Departement Rekeningkunde

Transcriptie

1 Fakulteit Ekonomiese en Bestuurswetenskappe Departement ekeningkunde FINANSIëLE EKENINGKUNDE 100 EKSAMEN 3 NOVEMBE 2007 Interne Eksaminator M oode/j Friedrichs/T Gerber Eksterne Eksaminator S Coetzee INSTUKSIES: Maksimum tyd : 4 ure (240 minute) Maksimum punte : 160 "Belangrike inligting" 1. Slegs eksamen- en hereksamenuitslae van eerstejaar studente sal so gou as wat dit beskikbaar is deur die Fakulteitsadministrasie op die kennisgewingborde langs die Geesteswetenskappegebou aangebring word. Tweede- en derdejaar-, asook nagraadse studente kry uitslae op die MTN-lyn asook op die Intranet. Uitslae word so spoedig moontlik na die eksamenperiode aan kandidate gepos. Uitslae sal telefonies by telefoonnommer beskikbaar gestel word, asook op Intranet: adres student online. GEEN UITSLAE SAL TELEFONIES OF PESOONLIK DEU DOSENTE OF ADMINISTATIEWE PESONEEL VESTEK WOD NIE. 2. Hereksamens word nie outomaties toegeken nie. Elke uitslag word individueel beoordeel om te bepaal of 'n hereksamen toegeken behoort te word, al dan nie. 3. Hereksamens vind vanaf 29 November 2007 plaas en studente moet die kennisgewingborde voor die Hoofingang van die Merensky-biblioteek raadpleeg om vas te stel op welke datum, eksamensessie en plek waar hereksamens afgelê moet word. oosters is op die Intranet verkrygbaar: student online. 4. Dit is noodsaaklik dat die eksamenroosters, wat op die eksamenkennisgewingbord (tussen die Ou Chemiegebou en die Merenskybiblioteek) aangebring is, twee weke voor die aanvang van die eksamen geraadpleeg word om vas te stel of daar enige verskuiwings of aanpassings gemaak is. Universiteit van Pretoria (Kopiereg voorbehou)

2 VAAG 1 7 punte Die volgende inligting is op 31 Augustus 20X7 uit die rekeningkundige rekords van KAKAMA BOEKE, n boekhandelaar, verkry: Totale en saldo s vir die ses maande geëindig 31 Augustus 20X7 Kredietverkope (BTW ingesluit) Kontantaankope (BTW uitgesluit) Salarisse betaal Fakture ontvang van uitgewers ente-uitgawe betaal Water en elektrisiteitrekening (dokument ontvang) BTW op 1 Maart 20X7 verskuldig ekenmeestervergoeding betaal, faktuur op 1 Februarie 20X7 ontvang Verkoopsretoere BTW insette op ander items BTW uitsette op ander items Die entiteit is as entrepreneur geregistreer om BTW teen 14% op n halfjaarlikse basis aan die Suid-Afrikaanse Inkomstediens te betaal. BTW moet op die 25ste dag van die maand, wat onmiddellik op die laaste kalendermaand van die voorafgaande BTW siklus volg, betaal word. VELANG: Berei die BTW kontrolerekening voor om te bepaal wat die verskuldigde bedrag op 31 Augustus 20X7 is wat Kakama Boeke, aan die Suid-Afrikaanse Inkomste sal moet betaal. Let wel: - Korrekte kontra grootboekrekeninge moet gebruik word. - Benader bedrae bereken, waar nodig, tot die naaste AND. - Aanvaar alle partye is vir BTW geregistreer. FK100/2007/eksamen 1

