REKENINGKUNDE - GRAAD 12 JUNIE EKSAMEN

Transcriptie

1 REKENINGKUNDE - GRAAD 12 JUNIE EKSAMEN MAKSIMUM PUNTE: 300 NAAM: TYD: 3 URE SLEUTEL: INSTRUKSIES EN INLIGTING AAN LEERDERS: 1. Antwoord AL die vrae in die ANTWOORDBOEK verskaf. 2. Toon alle bewerkings/berekeninge om deelpunte te verdien. 3. Lees die instruksies deeglik en volg dit noukeurig. 4. Nie-programmeerbare sakrekenaars mag gebruik word. 5. Jy kan n donker potlood of blou/swart ink gebruik om die vrae te beantwoord. 6. Skryf netjies en leesbaar. Neem kennis dat punte verloor kan word in die volgende gevalle: belangrike datums uitgelaat word, nie-standaard afkortings gebruik word en syfers of tekens oormekaar geskryf word. 7. Gebruik die onderstaande tabel as n riglyn om jou tyd per vraag te bestuur. Probeer om nie van die toegelate tyd af te wyk nie. VRAAG ONDERWERP PUNTE TYD 1 Voorraadwaardasiestelsels en interne kontrole Bestuur van vaste bates Rekonsiliasies Bank en krediteure Maatskappye Konsepte en grootboekrekeninge Maatskappye Finansiële state Maatskappye Kontantvloei, verhoudings en oudit TOTAAL minute

2 2 VRAAG 1 VOORRAADWAARDASIESTELSELS EN INTERNE KONTROLE 35 punte Crystal Vision is n besigheid wat Taxi handelsmerk sonbrille verkoop. Die besigheid maak van die periodieke voorraadstelsel en die geweegde gemiddelde metode gebruik om rekord van hul voorraad te hou. Hul finansiële jaareinde is 28 Februarie Bereken die waarde van die eindvoorraad op 28 Februarie (9) 1.2 Bereken die bruto wins vir die jaar geëindig 28 Februarie (5) 1.3 Die eienaar, C. Kay, is bekommerd oor die eindvoorraad. Bevestig sy bekommernis met n berekening. (5) 1.4 Verduidelik aan C. Kay wat die tekortkominge van die periodieke voorraadstelsel in sy besigheid is. Gee hom advies t.o.v. wat hy kan doen om die probleem reg te stel. Voorsien hom van TWEE gepaste maatstawwe. (6) 1.5 C. Kay wil sy voorraadwaardasie metode verander na die EIEU metode. Watter advies sal jy hom gee? Verduidelik TWEE punte. (4) 1.6 C. Kay het agtergekom dat die wins van die besigheid oor die jare afgeneem het. Gee n moontlike rede (uitgesluit diefstal) hiervoor en voorsien ook TWEE moontlike oplossings. (6) A. Selfone word teen n vaste verkoopprys van R1 090 elk verkoop om die mededinging in die selfoonmark te oorkom. B. Die volgende selfoonrekords het in die boeke van die besigheid verskyn: TOTALE AANTAL EENHEIDS- WAARDE EENHEDE PRYS (R) Verkope van sonbrille R Beginsaldo op 1 Maart R Totale aankope gedurende die jaar: Mei R Augustus R November R Januarie R Beskadigde sonbrille van die Augustus 2014 se aankope 50?? teruggestuur aan verskaffers Eindvoorraad op 28 Februarie ?? 35

3 3 VRAAG 2 VASTE BATES 35 punte Die volgende inligting verskyn in die boeke van OmegaTraders. Hul finansiële jaar eindig op 31 Desember Bereken die opgelope waardevermindering en drawaarde van die voertuig wat op 1 Oktober 2014 verkoop is. (9) 2.2 Voltooi die vaste bate nota van die balansstaat. Toon individuele waardeverminderingsyfers om deelpunte te verdien. (22) 2.3 Verduidelik hoe die bateregister die interne ouditeur met haar pligte van hulp kan wees. Verduidelik TWEE punte. (4) A. Die volgende saldo s het in die boeke verskyn: 31 Desember Januarie 2014 Grond en geboue Voertuie? Toerusting Opgelope waardevermindering op voertuie? Opgelope waardevermindering op toerusting? B. n Nuwe oond (toerusting) is op 4 Desember 2014 van Bakoond bestel. Die oond is op 31 Desember 2014 afgelewer. C. n Ou voertuig wat R gekos het, is op 1 Oktober 2014 ingeruil vir R Die opgelope waardevermindering vir die voertuig op 1 Januarie 2014 was R Die koste van die nuwe voertuig was R D. Waardevermindering word soos volg bereken: Voertuie teen 20% op kosprys en toerusting teen 15% op drawaarde. 35

