kennis en kwaliteit Betonprijs 2013 fossiel worden meer over aan de markt Stationslocaties met allure Ramspolbrug wint

Transcriptie

1 Winter 2013, jaargang 23 Stationslocaties met allure Ramspolbrug wint Betonprijs 2013 Jeroen de Haas, CEO Eneco: We moeten minder fossiel worden Chris de Vries, directeur Beheer en Uitvoering provincie Noord-Holland: We laten de kennis en kwaliteit meer over aan de markt Outstanding Ontwerpcertificaat BREEAM-NL Gebiedsontwikkeling voor Ecomunitypark

2 INHOUD DIRECTIEBRIEF 4 10 In de huid van de regisseur In gesprek met Chris de Vries, provincie Noord-Holland Primeur voor Ecomunitypark Eerste Outstanding Ontwerpcertificaat BREEAM-NL Gebiedsontwikkeling Stations getuigen van ambitie en vakmanschap In gesprek 27 De afgelopen maand heb ik weer heel wat congressen, bijeenkomsten en symposia mogen bezoeken waarbij tal van onderwerpen werden gepresenteerd, geponeerd of bediscussieerd. Ramspolbrug wint Betonprijs Snelle verbinding Groningen- Bremen katalysator voor regio 32 Visie Movares op invoering van ERTMS Onderdoorgang Hengelo Veilige, snelle en strategische verbinding 35 EN VERDER: > Movares in de media 8 > Sneller, beter, goedkoper: innovatieve oplossingen 12 > Mijlpalen 14 > Professionalisering Inspecties Waterkeringen 23 > Het visitekaartje van: Sander Eijgenraam 26 > Ontmoet Movares 28 > De dag van Luc van Gerrevink 30 > Column Edwin Kaats, Partner Common Eye 32 > KORT 33 > In gesprek met: Jeroen de Haas, CEO Eneco 34 Bij veel van deze evenementen was er gelegenheid om met elkaar in gesprek te gaan in deelsessies, rondetafelgesprekken, Lagerhuisdebatten, etc. Het mooiste van dit soort momenten vind ik dat je vaak in een mum van tijd met relatief onbekende mensen tot een mooi gesprek of een interessante discussie komt, over een onderwerp waar iedereen wel iets mee heeft maar niet per se specialist in is. De drie vragen die na afloop hiervan vaak bij mij blijven hangen zijn: hoe komt het toch dat mensen in zo n korte tijd - nagenoeg zonder voorbereiding - zo intensief met elkaar in contact kunnen komen? waarom doen we dit niet vaker? Binnen ons bedrijf, daarbuiten, in projecten of gewoon met relaties? wat levert dit nu precies op? Op deze laatste vraag kan ik zelf niet altijd een concreet antwoord geven, maar dat het mezelf en mijn gesprekspartners verrijkt, staat wat mij betreft buiten kijf. Colofon Het winternummer van QS 2013 verschijnt in een oplage van 5200 exemplaren. QS is digitaal beschikbaar via: movares.nl/pers-en-publiciteit/qs Redactieadres Movares Nederland BV Afdeling Communicatie Postbus GW Utrecht Overname van artikelen is alleen toegestaan met bronvermelding Gratis abonnement? Mail uw gegevens naar info@movares.nl Redactieraad: Mark Baan Hofman, Jacco Buisman (voorzitter), Devlin Matagora en Marleen Peeters Hoofdredactie: Marleen Peeters Redactie: Nathalie Ekelmans (eindredactie), Peter Juijn, Marjolein de Leeuw en Marleen Peeters Fotografen: Peter Bontan, Liesbeth Dingemans, Edwin van de Graaf, Paul van der Klei, Lenny Oosterwijk, Mireille Ros, Jos Schuurman, Ben Vulkers Overige beeld: Movares, Shutterstock, WikiMedia Vormgeving: Susan Strampel Grafisch Ontwerp Druk: AD Mercurius Als Movares gaan we graag in gesprek met onze relaties, bijvoorbeeld op ons relatiesymposium over Innoveren met de markt op 31 maart Niet om u te vertellen hoe het moet, maar om samen op ontdekkingstocht te gaan en van elkaar te leren. Waarom? Eigenlijk heel simpel: in onze optiek begint samenwerken met samen werken en vooral samen in gesprek te gaan. Ik hoop het komende jaar veel met u in gesprek te gaan en wens u zakelijk en privé in 2014 vele mooie gesprekken toe. Dit is de laatste uitgave van de QS in z n huidige vorm. In 2014 introduceert Movares een nieuwe vorm van het relatiemagazine. U hoort nog van ons. De redactie(raad) van QS. Jacco Buisman, Directeur Movares 2 winter 2013 WINTER

