TV Toegepaste economie

Transcriptie

1 LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS Vak: TV Toegepaste economie Specifiek gedeelte 6/3 lt/w Studierichting: Boekhouden-informatica Studiegebied: Handel Onderwijsvorm: TSO Graad: derde graad Leerjaar: eerste en tweede leerjaar Leerplannummer: 2007/063 (vervangt: 2005/085) Nummer inspectie: 2007 / 34 // 1 / J / SG / 1 / III / / D/ (vervangt: 2004/154//1/J/SG/2h /III/ /D/) Pedagogische begeleidingsdienst GO! Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap Emile Jacqmainlaan Brussel

2 1 INHOUD Visie...2 Beginsituatie...3 Algemene doelstellingen...4 Leerplandoelstellingen / leerinhouden...5 Pedagogisch-didactische wenken...14 Minimale materiële vereisten...51 Evaluatie...52 Bibliografie...53

3 2 VISIE De studierichting Boekhouden-informatica beoogt een dubbel doel: enerzijds is deze studierichting een voorbereiding op het hoger onderwijs, in hoofdzaak het economisch hoger onderwijs van het korte type (professionele bachelor). Anderzijds bereidt deze studierichting de leerlingen voor op een professionele loopbaan als (hulp)boekhouder. Het vak toegepaste economie komt, zoals de andere handelsvakken in deze studierichting, tegemoet aan de beide doelstellingen. Door het inzichtelijk aanbieden van een aantal bedrijfseconomische items ontwikkelt de leerling een logisch redeneervermogen dat een extra troef vormt voor zijn verdere studies. Daarnaast worden aan de leerlingen noodzakelijke basiscompetenties meegegeven op het gebied van kennis, vaardigheden en attitudes, die noodzakelijk zijn om met voldoende bagage een professionele loopbaan in de boekhoudkundige richting uit te bouwen. Deze verschillende invalshoeken uiten zich in een tweevoudige aanpak van een aantal bedrijfseconomische probleemstellingen. Om het inzichtelijk redeneervermogen op te bouwen, wordt regelmatig vertrokken vanuit het waarom van de probleemstellingen en wordt er gezocht naar de achterliggende mechanismen. Op deze manier wordt het probleemoplossend denken gestimuleerd. Om optimaal in te spelen op de professionele aspiraties van deze leerlingen vinden ook zuiver praktische toepassingen hun plaats in dit leerplan. Het subvak bedrijfseconomie past in de visie om de leerlingen op het ondernemerschap voor te bereiden. Reeds in de tweede graad zijn de leerlingen in contact gekomen met een aantal typische aspecten uit de wereld van het ondernemen, maar geschetst in een ruimer economisch geheel, waarin ook de gezinnen hun plaats hebben. In de derde graad worden de handelsaspecten verder uitgewerkt. Indien de leerlingen het volledig leerplan Toegepaste economie uit de tweede graad Handel of Handel-talen én de verschillende leerplannen handelsvakken uit de derde graad Boekhouden-informatica hebben doorlopen, komen ze in aanmerking voor het attest Bedrijfsbeheer. Alle items uit de omzendbrief Leerstof bedrijfsbeheer in het secundair onderwijs (SO 44 aanpassing van 13/04/2006) komen immers in deze leerplannen aan bod. De school dient er wel over te waken dat eventuele toegevoegde items na deze datum eveneens behandeld zijn vooraleer het attest wordt uitgereikt. Bij het opstellen van dit leerplan is zowel rekening gehouden met de omzendbrief Leerstof bedrijfsbeheer in het secundair onderwijs (SO 44 aanpassing van 13/04/2006) als met de voorstellen specifieke eindtermen Boekhouden-informatica.

4 3 BEGINSITUATIE De meeste leerlingen in de derde graad Boekhouden-informatica zullen instromen vanuit de studierichting Handel of Handel-talen. In de 2e graad Handel/Handel-talen hebben ze kennisgemaakt met een aantal basisbegrippen en hun achterliggende mechanismen en relaties. Voor deze leerlingen sluit dit leerplan naadloos aan bij de leerstof van de 2e graad. De leerlingen die instromen vanuit ASO Economie zijn meer theoretisch geschoold, maar hebben eveneens kennisgemaakt met de bedoelde basisbegrippen en hun achterliggende mechanismen en relaties zodat ze eveneens probleemloos kunnen aansluiten bij dit leerplan. Anders is het gesteld met leerlingen die afkomstig zijn uit niet-economische studierichtingen. Zij zijn nog niet vertrouwd met de bedoelde basisbegrippen en hun achterliggende mechanismen en relaties. De leraar zal er over waken dat wanneer hij een beroep doet op de voorkennis van de leerlingen, hij speciale aandacht geeft aan deze leerlingen. Uiteraard wordt van deze leerlingen ook verwacht dat ze zelf een ernstige inspanning leveren om zo snel mogelijk en met de steun van de leraar, op het gemiddelde niveau van de klas te geraken.

5 4 ALGEMENE DOELSTELLINGEN De handelsvakken omvatten een verzameling (sub)vakken die een groot gedeelte van het economische gebied beslaan. Het doel is de leerlingen kennis en inzicht in het economische mechanisme met zijn entiteiten, instellingen en relaties te verschaffen om hen zo toe te laten de nodige competenties te verwerven die gericht zijn enerzijds op een doorstroming naar het Hoger onderwijs, anderzijds naar een succesvolle participatie in het beroepsleven. In het geheel van de handelsvakken dienen de leerlingen verder aan de volgende vaardigheden te werken: hanteren van de documenten; reken- en cijfervaardigheid; vaardigheid in het zien van details; analytisch en kritisch vermogen; sociale en communicatieve vaardigheden; zelfwerkzaamheid en aanpassingsvermogen; oog voor afwerking, orde, netheid en nauwkeurigheid; kunnen werken in teamverband. In elk geval moeten zij bijzondere aandacht besteden aan een correct taalgebruik. In aansluiting op het Pedagogisch Project van het Gemeenschapsonderwijs wordt van de leerlingen verwacht dat zij de volgende attitudes verder ontwikkelen en nastreven. Accuratesse: erop gericht zijn binnen de voorgeschreven tijd een taak nauwkeurig te voltooien. Leergierigheid: actief zoeken naar situaties om hun competentie te verbreden en te verdiepen. Resultaatgerichtheid: gedreven naar het einddoel van de activiteit toewerken. Zelfstandigheid en zin voor initiatief: zelfstandig aan een taak kunnen werken en problemen durven aanpakken. Zin voor orde, netheid en nauwkeurigheid: erop gericht zijn nauwkeurig, net en met zin voor orde te werken. Zin voor samenwerking: willen bijdragen tot een leef- en werkomgeving als gemeenschap van mensen.

