14/15. Adressen. Kade 40 Marjet Kooij Westhavenkade 40, 3131 AE Vlaardingen tel

Transcriptie

1 Adressen Kade 40 Marjet Kooij Westhavenkade 40, 3131 AE Vlaardingen tel De Bibliotheek Vlaardingen Jolanda Verbraak Waalstraat 100, 3131 CS Vlaardingen tel kunst-en cultuurplan vlaardingen Filmtheater Het Zeepaard Harriet Weststrate tel Kroepoekfabriek Tim van Dorp Koningin Wilhelminahaven Zuidwestzijde 2a 3134 KG Vlaardingen tel Stadsarchief Joke van Leeuwen Plein Emaus 5, 3135 JN Vlaardingen tel Stadsgehoorzaal Vlaardingen Stephanie Ketting Schiedamseweg 51, 3134 BJ Vlaardingen tel Vlaardings Archeologisch Kantoor Eli van Toledo Energieweg 2a, 3133 EC Vlaardingen /15

2 Kunst- en Cultuurplan Inhoud pag. Voorwoord 3 Het Kunst- en Cultuurplan, meer maatwerk 4 Kunst- en Cultuurplan EXTRA 5 Cultuureducatie met Kwaliteit 6 Noteer vast in de agenda! Woensdagmiddag 27 mei 2015 Informatiemiddag Cultuureducatie voor Primair Onderwijs en Culturele Instellingen Actief, vakdocent in de klas Dans 8 Drama 10 Beeldend 12 Fotografie 15 Muziek 18 Receptief groep 1 en 2, Literatuur 21 groep 3 dans 22 groep 4 Theater 23 groep 5 Literatuur 24 groep 6 Film 24 groep 7 Erfgoed 25 groep 8 Muziek 25 Alle groepen, Archeologie 26 Alle groepen, Kunstuitleen 27 Kunst- en Cultuurplan EXTRA Circusschool Hannes en Co 29 Beiaardlessen 30 Muziektheater In de Wolken 31 De Verbeelding 32 Praktische zaken 33 Kunsteductie op maat 33 Adressen Culturele Instellingen achterzijde Het Kunst- en Cultuurplan is mogelijk door

3 Kunst- en Cultuurplan Voorwoord Hier bied ik u het programma kunst- en cultuureducatie voor het schooljaar aan. U en de Vlaardingse culturele instellingen werken hierin samen om uw leerlingen kennis te laten maken met ons culturele leven. Alle leerlingen van alle leeftijden in het primair onderwijs doen mee, alle cultuurdisciplines komen aan bod en alle Vlaardingse culturele instellingen werken mee. Van groep 1 tot en met 8 - van dans, drama, beeldende kunst, fotografie, muziek, literatuur, film, erfgoed - van Stadsbibliotheek, Stadsgehoorzaal, Kroepoekfabriek, Stadsarchief, Stadsarcheologie, Filmtheater Het Zeepaard, Kade40 en na de heropening ook het Museum Vlaardingen. Met al die activiteiten streven we met cultuureducatie twee hoofddoelen na. Zo is daar de individuele ontwikkeling, de culturele ontplooiing van het kind. Kunst en cultuur doen een beroep op de intellectuele, emotionele, sociale en motorische vaardigheden van uw leerlingen. Met voldoende culturele bagage kunnen zij meer compleet op reis door het leven gaan. En er is de kennismaking met Vlaardingen als creatieve stad. Het Kunsten Cultuurplan biedt een laagdrempelige toegang tot cultuur, uw leerlingen worden deelnemer, actief als amateurkunstenaar en receptief als publiek. Zo leren zij de weg naar de culturele instellingen kennen en gaan zij meebewegen in onze eigen stad, waarvan door hun aanwezigheid het culturele leven al bruisender zal zijn. Die ontplooiing, dat bruisende, wens ik u van harte toe in het culturele schooljaar Cees Oosterom wethouder Cultuur 3

4 Het Kunst- en Cultuurplan Vlaardingen meer maatwerk Het Kunst- en Cultuurplan in het Vlaardingse basisonderwijs is al jarenlang een succesvol initiatief dat zich ten doel stelt kunsteducatie aan te bieden waarbinnen leerlingen leren omgaan met kunst als persoonlijk uitdrukkingsmiddel en als culturele activiteit. Hoewel de meeste scholen heel tevreden zijn met de samenstelling van het huidige programma neemt de vraag naar maatwerk toe. Het maken van een cultureel maatplan passend bij de school is een ontwikkeling die bij steeds meer scholen vorm krijgt. Ook de overheid hecht groot belang aan kwalitatief goed en geborgd cultuuronderwijs en in de nabije toekomst zal een structurele inbedding hiervan in het schoolplan gewenst zijn. (zie ook het artikel over de regeling Cultuureducatie met Kwaliteit op pagina 6) Om in te spelen op deze ontwikkelingen kan voor de uitvoering van het Kunst- en Cultuurplan gekozen worden voor een flexibel programma, met als basis de bestaande ingrediënten: Een Actief deel (1) en een Receptief deel (2). Met name in het Actieve deel kan het maatwerk vormgegeven worden in Actief Basis of Actief Plus Alle leerlingen bezoeken een Vlaardingse Culturele Instelling. Zij ervaren hoe het is om bijvoorbeeld in een theater te zijn, een bezoek te brengen aan een museum, een boek uit te zoeken in de bibliotheek, een dansvoorstelling te zien. Het receptieve deel deel kent wel een vaste volgorde met voor iedere groep een activiteit, waarbinnen soms een keuzemogelijkheid is. Het receptieve programma staat in deze brochure beschreven op pagina 21 t/m 27. Eigen bijdrage Deelname aan het Kunst- en Cultuurplan betekent deelname aan het deel Actief en Receptief en bedraagt 10,- per leerling. Nieuw!! Kunst- en Cultuurplan Extra In een bijlage in deze brochure, op pagina 29 t/m 32 zijn een aantal aanbieders van kunst en cultuur opgenomen, die u naast de activiteiten rond het Kunst- en Cultuurplan rechtstreeks kunt inhuren voor een project op school. 1. ACTIEF DEEL, kunsteducatie Dit zijn de lessen in de klas door een vakdocent. Actief basis Actief basis betekent kiezen voor de bestaande structuur. Zoals u weet: voor de groepen 1 en 2 zijn er vier uur dans of drama, voor de groepen 3 t/m 8 zijn er per groep 8 uur les in een vakdiscipline. Binnen de bestaande structuur is dat als volgt opgebouwd: groep 3 dans, groep 4 drama, groep 5 beeldend, groep 6 muziek, groep 7 erfgoed en groep 8 fotografie. Actief plus Bij dit deel bepaalt u zelf het programma. U vult het programma op maat in, bijvoorbeeld aan de hand van projecten, binnenschoolse thema s of speciale gelegenheden. In samenspraak met KADE40 of met de vakdocent kunnen de vaklessen in de klas aan uw schoolspecifieke wensen voldoen. De vaste structuur wordt losgelaten en u kiest bijvoorbeeld voor de hele onderbouw voor het ene jaar lessen dans en het andere jaar drama, of met de hele school een jaar lang fotografie, of muziek, etc. U berekent via een optelsom van de groepen het aantal uren kunsteducatie waar de school recht op heeft en maakt zelf een indeling (zie ook het inschrijf formulier). 2. RECEPTIEF DEEL, cultuureducatie Dit zijn de bezoeken aan instellingen en voorstellingen. 4 5