3 in de huid van de regisseur kruipen Provincie Noord-Holland gaat over op langjarige, integrale gebiedscontracten Voor de meeste beheerders zijn geïntegreerde contracten niet nieuw meer. Wél nieuw is het om diverse projecten in een-en-hetzelfde gebied als een langjarig integraal gebiedscontract aan te bieden. De provincie Noord-Holland start in 2014 een pilot. Inzet: het vaste en variabele onderhoud, plus de vervangingsinvesteringen bij wegen, vaarwegen en civieltechnische kunstwerken in de Kop van Noord-Holland voor de duur van tien jaar. Chris de Vries: We laten de kennis en kwaliteit meer over aan de markt Minder overheid, meer markt. Van beheren naar beheersen. Vergroting van efficiency en verhoging van effectiviteit. Provincies zoeken naar diverse wegen om met de beperking van hun financiële middelen om te gaan. Voor de Directie Beheer en Uitvoering (B&U) van de provincie Noord- Holland betekent dit een koerswijziging van de organisatie. Directeur Chris de Vries: We ontwikkelen ons tot een regieorganisatie. Sleutelwoorden hierbij zijn: efficiënter werken en kwaliteitsverbetering, door meer aan de markt over te laten. Regieorganisatie De Vries wil de ontwikkeling tot een regieorganisatie inzetten vanuit een nieuwe manier van werken. In een fasegewijze aanpak bundelen we vanaf 2014 binnen een bepaald gebied de verschillende projecten en contracteren het pakket als één langjarig integraal gebiedscontract. Hier kunnen verschillende infrastructurele projecten in zitten. Zowel wegen als water en van preventief tot correctief onderhoud en vervangingen. Waar zinvol integreren we ook groenprojecten. Hierdoor kunnen we projecten slimmer aanpakken en verbeteren we de efficiency en effectiviteit. Als provinciale organisatie kunnen we ons vervolgens meer focussen op onze publieke taken. Bijvoorbeeld het bevorderen van de verkeersdoorstroming. Veranderingsproces Movares adviseert de provincie Noord-Holland bij het veranderingsproces dat zij doormaakt. Regiodirecteur Bart van Leeuwen: Vooruitlopend op de langjarige integrale gebiedscontracten, hebben we dit voorjaar de provincie Noord-Holland geadviseerd en ondersteund bij de acht prestatiecontracten die zij in de markt heeft gezet. Stappen maken in rol van rentmeester bij provincie Overijssel We zijn bezig met het invoeren van assetmanagement om in onze rol van rentmeester stappen te maken, vertelt Lindy Molenkamp, hoofd Eenheid Wegen en Kanalen. Naast rentmeester zijn we overigens ook gastheer. In die rol hebben we verkeersmanagement en incidentmanagement geïmplementeerd. Beide rollen nemen we zeer serieus, we gaan voor integraliteit. Daarbij ontwikkelen we ons van een beheerclub naar een organisatie die haar taken beheerst. Samen met Movares hebben we een eerste aanzet gedaan tot deze transitie. Dit vraagt van alle medewerkers aanpassing van houding en gedrag. Voorheen sprongen we meestal snel van probleem naar oplossing. Waar we naar toe willen is: eerst goed kijken naar wat nu echt het probleem is en ervan uitgaan dat meerdere oplossingen mogelijk zijn en vervolgens de markt inschakelen om een goede oplossing te leveren tegen bescheiden kosten. Daarmee ontwikkelen onze jongens van het land zich tot regisseurs van het dagelijks beheer. 4 winter 2013 WINTER

