Postbus EA s Gravenhage. ieder. rekening. terug in. Dit heeft. volgens ons

Transcriptie

1 Tweede Kamer der Staten Generaal Vaste Commissie voor OCW Postbus EA s Gravenhage Datum: 3 juli 2017 Betreft: AO voortgangsrapportage passend onderwijs 5 juli 2017 Geachtee Kamerleden, Op woensdag 5 juli spreekt u met demissionair staatssecretaris Dekker over de Elfde voortgangs rapportage passend onderwijs. Het passendee onderwijs dat een passende plek beloofde aan ieder kind. Het passend onderwijs dat leerlingen uitdaagt en uitgaat van mogelijkhedem n. Onderwijss dat rekening houdt met de behoeften van kinderen en jongeren met ontwikkelingsproblemen. Dat hen zou voorbereiden op een vervolgopleiding enn een plek in de samenleving. Wij, de ouders van deze kinderenn en jongeren, zien dezee resultaten helaas h nog onvoldoende terug in de onderwijspraktijk. Hoewel er zeker scholen, samenwerkingsverbanden en leraren zijn die zich bijzonder hard inspannen en daarbij constructief samenwerken met derden, is het resultaat van het passend onderwijs in Nederland wat Balans en de Nederlandse Vereniging voor Autisme (NVA) betreft absoluut onvoldoende. Rapporten van de Inspectie voor het Onderwijs, O de Algemenee Rekenkamer, DUO en diverse onderzoeken en de rapportages van Balans en de NVA bevestigen dit zorgelijke beeld. Er zijn veel kinderen met leer en ontwikkelingsproblemen zoals dyslexie, autisme, DCD, ADHD die op dit moment niet de ondersteuning in het onderwijs krijgen aangeboden waar zij recht op hebben. Zij krijgen niet de passende leeromgeving aangeboden waarbinnen zij zich kunnen ontwikkelen. Het overwegend positieve beeld dat de heerr Dekker schetst in zijn Kamerbrief van 20 juni 2017 bij de Elfde voortgangsrapportage herkennen wij niet. Wij onderkennen goede voorbeelden en positieve intenties. Maar er is zeker geen sprake s van een transformatie en passend onderwijs voor ieder kind. Dit heeft volgens ons meerdere oorzaken, die ik graag met u deel.

2 1. Kennis over preventie, goed leesonderwijs en dyslexie hulpmiddelen ontbreekt Het leesonderwijs in Nederland is i slecht en gaat hard achteruit, zowel in het PO als in het VO (2017, Staat van het Onderwijs). Ruim 45% van de leerlingen met dyslexie krijgt op dit moment geen hulpmiddelen in het primair onderwijs (BM mei 2017). De leerkrachten en de ondersteuningsteams hebben bovendien onvoldoendee kennis van de beschikbare hulpmiddelen en weten niet wanneer ze die kunnen inzetten bij leesproblemen (onderzoek DUO 2017). Preventieve interventies blijven daardoor achterwege, waardoorr het aantal leerlingen met leesproblemen dat vastloopt toeneemt in zowel het primair als het voortgezet onderwijs. 2. Onvoldoende kennis over ontwikkelingsproblemen en onvoldoende ondersteuning op maat Leerlingen met een ontwikkelingsprobleem krijgen vaak te laat of niet de ondersteuning op maat die zij nodig hebben. De groepsgrootte in het primair onderwijs is niet af, maar toegenomen onder druk van de bekostigingssystematiek. Kinderen die een ander programma nodig hebben dan het standaardprogramma komen onvoldoende tot hun recht. Hierdoor iss de kansenongelijkheid van kinderenn met ontwikkelingsproblemen toegenomen. Ook het onderwijs voor hoogbegaafde kinderen is absoluut nog niet gerealiseerd. De meeste leraren en ondersteunin ngsteams hebben nog altijd te weinig kennis van de onderwijsbehoeften van hoogbegaafde kinderen. Een voorbeeld: Een leerling van zes jaarr in groep 1 mett een zwak werkgeheugen wordt nu vaak niet opgemerkt. Maar zonder passende interventie zal deze leerling zijn leeftijdgenoten niet kunnen bijhouden en toenemend onderpresteren als hij 10 jaar is. Dan moet vaak nog worden uitgezocht wat hiervan de oorzaak is. Als ouders daar nu niet zelf hard achteraan gaan en er alle energie in steken, dan is de leerling daarvan de dupe. Daarom is kennis bij leerkrachten zo essentieel, evenals ondersteuning in de klas, vroege diagnose, ondersteuning op maat en samenwerken met ouders. Aanpak thuiszitters blijft achterwege, steeds meer leerlingen krijgen vrijstellingg van de leerplicht Nog altijd zijn er circa thuiszitters. Naar schatting heeft de helft tot een derde van hen autisme (bron: VAB rapportage langer dan drie maanden thuis zou zitten zonder een passend aanbod. Dat gaan we op 2016). Het doel van passend onderwijs was dat vanaf 2020 geen enkel kind deze manier echt niet behalen met elkaar. Bovendien is het aantal kinderen met een vrijstelling van de leerplicht in de afgelopen jaren ook fors toegenomen. Het gaat omm een verdriedubbeling sinds 2006 (bron: onderzoek naar thuiszitters, Rijksoverheid 2016). Deze kinderen zijn geheel verstoken van onderwijs, terwijl elk kind het recht heeft om zich te ontwikkelenn en te ontplooien (VN Kinderrechtenverdrag).