4 4 VRAAG 3 REKONSILIASIES 30 punte 3.1 Krediteure-rekonsiliasie Midrand Handelaars het n staat vanaf Malibongwe Bpk ( n krediteur) op 30 April 2015, ontvang. Die saldo volgens die staat verskil van die saldo wat in die krediteuregrootboekrekening verskyn. Vergelyk die krediteuregrootboekrekening en die staat wat ontvang is. Voltooi die tabel voorsien in die antwoordboek. (13) A. Krediteuregrootboek van Midrand Handelaars Malibongwe Bpk (KG8) DATUM BESONDERHEDE FOL DEBIET KREDIET SALDO Apr 1 Rekening gelewer a/b Debietnota 439 KAJ Faktuur no KJ Faktuur no KJ Faktuur no KJ Kwitansie no. 771 KBJ Faktuur no KJ Tjek no. 799 KBJ Debietnota 411 KAJ B. Staat ontvang van Malibongwe Bpk op 30 April MALIBONGWE BPK REKENINGSTAAT Aan Midrand Handelaars P.O. Box 1234 Newton 2110 Staatdatum: 26 April 2015 Rekening no: 122 AW 89 Datum Besonderhede BEDRAG Apr 1 Rekening gelewer Kredietnota Faktuur no Faktuur no Faktuur no Kwitansie no. 771 (53 750) 20 Afslag (375) 27 Faktuur no Eindsaldo 9125

5 5 Addisionele inligting: a) Daar is vasgestel dat faktuur 1239 wat op die staat verskyn, vir goedere is wat aan n ander besigheid gelewer is. b) Midrand Handelaars het foutiewelik nie die korting aan hulle verskuldig aangeteken nie. c) Midrand Handelaars het nie die handelskorting op faktuur 1230 afgetrek nie. d) Beide die staat en die krediteuregrootboek bevat sommige oorboekingsfoute. 3.2 Bankrekonsiliasie Die onderstaande inligting is n uittreksel uit die rekeningkundige rekords van Elegant Handelaars vir Mei Die finansiële jaar van die besigheid is jaarliks einde Mei Bereken die korrekte banksaldo wat in die algemene grootboek van Elegant Handelaars sal verskyn op jaareinde. Dui aan of die saldo gunstig of ongunstig is. (5) Verduidelik hoe tjek no hanteer behoort te word met die opstel van die finansiële state op 31 Mei Toon die debiet en krediet inskrywings. (2) Een van die uitstaande tjeks uitgereik vir herstelwerk is verkeerd hanteer. Identifiseer die tjek en verduidelik hoekom jy hierdie tjek kies. Gee ook die dubbelinskrywing wat nodig is om die transaksie reg te stel. (4) Slegs R4 900 van die uitstaande deposito van R was gedeponeer. a) Wat moet die ouditeur doen rakende hierdie saak? (2) b) Watter addisionele maatstawwe moet die interne ouditeur (4) implementeer om die kontantvloei te verbeter? A. Die volgende bankrekonsiliasie was opgestel deur die boekhouer van Elegant Handelaars vir Mei Oortrokke bank volgens bankstaat Uitstaande deposito op 30 Mei Uitstaande tjeks: No (gedateer 20 November 2014) No (gedateer 30 Junie 2015) ` No (gedateer 23 Mei 2015) Saldo volgens bankrekening in die algemene grootboek? 30

6 6 VRAAG 4 MAATSKAPPYE KONSEPTE EN ALGEMENE GROOTBOEK 35 punte 4.1 Vergelyk die konsepte in kolom A met die beskrywings in kolom B. Skryf die korrekte letter langs die nommer in die antwoordboek. KOLOM A Memorandum van inlywing Beperkte aanspreeklikheid Gemagtigde aandelekapitaal IFRS Paringsbeginsel KOLOM B a) Riglyne vir die voorbereiding van finansiële state om konsekwentheid te verseker. b) Verteenwoordig die totale aantal aandele wat n maatskappy mag uitreik. c) Inkomste gedurende die rekeningkunde jaareinde gegenereer, moet met die uitgawes gedurende dieselfde periode afgespeel word. d) Spel die regte, pligte en verantwoordelikhede van aandeelhouers en direkteure uit. e) Die besigheid is verantwoordelik vir sy eie skulde en in die geval van insolvensie sal die eienaars slegs hul belegging in die besigheid verloor. (10) 4.2 Die inligting voorgelê is n uittreksel uit die rekords van Taiwan Winkels Bpk vir die finansiële jaar geëindig 28 Februarie Bereken die saldo van die SAID: Inkomstebelastingrekening. Dui aan of die saldo betaalbaar is aan die SAID en of die SAID die bedrag aan ons verskuldig is op 28 Februarie (7) Stel die volgende rekeninge in die algemene grootboek op: Dividende op gewone aandele rekening (8) Verdelingsrekening. (10) A. Die besigheid het n gemagtigde aandelekapitaal van gewone aandele. Op 1 Maart 2014, het die maatskappy 60% van die gemagtigde aandelekapitaal uitgereik. B. Op 20 November 2014, het die besigheid n verdere gewone aandelekapitaal teen n uitreikprys van R5,20 elk uitgereik. Hierdie aandeelhouers was nie geregtig op n tussentydse dividend nie, maar sal n finale dividend ontvang. C. Saldo s : 28 Februarie Februarie 2014 Gewone aandele kapitaal? Behoue inkomste? SAID: Inkomstebelasting? (Dt) Aandeelhouers vir dividende?