4 Van links naar rechts: Bart Couwenberg, Chris de Vries en Bart van Leeuwen Door deze gefaseerde aanpak kan de markt alv ast wennen aan de nieuwe manier van werken Hierin zijn al verschillende projecten ondergebracht met preventief en correctief onderhoud. Door deze gefaseerde aanpak kan de markt alvast wennen aan de nieuwe manier van werken. Anders komen er problemen, omdat aannemers zich nog niet voldoende hebben kunnen aanpassen. Projectmanager Bart Couwenberg: De prestatiecontracten zijn zo opgesteld dat er een verschuiving van activiteiten plaatsvindt. Aannemers krijgen meer verantwoordelijkheid en moeten op basis van proces- en producttoetsen aantonen dat zij hun werk goed doen. Loslaten Maar het is niet alleen de markt die heeft te wennen aan het nieuwe werken. De Vries: Dit geldt ook voor ons. We moeten leren in de huid van de regisseur te kruipen. Concreet: we laten de kennis en kwaliteit over aan de markt en schrijven niet meer alles voor zoals in RAW-bestekken. Ook betekent dit geen toezicht meer. We moeten meer bij projecten gaan kijken en rapportages opvragen. Movares begeleidt ons bij dit proces. Klopt, vult Couwenberg aan. We helpen projectleiders, directievoerders en toezichthouders bij het loslaten van hun traditionele activiteiten en meer aan de markt over te laten. Bijvoorbeeld door workshops te organiseren om hier bewuster van te worden en met elkaar best practices te verzamelen. Volgens De Vries is de intentie van de provincie nadrukkelijk gericht op goede samenwerking. We hebben te maken met een cultuurverandering en dat gaat niet van vandaag op morgen. Dat vraagt om geven en nemen. Onze mensen moeten bijvoorbeeld vertrouwen krijgen in het anders omgaan met de markt. Niet alleen maar boetes uitdelen als een project niet goed gaat, maar de aannemer erop aanspreken en sámen leren wat er beter kan. Van Leeuwen: En voor de aannemer betekent dit ook dat hij zijn opdrachtgever durft aan te spreken. Dat hij op tijd het gesprek aangaat, transparant is en een echte en hechte partner wordt. De Vries: Precies. Het gaat dus niet om profiteren, maar om meedenken met de opdrachtgever. Meer verantwoordelijkheid Naast aandacht voor de zachte kant bij de nieuwe werkwijze, krijgt ook de harde kant aandacht. Borging van het prestatiecontract gebeurt door middel van risicomanagement en het bijhouden van een risicodossier. Couwenberg: In de huidige acht onderhoudscontracten draagt de aannemer meer verantwoordelijkheid voor bepaalde risico s. Zoals de verlegging van kabels en leidingen en het aanvragen van de vergunningen. Ook stellen we eisen aan de projectorganisatie. Wat zijn de functies en verantwoordelijkheden en wat vraagt dit aan competenties en ervaring? Parallel hieraan stellen we ook eisen aan onze eigen organisatie, vult De Vries aan. Mijn directie B&U wordt compacter, maar de functies zwaarder. En de toezichthoudende functies zullen op den duur bij ons verdwijnen. Langjarige integrale gebiedscontracten Vanaf 2016 zet B&U alleen nog maar langjarige integrale gebiedscontracten in de markt. Deze zijn verdeeld over zeven gebieden. De Vries: Ook hier gaat de provincie gefaseerd mee om. In het voorjaar van 2014 zetten we eerst de pilot in de markt voor het gebied Kop van Noord-Holland. Marktwaarde? Zo n 200 miljoen euro. Het voordeel is de tijdsduur en het stevige volume. Dat is voor een marktpartij zeer aantrekkelijk. We zoeken tijdens de markconsultatie dan ook naar goede aannemers die hierin een trekkersrol willen vervullen. En die gaan vast zoveel mogelijk lokale aannemers bij het werk betrekken, dat biedt alleen maar voordelen. Pilot Movares is nauw betrokken bij deze pilot. Couwenberg: We stellen het contract op inclusief risicodossier en we adviseren de projectmanager en inkooporganisatie. Van Leeuwen: Daarbij werken we aan meer uniformiteit van de werkpakketten. Vanaf 2016 hebben we het over één menu met een looptijd van tien jaar. Dan kun je volstaan met één basiscontract, dat voor alle zeven gebieden te gebruiken is. Per gebied hoef je dan alleen nog maar te kijken wat er aangepast moet worden. Zoals de renovatie van een weg of het vervangen van een kunstwerk, omdat deze aan het einde van hun levensduur zijn. B&U