Visie LNV op toekomst agro food sector: AKK in 2003 INHOUD T HEMA: DE TOEKOMST. Nr. 1 januari 2003

Transcriptie

1 INHOUD Nr. 1 januari 2003 Visie Van der Ploeg: 100% Nederlands keurmerk 2 AKK: Actie! 3 Ketenproject in beeld: Feed to Food 4 Rondvraag 5 Ideeënbox: Dynamische ketenscenario s 5 Twee biologische werelden 6 KENNIS T HEMA: DE TOEKOMST in UITVOERING Visie LNV op toekomst agro food sector: Concurrerend en innoverend vermogen bepaalt het succes De toekomst van de Nederlandse agro food sector? In de visie van drs. Roel Bol, directeur van de directie Industrie en Handel van het ministerie van LNV, gaat het om drie kernwoorden: concurrentiekracht, duurzaamheid en innovatie. Stichting Agro Keten Kennis (AKK) is een onafhankelijke organisatie die innovatie en duurzaamheid in de agro food keten stimuleert door partijen samen te brengen. Co-innovatie en het delen van kennis staan hierbij centraal. COLUMN AKK in 2003 Door Jos Ramekers, voorzitter Productschappen voor Vee, Vlees en Eieren en bestuurslid van AKK 'De rol van AKK wordt sterk bepaald door de ontwikkelingen in de diverse sectoren, netwerken en ketens waarin de stichting werkzaam is. Met name in de veehouderij is steeds meer behoefte aan vernieuwing. Mede omdat de ketens geconfronteerd worden met krimpende omvang en grote concurrentie vanuit andere landen. Om zich daar tegen te verweren, positioneren veel producenten zich onderscheidend op de markt. Bijvoorbeeld met ander voer en andere huisvesting, maar ook met meer aandacht voor dierwelzijn en smaak. Lovenswaardige initiatieven, die echter soms aanlopen tegen een gebrek aan kennis van de markt en van de marketing om de producten goed neer te zetten. AKK kan inspelen op deze kennisbehoefte. Het accent in de AKK co-innovatieprogramma's moet het komend jaar dan ook zwaarder liggen op markt- en marketingkennis. Andere thema's die afgelopen jaren al aangestipt zijn, maar in 2003 nog belangrijker worden, zijn voedselveiligheid en ketengarantiesystemen. Deze dienen als basis voor een goede marketing. Ook duurzaamheid behoeft nadere uitwerking: hoe kun je maatschappelijk verantwoord ondernemen? De drie hoofdingrediënten voor succesvolle AKK-projecten blijven in ieder geval: samenwerking, kennis delen en bewustwording.' Roel Bol: Innovatie is sleutel tot duurzame agribusiness Door globalisering worden agro food ketens en netwerken steeds internationaler. Goede positionering in die internationale markt is belangrijk. Zorg als onderneming dat je een sterk concurrerend en innoverend vermogen hebt. Er ontwikkelen zich voortdurend nieuwe markten. In de VS wordt inmiddels 40% van de voedingsmiddelen out of home geconsumeerd, zoals in bedrijfsrestaurants. Die out of home -markt zal ook in Nederland groeien; een kans voor de Nederlandse agribusiness om daar een positie te veroveren. Verder is ketensamenwerking cruciaal voor innovaties. We hebben goede ervaringen met de schakelfunctie van AKK tussen marktpartijen en kennisinstellingen. De kunst is wel om de kennis die de co-innovatieprojecten opleveren, te verbreden en voor het voetlicht te brengen. Wat leveren ze aan leerpunten op voor andere ketens, netwerken en sectoren? Concurrentiekracht Op kostprijsstrategie alleen redden agro food bedrijven het niet meer. De kip komt goedkoper uit Brazilië of Thailand. Meerwaarde voor je product krijg je door een combinatie van kwaliteit en betrouwbaarheid. En slimme logistieke concepten. Zo zoekt de sierteeltsector naar mogelijkheden om haar leveringen naar Duitsland terug te brengen van 28 naar 8 uur. In het verleden dacht de agro food sector te aanbodgericht. Zowel grote als kleine ondernemingen moeten betere strategieën ontwikkelen. Welke markt ga je bedienen, wat is daar voor nodig, wie zijn je partners? De kleinere spelers doen er goed aan het bewerken van bepaalde markten gezamenlijk op te pakken. Het ministerie van LNV wil met name het midden- en kleinbedrijf stimuleren in strategisch denken. In de tuinbouwsector hebben we bijvoorbeeld in gang gezet dat de sector als cluster zijn visie op de toekomst ontwikkelt. vervolg pagina 2