5 Cultuureducatie met Kwaliteit Kunstonderwijs in het hart van de school Sinds vorig schooljaar zijn meerdere scholen in Vlaardingen actief aan de slag gegaan met kunst binnen de school. Zo is er de mogelijkheid voor Maatwerk binnen het Kunstenplan: de school legt een vraag neer bij KADE 40 rond kunstlessen op maat in de klas, op basis waarvan KADE 40 een lessenserie samenstelt. Er is nu ook de mogelijkheid voor scholen om deel te nemen aan deskundigheidbevordering op het gebied van cultuureducatie. Dit landelijk programma heet Cultuureducatie met Kwaliteit en is gericht op teambrede ontwikkeling binnen de school. De gemeenten Schiedam en Vlaardingen hebben hiervoor gezamenlijk een programma van activiteiten ontwikkeld. Als deelnemer aan de regeling Cultuureducatie met Kwaliteit gaan scholen aan de slag om een schoolbreed gedragen visie op kunst- en cultuuronderwijs te ontwikkelen. Dit resulteert in een visie/beleidsdocument cultuureducatie. Vervolgens kunnen leerkrachten workshops en cursussen in diverse kunstvakken volgen. Tot slot kijkt de school hoe cultuureducatie een integraal onderdeel van het lesprogramma kan vormen. Het ontwikkelen van een leerlijn en beoordelingkader zijn daarvoor belangrijke onderdelen. Beoogd resultaat is dat leerkrachten kunst meer gaan betrekken in hun lespraktijk. Op die manier komen de kinderen intensiever en goed doordacht in aanraking met kunst. Vakdocent in de klas Meer informatie en mogelijkheid voor deelname Wilt u meer weten over deze regeling of heeft u mogelijk interesse in deelname? U kunt contact opnemen met Erik van Duijvenbode, projectleider Cultuureducatie met Kwaliteit in Vlaardingen en Schiedam. Contactinfo: erik@cmkvs.nl of Neemt u ook een kijkje op voor een impressie van de activiteiten tot dusver rond de regeling. 6

6 Kunst- en Cultuurplan Dans Keuzeprogramma Groep 1/2 De danslessen zijn bedoeld als kennismaking met dans. Het gaat hierbij vooral om het stimuleren van de fantasie, creativiteit en motorische vaardigheden. Er wordt gewerkt met verschillende thema s die door de school kunnen worden aangedragen. Groep 3/4 De danslessen zijn gebaseerd op een specifiek thema/traject waarbij de laatste les eventueel als presentatie kan worden uitgevoerd Groep 5/6 De danslessen zijn bedoeld om kennis te maken met choreografieën binnen diverse dansstijlen. Hier gaan de leerlingen zelf ook aan de slag in het maken van een eigen dans. Dans Dansdocent Davinia Rijsdijk volgde haar opleiding aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag en de Hogeschool voor Muziek en Dans. Tijdens haar studie en daarna heeft ze gedanst in choreografieën van o.a. Jiri Kylian, Conny Jansen, Angelin Preljocaj, Rinus Sprong/Thom Stuart e.a. Daarnaast danste zij in verschillende opera s, musicals, t.v. producties en festivals in binnen- en buitenland. Vanaf 2000 is ze werkzaam als dansdocent en choreograaf binnen theater en onderwijs en sinds 2004 bij het Kunst- en Cultuurplan. Ook ontwikkelt en verzorgt zij diverse cursussen,workshops en didactische trainingen op het gebied van kunst en cultuur, onder andere in het cursusaanbod van KADE40. Groep 7/8 De lessen vormen onderdeel van het musicaltraject. In groep 7 leren we de basispassen uit bekende musicals en in groep 8 werken we aan de choreografie van de eigen musicalpresentatie. Maatwerk Bij speciale activiteiten, schoolprojecten, weekafsluitingen en themadagen kan er maatwerk worden geleverd in de vorm van workshops, dansuitvoeringen en extra lessen of bijeenkomsten. U kunt hiervoor altijd contact opnemen met de docent en vragen naar de mogelijkheden. Doelen Al dansend leren kinderen de uitdrukkingskracht van hun bewegingen te vergroten door op zoek te gaan naar de verschillende bewegingsmogelijkheden van hun lichaam. Kinderen oefenen spelenderwijs hun motorische vaardigheden en coördinatie en verbeteren hun houding en conditie. Dans is erg belangrijk voor de sociale ontwikkeling: kinderen leren contact te maken en samen te werken, ook als het gaat om bv. dans uit andere culturen. Zo verkennen zij de expressieve en communicatieve mogelijkheden van dans. Creativiteit en fantasiegebruik worden hier zeker ontwikkeld. Daarnaast bevordert dans inzicht in het gebruik van de ruimte en de ruimtelijke oriëntatie, het ritmegevoel en de muzikaliteit. Dansen is plezier, maar ook discipline en bewustwording wat je met dans kunt overbrengen, al dan niet voor publiek. 8 9

