Vrijetijdbesteding in Sliedrecht

Transcriptie

1 Vrijetijdbesteding in Sliedrecht Gedrag, behoeften, bekendheid en tevredenheid Voor een prettig woonklimaat is het belangrijk dat er voldoende en kwalitatief goede vrijetijdsvoorzieningen in een gemeente zijn. De vraag is of het huidige aanbod aan vrijetijdsvoorzieningen in Sliedrecht aansluit bij het gedrag en de behoeften van de bevolking. Inhoud: 1. Conclusies 2. Vrije tijd algemeen 3. Sport 4. Recreatie 5. Uitgaan 6. Kunst en cultuur 7. Evenementen Van welke lokale en regionale voorzieningen maken inwoners van Sliedrecht gebruik in hun vrije tijd? Hoe tevreden zijn zij over deze voorzieningen? En welke wensen hebben zij? Om deze vragen te kunnen beantwoorden hebben we het regionale Omnibusonderzoek van het voorjaar 2012 gebruikt om een regionaal vrijetijdbestedingsonderzoek uit te voeren in de zes Drechtsteden gemeenten. In totaal hebben personen aan het onderzoek deelgenomen, waaronder 383 inwoners van Sliedrecht van 18 jaar en ouder. Vrije tijd is de tijd die niet wordt besteed aan eten, slapen, zelfverzorging en het verrichten van (on)betaalde arbeid. De besteding van de vrije tijd is gericht op een op ontspanning gerichte ervaring waarbij ontsnapping aan de dagelijkse sleur centraal staat. 1 We richten ons op vijf thema s: sport; recreatie; uitgaan; evenementen; kunst en cultuur. 1 Conclusies Het merendeel van de Sliedrechtse bevolking brengt een groot deel van hun vrije tijd in de gemeente door. Zo sporten de meeste sporters in Sliedrecht en winkelt men vaak in de eigen gemeente. Uitgaan, het bezoeken van culturele voorzieningen en het bezoeken van evenementen doet men vooral (ook) in de regio en daarbuiten. Vanzelfsprekend is de locatie in veel gevallen ook afhankelijk van het soort activiteit. Niet alle voorzieningen zijn in Sliedrecht aanwezig. De tevredenheid met de bestaande sportvoorzieningen in de gemeente is erg groot. Over de recreatieve voorzieningen en uitgaansvoorzieningen is men minder tevreden. Vooral op het gebied van recreatie en uitgaan worden dan ook (door (ruim) twee op de tien Sliedrechtenaren) voorzieningen gemist. Dit aandeel is voor wat betreft uitgaan wel wat lager dan gemiddeld in de Drechtsteden. Restaurants en een bioscoop worden het meest gemist. Gevolgd door een (binnen)speeltuin en meer natuur/parken. Vooral op het gebied van uitgaan speelt het huidige aanbod in de gemeente een belangrijke belemmering. Niet alleen het gemis van bepaalde vrijetijdsvoorzieningen is een aandachtspunt voor de gemeente, dit geldt ook voor de onvervulde vrijetijdsbehoefte van burgers. 2 De onvervulde behoefte is het grootst onder de bevolking op het gebied van uitgaan, gevolgd door sport, recreatie en culturele voorzieningen. Wel is de behoefte om meer uit te gaan en te sporten in Sliedrecht minder groot dan gemiddeld in de regio. Veel mensen die aangeven meer in hun vrije tijd te willen doen, geven aan dat het weinig prioriteit heeft en het er gewoonweg nog niet van gekomen is. Bij sporten vormen daarnaast tijd en geld een belangrijke belemmering. Zaken waar de gemeente weinig invloed op heeft. Bij de onvervulde behoefte om (meer) uit te gaan, speelt het aantal en de kwaliteit van het huidige aanbod in de gemeente de grootste rol. Bij de onvervulde behoefte om (meer) culturele voorzieningen te bezoeken, staat het huidige aanbod in de gemeente op nummer twee. Dit wordt ook vaker dan gemiddeld in de Drechtsteden genoemd. Op het huidige aanbod in de gemeente heeft de gemeente Sliedrecht duidelijk meer invloed. 1 Bron: Breedveld, K. e.a. (2006). De tijd als spiegel. Den Haag: SCP. 2 We merken hierbij op dat een bepaalde mate van gemis en onvervulde behoeften onvermijdelijk is. 1

