Toelichting op Standaard Officiële Publicaties Met Toepassingsprofiel Omgevingsdocumenten

Transcriptie

1 Toelichting op Standaard Officiële Publicaties Met Toepassingsprofiel Omgevingsdocumenten Versie 0.61 Geonovum - KOOP Datum 12 januari 2017

2

3 TOELICHTING OP STOP - TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR Colofon Documentnaam Toelichting op Standaard Officiële Publicaties met Toepassingsprofiel omgevingsdocumenten Projectnaam Standaard Officiële Publicaties met Specifieke Toepassing voor omgevingsdocumenten Projectnummer PR04 Versienummer 0.61 Locatie Amersfoort Projectleider Sandra van Wijngaarden Auteurs Monique van Scherpenzeel Hans Overbeek Daniël van Dijk Mira de Ree Lars Paardekooper Nienke Jansen Robert van Bommel Versiehistorie Versie Datum Opmerking december 2016 Eerste oplevering t.b.v. 0.6 versie januari 2017 Sectie over Architectuur toegevoegd en aanpassing terminologie Pagina 3 van 68

4 TOELICHTING OP STOP TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR Pagina 4 van 68

5 TOELICHTING OP STOP - TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR Inhoud Colofon 3 1 Inleiding Project resultaat Oplevering versie 0.61: overzicht documenten Doel en doelgroep van dit document Leeswijzer 8 2 Aanleiding en achtergronden van STOP / TPOD Aanleidingen STOP / TPOD Context programmaonderdeel PR De Architectuur Bestendig Bruikbaar Beschikbaar Wendbaar Begrijpelijk In relatie tot andere gegevens Voor alle officiële publicaties De Omgevingswet Zes kerninstrumenten en de beleidscyclus Wat zijn omgevingsdocumenten? Omgevingsdocumenten en standaarden Het Digitaal Stelsel Omgevingswet Officiële publicaties Wettelijk kader Scope Officiële publicaties Huidige ontsluiting: deels elektronisch Veranderende wetgeving officiële publicaties: volledig elektronisch Officiële Publicaties versus omgevingsdocumenten 20 3 Opgave STOP / TPOD Geautomatiseerde informatieverwerking Bestaande Standaarden en toepassingen Generieke digitale infrastructuur Bekendmakingen via DROP en Ruimtelijkeplannen.nl Standaard Officiële Publicaties: de opgave Standaard voor omgevingsdocumenten: de opgave 27 4 Standaard Officiële Publicaties: STOP Algemeen Hoe werkt STOP? Informatiemodel Berichtenmodel Presentatiemodel Mechanisme en toepassingsprofiel Werking mechanisme in de praktijk 33 5 Toepassingsprofiel Omgevingsdocumenten: TPOD Waarom een toepassingsprofiel voor omgevingsdocumenten? 35 Pagina 5 van 68

6 TOELICHTING OP STOP TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR 5.2 Onderdelen van TPOD Analyse van het domein waaruit de scope van de toepassing blijkt Opsomming van de verschillende documenttypen in het toepassingsdomein Specificatie van de eisen aan de vormgeving Specificatie van de semantiek De praktijk Informatiemodel Omgevingsdocumenten Berichtenmodel Presentatiemodel Praktijkrichtlijnen 41 6 Proces PR04: waar staan we, en hoe verder? Huidige status Vervolgproces Wettelijke verankering Opstellen praktijkrichtlijnen, bestuurlijke accordering en implementatie Beheer 43 Bijlage 1. Overzicht levering en documentatie PR04 44 Bijlage 2. Omgevingswet en omgevingsdocumenten 46 Bijlage 3. Officiële Publicaties: Consolidaties 48 Bijlage 4. Huidige wet- en regelgeving m.b.t. bekendmaken en consolideren 51 Bijlage 5. Geo-Standaarden 61 Bijlage 6. Begrippenlijst 62 Bijlage 7. Referenties 68 Pagina 6 van 68

7 TOELICHTING OP STOP - TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR 1 Inleiding De Omgevingswet komt eraan. Belangrijk onderdeel van deze wet is de digitale ondersteuning ervan. Hiervoor wordt een Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) in het leven geroepen: daarmee kunnen burgers en bedrijven met één klik op de kaart relevante informatie krijgen over hun eigen (leef)omgeving. Ook de omgevingsdocumenten worden digitaal beschikbaar en via het DSO raadpleegbaar. De omgevingsdocumenten worden volgens bepaalde afspraken opgesteld en uitgewisseld. Dit soort afspraken samen heet ook wel een standaard. Binnen het DSO-project PR04 wordt één Standaard Officiële Publicaties (STOP) ontwikkeld die gaat gelden voor alle besluiten in Nederland. Daarbinnen wordt een Toepassingsprofiel Omgevingsdocumenten (TPOD) van deze standaard uitgewerkt, voor de verschillende omgevingsdocumenten. Beide zijn digitale standaarden. Deze standaarden ondersteunen de functies bekendmaken en beschikbaar stellen, waarvoor (als uitwerking van aanpalende DSO-project PR30) de Landelijke Voorziening Bekendmaken en Beschikbaar stellen is voorzien. Doordat STOP / TPOD als één standaard wordt ontwikkeld kunnen zowel Officiële Publicaties (zoals wet- en regelgeving, verordeningen, etc.) als omgevingsdocumenten gebruik maken van deze enkele voorziening. 1.1 Project resultaat Het project wordt formeel afgerond in het voorjaar van 2018 met de oplevering van de definitieve versie van de standaarden. Het uiteindelijke resultaat van het project is: I. één generieke Standaard Officiële Publicaties (STOP); II. met een Toepassingsprofiel Omgevingsdocumenten (TPOD). De generieke standaard en het toepassingsprofiel bestaan beiden uit: Een Informatiemodel (afspraken over de wijze van ordenen van de inhoud) Een Berichtenmodel (afspraken over de wijze van uitwisselen van berichten) Een Presentatiemodel (afspraken over de wijze van visualiseren) Voor alle onderdelen van de digitale standaarden geldt dat er praktijkrichtlijnen worden opgesteld, die als definitieve versie beschikbaar zullen komen bij de oplevering in het voorjaar van De praktijkrichtlijnen geven een toelichting op het gebruik van de standaarden in praktijk. 1.2 Oplevering versie 0.61: overzicht documenten De huidige oplevering versie 0.61 van de digitale standaarden bestaat uit diverse deliverables die zijn vastgelegd in het Project Initiatie Document [i].het voorliggend document vormt de algemene documentatie. Deze oplevering bestaat daarnaast uit: Informatiemodel Officiële Publicaties (IMOP) XSD voor het Informatiemodel Officiële Publicaties (IMOP) Toepassingsprofiel voor waterschapsverordening (TPOD) Toepassingsprofiel voor omgevingsverordening (TPOD) XML-voorbeeldbestand Toepassingsprofiel omgevingsverordening (TPOD) Berichtenmodel Officiële Publicaties Toepassingsprofiel Berichtenmodel Omgevingsdocumenten Pagina 7 van 68

8 TOELICHTING OP STOP TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR De hierboven genoemde documentatie vormt een technische normatieve beschrijving van de verschillende onderdelen van de standaard. Een eerste voorbeeld is beschikbaar in de vorm van het XML-bestand. Een volledig overzicht van deze deliverables is opgenomen in bijlage 1 van dit document. De digitale standaarden zijn nog volop in ontwikkeling. In de 0.7 versie van de standaard, die opgeleverd zal worden in het voorjaar van 2017, zullen de nu nog openstaande punten verwerkt worden. Naar verwachting is de release candidate versie van de standaarden gepland voor eind Volgens planning zal het project formeel afgerond worden in het voorjaar van 2018 met de oplevering van de definitieve versie van de standaarden met bijbehorende praktijkrichtlijnen. 1.3 Doel en doelgroep van dit document Dit document geeft een toelichting op de Standaard Officiële Publicaties en op het Toepassingsprofiel Omgevingsdocumenten (TPOD). De standaarden moeten de gebruikers ondersteunen bij de uitvoering van de Omgevingswet. Voor de diverse gebruikers en andere stakeholders is het echter ook van belang deze mee te nemen in de ontwikkeling. Enerzijds dient er een gedragen standaard te komen die ook werkbaar is en implementeerbaar in software. Anderzijds vraagt implementatie van de standaard een aanpassing in werkprocessen. De hoge mate van abstractieniveau in combinatie met de ontwikkelingsfase van deze standaarden, maakt dat er in een vroegtijdig stadium- behoefte is aan leesbare documentatie. Waarom deze standaarden wenselijk zijn, wat ze doen en hoe ze werken, is in dit document in begrijpelijke taal toegelicht en in context geplaatst. Dit ten behoeve van betrokken bestuurders, beleidsmakers, juristen en de nu al betrokken gebruikersgroep en softwareontwikkelaars. Daarnaast is in deze documentatie achtergrondinformatie opgenomen over STOP / TPOD die niet in andere documenten is voorzien. 1.4 Leeswijzer In hoofdstuk 2 worden de aanleiding en achtergrond geschetst, waarbij wordt ingegaan op waarom een standaard wenselijk is. In hoofdstuk 3 wordt geschetst wat de opgave is bij de ontwikkeling van de onderhavige standaarden. In hoofdstuk 4 wordt beschreven hoe de Standaard Officiële Publicaties werkt. In hoofdstuk 5 wordt beschreven hoe het Toepassingsprofiel Omgevingsdocumenten werkt. Hoofdstuk 6 beschrijft de status en het vervolgproces van de doorontwikkeling van de standaard. Gedetailleerde achtergrondinformatie die specifiek relevant is voor PR04 is opgenomen in de bijlagen van dit document. Voor overige achtergrondinformatie wordt verwezen naar andere documentatie, zie de bijlage 7 met referenties. Pagina 8 van 68

9 TOELICHTING OP STOP - TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR 2 Aanleiding en achtergronden van STOP / TPOD In dit hoofdstuk komen de aanleidingen aan de orde die geleid hebben tot de ontwikkeling van de Standaard Officiële Publicaties (STOP) met het Toepassingsprofiel Omgevingsdocumenten (TPOD). Daarnaast worden de diverse achtergronden van het ontwikkeltraject PR04 beschreven. 2.1 Aanleidingen STOP / TPOD Met de Omgevingswet wil het kabinet het omgevingsrecht makkelijker maken. Een belangrijk aspect van deze wet vormt de digitale ondersteuning ervan. De omgevingsdocumenten -waarin de Omgevingswet voorziet- dienen in digitale vorm beschikbaar te zijn, als informatiebron voor initiatiefnemers, belanghebbenden en bevoegd gezagen. Het ontsluiten van omgevingsdocumenten in het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) is alleen mogelijk als de omgevingsdocumenten op een eenduidige, afgesproken wijze worden uitgewisseld. Deze afspraken noemen we een standaard. Het Kennis en exploitatiecentrum Officiële Overheidspublicaties (KOOP) is de organisatie die de bekendmaking van algemeen verbindende voorschriften verzorgt 1. Het proces van bekendmaken is geregeld in onder meer de Algemene wet Bestuursrecht (Awb) en de Bekendmakingswet. De Wet Elektronisch Bekendmaken een wijzigingswet op onder andere de Bekendmakingswet regelt dat bekendmaken grotendeels al elektronisch gebeurt. Omgevingsdocumenten zijn eveneens besluiten in de zin van de Awb en moeten dus bekendgemaakt worden alvorens in werking te treden. De digitale vorm van toekomstige omgevingsdocumenten biedt een kans voor een verdere geharmoniseerde digitale ontsluiting. De ontsluiting van officiële publicaties zoals wordt uitgevoerd door KOOP is veel omvangrijker dan het domein van de Omgevingswet. Onder de Omgevingswet worden alle omgevingsdocumenten via een Landelijke Voorziening Bekendmaken en Beschikbaar stellen (LVBB) bekendgemaakt. De ontwikkeling hiervan vindt plaats binnen de context van het DSO. De technische structuur waarmee de LVBB kan functioneren is vastgelegd in de Standaard Officiële Publicaties. Er zijn diverse typen publicaties denkbaar. Specifiek voor omgevingsdocumenten is nu een eerste toepassing uitgewerkt onder de noemer Toepassingsprofiel Omgevingsdocumenten. Maar de Standaard Officiële Publicaties zal dus op alle wet- en regelgeving van toepassing worden, ook buiten de Omgevingswet. 2.2 Context programmaonderdeel PR04 De ontwikkeling van STOP / TPOD gebeurt als programmaonderdeel PR04 van het DSO-Programma. Dit programmaonderdeel wordt gerealiseerd door Geonovum en KOOP. De resultaten van STOP / TPOD vormen de ruggengraat van de operationele landelijke voorziening LVBB. Zie ook figuur 1. Binnen de context van het DSO zijn er diverse relevante aanpalende projecten zoals verderop in dit hoofdstuk wordt beschreven. In figuur 1 is het project PR30 van de LVBB ingetekend. KOOP en Kadaster werken aan het ontwerp en implementatie van 1 Een uitzondering hierop zijn de bekendmakingen van ruimtelijke plannen die verloopt via Pagina 9 van 68

10 TOELICHTING OP STOP TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR de LVBB, die ook buiten het DSO/Omgevingswet een functie heeft en ook de scope van de Awb en Bekendmakingswet omvat. STOP werkt ook buiten het DSO, het Toepassingsprofiel Omgevingsdocumenten werkt uiteraard geheel binnen de kaders van de Omgevingswet en het DSO. Figuur 1. Context van de ontwikkeling van STOP/ TPOD 2.3 De Architectuur Vanuit een visie en een doelarchitectuur is een aantal principes geformuleerd. Deze principes moeten ervoor zorgen dat alle componenten binnen het stelsel (DSO) en later ook voor stelsels van de andere sectoren uniforme uitgangspunten hebben. De standaard en de LVBB zijn architectuur-technisch buiten het DSO geplaatst om aan te geven dat zij ook voor andere sectoren gebruikt gaan worden. In figuur 2 is te zien dat de LVBB, als e-overheid bouwsteen, gebruikt wordt door het DSO. Hierbij is aangegeven (de roodomrande uitwisselingspijlen) dat de standaard primair bedoeld is voor de uitwisseling van en naar de e-overheid bouwsteen LVBB Pagina 10 van 68

11 TOELICHTING OP STOP - TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR Figuur 2. Positionering STOP en TPOD met rode omlijning in het landschap van het DSO Een uitgangspunt van het programma Aan de slag met de Omgevingswet is dat (besluiten over) omgevingsdocumenten worden gepubliceerd onder het regime van de Awb (Algemene wet bestuursrecht). Er is besloten om de wijze van publiceren en ontsluiten van alle officiële publicaties gelijk te trekken. Dat levert dat de standaard (STOP) breder beschouwd moet worden dan alleen voor de bij wet en AMvB geduide omgevingsdocumenten. STOP moet derhalve geschikt zijn voor alle officiële publicaties. Voor de omgevingsdocumenten kan dan gesproken worden over de toepassing van STOP. Dit het TPOD genoemd. De LVBB die alle officiële publicaties moet ontsluiten kan daarom niet binnen het DSO geplaatst worden. De LVBB is daarom buiten het DSO geplaatst als generieke e-overheid bouwsteen. Daarmee is de LVBB ook toepasbaar voor, uiteindelijk, andere sectoren en domeinen zoals fiscale wet- en regelgeving, parlementaire stukken, rijksbegroting etc. STOP is daarmee dan logischerwijze ook nadrukkelijk bedoeld voor alle officiële publicaties en draagt daarmee zorg voor een correcte gegevensuitwisseling vanuit de systemen van bevoegde gezagen met de LVBB. Ten tweede geldt het uitgangspunt dat STOP en TPOD moet kunnen omgaan met veranderende eisen in de toekomst. Niet alle benodigde functionaliteit kan vooraf worden voorzien. De applicaties die de regels verwerken moeten eenvoudig kunnen worden uitgebreid met nieuwe functionaliteit. Door de positionering buiten het DSO en als gevolg van de uitgangspunten voor alle officiële publicaties en geschikt voor toekomstige ontwikkelingen moeten de daaruit volgende consequenties geaccepteerd worden. Deze consequenties volgen uit principiële keuzes die gemaakt zijn voor de standaard die waarschijnlijk anders zouden uitvallen als we STOP en de LVBB sec voor de Omgevingswet zouden ontwikkelen. De genoemde uitgangspunten zijn moeilijk te verenigen in één set van afspraken. Daarom is er gekozen om de standaard in twee delen uiteen te trekken. De standaard kent ten eerste een generiek statisch deel met daarbij behorend een toepassingsprofiel mechanisme. Dit generieke statische deel dekt de functionaliteit die nodig is voor alle officiële publicaties. Het biedt bijvoorbeeld de bouwblokken voor documentstructuur, Pagina 11 van 68