7 Kunst- en Cultuurplan Drama (taal en spel) Zij leren relaties te leggen tussen de verbeelde werkelijkheid van het spel en de dagelijkse werkelijkheid. Via dramatisch spel ervaren, analyseren en interpreteren ze deze werkelijkheid en leren ze bewuster omgaan met hun eigen gedrag en dat van anderen. Daardoor leren zij zichzelf en de ander beter kennen. Dit zorgt voor een betere groepsvorming, waar ruimte is voor iedereen. Kinderen zullen na de genoten lessen hun sociale vaardigheden hebben vergroot en zullen zich beter kunnen presenteren waardoor ieder kind zich meer op zijn gemak zal voelen in de groep. Bij drama komen de volgende spelvormen aan bod spelvormen vanuit taal: klankspelen, dialoogspelen, associatiespelen en voordrachtspelen spelvormen vanuit beweging: pantomime en tableau spelvormen vanuit dramatisch spel: afspreekspelen, inspringspelen, improvisatiespelen, toneelspel en spelen met materiaal; taal en beweging komen in deze categorie samen. Ieder kind zal zijn mogelijkheden leren kennen en zichzelf en anderen versteld doen staan. Maatwerk De lessen die we geven zijn gevarieerd van inhoud en werkvormen. De inhoud van de lessen zullen wij zoveel mogelijk laten aansluiten bij de wens en thematiek van de school. Het team Drama Het team drama bestaat uit Ank Vos en Nadia Stolk. Beiden zijn werkzaam geweest in het basisonderwijs als groepleerkracht en werken nu al enige jaren met veel enthousiasme als docent drama binnen het Kunst- en Cultuurplan. Doelen Sociale vorming en -vaardigheden staan bij onze lessen centraal. Bij het onderdeel taal en spel gaat het erom dat kinderen de expressiemogelijkheden van stem, taal, houding, beweging en mimiek leren kennen en toepassen. In spel (drama) verbeelden de kinderen gevoelens, ideeën, gebeurtenissen en personages en leren door middel van spel met anderen te communiceren. De kinderen krijgen inzicht in de opbouw van een rol en een verhaal, het gebruik van decor en kleding en de overdracht naar een publiek. Zij werken samen en leren op elkaar in te spelen. Kinderen leren ruimte te geven of intiatief te nemen en worden daarin gestimuleerd. Kinderen leren hun faalangst overwinnen, fout is goud. Verdere mogelijkheden: Drama in alle groepen Workshop teambuilding Workshop dramawerkvormen Eindregie musical (musical moet al zijn ingestudeerd) foto s: Hans Warnaar 10 11

8 Kunst- en Cultuurplan Beeldende vorming Lesblokken toegespitst op een bepaald thema. Dieren Met kunstwerken als voorbeeld, dieren tekenen, schilderen, boetseren etc.. (Zelf)Portretten Een thema met veel mogelijkheden, zowel geschikt voor één groep als voor de hele school. Bijvoorbeeld het schilderen van zelfportretten op doek door alle kinderen en daarmee een grote portrettengalerij maken. Iedere groep werkt naar aanleiding van een andere kunstenaar.. Wie ben ik of Ik-boek Elke les wordt vanuit een kunstenaar of stroming gewerkt aan een opdracht die betrekking heeft op het kind zelf.. De Stad Aan de hand van het werk van kunstenaars als Hundertwasser en Gaudi gaan we aan de slag met het thema stad, huizen en wonen.. Reis om de wereld We kijken naar, praten over en werken naar aanleiding van niet westerse kunstwerken. Bijvoorbeeld Arabische mozaïeken, Afrikaanse beelden en Aboriginal schilderingen. Projectmatige lesblokken aan de hand van het werk van een of meer kunstenaars of kunststromingen bv. Picasso, Rembrandt, CoBrA, DaDa, Pop-art, Leonardo da Vinci, of in overleg een kunstenaar of stroming van uw voorkeur. Aan de hand van het werk van de gekozen kunstenaar of stroming maken de kinderen werkstukken in verschillende technieken waarbij ze op creatieve wijze aan de slag gaan met eigen ervaringen. Het team Beeldend Het team beeldend bestaat uit Cees Eykelenboom, Marion Hoogendijk, Saskia van Herwijnen en Mirjam Touwslager. Gedreven kunstenaars met ruime ervaring in het kunstonderwijs, zowel bij het Kunst- en Cultuurplan als bij andere instellingen. Doelen Bij de beeldende lessen en projecten laten we de kinderen kennis maken met beeldende kunst door kijken en doen. Hierdoor leren zij hun gevoelens en ervaringen uitdrukken in beeldend werk, maar ook ervaren ze dat ze met beelden kunnen communiceren. Om hun ideeën vorm te geven leren ze de beeldende mogelijkheden van diverse materialen en technieken onderzoeken aan de hand van de beeldaspecten ruimte, kleur, vorm, textuur en compositie. Ook leren ze reflecteren op beeldend werk. Hierbij kan het zowel om eigen werk of het werk van andere kinderen als van professionele kunstenaars gaan. Keuzeprogramma Naast de vertrouwde kunstenplanlessen, die door de verschillende kunstenaar-docenten op eigen wijze worden ingevuld is er de mogelijkheid tot: Lesblokken in een bepaalde techniek of kunst-discipline. Grafiek Werken in verschillende druktechnieken (bv stempelen, sjabloondruk / zeefdruk en linoleumsnede) opbouwend in moeilijkheidsgraad.. Ruimtelijk Bijvoorbeeld werken met klei, papier-maché, karton, afvalmaterialen of een combinatie hiervan. Uitgangspunt hierbij kunnen de beelden in de openbare ruimte in Vlaardingen zijn.. Muurschildering Werken aan een tijdelijk of permanent kunstwerk in of bij de school.. Gevonden kunst Net als veel kunstenaars gaan we werken met gevonden materialen en maken hiermee kunstwerken, zowel in het platte vlak als ruimtelijk.. Woord en beeld Op verschillende manieren werken in woord en beeld. Bv je naam in zelf verzonnen letters, een logo of poster ontwerpen, een gedicht schrijven en illustreren of klassikaal een gedichtenposter maken, etc.. Glas in lood Kijken naar oude ramen, je eigen glas-in- loodraampje ontwerpen en maken met folie op glas.. Pixelmania Kennismaken met kunst voor de groepen 1 t/m 4 In drie lessen van 1 a 1,5 uur maken de kinderen kennis met verschillende kunstvormen en maken zij hun eigen werkstukken in bijbehorende technieken