2 Ten slotte willen we opmerken dat de sportdeelname in Sliedrecht beduidend lager is dan het landelijke gemiddelde. Zoals we al zagen is de behoefte om (nog meer) te sporten vrij laag. Dit is voor de gemeente dan ook zeker een aandachtspunt. In het meerjarenbeleidsprogramma van de gemeente Sliedrecht staan een aantal doelstellingen op het gebied van vrije tijd geformuleerd (zie kader). Op basis van het vrijetijdbestedingsonderzoek kunnen we enkel iets zeggen over een aantal ervan. Zo zien we dat veel mensen meedoen in de maatschappij, vooral op het gebied van recreatie en sport. Natuurlijk zijn er wel grote verschillen in de mate waarin men participeert. Wat betreft het bestaande aanbod aan vrijetijdsvoorzieningen zagen we al dat dit voor redelijk wat burgers die meer in hun vrije tijd zouden willen ondernemen een belemmering vormt. Vooral op het gebied van uitgaan en cultuur. We hebben ons in het onderzoek beperkt tot alle (dag)recreatieve activiteiten die worden ondernomen buiten de eigen woning en waarbij men minimaal een uur van huis is. Centrale ambitie programma Cultuur, sport en recreatie Sliedrecht vindt het belangrijk dat haar inwoners meedoen aan de maatschappij en zich kunnen ontplooien. Cultuur, sport en recreatie dienen daarvoor als belangrijk middel. Sport heeft daarnaast nog een tweede functie: een preventieve rol voor de gezondheid. Sliedrecht stelt zich dan ook het volgende ten doel: realiseren van voldoende voorzieningen voor inwoners om sociaal-culturele activiteiten te kunnen ontplooien, waarbij het verenigingsleven wordt gestimuleerd; stimuleren van activiteiten voor en door bewoners; bevorderen van een actieve en gezonde leefstijl door zoveel mogelijk inwoners op een verantwoorde veilige manier te laten sporten en recreëren; aandacht voor amateurkunst: met minder middelen de verenigingen in stand houden en stimuleren. 2 Vrije tijd algemeen Sliedrechtenaren zijn verdeeld als het gaat om het aantal vrijetijdsvoorzieningen in hun gemeente. Vier op de tien bewoners vinden dat er voldoende voorzieningen zijn, zes op de tien zijn van mening dat het er niet zo veel of zelfs (veel) te weinig zijn (figuur 1). Sliedrecht scoort hiermee wat slechter dan gemiddeld in de regio (net zoals de gemeenten Hendrik-Ido-Ambacht, Papendrecht en Zwijndrecht). Figuur 1 Beoordeling aantal vrijetijdsvoorzieningen in de gemeente 6% heel veel veel niet zo veel (veel) te weinig 53% 40% Wat maakt Sliedrecht een aantrekkelijke of nog aantrekkelijkere plaats om te wonen? Waar ligt de focus voor de gemeente volgens de bewoners zelf? Deze vraag hebben we Sliedrechtenaren voorgelegd door hen 100 punten te laten verdelen over de vijf thema s. Recreatie is het meest belangrijk, gevolgd door sport en evenementen (figuur 2). Uitgaan en kunst en cultuur sluiten de rij. 2