3 VAAG 2 50 punte Lara Jewels Beslote Korporasie, met Lara as enigste lid is op 1 Maart 20X5 geïnkorporeer. Die beslote korporasie vervaardig en bemark n unieke hangertjie (necklace). Op 28 Februarie 20X6 is die volgende proefbalans voorberei: DT KT Gereedskap Toerusting Kantoormeubels Beleggings teen billike waarde Bank Handelsdebiteure Vooruitbetaalde huur Direkte grondstowwe Werk-in-proses Verbruiksgoedere Voltooide produkte Opgelope waardevermindering: Toerusting Kantoormeubels Toelaag vir kredietverliese Lening van Lara Ledebydraes Handelskrediteure Opgelope water en elektrisiteit Onuitgekeerde verdienste Verdere inligting: Na onderhandelinge met Lee, n goeie verkoopsdame van juweliersware, word Lee as lid tot die beslote korporasie toegelaat en n CK2 is voltooi om die naam van die entiteit vanaf 1 Maart 20X6 na LAA LEE JEWELS BESLOTE KOPOASIE te verander. 2. Die samewerkingsooreenkoms bepaal dat Lara toesig en beheer oor die fabriek wat die hangertjie vervaardig sal behou, terwyl Lee verantwoordelik sal wees vir die verkoop van die voltooide produkte aan die publiek, vanuit n winkel op dieselfde perseel. Lee het op 1 Maart 20X6, kontant as lid bygedra. 3. Die lede kom ooreen dat die voltooide produkte deur Lara teen n winsopslag van 15% op die vervaardigingskoste na Lee gestuur sal word, vir verkope aan die publiek. FK100/2007/eksamen 2

4 4. Lara het bereken dat die vervaardigingskoste van n voltooide produk 120 bedra. Direkte grondstowwe beloop 50% en direkte arbeid 38% van die vervaardigingskoste. 5. Werk-in-proses is beraam op 28 Februarie 20X7, om 90% voltooi te wees met betrekking tot direkte grondstowwe en 60% voltooid, met betrekking tot omskeppingskoste. 6. Die beslote korporasie het 5% van die bruto salarisse aan alle werknemers aan n pensioenfonds oorbetaal. LBS teen n koers van 25% op die vergoeding aan alle werknemers, na aftrekking van die bydrae aan die persioenfondse, waar van toepassing, is aan die Suid-Afrikaanse Inkomstediens betaal. 7. Die fabrieksbokoste vir die jaar geëindig 28 Februarie 20X7 toegedeel, het bedra. 8. Die beslote korporasie huur maandeliks n perseel wat uit n fabriek en winkel bestaan. Die vloeroppervlakte van die fakbriek is 180 vierkante meter, terwyl die winkel, 90 vierkante meter is. 9. Die volgende kontanttransaksies het gedurende die jaar geëindig 28 Februarie 20X7 plaasgevind en rekeningkundig verantwoord: Krale aangekoop Silwer kettings aangekoop Skoonmaakmateriaal Verkope aan die publiek Herstelwerk aan toerusting Water en elektrisiteit Netto salarisse en lone aan fabriekswerkers betaal Netto salaris aan Lara betaal Netto kommissie aan Lee betaal Advertensies Huur betaal Vergoeding aan rekeningkundige beampte betaal Doeaneregte op ingevoerde krale Gedurende die jaar is kontantafslag van toegestaan, terwyl direkte grondstowwe ter waarde van deur die entiteit teruggestuur is. FK100/2007/eksamen 3

5 11. Inligting met betrekking tot die bates op 28 Februarie 20X7: Huidige beraamde reswaarde Toerusting 25% per jaar Kantoormeubels 20% per jaar Gereedskap Volgens die rekeningkundige beleid van die beslote korporasie moet waardevermindering op alle bates volgens die verminderde saldo metode voorsien word, terwyl waardevermindering op gereedskap volgens die herwaardasiemetode, voorsien moet word. Gereedskap is op 28 Februarie 20X7, teen waardeer. 12. Die beslote korporasie het op 28 Februarie 20X7, n voorraadtelling uitgevoer waarvolgens die waardes van voorraad voorhande, soos volg is: Eenhede getel Direkte grondstowwe Werk-in-proses 213 Verbruiksgoedere Voltooide produkte % van die bedrag aan verbruiksgoedere spandeer kan aan die fabriek toegedeel word. Alle voorraad word volgens die eerste-in, eerste-uit basis gebruik. 13. Die belegging bestaan uit aandele wat op die JSE Securities Exchange gekoop is. Hierdie aandele is op 28 Februarie 20X7, teen waardeer terwyl n dividend van 750 op 28 Februarie 20X7, aan alle geregistreerde aandeelhouers op daardie datum, verklaar en betaal is. 14. Die verhoging van die toelaag vir kredietverliese is op 28 Februarie 20X7, as bereken. 15. Die lede het op 28 Februarie 20X7, besluit om van die wins aan die lede te verdeel. Die lede het ooreengekom dat Lara 80% en Lee 20% van die bedrag sal ontvang. 16. Die lening van Lara is op 1 Julie 20X5, aangegaan en dra rente teen n markverwante koers van 12% per jaar, maandeliks saamgestel. Die rente is jaarliks op 28 Februarie, betaalbaar. Die kapitaalbedrag van die lening is in jaarlikse kapitaalpaaiemente van elk, op 30 Junie van elke jaar terugbetaalbaar. 17. Inkomstebelasting moet teen 29% bereken word. FK100/2007/eksamen 4