2 vervolg pagina 1 Duurzaamheid Als maatschappij eisen we meer en meer dat er duurzaam geproduceerd wordt. Duurzaamheid is geen statisch begrip maar een proces waarin je steeds een stapje verder komt, onder andere op het gebied van milieubelasting en een goede leefomgeving. Ook qua transparantie boeken we vooruitgang. Steeds meer grote bedrijven leggen bijvoorbeeld verantwoording af in een maatschappelijk jaarverslag. Het bevorderen van duurzaamheid door de keten heen is vrij nieuw en complex, het AKK Co-innovatieprogramma Duurzame Agro Food Ketens is bedoeld om hier een forse impuls aan te geven. Bij innovaties op ketenniveau blijkt regelgeving vaak een bottleneck, mede omdat zij gericht is op het niveau van het bedrijf. Ook is in meer algemene zin regelgeving vaak een remmende factor bij innovaties. Wij zijn daar in het verleden iets te enthousiast in geweest. 'MEERWAARDE DOOR KWALITEIT EN BETROUWBAARHEID' Innovatie Innovatie is een van de sleutels om een duurzame agribusiness in Nederland concurrerend te houden. Het probleem is dat je met lange ketens te maken hebt. Er zijn altijd meerdere spelers nodig en je moet een zeker marktvolume hebben om innovaties te kunnen doorvoeren. De overheid kan de ketens een zetje geven door projecten mee op te zetten, partijen bij elkaar te brengen en financieel te ondersteunen. Maar het bedrijfsleven moet het uiteindelijk zelf voor elkaar krijgen. Agrologistiek Innovatie, duurzaamheid en concurrentievermogen komen samen in de Visie Agrologistiek die LNV met Verkeer en Waterstaat heeft ontwikkeld. AKK richt zich ook hier op in haar duurzaamheidsprogramma met het thema transportbesparing. De basisingrediënten van Agrologistiek zijn clusteren, verbinden en regisseren. Bij clustering ligt het accent op de realisatie van (nieuwe) agribusinessparken. Bij verbinden gaat het om nieuwe innovatieve logistieke concepten. Bij regisseren ligt de nadruk op de uitbouw van de regiefunctie van agrostromen, bijvoorbeeld een initiatief als de virtuele veemarkt. Bedrijven die projectvoorstellen indienen, geven ook hier weer aan dat het grootste obstakel enerzijds de lastige regelgeving is van gemeentes, provincies of de landelijke overheid, en anderzijds de wijze waarop men samen moet gaan werken en de transparantie die daarvoor is vereist. Daarom hebben we het Platform Agrologistiek opgericht. Daarin zitten vier ministeries - LNV, EZ, VROM en V&W -, intermediairs als Transport & Logistiek Nederland en een aantal grotere agro bedrijven. Het doel: knelpunten boven tafel krijgen, ook op het gebied van regelgeving, en het creëren van oplossingen. To the point Sterke positionering nodig in globaliserende agro markt Belangrijkste punten: concurrentiekracht, duurzaamheid en innovatie Verbreding van kennis uit co-innovatieprojecten nodig Platform Agrologistiek om logistieke en juridische belemmeringen aan te pakken Toekomstvisie J.D. van der Ploeg op Nederlandse agro food sector: 100% Nederlands keurmerk Jan Douwe van der Ploeg is hoogleraar rurale sociologie aan de Wageningen Universiteit. Onder zijn redactie verscheen het boek Kleurrijk Platteland, dat de actuele ontwikkelingen in de Nederlandse landbouw beschrijft. De belangrijkste opdracht de komende jaren noemt Van der Ploeg: een sterk keurmerk ontwikkelen voor alle Nederlandse agro food producten. 