3 Figuur 2 Wat maakt Sliedrecht een (nog) aantrekkelijke(re) plaats om te wonen? sport recreatie uitgaan evenementen kunst en cultuur Toelichting: gemiddeld aantal punten (hoe hoger, hoe belangrijker) De economische crisis heeft niet op ieders vrijetijdbesteding invloed. Twee derde van de Sliedrechtenaren (65%) geeft aan geen last te hebben van de crisis. Voor alle overige inwoners geldt dat de economische crisis wel effect heeft, met name op hun uitgaansgedrag. Een kwart zegt door de crisis minder uit te gaan. Opvallend is dat in vergelijking met het Drechtstedengemiddelde het sportgedrag in Sliedrecht nauwelijks is afgenomen door de economische crisis. 3 Sport Iets meer dan de helft van de inwoners heeft het afgelopen jaar gesport (54%). Volgens de Richtlijn Sportdeelname-onderzoek (RSO) kan een persoon beschouwd worden als sporter wanneer hij/zij in het afgelopen jaar 12 keer of meer heeft gesport. Volgens deze richtlijn kan 47% van de bevolking van Sliedrecht beschouwd worden als sporter (tabel 1). In Nederland voldeden in 2007 zes op de tien volwassenen aan de RSO-norm. 3 Ongeveer twee op de tien Sliedrechtenaren oefenen hun sport uit bij een sportvereniging en/of bij een commerciële aanbieder (tabel 1). Een grote groep sport (ook) in ongeorganiseerd verband (30%). De meesten sporten in Sliedrecht zelf. Wel minder vaak in de eigen wijk dan gemiddeld in de Drechtsteden. De belangrijkste reden om buiten de gemeente te sporten is dat met sport met familie/vrienden die niet in Sliedrecht wonen (24%). Daarnaast sport 18% niet in Sliedrecht omdat er een bepaalde sportvoorziening niet is en geeft één op de tien aan dat de kwaliteit niet goed is en/of de sportvoorziening te duur is in Sliedrecht. Tabel 1 Sportdeelname volgens RSO-richtlijn 2012 sportdeelname 47 gemiddeld aantal sporten per sporter 2,6 Per onderwerp gaan we in op huidig gedrag, tevredenheid over en bekendheid met lokale (en regionale) voorzieningen, en de wensen/behoeften van burgers. sportverband verenigingsverband 19 commerciële aanbieder 17 anders georganiseerd 10 ongeorganiseerd 30 sportlocatie eigen wijk 16 elders Sliedrecht 31 overige Drechtsteden 16 buiten Drechtsteden 18 Toelichting: in de afgelopen 12 maanden De populairste sporten in Sliedrecht zijn fitness (vooral conditie, maar ook kracht), wandelsport en zwemmen, op de voet gevolgd door hardlopen en wielrennen (figuur 1). 3 Tiessen-Raaphorst, A. (2010). Sportdeelname in Nederland. Den Haag: SCP. 3

4 Figuur 1 Top tien van populairste sporten fitness, conditie 26% fitness, kracht 15% wandelsport 15% zwemsport 14% hardlopen, joggen, trimmen 12% De Nederlandse Norm Gezond Bewegen (NNGB) verschilt per leeftijdsgroep en is gebaseerd op minimaal vijf dagen per week matig intensief bewegen. Een derde van de inwoners van Sliedrecht voldoen aan deze norm. wielrennen, moutainbiken, toerfietsen aerobics, steps, lessen op muziek veldvoetbal tafeltennis vechtsport 12% 8% 5% 4% 4% De belangrijkste reden om te sporten is omdat het gezond is (91%). Ook veel sporters doen het omdat het voor ontspanning zorgt (67%) en omdat het leuk is (52%). Vier op de tien sporters zien het als een manier om sociale contacten op te doen of te onderhouden. Sportvoorzieningen Sliedrecht heeft drie grote sportvoorzieningen: bronbad De Lockhorst, de ijsbaan en de voetbalkooi en skatevoorziening bij het viaduct A15. Bijna alle inwoners kennen deze voorzieningen en ook wordt er regelmatig gebruik van gemaakt (tabel 2). Zes op de tien inwoners hebben in het afgelopen jaar wel eens gezwommen bij De Lockhorst en een derde heeft geschaatst op de ijsbaan. Het gebruik van de voetbalkooi en skatevoorziening is wat minder, maar dit is logisch gezien de doelgroep van ons onderzoek (inwoners van 18 jaar en ouder). Men is goed te spreken over deze voorzieningen. Slechts 6 à 7% geeft aan ontevreden te zijn. Tabel 2 Bekendheid, gebruik en tevredenheid sportvoorzieningen (%) bekendheid gebruik tevredenheid a a bronbad De Lockhorst de ijsbaan voetbalkooi & skatevoorziening % van de bevolking dat (erg) tevreden is Toelichting: in de afgelopen 12 maanden Wensen en behoeften Drie op de tien inwoners geven aan dat zij zelf of iemand anders uit het gezin misschien (meer) wil gaan sporten, ruim één op de tien (13%) weet dit zeker. Deze laatste groep is in Sliedrecht kleiner dan gemiddeld in de Drechtsteden (21%). De grootste belemmeringen om niet meer te gaan sporten zijn: sporten heeft geen prioriteit, te weinig tijd en de kosten. Eén op de tien Sliedrechtenaren mist een bepaalde sportvoorziening in de gemeente. Een verscheidenheid aan antwoorden geeft men. Een atletiekbaan, hockeyveld en een danszaal worden het meest genoemd. Echter ieder slechts door vijf of vier personen. 4

