Salarissen en competenties van MBO-BOL gediplomeerden: Feiten en cijfers

Salarissen en competenties van MBO-BOL gediplomeerden: Feiten en cijfers Research Centre for Education and the Labour Market ROA Salarissen en competenties van MBO-BOL gediplomeerden: Feiten en cijfers ROA Fact Sheet ROA-F-2014/1 Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt

Nadere informatie

short-logo NATIONAAL TECHNIEKPACT 2020 SAMENVATTING ÉÉN JAAR NA ONDERTEKENING RAPPORTAGE

short-logo NATIONAAL TECHNIEKPACT 2020 SAMENVATTING ÉÉN JAAR NA ONDERTEKENING RAPPORTAGE RAPPORTAGE NATIONAAL TECHNIEKPACT 2020 ÉÉN JAAR NA ONDERTEKENING SAMENVATTING short-logo MEI 2014 go Pagina 2 SAMENVATTING RAPPORTAGE NATIONAAL TECHNIEKPACT 2020 ÉÉN JAAR NA ONDERTEKENING Met het doel

Nadere informatie

Excellence for productivity?

Excellence for productivity? Seminar, directie Kennis, Aanleiding Belang human capital voor productiviteit is onomstreden Maar hoe werkt het: via brede basis van goed opgeleide werknemers of juist door toppers? Recente economische

Nadere informatie

MONITOR 2017 BRAINPORT NETWORK

MONITOR 2017 BRAINPORT NETWORK MONITOR 2017 BRAINPORT NETWORK In deze monitor wordt een overzicht gegeven van de economische groei van de zes triple helix regio s in Zuidoost- Nederland. Op de thema s arbeidsmarkt en kapitaal en EU

Nadere informatie

Regio Groningen-Assen kansen en risico s voor de arbeidsmarkt

Regio Groningen-Assen kansen en risico s voor de arbeidsmarkt Regio Groningen-Assen kansen en risico s voor de arbeidsmarkt 16 Mei 2011 Drs. Jan Dirk Gardenier MBA, directeur CAB Martinikerkhof 30 9712 JH Groningen (050) 311 51 13 www.cabgroningen.nl 1 Regio Groningen

Nadere informatie

Studiekeuze van Amsterdamse VWO-leerlingen

Studiekeuze van Amsterdamse VWO-leerlingen Studiekeuze van Amsterdamse VWO-leerlingen Foto: FNWI (Interieur), fotograaf Harry van Veenendaal (2012) Projectnummer: 13156 Lotje Cohen MSc Merel van der Wouden MSc drs. Carine van Oosteren drs. Jeroen

Nadere informatie

De hbo er aan het werk

De hbo er aan het werk De hbo er aan het werk Hogescholen leiden op voor de arbeidsmarkt. Dat doen zij met succes. Het overgrote deel van de studenten vindt binnen 3 maanden een baan op minimaal hbo-niveau. Beroepen en functies

Nadere informatie

Advies Universiteit voor Humanistiek

Advies Universiteit voor Humanistiek Advies Universiteit voor Humanistiek De Reviewcommissie (hierna commissie) heeft kennisgenomen van het voorstel van de Universiteit voor Humanistiek (hierna UvH) dat het College van Bestuur met zijn brieven

Nadere informatie

Onderwijs. Hoofdstuk 10. 10.1 Inleiding

Onderwijs. Hoofdstuk 10. 10.1 Inleiding Hoofdstuk 10 Onderwijs 10.1 Inleiding Leiden kennisstad heeft een hoog opgeleide bevolking en herbergt binnen haar grenzen veel onderwijsinstellingen. In dit hoofdstuk gaat het zowel om de opleiding die

Nadere informatie

Studeren in Nederland

Studeren in Nederland Studeren in Nederland Annekee de Jager Kaj Temme Nederlandse Ambassade Brussel Leuven, 27 oktober 2015 Inhoud 1. Nederland 2. Waarom studeren in Nederland? 3. Onderwijs in Nederland 4. Nederlandse studentensteden