6 5 / BEDRIJFSECONOMIE 1e jaar: 2 lestijden/week, 2e jaar: 3 lestijden/week 1 formuleren wie zich als zelfstandig ondernemer (handelaar, ambachtsman/-vrouw) kan vestigen. enkele belangrijke voor- en nadelen van zelfstandig ondernemen versus ondernemen via vennootschappen opzoeken en toelichten. enkele voor- en nadelen van de belangrijkste ondernemingsvormen opzoeken en toelichten. 1 Ik wil mijn eigen onderneming oprichten! 1.1 Alleen of samen? Kan ik ondernemer worden? Start ik alleen of samen met anderen? Hoe werk ik samen? de voorwaarden om zich als ondernemer te kunnen vestigen m.b.t. bekwaamheid, faillissement en bankbreuk opzoeken en toelichten. actuele informatie over de wettelijke verplichtingen die vooraf moeten vervuld worden bij het starten van een eigen zaak opzoeken en toelichten. de beroepsuitoefeningsvoorwaarden m.b.t. de vestigingswet en andere reglementeringen opzoeken en toelichten. opzoeken welke vergunningen noodzakelijk zijn om een bepaalde activiteit op te starten. 1.2 Wat moet ik vooraf doen om te kunnen starten? Aan welke voorwaarden moet ik voldoen? Welke voorafgaandelijke verplichtingen heb ik? Zijn er beroepsuitoefeningsvoorwaarden? Moet ik een vergunning hebben?

7 6 de instellingen noemen waar de formaliteiten moeten vervuld worden om aan de gestelde verplichtingen te voldoen. informatie opzoeken m.b.t. reglementering i.v.m. de handelsnaam. het doel van de kruispuntbank omschrijven. het doel van het ondernemingsloket omschrijven en het ondernemingsloket raadplegen. de voor- en/of nadelen van verschillende huwelijksstelsels evalueren in functie van het beroep van zelfstandig ondernemer. opzoeken hoe er kan aangesloten worden bij een sociale verzekeringskas en een mutualiteit en het belang ervan verwoorden. de keuze voor een vestigingsplaats in een concrete situatie motiveren. de voor- en nadelen afwegen bij het keuzeprobleem: kopen, leasen of huren van een onroerend goed. de rechten en plichten van de handelaar opzoeken en toelichten. informatie m.b.t. de controleorganen opzoeken Wat moet ik regelen? Tot welke instellingen moet ik mij richten? Hoe kies ik mijn handelsnaam? Wat gebeurt er met mijn gegevens? Wat regel ik bij het ondernemingsloket? Hoe kies ik mijn huwelijksstelsel? Hoe stel ik mijn persoonlijk leven veilig? 1.3 Waar hou ik rekening mee om vlot te starten? Waar vestig ik mij? Ga ik kopen, huren of leasen? Heb ik als ondernemer extra rechten en plichten? Word ik gecontroleerd? de instellingen (financiële instellingen, beroepsverenigingen...) waar startende ondernemers informatie, advies en ondersteuning kunnen bekomen, opzoeken, opsommen en kort toelichten. de steunmaatregelen voor startende ondernemers (oprichting van de zaak, aanwerving personeel...) opzoeken en toelichten. 1.4 Sta ik alleen als ondernemer? Kan ik advies krijgen? Kan ik steun krijgen?

8 7 de wettelijke verplichtingen inzake vergunningen, heffingen en attesten m.b.t. milieu en ruimtelijke ordening, waaraan een ondernemer moet voldoen, opzoeken en toelichten. het principe van de terugnameplicht van verpakkingsafval (FOST PLUS en VAL-I-PAC) verklaren. het principe van de aanvaardingsplicht van elektro (recupel) verklaren. het milieuloket raadplegen. 1.5 Moet ik rekening houden met de omgeving? Wat met milieu en ruimtelijke ordening? Wat met verpakkingsafval? Wat met elektro? Waar vind ik informatie? de basisprincipes van de wet op de handelspraktijken en op de voorlichting en de bescherming van de consument (prijs- en hoeveelheidsaanduiding, voorlichting consument, koopjes, uitverkoop, verkoop met verlies, oneerlijke handelspraktijken, gezamenlijk aanbod, reclame, bedenktijd bij aankopen) opzoeken en voor concrete situaties toetsen aan de wet. verwoorden dat er speciale reglementeringen in verband met de openingstijden (wekelijkse rustdag, zondagssluiting, openingsuren, nachtwinkels) bestaan, deze reglementeringen opzoeken en toelichten. formuleren wat de reglementering inhoudt van de wet op de auteursrechten en de werking van SABAM en Reprobel opzoeken en toelichten. verwoorden dat er softwarelicenties bestaan en de juiste betekenis ervan omschrijven. verwoorden dat elke vorm van kopiëren een inbreuk kan betekenen op het auteursrecht. 1.6 Zijn er nog andere reglementeringen waarmee ik rekening moet houden? Wat met de wet op de handelspraktijken en op de voorlichtingen en de bescherming van de consument? Wat met openingstijden? Wat met auteursrechten en Sabam/Reprobel? Wat met softwarelicenties? Mag ik vrij kopiëren?

9 8 2 het belang van een marktonderzoek verwoorden, een marktonderzoek uitvoeren en een productkeuze verantwoorden. verschillende soorten indelingen van producten (naargelang het koopproces, merk ) herkennen, illustreren met voorbeelden en een assortiment samenstellen in functie van de doelgroep. de levensloop van een product grafisch weergeven en de kenmerken van de verschillende fasen illustreren met voorbeelden. het belang van een goede merknaam en logo illustreren. het nut van een goede verpakking illustreren. de keuze illustreren tussen een handelsonderneming en een industriële onderneming aan de hand van een concreet voorbeeld en de specifieke aankoopkanalen (groothandel, gezamenlijke aankoop, tussenpersonen, invoer, franchising) opzoeken, opsommen en toelichten. aspecten van elektronische handel omschrijven en illustreren met een voorbeeld (e-commerce, e-business, e-marketing ). 2 Ik start goed voorbereid! 2.1 Welk product ga ik verkopen? Hoe kies ik mijn product? Welk soort product verkoop ik? Heeft mijn product nog toekomst? Welke naam geef ik mijn product? Hoe verpak ik mijn product? Zelf produceren of doorverkopen? Kan ik virtueel verkopen? de kostprijs van een product berekenen en verduidelijken dat dit de bodemprijs vormt. factoren die de plafondprijs (maximale grensprijs voor de consument) beïnvloeden (zoals kwaliteit, imago, beschikbaarheid, modetrends ) omschrijven. enkele prijsbepalingmethoden (cost-oriented, demand-oriented, competition-oriented ) en prijsstrategieën (penetratiestrategie, afroomstrategie ) omschrijven en met voorbeelden illustreren. 2.2 Tegen welke prijs verkoop ik mijn product? Wat is mijn laagste prijs? Wat is mijn hoogste prijs? Welke prijs kies ik?

