Trefdag. 22 november Recente ontwikkelingen in restorative justice in België

Transcriptie

1 Trefdag 22 november 2012 Recente ontwikkelingen in restorative justice in België

2 PRAKTISCH Ook dit jaar organiseert Suggnomè in samenwerking met de redactie van de nieuwsbrief een trefdag waarop we op een laagdrempelige, informele en interactieve manier met zoveel mogelijk geïnteresseerden van gedachten willen wisselen rond thema s die verwant zijn met herstelrecht en bemiddeling. Ben je hulpverlener, bemiddelaar, advocaat of magistraat werk je in een gevangenis, of jeugdinstelling, of ben je student...iedereen die geïnteresseerd is, is welkom. Het thema van de trefdag is dit jaar: Recente ontwikkelingen in Restorative Justice in België. We mikken zoals de voorgaande jaren op een publiek van een 100-tal geïnteresseerden. We verzamelden een tiental sprekers die hun licht laten schijnen over recente ontwikkelingen op het herstelrechtelijk terrein in België. We hopen dat jullie gemotiveerd zijn om met hen in gesprek te gaan over de thema s die zij aanreiken. Meer info over het programma vind je hieronder. Bedoeling is dat iedere deelnemer tijdens deze dag aan 3 workshops kan deelnemen. CONCREET HOE INSCHRIJVEN De dag is opgedeeld in twee delen. In de voormiddag kan u naast de plenaire inleiding één workshop volgen, waarvoor u een keuze uit vier workshops dient te maken. In de namiddag staan er twee workshopsessies op het programma, waarvoor u kan kiezen uit een achttal workshops. We proberen zoveel als mogelijk rekening te houden met de door u opgegeven voorkeuren. U stuurt voor 20 oktober 2012 een mailtje naar cindy.stas@suggnome.be, waarin u volgende gegevens vermeld: 1. Naam + voornaam 2. Organisatie 3. adres 4. Voorkeur workshop voormiddag: (u geeft een top drie (titel van de workshops) te kiezen uit workshops Voorkeur workshops namiddag: (u geeft een top vier (titel van de workshops) te kiezen uit workshops 2-9 BETALING Na uw inschrijving ontvangt u een bevestigingsmail met de betalingsgegevens. De trefdag kost 10 euro per deelnemer en hierin is drank en een broodje voorzien. Annulatie van de inschrijving is slechts mogelijk tot uiterlijk 2 weken voor de trefdag. WAAR FOD Justitie: Bordet A - Waterloolaan 115, 1000 Brussel Wegbeschrijving: Met de metro, lijn 2 (DELACROIX-SIMONIS), station Munthof. Het gebouw ligt op een tiental meter van het metrostation, langs het afhellend voetpad. Met de trein, station Brussel-Zuid : 10 minuten lopen In het zuidstation: uitgang Fronsnylaan nemen Engelandstraat volledig tot boven oplopen Aan de rode lichten, overstreken naar fonteintje in het parkje. Links lopen door park tot aan de Hallepoort ( Net gerestaureerde Middeleeuwse poort) Links voorbij de Hallepoort lopen, oversteken naar de bebouwde kant (Waterloolaan) Voorbij het ziekenhuis, beklim je de trappen van het hoofdgebouw van de FOD Justitie: Bordet A, Waterloolaan 115.