5 4 Recreatie In tabel 3 hebben we 18 verschillende recreatieve activiteiten op een rij gezet. De meest ondernomen activiteit is winkelen. Acht op de tien Sliedrechtenaren hebben het afgelopen jaar gewinkeld. Daarnaast hebben zeven op de tien wel eens een braderie, markt of kermis bezocht. Deze activiteiten onderneemt men het vaakst in de eigen gemeente. Wandelen en fietsen gebeurt ook veel. Voor fietsen en wandelen in de natuur gaat men vaak naar andere gemeenten in de regio. Wat doen inwoners uit Sliedrecht meer dan de regiobewoners? bezoek kinderboerderij; wandelen in bebouwde kom. Tabel 3 Recreatieve activiteiten, naar plaats (%) Sliedrecht overige buiten winkelen braderie, markt, kermis bezoeken wandelen bebouwde kom fietsen door natuur wandelen door natuur park bezoeken kinderboerderij bezoeken zwemmen in zwembad speeltuin met kinderen bezoeken dierentuin bezoeken sportwedstrijd bezoeken zwemmen, zonnen attractiepark bezoeken varen, zeilen toertocht met auto/motor maken sauna, zonnebankcentrum bezoeken vissen, hengelsport volkstuin hebben Toelichting: % van de bevolking, in de afgelopen 12 maanden Bekendheid en bezoek parken en buitengebieden In Sliedrecht zijn twee grote parken: het Burgemeester Feitsmapark en het Dr. Willem Dreespark. De grote meerderheid van de Sliedrechtenaren is bekend met deze parken, vooral met het Burgemeester Feitsmapark. Niet iedereen die de parken kent, bezoekt ze ook. Iets meer dan de helft van de inwoners is het afgelopen jaar in het Burgemeester Feitsmapark geweest en een derde in het Dr. Willem Dreespark. Figuur 2 Bekendheid en bezoek parken Sliedrecht Burgemeester Feitsmapark 56% 92% bekendheid Dr. Willem Dreespark 33% 84% bezoek In het tabellenboek vindt u het gemiddeld aantal keer dat men een bepaalde recreatieve activiteit onderneemt. We hebben de inwoners van Sliedrecht ook gevraagd naar een zestal buitengebieden in de regio Drechtsteden. De Hollandse Biesbosch, het molengebied Kinderdijk en het Alblasserbos steken qua bekendheid met kop en schouders boven de andere drie gebieden uit (figuur 4). Wat betreft bezoek zijn deze drie ook het populairst, al is het bezoek aan de Hollandse Biesbosch met 70% van de inwoners duidelijk het grootst. 5

6 Figuur 4 Bekendheid en bezoek buitengebieden de Hollandse Biesbosch/Merwelanden 70% 97% molengebied Kinderdijk 45% 91% het Alblasserbos 36% 75% bekendheid recreatiegebied aan de Oude Maas 9% 38% bezoek natuurpad, wandel- en fietsgebied tussen Zuiden Oosthaven Dordrecht 17% 32% bos- en recreatiegebied De Elzen 11% 5% Toelichting: in de afgelopen 12 maanden Wensen en behoeften De onvervulde recreatiebehoefte is redelijk groot. De helft van de inwoners van 18 jaar en ouder geeft aan zeker/misschien (meer) recreatieve activiteiten te willen ondernemen dan zij nu doen. Meestal is het er gewoon niet van gekomen om een dagje te plannen door andere prioriteiten, maar ook ontbreekt het mensen vaak aan tijd. Het huidige aanbod in de gemeente is voor 15% een reden. Twee op de tien inwoners missen een bepaalde recreatievoorziening in Sliedrecht. Dit is niet anders dan gemiddeld in de Drechtsteden. Een (binnen)speeltuin en meer natuur/parken worden momenteel het meest gemist. 5 Uitgaan Drie kwart van de Sliedrechtenaren gaat wel eens uit eten. Uit eten is daarmee de meest ondernomen uitgaansactiviteit. Daarnaast hebben zes op de tien het afgelopen jaar wel eens een (grand) café bezocht en een derde een bioscoop of filmhuis. Meer specifieke uitgaansgelegenheden zoals een casino en koffie-/theehuis worden veel minder vaak bezocht (tabel 4). De gemiddelde frequentie waarmee men de verschillende uitgaansgelegenheden bezoekt, varieert en vindt u in het tabellenboek. Restaurantbezoek en cafébezoek doen de inwoners van Sliedrecht ongeveer even vaak in de eigen gemeente als daarbuiten. Logischerwijs is het bezoek aan een buurt- of wijkfeest altijd in de eigen gemeente. Tabel 4 Uitgaansactiviteiten, naar plaats (%) Sliedrecht overige buiten restaurant café, grand café e.d bioscoop of filmhuis koffie- of theehuis buurt- of wijkfeest discotheek, houseparty of feest casino of amusementhal Toelichting: % van de bevolking, in de afgelopen 12 maanden 6