10 9 verschillende vormen van promoties (reclame, sales promotion, public relations, sponsoring ) onderscheiden en omschrijven. verwoorden dat het opzetten van een promotieactie vertrekt van een budgetbepaling. de kostprijs van enkele promotiekanalen (bijvoorbeeld advertenties, flyers, TV ) opzoeken en berekenen. voorbeelden van te bereiken doelstellingen bij een promotieactie formuleren. vertrekkend van het budget de keuze voor een promotieactie verantwoorden. doelgroepen opdelen via verschillende criteria (objectieve en subjectieve criteria) en in concrete situaties de doelgroepen omschrijven. 2.3 Hoe maak ik mijn product bekend? Welke mogelijkheden heb ik? Hoe bouw ik mijn promotie op? Welk budget heb ik? Wat is de kostprijs van de mogelijke promotiekanalen? Welke doelstellingen wil ik bereiken? Welke promotieactie kies ik? Aan wie krijg ik mijn producten verkocht? de verschillende vormen van distributie-intensiteit (intensieve, selectieve en exclusieve) en distributiekanalen (directe en indirecte afzet) omschrijven en illustreren met voorbeelden. 2.4 Zal mijn product overal te koop zijn? een raming maken van de uitgaven (lopende en investeringsuitgaven) bij het opstarten van een onderneming. een raming maken van de inkomsten bij het opstarten van een onderneming. vertrekkend van de verwachte uitgaven en verwachte inkomsten de financieringsbehoefte bepalen. financieringsbronnen opzoeken, vergelijken en een keuze motiveren. 2.5 Is er wel voldoende geld? Verwacht ik uitgaven? Zullen er inkomsten zijn? Volstaan mijn inkomsten voor mijn uitgaven? Waar haal ik het nodige geld vandaan?

11 10 een ondernemingsplan (inclusief een marketingplan en een financieel plan) voor een onderneming naar keuze opstellen. 2.6 Ik vat samen! de zwakke en sterke punten uit een marketingplan en een financieel plan afleiden. de kansen en opportuniteiten uit een marketingplan en een financieel plan afleiden. 2.7 Is het wel een goed idee om een eigen zaak op te starten? Hoe maak ik een SWOT-analyse? Welke zijn mijn sterke en mijn zwakke punten? Waar liggen mijn kansen en waar dreigt er gevaar? 3 de begrippen management, beheer, beleid, marketing en human resources management inhoudelijk situeren. een aantal managementmethoden (zoals MBO, MBWA, teammanagement) op een eenvoudige wijze omschrijven en daarbij de kracht van het teammanagement vooropzetten. 3 Ik ben gestart! 3.1 Ben ik nu een bedrijfsleider? Wat betekent dit? Hoe leid ik een bedrijf? de instrumenten bij selectie bondig omschrijven op basis van een functiebeschrijving. de instrumenten bij werving bondig omschrijven. het belang van een degelijke introductie van nieuw personeel aantonen. op basis van de functiebeschrijving personeelsbegeleiding versus personeelsbeoordeling plaatsen. opzoeken en toelichten waarvoor men bij aanwerving van personeel beroep kan doen op een sociaal secretariaat. 3.2 Wat als ik personeel aanwerf? Hoe selecteer ik nieuwe personeelsleden? Hoe werf ik nieuwe personeelsleden aan? Hoe zorg ik er voor dat nieuwe personeelsleden in mijn onderneming functioneren? Hoe kan ik mijn personeel nog beter laten renderen? Kan ik hulp inroepen?

12 11 de kengetallen winstmarge en bedrijfscoëfficiënt aan de hand van een formularium berekenen, interpreteren en vergelijken met een andere onderneming uit de sector. het kengetal bedrijfskapitaal aan de hand van een formularium berekenen, interpreteren en vergelijken met een andere onderneming uit de sector. kengetallen voor liquiditeit aan de hand van een formularium berekenen, interpreteren en vergelijken met een andere onderneming uit de sector. de omloopsnelheid en omlooptijd (algemeen, van de voorraden, van de vorderingen, van de leveranciers) aan de hand van een formularium berekenen, interpreteren en vergelijken met een andere onderneming uit de sector. kengetallen voor solvabiliteit aan de hand van een formularium berekenen, interpreteren en vergelijken met een andere onderneming uit de sector. het kengetal voor zelffinanciering aan de hand van een formularium berekenen, interpreteren en vergelijken met een andere onderneming uit de sector. de cashflow aan de hand van een formularium berekenen, interpreteren en vergelijken met een andere onderneming uit de sector. kengetallen voor rendabiliteit aan de hand van een formularium berekenen, interpreteren en vergelijken met een andere onderneming uit de sector. de financieringswinst aan de hand van een formularium berekenen en hieruit het hefboomeffect afleiden, interpreteren en vergelijken met een andere onderneming uit de sector. 3.3 Brengen mijn inspanningen op? Is mijn bedrijfsactiviteit rendabel? Kan ik een financiële tegenslag aan? Kan ik mijn schulden op korte termijn terugbetalen? Rolt mijn geld wel? Heeft mijn onderneming een stevige financiële basis? Heb ik zelf wel geldmiddelen ingebracht? Hoeveel geld komt er jaarlijks binnen? Brengen mijn inspanningen wel op? Was het wel verstandig om te lenen?

13 12 aan de hand van een concreet voorbeeld een investeringsbeslissing op basis van verschillende methoden (terugverdientijd, gemiddeld rendement - ROI, netto contante waarde NPV ) motiveren. 3.4 Ik moet investeren! Hoe maak ik een correcte keuze? 4 een overzicht geven van enkele haalbare projecten en deze projecten toelichten. een brainstorm organiseren waaruit de definitieve keuze van een project volgt. 4 Ondernemen leer ik door het zelf te doen: project! 4.1 Keuze van het project Haalbare projecten Keuze van een project een marktonderzoek opstellen, organiseren en de bekomen resultaten interpreteren. een ondernemingsplan opstellen conform de leerplandoelstellingen van hoofdstuk 2 (inclusief bedenken van een naam, ontwerpen van een logo, toelichten van de missie, opstellen van een planning, opstellen van een organogram, opstellen van functiebeschrijvingen ). een prijsberekening uitvoeren en toelichten. een marketingmix uitwerken, toepassen en verantwoorden. een budget opstellen en opvolgen. de boekhouding bijhouden en een toelichting geven over de financiële prestaties van hun project (zie ook leerplan boekhouden). 4.2 Bedrijfseconomische activiteiten Marktonderzoek Het ondernemingsplan Prijsberekening Marketingmix Budgetbeheer Boekhouding