12 TOELICHTING OP STOP TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR werkingsgebieden en mutaties. Anderzijds onderkent het toepassingsprofielen -als het ware configuraties- als specialistisch dynamisch deel die door het mechanisme toegepast worden op het generieke statische deel. Hiermee worden de eisen en wensen aan functionaliteit vanuit een bepaald domein afgedekt. Denk hierbij aan semantiek en vocabulaire binnen het domein voor omgevingsdocumenten. Voor deze documentatieserie is uitgegaan van de Omgevingswet en het toepassingsprofiel wordt ook beschreven voor het domein Omgevingswet/ omgevingsdocumenten. Om de keuzen en uitwerking van de standaard goed te kunnen plaatsen volgen hieronder een zevental uitgangspunten voor STOP: Bestendig Bruikbaar Beschikbaar Wendbaar Begrijpelijk In relatie tot andere gegevens Voor alle officiële publicaties In het kort wordt in de onderstaande paragrafen ingegaan op elk van de benoemde uitgangspunten en hoe deze doorwerken in STOP met daarin vervat het toepassingsprofiel mechanisme en een toepassingsprofiel. Voor deze documentatie gaat het toepassingsprofiel specifiek over omgevingsdocumenten (TPOD) Bestendig Alle informatie die eens beschikbaar is gemaakt, blijft beschikbaar. Hiermee is volledige historie van wet- en regelgeving geborgd. Zoals in STOP duidelijk zal worden, zijn aan nagenoeg alle klassen diverse datum gegevens gekoppeld. Deze datums maken het mogelijk om het DSO te bevragen op een aantal tijdassen. Dit zijn tijdassen zoals Wat was juridisch geldig op een gegeven moment, Wat kende een gebruiker als juridisch geldig op een gegeven moment of een combinatie hiervan Wat kende een gebruiker op een gegeven moment als zijnde juridisch geldig op een ander moment. Dit soort aspecten kunnen voor alle gegevens in het verleden beschouwd worden, maar ook voor de toekomst. Vanzelfsprekend wordt hierbij rekening gehouden met informatie waar een inwerkingtredingsdatum in gesteld is. Zonder inwerkingtredingsdatum is het niet mogelijk te bepalen wanneer die informatie actueel/juridisch geldig wordt. Het concept van bevragen op diverse tijdassen dat mede door het bestendig bewaren mogelijk wordt gemaakt wordt tijdreizen genoemd Bruikbaar Volgend op het bestendig bewaren wordt er door de standaard voor gezorgd dat informatie eenduidig wordt uitgewisseld van en naar de LVBB. Door een eenduidige uitwisseling kan gegarandeerd worden dat alle informatie die wordt aangeleverd aan de LVBB of die door de LVBB wordt geleverd op elk moment hetzelfde zal zijn. Door ook gebruik te maken van een stelselcatalogus wordt bereikt dat waar bijvoorbeeld sprake is van begrippen de definitie eenduidig vastgelegd is. Dit geeft een garantie op bruikbaarheid van de informatie. Daarnaast is de beschrijving van de procesgang vanaf het moment van vaststellen door bevoegde gezagen ook helder en eenduidig binnen de keten en het DSO. Dat levert dat de LVBB ook alleen maar kan leveren wat door de bevoegde gezagen is aangeleverd. Dat betekent dat bevoegde gezagen volledig in control zijn over hun officiële publicaties en dat de LVBB dus een betrouwbare en bruikbare partner is voor de informatie. Er kan op vertrouwd worden dat de informatie in de LVBB ook ten alle tijden correct is door het gebruik van STOP / TPOD. De betrouwbaarheid van de systemen en de eenduidigheid en gestructureerdheid van de uitwisseling van de informatie (conform STOP) resulteert er in dat de informatie door alle componenten binnen de keten die informatie Pagina 12 van 68

13 TOELICHTING OP STOP - TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR afnemen van de LVBB bruikbaar is. Voor alle componenten is het met STOP duidelijk hoe de informatie gestructureerd is. En hoe STOP in elkaar zit, modelmatig, wordt ontsloten door middel van de LVBB. Tot slot wordt bruikbaarheid van gegevens/publicaties bereikt door STOP, door de mogelijkheid te scheppen om vanuit plangericht schrijven over te gaan op mutatiegericht schrijven. Dit betekent dat op een initiële versie (is-wordt-)mutaties worden doorgevoerd, geconsolideerd worden, waarbij telkens een complete toestand wordt bereikt. Deze toestand geeft exact weer wat bevoegde gezagen uiteindelijk voor ogen hebben gehad met het doorvoeren van wijzigingen. Uiteindelijk doel (wens) is om maar één beeld met rechtskracht te hebben. Voorheen dienden alle wijzigingen doorgenomen te worden op een initiële versie om de geldige set van bijvoorbeeld wet- en regelgeving te bepalen. Door de mutaties te verwerken in een geconsolideerde toestand kan op elk gewenst moment de dan volledige versie die rechtskracht heeft worden ingezien. Doordat het proces van consolideren vast staat is het voor bevoegde gezagen mogelijk om vooraf in eigen systemen al een dergelijke toestand in te zien om te bepalen of bereikt wordt wat men voor ogen heeft Beschikbaar Beschikbaarheid is niet zozeer een principe wat door STOP wordt ingevuld maar door de LVBB. Door, echter, gegevens op een standaard manier aan de LVBB aan te leveren kan de LVBB deze gegevens goed beschikbaar maken. STOP zorgt hierbij voor interoperabiliteit tussen computersystem. Het is dus van groot belang te zorgen dat de standaard ook toegepast wordt in de hele keten en het DSO. De gegevens van de LVBB worden daarom op eenzelfde manier door de LVBB beschikbaar gesteld aan alle ketenpartners en componenten binnen het DSO. In het verlengde van beschikbaarheid wordt informatie ook eenduidig toegankelijk. Dit vindt plaats door zowel de standaard als de informatie conform de standaard op een voor willekeurig welke belanghebbende beschikbaar te hebben. Eenieder kan, via diverse componenten van het DSO en de keten, de informatie tot zich nemen. De standaard en gekoppelde functionaliteit voorziet eenieder, bij gelijke vraag, van dezelfde informatie binnen dezelfde context gepresenteerd Wendbaar Een uitgangspunt wat geleid heeft tot het uiteen trekken van de standaard (generiek vs. specialistisch) is wendbaarheid. Door een specialistisch deel los te koppelen van een generiek deel ontstaat de mogelijkheid om het specialistisch deel organisch te laten groeien. Het wordt als het ware een dynamisch onderdeel van de standaard. Het generieke deel wordt daarmee dan ook wel als statisch onderdeel van de standaard beschouwd. Dat wil echter niet zeggen dat dit deel nooit zal wijzigen, maar met een generieke opzet wordt de kans en wens om dat te doen verminderd. Het dynamische deel, een toepassingsprofiel, moet gezien worden als een configuratie van regels en regelsets op het generieke deel. Door zo n configuratie wordt het generieke deel geschikt gemaakt voor een toepassing. Toepassingsprofielen bevatten naast regels voor de toepassing van het generieke deel ook elementen als toegestane waardenlijsten, vormen van verbeelding (presentatiestandaard), en vocabulaire voor de toepassing. Voor een wettelijke verankering van de standaard wordt STOP samen met het mechanisme, met versienummer, in een ministeriële regeling vastgelegd. De toepassingsprofielen worden zonder versienummer in een separate ministeriële regeling vastgelegd. Dat levert dat voor wijzigingen in waardenlijsten en vocabulaire Pagina 13 van 68

14 TOELICHTING OP STOP TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR geen ministeriële goedkeuring vereist is. Daarmee is het DSO en de keten wendbaar voor toekomstig gebruik. Een andere invalshoek van wendbaarheid is het mogelijk maken van beleidsruimte in het opstellen van regels. De standaard schrijft bijvoorbeeld niet voor hoe de regels (tekst) opgesteld moeten worden maar meer de uitwisseling hiervan eenduidig kan plaatsvinden. Met daarbij een methode zodat de inhoud van de informatie bevraagbaar wordt. Dit relateert ook direct aan het derde aspect van wendbaarheid. Het derde aspect is een betekenis die aan de regels toegekend wordt. Er geldt als uitgangspunt voor de tekst dat deze zelfstandig leesbaar moet zijn. Echter om de volledige reikwijdte en betekenis van de tekst te kunnen begrijpen is inzicht nodig in het waar de tekst op betrekking heeft en wat deze tekst betekent. De drie aspecten dienen dus in samenhang van elkaar beschouwd te worden. Door deze scheiding ontstaat een vrijheid en flexibiliteit in het opstellen van regels waarmee bevoegde gezagen dus wendbaarder zijn in het opstellen van bijvoorbeeld omgevingsdocumenten. Het levert ook dat er vanuit belanghebbenden twee ingangen zijn om het geheel te ontsluiten. Vanuit de tekst kan bepaald worden waar deze op betrekking heeft, maar veelal zullen burgers en initiatiefnemers vanuit een locatie willen weten wat op die locatie mogelijk is en aan welke regels zij zich moeten houden. Hierbij worden tekst en werkingsgebied op maat getoond Begrijpelijk STOP is voorzien van een mogelijkheid om te kunnen annoteren. Deze annotaties kunnen op elk niveau binnen een officiële publicatie toegevoegd worden. Annotaties zijn primair nodig om deze juridische tekst voor machines en systemen interpreteerbaar te maken. Annotaties kunnen ook gebruikt worden om termen te koppelen aan een definitie, of bijvoorbeeld termen onderling met elkaar in verband te brengen. Binnen STOP wordt de mogelijkheid van het annoteren het semantisch model genoemd. Dit model vormt de verbinding tussen de juridische tekst en de daarvan afgeleide (af te leiden) informatie. De annotaties worden binnen het DSO ook gebruikt bij het verbeelden, selecteren, zoeken en het opstellen van toepasbare regels. Toepasbare regels worden gebruikt op het moment dat bijvoorbeeld initiatiefnemers zich willen oriënteren. STOP draagt, door het annoteren van juridische tekst, bij aan de begrijpelijkheid van de juridische tekst. Daarnaast is de standaard zo ontwikkeld dat het ook mogelijk is om annotaties over officiële publicaties te kunnen doen. Door de tijd kunnen officiële publicaties dus verrijkt worden met annotaties. Deze laatstgenoemde annotaties gaan buiten het besluitvormingsproces om, omdat aan de feitelijke inhoud niets verandert. De standaard maakt het dus mogelijk om zowel annotaties met juridische betekenis binnen een officiële publicatie (het besluit) op te nemen, als ook annotaties voor de werking van het stelsel over de officiële publicatie. Het toepassingsprofiel bepaalt deze annotaties. Naast begrijpelijkheid en interpreteerbaarheid is dit ook wat wendbaarheid ten goede komt In relatie tot andere gegevens Annoteren wordt binnen STOP voor meerdere doelen gebruikt maar hier wordt specifiek ingegaan op het aspect van het leggen van relaties. Annoteren vindt plaats door gebruik te maken van triple (subject predicate object). Dit is een raamwerk (RDF) wat binnen STOP is geadopteerd. Door dit raamwerk kunnen gegevens en zelfs hele publicaties of specifieke onderdelen daarvan met elkaar in verband worden gebracht. In navolging van de voornoemde begrijpelijkheid kan aan een gebruiker getoond worden, dat wanneer deze bijvoorbeeld aan het oriënteren is voor het bouwen van een garage, dat ook er regels zijn voor het aanleggen van een in/uitrit. Het is voor de gebruiker daarmee duidelijk dat een eventuele aanvraag voor het bouwen van een garage vergezeld zou moeten gaan van een aanvraag voor het Pagina 14 van 68

15 TOELICHTING OP STOP - TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR aanleggen van een in/uitrit. Een klein voorbeeld wat wel de strekking weergeeft van hoe gegevens met elkaar in relatie staan en dat door het goed annoteren door bevoegde gezagen door de standaard mogelijk gemaakt wordt. Een ander voorbeeld is het gebruik van de het begrip Defensieterreinen in een AMvB. Met dit begrip worden geografische gebieden aangeduid die onder gezag van het Ministerie van Defensie vallen. De daadwerkelijke invulling van deze gebieden wordt door middel van een ministeriële regeling vastgelegd. Door gebruik te maken van annoteren door triples kan aan het begrip Defensieterreinen enerzijds een definitie gekoppeld worden maar ook een verwijzing naar de ministeriële regeling waar de geografische coördinaten in zijn vastgelegd. Vanzelfsprekend betekent het dan ook dat de definitie hierdoor ook gekoppeld is aan de coördinaten en zelfs ook aan de ministeriële regeling als geheel. Alle data is aan elkaar gelinkt en staat dus in relatie tot andere data/gegevens Voor alle officiële publicaties Zoals de naamgeving van de standaard aangeeft, Standaard Officiële Publicaties, is het generieke deel opgezet om toegepast te kunnen worden voor alle officiële publicaties. Het moet dus opgevat worden als breder dan de Omgevingswet. Dat betekent dat de onderdelen van de standaard, het informatiemodel, het berichtenmodel en het presentatiemodel geschikt moeten zijn voor andere sectoren/domeinen dan alleen de Omgevingswet. 2.4 De Omgevingswet De Omgevingswet bundelt de wetgeving en de regels voor onder andere ruimte, wonen, infrastructuur, milieu, natuur en water. Daarmee vormt de wet de basis voor het integraal beheer van en voor de ontwikkelingen in de fysieke leefomgeving Zes kerninstrumenten en de beleidscyclus De wet bevat een aantal instrumenten waarmee bestuursorganen van het Rijk, de provincie, de gemeente en het waterschap de doelen van de wet in de praktijk kunnen brengen. De wet noemt zes kerninstrumenten: de omgevingsvisie, een samenhangend strategisch plan over de fysieke leefomgeving; het programma, een pakket van beleidsvoornemens en maatregelen die dienen om omgevingswaarden of doelen in de fysieke leefomgeving te bereiken en daaraan te blijven voldoen; decentrale regelgeving, te weten het omgevingsplan van de gemeente, de waterschapsverordening van het waterschap en de omgevingsverordening van de provincie, waarin het decentraal bestuur gebiedsdekkende de algemene regels en vergunningplichten vastlegt; algemene rijksregels voor activiteiten in de fysieke leefomgeving; de omgevingsvergunning, waarmee een initiatiefnemer via één aanvraag bij één loket toestemming kan verkrijgen voor het geheel van door hem gewenste activiteiten; het projectbesluit, een generieke regeling voor besluitvorming over projecten met een publiek belang volgens de «sneller en beter»-aanpak. Naast deze kerninstrumenten omvat het wetsvoorstel ondersteunende instrumenten die nodig zijn om besluiten te nemen en te effectueren, zoals procedurebepalingen en regelingen voor toezicht en handhaving. De opbouw van het wetsvoorstel volgt een beleidscyclus (zie figuur 3). De beleidscyclus is bij het ontwerp van het wettelijk stelsel gebruikt om te duiden welke instrumenten bestuursorganen in de diverse fasen van de cyclus tot hun beschikking Pagina 15 van 68

16 TOELICHTING OP STOP TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR moeten hebben. De kwaliteit van de fysieke leefomgeving als geheel staat in de beleidscyclus centraal. Figuur 3. Beleidscyclus Wat zijn omgevingsdocumenten? Een omgevingsdocument is een juridisch document op grond van artikel 16.2 Omgevingswet. Hierbij is de ruimtelijke differentiatie van regels en teksten één van de belangrijkste aspecten: een regel is van toepassing op een bepaalde locatie, het werkingsgebied genoemd. In de Omgevingswet is een zestal omgevingsdocumenten aangewezen: de omgevingsvisie, het programma, het omgevingsplan, de waterschapsverordening, de omgevingsverordening en het projectbesluit, inclusief de hierbij behorende toelichting of onderbouwing. In het omgevingsbesluit zijn ook andere besluiten en andere rechtsfiguren aangewezen als omgevingsdocument, waaronder algemene maatregel van bestuur (AMvB), instructieregels, legger, peilbesluit, en de aanwijzing van zwemlocaties. De omgevingsdocumenten verschillen onderling soms sterk van elkaar. De omgevingsvisie bijvoorbeeld is een beleidsdocument met de hoofdlijnen van de voorgenomen ontwikkeling, het gebruik, de bescherming, het beheer en het behoud van het grondgebied van een bestuursorgaan en de hoofdzaken van het voor de fysieke leefomgeving te voeren integrale beleid. In het omgevingsplan daarentegen stelt de gemeente direct werkende regels over de toedeling van functies aan locaties en de activiteiten die er plaats kunnen vinden. In bijlage 2 is een overzicht van de verschillende omgevingsdocumenten opgenomen Omgevingsdocumenten en standaarden Om de doelstellingen van de Omgevingswet te realiseren is onder meer een digitale ondersteuning bij uitvoering van de wet voorzien in de vorm van het Digitaal Stelsel Omgevingswet. De bevoegde gezagen stellen de omgevingsdocumenten in digitale vorm beschikbaar. De omgevingsdocumenten worden centraal, via de landelijke Pagina 16 van 68