6 VELANG: 1. Berei die produksiekostestaat van Lara Lee Jewels Beslote Korporasie vir die jaar geëindig 28 Februarie 20X7, voor. (8) 2. Bied die inkomstestaat van Lara Lee Jewels Beslote Korporasie vir die jaar geëindig 28 Februarie 20X7, in ooreenkoms met die vereistes van die Beslote Korporasiewet, nr. 69 van 1984 en Standpunte van Algemeen Aanvaarde ekeningkundige Praktyk, aan. (42) Let wel: - Vergelykende bedrae word nie verlang nie. - Berekeninge moet waar nodig, tot die naaste AND afgerond word. - BTW implikasies moet ignoreer word. WENK: Die rekeningkundige beleidsaantekening word verlang. FK100/2007/eksamen 5

7 VAAG 3 34 punte Die volgende inligting is op 28 Februarie 20X4, deur die onervare boekhouer uit die rekeningkundige rekords van STADLE (EIENDOMS) BEPEK, aan u beskikbaar gestel: Na-afsluitingsproefbalans op 28 Februarie 20X4 20X3 Gewone aandelekapitaal % Aflosbare voorkeuraandelekapitaal Aandelepremie Herwaardasiesurplus Behoue verdienste Langtermynlenings Handels- en ander krediteure ente-inkomste vooruitontvang Korttermynlening Oortrokke bank Lopende belasting betaalbaar Eiendom, aanleg en toerusting Genoteerde aandelebelegging Vaste deposito Handelsvoorraad Handelsdebiteure Vooruitbetaalde bedrae: ente op langtermynlening Salarisse Kontant- en kontantekwivalente Verdere inligting: 1. In die berekening van die behoue verdienste is die volgende inligting, onder andere, in aanmerking geneem: Bruto wins Nie-belasbare wins met onteiening van grond ente-uitgawe Dividendinkomste ente-inkomste Inkomstebelastinguitgawe Dividende betaal Huurinkomste Wins met verkoop van voertuig Verlies met toerusting verkoop FK100/2007/eksamen 6