14 13 een logboek bijhouden. een vergadering organiseren, waarbij vergadertechnieken toegepast worden. een multimediapresentatie over het project samenstellen en demonstreren. het verloop van het project schriftelijk weergeven (door gebruik te maken van een tekstverwerker) en mondeling toelichten. hun prestaties evalueren en bijsturen (= zelfevaluatie). 4.3 Ondersteunende activiteiten Logboek Vergaderen Multimediapresentatie Rapport Evaluatie - zelfevaluatie

15 14 RECHT EN WETGEVING 1e jaar: 4 lestijden/week, 2e jaar: 0 lestijden/week Deel A: Burgerlijk recht 1 de noodzaak en het belang aantonen van rechtsregels. 1 Algemene begrippen van het recht en van de gerechtelijke inrichting 1.1 Nut van het recht de verschillende bronnen van het recht die ons in staat stellen kennis te nemen van het burgerlijk recht (wet, rechtspraak, rechtsleer, gewoonte) opsommen en beschrijven. 1.2 Bronnen van het recht de toenemende invloed van internationale verdragen op ons recht (voornamelijk in Europese context) aantonen. 1.3 Invloed van internationale verdrag aan de hand van een concreet voorbeeld het belang en de noodzaak van een efficiënt juridisch apparaat aantonen teneinde een rechtsstaat te waarborgen. de Belgische gerechtelijke organisatie (rechtbanken en hoven) schematisch voorstellen en de onderdelen bondig toelichten. de belangrijkste actoren van de gerechtelijke organisatie (o.a. openbaar ministerie, procureur, onderzoeksrechter, parket ) aanduiden en op basis van concrete situaties beknopt hun rol omschrijven. de Europese gerechtelijke organisatie bondig omschrijven. 1.4 Gerechtelijke inrichting Belang en noodzaak van een gerechtelijk apparaat Belgische gerechtelijke organisatie Schema gerechtelijke inrichting Actoren in het gerechtelijk apparaat De Europese gerechtelijke organisatie

16 15 2 de begrippen natuurlijke en rechtspersonen omschrijven en de natuurlijke en rechtspersonen van elkaar onderscheiden. het onderscheid tussen publiekrechtelijke en privaatrechtelijke personen aan de hand van voorbeelden illustreren. 2 Personenrecht 2.1 Natuurlijke en rechtspersonen Begrippen Publiekrechtelijke en privaatrechtelijke personen de te vervullen formaliteiten met betrekking tot het begin en het einde van een persoon opzoeken en toelichten. de Wet op de privacy opzoeken en de essentie ervan verwoorden. de begrippen naam, woonplaats en nationaliteit omschrijven en de procedures voor het aanvragen van wijzigingen opzoeken en toelichten. de begrippen bloedverwantschap en aanverwantschap omschrijven en het onderscheid met voorbeelden illustreren. de gevolgen van een erkenning omschrijven. de gevolgen van een adoptie omschrijven. het begrip onbekwaamheid omschrijven. de rechten en de plichten van de minderjarige omschrijven in zijn relatie met de meerderjarige inzake goederen, zijn persoon (hoede- en bewakingsrecht), de school en het strafrecht (jeugdrechtbank en correctionele rechtbank). andere vormen van onbekwaamheid omschrijven. 2.2 Uitdieping begrip natuurlijke persoon Begin en einde van de persoon: geboorte en dood Wet op de privacy Naam - woonplaats - nationaliteit: begrippen en procedures Bloedverwantschap en aanverwantschap Erkenning Adoptie Onbekwaamheid Begrip Minderjarigheid: rechten en plichten Andere onbekwamen

17 16 de begrippen huwelijk en contract van huwelijk omschrijven. de hoofdverplichtingen van het huwelijk opsommen en omschrijven. de vereisten voor het afsluiten van een huwelijk opsommen en omschrijven. de beletsels voor het afsluiten van een huwelijk opsommen en omschrijven. de formaliteiten voor het afsluiten van een huwelijk opzoeken en toelichten. de rechten en de plichten van ouders en kinderen t.o.v. elkaar omschrijven. de procedures voor een echtscheiding opzoeken en toelichten. de gevolgen van een echtscheiding t.a.v. goederen, kinderen en de personen zelf, omschrijven. andere samenlevingsvormen buiten het huwelijk opsommen en bondig omschrijven. de rol van de notaris m.b.t. het huwelijkscontract duiden. de huwelijksvermogenstelsels (Wettelijk stelsel. Scheiding van goederen. Uitbreiding van de gemeenschap) praktijkgericht bespreken. de te vervullen formaliteiten bij een wijziging van het huwelijksvermogenstelsels opzoeken en bondig toelichten Het huwelijk Begrippen Hoofdverplichtingen Vereisten Beletsels Formaliteiten Relatie ouders - kinderen: rechten en plichten Echtscheiding Procedures Gevolgen Andere samenlevingsvormen buiten het huwelijk Huwelijksvermogensrecht Rol van de notaris Huwelijksvermogenstelsels de praktijk Formaliteiten bij wijziging van huwelijksvermogenstelsels

18 17 de basisbegrippen van de familiale erfregeling omschrijven en toepassen. het erfrecht van de langstlevende echtgenoot in relatie tot de afstammelingen (inclusief vruchtgebruik) schetsen. de mogelijkheid van het al dan niet aanvaarden van een nalatenschap verduidelijken. de schenking onderscheiden van het testament (o.a. het voorbehouden erfdeel, de legaten en de fiscale aspecten) Erfrecht Basisbegrippen Erfrecht van de langstlevende echtgenoot in relatie tot de afstammelingen (Niet-) Aanvaarding van de erfenis Testament versus schenking 3 het juridisch begrip goed omschrijven. 3 Zakenrecht 3.1 Goederen de indeling tussen roerende goederen en onroerende goederen concretiseren en het belang van het onderscheid omschrijven. de indeling tussen lichamelijke goederen en onlichamelijke goederen concretiseren en het belang van het onderscheid omschrijven. 3.2 Indeling Roerende goederen en onroerende goederen Lichamelijke goederen en onlichamelijke goederen het begrip eigendomsrecht verklaren. wijzen van verkrijging (o.a. testament, erfopvolging, schenking, overdracht, bezit, overeenkomst, natrekking, verkrijgende verjaring) opsommen en met voorbeelden illustreren. de splitsing omschrijven. 3.3 Eigendomsrecht Begrip Wijzen van verkrijging Splitsing