Nadere informatie

Gelet op artikel 2.6, eerste lid, van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek;

Gelet op artikel 2.6, eerste lid, van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek; Besluit van tot wijziging van het Bekostigingsbesluit WHW in verband met enkele wijzigingen in de berekeningswijze van de rijksbijdrage voor universiteiten en hogescholen Op de voordracht van Onze minister

Nadere informatie

Kennis als economische motor ONDERZOEK NAAR HET RUIMTELIJK-ECONOMISCH EFFECT VAN HOGER ONDERWIJS

Kennis als economische motor ONDERZOEK NAAR HET RUIMTELIJK-ECONOMISCH EFFECT VAN HOGER ONDERWIJS Kennis als economische motor ONDERZOEK NAAR HET RUIMTELIJK-ECONOMISCH EFFECT VAN HOGER ONDERWIJS ST UD E NT E N ST E D E N IN NE D E R L A ND B E T E R EC O N O MI S C H K L IM A AT R O ND K N A P P E

Nadere informatie

Analyse van de vooraanmeldingen voor de lerarenopleidingen

Analyse van de vooraanmeldingen voor de lerarenopleidingen Analyse van de vooraanmeldingen voor de lerarenopleidingen Aantal vooraanmeldingen voor 2 e graads opleiding stijgt, 1 e graads daalt en pabo blijft gelijk juni 2010 Inleiding Om de (toekomstige) leraartekorten

Nadere informatie

Terugblik. - stedenreizen / EEPD / stadswandeling. - lustrum

Terugblik. - stedenreizen / EEPD / stadswandeling. - lustrum 100 %?! Terugblik - stedenreizen / EEPD / stadswandeling - lustrum Site: - vakinhoud PTA - examenreglement BOOR Toetsweken Periode 1:- 10 t/m 18 oktober SE's - profielwerkstuk, literatuurlijst - 18 t/m

Nadere informatie

Studeren in het hoger onderwijs Studeren in het HO

Studeren in het hoger onderwijs Studeren in het HO Studeren in het hoger onderwijs Studeren in het HO Tilburg University Mijn Verhaal Even n paar vragen T i l b u r g U n i v e r s i t y T i l b u r g U n i v e r s i t y Studiekeuze: stappenplan 1. (Ver)ken

Nadere informatie

Een Groene Generatie met Energie voor de Toekomst. René Wijffels

Een Groene Generatie met Energie voor de Toekomst. René Wijffels Een Groene Generatie met Energie voor de Toekomst René Wijffels Inhoud Wat is Biobased Economy? De bio-economy in de VS Behoefte aan professionals in bio-based economy Een groene generatie met energie

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA..DEN HAAG

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA..DEN HAAG >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA..DEN HAAG Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag www.rijksoverheid.nl

Nadere informatie

Technisch rapport Studentenstromen en selecterende opleidingen

Technisch rapport Studentenstromen en selecterende opleidingen Technisch rapport Studentenstromen en selecterende opleidingen Technisch rapport Studentenstromen en selecterende opleidingen De hoofdlijnen Na een jarenlange daling stabiliseert de totale doorstroom vanuit

Nadere informatie

Arbeidsmarktprognoses Stedendriehoek en Noordwest Veluwe

Arbeidsmarktprognoses Stedendriehoek en Noordwest Veluwe Research Centre for Education and the Labour Market ROA Arbeidsmarktprognoses Stedendriehoek en Noordwest Veluwe 2017-2022 Tim Peeters Frank Cörvers ROA Fact Sheet ROA-F-2018/8C Researchcentrum voor Onderwijs

Nadere informatie

Samenvatting Onderwijs- en Arbeidsmarktmonitor. Metropoolregio Amsterdam. Oktober amsterdam economic board