levert daarbij zeven stevige multidisciplinaire teams, voegt De Vries toe. Zij zorgen per gebied voor de uitvoering van de contracten. Inderdaad, als de regisseurs van het werk. Provincie Noord-Brabant full speed bezig met transitie De provincie Noord-Brabant legt zich momenteel toe op een plan om de ontwikkeling van beheren naar beheersen handen en voeten te geven. Movares heeft voor de provincie Noord-Brabant een visie opgesteld voor de civieltechnische kunstwerken; op basis van deze visie werkt Movares momenteel het assetmanagement van de civieltechnische kunstwerken uit. We zijn full speed bezig om onze transitie op orde te krijgen, zegt afdelingshoofd Verkeersmanagement Bart Swaans. We hebben onze assets op orde, weten wat we hebben en wat de kwaliteit ervan is. Vanuit deze basis richten we ons nu op de ontwikkeling van assetmanagement. Dit vraagt dat we onze gegevens op orde houden, werkvakken integraal - dus zoveel mogelijk tegelijk - aanpakken, de regie nemen en de werkprocessen gestructureerd organiseren. We werken hier hard aan, maar moeten nog ons evenwicht vinden. Om dit te stroomlijnen, zijn we bezig met een implementatieplan vol praktische acties. Zodat de organisatie zich hier vanzelf in gaat ontwikkelen. Informatie: bart.van.leeuwen@movares.nl, bart.couwenberg@movares.nl, winter 2013 WINTER

5 reniging! jaar voor en tot docent van het koz ver is or Mo de Collega Wiljan TBTo6AWhM g2013 pic.twitter.com/t Gefeliciteerd! #Betonda View translation bpagina sch rijden. Nieuwe we er op gebied van elektri iev act eds ste is chrijden. ww.movares.nl/elek tris gelanceerd op dewerking aan Wij verlenen onze me C GB #D ek we e am urz Du res tijdens het t 1e prijs dag van de elijks in- en uitstap win Het station waar ik dag #NS #top vakjury! #europapark Groningen. Publiek- èn architectuur kamp specialist Mattijs Hehen rviewt #Movares water inte NR lqa 45m /of3 es om Movar luister op ramp op de #Filippijnen: over de lessen van de isman laten 10 dagen en directielid Jacco Bu ers em rkn we 20 : res Low Car nyurl.com/mh98t5u #dv hun auto staan. van res. #veiligheidsdenken in rk twe lne nne #tu erk g etw Geslaagde meetin ww.movares.nl/tunneln lgende week op Vo res begeleidt van amste bedrijventerrein rza duu is ark typ uni #Ecom EAM rl.com/nuusvnj #BRE cer tificatie. Reformatorisch Dagblad, 6 november 2013 Cobouw, 8 oktober 2013 ProRail zoekt kilometer kabel Weesperbrug: oude brug eruit, nieuwe erin Elke week trekt een grondwerker wel ergens een kabel langs het spoor kapot. De reiziger is de dupe: vertraging. Spoorbeheerder ProRail gaat daarom de kilometer leidingen langs de rails opsporen en in kaart brengen. Met een grondradar. De grondradar meet vanaf het maaiveld de aanwezigheid van objecten in de bodem. De methode is ontwikkeld door Movares en BAM Headlines. Informatie: Paul van Kempen, paul.van.kempen@movares.nl, In een tijdsbestek van enkele uren werd in het holst van de nacht de oude brug over het Amsterdam-Rijnkanaal vervangen en kon het scheepvaartverkeer, een uur eerder dan gepland, worden hervat. Zondagochtend 6 oktober was de brug, een ontwerp van Movares, ook weer beschikbaar voor het wegverkeer. Informatie: Bert Hesselink, bert.hesselink@movares.nl, Technisch Weekblad, 6 oktober 2013 Nieuwe stalen bogen IN DE MEDIA Cobouw, 10 oktober 2013 Een brug ontwerpen is vrij simpel Paul van der Ree is met ruim twintig jaar ervaring een van de beeldbepalende architecten van StudioSK van Movares. De basis van een ontwerp moet nuchter zijn, vindt hij. Het moet een soort vanzelfsprekendheid uitstralen. De bouw van een van zijn meest recente ontwerpen is de fly-over voor OV-SAAL over de Al0 bij Amsterdam. Zijn meest bekende werk is waarschijnlijk de 60 meter hoge witte hefbrug in Dordrecht uit 1994, een opvallend landmark