8 2. n Voertuig met n drabedrag van en opgelope waardevermindering van op 1 Junie 20X3, is op die datum teen n wins verkoop. n Nuwe voertuig is aangekoop om die voertuig wat verkoop is te vervang. 3. Toerusting is op 28 Februarie 20X4 verkoop. Die kosprys van die toerusting het en die opgelope waardevermindering 5 000, op datum van die verkope, bedra. Nuwe toerusting is op krediet aangekoop en die terugbetalingsbedrag beloop 600 per maand. Die bedrag op 28 Februarie 20X4 verskuldig, is by die langtermynlenings in die proefbalans ingesluit. 4. Eiendom, aanleg en toerusting bestaan uit: Kosprys/waardasie Opgelope waardevermindering 20X4 20X3 20X4 20X3 Grond Geboue Voertuie Toerusting Grond en geboue is vir die eerste keer op 1 Maart 20X3, deur mnr. Bender, n onafhanklike geswore waardeerder tot die heersende markwaarde herwaardeer van die herwaardasiebedrag is aan grond toeskryfbaar. n Gedeelte van die nywerheidsperseel (slegs grond), met n drabedrag van is op 28 Februarie 20X4 deur die Staat, onteien. Nuwe kantore is gedurende die jaar aangebou en vanaf 1 Maart 20X4, beskikbaar vir gebruik. 5. n Bedrag van is gedurende die jaar op die korttermynlening terugbetaal. 6. Die maatskappy het gedurende die jaar n konstante bruto winspersentasie van 40% gehandhaaf. 7. Op 1 Maart 20X3, het die maatskappy n huurooreenkoms met n huurder aangegaan in gevolge waarvan kantoorspasie vanaf 1 Maart 20X3 teen per maand aan die huurder, verhuur word. Op 28 Februarie 20X4, is een maand se huur nog verskuldig. 8. Die belegging bestaan uit aandele wat in Hoek Beperk teen 2,50 elk aangekoop is. Op 28 Februarie 20X4, verhandel hierdie aandele teen 3,00 per aandeel op die JSE Securities Exchange. Die inligting is reeds rekeningkundig verantwoord. n Dividend van 20 sent per aandeel is gedurende die jaar deur Hoek Beperk, verklaar en betaal. FK100/2007/eksamen 7

9 9. Die gemagtigde aandelekapitaal bestaan uit: gewone aandele van 2 elk; en % aflosbare voorkeuraandele, sonder pari waarde. 10. Op 28 Februarie 20X4 is % aflosbare voorkeuraandele teen die drabedrag in kontant afgelos. Ten einde die aflossing te finansier is gewone aandele teen 2,80 elk uitgereik. 11. Die aandeeluitreikingskoste wat met die uitreiking van die gewone aandele ontstaan het is teen aandelepremie afgeskryf. VELANG: 1. Berei slegs die Bedryfsaktwiteite-afdeling van die kontantvloeistaat vir die jaar geëindig 28 Februarie 20X4, voor. (19) Let wel: - Vergelykende bedrae word nie verlang nie. - BTW implikasies moet ignoreer word. 2. Openbaar slegs die ekonsilasie van wins voor belasting met kontant uit bedrywighede voortgebring aantekening wat die kontantvloeistaat vir die jaar geëindig 28 Februarie 20X4 sal vergesel, in ooreenstemming met Standpunte van Algemeen Aanvaarde ekeningkundige Praktyk. (15) Let wel: - Vergelykende bedrae word nie verlang nie. - BTW implikasies moet ignoreer word. FK100/2007/eksamen 8

10 VAAG 4 45 punte Die volgende inligting met betrekking tot die finansiële aktiwiteite van 'n genoteerde maatskappy BILLIE W. BEPEK, vir die finansiële jaar geëindig 31 Desember 20X6, is deur die onervare boekhouer aan u voorgelê: 1. Proefbalans op 31 Desember 20X6 Behoue verdienste Uitgereikte aandelekapitaal: gewone aandele - verklaarde kapitaal % aflosbare voorkeuraandele Beleggings Voertuie teen kosprys Bank Masjinerie en toerusting teen drabedrag Grond en geboue Opgelope waardevermindering (31/12/20X5) - voertuie - geboue 10% Langtermynlening Batevervangingsreserwe Herwaardasiesurplus Handelsdebiteure Handelskrediteure Opbrengs met die verkoop van voertuie Voorlopige belastingbetalings Deposito: water en elektrisiteit ente op langtermynlening vooruitbetaal Handelsvoorraad: 31 Desember 20X6 (op E.I.E.U-grondslag waardeer) Spaarrekening Wins voor belasting Aandeeluitgiftekoste Dividende betaal DT KT FK100/2007/eksamen 9