Samenvatting Onderwijs- en Arbeidsmarktmonitor. Metropoolregio Amsterdam. Oktober amsterdam economic board Samenvatting Onderwijs- en Arbeidsmarktmonitor Metropoolregio Amsterdam Oktober 2016 amsterdam economic board Samenvatting Onderwijs- en Arbeidsmarktmonitor Metropoolregio Amsterdam (MRA) Oktober 2016

Nadere informatie

5. Onderwijs en schoolkleur

5. Onderwijs en schoolkleur 5. Onderwijs en schoolkleur Niet-westerse allochtonen verlaten het Nederlandse onderwijssysteem gemiddeld met een lager onderwijsniveau dan autochtone leerlingen. Al in het basisonderwijs lopen allochtone

Nadere informatie

Gelet op artikel 2.6, eerste lid, van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek;

Gelet op artikel 2.6, eerste lid, van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek; Besluit van tot wijziging van het Bekostigingsbesluit WHW in verband met enkele wijzigingen in de berekeningswijze van de rijksbijdrage voor universiteiten en hogescholen Op de voordracht van Onze minister

Nadere informatie

De arbeidsmarkt van morgen, wie hebben we nodig en wie biedt zich aan?

De arbeidsmarkt van morgen, wie hebben we nodig en wie biedt zich aan? , wie hebben we nodig en wie biedt zich aan? Biebwatch, Amsterdam, Rob Gründemann, Teamleider Personeelsbeleid Lector Sociale Innovatie, Hogeschool Utrecht Opzet van de presentatie Ontwikkelingen op de

Nadere informatie

Tekorten op de ICT-arbeidsmarkt verklaard Door Has Bakker (beleidsadviseur ICT~Office)

Tekorten op de ICT-arbeidsmarkt verklaard Door Has Bakker (beleidsadviseur ICT~Office) Tekorten op de ICT-arbeidsmarkt verklaard Door Has Bakker (beleidsadviseur ICT~Office) ICT~Office voorspelt een groeiend tekort aan hoger opgeleide ICT-professionals voor de komende jaren. Ondanks de economische

Nadere informatie

EZ 2020. Over de veranderende rol(len) van gemeentelijke afdelingen Economische Zaken. Peter Louter www.bureaulouter.nl. Zwolle, 4 maart 2014

EZ 2020. Over de veranderende rol(len) van gemeentelijke afdelingen Economische Zaken. Peter Louter www.bureaulouter.nl. Zwolle, 4 maart 2014 EZ 2020 Over de veranderende rol(len) van gemeentelijke afdelingen Economische Zaken Peter Louter www.bureaulouter.nl Zwolle, 4 maart 2014 Drie strategische rollen 1. Preventie 2. Duiding 3. Integraliteit

Nadere informatie

Profielkeuze-test (PKT)

Profielkeuze-test (PKT) Profielkeuze-test (PKT) Anoniem 2014 TalentFocus Inleiding Het kiezen van een profiel is voor veel leerlingen lastig. Want als je nog niet precies weet wat je later wilt studeren is het moeilijk om op

Nadere informatie

Chinese borden Universiteiten in en uit balans

Chinese borden Universiteiten in en uit balans Chinese borden Universiteiten in en uit balans 15-03-2016, Science in Transition conferentie Barend van der Meulen, Elizabeth Koier, Edwin Horlings 2 Universiteiten uit en in balans Barend van der Meulen

Nadere informatie

Masterclass Krimp. Presentatie Angelique vanwingerden. 16 september 2011 Kennisnetwerk Krimp Noord-Nederland (KKNN)

Masterclass Krimp. Presentatie Angelique vanwingerden. 16 september 2011 Kennisnetwerk Krimp Noord-Nederland (KKNN) Masterclass Krimp Presentatie Angelique vanwingerden 16 september 2011 Kennisnetwerk Krimp Noord-Nederland (KKNN) Bevolkingsontwikkeling Bevolkingsontwikkeling in Noord-Drenthe 2000-2010 Bevolkingsontwikkeling