2 Volgens Van der Ploeg bestaat het vernieuwingsproces in de Nederlandse agro food sector uit drie hoofdkenmerken: verdieping, verbreding en herfundering. Verdieping betekent een uitbouw van de gangbare productie, bijvoorbeeld richting biologische of streekproducten. Verbreding is de uitbouw in een nieuwe, niet-agrarische richting, zoals natuuren landschapsbeheer en energieproductie. Herfundering bestaat uit zuinig boeren (zo laag mogelijke kosten) en pluriactiviteit, dat wil zeggen inkomsten buiten het bedrijf om verdienen. Purely Dutch Naast deze vernieuwing noemt Van der Ploeg drie belangrijke speerpunten waarop de agro food sector zich de komende jaren moet richten. Ten eerste moeten de grote producenten hun logistiek vermogen meer koppelen aan het innovatieve vermogen van de kleinere ondernemingen. Ten tweede zou de sector nieuwe onderzoeken moeten initiëren, gerelateerd aan wat de samenleving tegenwoordig onder kwaliteit verstaat. Bij nieuwe kwaliteitsnormen gaat het niet alleen om een voedzaam product, ook een geprononceerde smaak is van belang. Derde en allerbelangrijkste punt vindt Van der Ploeg het creëren van een Nederlands keurmerk als verbindende schakel tussen alle Nederlandse agro food producten. Er is een vertrouwenscrisis tussen producenten en consumenten. Bovendien heb je te maken met een snelle globalisering van de voedselmarkt. Om je daarin staande te houden, heb je een keurmerk nodig dat consumenten associëren met de

3 AKK: ACTIE! 3 Projectleidersbijeenkomst Op 30 oktober 2002 vond de AKK-projectleidersbijeenkomst plaats. Gastheer was veilingbedrijf Fruitmasters in Geldermalsen. Centraal tijdens de middag stond de vraag: hoe implementeer je projectresultaten in de praktijk? De volgende AKK-projectleidersbijeenkomst is 21 mei De vraag die dan aan de orde komt, is: hoe kun je als projectleider de kloof slechten tussen verschillende deelnemers in een project? Jaarplan AKK Het AKK-jaarplan 2003 is tijdens de bestuursvergadering van 17 december 2002 vastgesteld. Belangrijke doelstelling voor 2003 is dat de kennis en resultaten die de AKK-projecten opleveren, stevig verankerd worden in de dagelijkse praktijk van bedrijven, overheid, maatschappelijke organisaties en kennisinstellingen. Kijk voor meer informatie over het jaarplan op Vertrek Marco Vernooij Per 1 januari 2003 heeft Stichting AKK afscheid genomen van collega Marco Vernooij. Hij heeft zich met name bezig gehouden met het Co-innovatieprogramma Toegevoegde Waarde Varkensvleesketens en de communicatie/p.r. van Stichting AKK. Marco is voor onbepaalde tijd naar het Zuid-Amerikaanse Ecuador vertrokken om daar zijn horizon te verbreden. Marco, veel geluk en succes! grootst mogelijke zorg en kwaliteit, en volledige traceerbaarheid. Noem zo n keurmerk Purely Dutch. Onder die overkappende paraplu kun je allerlei meer specifieke keurmerken hanteren, zoals voor biologische producten. Van der Ploeg denkt dat het Nederlandse bedrijfsleven zelf dit Purely Dutch keurmerk kan opzetten, met een controlerende rol van de voedselautoriteiten. Ik denk dat het absoluut nodig is, anders houd ik mijn hart vast voor de toekomst van de Nederlandse landbouw. Lees de uitgebreide versie van dit interview op onze website: Kleurrijk Platteland, uitgever Koninklijke Van Gorcum BV, ISBN Monitoring 2002 AKK heeft aan de projectdeelnemers binnen de drie AKK co-innovatieprogramma s een enquêteformulier gestuurd voor een monitoring van de programma s. In de enquête wordt onder meer gevraagd naar ervaringen met en het rendement