17 TOELICHTING OP STOP - TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR voorziening LVBB, voor een ieder beschikbaar gesteld. Zo komt er een gelijk niveau van informatie voor initiatiefnemers, belanghebbenden en bevoegd gezagen. Het beschikbaar stellen en bekendmaken van omgevingsdocumenten is alleen mogelijk als de omgevingsdocumenten op een eenduidige, afgesproken wijze worden gemaakt. In de Omgevingswet is vastgelegd dat omgevingsdocumenten de vorm van een elektronisch bestand hebben. De exacte vorm van de omgevingsdocumenten en de wijze waarop het bevoegd gezag het omgevingsdocument opstelt, wordt bepaald in een nog op te stellen ministeriële regeling. In deze ministeriële regeling zijn de verplichte standaarden opgenomen: het Toepassingsprofiel Omgevingsdocumenten. Dit is een beschrijving van de manier waarop omgevingsdocumenten worden gestructureerd, uitgewisseld en gepresenteerd. Het Toepassingsprofiel Omgevingsdocumenten bestaat uit een informatiemodel, berichtenmodel en presentatiemodel. In bijlage 2 is een volledig overzicht opgenomen van de omgevingsdocumenten. 2.5 Het Digitaal Stelsel Omgevingswet Het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) is de digitale ondersteuning van de Omgevingswet. Het stelsel is een geordend en verbonden geheel van afspraken (standaarden), gebruikersvoorzieningen, registraties, gegevensverzamelingen en brongegevens. Met dit stelsel kunnen initiatiefnemers, belanghebbenden en bevoegd gezag de informatie raadplegen die zij nodig hebben bij het gebruik van de Omgevingswet. Het stelsel wordt zo opgezet dat alle informatie voor iedereen snel inzichtelijk is. De ambities van de bestuurlijke partners, het ministerie van IenM, IPO, UvW en VNG, ten aanzien van het Digitaal Stelsel Omgevingswet zijn vastgelegd in de interbestuurlijke visie op het digitaal stelsel Omgevingswet [ii] en het Globaal Programma van Eisen [iii] en worden uitgewerkt door het DSO-Programma. Het DSO-Programma is verdeeld in verschillende projecten die de verschillende onderdelen (afspraken, ICT-voorzieningen, registraties, gegevensverzamelingen, bronnen) opleveren. Het voorliggend document is resultaat van een van deze projecten uitgevoerd door Geonovum in samenwerking met KOOP: Standaard Officiële Publicaties met Specifieke Toepassing voor Omgevingsdocumenten. Dit project wordt in de projectorganisatie nader geduid als PR04. De standaard voor omgevingsdocumenten is voor het Digitaal Stelsel Omgevingswet een belangrijke standaard die in diverse andere projecten van het DSO-programma doorwerken. De afhankelijkheden zijn onderling sterk. Daarom worden werkzaamheden en kennis zoveel mogelijk gezamenlijk uitgevoerd. De achtergrond, grondslag, werkzaamheden en resultaten van het ontwikkelen van de standaard(en) leest u in voorliggend document. Hieronder wordt een overzicht gegeven van de projecten die direct gebruik maken van de door ons op te leveren standaard(en). Voor de ontwikkeling van de standaard(en) is de samenwerking met de volgende andere DSO-programma projecten relevant: Registratie, bekendmaken en consolideren van omgevingsdocumenten (PR30): De registratie levert wensen en eisen over de toepassing van de standaard (zgn. user requirements), en is toekomstige gebruiker van de standaard. De bouwfase van dit project is afhankelijk van een tijdige oplevering van de standaard die wij opleveren. Pagina 17 van 68

18 TOELICHTING OP STOP TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR Gegevenscatalogus (PR06): De gegevenscatalogus is afnemer van de standaard, zowel de standaard als de begrippen uit informatiemodel worden in de gegevenscatalogus opgenomen. Informatiehuizen / Informatiehuis Ruimte (PR16): De scope van het informatiemodel van de informatiehuizen dient complementair te zijn ten opzichte van STOP / TPOD. Het Informatiehuis Ruimte is een gebruiker van de Registratie omgevingsdocumenten en levert via dat project wensen en eisen aan over de toepassing van de standaard. Toepasbare regels (PR13): Dit project levert wensen en eisen over de toepassing van de standaard (zgn. user requirements) als toekomstige gebruiker van de standaard. Dit project gebruikt de omgevingsdocumenten conform de standaard en maakt van de omgevingsdocumenten extra verrijkte juridische teksten en slaat deze ook op in een eigen voorziening. Procesmatig borgen standaarden (PR07): Dit project geeft overzicht van de standaarden die in het DSO-programma worden ontwikkeld. Dit project speelt een rol bij de borging standaardisatie en bewaakt de samenhang tussen standaarden die in de verschillende projecten worden ontwikkeld. 2.6 Officiële publicaties Wettelijk kader Onder officiële publicaties worden binnen de context van STOP alle gegevens verstaan die door een bevoegd gezag worden opgesteld om besluiten vast te leggen en bekend te maken en in geconsolideerde vorm beschikbaar te stellen. De begrippen 'besluit', 'bekendmaken', 'consolideren' en 'beschikbaar stellen' worden in STOP gebruikt zoals gedefinieerd in de wet. Er zijn verschillende bepalingen in de Algemene wet bestuursrecht (Awb), de Bekendmakingswet, Bekendmakingsbesluit en de Bekendmakingsregeling alsmede in de Provinciewet, Waterschapswet, Gemeentewet, Wet Gemeenschappelijke Regelingen. Bijlage 4 bevat een inventarisatie van de huidige regelgeving. Onder invloed van de ontwikkelingen rond de Omgevingswet kunnen daarin nog aanpassingen plaatsvinden Scope Officiële publicaties Jaarlijks vinden er door Bevoegd Gezag circa Officiële Publicaties plaats. Onder Officiële Publicaties wordt verstaan de officiële bekendmakingen in de bekendmakingsbladen en de publicatie van geconsolideerde wet- en regelgeving. Officiële bekendmakingen zijn de wet- en regelgeving en verdragen van de centrale overheid en algemeen verbindende voorschriften, vergunningen, ruimtelijke plannen, etc. van decentrale overheden die door de bij wet verplichte officiële bekendmaking respectievelijk kennisgeving in de Staatscourant, het Staatsblad en het Tractatenblad, gemeenteblad, waterschapsblad, provinciaal blad en blad gemeenschappelijke regeling in werking treden. In figuur 4 wordt een overzicht gegeven van verschillende typen officiële bekendmakingen en de hierbij horende ontsluitingskanalen. Pagina 18 van 68

19 TOELICHTING OP STOP - TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR Figuur 4. De scope van Officiële Publicaties Basiswettenbestand Centrale voorziening voor decentrale regelgeving Vigerende regelgeving (geconsolideerd) Staatscourant Staatsblad Gemeenteblad Publicatiebladen Provinciaal blad Waterschapsblad Blad gemeenschappelijk regelingen Tractatenblad Daarnaast verlopen in de huidige situatie de bekendmakingen van ruimtelijke besluiten via Uitgangspunt: de scope van STOP betreft alle officiële publicaties Bij de uitwerking van PR04 is als uitgangspunt gekozen door het Ministerie van IenM dat STOP geschikt moet zijn voor alle officiële publicaties, dus niet alleen voor omgevingsdocumenten. De besluitvorming hierover met BZK is nog niet afgerond. Uitgangspunt: overzeese gemeenten zijn buiten scope van STOP Bonaire, Sint Eustatius en Saba zijn buiten scope van de standaard en worden geen bronhouders. Dit is conform het besluit door het Ministerie van IenM. Uitgangspunt: STOP ondersteunt de status "concept-besluiten" Besluiten die nog in concept of voorontwerp zijn, worden nu en onder de Omgevingswet gedeeld tussen overheden als voorbereiding op de formele procedures en inspraak. Binnen het DSO is besloten dat deze functionaliteit niet wordt voorzien voor de LVBB maar voor de (toekomstige) samenwerkingsruimte Huidige ontsluiting: deels elektronisch De Wet Elektronisch Bekendmaking (WEB) is op 1 juli 2009 inwerking getreden. Daarin is onder meer geregeld dat elektronische publicatie (d.w.z. op Internet), de vroegere gedrukte versie van officiële bekendmakingen vervangt. Staatscourant, Staatsblad en Tractatenblad verschijnen alleen nog maar in elektronische vorm op Ook andere bekendmakingen kunnen via deze weg worden ontsloten. Pagina 19 van 68

20 TOELICHTING OP STOP TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR Op 1 juli 2016 is de Regeling elektronische bekendmaking en beschikbaarstelling regelgeving decentrale overheden van kracht geworden. Daarin is onder andere vastgelegd: De publicaties worden uitgegeven en beschikbaar gehouden in het bestandsformaat PDF/A-1a of PDF/A-2a. Publicaties die persoonsgegevens bevatten kunnen vanwege privacy worden uitgegeven in PDF/A-1b of PDF/A- 2b formaat. De beschikbaarstellingen van geconsolideerde teksten van algemeen verbindende voorschriften van de decentrale overheden dient te gebeuren op de door KOOP aangegeven wijze. In bijlagen bij deze regeling is aangegeven welke metagegevens over de te publiceren teksten vastgelegd moeten worden. Daarnaast verlopen in de huidige situatie de bekendmakingen van ruimtelijke plannen via Het gaat daarbij nu om bestemmingsplannen, structuurvisies en (algemene) regels die gemaakt zijn door gemeentes, provincies en het rijk. Een toelichting op het begrip consolideren en doorwerking daarvan op voorzieningen wordt behandeld in bijlage Veranderende wetgeving officiële publicaties: volledig elektronisch In de huidige situatie is de wet- en regelgeving over de bekendmaking en consolidatie van besluiten van de overheid nogal verspreid over verschillende wetten, AMvB s en ministeriële regelingen 2. De bepalingen over de bekendmaking van besluiten van de centrale overheid staan in de Bekendmakingswet, die over de bekendmaking van besluiten van de decentrale overheden staan in de Gemeentewet, Provinciewet en Waterschapswet. Het ministerie van BZK is voornemens om die bepalingen over te hevelen naar de Bekendmakingswet en ze uniformer te maken. Ook bestaat het voornemen om de verplichting om stukken fysiek ter inzage te leggen, die nu in bepaalde gevallen nog geldt, te schrappen en volledig over te gaan op elektronische bekendmaking Officiële Publicaties versus omgevingsdocumenten In figuur 5 wordt een overzicht gegeven van de overlap tussen de voorziene omgevingsdocumenten versus officiële publicaties. 2 Een overzicht van de relevante wetsartikelen is opgenomen in een separate bijlage. Pagina 20 van 68

21 Omgevingsdocumenten TOELICHTING OP STOP - TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR Figuur 5. Officiële publicaties versus omgevingsdocumenten Basiswettenbestand Centrale voorziening voor decentrale regelgeving Vigerende regelgeving (geconsolideerd) Staatscourant Staatsblad Gemeenteblad Provinciaal blad Waterschapsblad Blad gemeenschappelijk regelingen Tractatenblad Publicatiebladen Omgevingsdocumenten Figuur 5 laat zien dat de scope van omgevingsdocumenten een onderdeel is van het geheel aan officiële publicaties. Pagina 21 van 68

22 TOELICHTING OP STOP TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR 3 Opgave STOP / TPOD 3.1 Geautomatiseerde informatieverwerking De Standaard voor Officiële Publicaties (STOP) is de beschrijving van de manier waarop officiële publicaties worden gestructureerd, uitgewisseld en gepresenteerd. STOP bestaat uit een informatiemodel, berichtenmodel, presentatiemodel en het mechanisme voor toepassingsprofielen. De standaard dient zodanig te worden ontwikkeld dat deze de bekendmakingen en het beschikbaar stellen van alle officiële publicaties ondersteunt. In een digitale wereld kunnen voorspelbare of repetitieve taken eenvoudig geautomatiseerd (zonder menselijke tussenkomst) worden uitgevoerd door computersoftware. De software die deze taken uitvoert is daartoe echter slechts in staat wanneer aan een aantal voorwaarden is voldaan. Zo kan de software alleen taken uitvoeren die van tevoren zijn bedacht en geprogrammeerd. Ook kan de software alleen omgaan met gegevens die een structuur hebben die van tevoren is bedacht en geprogrammeerd. De samenleving wordt steeds 'digitaler'. Processen bij de overheid, in het bedrijfsleven, maar ook bij burgers worden steeds verder geautomatiseerd. Dat geldt ook voor processen waarin regelgeving een grote rol speelt. Om te zorgen dat regelgeving softwarematig kan worden verwerkt is het nodig dat deze wordt voorzien van een gestandaardiseerde structuur waar de software op kan worden geprogrammeerd. Figuur 6. Van papieren documenten naar digitale informatie Papieren documenten en archief gedigitaliseerde documenten pdf 20 e century 21 e century Digitale informatie Digitale informatievoorziening vraagt om: Een samenhangend begrippenkader; Een digitaal model van de werkelijkheid; Het kunnen opslaan, uitwisselen en weergeven van informatie. Pagina 22 van 68

23 TOELICHTING OP STOP - TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR Uitgangspunt: STOP gaat uit van een gestructureerd machineleesbaar besluit In de huidige ruimtelijke ordening onder de Wet ruimtelijke ordening is het besluit een gestructureerd en geannoteerd machineleesbaar document. Bij overige wetgeving is dat nog niet het geval. Het uitgangspunt van de huidige RO-praktijk biedt vele mogelijkheden voor digitale ondersteuning die platte teksten niet bieden. Binnen het omgevingsdomein spelen met name normen waarvan de waarden per perceel of daarbinnen kunnen variëren. Deze waarden kunnen gekoppeld zijn aan de werkingsgebieden in het document en worden getoond bij selectie van de locatie. In een digitale omgeving is het mogelijk de complete (samengestelde) regel met waarde te tonen op de relevante locatie. Dit is conform afstemming met Ministerie van IenM. 3.2 Bestaande Standaarden en toepassingen Uitgangspunt: STOP implementeert zoveel als mogelijk de bestaande standaarden. Er bestaan vele nationale en internationale standaarden met hun eigen toepassingsgebied. Waar STOP binnen het toepassingsgebied ligt van bestaande open standaarden, wordt deze toegepast. STOP specificeert niets wat al in andere open standaarden wordt gespecificeerd en wat voldoet aan de vereisten van STOP. Zo vormt de NEN3610 een belangrijke basis en wordt aangesloten bij de INSPIRE-richtlijn. Opgave: Bij de ontwikkeling van STOP dient rekening te worden gehouden met de diverse al geldende standaarden. Veel van deze standaarden zijn randvoorwaardelijk bij de ontwikkeling van de nieuwe standaard. Dit werkt één op één door in de toepassingsprofielen, zoals voor de omgevingsdocumenten (TPOD). Daarnaast is een integratie van bestaande standaarden noodzakelijk waar het gaat om het bij elkaar brengen van geo-standaarden en tekst-standaarden. Tot slot zijn er ook standaarden voor officiële publicaties. Deze worden in STOP doorontwikkeld tot een nieuwe standaard. Er bestaan diverse standaarden die voor de ontwikkeling van STOP kader-stellend zijn, zoals: de geo-standaarden, NORA, XML, INSPIRE en diverse Web-standaarden [iv]. Enkele zaken worden hieronder kort uitgelicht. In hoofdstuk 2 en 3 van het document Ontwikkeling informatiemodel voor omgevingsdocumenten [v], is hiervan een uitgebreid overzicht gegeven. Geo-standaarden Geo-informatie is data voorzien van geografische informatie. Voor de ontsluiting van geo-informatie van de publieke sector is er in Nederland een set van geostandaarden beschikbaar, waaronder de NEN3610 (Zie bijlage 5.) Deze laatste staat samen met nog drie geo-standaarden op de Pas-toe-of-leg-uit-lijst van het College Standaardisatie. Bij het ontwikkelen van nieuwe standaarden op het gebied van geo-informatie is de afspraak dat de afspraken uit dit basismodel worden toegepast. Pagina 23 van 68

24 TOELICHTING OP STOP TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR Uitgangspunt: STOP ondersteunt diverse geometrieën en 3D Bij de ontwikkeling van de standaard is voor wat betreft geometrie in eerste instantie uitgegaan van vlakken (of 3D-solids) voor aanduiding van werkgebieden voor omgevingsdocumenten met regels. Binnen beleidsdocumenten als visies kunnen ook lijnen en punten voorkomen. Het stelsel gaat in eerste instantie geen 3D ondersteuning bieden, maar wel op termijn. Hierom zijn de standaarden wel 3D voorbereid. Het is mogelijk driedimensionale geometrieën toe te passen. Dit is conform de gegeven kaders van het Digitaal Stelsel Omgevingswet (Visie, Globaal Programma van Eisen). Uitgangspunt: STOP / TPOD ondersteunt duurzaam bewaren Conform Globaal Programma van Eisen van het DSO worden door de DSOvoorzieningen het besluit en de geconsolideerde regelgeving gearchiveerd; zij nemen echter niet de archiefplicht van het bevoegd gezag over. De DSO-voorzieningen hebben mogelijk rekening te houden met de verschillende standaarden die beschikbaar zijn voor het ontwerpen en implementeren van de functionaliteit om te komen tot het duurzaam bewaren van gegevens: NEN2082, Moreq2010 en NEN-ISO Bij het ontwikkelen van STOP/TPOD houden we in dit kader daarom rekening met de kenmerken die nodig zijn voor het duurzaam bewaren van officiële publicaties. Dit betekent dat de metadata-standaarden op het gebied van geo-informatie en digitaal archiveren worden geïmplementeerd. Dit is besloten naar aanleiding van de impactanalyses DSO van de zomer van Generieke digitale infrastructuur Basisregistraties, landelijke voorzieningen, registers; in Nederland is de afgelopen decennia een generieke digitale infrastructuur van de overheid ontwikkeld. De ontsluiting van data speelt hier een centrale rol. Data wordt informatie als we databronnen kunnen raadplegen en combineren. De nieuwe informatie levert kennis op en geeft inzicht. Op basis daarvan gaan we over tot actie. Procestandaarden zijn meer dan ooit nodig om deze verschillende data met elkaar in combinatie te kunnen toepassen en om tot betekenisvolle informatie te komen; algoritmen om data te transformeren naar waardevolle informatie. De data is de motor van het digitaal stelsel. Met data wordt zowel administratieve data als geografische data bedoeld. Geografische data staat hierin niet meer op zichzelf, maar is een onderdeel van de dataset. Geografische informatie is de sleutel voor een goede beschikbaarheid en bruikbaarheid van gegevens over de fysieke leefomgeving Bekendmakingen via DROP en Ruimtelijkeplannen.nl Het product Decentrale Regelgeving en Officiële Publicaties (DROP is de samenvoeging van CVDR en GVOP) van KOOP is vanaf begin 2016 beschikbaar voor GVOP-licentiehouders. Met DROP wordt het publicatieproces van besluit- en regelgeving geïntegreerd met het consolidatieproces: overheden maken de Pagina 24 van 68