7 7 D. Bedrae verskuldig aan die SAID en die aandeelhouers, is op 25 Maart 2014, betaal. E. Op 31 Augustus 2014, het die direkteure n interim dividend van 45 sent per aandeel, verklaar en betaal. n Finale dividend was op 28 Februarie 2015 verklaar. Die totale dividende verklaar gedurende die jaar beloop R F. R was aan die SAID betaal t.o.v. voorlopige belasting wat gedurende die jaar betaal is. G. Die netto wins vir die jaar van R , is korrek bereken. Inkomstebelasting word bereken op 30% van die netto wins. 35

8 8 VRAAG 5 BALANSSTAAT EN OUDITVERSLAE 84 punte Jy word voorsien van inligting t.o.v. Deliswa Bpk. Hul finansiële jaar eindig jaarliks op 28 Februarie Die gemagtigde aandelekapitaal bestaan uit gewone aandele. 5.1 Stel die volgende notas tot die finansiële state op: Gewone aandelekapitaal (12) Behoue inkomste (12) 5.2 Voltooi die staat van die finansiële posisie op 28 Februarie (42) A. Gewone aandelekapitaal Die gewone aandelekapitaalrekening het n saldo van R op 1 Maart 2014 gehad. Daar was aandele uitgereik tot op hierdie datum. Op 1 Junie 2014, het die maatskappy se raad van direkteure, die terugkoop van aandele vanaf bestaande aandeelhouers goedgekeur. Die terugkoopprys is vasgestel teen R9.20 elk. Elektroniese fondsoordragte is aan die aandeelhouers gemaak vir die terugkoop van die aandele. Die transaksie is op 1 Junie 2014 geboekstaaf nuwe aandele is op 1 November 2014 teen R7,00 elk, uitgereik. B. Dividende Tussentydse dividende van R was op 31 August 2014 betaal. Finale dividende van 35 sent per aandeel is op 28 Februarie 2015 verklaar en sal na die algemene jaarvergadering in April 2015 betaal word. C. Netto wins en belasting Die korrekte netto wins voor belasting vir die jaar geëindig 28 Februarie 2015, is bereken as R , nadat al die onderstaande aansuiwerings in ag geneem is. Geen inskrywing is vir die inkomstebelasting teen 30% van die netto wins, gemaak nie. D. Die volgende saldo s het in die boeke op 28 Februarie 2015 verskyn: Krediteurekontrole R Debiteurekontrole R Krediteure vir salarisse R Inkomste ontvangbaar R Kontant in die bank R SAID-Inkomstebelasting (Voorlopige belasting) Debiet R Behoue Inkomste (1 Maart 2014) R

9 9 E. Vaste deposito s Een van die vaste deposito s, R , verval op 30 September Die ander belegging verval eers in F. Die volgende inligting is beskikbaar t.o.v. die verbandlening van ABSA: Verbandlening aan die begin van die jaar R Gekapitaliseerde rente R Terugbetaling van lening en rente vir die jaar R Kapitaal gedeelte van terugbetaling op die lening, sal weer dieselfde bedrag wees in die volgende finansiële jaar.? G. Vaste bates Die boekwaarde van die vaste bates was R op 28 Februarie H. Huur-inkomste Huur-inkomste van R sluit die huur vir Maart en April 2015 in. Huur was met R500 per maand op 1 Oktober 2014 verhoog. I. Finansiële aanwysers Die netto batewaarde was 455 sent per aandeel op 28 Februarie Die bedryfsverhouding op 28 Februarie 2015 is bereken as 1,5:1.