19 18 de beperkingen op het eigendomsrecht (onteigening, erfdienstbaarheden en voorschriften) omschrijven en met voorbeelden illustreren. de begrippen vruchtgebruik en naakte eigendom omschrijven en het onderscheid illustreren Beperkingen Vruchtgebruik en naakte eigendom 4 het begrip verbintenis omschrijven en met concrete voorbeelden illustreren. 4 Verbintenissen 4.1 Begrip de bronnen van verbintenissen (wet, contract, oneigenlijk contract, onrechtmatige daad) opsommen, bondig omschrijven en met voorbeelden illustreren. 4.2 Bronnen de modaliteiten hoofdelijkheid en deelbaarheid verklaren aan de hand van een voorbeeld. 4.3 Modaliteiten: hoofdelijkheid en deelbaarheid de voornaamste gevolgen van verbintenissen uit contracten beknopt bespreken. de voornaamste gevolgen van verbintenissen uit onrechtmatige daden beknopt bespreken. 4.4 Voornaamste gevolgen van verbintenissen Gevolgen van verbintenissen uit contracten Gevolgen van verbintenissen uit onrechtmatige daden oorzaken van het tenietgaan van verbintenissen (o.a. betaling, verjaring ) summier omschrijven aan de hand van voorbeelden. 4.5 Tenietgaan van verbintenissen oorzaken

20 19 de schriftelijke bewijsmiddelen in het burgerlijk recht (authentieke akte, onderhandse akte, andere geschriften) opsommen, omschrijven en de waarde van deze bewijsmiddelen praktijkgericht bespreken. de niet-schriftelijke bewijsmiddelen in het burgerlijk recht (bekentenis, getuigen, vermoeden, eed) opsommen, omschrijven en de waarde van deze bewijsmiddelen praktijkgericht bespreken. 4.6 Bewijsmiddelen Schriftelijke bewijsmiddelen Niet-schriftelijke bewijsmiddelen 5 de grondbeginselen van contracten (wilsautonomie, consensualisme, contract als wet, goede trouw) concreet omschrijven. het begrip koopcontract omschrijven. de geldigheidsvereisten in een koopcontract (toestemming, bekwaamheid, voorwerp, oorzaak) concretiseren. de vormvereisten afleiden en het bewijs van het koopcontract omschrijven. de verplichtingen van de verkoper herkennen en toelichten. de verplichtingen van de koper herkennen en toelichten. 5 Courante contracten (Opmerking: de contracten worden bestudeerd aan de hand van concrete documenten) 5.1 Grondbeginselen 5.2 Analyse van een concreet contract: koopcontract Omschrijving Geldigheidsvereisten Vormvereisten en bewijs Verplichtingen van de verkoper Verplichtingen van de koper

21 20 het begrip huurcontract omschrijven. de geldigheidsvereisten in een huurcontract (toestemming, bekwaamheid, voorwerp, oorzaak) concretiseren. het onderscheid tussen de huur van diensten en de huur van goederen verduidelijken. de noodzaak van een registratie van het huurcontract aantonen. een plaatsbeschrijving als element van een huurcontract verantwoorden en concretiseren. het belang van een waarborg en de daarbij horende geblokkeerde rekening verduidelijken. het mechanisme van de huurindexering verduidelijken en toepassen. de duur en het einde van het huurcontract beoordelen op basis van de opgezochte reglementering ter zake. verplichtingen van de huurder en de verhuurder illustreren en evalueren. de woninghuurwet opzoeken en een aantal bijzonderheden van een huurcontract (zoals registratie, plaatsbeschrijving, waarborg en geblokkeerde rekening, huurindexering, duur en einde van het contract) toetsen aan deze woninghuurwet. 5.3 Analyse van een concreet contract: huurcontract Omschrijving Geldigheidsvereisten Onderscheid goederen en diensten Woninghuurwet Registratie Plaatsbeschrijving Waarborg en geblokkeerde rekening Huurindexering Duur en einde Verplichtingen van huurder en verhuurde Huurcontract en woninghuurwet

22 21 het begrip en de kenmerken van de lening omschrijven. het begrip bruiklening en de kenmerken van een bruiklening omschrijven. het begrip verbruiklening en de kenmerken van een verbruiklening omschrijven. de hypothecaire lening begripsmatig omschrijven en de voorwaarden en de gevolgen opzoeken en bespreken. 5.4 Analyse van een concreet contract: lening Begrippen en kenmerken Bruiklening Verbruiklening Hypothecaire lening begrip, voorwaarden en gevolgen de begrippen in een concreet verzekeringscontract en m.b.t. de partijen omschrijven. de verzekeringen in verzekering van schade en verzekering van personen indelen en illustreren met voorbeelden. het begrip franchise omschrijven en illustreren met een voorbeeld. het begrip evenredigheidsregel omschrijven en illustreren met een voorbeeld. de procedure voor het tot stand komen van een verzekeringscontract beschrijven. de geldigheidsvereisten in een verzekeringscontract herkennen en verduidelijken. verplichtingen en rechten van de partijen omschrijven. 5.5 Analyse van een concreet contract: verzekeringscontracten Begrippen Indeling van verzekeringen Verzekering van schade Franchise Evenredigheidsregel Totstandkoming van het verzekeringscontract Geldigheidsvereisten Verplichtingen en rechten van de partijen

23 22 de risicodekking binnen een brandverzekering omschrijven. de verzekerde waarde in een brandverzekering bepalen. aan de hand van een concrete polis algemene en de bijzondere voorwaarden van een brandverzekering beknopt verduidelijken. mogelijke dekkingen via de verzekering BA-motorrijtuigen toelichten. algemene en bijzondere voorwaarden van de verzekering BAmotorrijtuigen toelichten a.d.h.v. een modelpolis. de verzekeringsplicht bij een verzekering BA-motorrijtuigen duiden. bijkomende verzekeringen inzake motorrijtuigen opzoeken en toelichten. een aangifte van een ongeval concretiseren aan de hand van het aanrijdingformulier. mogelijke dekkingen via de verzekering BA-familie toelichten. mogelijke dekkingen via de verzekering BA-beroep toelichten. mogelijke dekkingen via de rechtsbijstandverzekering toelichten. het nut van een rechtsbijstandsverzekering omschrijven. mogelijke dekkingen via de levensverzekering toelichten. het nut van een levensverzekering omschrijven. de voordelen van een levensverzekering omschrijven Brandverzekering Risicodekking Bepaling van de verzekerde waarde Algemene en bijzondere voorwaarden BA motorrijtuigen Dekking Algemene en bijzondere voorwaarden Verzekeringsplicht Bijkomende verzekeringen Aangifte van ongeval BA familie BA beroep Rechtsbijstandverzekering Dekking Nut Levensverzekering Dekking Nut Voordelen