9 Beeldende basiskennis en technieken voor de groepen 5 t/m 8 In drie ochtenden bouwen de leerlingen in een ateliersetting aan een gedegen basiskennis en vaardigheden van beeldende technieken en uitdrukkingsvormen. Kunst- en Cultuurplan Fotografie Klaar voor de start In overleg kunnen we beeldende lessen ontwikkelen, die aansluiten bij het thema van de Kinderboekenweek. Het Sint-Nicolaasfeest In deze workshop staat het schilderij Het Sint-Nicolaasfeest van Jan Steen centraal (alleen in november). Gedichtenposters (groep 5 t/m 8) Ondersteunen en/of begeleiden bij deelname aan de jaarlijkse gedichten(poster)- wedstrijd. Maatwerk De beeldende lessen kunnen gegeven worden aan de groepen 1 t/m 8. Hierbij is het zowel mogelijk om te kiezen voor beeldende lessen in één of meerdere leerjaren als schoolbreed. Opdrachten en projecten kunnen per leerjaar verschillen of worden aangepast, zowel qua inhoud als qua lengte. In overleg met de school kunnen we een lesprogramma samenstellen of aansluiten bij thema s waar de school mee werkt. Ook is er de mogelijkheid om met één of meer docenten uw schoolbrede kunstproject te begeleiden. De school dient te zorgen voor de benodigde materialen, de kunstdocenten leveren hiervoor tijdig een materiaallijst. We streven ernaar om naast een bezoek aan de Kunstuitleen in bij ieder project één of meer lessen bij KADE 40 te geven. Eventueel kan voor deze lessen bij een bijdrage voor materialen gevraagd worden. Dit wordt vooraf kenbaar gemaakt

10 Kunst- en Cultuurplan Fotografie 2. Schoolkrant De kinderen krijgen eerst de theorie waarna de klas wordt onderverdeeld in groepjes (redacties). We gaan kijken wat er allemaal moet gebeuren om een krant in elkaar te zetten. In elk groepje komt een fotograaf, tekstschrijver en een redacteur en ieder kind krijgt al deze rollen een keer. Daarna worden de krantenartikelen gemaakt: wat wordt het onderwerp, hoe maak je daar een foto bij, welk onderschrift komt erbij? De tweede dag zetten we alle foto s, onderschriften en tekststukjes bij elkaar en gaan we de krant in elkaar zetten en uitdraaien. Het team fotografie De vakdocenten van het fotografieproject zijn Angelique van Woerkom en Mirjam Boomert. Deze twee ervaren fotografen doen al jaren mee met het Kunstenplan en weten met hun enthousiasme iedere keer de kinderen te motiveren. Doelen Angelique en Mirjam nemen de kinderen mee op een reis door de verschillende disciplines van de fotografie en proberen hen op een speelse wijze anders te laten kijken naar hun omgeving. Door theorie en praktijk af te wisselen krijgen de leerlingen een goed beeld van de mogelijkheden die de fotografie te bieden heeft. Hoe maak je bijvoorbeeld een mooi portret of een 3D-foto? Kijk eens in je eigen klaslokaal hoe je van bekende objecten abstracte kunstfoto s kunt maken en maak een groepsfoto met een zelf verzonnen thema! Keuzeprogramma Er is een lesplan ontwikkeld dat op alle scholen wordt toegepast. Per groep wordt een keuze gemaakt uit het aanbod; wat past bij een school of wat vindt een klas leuk. Dit kan natuurlijk altijd in overleg met de leerkracht. 1. Standaardprogramma Diverse fotografie begrippen worden behandeld zoals: compositie, perspectief, het verhaal in de foto, standpunt en lichtinval. Deze begrippen worden spelenderwijs of d.m.v. voorbeeldfoto s aan de klas uitgelegd en aan de hand van opdrachten in de praktijk gebracht. Voorbeelden van opdrachten zijn bijvoorbeeld: de springfoto, abstracte kunst, macro fotografie, stilleven, beeldverhaal, 3D fotografie. Maatwerk 3. Jaarboek Elke groep kan een fotografieproject krijgen, variërend van 4 uur tot 12 uur per groep. Alle verzamelde foto s worden in een format geplaatst. Denk hierbij aan portretten van de kinderen, groepsfoto s, portretten van de juffen en meesters. Er komen leeftijds-gerichte opdrachten bij elke klas zoals: fotografeer je eigen knuffel, ga op de foto met je vriendinnen, kom verkleed als het beroep dat je later wilt gaan uitoefenen, maak een zelfportret etc. De thema s worden in overleg met de leerkrachten verzonnen. Tevens wordt er ruimte vrijgelaten zodat de leerkrachten zelf bijvoorbeeld kampfoto s of foto s van feesten of musicals kunnen plaatsen. Dit kunnen ze zelf doen of natuurlijk tijdens de fotografielessen onder begeleiding. Een andere mogelijkheid is om een groep te volgen vanaf groep 1 t/m 8. Zo krijg je een mooi tijdsbeeld van de leerlingen tijdens hun lagere schooltijd; elk jaar een mooi portret, groepsfoto s en veel thema portretten en opdrachten. In groep 8 wordt het fotoboek in elkaar gezet. We kunnen de boeken uitprinten op papier of er een echt fotoboek van laten maken zoals de Amerikanen dat doen. Zo krijgen de kinderen een mooi aandenken van school, een prachtig cadeau voor schoolverlaters! De uren van het fotografieproject kunnen per school helemaal naar behoefte worden aangepast, zo zal het jaarboek b.v. meer uren in beslag nemen dan het standaardprogramma. Graag hebben wij van te voren overleg met de school over de in te plannen dagen, hoeveel uren per groep en welk programma de voorkeur geniet. Natuurlijk zijn wij altijd bereid ons aan te passen aan een programma/thema waar de school op dat moment mee bezig is! 16 17