25 TOELICHTING OP STOP - TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR regelgeving bekend en consolideren, alsook kennisgevingen over bijvoorbeeld vergunningen publiceren. DROP is hiermee een voorbode voor het eenduidig beschikbaar stellen en bekendmaken van officiële publicaties zoals de LVBB dat op basis met STOP in de toekomst zal gaan faciliteren. De ontsluiting via Ruimtelijkeplannen.nl zal voor een overgangsperiode blijven bestaan voor de ruimtelijke plannen, visies en besluiten van de Wro die gebruik maken van het overgangsrecht onder de Omgevingswet. Nieuwe ruimtelijke besluiten (de omgevingsdocumenten) onder het Omgevingswetregime zullen worden ontsloten via de LVBB. Uitgangspunt: Wijzigingsbesluiten kunnen geautomatiseerd worden geconsolideerd Het Informatiemodel voor Officiële Publicaties ondersteunt semantische specificatie van wijzigingsbesluiten. Dat houdt in dat wijzigingen in een besluit machineleesbaar kunnen worden gemaakt en geautomatiseerd kunnen worden geconsolideerd naar een nieuwe versie van een bestaand besluit. Uitgangspunt: er is één authentieke bron De besluiten tot vaststellen en wijzigen van omgevingsdocumenten worden door de bronhouder aangeleverd en door de LVBB bekendgemaakt. In juridische zin kan maar één versie de authentieke versie zijn. In de huidige situatie ligt de authentieke bron van ruimtelijke plannen bij het bevoegd gezag, terwijl de authentieke versie van andere algemeen verbindende voorschriften de officieel bekendgemaakte versie is die zich in de systemen van KOOP bevindt. Wat onder de Omgevingswet als authentieke bron zal gelden, is een punt dat nog openstaat. 3.3 Standaard Officiële Publicaties: de opgave Na de ontwikkeling van de generieke digitale infrastructuur ligt nu de opgave voor om gegevensdefinities op elkaar af te stemmen zodat sectorspecifieke informatiemodellen kunnen praten met bijvoorbeeld algemene geo-standaarden, administratieve standaarden en basisregistraties. Door de komst van de Omgevingswet en de ontwikkelingen rondom digitale overheid wordt de urgentie voor standaardisatie van data groter. Een samenhang hierin dient te worden geborgd, zowel voor het digitaal stelsel als daarbuiten. Een standaard waar tekst en geo zijn geïntegreerd is nu aan de orde. Deze standaard voor de publieke sector wordt met PR04 gerealiseerd zodat alle Officiële Publicaties van de bevoegde gezagen op eenduidige wijze gemaakt en ontsloten worden. Pagina 25 van 68

26 TOELICHTING OP STOP TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR Uitgangspunt: STOP ondersteunt meervoudig bronhouderschap Het omgevingsplan speelt een belangrijke rol in de Omgevingswet. Hoewel de gemeenteraad primair het bevoegd gezag is om het omgevingsplan vast te stellen en te wijzigen, zijn er ook andere bestuursorganen die het omgevingsplan kunnen wijzigen. Denk aan provinciale staten die kunnen besluiten dat een onderdeel van het omgevingsplan geen deel blijft uitmaken van het omgevingsplan en een projectbesluit van een waterschap dat het omgevingsplan kan wijzigen. Om alle geldende regels van het omgevingsplan in geïntegreerde vorm op eenvoudige wijze te kunnen vinden moeten ook de besluiten van die andere bestuursorganen in het omgevingsplan van de gemeente verwerkt (kunnen) worden. Daartoe krijgen die andere bestuursorganen de bevoegdheid om in het omgevingsplan wijzigingen aan te brengen. We noemen dat meervoudig bronhouderschap. De mogelijkheid hiertoe wordt ondersteunt door de standaard. Dit is de uitkomst van een definitiestudie over gedeeld bronhouderschap. Uitgangspunt: Rechtelijke uitspraken zijn buiten scope van STOP Indien een rechter (een deel van) een besluit vernietigt of, zelf in de zaak voorziend, regels aan het omgevingsdocument toevoegt, dient het bevoegd gezag het juridische gevolg van die uitspraak in het oorspronkelijke besluit te verwerken; de rechter doet dit niet zelf. De uitspraak zelf is geen omgevingsdocument, vandaar dat die uitspraak buiten scope van STOP is. Voor alle Officiële Publicaties schrijft de standaard (STOP) voor welke kenmerken op welke wijze moeten worden vastgelegd en uitgewisseld. De standaard bestaat uit vier onderdelen: Een Informatiemodel voor Officiële Publicaties (IMOP) dat het generieke semantisch model beschrijft dat informatie over Officiële Publicaties dusdanig structureert, dat deze geautomatiseerd verwerkt kan worden; Een Berichtenmodel voor Officiële Publicaties die de berichten specificeert waarmee Officiële Publicaties worden uitgewisseld tussen bevoegd gezag en de LVBB; Een Presentatiemodel voor Officiële Publicaties die specificeert hoe de informatie die in de Officiële Publicaties is vastgelegd, wordt gepresenteerd aan de menselijke gebruiker; Een beschrijving van het mechanisme voor het opstellen van een toepassingsprofiel, waarmee nadere beperkingen kunnen worden gesteld aan documenten binnen de scope van een bepaalde toepassing en tevens uitbreidingen kunnen worden gespecificeerd op de semantiek van STOP. Het eerste toepassingsprofiel die wordt ontwikkeld is het Toepassingsprofiel Omgevingsdocumenten. Pagina 26 van 68

27 TOELICHTING OP STOP - TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR Uitgangspunt STOP / TPOD: alle annotaties die juridische betekenis hebben zijn onderdeel van het besluit Uitgangspunt is dat alle besluitkenmerken en -annotaties die juridische betekenis en/of consequenties hebben, binnen het besluit vallen en daardoor alleen gewijzigd kunnen worden nadat het bevoegd gezag daarover een besluit heeft genomen. Besluitkenmerken en -annotaties die geen juridische betekenis en/of consequenties hebben, vallen buiten het besluit en kunnen gewijzigd worden zonder dat daarvoor een nieuw besluit genomen hoeft te worden. Tot die laatste categorie behoort in ieder geval informatie over de procedure en de procedurestatus. Over dit uitgangspunt dient nog nadere afstemming plaats te vinden. Uitgangspunt: Aanwijzingen voor de regelgeving zijn meegenomen in STOP De Aanwijzingen voor de regelgeving bevatten de eisen aan de vormgeving van wet- en regelgeving en het proces waarin deze tot stand komen. De Aanwijzingen zijn het uitgangspunt bij het opstellen van wet- en regelgeving. De aanwijzingen dragen bij aan de wetgevingskwaliteit binnen de Rijksoverheid en zorgen voor een uniformiteit en continuïteit bij de vormgeving van wet- en regelgeving en het proces dat daarbij hoort. Ook al worden de aanwijzingen nergens wettelijk voorgeschreven, ze worden al wel op veel plaatsen toegepast. En er zijn tal van voorbeelden van problemen bij de verwerking van wet- en regelgeving die worden veroorzaakt door het niet opvolgen van deze aanwijzingen. Verschillende aanwijzingen, met name voor de structuur van een regeling, hebben direct geleid tot bouwstenen in STOP. 3.4 Standaard voor omgevingsdocumenten: de opgave Het eerste Toepassingsprofiel voor de Standaard Officiële Publicaties is voor omgevingsdocumenten. De omgevingsdocumenten zijn in Omgevingswet en Omgevingsbesluit aangewezen. Bijlage 2 geeft inzicht in welke omgevingsdocumenten er zijn. Figuur 7. Ontsluiten van omgevingsdocumenten door bevoegd gezag Vanaf het inwerkingtreden van de Omgevingswet maken en ontsluiten gemeenten, provincies, waterschappen en de rijksoverheid omgevingsdocumenten. Dit moet digitaal, conform de standaard die in de ministeriële regeling is vastgelegd. Deze Pagina 27 van 68

28 TOELICHTING OP STOP TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR standaard wordt nu ontwikkeld. Het is de standaard die er bijvoorbeeld voor zorgt dat een omgevingsdocument van een waterschap als data in het DSO wordt ontsloten en informatie oplevert voor initiatiefnemer, belanghebbende en bevoegd gezag. Figuur 7 illustreert dit. Voor de uitwerking van de standaard is inzicht nodig wie het bevoegd gezag kan zijn en wat de inhoudelijke gewenste structuur is van omgevingsdocumenten. Deze kennis is nodig om een structuur te abstraheren die de basis vormt voor het Toepassingsprofiel Omgevingsdocumenten. Dit legt de vraag bloot wat de eisen zijn voor het maken en ontsluiten van een omgevingsdocument; wat is de vorm en inhoud van het omgevingsdocument (zie figuur 8)? Met de standaard voor omgevingsdocumenten wordt zowel de vorm (informatiemodel) vastgelegd, als de wijze waarop we uitwisselen (berichtenmodel) als de wijze van weergeven van tekst en kaart (presentatiemodel). Naast overeenkomsten zijn er ook verschillen tussen omgevingsdocumenten in bijvoorbeeld de vorm en de inhoudelijke structuur. Daarom is een verdere differentiatie nodig en wordt er per omgevingsdocument een omgevingsdocumentspecifiek toepassingsprofiel opgesteld. Figuur 8. De vorm en inhoud van een omgevingsdocument In bovenstaande is de opgave beschreven voor het ontwikkelen van de standaard voor omgevingsdocumenten. In hoofdstuk 4 wordt uitgelegd hoe de standaard, werkt zoals die geldt voor alle Officiële Publicaties. In hoofdstuk 5 wordt het toepassingsprofiel beschreven zoals die geldt voor omgevingsdocumenten. Uitgangspunt STOP / TPOD: het besluit tot vaststelling of wijziging van een omgevingsdocument bestaat uit drie delen Deel één van het besluit bestaat uit de motivering van het besluit tot vaststelling c.q. wijziging van de omgevingsverordening. Het tweede deel van het besluit bestaat uit de regels die deel gaan uitmaken van het omgevingsdocument. Het derde deel kan aan het besluit worden toegevoegd als ervoor gekozen wordt om bij iedere regel van de omgevingsdocument een artikelsgewijze toelichting te geven. De artikelsgewijze toelichting is facultatief, niet verplicht. Het tweede en derde deel voldoet in ieder geval aan IMOP. Dit is conform toelichtende teksten omgevingsbesluiten afgestemd met IenM. Pagina 28 van 68

29 TOELICHTING OP STOP - TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR 4 Standaard Officiële Publicaties: STOP 4.1 Algemeen STOP is een raamwerk dat bestaat uit een generieke beschrijving voor de modellering van alle officiële publicaties. Het raamwerk is niet volledig zonder toepassingsprofielen. Een toepassingsprofiel is een nadere specificatie binnen het raamwerk van STOP, van de modellering van één of meerdere concrete documenttypes. Het eerste toepassingsprofiel die ontwikkeld wordt, is het Toepassingsprofiel Omgevingsdocumenten. Hoofdstuk 5 gaat hier verder op in. In figuur 9 is bovenstaande inzichtelijk gemaakt. Er zijn naast TPOD talloze andere (toekomstige) toepassingsprofielen mogelijk, zoals bijvoorbeeld voor fiscale wet- en regelgeving, onderwijs, bestuurlijke organisatie, financiële huishouding van de overheid, etc. Deze worden in figuur 9 weergegeven met de naam TP.... Deze overige toepassingsprofielen zijn buiten scope van het DSO-projectonderdeel PR04. Figuur 9. Standaard voor Officiële Publicaties met Toepassingsprofielen (voor omgevingsdocumenten) De standaard voor officiële publicaties zelf bestaat uit een informatiemodel, een berichtenmodel, een presentatiemodel en een mechanisme voor toepassingsprofielen. Deze onderdelen worden verder in dit hoofdstuk toegelicht. Het toepassingsprofiel voor omgevingsdocumenten kent, zoals aangegeven in figuur 9, voor ieder type omgevingsdocument nadere vereisten en mogelijkheden. In hoofdstuk 5 gaan wordt hier verder op ingegaan. 4.2 Hoe werkt STOP? Informatiemodel Het Informatiemodel voor Officiële Publicaties (IMOP) beschrijft de structuur van officiële publicaties, zodat deze machineleesbaar en -bruikbaar zijn. Het informatiemodel definieert objecttypen (bijvoorbeeld artikel, locatie-aanduiding), relaties (bijvoorbeeld heeft werkingsgebied, gemaakt door ) en eigenschappen Pagina 29 van 68

30 TOELICHTING OP STOP TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR (bijvoorbeeld naam, identificatie). Dit zijn de bouwstenen van het informatiemodel. Het informatiemodel voor het samenstellen van een officiële publicatie bestaat uit drie delen: 1. Tekststructuur: herkenbare tekstonderdelen (of structuurelement) van een officiële publicatie, zoals een hoofdstuk, artikel, lid; 2. Geo-informatie: de geografische informatie behorende bij de tekst. Dit noemen we het werkingsgebied. In het informatiemodel is het werkingsgebied te duiden als locatie en locatiegroep; 3. Annotaties: de semantiek (betekenis) die op gestructureerde wijze in een officiële publicatie wordt opgenomen, zodat software de informatie in de betreffende publicatie geautomatiseerd kan verwerken. Voorbeeld op basis van een omgevingsdocument Met een voorbeeld worden deze bouwstenen toegelicht. Stel dat in een omgevingsdocument met het type omgevingsplan de volgende tekst voorkomt over het gebruik van bouwwerken: Het informatiemodel zorgt dat software begrijpt: wat een "hoofdstuk" is, een "artikel" en een "lid", conform de voorgeschreven tekststructuur; dat er een werkingsgebied is waar de functie bedrijf categorie 2 aan is toegedeeld; dat de annotatie voor de functie bedrijf categorie 2 hier het toegelaten gebruik aangeeft. In het voorgaande voorbeeld wordt met een annotatie aangegeven dat de regels van lid gaan over gebruik. Met annotatie kunnen ook vormen van toestemming worden gemarkeerd. Voorbeelden daarvan zijn: Vergunningplicht Meldingsplicht Vergunningvrij Het navolgende voorbeeld uit een omgevingsplan laat enkele regels voor de activiteit bouwen zien. In dat voorbeeld wordt annotatie conform het informatiemodel als volgt toegepast: Pagina 30 van 68

31 TOELICHTING OP STOP - TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR Onderdeel a van lid wordt door het bevoegd gezag geannoteerd als 'vergunningplicht'; Lid wordt door het bevoegd gezag geannoteerd als beoordelingsregels vergunningaanvraag. In het toepassingsprofiel is vastgelegd welke bouwstenen op welke manier kunnen worden gebruikt. Een toepassingsprofiel kan bijvoorbeeld voorschrijven dat een publicatie binnen de toepassing altijd uit artikelen bestaat. IMOP biedt een formele taal waarmee het toepassingsprofiel de semantiek kan definiëren die binnen de toepassing nodig is. Deze formele taal bestaat uit een aantal basistermen en een grammatica waarmee in een toepassingsprofiel nieuwe begrippen kunnen worden gedefinieerd. Doordat het toepassingsprofiel in de formele taal van STOP is gespecificeerd kan ze door software worden gelezen en verwerkt. Deze software wordt op basis van STOP geprogrammeerd en is in staat om in principe elk toepassingsprofiel te verwerken. Zo kan IMOP naar behoefte uitgebreid worden met nieuwe toepassingen, met domein-specifieke semantiek, zonder dat het raamwerk daarvoor aangepast hoeft te worden. We spreken daarom wel van 'adaptieve software'. STOP is daarmee een flexibele, veelzijdige en toekomstbestendige standaard. Randvoorwaarde voor dit mechanisme is dat de specificaties van het toepassingsprofiel op een centrale plaats beschikbaar worden gesteld. Die centrale plaats wordt gevormd door de Gegevenscatalogus. Uitgangspunt: TPOD verplicht (op onderdelen) het gebruik van begrippen uit de Catalogus Bij het gebruik van de standaard voor omgevingsdocument is bij het vullen van de waardenlijsten relevant dat er eenduidige begrippen worden gebruikt door de diverse overheden. Op die manier zijn regels eenduidiger voor de mens en interpreteerbaar voor machines. De begrippen worden vastgelegd en ontsloten door de Catalogus (aanpalend DSO-project PR06). Het gebruik hiervan is in de volgende gevallen verplicht: een gebruikt begrip komt uit een landelijke catalogus of een lokaal begrip verwijst naar een overkoepelend begrip uit de catalogus.dit is conform afstemming met het Ministerie van IenM. Pagina 31 van 68