24 23 het bestaan van speciale organismen m.b.t. verzekeringen (beroepsvereniging, controledienst, gemeenschappelijk waarborgfonds) opzoeken en hun doel toelichten. 5.6 Speciale organismen m.b.t. verzekeringen de mogelijkheden waardoor een verzekeringscontract kan eindigen in een contract opzoeken en bondig toelichten. 5.7 Einde van het verzekeringscontract 6 zekerheden begripsmatig omschrijven. 6 Zekerheden 6.1 Begrip het onderscheid tussen persoonlijke en zakelijke zekerheden duiden. 6.2 Persoonlijke en zakelijke zekerheden de borgstelling omschrijven en aan de hand van een voorbeeld concretiseren. aantonen dat de borgstelling een eenzijdig contract is. de voorwaarden van de borgstelling verduidelijken. de gevolgen van de borgstelling tussen schuldeiser en borg verduidelijken. de gevolgen van de borgstelling tussen schuldenaar en borg verduidelijken. 6.3 Borgstelling Begrip Aard van het contract Voorwaarden Gevolgen van de borgstelling Tussen de schuldeiser en de borg Tussen de schuldenaar en de borg

25 24 het begrip pandgeving omschrijven en illustreren met voorbeelden. het bewijs van een pandgeving tussen de partijen en t.o.v. derden verduidelijken. de rechten van de pandhouder verduidelijken. 6.4 Pandgeving Begrip Bewijs Rechten van de pandhouder het begrip hypotheek omschrijven. de geldigheidsvereisten van de hypotheek opsommen en verduidelijken. de rechten van de schuldeiser (hypotheekverkrijger) opsommen en verduidelijken. de belangrijkheid van de openbaarheid (door inschrijving) van de hypotheek aantonen. de gevolgen van een hypotheekcontract voor de partijen en voor derden bespreken. 6.5 Hypotheek Begrip Geldigheidsvereisten Rechten van de schuldeiser Inschrijving van de hypotheek openbaarheid Gevolgen van het hypotheekcontract voor de partijen en derden het begrip voorrecht omschrijven. soorten voorrechten noemen. de rangorde van voorrechten verklaren. verschillen tussen een voorrecht en een hypotheek omschrijven. 6.6 Voorrecht Begrip Soorten Rangorde Verschillen tussen een hypotheek en een voorrecht

26 25 Deel B: Handelsrecht 1 het begrip kooplieden omschrijven. de wettelijk voorziene voorwaarden voor de kooplieden opsommen en verduidelijken (wie kan handel drijven). 1 Kooplieden en daden van koophandel 1.1 Kooplieden Begrip Voorwaarden de daden van koophandel opzoeken en verduidelijken. 1.2 Daden van koophandel 2 het verschil in bewijsvoering bij een handelaar en een niethandelaar weergeven. 2 Bewijs van handelsverbintenissen 2.1 Relatie met het burgerlijk recht verschil in bewijsvoering de schriftelijke bewijsmiddelen (akten, handelsdocumenten, boekhouding, briefwisseling) opsommen, omschrijven en evalueren. 2.2 Schriftelijke bewijsmiddelen de niet-schriftelijke bewijsmiddelen (getuigen, vermoeden, eed, bekentenis) opsommen, omschrijven en evalueren. 2.3 Niet-schriftelijke bewijsmiddelen 3 het begrip handelshuur omschrijven en het onderscheid met de woninghuur aantonen. 3 Handelscontracten 3.1 Begrip het begrip pacht omschrijven en de specifieke kenmerken verduidelijken. 3.2 Pacht

27 26 de betekenis van een handelspand omschrijven en het verband leggen met een gewoon pand. 3.3 Handelspand de betekenis van het vervoerscontract omschrijven en de relatie met het koopcontract duiden. 3.4 Vervoerscontract 4 het begrip uitstel van betaling omschrijven. 4 Uitstel van betaling, gerechtelijk akkoord, faillissement en bankbreuk 4.1 Uitstel van betaling de omstandigheden waarbinnen een gerechtelijk akkoord mogelijk is, verduidelijken. het verloop van de procedure voor het gerechtelijk akkoord schematisch voorstellen en van commentaar voorzien. 4.2 Gerechtelijk akkoord Omstandigheden Schematische voorstelling van de procedure het begrip faillissement omschrijven en preciseren dat faillissement een "bevoorrechte" behandeling is voor een handelaar die tegenslag heeft. aantonen dat de oorzaken van een faillissement van diverse aard zijn (tegenslag, wanbeheer, onbekwaamheid...). de gevolgen van het faillissement beschrijven voor de persoon van de schuldenaar. de gevolgen van het faillissement beschrijven voor het vermogen van de schuldenaar. 4.3 Faillissement Begrip en achtergrond Oorzaken Gevolgen van het faillissement Gevolgen voor de persoon van de schuldenaar Gevolgen voor het vermogen van de schuldenaar

28 27 de gevolgen van het faillissement beschrijven voor de schuldeiser. de werkzaamheden van de curator bij het beheer van het faillissement noemen en verduidelijken Gevolgen voor de schuldeisers Link met huwelijkscontract van schuldenaar Beheer van het faillissement omschrijven wat de betekenis is van een eenvoudige en bedrieglijke bankbreuk. de gevolgen van een eenvoudige en bedrieglijke bankbreuk verduidelijken. 4.4 Eenvoudige en bedrieglijke bankbreuk Betekenis Gevolgen een omschrijving geven van het begrip eerherstel en van de voorwaarden waaraan een gefailleerde moet voldoen om al zijn rechten terug te bekomen. 4.5 Eerherstel

29 28 Deel C: Sociale wetgeving 1 op federaal niveau de rol van de NAR schetsen. op federaal niveau de rol van de CRB schetsen. de betekenis, de inhoud, het ontstaan en de gevolgen van interprofessionele akkoorden en van CAO's beschrijven. de deelnemers aan het overleg op federaal niveau (werkgeversorganisaties, vakbonden en overheid) noemen en omschrijven. op gewestelijk vlak de rol van de SERV schetsen. op gewestelijk vlak de rol van het VESOC schetsen. de deelnemers aan het overleg op gewestelijk vlak (werkgeversorganisaties, vakbonden en overheid) noemen en omschrijven. 1 Collectieve arbeidsverhoudingen: overlegmodel chronologie rol 1.1 Federaal niveau Nationale Arbeidsraad Centrale Raad voor het Bedrijfsleven Interprofessionele akkoorden CAO Betekenis, inhoud, ontstaan en gevolgen Deelnemers 1.2 Gewestelijk niveau Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen Vlaams Economisch en Sociaal Overlegcomité Deelnemers op sectorniveau de rol van de paritaire comités schetsen en de betekenis, de inhoud, het ontstaan en de gevolgen van de CAO beschrijven. de deelnemers aan het overleg op sectorniveau noemen en omschrijven. 1.3 Sectorniveau Paritaire comités CAO Deelnemers