van ketensamenwerking. De enquêtes zijn bedoeld als monitoring om de voortgang van de programma s te bewaken en zonodig bij te sturen. Een extern, onafhankelijk bureau, Wissenraet en Van Spaendonck, gaat de enquêtes verzamelen en verwerken tot een rapport. Over de resultaten volgt meer in een volgende nieuwsbrief en op onze website Agenda PROBIK bepaald De adviescommissie PROBIK (Professionalisering Biologische Ketenkennis Infrastructuur) komt twee à drie keer per jaar bij elkaar om te discussiëren over vraagstukken voor strategisch onderzoek. Op 26 november 2002 is een workshop gehouden samen met onderzoekers en programmavertegenwoordigers van diverse kennisinstellingen. Doel was een overzicht krijgen van strategische kennisvragen voor de biologische afzetketens en deze prioriteren en koppelen aan lopende onderzoeksprogramma's. De resultaten worden beschreven in de rapportage Biologische Ketenkennisvragen: een inventarisatie. Kijk voor meer informatie op Nieuwe AKK-projecten In de bestuursvergadering van 17 december 2002 zijn tien nieuwe projecten goedgekeurd. Toegevoegde Waarde Varkensvleesketens Een vervolg van het lopende project van Dumeco, IQMeat, is goedgekeurd. Dit richt zich met name op het moderniseren van de vleeskeuring. Op initiatief van het CCL is een project goedgekeurd dat zich richt op het berekenen van kolomrendementen voor consumentenconcepten. Professionalisering van Biologische Afzetketens Vijf projecten zijn goedgekeurd. Het betreft projecten gericht op voedselveiligheid, logistieke optimalisatie, biologische streekconcepten en biologische concepten voor de detailhandel zoals het project Biopaddestoelen. Duurzame Agro Food ketens Een internationaal project is goedgekeurd voor een actieplan ter verbetering van een duurzame exportketen van tuinbouwproducten van Afrika naar Nederland. Een tweede project richt zich op reductie van productverlies in de versgesneden groenteketen, en in een derde project worden consumentenconcepten getoetst voor snijbloemen en planten onder milieukeur. Kijk voor meer informatie over deze en andere AKKprojecten op

4 PROJECT FEED TO FOOD HEEFT STERKE SPIN-OFF Het AKK-project Feed to Food is eind 2002 succesvol afgerond. In het project zijn kwaliteitsborgingsystemen ontwikkeld die de voedselveiligheid in de varkensvleesketen bewaken. Resultaat: alle schakels in de keten werken volgens HACCP-richtlijnen. Daarnaast is een tracking- en tracingsysteem opgezet waarmee de historie van ieder stukje vlees op ieder moment in de keten zichtbaar is. De spin-off van het project is sterk, de ontwikkelde systemen zijn eenvoudig te vertalen naar marktconcepten voor andere voedselketens. Ketenbrede borging voedselveiligheid 4 Nutreco nam in 1999 het initiatief voor het project, vlak na de dioxinecrisis in België. Massale kippensterfte bleek het gevolg van een verhoogde hoeveelheid dioxine in het voer. Albert Swinkels, hoofd Maasweide laboratorium Nutreco en projectcoördinator, vertelt: Die crisis maakte duidelijk dat voedselveiligheid alleen kan worden gegarandeerd als alle schakels in de keten nauw samenwerken. Er werd natuurlijk al gewerkt volgens wettelijke voorschriften en beheersmethoden, maar de partijen wisselden hierover nauwelijks kennis en informatie uit. En als er iets belangrijk is bij de borging van voedselveiligheid, dan is het kennisdeling en afstemming door de keten heen. Risicoanalyse Feed to Food bestond uit deelprojecten bij de diverse schakels in de keten. De projecten waren erop gericht werkmethodes te veranderen en aan te scherpen, zodat uiteindelijk het HACCP-systeem kon worden ingevoerd. Alle mengvoederfabrieken van Nutreco in België