3 5 februari 2017 aantal thuiszitters kinderen gaan langer dan drie maanden niet naar school, dat zijn thuiszitters kinderen hadden in 2011 een vrijstelling van de leerplicht, nu zijn dat er maanden, binnen die tijd moet er eenn passende nieuwe plek voor een kind zijn 16 uur in vier weken verzuimen telt hett Ministerie vann Onderwijs als spijbelen Leraren krijgen weinig waardering De werkdruk van leraren is te hoog. Er is te weinig differentiatie in het vak. Zij krijgen te weinig betaald en hebben te weinig mogelijkheden om zich te ontwikkelen en e door te groeien. Leerkrachten geven aan dat zij bezwijken onder de werkdruk en dat zij grote behoefte hebben aan extra handen in de klas. Ook vinden zij dat zij te weinig kennis hebben over ontwikkelingsproblemen in relatiee tot het onderwijs. Toenemend aantal ouders investeert in extra ondersteuning na schooltijd Het aantal ouders dat extra investeert in goede ondersteuning na schooltijd neemt toe. Dezee ouders vinden de basis die wordt geboden in het huidige onderwijs onvoldoende. Zij investeren daarom toenemend in extra ondersteuning buiten school, om dit tekort op tee vangen en hun kinderen zoveel mogelijk kansen te bieden voor de toekomst. Zorgen over gebrek aan afstemming tussen gemeente onderwijs zorg en ouders Er is onvoldoende afstemming tussen zorg, gemeenten, onderwijs enn ouders. Ditt heeft negatieve gevolgen voor kwetsbare leerlingen. Ook de gemeenten maken zich toenemend t zorgen over de leemten in het onderwijs, die zich in een later stadium vertalen in problemen met leerlingen en gezinnenn waarvoor de gemeentee verantwoordelijk is. Goed leesonderwijs op school heeft bijvoorbeeld een positief effect op de afname van het aantal leerlingen dat een beroep doet op dyslexiezorg zoals onderzoek en behandeling. Goede hulp vanuit de gemeenten g aan kwetsbare gezinnenn met jonge kinderen, heeft een positief effect op deze kinderen op school en leidt tot vermindering van de werkdruk van de leerkracht. Vroegsignalering en consultatiemogelijkheden van deskundigen op school, kan escalatie en secundaire problemen voorkomen. Daardoor neemtt de druk op de leerkracht af en is de leerling beter geholpen. Samenwerking en e goede verdeling van taken waarbij het kind centraal staat, iss daarom van groot belang. Ook vanuit kosteneffectiviteit.

4 Gebrek aan transparantie & governance problemen In 2016 heeft OCW 2,4 miljard euro besteed aan passend onderwijs. Maar zicht op de uitgaven hiervan is er niet. Het op 17 mei verschenen rapport van de Algemene Rekenkamer onderschrijft deze problematiek. De horizontale verantwoording die in het passend onderwijs voor meer transparantie had moeten zorgen, heeft absoluut gefaald. Het interne toezicht inn samenwerkingsverbanden is bovendien niet onafhankelijk. De slagerr keurt nu zijnn eigen vlees. Wil het onderwijs serieus worden genomen door potentiële leraren en e door zijn externe stakeholders (gemeenten, de zorgsector, wetenschappers, ouders) en wil het bovendien ook draagvlak behouden in de samenleving, dan moet het roer om. Voorstellen tot verbetering oormerken van het budget passend onderwijs; vernieuwen van de governance structuur waarbij 7 onafhankelijke ledenn in een Raad van Toezicht worden benoemd, van wie er 1 het perspectief van ouders van zorgleerlingen vertegenwoordigt; verbeteren van de kennis van leraren en ondersteunend personeel op het gebied van hulpmiddelen bij dyslexie en preventie van leesproblemen; normering invoeren voor groepsgrootte (maximaal 24 leerlingen) en de bekostigingssystematiek aanpassen (kindgebonden); investeer in preventie en samenwerking tussen zorg, onderwijs en gemeente aan de voordeur (triage); bij preventiee hoort ook het actief benaderen en helpen van ouders o die helemaal niett betrokken zijn. Zij moeten beter worden toegerust zodat zij hun kinderen kunnen ondersteunen in hun ontwikkeling. Ouders van kinderen met ondersteuningsvragen moeten extra hulp krijgen in de begeleiding van hun kind; realiseren van ondersteuning op de scholen, bijvoorbeeld in de vorm vann een remedial teacher die zowel de leerlingen als de leraren hulp op maat kan bieden. Als wij kansenongelijkheid in hett onderwijs willen aanpakken en passend onderwijs tot een succes willen maken, dan moeten we met elkaar heel hard aan de slag en een aantal zaken fundamenteel anders gaan organiseren. De belangen in hett onderwijs zijn groot; dee sector gaat t dit niet alleen voor elkaar krijgen. Het onderwijs heeft hulp van buitenaf nodig om te komen tot eenn strategischee visie op de toekomst. Laten we het onderwijs serieuss nemen en gezamenlijk de schouders eronder zetten.

5