30 29 op ondernemingsniveau de rol van de ondernemingsraad en het Comité voor Preventie en Bescherming op het werk schetsen en de betekenis omschrijven. de deelnemers aan het overleg op ondernemingsniveau noemen en omschrijven. 1.4 Ondernemingsniveau Ondernemingsraad / Comité voor Preventie en Bescherming op het werk Deelnemers 2 de geleidelijke verdwijning van het onderscheid tussen arbeiders en bedienden becommentariëren. de contractuele elementen in de AO (toestemming, bekwaamheid, voorwerp, oorzaak) aan de hand van een concreet en realistisch document herkennen en toelichten. de overige elementen in een AO (doel, loon als tegenprestatie van arbeid, gezagsverhoudingen tussen de partijen) herkennen en toelichten. 2 Arbeidsovereenkomsten (AO) 2.1 Arbeidsovereenkomst voor arbeiders en bedienden Vervaging en verdwijning van het onderscheid Contractuele elementen in de AO Overige elementen van de AO de AO voor onbepaalde duur bondig begripsmatig omschrijven. de bepalingen in de AO voor onbepaalde duur (beding van proeftijd, concurrentiebeding, schorsing) aan de hand van een concreet en realistisch document analyseren en toelichten. de rechten van de werknemer (recht op verlof en recht op vergoeding) m.b.t. de schorsing van het contract (o.a. overmacht, jaarlijkse vakantie, moederschapsrust, vorming, kort verzuim, arbeidsongeschiktheid ) opzoeken en toepassen in concrete situaties met behulp van deze informatie (waar nodig het onderscheid maken tussen arbeiders en bedienden). 2.2 AO voor onbepaalde duur voor arbeiders en bedienden Begrip Bepalingen in de AO Schorsing van de AO

31 30 enkele wijzen waarop de AO voor onbeperkte duur kan eindigen (o.a. beëindiging in onderling akkoord, opzegging, ontslag om dringende redenen, sluiting van (een deel van) de onderneming, collectief ontslag) beschrijven. ingeval van opzegging van de AO voor onbeperkte duur, de nodige regelgeving opzoeken om aan de hand hiervan een concrete opzeggingstermijn te bepalen (waar nodig het onderscheid maken tussen arbeiders en bedienden). het belang en het beschermend aspect van de arbeidsovereenkomsten aantonen. enkele alternatieve systemen van tewerkstelling (zoals deeltijdse arbeid, uitzendarbeid, stage voor jongeren, tewerkstelling van studenten) opzoeken, daarover rapporteren en situeren in de toenemende personeelsflexibilisering Einde van de AO voor onbeperkte duur Opzegging van de AO Beschermend aspect van de AO 2.3 Alternatieve systemen van tewerkstelling enkele steunmaatregelen en tegemoetkomingen bij aanwerving van personeel opzoeken en toelichten. 2.4 Steunmaatregelen en tegemoetkomingen 3 het begrip arbeidsreglement omschrijven en de inhoud van een arbeidsreglement becommentariëren. 3 Reglementering van de arbeid 3.1 Het arbeidsreglement het begrip loon, het recht op loon, de hoogte van het loon, het overheidsingrijpen op dit loon (afvlakking van het indexeringsmechanisme en vrijwaring van het concurrentievermogen van het land) en de beschermende maatregelen (munt, wijze van betaling, frequentie en tijdstip van betaling van het loon, plaats van betaling, loonbeslag) omschrijven. 3.2 Wettelijke bescherming van de lonen

32 31 het begrip arbeidsduur omschrijven en, gekoppeld aan arbeidsduurgrenzen, overwerk en inhaalrust, verduidelijken. het begrip nachtarbeid omschrijven, de reglementering terzake opzoeken en erover rapporteren. het begrip zondagsrust omschrijven, de reglementering terzake opzoeken en erover rapporteren. het begrip wettelijke feestdagen omschrijven, de reglementering terzake opzoeken en erover rapporteren. het begrip jaarlijkse vakantie omschrijven, de reglementering terzake opzoeken en erover rapporteren. 3.3 Arbeidsduur 3.4 Nachtarbeid 3.5 Zondagsrust 3.6 Wettelijke feestdagen 3.7 Jaarlijkse vakantie het begrip vrouwen- en jeugdarbeid en moederschap omschrijven, de reglementering terzake opzoeken en erover rapporteren. 3.8 Vrouwen- en jeugdarbeid (inclusief moederschap) de gelijkheid man/vrouw situeren en evalueren in de huidige maatschappij. 3.9 Gelijkheid man/vrouw de toepassing van de wet op het welzijn, nl. gezondheid, veiligheid en hygiëne op het werk illustreren Het welzijnsbeleid

33 32 4 de algemene organisatie van de R.S.Z. schematisch weergeven. de functie van de RSZ kaderen in het maatschappelijk leven. de R.S.Z.-bijdragen door werkgever en werknemer opzoeken. opzoeken en verduidelijken hoe de RSZ gefinancierd wordt. 4 Sociale Zekerheid 4.1 De Rijksdienst voor Sociale Zekerheid Algemene organisatie Functie van de RSZ Financiering van de RSZ Bijdragen Inning Financiering het belang en het doel van elke sector van de RSZ omschrijven. de organisatie van de uitbetalingen, de instellingen en organismen van de sectoren van de RSZ omschrijven. 4.2 De sectoren van de RSZ Belang en doel van elke sector Organisatie van de uitbetalingen Instellingen of organismen 5 de belangrijkste sociale rechten en verplichtingen aangeven van de zelfstandige (in hoofdberoep). de belangrijkste sociale rechten en verplichtingen aangeven van de zelfstandige (in bijberoep). de belangrijkste sociale rechten en verplichtingen aangeven van de echtgeno(o)t(e)-help(st)er van een zelfstandige. het sociaal statuut van de zelfstandige schematisch vergelijken met dat van de werknemer en evalueren. 5 De zelfstandige 5.1 Sociaal statuut rechten en plichten Zelfstandige in hoofdberoep Zelfstandige in bijberoep Echteno(o)t(e) help(st)er Verschillen tussen werknemer en zelfstandige de functies van de sociale verzekeringskassen omschrijven. 5.2 Sociale verzekeringskassen