Nadere informatie

Selectie en numerus fixus. Frank Peters, studentendecaan

Selectie en numerus fixus. Frank Peters, studentendecaan Selectie en numerus fixus Frank Peters, studentendecaan 9 november 2017 Achtergrond Matching Selectie Selectie en numerus fixus: o Biomedische Wetenschappen (175) o Diergeneeskunde (225) o Farmacie (270;

Nadere informatie

Thema 7 Hoger onderwijs Beleidsvariant A Besparingen in 2011-2015, in mld. euro s 2011 2012 2013 2014 2015 Structureel Variant 7A 0,06 0,10 0,20 0,35 0,61 1,21 Omschrijving variant Deze variant zet voor

Nadere informatie

SELECTIE EN AFSCHAFFING LOTING

SELECTIE EN AFSCHAFFING LOTING SELECTIE EN 1 NUMERUS FIXUS: wat en waarom? Numerus fixus is (was) bedoeld als instrument om de schaarste aan specifieke opleidingsplaatsen te reguleren (dus niet louter selectie) Numerus fixus (vastgesteld

Nadere informatie

Contextschets Techniek

Contextschets Techniek Contextschets Techniek Nationaal Techniekpact 2020... 2 Welke activiteiten ondernemen de hbo-instellingen?... 2 Welke activiteiten ondernemen de universiteiten?... 3 Welke activiteiten onderneemt de 3TU?...

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Bevolking groeit tot 17,5 miljoen in 2038

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Bevolking groeit tot 17,5 miljoen in 2038 Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB08-085 18 december 2008 9.30 uur Bevolking groeit tot 17,5 miljoen in 2038 Nog 1 miljoen inwoners erbij, inwonertal zal harder groeien dan eerder gedacht

Nadere informatie

Statistisch Jaarboek 2007

Statistisch Jaarboek 2007 67 5 68 Onderwijs Rooms-katholiek basis bereikt marktaandeel van 50 procent Op 1 oktober 2006 telde Hengelo 27 basisscholen, bestaande uit 9 openbare, 10 rooms-katholieke, 5 protestants-christelijke, 1

Nadere informatie

Amsterdam (incl Diemen en Amstelveen)

Amsterdam (incl Diemen en Amstelveen) Amsterdam (incl Diemen en Amstelveen) HET APOLLO MODEL Het Apollo Model is tot stand gekomen op initiatief van Kences en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Binnenlandse Zaken en Koninkrijksreslaties.

Nadere informatie

Statistisch Jaarboek 2006

Statistisch Jaarboek 2006 67 5 68 Onderwijs Rooms-katholiek basis groeit verder Op 1 oktober 2005 telde Hengelo 27 basisscholen, bestaande uit 9 openbare, 10 rooms-katholieke, 5 protestants-christelijke, 1 gereformeerde en 2 bijzonder

Nadere informatie

Economische monitor. Voorne PutteN 5 GEMEENTEN. 7 e editie. Opzet en inhoud

Economische monitor. Voorne PutteN 5 GEMEENTEN. 7 e editie. Opzet en inhoud 7 e editie Economische monitor Voorne PutteN Opzet en inhoud Deze factsheet is de zevende editie van de Economische Monitor en presenteert recente economische ontwikkelingen van als regio en de vier gemeenten.

Nadere informatie

Onderwijs; verplichte indicatoren

Onderwijs; verplichte indicatoren RC schets: overzicht van gebruikte indicatoren en bronnen Onderwijs; verplichte indicatoren Kwaliteit /excellentie: Studentenoordeel over de opleiding in het algemeen Studentenoordeel over de opleiding

Nadere informatie

Selectie en plaatsing opleidingen met een numerus fixus. Frank Peters, studentendecaan

Selectie en plaatsing opleidingen met een numerus fixus. Frank Peters, studentendecaan Selectie en plaatsing opleidingen met een numerus fixus Frank Peters, studentendecaan 17 november 2016 Achtergrond Matching Selectie Selectie en numerus fixus: Biomedische Wetenschappen (175) Diergeneeskunde