11 2. Eiendom, aanleg en toerusting bestaan uit: 2.1 Voertuie: Alle voertuie, met n huidige beraamde reswaarde van 8 000, wat sedert die datum van aankope onveranderd gebly het, is aanvanklik op 1 Oktober 20X4 aangekoop. Die beraamde lewensduur van die voertuie is 4 jaar. Gedurende die jaar geëindig 31 Desember 20X6, is 'n voertuig met 'n drabedrag van op datum van verkope, vir kontant verkoop. Slegs die opbrengs van die verkope is rekeningkundig verantwoord. Op die verkoopsdatum het die opgelope waardevermindering van hierdie voertuig beloop, terwyl die opgelope waardevermindering op 31 Desember 20X5, beloop het. Geen ander voertuie is gedurende die jaar, gekoop of verkoop nie. Waardevermindering op voertuie word volgens die som-van-syfers metode, voorsien. 2.2 Masjinerie en toerusting: Masjinerie met n huidige beraamde reswaarde van is aangekoop en vanaf 1 April 20X5 beskikbaar vir gebruik. Toerusting met n huidige beraamde reswaarde van is op 1 Januarie 20X6, aangekoop en onmiddellik beskikbaar vir gebruik. Die drabedrag van toerusting het op 31 Desember 20X6, bedra. Waardevermindering word teen 20% per jaar volgens die verminderde saldo metode op masjinerie en toerusting voorsien en is reeds vir die jaar geëindig 31 Desember 20X6, voorsien en rekeningkundig verantwoord. Die reswaardes van hierdie bates het sedert die datums van aankope onveranderd gebly. 2.3 Grond en geboue: Grond en geboue bestaan uit 'n nywerheidserf, nommer 4618, te Witbank met geboue daarop. Die grond is aanvanklik op 1 Januarie 20X2 teen aangekoop, waarna geboue onderskeidelik teen n koste van in 20X3 en in 20X4 daarop opgerig is en onmiddelik beskikbaar was vir gebruik. FK100/2007/eksamen 10

12 Op 1 Januarie 20X6 is grond en geboue vir die eerste keer deur mnr. Geloof, 'n onafhanklike geswore waardeerder tot die heersende markwaarde herwaardeer. Geboue verteenwoordig op hierdie datum van die totale herwaardasiebedrag. Uitbreidings aan die kantore is volgens bedoeling van die bestuur op 31 Desember 20X6 voltooi en beskikbaar vir gebruik. Waardevermindering op geboue word op die nuttige lewensduur, wat op 1 Januarie 20X6 onveranderd gebly het, gebaseer. 3% per jaar kan as n gepaste koers aanvaar word. 3. Beleggings bestaan uit: gewone genoteerde aandele in San Beperk. San Beperk het op 30 Desember 20X6 'n dividend van 25 sent per aandeel verklaar en betaal. Billie W Beperk het hierdie dividend, egter nog nie rekeningkundig verantwoord nie. Op 31 Desember 20X6 is hierdie aandele teen 4,00 elk verkoop, maar nog nie rekeningkundig verantwoord nie % kumulatiewe voorkeuraandele in Blou (Eiendoms) Beperk wat op 1 Desember 20X6 teen 2 elk aangekoop is. Hierdie aandele is op 31 Desember 20X6 deur die direkteure teen 2,50 elk waardeer. 4. Inkomstebelasting moet nog teen 29% voorsien word. 5. Die 10% lening is op 1 Julie 20X3 van Saalbou Vennootskap, verkry en as verband oor die grond en geboue geregistreer. Die lening is in jaarlikse kapitaalpaaiemente van elk, vanaf 30 Junie 20X4 terugbetaalbaar. Daar is geen agterstallige paaiemente op jaareinde nie en alle rente verskuldig en betaalbaar vir die jaar geëindig 31 Desember 20X6 is reeds rekeningkundig verantwoord. VELANG: Berei slegs die aantekeninge vir die jaar geëindig 31 Desember 20X6, wat die balansstaat van Billie W Beperk sal vergesel, in ooreenstemming met die vereistes van die Maatskappywet, 1973 soos gewysig, en Standpunte van Algemeen Aanvaarde ekeningkundige Praktyk, voor. Let wel: - BTW implikasies moet ignoreer word. - Die rekeningkundige beleidsaantekening word nie verlang nie. - Totaal kolomme word nie verlang nie. - Benader bedrae bereken, waar nodig, tot die naaste AND. - Vergelykende bedrae word nie verlang nie. FK100/2007/eksamen 11