in de regio en vereeuwigd als miniatuur in Madurodam. Informatie: Paul van de Ree paul.vd.ree@movares.nl, winter 2013 Dit weekend verving bouwcombinatie KWS-Mercon in Nigtevecht de Weesperbrug, die stamt uit 1937, door een nieuwe stalen boogbrug. De brug is een van de acht stalen bruggen over het Amsterdam-Rijnkanaal die voor groot onderhoud worden aangepakt. Vier van de bruggen worden alleen gerenoveerd en opgevijzeld, zodat ook vierlaagse containerschepen eronderdoor kunnen. Vier andere naast de Weesperbrug de Loenerslootsebrug, de Overeindsebrug en de Breukelerbrug krijgen ook een hele nieuwe bovenbouw. Deze nieuwe bruggen zijn ontworpen door Movares. Met het grote onderhoudsproject kunnen de bruggen dertig jaar langer mee. Informatie: Bert Hesselink, bert.hesselink@movares.nl, Stadswerk magazine, augustus 20I3 Meerssen pakt bruggen en viaducten aan Bouwkundige staat in veel gemeenten onder de maat Enkele jaren geleden constateerde de toenmalige VROM/-inspectie dat veel bruggen en viaducten bouwtechnisch niet in orde zijn. Vooral voor gemeenten is er werk aan de winkel. De gemeente Meerssen heeft Movares een risicoanalyse laten doen, binnenkort volgen versterkingsmaatregelen. Maurice Schepers, gemeente Meerssen: Mijn advies aan andere gemeenten is om zo snel mogelijk aandacht te besteden aan de constructieve veiligheid van de bruggen, want de impact, consequenties en financiële gevolgen kunnen groot zijn. Informatie: Peter Kamps peter.kamps@movares.nl, WINTER

6 SAMEN STERK Primeur voor Ecomunitypark Eerste Outstanding Ontwerpcertificaat BREEAM-NL Gebiedsontwikkeling Nog niet eerder kreeg een gebied in Nederland een Outstanding Ontwerpcertificaat van BREEAM-NL Gebiedsontwikkeling. Het Ecomunitypark in het Friese Oosterwolde heeft de primeur. Movares begeleidde het volledige certificeringsproces. Alles in het bedrijvenpark draait om duurzaamheid. Wat is de succesfactor? Een gesprek met Bert Krikke, projectdirecteur van Ecomunitypark en opdrachtgever voor Movares. Was u verrast door de hoge score? Ja en nee. Uitgangsniveau was ten minste het label very good met een streven naar excellent, en behaalden uiteindelijk outstanding (5 sterren). Dat is verrassend. We hebben met hart en ziel gewerkt om een heel duurzaam park te ontwerpen waarin alles in samenhang is. Integraliteit is een sterk thema. Als het hier niet zou lukken, waar dan wel? Onze kracht is themadenken, een nieuwe manier van ontwerpen. De trend in Nederland is om geen einddoelen te formuleren en organisch te ontwikkelen. Wij hebben het tegenovergestelde gedaan. We hebben vanaf het begin alles tot in detail uitgewerkt op de tekentafel, waarbij we wel flexibiliteit in het plan behouden. Dankzij het team en dankzij de investeerder zijn we tot dit mooie resultaat gekomen. Bert Krikke Wat houdt duurzaamheid voor u persoonlijk in? Voor sommigen is duurzaamheid een uitgehold begrip. Voor mij niet, het is juist een heel levend begrip. Echt duurzaam houdt in dat het langetermijnwaarde heeft, dat de maatschappelijke betrokkenheid groot is, dat het een zichtbare plek heeft in de samenleving en dat het economisch en strategisch toegevoegde waarde heeft. Dit maakt duurzaamheid tot een complex begrip. Als je er dan in slaagt een volledig duurzaam bedrijvenpark te ontwikkelen, is dat bijzonder!. Welke elementen spreken u het meest aan? In de structuurvisie ligt vast dat meer dan 50 procent moet bestaan uit groen en water. De grond wordt uitgegeven in appartementsrechten: de bedrijven zijn mede-eigenaar van het park en het volledige park wordt beheerd door een vereniging van eigenaren. Hierdoor is de eenduidige parkachtige structuur gewaarborgd. De integraliteit is ook goed zichtbaar in de gebouwen. Een team van architecten ontwerpt de gebouwen in één stijl; het is