Nadere informatie

De effecten van demografische ontwikkelingen op het onderwijs

De effecten van demografische ontwikkelingen op het onderwijs De effecten van demografische ontwikkelingen op het onderwijs Modus Inleiding Carlien de Witt Hamer In dit artikel worden de effecten beschreven die de demografische ontwikkelingen van de periode 1997-2001

Nadere informatie

Aansluiting Engels Een onderzoek naar de aansluitingsproblematiek van het vwo-vak Engels met de universiteit

Aansluiting Engels Een onderzoek naar de aansluitingsproblematiek van het vwo-vak Engels met de universiteit Aansluiting Engels Een onderzoek naar de aansluitingsproblematiek van het vwo-vak Engels met de universiteit 1 2 Aansluiting Engels Een onderzoek naar de aansluitingsproblematiek van het vwo-vak Engels

Nadere informatie

Arbeidsmarktontwikkelingen in de techniek. Andries de Grip

Arbeidsmarktontwikkelingen in de techniek. Andries de Grip Arbeidsmarktontwikkelingen in de techniek Andries de Grip Expert meeting Arbeidsmarkt ingenieurs, 11 april 2018 Huidige arbeidsmarktsituatie Werkloosheid onder schoolverlaters, 2016 Techniek % Economie

Nadere informatie

Overzichtsrapport SER Gelderland

Overzichtsrapport SER Gelderland Overzichtsrapport SER Gelderland Bevolking en participatie In opdracht van SER Gelderland September 2008 Drs. J.D. Gardenier L.T. Schudde CAB Martinikerkhof 30 9712 JH Groningen 050-3115113 cab@cabgroningen.nl

Nadere informatie

Campus Zeeland Investeren in economische structuurversterking in de Zuidwestelijke Delta

Campus Zeeland Investeren in economische structuurversterking in de Zuidwestelijke Delta Campus Zeeland Investeren in economische structuurversterking in de Zuidwestelijke Delta Bijpraten Raadsleden Vlissingen, 10 april 2017 Agenda > Welkom: Harry van der Maas (voorzitter stuurgroep) > Stand

Nadere informatie

Ad en arbeidsmarktprognoses: Hoe gaat het nu, en is er straks een andere insteek nodig?

Ad en arbeidsmarktprognoses: Hoe gaat het nu, en is er straks een andere insteek nodig? Ad en arbeidsmarktprognoses: Hoe gaat het nu, en is er straks een andere insteek nodig? Frank Cörvers Dag van de Associate Degree, Amersfoort, 17 maart 2017 Arbeidsmarktprognoses ROA: Doel Methodiek ROA

Nadere informatie

AGRO FOOD MONI TOR EDE

AGRO FOOD MONI TOR EDE AGRO FOOD MONI TOR EDE HIGHLIGHTS 2016 Voorwoord Ede ligt in het hart van FoodValley, de internationale topregio voor kennis en innovatie op het gebied van voedselproductie. Food omvat veel schakels in

Nadere informatie

Steeds meer niet-westerse allochtonen in het voltijd hoger onderwijs

Steeds meer niet-westerse allochtonen in het voltijd hoger onderwijs Steeds meer niet-westerse allochtonen in het voltijd hoger onderwijs Esther van Kralingen Tussen studiejaar 1995/ 96 en 21/ 2 is het aandeel van de niet-westerse allochtonen dat in het hoger onderwijs

Nadere informatie

Programma Kick-off 11 mei 2015

Programma Kick-off 11 mei 2015 WELKOM Programma Kick-off 11 mei 2015 Corrie Broks & Co; Toelichting kaarten; De route tot vandaag; Actieprogramma; De route na vandaag; Intentieverklaring. Toelichting Kaarten Waarom? Hoe te gebruiken?

Nadere informatie