zijn nu HACCP gecertificeerd, maar het begint natuurlijk bij de leveranciers van grondstoffen voor veevoer. We hebben een uitgebreide risicoanalyse gemaakt van alle factoren die invloed hebben op de kwaliteit van hun product en op basis daarvan is een HACCP-systeem opgesteld. De leverancier van soja uit Brazilië moet bijvoorbeeld aantonen dat er ook in Brazilië volgens HACCP wordt gewerkt. In Feed to Food werkte Nutreco nauw samen met de dochterondernemingen Hendrix UTD (aanvoer grondstoffen voor diervoeders) en Hendrix Meat Group (vleesverwerking en aanvoercontrole slachterijen), varkenshouders en dierenartsen. De participerende kennisinstellingen waren Rikilt, TNO en het Hoger Agrarisch Onderwijs. AKK bewaakte de ketenaanpak en stimuleerde de communicatie tussen de partijen. Voedselveiligheidsindex In het project worden met name microbiologische en chemische risico s op boerderijen in kaart gebracht. Bijvoorbeeld de aanwezigheid van salmonella of residuen van antibiotica in de varkens. Het uiteindelijke resultaat is een bedrijfsvoedselveiligheidsindex (BVI) die aantoont hoe veilig een varkensbedrijf is. We zijn begonnen met drie varkenshouders en in de loop van het project kwamen er vijftig bij. Door het volume en de landelijke spreiding kregen we een goed beeld van de verschillende Nederlandse varkensbedrijven en waren we in één keer een stuk dichter bij een marktconcept. Op dit punt haakte ook de Rijksdienst voor de keuring van Vee en Vlees (RVV) aan. De RVV ontwikkelt een nieuwe vleeskeuring. Een belangrijk criterium daarin is hoe voedselveilig een varkensbedrijf is. Omdat Feed to Food daar juist om ging, lag samenwerking voor de hand. In de slachterij lag de focus vooral op de training van het personeel. Daarnaast hebben we een monitoringsysteem voor salmonella, bloed en karkassen opgezet, waarbij we dankbaar gebruik maakten van de goede resultaten die het salmonella-programma in de vleeskuikensector opleverde. NuTrace Voor de borging van voedselveiligheid is tracking en tracing essentieel. Nutreco heeft het tracking- en tracingsysteem NuTrace ontwikkeld. Daarin komt alle informatie uit de hele keten in één informatiesysteem samen. Zo weten we precies wie welke bewerking waar in de keten heeft uitgevoerd. Bij een besmetting kan snel worden nagegaan waar die ontstaan is. En zoals het dioxineschandaal aantoonde: de oorzaak ligt soms verder terug dan je denkt. To the point Voedselschandalen dwingen tot betere borging Informatiesysteem NuTrace: in één oogopslag historie van ieder stukje vlees Samenwerking met RVV bij ontwikkeling nieuwe vleeskeuring Makkelijke vertaling ontwikkelde systemen naar marktconcepten andere voedselketens

5 RONDVRAAG RONDVRAAG Wat is de toekomst van streekproducten? Steeds meer producenten leggen zich toe op regionale producten. Daarbij komen verschillende vraagstukken naar voren, over bijvoorbeeld de opzet van de productie en marketing. Is er een toekomst voor streekproducten? Wilfried van de Elsakker, directeur category management bij Laurus De laatste jaren is de interesse van de consument voor regionale cultuurhistorie gegroeid. We kunnen spreken van een trend, waarbij consumenten teruggrijpen naar de regionale identiteit. Het is als supermarktorganisatie belangrijk om op die trend in te spelen, door streekproducten aan te bieden. Het blijft in het algemeen een nichemarkt, maar de verkoop van streekproducten in de supermarkt kan op lokaal niveau best interessant zijn. Een aantal vestigingen van Super De Boer en Konmar speelt hier bijvoorbeeld succesvol op in. Frans de Rond, verantwoordelijke voor algemene zaken en financiën van Livar De toekomst is