11 Kunst- en Cultuurplan Muziek staan de muzikale ontwikkeling en plezier in muziek centraal. De kinderen maken kennis met verschillende instrumenten (vaak met zgn. Orff-instrumenten), met het notenschrift en met zingen. Kinderen ervaren wat ze met muziek kunnen doen: zingen, spelen, improviseren, componeren, bespreken, ervaren, horen en luisteren. Onderzoek heeft uitgewezen dat muziek bijdraagt tot de ontwikkeling van een sociaal en evenwichtig mens. Keuzeprogramma Het lesboek Klasse(n)werk kan als voorbeeld kan dienen voor een lessenserie en/of werkvorm, met daarin o.a. liedjes, opbouw, uitleg, opdrachten, uitwerking en afwerking; er wordt (bijna) elke les gezongen en bij veel liedjes wordt een begeleiding meegespeeld door de kinderen en/of docent. Het team Muziek Kleutermuziek Kleutermuziek voor de groepen 1 en 2 wordt gegeven door Roos Slooter. Samen met Anna Strijbis vormt zij Muziektheater In de Wolken en daarmee verzorgen zij lessen op projectbasis, waarin theater en zang met elkaar worden versmolten in fantasievolle kleuterprojecten. Klassen(n)werk Een team van 4 muziekdocenten, bestaande uit Madelène Roovers, Caroline Groeneveld, Ton Huijsman en Eric van Dalum, biedt muzieklessen aan voor de groepen 3 t/m 8 onder de naam Klasse(n)werk. Deze muzieklessen zijn voortgekomen uit de cursus muziek in de klas. De muziekdocenten zijn alle vier al jaren betrokken bij het project en medeschrijver van de muzieklessen. Tevens zijn ze vakdocenten en instrumentalisten o.a. toetsen, gitaar en dwarsfluit. Doelen Kleutermuziek Kleutermuziek is gericht op zang en de lessen worden verpakt in een verhalend jasje dat de leerlingen direct onderdompelt in het thema. Zo wordt het lokaal omgetoverd tot een prachtig decor en doet de docent een beroep op de rijke fantasie van kleuters. Er worden liedjes gezongen en er kan worden gespeeld met kleine instrumenten. De kinderen maken kennis met hun eigen stem, verschillende klanken en samenzang. Ze leren naar zichzelf en naar anderen te luisteren, trainen hun muzikale gehoor en zijn op een speelse wijze bezig met taal én het thema dat wordt behandeld. Klasse(n)werk In de muzieklessen wordt een brede muzikale basis aangeboden. Met deze muzieklessen. De muzieklessen sluiten aan bij de leeftijd en belevingswereld van de kinderen; het ontwikkelingsniveau, de creativiteitsfase, de (fijne) motorische- en gehoorsontwikkeling.. Zingen De intonatie van de stem; het vocale aspect van de communicatie is belangrijk: De fijne beheersing van deze verschillende mogelijkheden van je stem komt juist bij het zingen veel aan de orde. Het biedt ook (een vaak onderschatte) kans op het leren en ontwikkelen van de taal; oefening, uitspraak en begripsvorming van de woordenschat. Vanaf b.v. groep 6 leren de kinderen zingen in canon, d.w.z. tweestemmig door elkaar heen zingen.. Muziektermen De parameters van muziek (o.a. maat-ritme / hoog-laag / hard-zacht / kort-lang ) zullen als een rode draad door onze lessen lopen.. Doen Doen staat centraal tijdens de muzieklessen. De leerlingen maken samen muziek, beluisteren muziek, praten erover, bewegen en zingen. Veel muzikale vaardigheden krijgen aandacht, zoals klank, vorm, betekenis van muziek.. Luisteren en horen Bij de muzieklessen leren de kinderen bewust luisteren en omgaan met de gevoelens die liederen, muziekstukjes en verschillende luisterfragmenten bij hen oproepen. Dit kan met muziek zijn die zij zelf maken (zingend of spelend).. Groepsdynamiek en sociale vaardigheden Voor het maken van muziek is het essentieel dat de kinderen goed samen leren werken. Je moet alert zijn om op het juiste moment je instrument te bespelen. Belangrijk is ook dat de leerlingen goed naar elkaar leren luisteren en op het goede moment reageren. Dit zijn allemaal aspecten die de groepsdynamiek ten goede komen. Bij alle vormen ontstaat communicatie tussen mens en muziek. Maatwerk Het lesboek Klasse(n)werk kan anders ingedeeld worden of intensiever gebruikt worden door de lessen aan te passen op o.a. thema(week), duur, instrumenten- en/of liedkeuze, diepgang, leeftijd, moeilijkheidsgraad, de musical, een schoolfestival etc

12 Receptief Groep 1 en 2 Literatuur organisatie De Bibliotheek Vlaardingen bestemd voor de groepen 1/2, elk jaar voor de helft van het aantal scholen Het omgaan met verhalen in boeken maakt deel uit van het proces van ontluikende geletterdheid: ervaringen opdoen met geschreven taal in de periode die voorafgaat aan het formele lezen en schrijven. Kinderen, die door voorlezen ervaringen hebben opgedaan met boeken, hebben een voorsprong als in groep 3 het leesproces gaat starten. Er zijn ook kleuters die weinig ervaring hebben opgedaan met boeken en kleuters die nog nooit in de bibliotheek zijn geweest. bibliotheek meegegeven. Vóór het bibliotheekbezoek wordt van de leerkracht verwacht dat hij/zij met de groep het bezoek voorbereid in een les. Om het bezoek te verwerken zijn enkele suggesties voor vervolgactiviteiten beschreven. Het project wordt afgesloten met een theatrale voorstelling in de klas, ongeveer vier weken na het eerste bezoek aan de bibliotheek. Het bezoek aan de bibliotheek duurt 45 minuten, de afsluiting in de klas ongeveer 20 minuten. Voor de kleuters van groepen 1 en/of 2 organiseert de Bibliotheek Vlaardingen het project Straks ga ik lezen. Hierin wordt aandacht besteed aan boeken, letters, leren lezen én aan de bibliotheek. Het project bestaat uit : een voorbereidende les op school een bezoek aan één van de vestigingen van de Bibliotheek Vlaardingen een vervolgles een feestelijke afsluiting. Het bezoek aan de bibliotheek heeft als belangrijkste doel plezier in de bibliotheek en in boeken te laten ervaren. De bibliotheek is een leuk en spannend gebouw waar van alles te ontdekken valt. Om de ouders bij het bibliotheekbezoek te betrekken, wordt een folder met voorleestips en informatie over de beeldontwerp en fotografie: Noa Verhofstad 21