32 TOELICHTING OP STOP TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR IMOP bevat ook alle bouwstenen die nodig zijn voor de automatische werking van bekendmaking en consolidatie. Bovendien bevat IMOP semantiek waarvan voorzien is dat deze in de meerderheid van alle toepassingsprofielen gebruikt zal worden. Toelichting annotatie Functionaliteit die in veel toepassingsprofielen van pas komt, en dus onderdeel is van IMOP, is de mogelijkheid om in een officiële publicatie begripsdefinities en gebruik van begrippen te annoteren. Als in de juridische tekst van een officiële publicatie een begrip wordt gedefinieerd, kunnen de term waarmee het begrip wordt aangeduid en de definitie van het begrip als zodanig worden geannoteerd. Het begrip, bestaande uit de term en de definitie, krijgt een identificatie, die door software wordt herkend. Als de term elders in een tekst wordt gebruikt, kan ook daarvan een annotatie gemaakt worden. Die verwijst dan naar het tekstgedeelte waar het begrip gedefinieerd wordt. Vanaf dat moment is de software in staat elk gebruik van dat begrip te herkennen (althans, voor zover dat goed is geannoteerd). De annotatie is niet noodzakelijkerwijs zichtbaar in de presentatie. Het is voor software wel mogelijk om bijvoorbeeld elk geannoteerd gebruik van het begrip te accentueren en de gebruiker een eenvoudige manier te bieden om de definitie op te roepen Berichtenmodel Het berichtenmodel voor Officiële Publicaties beschrijft de berichten om de officiële publicatie uit te wisselen met de LVBB. De LVBB publiceert het besluit in een van de officiële publicatiebladen, ten einde het besluit bekend te maken. Het berichtenmodel gaat alleen over de wijze van uitwisseling en niet over de inhoud van het bericht. Het feitelijke elektronische transport van een levering bestaat uit het besluit zelf (tekst, geometrie en bijlagen) en een geleideformulier. Het geleideformulier bevat algemene gegevens over de officiële publicatie (naam, type, status, datum, technische gegevens) plus een lijst van alle onderdelen (bestanden) die bij de officiële publicatie behoren. Alle bestanden van een levering zijn gecomprimeerd tot één ZIP-archief. Een levering bestaat uit een serie berichten tussen bevoegd gezag en de LVBB. Een levering wordt door bevoegd gezag (de bronhouder) aangemeld bij de LVBB, door het sturen van een bericht met het verzoek om een levering op te halen bij het bevoegd gezag. Na het ophalen van een levering controleert en registreert de LVBB en geeft een responsbericht met een resultaat van verwerking terug aan het bevoegd gezag. In het berichtenmodel ligt vast welke berichten er zijn en hoe deze technisch en inhoudelijk zijn opgebouwd. Het berichtenmodel maakt gebruik van de Digikoppeling standaard Grote Berichten Presentatiemodel Het presentatiemodel voor officiële publicaties is een standaard die specificeert hoe de informatie die in de publicaties is vastgelegd, wordt gepresenteerd aan de menselijke gebruiker. Het betreft hier een minimale vorm van presentatie zodat een document begrijpelijk voor de mens gepresenteerd kan worden. Het presentatiemodel specificeert de vormgeving van publicatiebladen per verschijningsvorm. Zo wordt bijvoorbeeld voorgeschreven dat er op de eerste bladzijde van een Staatscourant in pdf-formaat het blauwe Rijks logo moet staan. Daarnaast bepaalt het hoe de werkingsgebieden bij de regels worden weergegeven. Pagina 32 van 68

33 TOELICHTING OP STOP - TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR Het presentatiemodel specificeert de transformatie van de officiële publicatie, die is opgesteld volgens het informatiemodel (IMOP), naar de voor de mens leesbare vorm van de juridische inhoud. Uitgangspunt STOP / TPOD: standaard wijze van presentatie In de huidige standaarden voor de ruimtelijke ordening hebben bestemmingsplannen een standaard verbeelding. Bij veel andere instrumenten kan de verbeelding worden meegeleverd. Binnen de Omgevingswet is het doel alle regels eenduidig aan de gebruiker te tonen. Hiervoor komt er een presentatiemodel voor alle documenten met regels. Bij omgevingsvisies zal bevoegd gezag wel eigen verbeelding moeten kunnen meeleveren, vanwege de vormvrijheid van dit instrument. Dit is conform het adviesdocument IenM. 4.3 Mechanisme en toepassingsprofiel Wet- en regelgeving bestrijkt een breed scala van verschillende domeinen. Elk domein kent zijn eigen specifieke instrumenten om die wet- en regelgeving in te vullen. STOP kent een mechanisme om de bijzonderheden die deze instrumenten kenmerken, te specificeren door het opstellen van een zogenaamd toepassingsprofiel. Zo'n profiel bestaat uit: Een analyse van het domein, waaruit de scope van de toepassing blijkt; Een opsomming van de verschillende documenttypen in het toepassingsdomein; Per documenttype een specificatie van de eisen aan de vormgeving, bijvoorbeeld verplichte en optionele tekstelementen en hun volgorde; Per documenttype een specificatie van de semantiek van de eigenschappen en hun waardebereik, waarmee annotaties van de juridische tekst kunnen worden gemaakt, die door software kan worden verwerkt. STOP biedt bouwstenen waarmee een toepassingsprofiel kan worden opgesteld. Een validator kan vervolgens controleren of een officiële publicatie uit een bepaald toepassingsdomein is opgesteld volgens de specificaties van een toepassingsprofiel 4.4 Werking mechanisme in de praktijk Softwareleveranciers, maar ook de makers van de LVBB, implementeren IMOP in de verschillende applicaties. De softwareleveranciers doen dit voor bijvoorbeeld de zgn. maaksoftware waarmee een officiële publicatie kan worden gemaakt en uitgewisseld. Met behulp van een validator kan worden nagegaan of deze documenten daadwerkelijk voldoen aan de vereisten van het toepassingsprofiel. De validator is een applicatie die is geprogrammeerd op basis van de bouwstenen en de principes die in IMOP zijn vastgelegd. Het is hierdoor mogelijk te controleren of de data conform de standaard is opgesteld. De validator is functioneel gezien een onderdeel van de LVBB. Door een bestand of de set van bestanden van bijvoorbeeld het omgevingsdocument door de validator te laten controleren wordt duidelijk of de data voldoet aan de specificaties van STOP, dan wel het domein-specifieke toepassingsprofiel. Pagina 33 van 68

34 TOELICHTING OP STOP TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR Figuur 10. Schematische weergave van het gebruik van IMOP en een toepassingsprofiel (in dit geval TPOD) door de maaksoftware en de validator Voorbeeld van een toepassingsprofiel: TPOD IMOP definieert de concepten "eigenschap", "waardebereik" en "waarde". Om duidelijk te maken dat de concepten eigenschap, waardebereik en waarde worden bedoeld, zoals ze gedefinieerd worden door IMOP, worden deze geschreven als "imop:eigenschap", "imop:waardebereik" en "imop:waarde". In een toepassingsprofiel kan gebruik gemaakt worden van de IMOP-concepten. In TPOD wordt bijvoorbeeld de imop:eigenschap "bouwhoogte" gedefinieerd. En om duidelijk te maken dat het concept bouwhoogte bedoeld wordt zoals dat gedefinieerd wordt door TPOD, wordt deze geschreven als "tpod:bouwhoogte". Pagina 34 van 68

35 TOELICHTING OP STOP - TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR 5 Toepassingsprofiel Omgevingsdocumenten: TPOD Omgevingsdocumenten worden straks gemaakt door, of in opdracht van, de gemeenten, waterschappen, provincies en de rijksoverheid. Dit zal gebeuren met behulp van gecertificeerde software waarvan is aangetoond dat hiermee omgevingsdocumenten kunnen worden gemaakt die voldoen aan de standaarden. De inhoud van het plan, visie of besluit bepaalt en toetst het bevoegde gezag uiteraard zelf, de standaard bepaalt slechts de vorm. Bij het toepassingsprofiel voor omgevingsdocumenten (TPOD) geldt dit principe ook. TPOD is een toepassingsprofiel van STOP. Het is een opsomming van de verschillende soorten omgevingsdocumenten (zie bijlage 2) en per omgevingsdocumenttype een specificatie van de eisen aan de vormgeving en de semantische constructies die verplicht en mogelijk zijn. 5.1 Waarom een toepassingsprofiel voor omgevingsdocumenten? Het ontsluiten van omgevingsdocumenten is alleen mogelijk als deze op een eenduidige, afgesproken wijze worden uitgewisseld, zoals beschreven in paragraaf gemeenten, provincies, waterschappen en de rijksoverheid stellen de omgevingsdocumenten op, op basis van de standaard. De omgevingsdocumenten zijn verschillen in aard, vorm en inhoud. Ieder type omgevingsdocument kent eigenschappen voor dat type omgevingsdocument en er zijn eigenschappen die voor alle type omgevingsdocumenten gelden. Er is voor omgevingsdocumenten een nadere specificatie van de Standaard voor Officiële Publicaties nodig, zodat deze eigenschappen door iedereen op eenduidige wijze worden vastgelegd in de omgevingsdocumenten: een toepassingsprofiel voor omgevingsdocumenten. 5.2 Onderdelen van TPOD In paragraaf 4.3 is beschreven hoe een toepassingsprofiel van STOP tot stand moet worden gebracht en welke specificaties in zo'n profiel moeten worden beschreven. In deze paragraaf wordt dit toegelicht voor de omgevingsdocumenten Analyse van het domein waaruit de scope van de toepassing blijkt Voor alle omgevingsdocumenten zijn afzonderlijke analyses opgesteld. Deze analyses geven inzicht in (onder andere) de grondslag, de rechtsbescherming en het bevoegd gezag van het betreffende omgevingsdocument. Naast de algemene kenmerken, worden hierdoor de specifieke kenmerken per type omgevingsdocument helder. Algemeen is bijvoorbeeld naam van het besluit en beleidsmatig verantwoordelijke overheid, specifiek voor een omgevingsplan zijn bijvoorbeeld lijsten van functies, bouwtypering en maatvoering Opsomming van de verschillende documenttypen in het toepassingsdomein De bij Omgevingswet en omgevingsbesluit aangewezen omgevingsdocumenten zijn te verdelen in vier categorieën. Vanuit de beleidscyclus onderscheidt de Omgevingswet de categorieën: Beleidsontwikkeling; Beleidsdoorwerking; algemene regels; toestemming. Een omgevingsvisie is bijvoorbeeld nodig om te bepalen hoe de taken van een bestuursorgaan worden ingevuld en om de verdere ambities voor de fysieke leefomgeving te formuleren. In programma s formuleert de overheid de maatregelen Pagina 35 van 68

36 TOELICHTING OP STOP TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR om de gewenste kwaliteit te bereiken en, indien nodig worden regels gesteld. Belangrijk voor alle typen omgevingsdocumenten is, om na te gaan hoe bestuursorganen zich tot elkaar verhouden en hoe bestuursorganen zich verhouden tot burgers en bedrijven Specificatie van de eisen aan de vormgeving De verschillende doelen van de typen omgevingsdocumenten zorgen ervoor dat de structuur van de tekst en de kaart per type omgevingsdocument ook verschillend is. Met de nieuwe standaard wordt geborgd dat de teksten op een slimme manier in stukken (tekstonderdelen) worden opgedeeld. Met de structuur kunnen de teksten worden opgeknipt in tekstonderdelen zoals hoofdstukken, paragrafen en subparagrafen of artikelen, leden en sub-leden. Welke tekststructuur moet worden gevolgd, is afhankelijk van het type omgevingsdocument. Uitgangspunt is dat ieder stuk tekst in samenhang met het werkingsbied zelfstandig leesbaar is, een titel heeft, begint met een hoofdletter en eindigt met een punt. Dit helpt de lezer, zeker als het omgevingsdocument via het internet worden ontsloten waarbij vaak fragmentarisch door de tekst kan worden genavigeerd Specificatie van de semantiek Met semantiek wordt betekenis aan de woorden gegeven. Met de standaard wordt afgesproken wat de semantiek is en die is vastgelegd. Begrippen met hun definities worden door het bevoegd gezag vastgelegd in omgevingsdocumenten. Door middel van techniek, namelijk annotaties, worden in software definities bij begrippen zichtbaar gemaakt en daardoor leesbaar. Dit kan door middel van bijvoorbeeld een hyperlink of een mouse-over. Daarnaast kunnen deze begrippen en hun definities worden opgenomen in de gegevenscatalogus waardoor ze voor iedereen beschikbaar zijn. Door deze techniek wordt het mogelijk dat bijvoorbeeld door geklikt kan worden naar de achterliggende wettekst, of een besluit. In het informatiemodel van STOP (IMOP) is vastgelegd hoe annotaties door middel van het subject, de eigenschap en de waarde in het model passen. Deze annotatie is gekoppeld aan de tekst en het werkingsgebied. Hierdoor kunnen de verschillende waarden van een normerende regel verbonden worden vanuit verschillende werkingsgebieden. Het informatiemodel voor omgevingsdocumenten neemt dit over. 5.3 De praktijk De opstellers van de omgevingsdocumenten werken ondanks de wettelijke plicht zelf niet direct met STOP of TPOD. Alle kenmerken en eisen voor dat specifieke omgevingsdocument in de standaard zijn door de softwareleverancier in een applicatie geïmplementeerd. De opsteller van het omgevingsdocument werkt met deze applicatie (software) om een nieuw omgevingsdocument op te stellen of een bestaand omgevingsdocument te wijzigen. De software zorgt ervoor dat er alleen documenten gemaakt kunnen worden die voldoen aan de specificaties van TPOD en daarmee dus ook aan de specificaties van STOP (zie figuur 10). Het bevoegd gezag kan besluiten om het nieuwe document of de wijziging vast te stellen en bekend te maken, zodat het in werking kan treden. Nadat het besluit is genomen wordt met een druk op de knop in die applicatie een set van bestanden gemaakt. De set van bestanden is feitelijk de rode envelop in figuur 8. Deze set van bestanden zorgt er na verzending naar de LVBB voor dat het omgevingsdocument wordt bekendgemaakt door publicatie in het juiste officiële publicatieblad en, in het geval van een wijzigingsbesluit, ook geconsolideerd in een nieuwe versie van het betreffende omgevingsdocument. Pagina 36 van 68

37 TOELICHTING OP STOP - TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR De volgende subparagrafen duiden wat het informatiemodel, berichtenmodel en presentatiemodel beschrijven voor de omgevingsdocumenten. Tot slot wordt de rol van de praktijkrichtlijnen toegelicht, die de link tussen de standaarden en de uitvoeringspraktijk vormen Informatiemodel Omgevingsdocumenten Het IMOP bepaalt dat regels van een werkingsgebied worden voorzien, en hoe de tekst gestructureerd kan worden, zodat applicaties in staat zijn om de verschillende onderdelen te herkennen. Bijvoorbeeld om het mogelijk te maken dat alleen die onderdelen van het omgevingsdocument die voor de raadpleger relevant zijn worden getoond. Bijvoorbeeld wel de regels over bouwen, kappen van bomen en archeologische waarden, maar niet de regels over ondergrond, milieu en luchtkwaliteit. Figuur 11. Indicatief voorbeeld: onderdeel van het informatiemodel IMOD 3 Container TekstElement Tekst:: Structuurelement GeoObject +werkingsgebied «FeatureType» Geo::Locatieaanduiding 1 + bron: URI [0..1] + identificatie: anyuri + naam: text [0..1] + idealisatie: Idealisatie «invariant» {De geralateerde Geometrie is altijd een GM_Solid of GM_Multisurface} «invariant» {Idealisatie = 'exact'} 1..* OmgevingsTekstElement + typeregel: TypeRegel [0..*] + normadressaat: Normadressaat [0..*] + thema: Thema Tekst::Artikel Tekst::Lid 0..* + nummer: int +vrijetekst Tekst:: Blockelement Tekst::Alinea Tekst::Lijst +bevat 0..* Tekst::Tabel Omgev ingsv erordeningtekstelement + activiteit: Activiteit [0..1] + onderwerp: Onderwerp [1..*] Annotatie op tekstfragmenten middels Inline TekstElement Tekst::Inline Omgev ingswaarde Omgev ingsnorm Functie Begrip Plus? + omgevingswaarde: Omgevingswaarde + waarde: any + omgevingsnorm: text + waarde: any + functie: Functies [1..*] + functiegroep: FunctieHoofdgroep + naam: CharacterString + term: text + definitie: text + broncatalogus: URI «invariant» {Uitbreidbaar} «enumeration» Omgev ingswaarde «enumeration» FunctieHoofdgroep «enumeration» Normadressaat zwaveldioxide waterkwaliteit zwemwaterkwaliteit gedeputeerdestaten aangelande gemeentebestuur onderhoudsplichtige waterschapsbestuur eenieder «enumeration» Onderwerp stiltegebieden functies natuurnetwerk waterkering wateroverlast... lijsten zijn nu nog indicatief. niet alle waarden relevant voor dit document. «enumerati... Functies... «enumeration» Thema bodem waterwinning cultureelerfgoed watersystemen water... «enumeration» Activ iteit natura 2000-activiteit ontgrondingsactiviteit lozingsactiviteit waterontrekkingsactiviteit beperkingengebiedactiviteit beschermingszone waterkering... «enumeration» TypeRegel vergunningplicht instructieregel regel met directe werking zelf bindende regel toedeling functie aan locatie meldingsplicht maatwerkregel indieningsvereisten... In bovenstaand figuur representeren de witte blokken de objecttypen van STOP en de gekleurde blokken de objecttypen van TPOD. Het informatiemodel voor omgevingsdocumenten kent generieke vereisten en specifieke vereisten per omgevingsdocumenttype. Bovenstaande figuur geeft ter illustratie het informatiemodel voor de omgevingsverordening weer. Het model zelf wordt in een separaat document uitgebreid toegelicht. Het model voor de omgevingsverordening specificeert welke objecttypen, annotaties en waardenlijsten of domeinen voorkomen in een omgevingsverordening. Annotaties binnen de 3 Een meer gedetailleerde versie van deze figuur is opgenomen in de documentatie van het toepassingsprofiel voor de omgevingsverordening. Pagina 37 van 68