absoluut niet eentonig, maar wel eenduidig en dienend aan het landschap. De hoge architectonische kwaliteit maakt de gebouwen goed verkoopbaar; de eigenaren financieren hun eigen gebouw en beschikken daarmee over waardevast vastgoed. Het derde, waar ik echt trots op ben, is het energiesysteem. Dit is het eerste park dat 100 procent van het energiegebruik zelf zal opwekken. Bijzonder in ons concept is de verbinding tussen het mkb en het onderwijs. Die komt in heel Nederland moeilijk tot stand en het is ons wel gelukt: er komt samenwerking met regionale mbo- en hbo-opleidingen voor onderwijs en onderzoek op het gebied van duurzaamheid en biobased materialen. Is het nog mogelijk te ontwikkelen zónder BREEAM of ander certificaat? BREEAM-gebouw is bijna niet meer weg te denken. Steeds meer beleggers vragen om dit label. BREEAMgebied is relatief nieuw en het omvat meer dan alleen een gebouw. Bij een gebiedsontwikkeling is het uitstekend toe te passen. Bij een stad of stadsdeel zijn meer stakeholders, en de vraag is wie dan de certificering gaat betalen. Ik ben er echter van overtuigd dat dit label bijdraagt aan betere gebieden. Persoonlijk zou ik graag de uitdaging aangaan op stadsniveau! Contactpersoon Movares: Lonneke van den Elshout, lonneke.vd.elshout@movares.nl, Meer informatie: Bedrijventerrein Ecomunitypark is een uniek, duurzaam werklandschap. Het project heeft als doel bedrijven en instellingen bij elkaar te brengen die zich bezighouden met productie, distributie, dienstverlening, onderwijs, onderzoek en advies op het gebied van biobased economy. Movares heeft de expertrol vervuld om te komen tot de certificering van Ecomunitypark. Bijzonder is dat de jury twee innovatiecredits heeft toegekend, namelijk voor de innovatieve wijze van gronduitgifte en de uitvoering van het maatschappelijke bedrijfsinitiatief. 10 winter 2013 WINTER

7 Innovatieve oplossingen Movares maakt serieus werk van innoveren, op zoek naar vernieuwende oplossingen waarmee klanten problemen sneller, beter en vaak goedkoper kunnen aanpakken. Een kleine greep uit de innovaties die Movares recent ontwikkelde. Nieuwe detectiemethode verlaagt risico op schade, kosten en hinder Schades aan kabels en leidingen door graafwerkzaamheden in de buurt van het spoor zorgen bijna wekelijks voor vertraging voor vervoerders en reizigers. In naar schatting 30 procent van de gevallen ontstaat de schade door ondeugdelijk kaartmateriaal waarbij kabels niet staan aangegeven of op de verkeerde plek, dan wel met een verkeerde omschrijving. Movares heeft samen met BAM innovatieve grondradarapparatuur ontwikkeld die kabels en leidingen snel, efficiënt en uiterst nauwkeurig in beeld brengt. Veel ervaring met het converteren van tekening- en databestanden en het in kaart brengen van Ondergrondse Infra Kabels en Leidingen met behulp van de grondradar heeft Movares opgedaan in het project Grip Op Ondergrondse Infra (GOOI), in opdracht van ProRail. Kijk voor meer informatie op: movares.nl/movaresdraagt-met-grondradar-bij-aan-veiligheid-reiziger Informatie: Paul van Kempen, en Carlo van Zee, Innoveren met de markt Als Movares gaan we graag in gesprek met onze relaties, bijvoorbeeld op ons relatiesymposium over Innoveren met de markt op 31 maart Om samen op ontdekkingstocht te gaan en van elkaar te leren. Meer informatie volgt op movares.nl. INNOVATIES Eerste verkeersveiligheidsscan voor de bebouwde kom Verkeersveiligheid is zeker in steden, dorpen en woonwijken een punt van aandacht. De combinatie van openbaar vervoer, auto s, fietsers, voetgangers en spelende kinderen maken dit een complexe omgeving. Vreemd genoeg zijn er wel scans om de verkeersveiligheid buiten de bebouwde kom te toetsen, maar niet binnen de bebouwde kom. Movares heeft in samenwerking met gemeente Maastricht