13 Groep 3 Dans Groep 4 Theater organisatie KADE40 Er kan worden gekozen uit de twee hierna beschreven voorstellingen. Indien nodig wordt ingedeeld op volgorde van inschrijving. Hihahutten bouwers van dansgezelschap voor de jeugd: de Stilte Een eigen hut, een mannetje, een vrouwtje. Het mannetje zorgt voor het huisje, het vrouwtje voor het mannetje en het weer zorgt voor de afwisseling. In een intieme omgeving worden jong en oud getrakteerd op een fantasierijk beeldverhaal van de vier jaargetijden. Samen met beeldend uitvinder Bert Vogels wordt in Hihahuttenbouwers een klein universum met dauw, zon, wind, regen en sneeuw tot leven gewekt. Choreografie Jack Timmermans en Jack Gallagher Podiumbeeld Bert Vogels kostuumontwerp Joost van Wijmen FOUTJE van MAAS THEATER EN DANS Ken je dat? Je staat op en alles gaat mis. Je struikelt over je eigen speelgoed. Je valt van de trap en scheurt je broek. Dan kom je te laat op school. Dit is zo n dag. Alles valt tegen en niks is goed. Foutje is een reis door een dag vol virtuoze mislukkingen en vrolijke misverstanden. Drie zwervende artiesten buitelen, vallen, rollen en struikelen hun weg door de wereld. Arthur Rosenfeld maakt een dansvoorstelling met drie jonge multi-talenten. Foutje is een speelse mix van dans, muziek, rap, circus en vooral veel slapstick. Choreografie: Arthur Rosenfeld Spel: drie dansende multi-talenten Dramaturgie: Moniek Merkx. EXTRA: Workshop My bad hairday We gaan alles wat op een dag mis kan gaan verzamelen en maken een circusachtige potpourri van mislukkingen. Wanneer: enkele dagen na de voorstelling in de klas door een dansdocent van MAAS Duur: 60 minuten Contact: Dorien Folkers, dorien@maastd.nl Prijs in overleg organisatie Stadsgehoorzaal Er kan worden gekozen uit de twee hierna beschreven voorstellingen. Indien nodig wordt ingedeeld op volgorde van inschrijving. Ik lees een tafel van Theatergroep Koeterwaals Een humoristische, beeldende en fysieke voorstelling over iets heel vreemds... Taal, gek hoor! Abel krijgt een kado van Zola. Omdat hij dat heeft verdiend! Hij pakt het cadeau uit en dan is het stil. Abel weet niet zo goed wat hij moet zeggen. Hij wil wel iets zeggen, maar hij vindt de woorden er niet voor. Dus Abel gaat op zoek van letters, naar woorden, naar zinnen. Ik lees een tafel is een theatrale zoektocht naar letters, nieuwe betekenissen, moeilijke woorden, rare zinnen en synoniemen. De kinderen worden aan het denken gezet: hoe zou het zijn als een boek een tafel heet? We maken tijdens de voorstelling gebruik van levensgrote stempels, stiften, potloden, krijt en verf. De voorstelling Koeterwaals kan op verzoek ook op school worden gespeeld voor groep 3 en 4. De Zus van Mozart door Daniël van Klaveren Een ode aan hen die niet worden opgemerkt. Stel je voor, het is 1759 en je heet Nannerl Mozart. Je bent amper acht jaar oud en speelt niet alleen briljant piano, maar net zo briljant viool. Iedereen vindt je een wonder. Maar dan blijkt je kleine broertje even muzikaal te zijn. Of nee, zelfs nog veel muzikaler. Wolfje en Nannerl reizen met hun vader door Europa en treden op voor koningen en hertoginnen. Ze zijn een onafscheidelijk duo, deze wonderkinderen, die samen avonturen beleven. Tot Nannerl op een dag niet meer mee mag. Want een meisje hoort niet op te treden. En is haar broertje eigenlijk niet het enige echte wonderkind? De Zus van Mozart is een sprankelende muzikale voorstelling over een leven in en naast de spotlights

14 Groep 5 Literatuur organisatie De Bibliotheek Vlaardingen Leerlingen bezoeken in schoolverband de bibliotheek en wonen een introductie bij over een specifiek literair onderwerp. De kinderen krijgen uitleg over dit onderwerp en maken interactief kennis met voorbeelden uit de jeugdliteratuur. Deze startbijeenkomst is in één van de vestigingen van de Bibliotheek Vlaardingen en wordt gegeven door een bibliotheekmedewerker. Na het bibliotheekbezoek krijgt de leerkracht projectboeken en lessuggesties mee en kan de leerkracht het project op school vervolgen. Op deze manier komen de leerlingen in een periode van 4 weken in 1 á 2 lessen per week met veel literatuur in aanraking. Het project wordt afgesloten met een tweede bezoek aan de bibliotheek. Tijdens dat bezoek maken de leerlingen kennis met een bekende Nederlandse kinderboekenschrijver, illustrator of een theateruitvoering van het literaire genre. Er zijn vier verschillende projectthema s: gedichten illustraties literaire schrijver sprookjes Beide bibliotheekbezoeken duren ongeveer drie kwartier. Groep 6 Film organisatie Filmtheater Het Zeepaard Klassefilm is samen een bijzondere film kijken in het filmtheater met een inhoudelijke voorbereiding op school. Op deze manier worden de kinderen uitgedaagd om over de film na te denken, hun mening te geven en naar anderen te luisteren. Klassefilm geeft een concrete invulling aan mediaonderwijs en mediawijsheid. Filmtheater Het Zeepaard is vanaf februari 2014 eindelijk weer terug in Vlaardingen en maakt gebruik van de kleine zaal met 57 stoelen in de JT-bioscoop aan het Veerplein. In april 2014 hebben de groepen 6 hier met veel plezier Tony 10 of Chimpanzee gezien! Voor volgend schooljaar zal er opnieuw keuze zijn uit twee speciaal voor groep 6 geselecteerde films. Na inschrijving ontvangt u een rooster en een lesbrief met opdrachten die voor en/of na het filmbezoek in de klas behandeld kunnen worden. Kijk voor Klassefilm én voor filmeducatie op maat vanaf eind mei op Groep 7 Erfgoed organisatie Stadsarchief In het Stadsarchief Vlaardingen maken de leerlingen uit groep 7 kennis met de lange en boeiende geschiedenis van hun eigen stad en leren deze in een bredere context te plaatsen. Ze doen bijvoorbeeld onderzoek in de fotocollectie of ontdekken spannende, oude documenten in één van de twee depots. De stadshistorie wordt hier met zorg bewaard. Met de bronnen van het Stadsarchief kun je alle kanten op! Dus. zeg het maar. Wordt het dit schooljaar een reprise van het erfgoedproject Vlaardingen in de Tweede Wereldoorlog of komt er een totaal ander onderwerp aan bod? Laat het ons vóór 15 september 2014 weten! Groep 8 Muziek organisatie Kroepoekfabriek Anders van Hippe Gasten Hippe Gasten begint klein en intiem om vervolgens groots uit te pakken. Hippe Gasten zingt, speelt, vertelt, beroert, laat nadenken en laat lachen in de nieuwe theatershow Anders! Bah, alles hetzelfde? Hippe Gasten houdt niet van hetzelfde, mag het ook een beetje anders zijn? Ja graag! De bonte en leuke personages uit de liedjes zorgen voor een frisse kijk op het leven van kinderen. Pippi Langkous, een verliefd kassameisje, Tonnie van Tegenover die vroeger zeerover was en getrouwd was met de koning. Ze zijn allemaal anders! Jij toch ook?! Hippe Gasten is al jaren de aanvoerder op de markt op festivals en theaters wanneer het gaat om rockmuziek voor kinderen. Voor de nieuwe cd Anders werkte de groep samen met o.a. Rapper Def P, Peter Koelewijn en Dirk Scheele. Spel, Band & concept: Jon van den Elsen, Daan Koch, Rodrigo Davids, Björn van den Boom & Maurice Cramer Eindregie: Ad Grooten en Bregje Aarts Fotografie: Maaike van Esch 24 25