38 TOELICHTING OP STOP TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR omgevingsverordening zorgen voor de machineleesbaarheid. IMOP beschrijft hoe deze annotaties door middel van het subject, de eigenschap en de waarde betekenis krijgen voor de software, zoals bijvoorbeeld de maak-software, de validator en gebruikerstoepassingen. Deze annotatie is gekoppeld aan de tekst en het werkingsgebied. Hierdoor kan men met één normerende regel voor meerdere werkingsgebieden aan verschillende waarden worden toegekend. Zo kan bijvoorbeeld met één regel in het omgevingsplan, de geluidsnormering worden voorgeschreven voor meerdere wegen (werkingsgebieden), waarbij langs verschillende wegen wél een andere norm (waarde) van kracht is. De annotatie van een besluit is beschreven in het bovenliggende objecttype Omgevingsdocument. De onderliggende objecttypen erven deze eigenschappen. De tekststructuur van de verordening bepaalt de structuur en daarmee hiërarchie van de objecten. Hiermee is de structuur eenduidig bepaald. Deze wordt vastgelegd in de relatie tussen structuurelementen en objecttypen. De objecttypen en annotaties van de verschillende verordeningstypen binnen de omgevingsdocumenten zijn afgestemd. De eigenschappen zijn zoveel mogelijk generiek over de typen documenten heen. Een omgevingsverordening conform bovenstaand model ziet er in XML (uitwisselformaat) als volgt uit, conform de drie bouwstenen (zie paragraaf 4.2.1) In de onderstaande weergave is in de tekststructuur de begripsdefinitie van een omgevingsverordening zichtbaar. De tweede bouwsteen betreft het geo-informatie deel van het model. In onderstaande figuur is het werkingsgebied weergegeven in de XML. Pagina 38 van 68

39 TOELICHTING OP STOP - TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR De derde bouwsteen betreft de annotatie in het model. In onderstaande figuur staat de annotatie in een artikel weergegeven. Een ander voorbeeld van een annotatie bij een omgevingsverordening is het in-line object Berichtenmodel Het berichtenmodel beschrijft het protocol en de logistiek van digitaal berichtenverkeer. De gemeenten, waterschappen, provincies en de rijksoverheid (ook wel bronhouders genoemd) wisselen hun omgevingsdocumenten uit conform het berichtenmodel voor Officiële Publicaties met aanvullende eisen voor de omgevingsdocumenten. Het omgevingsdocument komt namelijk terecht in het register omgevingsdocumenten (ROD), onderdeel van de LVBB voor het domein Omgevingswet. Een levering kan door een bronhouder ter validatie of ter registratie worden aangeboden aan de LVBB. De bronhouder geeft daarmee in het bericht aan wat deze van de LVBB verwacht van de LVBB op basis van de data die hij/zij naar de LVBB stuurt. Boodschap en gegevens zitten in hetzelfde bericht. Bijvoorbeeld een levering Pagina 39 van 68

40 TOELICHTING OP STOP TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR van een bronhouder die ter validatie wordt aangeboden, wordt technisch en inhoudelijk gecontroleerd tegen de validatieregels van de LVBB, maar de gegevens worden niet vastgelegd in de LVBB. Het besluit van het bevoegd gezag is aanleiding voor het bericht: een nieuw of gewijzigd omgevingsdocument. De eisen voor omgevingsdocumenten hebben onder andere betrekking op de opmaak van de bestanden zoals identificatienummer. Het overzicht aan eisen wordt hiervoor eerst nader in beeld gebracht. Een levering van een bronhouder aan de LVBB bestaat uit de volgende onderdelen: 1) Geleideformulier: is XML-bestand met een samenvatting van algemene gegevens over het Omgevingsdocument (naam, type, status, datum, versie XSD) plus een lijst van alle onderdelen (bestanden) die bij het Omgevingsdocument horen. 2) Plantekst en plangeometrie: is een GML/XML-bestand 3) Besluit of vaststellingsbesluit: is een PDF-bestand Presentatiemodel Het presentatiemodel maakt digitale informatie toegankelijk en leesbaar voor de gebruiker. De tekst van een omgevingsdocument is alleen in context met het werkingsgebied raadpleegbaar. Met het presentatiemodel wordt vastgelegd voor welke omgevingsdocumenttypen een vast, verplicht kaartbeeld moet worden gebruikt, zoals voor het omgevingsplan. Een omgevingsvisie is bijvoorbeeld een vormvrij omgevingsdocument. Dit betekent dat in het presentatiemodel voor vormvrije omgevingsdocumenten vastgelegd wordt hoe het bevoegd gezag zelf een presentatie aan het kaartbeeld kan meegegeven in de GML. Verordeningen leveren bijvoorbeeld geen eigen kaartbeeld mee zoals wel gebeurt bij de omgevingsvisie. Verbeelden van de omgevingsverordening binnen het digitale stelsel gebeurt op basis van standaardeigenschappen die zijn beschreven in het presentatiemodel. Figuur 12 geeft een fictief voorbeeld van een artikel uit de omgevingsverordening van de provincie Noord-Brabant. In deze figuur staat de weergave van tekst en kaart van een algemene regel. In dit geval gaat het om Artikel 12 Stiltegebied. Pagina 40 van 68

41 TOELICHTING OP STOP - TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR Figuur 12. Indicatief voorbeeld Omgevingsverordening Praktijkrichtlijnen De maker van het omgevingsdocument zal zich doorgaans niet bewust zijn van het informatiemodel en berichtenmodel; de standaard is in de eerste plaats een technische specificatie, geïmplementeerd in software. Het toepassingsprofiel voor omgevingsdocumenten is daarmee deels buiten het zicht van de maker van het omgevingsdocument. Het ligt wel voor de hand dat hij/zij de toelichting op de standaard gebruikt: een praktijkrichtlijn. Voor de opstellers van een omgevingsdocument zal de toekomstige praktijkrichtlijn in functionele termen uitleggen wat de wettelijke verplichtingen zijn en welke kenmerken met behulp van de software aan het omgevingsdocument moeten worden toegevoegd. De methode van het digitaal maken en ontsluiten op basis van TPOD zal in de praktijkrichtlijnen per type omgevingsdocument worden toegelicht. Ondanks dat veel in de software zal worden afgevangen, vraagt het toepassen van de standaard wel om een algemeen begrip. Daarnaast zullen organisaties zich moeten voorbereiden op het ondersteunen van het proces van het opstellen van digitale besluiten. De implementatie van de Omgevingswet, het werkproces van het opstellen van omgevingsdocumenten en de digitale standaarden leiden naar verwachting tot meer en andere (vorm van) digitale informatie. Dit betekent voor de meeste organisaties een veranderopgave ten aanzien van de interne informatievoorziening. De praktijkrichtlijn is een praktisch hulpmiddel hiervoor bij het toepassen van de wettelijk verplichte standaarden. Pagina 41 van 68

42 TOELICHTING OP STOP TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR 6 Proces PR04: waar staan we, en hoe verder? 6.1 Huidige status De huidige oplevering van het project betreft de 0.61 versie van de standaarden. In deze oplevering zijn de standaarden nog niet volledig uitgekristalliseerd, er wordt nog volop gewerkt aan de ontwikkeling van de standaard en het toepassingsprofiel. Door de complexe omgeving waarin de standaarden ontwikkeld worden zijn er nog diverse openstaande punten. Deze complexe omgeving wordt gekenmerkt door een aantal aspecten. Zo komen verschillende werelden samen in de ontwikkeling van de standaarden. De juridische wereld, de wereld van ICT en de geo-wereld moeten samenkomen en samenwerken. Intensieve afstemming vindt plaats met het werkveld, de gebruiker en verschillende belanghebbenden. Er is ook afstemming nodig met het wetgevende traject omdat de wetgeving nog volop in ontwikkeling is. Bovendien is de Globale Architectuur Schets (GAS) van PR04 nog niet uitontwikkeld. In de GAS zijn uitgangspunten opgenomen voor de modellering en ontwikkeling van de standaarden. Beslissingen die nog genomen moeten worden in de GAS kunnen leiden tot wijzigingen ten opzichte van de huidige oplevering van de standaard. Ondanks dat nog niet alle kaders stabiel zijn en de standaarden nog niet volledig zijn uitgekristalliseerd, is het van belang om nu al actief te communiceren naar de gebruikers en het werkveld en ze mee te nemen in de ontwikkeling van deze standaarden. Een overzicht van de deliverables die onderdeel zijn van de oplevering van versie 0.61 is opgenomen in bijlage Vervolgproces De oplevering van de versie 0.6 van de standaarden is een belangrijke mijlpaal voor het zowel het projectteam, alsmede voor aanpalende DSO-projecten. In januari 2017 zal de 0.61 versie (kleine revisie t.o.v. 0.6 versie voornamelijk redactioneel) voorgelegd worden aan het werkveld tijdens een consultatiesessie en een terugkoppelsessie in februari Zoals is omschreven in de vorige hoofdstukken zijn zowel de standaard (STOP) als het toepassingsprofiel nog in ontwikkeling. Bovendien wordt in 2017 onder meer een start gemaakt met het opstellen van de praktijkrichtlijnen behorende bij de standaard en het toepassingsprofiel voor omgevingsdocumenten. Het vervolgproces van PR04 loopt door tot de definitieve oplevering van de standaard in het voorjaar van In figuur 13 is het ontwikkelpad met belangrijke mijlpalen in de ontwikkeling van de standaard tot de oplevering van de definitieve versie weergeven. Het is een planning op hoofdlijnen die de periodisering inzichtelijk maakt. Op basis van dit ontwikkelpad wordt invulling gegeven aan de detailplanning. Deze planning zal in de loop van 2017 nog aangepast en aangescherpt worden omdat in 2017, in lijn met het DSOprogramma, Scrum wordt geïmplementeerd in de werkwijze van het projectteam. Pagina 42 van 68

43 TOELICHTING OP STOP - TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR Figuur 13. Ontwikkelpad en mijlpalen PR04 Na de oplevering van versie 0.6 van de standaarden voor omgevingsdocumenten kunnen er nog drie periodes onderscheiden worden. Dit wordt geschetst in het vervolg van deze paragraaf Wettelijke verankering De periode tot 1 april 2017 staat in het teken van de wettelijke verankering van het STOP/ TPOD. In deze periode zullen de uitkomsten van de consultatie worden verwerkt in STOP/ TPOD. De versie 0.7 van STOP/ TPOD die opgeleverd wordt op 1 april 2017, vormt de input voor de schrijffase van de Ministeriële Regelingen. De versie 0.7 van STOP/ TPOD dient stabiel te zijn om wettelijk te kunnen verankeren. Dit betekent niet dat STOP/ TPOD uitontwikkeld is na oplevering van versie 0.7. De werkzaamheden aan het toepassingsprofiel voor omgevingsdocumenten gaan verder met het ontwikkelen van een toepassing voor alle omgevingsdocumenten die zijn benoemd in de Omgevingswet en het omgevingsbesluit. Het werkveld en de andere gebruikers zullen intensiever geïnformeerd worden over de standaard Opstellen praktijkrichtlijnen, bestuurlijke accordering en implementatie Vanaf april 2017 wordt gestart met de ontwikkeling van de praktijkrichtlijnen, die in de loop van 2017 beschikbaar zullen komen voor publieke consultatie. Op 1 december 2017 wordt de release candidate versie van STOP en TPOD opgeleverd. Bij de oplevering van deze release candidate versie zijn ook de concepten van de praktijkrichtlijnen gereed. De praktijkrichtlijnen voor zowel het informatiemodel, het berichtenmodel en het presentatiemodel van STOP/ TPOD geven een toelichting op de toepassing van de normen in de praktijk. Naast de ontwikkeling van de praktijkrichtlijnen zal het STOP/ TPOD bestuurlijk geaccordeerd worden op basis van de 0.7 versie. In deze periode wordt de implementatie van het STOP/ TPOD in de praktijk steeds belangrijker. Het werkveld wordt intensief betrokken, communicatie wordt voortgezet en pilotprojecten worden opgestart Beheer DSO-PR04 heeft een looptijd tot 1 mei 2018, op deze datum wordt de definitieve versie van STOP/ TPOD inclusief praktijkrichtlijnen opgeleverd. In deze periode wordt de definitieve versie van de praktijkrichtlijnen ontwikkeld en start de in gebruikname van de standaard. Pagina 43 van 68

44 TOELICHTING OP STOP TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR Bijlage 1. Overzicht levering en documentatie PR04 In het DSO-project PR04 zijn diverse deliverables voorzien, waarbij het doel is om de diverse stakeholders vroegtijdig te betrekken. De huidige deliverable betreft versie 0.6, welke tevens input is voor het DSO-project PR30 (Registratie, Bekendmaken en Consolideren) voor het bouwen van de validatieservice. Daarnaast is de 0.6 versie input voor het DSO-project PR13 (Toepasbare Regels) in het voorzien van de requirements. Door PR04 wordt opgeleverd: Standaard Officiële Publicaties (STOP) Toepassingsprofiel Omgevingsdocumenten (TPOD) In deze deliverable is van het STOP, het informatiemodel en het berichtenmodel documentatie beschikbaar. Voor TPOD is er een toepassing op het informatiemodel en het berichtenmodel. Het presentatiemodel zal worden opgenomen in een volgende oplevering van de standaard. Onderstaand wordt een overzicht gegeven van de documentatie inclusief een omschrijving en een toelichting op de status behorende bij de 0.6 versie. Standaard Officiële Publicaties (STOP) Informatiemodel Officiële Publicaties: een informatiemodel voor officiële publicaties, dat het generieke semantisch model beschrijft dat informatie over Officiële Publicaties dusdanig structureert, dat deze geautomatiseerd verwerkt kan worden. Het Informatiemodel is in deze levering opgebouwd uit drie onderdelen: o Dataspecificatie: bestaande uit een normatieve beschrijving van de informatiemodellen, een UML-class en objectmodel dat de formele structuur beschrijft van de semantische onderdelen waaruit Officiële Publicaties zijn opgebouwd, en een XML-schemadefinitie waarmee XMLrepresentaties van Officiële Publicaties kunnen worden gevalideerd. o Waardenlijsten: bestaande uit een specificatie van het waardebereik van attributen in de dataspecificatie en een toelichting op de waardenlijsten. o Business rules: bestaande uit een beschrijving van de opgenomen bedrijfsregels die niet modelmatig kunnen worden gespecificeerd. De drie bovengenoemde onderdelen beschrijven samen de specificaties van het informatiemodel voor het Toepassingsprofiel Omgevingsdocumenten. Het IMOP is daarbij het integrerende document van waaruit naar de onderdelen gerefereerd wordt. De documentatie betreft een complete normatieve beschrijving van de werking van het informatiemodel voor Officiële Publicaties. Berichtenmodel voor Officiële Publicaties: in het berichtenmodel voor Officiële Publicaties wordt vastgelegd met welke berichten Officiële Publicaties worden uitgewisseld tussen bevoegd gezag en de Landelijke Voorziening Bekendmaken en Beschikbaar stellen (LVBB). Daarbij wordt een toelichting gegeven op de wijze waarop deze berichten technisch en inhoudelijk zijn opgebouwd. De documentatie betreft een complete normatieve beschrijving van de werking van het berichtenmodel voor Officiële Publicaties. Pagina 44 van 68

45 TOELICHTING OP STOP - TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR Toepassingsprofiel Omgevingsdocumenten (TPOD) Informatiemodel toepassingsprofiel voor omgevingsdocumenten: een informatiemodel voor omgevingsdocumenten, dat het generieke semantisch model conceptueel beschrijft waarin omgevingsdocumenten worden uitgedrukt en daarbij beschrijft op welke wijze (en welk deel van) het Informatiemodel Officiële Publicaties gebruikt wordt. Het toepassingsprofiel voor omgevingsdocumenten is opgebouwd uit drie onderdelen: o Dataspecificatie: bestaande uit een normatieve beschrijving van de informatiemodellen, een UML-class en objectmodel dat de formele structuur beschrijft van de semantische onderdelen waaruit omgevingsdocumenten zijn opgebouwd, en een XML-schemadefinitie waarmee XML-representaties van omgevingsdocumenten kunnen worden gevalideerd. o Waardenlijsten: bestaande uit een specificatie van het waardebereik van attributen in de dataspecificatie en een toelichting op de waardenlijsten. o Business rules: bestaande uit een beschrijving van de opgenomen bedrijfsregels die niet modelmatig kunnen worden gespecificeerd. Status: In deze deliverable is voor twee omgevingsdocumenten een toepassingsprofiel op het generieke informatiemodel uitgewerkt, te weten: o de waterschapsverordening; o de (provinciale) omgevingsverordening. De overige omgevingsdocumenten zullen in de volgende deliverable van de standaard een uitwerking krijgen. De documentatie betreft een normatieve beschrijving van de werking van het toepassingsprofiel voor de twee omgevingsdocumenten. Berichtenmodel voor omgevingsdocumenten: in het berichtenmodel voor omgevingsdocumenten wordt vastgelegd met welke berichten het toepassingsprofiel op het informatiemodel wordt uitgewisseld tussen bevoegd gezag en de Landelijke Voorziening Bekendmaken en Beschikbaar stellen (LVBB). Daarbij wordt een toelichting gegeven op de wijze waarop berichten technisch en inhoudelijk zijn opgebouwd. De documentatie betreft een normatieve beschrijving van de werking van het berichtenmodel. Voorbeeldbestanden omgevingsdocumenten: een illustratie van de mogelijkheden van de standaard voor het verifiëren van de functionaliteit in de vorm van een XML voorbeeldbestand voor één van de omgevingsdocumenten: de omgevingsverordening. De overige omgevingsdocumenten zullen in de volgende deliverable van de standaard een voorbeeldbestand krijgen. Pagina 45 van 68