een verkeersveiligheidsscan ontwikkeld op basis van Duurzaam Veilig die al in de planfase uitspraken kan doen over de verkeersveiligheid binnen de bebouwde kom. De scan biedt de mogelijkheid om verschillende infrastructurele alternatieven kwalitatief met elkaar te vergelijken. Dat is interessant in een tijd dat verkeersveiligheid een steeds belangrijkere rol gaat spelen in de planvorming. Informatie: Johan Vos, Carbon Footprint nu ook voor spoorprojecten Een rekenprogramma om werken in de GWW-sector te beoordelen op duurzaam materiaal- en energieverbruik was er al, namelijk het door Rijkswaterstaat ontwikkelde DuboCalc. Een vergelijkbare rekentool voor spoorprojecten nog niet. Movares heeft de Carbon Emission Calculator (CEC) ontwikkeld om ook voor spoorspecifieke projecten de Carbon Footprint te kunnen berekenen. De CEC biedt tevens de mogelijkheid om een eigen database te gebruiken waar spoorobjecten en processen in kunnen worden gedefinieerd en beheerd. De database kan aan de hand van nieuwe duurzaamheidsprojecten steeds verder worden uitgebreid. Aanleiding voor het ontwikkelen van de CEC is de nieuwe regelgeving rond de CO 2 -Prestatieladder, die onder meer door ProRail en Rijkswaterstaat wordt toegepast. Movares is gevraagd voor een aantal spoorgerelateerde ontwerpen de Carbon Footprint te berekenen om op basis daarvan de mogelijkheden voor CO 2 -reductie in het project inzichtelijk te kunnen maken. Informatie: Peter Hovestad, peter.hovestad@movares.nl, EuroDispatch: innovatief computergestuurd Command & Control-systeem De afgelopen jaren heeft Movares samen met ProRail een nieuw treinbeveiligingssysteem ontwikkeld, PLC Interlocking. Dit systeem maakt gebruik van kant-en-klare onderdelen uit de gas-, olie- en procesindustrie. Doordat het een standaard en open systeem is, is het goedkoper. Ook is het eenvoudiger en door meerdere partijen aan te passen dan de gangbare systemen die met dure, gesloten en op maat gemaakte componenten werken. Voor PLC Interlocking heeft Movares ook een bedieningslaag ontwikkeld, Eurodispatch. Dit is een innovatief computergestuurd Command & Control-systeem waarmee treindienstleiders rijwegen kunnen instellen. Eurodispatch werkt met open source-software en is hardware-onafhankelijk. Met EuroDispatch kan de treindienstleider alle benodigde bedienhandelingen verrichten voor het laten rijden van treinen, maar ook voor het uitvoeren van onderhoud aan het spoor. EuroDispatch is ontwikkeld in de innovatiestudio van Movares. Informatie: Frits Makkinga, frits.makkinga@movares.nl, winter 2013 WINTER

8 Mijlpalen gehaald door Sporen in Den Bosch De werkzaamheden zijn in volle gang om van Den Bosch een goed functionerend knooppunt te maken dat voorbereid is op de toekomst. Rick Bruinink, projectcoördinator Heijmans Civiel BV: Door de grote overspanningen, de eisen aan de zichtlijnen vanuit de trein naar de omgeving en de forse treinbelastingen zijn de ontwerpers, constructeurs en bouwers genoodzaakt tot het uiterste te gaan. De werkzaamheden verlopen voorspoedig, alle tussenliggende mijlpalen zijn gehaald en buitendienststellingen zijn goed verlopen. Ook de eindopleveringsdatum voor de werkzaamheden van Heijmans is in zicht en die gaan we halen. Voor het totale project volgt nog een grote buitendienststelling in april Movares levert ontwerpdiensten voor Heijmans voor de onderbouw en toetst het ontwerp van de bovenbouw, eveneens voor Heijmans. Met name op het gebied van betonconstructies en geotechnische aspecten levert de kennis en kunde van Movares een meerwaarde op. Stationslocaties met allure vakmanschap Informatie: Bert Hesselink, movares.nl, MIJLPALEN Zevenduizend vergunningsaanvragen zwaar transport Jaarlijks vinden in Nederland vele duizenden transporten over de weg plaats waarvan de afmetingen