3 Plenary Herstelrecht voor consumenten in of naast een proportioneel strafrecht? Hans Claus - Gevangenisdirecteur te Oudenaarde Het onderwerp van de inleiding is maatschappelijke verandering. In dit verband focust de spreker op de introductie van de herstelgedachte in het Belgisch strafrecht. Hij brengt die introductie en het wedervaren van de herstelbeweging in verband met de grote evoluties binnen onze maatschappelijke ordening, trekt conclusies en doet enkele voorstellen. Workshop 1 Workshop: onderzoek Bemiddeling in Strafzaken Dieter Burssens Onderzoeker aan het NICC. Bemiddeling in strafzaken vormt sinds zijn invoering in 1994 voorwerp van debat. Men is het vaak niet eens over de doelstellingen, noch over de manier waarop het in de praktijk moet worden gebracht. Een onderzoek binnen het NICC brengt de praktijk van bemiddeling in strafzaken in beeld door een analyse op de gegevens die door justitieassistenten worden geregistreerd in SIPAR, de databank van de justitiehuizen. Deelnemers aan de workshop krijgen een korte voorstelling van de bevindingen uit het onderzoek. Daarna worden zij uitgenodigd tot discussie over de mogelijkheden en grenzen van bemiddeling in strafzaken. Enkele cijfers, aangevuld met stellingen of vragen dienen als aanzet tot reflectie. Workshop 2 Workshop: Methodiek tandembemiddeling Ingrid Marit en Hilde Vanlommel - slachtoffer-daderbemiddelaars arrondissement Antwerpen (Suggnomè vzw) De methodiek van tandembemiddeling kwam tot bij ons via onze collega s uit Oostenrijk. Het is een sterk gestructureerde manier om mensen in conflict met elkaar een rechtstreeks gesprek te laten aangaan. In deze workshop geven we kort wat achtergrond over de methodiek, we vertellen onze eigen ervaringen in een casus van intrafamiliaal geweld en we laten jullie proeven van de methodiek. Workshop 3 Workshop: het Alternative project Inge Vanfraechem Onderzoeker aan LINC (KULeuven). In deze workshop wordt een Europees onderzoeksproject voorgesteld over de toepassing van bemiddeling en herstelrecht aangaande conflicten in interculturele settings. Het omvat de volgende punten: (Europese) context van het onderzoek; Voorstelling van de verschillende partners en plaatsen waar het onderzoek zal worden uitgevoerd; Voor- en nadelen van actie-onderzoek; Interculturele conflicten; Toepasbaarheid van bemiddeling in interculturele settings. Deze workshop is interactief en wil samen met de deelnemers nagaan wat de uitdagingen zijn van het implementeren van herstelrecht in interculturele conflicten. Workshop 4 Workshop: Een herstelgerichte benadering in de Jeugdzorg Riet Ysebaert Coördinator van de HCA-dienst Brussel (vzw Alba) Het Bemiddelingsburo Brussel (vzw ALBA) organiseert een kwaliteitsvol en toegankelijk aanbod van herstelbemiddeling en herstelgericht groepsoverleg (HERGO). Deze bemiddelingen vertrekken vanuit een gerechtelijk mandaat en worden via een HCA (herstelgerichte en constructieve afhandeling)-erkenning gesubsidieerd. Ook buiten dit HCA-kader kunnen herstelgerichte praktijken zeer zinvol ingezet worden. In voorzieningen uit de Bijzondere Jeugdzorg zijn de relaties tussen jongeren en tussen jongeren en hun begeleiders vaak zeer complex en