46 TOELICHTING OP STOP TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR Bijlage 2. Omgevingswet en omgevingsdocumenten Omgevingswet De Omgevingswet bepaalt dat er een landelijke voorziening is waarmee kennis genomen kan worden van omgevingsdocumenten. Dat er een Register Omgevingsdocumenten is waarin omgevingsdocumenten en wijzigingen daarvan worden opgenomen en dat omgevingsdocumenten de vorm van een elektronisch bestand hebben. Standaarden zijn noodzakelijk om er voor te zorgen dat de bevoegde gezagen omgevingsdocumenten op een zodanige wijze elektronisch vast kunnen leggen dat ze met de landelijke voorziening en het Register omgevingsdocumenten uitgewisseld en getoond kunnen worden. Omgevingsdocumenten In artikel 16.2 lid 1 van de Omgevingswet is een aantal rechtsfiguren 4 rechtstreeks aangewezen als omgevingsdocument. In artikel 16.2 lid 2 Omgevingswet is bepaald dat bij AMvB ook andere rechtsfiguren kunnen worden aangewezen als omgevingsdocument. Deze aanwijzing bij AMvB vindt plaats in artikel 12.4 Omgevingsbesluit. De bepaling dat omgevingsdocumenten de vorm van een elektronisch bestand hebben staat ten slotte in het derde lid van artikel 16.2 Omgevingswet. Tabel 1 laat zien welke rechtsfiguren nu al zijn aangewezen als omgevingsdocument en voor welke rechtsfiguren dat in de toekomst nog mogelijk zal gebeuren. Tot slot is het mogelijk dat er nog rechtsfiguren als omgevingsdocument worden aangewezen die voortkomen uit het onderwerp toezicht en handhaving, de aanvullingswetten en de transitie van de Wet kenbaarheid publiekrechtelijke beperkingen naar de Omgevingswet. 4 Een rechtsfiguur is een vorm waarin het recht zich kan voordoen. In een wet is een rechtsfiguur een instrument waarin de wet wordt uitgewerkt en zijn beslag krijgt. Voor de Omgevingswet zijn dit bijvoorbeeld de algemene maatregel van bestuur, de omgevingsvisie, het omgevingsplan, de waterschapsverordening, de omgevingsvergunning, het besluit om de bevoegdheid tot het nemen van een voorbereidingsbesluit te delegeren. Pagina 46 van 68

47 TOELICHTING OP STOP - TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR Tabel 1. Overzicht omgevingsdocumenten Aangewezen in Omgevingswet 5 Omgevingsvisie* Programma* Omgevingsplan* Waterschapsverordening* Omgevingsverordening* Projectbesluit* Mogelijk aangewezen in Omgevingswet, toegevoegd door Aanvullingswet geluid 6 Besluit tot vaststelling van geluidproductieplafond Bij Omgevingsbesluit aangewezen 7 Algemene maatregel van bestuur Ministeriële regeling Instructieregels Instructie Legger* Peilbesluit* Voorbereidingsbesluit Voornemen om verkenning uit te voeren naar opgave in fysieke leefomgeving en om projectbesluit vast te stellen Voorkeursbeslissing* Besluit dat onderdeel omgevingsplan geen deel van het omgevingsplan uitmaakt Geluidbelastingkaart Besluit tot beëindiging of verlenging experiment Aanwijzing van zwemlocaties en de aanvang en het einde van het badseizoen per zwemlocatie* Mogelijk op termijn aangewezen als omgevingsdocument Omgevingsvergunning Melding Beschikking tot vaststellen van maatwerkvoorschriften Beleidsregels over het uiterlijk van bouwwerken en beleidsregels voor de beslissing op een aanvraag om omgevingsvergunning Gedoogplichtbeschikking Handhavingsbesluit Andere instrumenten van toezicht en handhaving Instrumenten uit de Wet kenbaarheid publiekrechtelijke beperkingen NB: Van de met * gemarkeerde rechtsfiguren is ook het ontwerp-besluit als omgevingsdocument aangewezen. 5 Staatsbladversie Consultatieversie Consultatieversie Pagina 47 van 68

48 TOELICHTING OP STOP TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR Bijlage 3. Officiële Publicaties: Consolidaties Artikel 10 van de Bekendmakingswet bepaalt: "teksten van wetten, algemene maatregelen van bestuur en vanwege het Rijk anders dan bij wet of algemene maatregel van bestuur vastgestelde algemeen verbindende voorschriften zijn in geconsolideerde vorm voor een ieder beschikbaar". Hierop zijn overigens weer uitzonderingen mogelijk. De genoemde besluiten die geconsolideerd worden, worden hier 'regeling' genoemd. Een besluit waarin een regeling bekendgemaakt wordt kan een nieuwe regeling betreffen, een regeling wijzigen, een regeling in werking doen treden, een regeling intrekken of een combinatie van deze effecten hebben. Een besluit voor een nieuwe regeling of tot wijziging of intrekking van een bestaande regeling, kan pas geconsolideerd worden als er een inwerkingtredingsbesluit is bekendgemaakt waarin de inwerkingtredingsdatum van het besluit is bepaald. De inwerkingtreding kan in een apart besluit worden vastgelegd, maar dat hoeft niet. Figuur 14. Bekendmaking en consolidatie nieuwe regeling: regeling wordt integraal overgenomen. Pagina 48 van 68

49 TOELICHTING OP STOP - TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR Figuur 15. Bekendmaking van een wijziging Bij inwerkingtreding wordt een versie van de regeling opgesteld waarin de wijziging is aangebracht. Merk op dat er nu vier documenten (teksten) bestaan: twee bekendgemaakte besluiten en twee geconsolideerde versies van de regeling. Figuur 16. Herhaling van een wijziging Dit kan zich uiteraard herhalen. Elke inwerkingtredingsdatum leidt tot een versie van de regeling. Pagina 49 van 68

50 TOELICHTING OP STOP TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR Figuur 17. Terugwerkende kracht Als een inwerkingtredingsdatum van een besluit voor een inwerkingtredingsdatum van een reeds geconsolideerde versie ligt, wordt ook deze versie aangepast. Pagina 50 van 68

51 TOELICHTING OP STOP - TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR Bijlage 4. Huidige wet- en regelgeving m.b.t. bekendmaken en consolideren Dit document geeft een overzicht van de huidige regels voor het bekendmaken en het consolideren van besluiten. Het bekendmaken van besluiten van de centrale overheid Grondwet Artikel 88 Grondwet Artikel 89 Algemene wet bestuursrecht Artikel 3:40 Algemene wet bestuursrecht Artikel 3:41 Algemene wet bestuursrecht Artikel 3:42 Bekendmakingswet Artikel 3 Bekendmakingswet Artikel 4 Bekendmakingswet Artikel 7 Wetten treden niet in werking voordat zij zijn bekendgemaakt. Algemene maatregelen van bestuur (AMvB) worden bij koninklijk besluit vastgesteld. AMvB's en algemeen verbindende voorschriften van het Rijk treden niet in werking voordat zij zijn bekendgemaakt. Een besluit treedt niet in werking voordat het is bekendgemaakt. 1. De bekendmaking van besluiten die tot een of meer belanghebbenden zijn gericht, geschiedt door toezending of uitreiking aan hen, onder wie begrepen de aanvrager. 2. Indien de bekendmaking van het besluit niet kan geschieden op de wijze als voorzien in het eerste lid, geschiedt zij op een andere geschikte wijze. 2. De bekendmaking van besluiten van een tot de centrale overheid behorend bestuursorgaan die niet tot een of meer belanghebbenden zijn gericht, geschiedt door kennisgeving van het besluit of de zakelijke inhoud ervan in de Staatscourant. De bekendmaking van: a. wetten, b. algemene maatregelen van bestuur en c. andere koninklijke besluiten waarbij algemeen verbindende voorschriften worden vastgesteld, geschiedt door plaatsing in het Staatsblad. De bekendmaking van: a. bij ministeriële regeling vastgestelde algemeen verbindende voorschriften en b. de overige vanwege het Rijk vastgestelde algemeen verbindende voorschriften, voor zover deze niet in het Staatsblad geplaatst dienen te worden, geschiedt door plaatsing in de Staatscourant. Wetten, algemene maatregelen van bestuur en vanwege het Rijk anders dan bij wet of algemene maatregel van bestuur vastgestelde algemeen verbindende voorschriften treden, indien een aanduiding daaromtrent ontbreekt, in werking met ingang van de eerste dag van de tweede kalendermaand na de datum van bekendmaking. [NB dit is de hoofdregel, daar zijn uitzonderingen op die hier niet van belang zijn] Pagina 51 van 68

52 TOELICHTING OP STOP TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR Bekendmakingsbesluit Artikel 7 lid 1 Bekendmakingsregeling Artikel 1 Bekendmakingsregeling Artikel 2 1. De teksten van wetten, algemene maatregelen van bestuur en vanwege het Rijk anders dan bij wet of algemene maatregel van bestuur vastgestelde algemeen verbindende voorschriften zijn in geconsolideerde vorm voor een ieder beschikbaar door plaatsing op internet. 2. Het eerste lid is niet van toepassing op: a. regelingen die zijn vervallen of uitgewerkt vóór het tijdstip van inwerkingtreding van dit besluit; b. regelingen voor zover deze strekken tot wijziging van een of meer regelingen; c. wetten inzake de begroting, bedoeld in artikel 105, eerste lid, van de Grondwet; d. wetten die uitsluitend strekken tot goedkeuring van verdragen; e. bijlagen als bedoeld in artikel 5, eerste lid, van de Bekendmakingswet. Het Staatsblad en de Staatscourant worden uitgegeven op Staatsblad en Staatscourant hebben: Publicatieformaat PDF/A-1; Hoge continuïteit; Informatiebeveiliging; Registratie van mutaties; Back-up van mutaties. Het bekendmaken van besluiten van decentrale overheden Provinciewet Artikel Besluiten van het provinciebestuur die algemeen verbindende voorschriften inhouden, verbinden niet dan wanneer zij zijn bekendgemaakt in het provinciaal blad. 2. De uitgifte van het provinciaal blad geschiedt elektronisch op een algemeen toegankelijke wijze. Na de uitgifte blijft het provinciaal blad elektronisch op een algemeen toegankelijke wijze beschikbaar. [ ] Bij of krachtens algemene maatregel van bestuur worden omtrent het bepaalde in de eerste en tweede volzin nadere regels gesteld. 3. In afwijking van het eerste lid kan een besluit als bedoeld in dat lid bepalen dat een bij het besluit behorende bijlage wordt bekendgemaakt door terinzagelegging. Pagina 52 van 68

53 TOELICHTING OP STOP - TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR Gemeentewet Artikel 139 Waterschapswet Artikel 73 Wet gemeenschappelijke regelingen Artikel 32k lid 1 en 2, Artikel 45c lid 1 en 2, Artikel 50db lid 1 en 2, Artikel 56b lid 1 en 2, Artikel 78b lid 1 en 2, Artikel 88b lid 1 en Besluiten van het gemeentebestuur die algemeen verbindende voorschriften inhouden, verbinden niet dan wanneer zij zijn bekendgemaakt in het gemeenteblad. 2. De uitgifte van het gemeentelijk blad geschiedt elektronisch op een algemeen toegankelijke wijze. Na de uitgifte blijft het gemeentelijk blad elektronisch op een algemeen toegankelijke wijze beschikbaar. [ ] Bij of krachtens algemene maatregel van bestuur worden omtrent het bepaalde in de eerste en tweede volzin nadere regels gesteld. 3. In afwijking van het eerste lid kan een besluit als bedoeld in dat lid bepalen dat een bij het besluit behorende bijlage wordt bekendgemaakt door terinzagelegging. 1. Besluiten van het waterschapsbestuur die algemeen verbindende voorschriften inhouden, verbinden niet dan wanneer zij zijn bekendgemaakt in het waterschapsblad. 2. De uitgifte van het waterschapsblad geschiedt elektronisch op een algemeen toegankelijke wijze. Na de uitgifte blijft het waterschapsblad elektronisch op een algemeen toegankelijke wijze beschikbaar. [ ] Bij of krachtens algemene maatregel van bestuur worden omtrent het bepaalde in de eerste en tweede volzin nadere regels gesteld. 3. In afwijking van het eerste lid kan een besluit als bedoeld in dat lid bepalen dat een bij het besluit behorende bijlage wordt bekendgemaakt door terinzagelegging. Besluiten van het bestuur van het openbaar lichaam [van een gemeenschappelijke regeling] die algemeen verbindende voorschriften inhouden, verbinden niet dan wanneer zij door het dagelijks bestuur van het openbaar lichaam zijn bekendgemaakt in de gemeentebladen van de deelnemende gemeenten, de provinciebladen van de deelenemende provincies, de waterschapsbladen van de deelnemende waterschappen dan wel in het publicatieblad van het openbaar lichaam, als dat is ingesteld (lid 1). De uitgifte van het provinciaal/gemeentelijk/waterschapsblad/ publicatieblad openbaar lichaam geschiedt elektronisch op een algemeen toegankelijke wijze. Na de uitgifte blijft het blad elektronisch op een algemeen toegankelijke wijze beschikbaar. [ ] Bij of krachtens algemene maatregel van bestuur worden omtrent het bepaalde in de eerste en tweede volzin nadere regels gesteld (lid 2 van de artikelen van de Provinciewet, Gemeentewet en Waterschapswet waarnaar is verwezen). In afwijking van het eerste lid kan een besluit als bedoeld in dat lid bepalen dat een bij het besluit behorende bijlage wordt bekendgemaakt door terinzagelegging (lid 3 van de artikelen van de Provinciewet, Gemeentewet en Waterschapswet waarnaar is verwezen). Pagina 53 van 68

54 TOELICHTING OP STOP TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR Algemene wet bestuursrecht Artikel 3:40 Algemene wet bestuursrecht Artikel 3:41 Algemene wet bestuursrecht Artikel 3:42 Besluit bekendmaking en beschikbaarstelling regelgeving decentrale overheden Artikelen 1, 2 en 3 Regeling elektronische bekendmaking en beschikbaarstelling regelgeving decentrale overheden Artikel 1 Regeling elektronische bekendmaking en beschikbaarstelling regelgeving decentrale overheden Artikel 1a Een besluit treedt niet in werking voordat het is bekendgemaakt. 1. De bekendmaking van besluiten die tot een of meer belanghebbenden zijn gericht, geschiedt door toezending of uitreiking aan hen, onder wie begrepen de aanvrager.besluit 2. Indien de bekendmaking van het besluit niet kan geschieden op de wijze als voorzien in het eerste lid, geschiedt zij op een andere geschikte wijze. 2. De bekendmaking van besluiten van een niet tot de centrale overheid behorend bestuursorgaan die niet tot een of meer belanghebbenden zijn gericht, geschiedt door kennisgeving van het besluit of de zakelijke inhoud ervan in een van overheidswege uitgegeven blad of een dag-, nieuws- of huis-aan-huisblad, dan wel op een andere geschikte wijze. Elektronische bekendmaking vindt uitsluitend plaats in een van overheidswege uitgegeven blad, tenzij bij wettelijk voorschrift anders is bepaald. Het gemeenteblad/provinciaal blad/waterschapsblad wordt uitgegeven op een door het college van burgemeester en wethouders/ gedeputeerde staten/dagelijks bestuur van het waterschap te bepalen internetadres. Het gemeenteblad, het provinciaal blad en het waterschapsblad hebben: Publicatieformaat PDF/A-1a, 1b, 2a of 2b; Hoge continuïteit; Informatiebeveiliging; Registratie van mutaties; Back-up van mutaties. 1. Een publicatieblad als bedoeld in de artikelen 32ja, 45ba, 50daa, 56aa, 65aa, 78aa en 88aa van de Wet gemeenschappelijke regelingen is toegankelijk via het internetadres 2. Een GR met een GR-blad moet zich registreren bij KOOP. Aanlevering voor GR-blad geschiedt met de Gemeenschappelijke Voorziening Officiële Publicaties met metadata volgens bijlage Het openbaar lichaam mag uitsluitend bekendmakingen, mededelingen of kennisgevingen publiceren die voortvloeien uit taken die aan het openbaar lichaam zijn overgedragen. 4. Gebiedsmarkering in de metadata is een coördinaat of gemeente- of provincienaam Pagina 54 van 68