13 VAAG 5 24 punte COPYCAT BEPEK verskaf die nuutste oortrekmateriale vir meubels aan interne huisversierders en meubelvervaardigers. Die maatskappy se finansiële jaar eindig op 31 Desember. Die hoofkantoor in Midrand versend goedere aan die selfstandige Lynwood-tak teen normale verkoopspryse. Volgens die ooreenkoms tussen die hoofkantoor en hierdie tak, is plaaslike aankope van die tak onderhewig aan dieselfde heffing (wins), soos van toepassing by oorplasings van die hoofkantoor. Inligting vir die finansiële jaar geëindig 31 Desember 20X8: 1. Saldo s in die boeke van die Lynnwood tak: Voorraad: 31 Desember 20X7 (teen kosprys van die hoofkantoor) Voorraad: 31 Desember 20X8 (teen normale verkoopsprys) 2. Saldo s in die boeke van die hoofkantoor: Toelaag vir ongerealiseerde wins op 31 Desember 20X Alle kontantverkope by takke is nadat 'n totale afslag van 10% op normale verkoopspryse toegestaan is. 4. Verkope gedurende die jaar, deur die Lynwood tak: Krediet Kontant (verwys 5) Copycat Beperk hou elke jaar gedurende Oktober 'n uitverkoping, waartydens alle goedere teen 'n totale afslag van 20% op normale verkoopspryse verkoop word. Die opbrengs van hierdie jaarlikse uitverkopings is by die bedrae hierbo verstrek (verwys 4) ingesluit en beloop soos volg: Krediet Kontant Aankope gedurende die jaar deur die Lynwood tak: Goedere vanaf die Midrand hoofkantoor Goedere vanaf buiteverskaffers aangekoop (kontant aankope verteenwoordig 40% van hierdie bedrag) FK100/2007/eksamen 12

14 7. Gedurende die jaar het die Brooklyn tak, goedere na die Lynnwood tak oorgeplaas. Die kosprys van hierdie goedere het , by die Brooklyn tak bedra. 8. Gedurende September 20X8, het die Lynnwood tak sonder toestemming van die hoofkantoor, materiaal aan die gemeenskaphulpskema vir werklose persone geskenk. Die verkoopswaarde van hierdie materiaal het bedra. 9. Die verkoopsbestuurder van die Lynnwood tak, het materiale met 'n bruto verkoopswaarde van uit voorraad onttrek, om sekere stoele en banke vir uitstaldoeleindes in die winkel oor te trek. Die nodige toestemming hiervoor is van die hoofkantoor verkry, met die instruksie dat dit teen kosprys na die winkeluitrustingrekening, toegedeel moet word. 10. Op 1 Desember 20X8, is 'n verkoopsassistent van die Lynnwood tak as gevolg van n vermoede van diefstal van materiale ontslaan. Die waarde van die verlies moet nog bereken word. Daar is ook vasgestel dat normale kontantverkope ten bedrae van , nooit in die lopende bankrekening gedeponeer is nie. VELANG: Die rekenmeester van die hoofkantoor, het vasgestel dat slegs 50% van die werklike verlies, na toepassing van die awery-klousule, van die versekeraars ontvang sal word. 1. Berei die volgende grootboekrekeninge in die algemene grootboek van Copycat Beperk, met betrekking tot die Lynnwood tak, vir die jaar geëindig 31 Desember 20X8, voor: - Goedere-na-takrekening; en - Toelaag vir ongerealiseerde winsrekening. Let wel:- Die korrekte kontragrootboekrekeninge moet gebruik word en die grootboekrekeninge moet behoorlik afgesluit word. (11) 2. Berei die takvoorraadrekening in die algemene grootboek van die Lynnwood tak vir die jaar geëindig 31 Desember 20X8, voor. Let wel: - Die korrekte kontragrootboekrekeninge moet gebruik word en die grootboekrekening moet behoorlik afgesluit word. - Die Lynwood tak maak van die deurlopende voorraadstelel gebruik. (13) FK100/2007/eksamen 13