15 Alle groepen Archeologie Organisatie Vlaardings Archeologisch Kantoor Wij bieden de basisscholen de keuze uit drie lespakketten archeologie voor de bovenbouw. Elk lespakket bestaat uit een ton vol doe- en ontdekopdrachten. Naast een leuke archeologieles in de klas, brengen de kinderen ook een bezoek aan het depot van de gemeente Vlaardingen. Hier krijgen zij vondsten van vele duizenden jaren oud te zien en maken zij actief kennis met het erfgoed. De lesstof sluit goed aan op de geschiedenislessen over de prehistorie, Romeinse tijd of middeleeuwen. Het lespakket Elk lespakket daagt de leerlingen uit om zich te verdiepen in een bijzondere periode uit de Vlaardingse geschiedenis. Dit zijn de drie pakketten: Steentijd, over jagers die boer worden (Tijd van jagers en boeren); Romeinse Tijd, over inventieve boeren en de Romeinse bezetter (Tijd van Grieken en Romeinen); Middeleeuwen, over Flardinga rond het jaar 1000 (Tijd van steden en staten). De lespakketten zijn leuk voor bovenbouwleerlingen. De jongeren kunnen de opdrachten in kleine groepjes uitvoeren. Depotbezoek Nadat de leerlingen de opdrachten uit het lespakket hebben gedaan, brengen ze een bezoek aan het archeologisch depot van de gemeente Vlaardingen. Hier gaan de kinderen zelf, als echte archeologen, actief aan de slag met eeuwenoude vondsten. En natuurlijk krijgen ze een rondleiding langs al die bijzondere voorwerpen uit de Vlaardingse collectie. of een gastles Mocht het niet haalbaar zijn om langs te komen in het depot, dan brengt een archeoloog graag een bezoek aan de klas. Ook in deze les gaan de leerlingen zelf actief, als archeoloog, aan de slag. Maatwerk Wij leveren graag maatwerk aan de scholen. De lespakketten zijn modulair. We kunnen ze daarom ook afstemmen op een thema: bijvoorbeeld botten. Daarnaast denken wij graag met u mee. Heeft u al een themaproject op school? Wij sluiten er op aan! Alle groepen Kunstuitleen Organisatie KADE40 Alle scholen zijn van harte welkom om een kijkje te komen nemen in de Kunstuitleen in KADE40. Vaak in aansluiting op een lessenserie van een kunstenaar-vakdocent op school of in een atelier in KADE40 worden kinderen wegwijs gemaakt in de Kunstuitleen. Er wordt kunst bekeken en over kunst gesproken. Waarom is iets kunst? Wat is mooi of lelijk? Hoe is een bepaald kunstwerk gemaakt? Met welke techniek? Deze en nog veel meer vragen komen aan de orde in een les kunst kijken. Daarnaast kan de klas lid worden van de Kunstuitleen en een werk uitzoeken om mee te nemen naar school

16 Kunst- en Cultuurplan Extra Circusschool Hannes en co Het team Circus, Anne Kuipers, Peter Schenk en Ester van Otterloo biedt circus aan met verschillende uitingsvormen. We kunnen maatwerk leveren voor elke bouw. Docenten zijn allen ervaren met circus in het onderwijs. We bieden u hier 4 mogelijkheden: 1. Piratencircus met kleuters. Wil je ervaring opdoen met het gevaarlijke leven van piraten? Wil je net zo lenig, sterk en behendig worden? Met ons piratencircus leer je balanceren en klimmen in de mast, leer je jongleren met kanonskogels en stapels goudstaven te vervoeren. Acrobatische toeren uithalen en feestvieren na de overwinning. Het piratencircus is geschikt voor kleuters, maar kan door de gehele onderbouw uitgevoerd worden. We kiezen meestal voor 3 lessen piratencircus, waarbij de derde of vierde les de presentatie wordt voor ouders. 2. Circus Hannes on Wheels. Een flitsende workshop? Een speelplaats met leuke, gekke, uitdagende fietsen, steppen? Circus Hannes biedt naast alle mogelijke circusfietsen, op een lage en hoge eenwieler, ook de mogelijkheid om op diverse uitvoeringen van steps, bikes, skates, clownsfietsjes en boards je kunsten uit te proberen. Als u voor twee vrijwilligers zorgt dan kunnen we deze activiteit van bv. 2 of 3 uur aanbieden. Extra 3. Een circusproject. Kijk eens wat ik kan! In een cursus van vier bijeenkomsten krijgen de kinderen les in jongleren, draaiend houden van allerlei materialen en balanceren. Of je nu handig, sportief bent of niet, iedereen kan meedoen. We gaan jongleren met doekjes, balletjes, ringen en kegels. Het draaiend houden van Chinese bordjes, vlinderstokken, diabolo s, vlaggen, poi en linten of de hoepels. Ook het leren balanceren op elkaar, acrobatiek, rijden op een eenwieler en balanceren op de grote bal of op het slappe koord komt aan de orde. 4. Directeur Hannes geeft circusles. Een interactief programma, waarbij de kinderen bij de voorstelling betrokken worden. Een programma/voorstelling voor de onderbouw, middenbouw en bovenbouw. Wij bieden maatwerk en als u interesse hebt sturen we u extra info en een kostenplaatje. De scholen die lid zijn van VIB (Vlaardingen in Beweging) krijgen extra korting van 25%. Anne Kuipers, Circusschool Hannes en Co /