7 Uitgaansvoorzieningen Hoe beoordelen de inwoners de uitgaansvoorzieningen in hun gemeente? Zowel voor restaurants, (grand) cafés als discotheken/danscafés geldt dat men meer tevreden is over de kwaliteit ervan dan over het aantal (figuur 5 en figuur 6). Over het aantal restaurants en cafés is de meerderheid tevreden en ook over de kwaliteit is men te spreken. Over het aantal en de kwaliteit van de discotheken zijn meer inwoners ontevreden. Echter, de tevredenheid over discotheken is in Sliedrecht wel groter dan gemiddeld in de Drechtsteden. Figuur 5 Tevredenheid aantal uitgaansgelegenheden restaurants 56% 21% 23% (grand) cafés 56% 22% 22% discotheken/danscafés 30% 33% 37% (erg) tevreden niet tevreden, niet ontevreden (erg) ontevreden Figuur 6 Tevredenheid kwaliteit uitgaansgelegenheden restaurants 76% 18% 6% (grand) cafés 69% 19% 12% discotheken/danscafés 42% 39% 19% (erg) tevreden niet tevreden, niet ontevreden (erg) ontevreden Wensen en behoeften Een deel van de bevolking heeft de wens om (nog) meer uit te gaan: 22% misschien en 15% zeker. Net zoals bij sport ligt ook hier het Drechtsteden gemiddelde hoger. Het huidige aanbod in de gemeente vormt de grootste belemmering om vaker uit te gaan. Op afstand volgen: gebrek aan geld, tijd en de sfeer in de uitgaansgelegenheden. Een kwart van de Sliedrechtenaren mist bepaalde uitgaansvoorzieningen. Dit is minder dan gemiddeld in de Drechtsteden. Restaurants en een bioscoop worden het meest gemist. 6 Kunst en cultuur Voorstellingen en culturele voorzieningen Zeven op de tien inwoners van 18 jaar en ouder gaan wel eens naar een voorstelling. Musicals zijn duidelijk favoriet (figuur 7). Een klein aandeel bezocht een lezing, ballet- /dansvoorstelling of de opera. 7

8 Figuur 7 Bezoek aan voorstellingen musical, muziektheater 22% overige muziekconcerten concert populaire muziek 13% 13% cabaret 11% toneel 9% concert klassieke muziek 8% Sliedrechtenaren gaan minder vaak naar een musical of toneelvoorstelling dan de inwoners van de andere vijf Drechtsteden gemeenten. lezing/poëzie ballet, dans opera, operette 2% 2% 1% Toelichting: in de afgelopen 12 maanden We hebben ook gevraagd naar culturele voorzieningen. (Ruim) een derde heeft het afgelopen jaar minstens één keer een bibliotheek en/of theater/schouwburg bezocht. Verder bezochten drie op de tien inwoners een bezienswaardig gebouw of stad en/of een museum. De bibliotheek wordt het meest frequent in de eigen gemeente bezocht (tabel 5). Een theater/schouwburg bezoeken inwoners zowel in Sliedrecht, in de regio als daarbuiten. Bezienswaardige gebouwen en steden, musea, poppodia, galerieën en concertzalen vooral buiten de regio. Wel is 11% van de inwoners het afgelopen jaar minstens één keer in een museum in Sliedrecht geweest. Tabel 5 Bezoek culturele voorzieningen, naar plaats (%) Sliedrecht overige buiten bibliotheek theater of schouwburg bezienswaardige gebouwen, steden museum poppodium, popconcert, jazzfestival concertzaal galerie of atelier archief kunstuitleen Toelichting: % van de bevolking, in de afgelopen 12 maanden Eén van de ambities van Sliedrecht is: aandacht voor amateurkunst. Wensen en behoeften Bijna de helft van de inwoners geeft aan zeker/misschien (meer) aan kunst en cultuur te willen doen. Maar liefst een kwart geeft als reden dat er onvoldoende aanbod is in de gemeente Sliedrecht, samen met Zwijndrecht het hoogste percentage in de regio. Ruim één op de tien (14%) Sliedrechtenaren zegt een bepaalde culturele voorziening of activiteit in de gemeente te missen. Een theater wordt het vaakst genoemd. Kunstzinnige activiteiten Welke kunstzinnige hobby s (buitenshuis en/of in georganiseerd verband) zijn populair in Sliedrecht? In figuur 8 zien we dat (digitale) fotografie, film en video op nummer één staat met 14%. De hobby s zingen/rappen, schilderen/tekenen en muziek maken/spelen worden door zo n één op de tien Sliedrechtenaren beoefend. 8