gewaarborgd als je een goed gevoel bij de consument weet te kweken. Dat wek je op door communicatie. Bij regionale producten mag er geen enkele discussie bestaan over de maatschappelijke geaccepteerdheid. Je bent immers actief in de achtertuin van de klant, daar dien je zorgzaam mee om te gaan. Maak dus constant duidelijk waar het product vandaan komt en laat zien dat het goed zit met de productiemethoden. Lukt het om consumenten een compleet en positief beeld te geven van streekproducten, dan is de toekomst zelfs heel goed. René de Bruin, secretaris Stichting Streekeigen Producten Nederland (SPN) Ik voorzie een zonnige toekomst voor streekproducten. Consumenten willen meer gemak, maar ze willen zich ook kunnen identificeren met producten en productkwaliteit. Daar liggen de mogelijkheden voor gecertificeerde streekproducten. De Stichting Streekeigen Producten Nederland voorziet streekproducten van een keurmerk. Dat gebeurt op basis van een gegarandeerde herkomst uit de streek en een duurzame productiewijze. Hiermee spelen we in op de wensen van de consumenten. Binnen de ketens van streekgebonden productie is een verschuiving gaande naar een professionele, sterke keten. De pioniersfase is langzamerhand voorbij. Vooral op het gebied van marketing en logistiek wordt veel winst geboekt. Komende jaren moeten de ketens zichzelf bewijzen en zal blijken of we de juiste weg zijn ingeslagen. 5Ideeënbox Project Dynamische ketenscenario s voor biologische AGF Blik op de toekomst Hoe ziet de biologische markt voor AGF er over vijf jaar uit? Een belangrijke vraag voor alle deelnemers in de biologische keten, vindt het Landbouw Economisch Instituut (LEI). Het instituut benaderde twee grote ketendeelnemers - Albert Heijn en AGF-groothandelaar Bakker Barendrecht - met een voorstel voor onderzoek naar mogelijke toekomstscenario s. Wat wenst de consument van biologische producten over vijf jaar? Hoe kan de biologische ketenorganisatie die vraag beantwoorden? Het project Dynamische ketenscenario s voor biologische AGF moet de ketens op deze vragen zo goed mogelijk voorbereiden en verder professionaliseren. Sebastien Deneux is wetenschappelijk onderzoeker bij het LEI: Omdat dit onderzoek prima past binnen het Co-innovatieprogramma Professionalisering van Biologische Afzetketens, hebben we financiële en projectmatige bijstand van AKK gevraagd. Inmiddels is het project goedgekeurd door het Bestuur van AKK. Naast Albert Heijn en Bakker Barendrecht nemen ook het LEI en Universiteit Nijenrode deel aan het onderzoek. Het LEI is een specialist in ketenvraagstukken. Nijenrode brengt haar kennis van consumentenonderzoek in. Onderzoeksmethode In het onderzoek wordt op drie verschillende manieren informatie vergaard. We brengen in kaart hoe de bestaande keten eruitziet en wat de knelpunten zijn. Daarnaast doen we onderzoek onder een geselecteerde groep consumenten. We leggen ze een voorlopig toekomstbeeld voor en kijken hoe ze hierop reageren. Ten slotte voeren we een benchmark met buitenlandse ketens uit. In Zwitserland en Oostenrijk bijvoorbeeld zijn sterke biologische ketens die het heel goed doen. Wat zijn hun leerpunten voor Nederland? Op basis van de informatie die de drie deelonderzoeken opleveren, wordt uiteindelijk een toekomstscenario samengesteld voor een vraaggestuurde keten die efficiënt functioneert. De projectdeelnemers zullen een pilot uitvoeren, waarin aspecten uit het scenario - bijvoorbeeld de manier van informatie-uitwisseling tussen retailer en producent - in de praktijk getest worden. Vervolgens maken de onderzoekers een stappenplan om de huidige keten voor te bereiden op het toekomstscenario.!!