34 33 de dienstverlening van een sociaal secretariaat omschrijven. 5.3 Sociaal secretariaat 6 het doel van de wetgeving i.v.m. de werkloosheid omschrijven. 6 De werkloosheidsvergoeding 6.1 Doel van de wetgeving de algemene organisatie van de sector beknopt omschrijven. 6.2 Algemene organisatie toelaatbaarheidsvoorwaarden en de toekenningsvoorwaarden voor een werkloosheidsvergoeding opsommen en omschrijven. 6.3 Toelaatbaarheidsvoorwaarden en toekenningsvoorwaarden werkloosheidsuitkeringen en de speciale regeling voor jongeren opzoeken en toelichten. de uitbetalingsorganismen van de werkloosheidsvergoedingen noemen en omschrijven. 6.4 Werkloosheidsuitkeringen speciale voorwaarden voor jongeren 6.5 Uitbetalingsinstellingen vakbonden Hulpkas voor Werkloosheidsuitkeringen het doel van de wetgeving i.v.m. het bestaansminimum omschrijven. de toekenningsvoorwaarden voor een bestaansminimum opzoeken en toelichten. de procedure voor het bekomen van het bestaansminimum opzoeken en erover rapporteren. het bedrag van het bestaansminimum en de uitbetalingswijze opzoeken en erover rapporteren. 7 De wet op het bestaansminimum 7.1 Doel van de wetgeving 7.2 Toekenningsvoorwaarden 7.3 Procedure 7.4 Bedrag en uitbetaling

35 34 Deel D: Fiscale wetgeving 1 de noodzaak van belastingen aantonen. 1 Belastingen 1.1 Noodzakelijkheid het onderscheid tussen directe en indirecte belastingen omschrijven en illustreren. 1.2 Directe - indirecte belastingen het onderscheid tussen progressieve, degressieve en evenredige belastingen omschrijven. 1.3 Progressieve - degressieve - evenredige belastingen 2 de basisprincipes van de personenbelasting (progressief klimmend aanslagtarief totaal netto-inkomen huwelijk belastingvrije sommen personen ten laste - huwelijksquotiënt) omschrijven. de belastingplichtigen aanduiden. 2 Personenbelasting 2.1 Algemene kenmerken Basisprincipes Belastingplichtigen de aanslag van de bedrijfsinkomsten schetsen, de bedrijfsvoorheffing vaststellen met behulp van de nodige tabellen en de betaling van de bedrijfsvoorheffing schetsen. 2.2 Bondige studie van de diverse inkomstencategorieën en voorheffingen: aanslag - berekening betaling (Uit te werken op basis van één of meer concrete gevallenstudies) Bedrijfsinkomsten Bedrijfsvoorheffing

36 35 de aanslag van de roerende inkomsten schetsen, de roerende voorheffing vaststellen en de betaling van de roerende voorheffing schetsen Roerende inkomsten - Roerende voorheffing de aanslag van de onroerende inkomsten schetsen, de onroerende voorheffing vaststellen en de betaling van de onroerende voorheffing schetsen Onroerende inkomsten - Onroerende voorheffing het principe van de globalisatie omschrijven. 2.3 Globalisatie forfaitaire bedrijfskosten omschrijven en berekenen. 2.4 Forfaitaire bedrijfskosten werkelijke bedrijfskosten verantwoorden, berekenen en de keuze motiveren. 2.5 Werkelijke bedrijfskosten mogelijke vormen van belastingaftrek opzoeken, toelichten en toepassen. 2.6 Belastingaftrek mogelijke vormen van belastingvermindering opzoeken, toelichten en toepassen. 2.7 Belastingverminderingen op basis van een aanslag de berekeningen analyseren en toelichten met betrekking tot geglobaliseerd inkomen en belastbaar inkomen. 2.8 Belastbaar inkomen, geglobaliseerd inkomen en belastingsaanslag: de berekeningen het systeem van de verrekening van de voorheffingen omschrijven. een belastingaangifte van een loon- of weddetrekkende (eenvoudig) invullen. 2.9 Verrekening van de voorheffingen 2.10 Invullen belastingsaangifte van een loon- en/of weddetrekkende

37 36 met behulp van software de verschuldigde belastingen berekenen Berekenen van de verschuldigde belasting met behulp van software simulaties maken op basis van wijzigingen in de aangifte en deze evalueren Simulaties 3 een schematische vergelijking maken tussen het fiscaal statuut van de zelfstandige en dat van de loon- en weddetrekkende. de essentiële fiscale plichten en rechten van een zelfstandige in hoofdberoep opzoeken en toelichten. de essentiële fiscale plichten en rechten van een zelfstandige in bijberoep opzoeken en toelichten. het principe van de voorafbetalingen omschrijven. een eenvoudige (ingevulde) belastingaangifte toelichten. de diensten van een fiscaal raadgever omschrijven en illustreren. 3 Fiscaal statuut van de zelfstandige 3.1 Situering Schematische vergelijking Zelfstandige in hoofdberoep Zelfstandige in bijberoep 3.2 Voorafbetalingen 3.3 Belastingaangifte 3.4 De fiscaal raadgever 4 het begrip vennootschapsbelasting omschrijven. 4 Vennootschapsbelasting 4.1 Begrip omschrijven wie belastingplichtig is. 4.2 Belastingplichtige de grondslag van de vennootschapsbelasting weergeven. 4.3 Grondslag

38 37 de tarievenstructuur in de vennootschapsbelasting opzoeken en toepassen. 4.4 Tarievenstructuur een berekening van de vennootschapsbelasting analyseren. 4.5 Analyse van een berekening van de verschuldigde belasting 5 formuleren wie BTW-plichtig is. 5 De BTW 5.1 BTW-plichtigen de belangrijkste bepalingen in verband met de aftrekregeling van BTW opzoeken en toelichten. 5.2 Aftrekregeling de administratieve verplichtingen in verband met BTW (facturatie, aangifte, voorschotten en betaling, listing, boekhouding) van een kleine onderneming opzoeken en toelichten. 5.3 Administratieve verplichtingen de belastbare handelingen herkennen en illustreren met voorbeelden. 5.4 Belastbare handelingen de BTW-aangiften bespreken (eenvoudige kwartaal en/of maandaangifte) (zie ook boekhouden) de inhoud van verschillende BTW-stelsels en de gevolgen ervan omschrijven. forfaitaire stelsels omschrijven. 5.5 Aangifte Kwartaalaangifte - maandelijkse aangifte BTW-stelsels - inhoud gevolgen Forfaitair stelsel

39 38 6 omschrijven in welke situaties registratierechten van toepassing zijn. 6 Registratierechten 6.1 Toepassingsgebied het belang van de registratie omschrijven. 6.2 Belang 7 de belastbare grondslag omschrijven. 7 Successierechten 7.1 Belastbare grondslag de successierechten berekenen voor een erfenis van verwanten in rechte lijn en in zijlijn met behulp van de nodige tabellen (eenvoudige situaties). de successierechten berekenen voor een erfenis van samenwonenden met behulp van de nodige tabellen (eenvoudige situaties). de successierechten berekenen voor een erfenis van andere personen met behulp van de nodige tabellen (eenvoudige situaties). 7.2 Berekening van de successierechten Erfenis van verwanten in rechte lijn en in zijlijn Erfenis van samenwonenden Erfenis van andere personen