9 Figuur 8 Deelname aan kunstzinnige activiteiten (digitale) fotografie, film, video 14% zingen, rappen 8% schilderen, tekenen 8% muziek maken/spelen 7% onderzoek geschiedenis eigen stad of wijk 5% dansen, ballet (geen disco) 3% weven, werken met textiel 2% beeldhouwen, pottenbakken 2% websites maken, grafische vormgeving 1% toneelspelen 1% Toelichting: % van de bevolking, in de afgelopen 12 maanden 0% 10% 20% 30% 40% 50% Behoeften Slechts een heel klein deel (6%) geeft aan dat hij/zij zelf en/of iemand anders uit het gezin (meer) aan kunstzinnige hobby s zouden willen doen. Twee op de tien twijfelen nog. Ook hier geldt dat het er in de meeste gevallen gewoonweg nog niet van gekomen is en geen prioriteit heeft. Soms zijn inwoners niet op de hoogte van de mogelijkheden. 7 Evenementen De gemeente Sliedrecht organiseert veel evenementen. Ook in de regio worden grote evenementen georganiseerd. In tabel 6 hebben we 20 evenementen op een rij gezet. In hoeverre zijn inwoners bekend met de evenementen in hun gemeente en in de regio? En in welke mate worden de evenementen bezocht? De evenementen in Sliedrecht zijn goed bekend onder inwoners. Acht tot negen op de tien inwoners kennen de evenementen. Er zijn drie uitzonderingen: Knots (bij 66% bekend), Sliedrecht Bruist (57%) en de Late Summer Fair (50%). De meest bezochte Sliedrechtse evenementen zijn de braderieën in de Kerkbuurt (71%) en Koninginnedag (69%). Wat betreft de evenementen in de regio zijn er vier heel bekend onder de inwoners van Sliedrecht: Dordt in Stoom, de Dordtse Kerstmarkt, de landelijke intocht van Sinterklaas (afgelopen jaar in Dordrecht) en het Havenfestival Alblasserdam. Big Rivers en de Drechtstedenloop zijn veel minder bekend. De top 3 evenementen in de regio die de meeste bezoekers uit Sliedrecht trekken zijn: de kerstmarkt (23%), Dordt in Stoom (17%) en Havenfestival Alblasserdam (11%) 9

10 Tabel 6 Bekendheid en bezoek evenementen (%) Sliedrecht bekendheid bezoek Koninginnedag Intocht Sinterklaas Braderieën Kerkbuurt Bevrijdingsdag Kermis Bolderbraderie Avondvierdaagse Tuinfeest elektra Baggerpop Wielerronde Circus 82 6 Knots 66 9 Sliedrecht Bruist Late Summer Fair regio Drechtsteden Dordt in Stoom Kerstmarkt Dordrecht Landelijke intocht Sinterklaas 88 1 Havenfestival Alblasserdam Big Rivers Festival 37 6 Drechtstedenloop 37 2 Toelichting: in de afgelopen 12 maanden drs. D.M. Verkade drs. S.A.W. van Oostrom-van der Meijden november 2012 Postbus AP Dordrecht (078) ocd@drechtsteden.nl 10