4 kwetsbaar. Conflicten (al dan niet strafbare feiten) zijn hier dan ook onvermijdelijk. Vanuit een nood aan herstelgerichte antwoorden op deze conflicten, is ons proefproject bemiddelen in residentiële voorzieningen ontstaan. In deze presentatie willen we een kritische terugblik geven op het eerste jaar van dit project. We schetsen de meerwaarde maar willen ook de knelpunten van het bemiddelen in een buiten-gerechtelijke, pedagogische context belichten. Workshop 5 Workshop: Peacemaking circles Davy Dhondt en Ivo Aertsen - Davy werkt deeltijds als onderzoeker aan LINC (KULeuven) en deeltijds als slachtoffer-daderbemiddelaar bij Suggnomè vzw. Ivo is professor aan LINC (KULeuven) Wanneer een misdrijf plaats vindt, is de focus van het strafrechtelijk systeem gericht op de dader en het slachtoffer. Parallel aan het strafrechtelijk systeem krijgen deze twee partijen bovendien de mogelijkheid om samen op zoek te gaan naar een oplossing via de slachtofferdaderbemiddeling. De directe omgeving van slachtoffer en dader, die ook gevolgen n.a.v. de gepleegde feiten ondervindt, wordt hierbij soms over het hoofd gezien. Ook de impact van een misdrijf op de ruimere gemeenschap en hun rol in de nasleep van de feiten (opvang slachtoffers, re-integratie daders) wordt soms vergeten. Peacemaking circles tracht deze personen ook een stem te geven door zowel slachtoffer, dader, hun beider omgeving, leden uit de ruimere gemeenschap en eventueel de gerechtelijke actoren actief te betrekken. Door gebruik te maken van een bepaalde gespreksmethode wordt een veilige sfeer gecreëerd, waarbij iedereen als mens kan deelnemen om oprecht op zoek te gaan naar een oplossing die voor iedereen aanvaardbaar is. In de workshop willen we even stilstaan bij deze methodiek, om daarna in discussie te gaan over een aantal belangrijke vragen hierbij, o.a.: Hoe kan je de ruimere gemeenschap betrekken? Is dit steeds wenselijk? En wat met de gemeenschap die niet aanwezig is? Wat is de verhouding tussen een peacemaking circle en de gerechtelijke instanties/het verdere gerechtelijke verloop? Workshop 6 Workshop: Eigen Kracht Conferentie Mirjam Beyers - Trainer-supervisor voor EKC vzw Een eigen kracht conferentie (EKC) wordt ingezet bij probleemsituaties of moeilijkheden waarbij belangrijke beslissingen moeten worden genomen of afspraken moeten worden gemaakt. De benadering vertrekt van de kracht van gezinnen en hun omgeving. Het gaat om krachten bundelen en de kring groter maken om zo de draagkracht te vergroten. Alle belangrijke personen rond iemand worden samengebracht om een plan van aanpak uit te werken: familie, vrienden, buren, kennissen... In zo'n plan staat wat het netwerk zelf zal doen; de eigen krachten die ze kan en wil inzetten. Indien nodig of wenselijk geeft het netwerk aan waarvoor ze een beroep wil doen op aanvullende professionele hulp. EKC is meer dan een bepaald model of methodiek. Het is een manier om fundamentele burgerrechten te garanderen: het recht om zelf regie te behouden over je eigen leven, het recht van familie om betrokken te worden. EKC past in de bredere beweging van verzorgingsstaat naar participatie en actief burgerschap. Workshop 7 Workshop: Gemeenschapsontwikkeling in herstelrechtelijke praktijken Erik Claes Docent aan de HUB. In deze workshop wordt getracht op een alternatieve manier te kijken naar de plaats van gemeenschap, of samenleving in een herstelrechtelijk antwoord op criminaliteit. Met deze alternatieve lens wordt het locaal vrijwilligersproject belicht. De workshop wisselt theorievorming af met uitwisseling van voorbeelden van gemeenschapsontwikkeling in en rond herstelrechtelijke praktijken. Workshop 8 Workshop: Within-without-walls Hilde Van Geel en Jan De Cock Within without walls vzw Jan De Cock: vrijwilliger van het pastorale team in de gevangenis van Antwerpen, initiatiefnemer van projecten om het lot van gevangenen wereldwijd te verbeteren, auteur van o.a. Hotel Prison en De Kelders van Congo, voorzitter van Within-Without-Walls.

5 Hilde Van Geel: zus van slachtoffer levensdelict, geeft aan daders en gewone burgers getuigenissen over verwerkings- en transformatieproces, medeoprichter en bestuurslid van Within-Without-Walls. Jan De Cock en Hilde Van Geel brengen samen het verhaal over de uitgelezen kans die hun ontmoeting in zich droeg om de kloof tussen daders en slachtoffers overbrugbaar te maken. Door hun keuze - kijken naar de schijnbare tegenpool, de dialoog aangaan en empathie opbrengen voor elkaar - verbreedde hun visie op herstel voor slachtoffers en daders. Ze vertellen over projecten waarbij ze de maatschappij uitnodigen om een breder draagvlak te creëren waar zorg en aandacht voor beide groepen een evidentie zijn. Workshop 9 Workshop: Herstelgericht werken in scholen Liesbeth Eggen, herstelbemiddelaar te Leuven (Alba vzw) en Heidi Defever (vzw Arktos) Op school gebeuren bijna dagelijks incidenten die zorgen voor spanningen: jongeren die vechten op school, pesterijen, een leerling die in een woedende bui een glazen deur stuk stampt, er wordt een gsm gestolen door een medeleerling, Bij al deze incidenten worden heel wat mensen direct en indirect betrokken op het conflict. De jongeren en hun ouders, klasgenoten, leerkrachten en zelfs directie spelen een belangrijke rol in het aanpakken van dit soort situaties. Hergo (Herstelgericht groepsoverleg) kan hierop een antwoord bieden. Hoe verloopt zo n bijeenkomst? Hoe wordt het ervaren door de deelnemers? Wat kan het resultaat van zo n overleg zijn? Wij proberen het graag samen met jullie uit! UURSCHEMA uur Onthaal en aanmelding (FOD Justitie, Waterloolaan 115 te Brussel) uur Plenaire inleiding in de Aula door Hans Claus uur Pauze uur Eerste workshopsessie uur Broodjesmaaltijd in het Justitiepaleis (Poelaertplein te Brussel) uur Tweede workshopsessie uur Pauze uur Derde workshopsessie