17 Extra Kunst- en Cultuurplan Kunst- en Cultuurplan Extra Beiaardlessen De Stichting Big Ben biedt vanaf september 2014 de mogelijkheid om beiaardlessen te nemen op het Oefenklavier dat in de entreehal van de Lucaskerk op de Hoogstraat staat. Daartoe werd de oude speeltafel van het Oranjecarillon gerestaureerd en gedigitaliseerd. Dat maakt het ook mogelijk om daar onbeperkt te studeren omdat het instrument is voorzien van digitale klanken en een koptelefoonsysteem. Muziektheater In de Wolken De lessen zullen gegeven worden door niemand minder dan stadsbeiaardier Bas de Vroome, die naast topbeiaardier ook een van Nederlands toonaangevende organisten is. Voorlopig is er slechts plaats voor een eerste groep van 6 personen waarbij er twee-wekelijks een lesblok is van 2 uur, inclusief pauze. De lessen zijn op instapniveau zodat muzikale ervaring niet nodig is. Belangstellenden kunnen zich aanmelden bij Ben van der Linden, via bbsongs@xs4all.nl of op telefoonnummer Weet je niet wat een beiaard precies is? Kijk dan eens op Je ziet daar de Australische beiaardier Isaac Wong spelen, die in 2012 te gast was bij de Vlaardingse Beiaardweken. Het instrument waarop je les krijgt kan je in actie zien op M0iahC0 Wie meer wil weten mag de Vlaardingse Beiaardweken niet missen, iedere dinsdagavond van juli, op de Markt in Vlaardingen. De beiaardiers zijn daar zichtbaar op grote beeldschermen; de toegang is gratis. Zie ook Anna Strijbis en Roos Slooter hebben van hun passie, theater en zang, hun werk gemaakt toen zij Muziektheater In de Wolken oprichtten. Al een aantal jaar verzorgen zij muziektheaterprojecten voor kinderen op (basis)scholen en kinderopvangcentra. In de fantasievolle en speelse projecten staan Ontwikkeling, Verbinding en Plezier centraal. Daarnaast vinden Anna en Roos het belangrijk dat ieder kind zichzelf kan zijn in een veilige leeromgeving. De muziektheaterprojecten zijn in een bepaald thema of geïnspireerd op een mooi kinderboek. Liedjes en Spel wisselen elkaar af, zang- en theatertechnieken komen aan bod en er wordt gewerkt met lichaamshouding, uitspraak en emoties. Tijdens de lessen van In de Wolken gaan kinderen zich ontwikkelen op sociaal en emotioneel vlak, leren zij zichzelf en klasgenootjes beter kennen en wordt een glimlach op alle gezichten getoverd. In de Wolken heeft een aantal mooie projecten voor u klaar staan. Voor maatwerk kunnen extra kosten berekend worden. Neem contact op via info@wolkenprojecten.nl

18 Extra Kunst- en Cultuurplan De verbeelding Hoe verbeeld jij jezelf? Hoe wil jij dat andere mensen jou zien? Wat is het belang om jezelf te presenteren aan de buitenwereld? Waar moet je op letten wanneer je foto s op social media zet en wat zijn de valkuilen? Wat is het verschil tussen een ideaalbeeld en een positief zelfbeeld? Met dit project wil ik portretfotografie gebruiken om jongeren tussen de 11 en 18 jaar bewuster te maken van hun zelfbeeld. Daarbij laat ik ze nadenken over het onderscheid tussen wat algemeen in de media als mooi en lelijk wordt gezien en de intrinsiek mooie kant van mensen aan de hand van karakter en uitdrukking. Dit doe ik aan de hand van discussie, foto s en commerciële reclamefilmpjes. Het doel is het ideaalbeeld om te zetten naar een positief zelfbeeld. Gevolgd door een les over mediawijsheid, wat zijn de valkuilen? Hoe voorkom je pestgedrag, wat kun je er zelf aan doen om pesten op internet te voorkomen? Hoe beïnvloedt wat je op social media zet je toekomst? Na dit inleidende gedeelte gaan de jongeren zelf aan de slag om te ontdekken hoe zij zichzelf kunnen verbeelden. Aan de hand van deze studie maak ik van iedere jongere een professionele foto in een fotostudio. Van iedere jongere wordt de beste foto op de speciale facebookpagina geplaatst. Zowel mijn versie als die van de jongere zelf. Ze mogen namelijk zelf de foto thuis bewerken in photoshop of andere fotobewerkingsprogramma s om er een kunstzinnig beeld van te maken op een manier hoe zij zichzelf willen presenteren aan de buitenwereld. Sociale aspecten: * Tegengaan van pestgedrag * Bijbrengen van media wijsheid * Ontwikkelen van een goed zelfbeeld en een besef van het belang van het zelfbeeld in de samenleving. * Het stimuleren van een eigen mening en je niet te veel laten leiden door de media. Creatief aspect: * Kunsteducatie. De jongeren krijgen op een niet-schoolse manier ideeën aangereikt over de kunst van het portret en de verbeelding van de mens. Meer informatie over dit project? Neem contact op met Angelique van Woerkom, angeliquevanwoerkom@upcmail.nl, Kunst- en Cultuurplan praktische zaken Aan het begin van het schooljaar onvangen de scholen hun definitieve inschrijving voor het Kunst- en Cultuurplan. De vakdocenten en de deelnemende instellingen nemen contact op met de scholen om de lessen in de klas en de projecten in te plannen. Een voorwaarde voor het realiseren van het Kunst- en Cultuurplan voor alle deelnemende basisscholen is een flexibele houding t.a.v. het inroosteren van de lessen. Dat houdt o.a. in dat het niet mogelijk is om lessen alleen s middags in te roosteren. Bij ziekte van een vakdocent wordt de uitgevallen les in principe ingehaald. Als de school de les afzegt, is het verplaatsen van de les alleen mogelijk als de vakdocent daarvoor nog een gaatje in zijn/haar rooster heeft. Wordt een les door de school minder dan een week van te voren afgezegd, dan vervalt deze les. Wij werken graag samen met de school aan de verdere borging van kunst- en cultuureducatieve activiteiten binnen de school. Daarom is het belangrijk dat de leerkrachten bij de lessen aanwezig zijn om de vakdocenten didactisch en praktisch te ondersteunen én om hen desgewenst om adviezen te vragen. Van de scholen wordt verder gevraagd om de benodigde materialen klaar te zetten (dit wordt van te voren bekendgemaakt door de vakdocenten). Voor de lessen dans en drama is de beschikbaarheid van het speellokaal en een cd-speler noodzakelijk. Voor een bezoek aan de instellingen of een voorstelling geldt het volgende: Naast de leerkracht zelf moet er voldoende begeleiding aanwezig te zijn. Dat wil zeggen; één begeleider op tien leerlingen. Zowel de leerkracht als de begeleiders dienen zich actief op te stellen tijdens de bezoeken. Als een voor akkoord aangenomen, ingeroosterd bezoek niet later dan een week van te voren wordt afgezegd door de school, zal in overleg geprobeerd worden een andere datum hiervoor te vinden. KUNSTEDUCATIE OP MAAT Naast het Kunst- en Cultuurplan kunt u altijd een afspraak maken met één van de culturele instellingen om projecten op maat samen te stellen. Bijvoorbeeld voor een buitenschools programma, extra activiteiten in het kader van de Brede School of Verlengde Schooldag en voor begeleiding of ondersteuning van projecten, jaarthema s of eenmalige activiteiten