55 TOELICHTING OP STOP - TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR Het bekendmaken van besluiten betreffende de ruimtelijke ordening Besluit administratieve bepalingen inzake het wegverkeer Artikel 26 Wet ruimtelijke ordening Artikel 3.8 Algemene wet bestuursrecht Artikel 3:11 Algemene wet bestuursrecht Artikel 3:11 Algemene wet bestuursrecht Artikel 3:12 Algemene wet bestuursrecht Artikel 3:12 Wet ruimtelijke ordening Artikel 3.8 Wet ruimtelijke ordening Artikel 3.8 De bekendmaking van verkeersbesluiten geschiedt door plaatsing van het besluit in de Staatscourant. 1. Op de voorbereiding van een bestemmingsplan is afdeling 3.4 Awb van toepassing, met dien verstande dat de kennisgeving, bedoeld in artikel 3:12 van die wet tevens in de Staatscourant wordt geplaatst en voorts langs elektronische weg geschiedt, en het ontwerpbesluit met de hierbij behorende stukken tevens langs elektronische weg beschikbaar wordt gesteld. 1. Het bestuursorgaan legt het ontwerp van het te nemen besluit, met de daarop betrekking hebbende stukken die redelijkerwijs nodig zijn voor een beoordeling van het ontwerp, ter inzage. 4. De stukken liggen ter inzage gedurende de in artikel 3:16, eerste lid, bedoelde termijn. 1. Voorafgaand aan de terinzagelegging geeft het bestuursorgaan in een of meer dag-, nieuws-, of huisaan-huisbladen of op een andere geschikte wijze kennis van het ontwerp. Volstaan kan worden met het vermelden van de zakelijke inhoud. 3. In de kennisgeving wordt vermeld: a. waar en wanneer de stukken ter inzage zullen liggen; b. wie in de gelegenheid worden gesteld om zienswijzen naar voren te brengen; c. op welke wijze dit kan geschieden; d. indien toepassing is gegeven aan artikel 3:18, tweede lid: de termijn waarbinnen het besluit zal worden genomen. 3. De bekendmaking van het besluit tot vaststelling van het bestemmingsplan geschiedt binnen twee weken na de vaststelling. Burgemeester en wethouders plaatsen de kennisgeving van het besluit tot vaststelling van het bestemmingsplan tevens in de Staatscourant en voorts geschiedt deze langs elektronische weg. Burgemeester en wethouders ( ) stellen het besluit tot vaststelling van het bestemmingsplan met de bijbehorende stukken langs elektronische weg beschikbaar. Artt. 3:40, 3:42, 3:43, 3:44, 3:45 en afd. 3.7 Awb zijn van toepassing. 5. Het besluit tot vaststelling van het bestemmingsplan treedt in werking met ingang van de dag na die waarop de beroepstermijn afloopt, behoudens voor zover het zesde lid van toepassing is. Pagina 55 van 68

56 TOELICHTING OP STOP TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR Wet ruimtelijke ordening Artikel 3.8 Algemene wet bestuursrecht artikel 3:44 Besluit ruimtelijke ordening Artikel Besluit ruimtelijke ordening Artikel Gedeputeerde staten respectievelijk Onze Minister kunnen [onder bepaalde voorwaarden] aan de gemeenteraad over een onderdeel van het bestemmingsplan een aanwijzing als bedoeld in art. 4.2 lid 1 resp. art. 4.4 lid 1 onder a geven, ertoe strekkende dat dat onderdeel geen deel blijft uitmaken van het bestemmingsplan. De kennisgeving van het besluit tot aanwijzing geschiedt tevens langs elektronische weg. Het besluit tot vaststelling van het bestemmingsplan wordt alsdan met uitsluiting van dat onderdeel, samen met het aanwijzingsbesluit en op gelijke wijze door B&W bekendgemaakt. Zodra het aanwijzingsbesluit onherroepelijk is geworden vervalt het bestemmingsplan voor dat onderdeel. 1. Indien bij de voorbereiding van het besluit toepassing is gegeven aan afdeling 3.4, geschiedt de mededeling bedoeld in art. 3:43 met overeenkomstige toepassing van 3:11 en 3:12, met dien verstande dat de stukken ter inzage liggen totdat de beroepstermijn is verstreken. 1. Burgemeester en wethouders, gedeputeerde staten en Onze minister stellen de volgende visies, plannen, besluiten en verordeningen aan een ieder langs elektronische weg beschikbaar: a. structuurvisie; b. bestemmingsplan; c. wijzigings- of uitwerkingsplan; d. voorbereidingsbesluit; e. beheersverordening; f. provinciale verordening als bedoeld in artikel 4.1 Wro; g. de aanwijzing als bedoeld in artikel 4.2 of 4.4 Wro 8 ; h. exploitatieplan; i. rijksbestemmingsplan. Genoemde ruimtelijke instrumenten worden tevens ter inzage gelegd. 2. Er is een landelijke voorziening waar de visies, plannen, besluiten en verordeningen, bedoeld in het eerste lid, raadpleegbaar zijn. 3. Voor zover een bestemmingsplan, wijzigings- of uitwerkingsplan, exploitatieplan of rijksbestemmingsplan dan wel een onderdeel daarvan: a. niet in werking is getreden, of b. onherroepelijk is, dragen burgemeester en wethouders, gedeputeerde staten en Onze Minister of Onze Minister wie het aangaat er zorg voor dat dit bij de raadpleging van dat plan langs elektronische weg kenbaar is. 8 Het betreft: de aanwijzing door gedeputeerde staten resp. Onze Minister dat de gemeenteraad binnen een bij de aanwijzing bepaalde termijn een bestemmingsplan moet vaststellen, de aanwijzing door Onze minister dat provinciale staten binnen een bij de aanwijzing bepaalde termijn bij of krachtens provinciale verordening regels moeten stellen over de inhoud van bestemmingsplannen c.a. de aanwijzing door Onze minister dat gedeputeerde staten binnen een bij de aanwijzing bepaalde termijn een aanwijzing aan de gemeenteraad moeten geven om binnen een bij de aanwijzing bepaalde termijn een bestemmingsplan vast te stellen In de dagelijkse praktijk worden deze aanwijzingen proactieve aanwijzingen genoemd, om ze te onderscheiden van de reactieve aanwijzing ex art. 3.8 lid 6 Wro. Pagina 56 van 68

57 TOELICHTING OP STOP - TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR Besluit ruimtelijke ordening Artikel 1.2.1a Besluit ruimtelijke ordening Artikel 1.2.3, 1.2.4, en Regeling standaarden ruimtelijke ordening 2012 Bij de voorbereiding van een bestemmingsplan, wijzigings- of uitwerkingsplan, exploitatieplan, rijksbestemmingsplan of een aanwijzing waarop afd. 3.4 Awb van toepassing is wordt het ontwerpbesluit op de landelijke voorziening beschikbaar gesteld. De kennisgeving als bedoeld in art. 3:12 Awb vermeldt de plaats waar een ieder in de gelegenheid wordt gesteld de plannen en aanwijzingen langs elektronische weg te raadplegen, alsmede het identificatienummer van die stukken. Genoemde ruimtelijke instrumenten worden elektronisch vastgesteld. Ondergrond, geometrische plaatsbepalingen, vormgeving, inrichting en elektronische beschikbaarstelling moeten voldoen aan bij ministeriële regeling gestelde regels. Genoemde ruimtelijke instrumenten voldoen aan de standaarden: IMRO2012, SVBP2012, STRI2012 en, onder voorwaarden, IMROPT2012. Het consolideren van besluiten Bekendmakingswet 1. De teksten van wetten, algemene maatregelen van Artikel 10a bestuur en vanwege het Rijk anders dan bij wet of algemene maatregel van bestuur vastgestelde algemeen verbindende voorschriften zijn in geconsolideerde vorm voor een ieder beschikbaar door middel van een bij algemene maatregel van bestuur aangewezen algemeen toegankelijk elektronisch medium. 2. Bij algemene maatregel van bestuur kunnen categorieën van algemeen verbindende voorschriften worden aangewezen, waarop het eerste lid niet van toepassing is. 3. Een geconsolideerde tekst van een regeling die op grond van het eerste lid beschikbaar is gesteld, blijft beschikbaar indien de regeling na de beschikbaarstelling is gewijzigd of ingetrokken. Bekendmakingsbesluit Artikel 13 Provinciewet Artikel De teksten van wetten, algemene maatregelen van bestuur en vanwege het Rijk anders dan bij wet of algemene maatregel van bestuur vastgestelde algemeen verbindende voorschriften zijn in geconsolideerde vorm voor een ieder beschikbaar door plaatsing op internet. 2. Het eerste lid is niet van toepassing op: a. regelingen die zijn vervallen of uitgewerkt vóór het tijdstip van inwerkingtreding van dit besluit; b. regelingen voor zover deze strekken tot wijziging van een of meer regelingen; c. wetten inzake de begroting, bedoeld in artikel 105, eerste lid, van de Grondwet; d. wetten die uitsluitend strekken tot goedkeuring van verdragen; e. bijlagen als bedoeld in artikel 5, eerste lid, van de Bekendmakingswet. 1. De teksten van besluiten van het provinciebestuur Pagina 57 van 68

58 TOELICHTING OP STOP TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR Gemeentewet Artikel 140 Waterschapswet Artikel 73a die algemeen verbindende voorschriften inhouden, zijn in geconsolideerde vorm voor een ieder beschikbaar door middel van een bij algemene maatregel van bestuur aangewezen algemeen toegankelijk elektronisch medium. 2. Een geconsolideerde tekst van een besluit die op grond van het eerste lid beschikbaar is gesteld, blijft beschikbaar indien het besluit na de beschikbaarstelling is gewijzigd of ingetrokken. 3. Onze Minister kan regels stellen over de wijze waarop de in het eerste lid bedoelde teksten beschikbaar worden gesteld. 4. Bij of krachtens algemene maatregel van bestuur kunnen categorieën van besluiten worden aangewezen, waarop het eerste lid niet van toepassing is. 1. De teksten van besluiten van het gemeentebestuur die algemeen verbindende voorschriften inhouden, zijn in geconsolideerde vorm voor een ieder beschikbaar door middel van een bij algemene maatregel van bestuur aangewezen algemeen toegankelijk elektronisch medium. 2. Een geconsolideerde tekst van een besluit die op grond van het eerste lid beschikbaar is gesteld, blijft beschikbaar indien het besluit na de beschikbaarstelling is gewijzigd of ingetrokken. 3. Onze Minister kan regels stellen over de wijze waarop de in het eerste lid bedoelde teksten beschikbaar worden gesteld. 4. Bij of krachtens algemene maatregel van bestuur kunnen categorieën van besluiten worden aangewezen, waarop het eerste lid niet van toepassing is. 1. De teksten van besluiten van het waterschapsbestuur die algemeen verbindende voorschriften inhouden, zijn in geconsolideerde vorm voor een ieder beschikbaar door middel van een bij algemene maatregel van bestuur aangewezen algemeen toegankelijk elektronisch medium. 2. Een geconsolideerde tekst van een besluit die op grond van het eerste lid beschikbaar is gesteld, blijft beschikbaar indien het besluit na de beschikbaarstelling is gewijzigd of ingetrokken. 3. Onze Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties kan regels stellen over de wijze waarop de in het eerste lid bedoelde teksten beschikbaar worden gesteld. 4. Bij of krachtens algemene maatregel van bestuur kunnen categorieën van besluiten worden aangewezen, waarop het eerste lid niet van toepassing is. Pagina 58 van 68

59 TOELICHTING OP STOP - TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR Wet gemeenschappelijke regelingen Artikel 32l lid 1 en 2, Artikel 45d lid 1 en 2, Artikel 50dc lid 1 en 2, Artikel 56c lid 1 en 2, Artikel 65c lid 1 en 2, Artikel 78c lid 1 en 2, Artikel 88c lid 1 en 2. Besluit bekendmaking en beschikbaarstelling regelgeving decentrale overheden Artikel 6, 7 en 8 Regeling elektronische bekendmaking en beschikbaarstelling regelgeving decentrale overheden Artikel 2 AVV's van het openbaar lichaam (GR) worden geconsolideerd en op een elektronisch medium beschikbaar gesteld (lid 1) en ook na wijziging beschikbaar gehouden (lid 2). Bij of krachtens AMvB kunnen categorieën van besluiten worden aangewezen waarop het eerste lid niet van toepassing is (lid 4). 1. Teksten van besluiten van gemeente, provincie en waterschap die algemeen verbindende voorschriften inhouden zijn in geconsolideerde vorm beschikbaar door plaatsing op internet. 2. Het eerste lid is niet van toepassing op a. besluiten die zijn vervallen of uitgewerkt vóór het tijdstip waarop dit artikel in werking is getreden; b. besluiten voor zover deze strekken tot wijziging van een of meer besluiten; c. besluiten die ingevolge de Wet ruimtelijke ordening zijn bekendgemaakt; d. bijlagen bij besluiten, die zich naar hun aard niet lenen voor elektronische beschikbaarstelling. 1. Het college van burgemeester en wethouders draagt er zorg voor dat de beschikbaarstelling van geconsolideerde teksten, bedoeld in artikel 140, eerste lid, van de Gemeentewet, plaatsvindt met inachtneming van de delen III (Consolidatie), IV (Wetstechnische informatie) en VI (Metadata, XMLschema en Webservices) van het Internetpublicatiemodel Decentrale Regelgeving, versie 4.0, dat ter inzage is gelegd bij het Kennis- en Exploitatiecentrum Officiële Overheidspublicaties van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Wilhelmina van Pruisenweg 52 te Den Haag. 2. Gedeputeerde staten dragen er zorg voor dat de beschikbaarstelling van geconsolideerde teksten, bedoeld in artikel 137, eerste lid, van de Provinciewet, plaatsvindt met inachtneming van de delen III (Consolidatie), IV (Wetstechnische informatie) en VI (Metadata, XML-schema en Webservices) van het Internetpublicatiemodel Decentrale Regelgeving, bedoeld in het eerste lid. 3. Het dagelijks bestuur van het waterschap draagt er zorg voor dat de beschikbaarstelling van geconsolideerde teksten, bedoeld in artikel 73a, eerste lid, van de Waterschapswet, plaatsvindt met inachtneming van de delen III (Consolidatie), IV (Wetstechnische informatie) en VI (Metadata, XMLschema en Webservices) van het Internetpublicatiemodel Decentrale Regelgeving, bedoeld in het eerste lid. Pagina 59 van 68

60 TOELICHTING OP STOP TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR 4. Het bestuurscollege draagt er zorg voor dat de beschikbaarstelling van geconsolideerde teksten, bedoeld in artikel 143, eerste lid, van de Wet openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba, plaatsvindt met inachtneming van de delen III (Consolidatie), IV (Wetstechnische informatie) en VI (Metadata, XMLschema en Webservices) van het Internetpublicatiemodel Decentrale Regelgeving, bedoeld in het eerste lid. 5. De beschikbaarstelling van geconsolideerde teksten, bedoeld in artikel 38a, eerste lid, van de Wet op de Sociaal-Economische Raad, vindt plaats via het internetadres 6. Het gemeentebestuur, bedoeld in de artikelen 26 en 62a van de Wet gemeenschappelijke regelingen, onderscheidenlijk het provinciebestuur, bedoeld in de artikelen 42, 53, 75 en 85 van die wet, draagt er zorg voor dat de beschikbaarstelling van geconsolideerde teksten, bedoeld in het tweede lid van de artikelen 26 en 62a van de Wet gemeenschappelijke regelingen in samenhang met artikel 140 van de Gemeentewet onderscheidenlijk het tweede lid van de artikelen 42, 53, 75 en 85 van de Wet gemeenschappelijke regelingen in samenhang met artikel 137 van de Provinciewet, plaatsvindt met inachtneming van de delen III (Consolidatie), IV (Wetstechnische informatie) en VI (Metadata, XML-schema en Webservices) van het Internetpublicatiemodel Decentrale Regelgeving, bedoeld in het eerste lid. 7. Het bestuur van het openbaar lichaam draagt er zorg voor dat de beschikbaarstelling van geconsolideerde teksten, bedoeld in het eerste lid van de artikelen 32l, 45d, 50dc, 56c, 65c, 78c en 88c van de Wet gemeenschappelijke regelingen, plaatsvindt met inachtneming van de delen III (Consolidatie), IV (Wetstechnische informatie) en VI (Metadata, XMLschema en Webservices) van het Internetpublicatiemodel Decentrale Regelgeving, bedoeld in het eerste lid. Pagina 60 van 68

61 TOELICHTING OP STOP - TPOD VERSIE 0.61 STANDAARD OFFICIËLE PUBLICATIES MET SPECIFIEKE TOEPASSING VOOR Bijlage 5. Geo-Standaarden De geo-standaarden kunnen worden onderverdeeld in twee groepen. De eerste groep bevat standaarden voor het beschrijven van geo-informatie, waaronder informatiemodellen en standaarden voor metadata, uitwisseling en coördinaatreferentiesystemen. Met deze standaarden wordt de geo-informatie (data) zelf beschreven. De tweede groep bevat standaarden voor services, waaronder die voor het serveren van vector-, raster- en sensordata. Met deze standaarden wordt beschreven hoe de data geserveerd wordt. Concreet bestaat de basis geostandaarden uit: het basismodel geo-informatie (NEN3610); Geography Markup Language (GML); metadataprofielen voor geografie en webservices; webserviceprofielen voor Web Feature Service en Web Map Service. Voor deze nationale geo-standaarden, in beheer bij Geonovum, geldt dat deze ontwikkeld zijn op basis van Europese en internationale standaarden met de voor Nederland geldende specifieke eisen. Op het moment dat een nationale standaard is ontwikkeld geldt dat een nationale standaard of specificatie leidend is. Is er geen nationale standaard, dan geldt de Europese standaard en bij gebrek daaraan of omdat de internationale standaard de Europese of nationale behoefte afdekt geldt een internationale, wereldwijde standaard. Figuur 18. Standaarden voor geo-informatie Het basismodel geo-informatie (NEN3610) vereenvoudigt de uitwisseling van geoinformatie tussen partijen en informatiesystemen en maakt het gebruik van deze geo-informatie eenduidig en betekenisvol. NEN3610 vormt de gemeenschappelijke basis van de verschillende onderliggende sectorale informatiemodellen. Het bevat de termen, definities, relaties en algemene regels voor de uitwisseling van informatie over aan het aardoppervlak gerelateerde ruimtelijke objecten. Met behulp van dit basismodel kan er in alle sectoren tot op detailniveau worden gemodelleerd. Pagina 61 van 68