10 KORPORATIEWE BESTUUR EN INTERNE KONTROLE Jy word van n uittreksel van die onafhanklike ouditeure se verslag vir JOSIE Bpk, vir die finansiële jaar geëindig 28 Februarie 2015, voorsien. Oudit mening Aan die aandeelhouers Ons het die finansiële state soos uiteengesit op bladsy 10 tot 30, nagegaan. Na ons mening, is die finansiële state n redelike weergawe, in alle aspekte, van die finansiële posisie van die maatskappy op 28 Februarie Die resultate uit hul bedrywighede en kontantvloei vir die jaar geëindig, is in ooreenstemming met die internasionale Finansiële Verslagdoening Standaard soos vereis deur die maatskappyewet in Suid-Afrika. Wetlike en regulerende vereistes In ooreenkoms met ons verantwoordelikhede in terme van seksie 44(2) en 44(3) van die oudit professie se wet, het ons identifiseer dat daar nie aan seksie 48 van die Maatskappyewet van 2008 voldoen is nie t.o.v. die terugkoop van aandele vanaf n direkteur teen verhoogde prys. Hierdie onwettige handeling deur persone verantwoordelik vir die bestuur van Josie Bpk is n ongeruimdheid in terme van die oudit professie wet en ons het dit aan die onafhanklike regulerende raad van ouditeure rapporteer. Fred and Norman Geoktrooieerde rekenmeesters (SA) Geregistreerde rekenmeesters en ouditeure Johannesburg 1 Mei Verduidelik hoekom die bogenoemde aangepaste ouditverslag nie n bevredigende verslag sal wees nie. (2) Verduidelik TWEE hoof gevolge vir Fred en Norman indien hulle versuim om die ongeruimdhede deur Josie Bpk te rapporteer in die lig van hul oudit. (4) Voorsien TWEE aksies wat Fred en Norman sal moet neem om die syfers en eienaarskap van nie-roerende items in die balansstaat te verifieer. (4) Die Direkteur in beheer het n nuwe motor as geskenk by Smart Cars op 31 Maart 2015 ontvang. Smart Cars het getender om volgende jaar, voertuie aan JOSIE Bpk te voorsien. Lewer kommentaar of dit die ouditverslag sal affekteer volgende jaar. Verduidelik. (4) Sommige van die chemiese voorraad sal hul vervaldatums teen 31 Mei 2015 bereik. Die stoor se bestuurder sê dat hy dit in die nabye rivier sal stort sodat dit weggewas kan word. Lewer kommentaar en gee advies aan die direkteure. (4) 84

11 11 VRAAG 6 KONTANTVLOEI, VERHOUDINGS EN OUDIT 81 punte Die volgende inligting was verkry uit die rekeningkundige rekords van Lions Bpk op 31 Desember 2014, die einde finansiële jaar. Die maatskappy het n gemagtigde aandelekapitaal van gewone aandele. 6.1 Stel die Kontant gegenereer uit bedryfsaktiwiteite -nota op. (17) 6.2 Voltooi die kontantvloeistaat vir die jaar geëindig 31 Desember Toon alle berekeninge om deelpunte te verdien. (29) 6.3 Bereken die volgende finansiële aanwysers op 31 Desember 2014: Vuurproefverhouding (4) Skuld-ekwiteitsverhouding (3) Opbrengs op aandeelhouersekwiteit (5) Opbrengs op totale kapitaal aangewend (5) 6.4 Lewer kommentaar op die likiditeitsposisie van die besigheid. Gee TWEE finansiële aanwysers (met syfers) in jou antwoord. (6) 6.5 Behoort die aandeelhouers tevrede te wees met die opbrengs op hul beleggings? Gee TWEE relevante aanwysers (met syfers) om jou antwoord te ondersteun. (6) 6.6 Lewer kommentaar op die finansiële risiko (hefboom) van die besigheid. Gee relevante aanwysers om jou antwoord te steun. (6) A. Uittreksel van die Inkomstestaat vir die jaar geëindig 31 Desember Verkope Rente op lening Rente op oortrokke rekening 380 Waardevermindering Inkomstebelasting Netto wins voor inkomstebelasting

12 B. Inligting uit die balansstaat: Gewone aandelekapitaal Behoue inkomste Lening: AU Bank (15% p.j.) Vaste bates (drawaarde) Voorraad Handelsdebiteure en ander ontvangbares Bank (gunstig) Oortrokke bank Wisselgeld Handelskrediteure en ander betaalbares SAID (Inkomstebelasting) (Dt) (Kt) Aandeelhouers vir dividende C. Totale dividend vir die jaar beloop R D. Nuwe toerusting was aangekoop, en n voertuig was teen drawaarde van R17 000, gedurende die jaar verkoop. E. Die volgende aanwysers was bereken: Bedryfsverhouding 1,93 : 1 0,4 : 1 Vuurproefverhouding? 0,9 : 1 Debiteure invorderingstermyn 34 dae 32 dae Skuld-ekwiteitsverhouding? 0,34 : 1 Opbrengs op aandeelhouersekwiteit? 14% Opbrengs op totale kapitaal aangewend? 22% Rente op lening 15% 15% Verdienste per aandeel 31 sent 31 sent Dividende per aandeel 24 sent 28 sent Rentekoers op alternatiewe beleggings 13 % 12,5% 81 TOTAAL: 300