6 B ERICHT VAN DE T ASK F ORCE Campagne slaat aan De campagne 'Biologisch, eigenlijk heel logisch' die op 11 september 2002 is gestart, verloopt naar volle tevredenheid van de initiatiefnemer, de Task Force Marktontwikkeling Biologische Landbouw (MBL). In week 48, 49 en 50 zijn de nieuwe tv-spots gestart met deze keer de focus op biologische diepvriesgroenten, aardappelen, winterkost en (karne)melk. Uit onderzoek blijkt dat de tv-spots in de eerste fase van de campagne goed aangeslagen zijn en de doelgroep volgens verwachting is bereikt. De winkels, die tijdens de uitzendweken van de tv-spots zelf acties met biologische producten organiseerden, boekten goede resultaten. Zo was bijvoorbeeld de omzet van biologische aardappelen rondom de aardappel-spot twee maal zo hoog als normaal. Super de Boer had bij de campagnestart een dagbladaanbieding voor AGF die een tienvoudige omzet opleverde. Campina/ Ecomel meldt dat de omzet van Groene Koe-producten sinds de campagnestart zo'n tien procent hoger ligt dan daarvoor. LandbouwRAI Op het Biologisch Plein van de LandbouwRAI is door de Task Force MBL uitgebreid aandacht besteed aan biologische landbouw. Boeren en tuinders en andere geïnteresseerden hebben zich laten informeren over financiering, wet- en regelgeving, afzetmogelijkheden, Advertentie uit de campagne techniek en teelt. Het plein was met name georganiseerd voor (agrarische) ondernemers die nadenken over een overstap naar biologische productie. Ondernemers gaven praktijkinformatie uit de eerste hand en meesterkok Olivier van de Staal heeft op de stand gerechten bereid op basis van biologische ingrediënten. Informatie: Monica de Heide (073) , deheide@biologischconvenant.nl. Twee biologische werelden Het Co-innovatieprogramma Professionalisering van Biologische Afzetketens is opgezet om bestaande en nieuwe biologische ketens in AKK-projecten nauw met elkaar te laten samenwerken. Dit onder het motto het beste van twee werelden. In de praktijk blijkt dit lastig, omdat die twee werelden nogal van elkaar verschillen. Daarom geeft AKK ze in het resterend deel van het programma meer een eigen plek. 6 De bestaande biologische ketens worden gekenmerkt door een groot idealisme, zegt programmacoördinator Arjan Monteny. Maar ook door kritische consumenten die zeer bewust biologische producten kopen, met name in natuurvoedingswinkels en via abonnementen. Daarnaast heeft zich een tweede stroom ontwikkeld van producenten en retailers die vooral geïnteresseerd zijn in biologisch omdat het een nieuwe, innovatieve markt is. De consument die daarbij hoort, heeft wel belangstelling voor biologisch maar koopt incidenteel en meer om de smaak en gezondheid dan vanwege het milieu. Beide stromen zijn waardevol en behoeven verdere ontwikkeling om het doel - 5% van de consumentenbestedingen biologisch in te bereiken. Inmiddels blijkt dat samenwerking in één project met partners uit verschillende werelden, gericht op beide typen consumenten, moeizaam verloopt. De verschillen tussen de producenten, ketens en consumenten in cultuur, taal en achtergrond zijn nog onvoldoende onderkend. Onderscheid Voor de professionalisering van biologische ketens is samenwerken in één gezamenlijk project echter niet noodzakelijk. In het co-innovatieprogramma zal in het vervolg onderscheid gemaakt worden tussen de projecten in nieuwe en bestaande biologische afzetketens. Arjan Monteny: Projecten in nieuwe biologische ketens zullen met name moeten bijdragen aan de groei van de afzet, via opschaling van volumes. Het gaat daarbij om projecten met partijen die zoveel mogelijk aansluiten bij gangbare ketens en de wensen van de nieuwe biologische consument. Daarnaast zullen er projecten uitgevoerd worden met bestaande biologische ketens die zich op een andere wijze professionaliseren. Daarbij zal het onderscheidend vermogen van bestaande biologische ketens en afzetkanalen centraal staan, en het inspelen op de wensen van de bestaande biologische consument. Uitwisseling Belangrijk is wel dat de twee werelden kennis en ervaring (tussen projecten) blijven uitwisselen. Bestaande biologische ketens kunnen de nieuwe ketens inspireren bij productinnovatie en nieuwe vormen van waardecreatie. Andersom kunnen bestaande ketens hun voordeel doen met de ontwikkelingen in nieuwe ketens op het vlak van efficiency-verbetering, logistieke optimalisatie en traceerbaarheid. AKK ziet hier voor het co-innovatieprogramma een belangrijke rol weggelegd en ontwikkelt een kennisoverdracht-project. COLOFON Kennis in Uitvoering is de nieuwsbrief van Stichting Agro Keten Kennis en verschijnt 4x per jaar. Bezoekadres: Rompertsebaan 50, 5231 GT s-hertogenbosch Telefoon: (073) , Internet: Redactie: Stichting AKK en Linea Recta Media Contactpersoon: Diana van Bokhoven (073) , vanbokhoven@akk.nl Tekst en realisatie: Linea Recta Media, Amsterdam Fotografie: Marcel Israël, Amsterdam, e.a. Vormgeving: Het Pakhuis, Wormer Druk: Biblo, s-hertogenbosch