en/of gewichten de wettelijke maxima overschrijden. Voor deze voertuigbewegingen is een ontheffingsvergunning nodig van de RDW. Movares toetst sinds 2011 vergunningsaanvragen voor transporten zwaarder dan 100 ton en heeft inmiddels ruim zevenduizend aanvragen verwerkt. Movares kijkt of bruggen en viaducten op de beoogde route voldoende draagkracht hebben. We hebben het gehele proces geautomatiseerd, vertelt projectmanager René Dorleijn. Daardoor kunnen we aanvragen razendsnel en tegen een scherpe prijs afhandelen. Rijkswaterstaat, onze opdrachtgever, is enthousiast en heeft ons diverse meerwerkopdrachten gegund. Zoals het ontwikkelen van een integrale beoordelingsfilosofie. Dit instrument is niet alleen handig bij het toetsen van aanvragen, aannemers gaan het ook gebruiken om de database van Rijkswaterstaat te actualiseren bij nieuwbouw of renovatie. Een andere opdracht betreft het vereenvoudigen van de transportvoorwaarden. Nu bestaan er wel veertig aanvullende voorwaarden. Wij zijn gevraagd dat aantal drastisch te reduceren. Hiervoor gaan we ruim 700 kunstwerken opnieuw bekijken. Dat levert ons veel kennis op, die het assetmanagementproces van de infrabeheerder ten goede komt. Wat hebben de stations Helmond, Groningen Europapark en Doetinchem met elkaar gemeen? Ze getuigen stuk voor stuk van ambitie en vakmanschap. Ambitie van de gemeenten, vakmanschap van de ontwerpers. Het zijn succesvolle voorbeelden die laten zien dat gemeenten steeds meer gewend raken om zelf de regie te nemen. Mede dankzij de procesbegeleiding van Movares slagen zij erin hun ambities waar te maken. Informatie: René Dorleijn, winter 2013

9 In de Helmondse spoorzone is de ambitie bijna tastbaar. De metamorfose van een klein, grauw station tot een volledig gemoderniseerde spoorzone is dan ook ingrijpend. Station Groningen Europapark kreeg op de Dag van de architectuur zowel van de vakjury als van het publiek de eerste prijs als mooiste gebouw van Doetinchem heeft de ambitie de poort naar de Achterhoek te worden. Deze voorbeelden illustreren dat er nieuwe iconografie en eigentijdse transformaties van het stationsbeeld mogelijk zijn en al volop gerealiseerd worden. Ambitie Gemeente Helmond is zelf opdrachtgever voor de bouw van het stationsgebouw, wat uniek is in Nederland. Ook verzorgt de gemeente zelf alle aanbestedingen. Jakob Baalman, senior projectmanager gemeente Helmond: Wij beschouwen het station als dé entree van de stad en daarom reikten onze ambities verder dan het basisstation waar ProRail in kan voorzien. Wie in februari 2014 uitstapt op Helmond Centraal, komt de stad binnen op een wel heel mooie locatie met een transparante en uitnodigende uitstraling met diverse functies voor de reiziger. Er bovenop zitten Tien jaar geleden schakelde gemeente Helmond Movares in voor de zogenoemde SpoDo-subsidieaanvraag (Spoorse Doorsnijdingen) voor een onderdoorgang onder het spoor. Die financiering werd toegekend en uitgereikt door minister Peijs, en daarbovenop kregen we een extra subsidie van Provincie Noord-Brabant. Deze financiële middelen boden een uitgelezen kans om het hele stationsgebied in één keer aan te pakken, vertelt Baalman. Ik heb een verzoek ingediend bij de Provincie, bij het SRE (Stads Regio Eindhoven) en bij de EFRO (Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling ). Dat legde ons geen windeieren. Met de toezegging van in totaal acht subsidies zijn we samen met Movares anders naar het project gaan kijken. Dankzij een integrale gebiedsvisie kunnen we nu een onderdoorgang (met een breedte van 30 meter en drie rijbanen met aan beide zijden een strook van 8 meter voor langzaam verkeer), een busstation, een nieuwe fietsenstalling met ruimte voor tweeduizend fietsen en een compleet nieuw stationsgebouw met voorplein bouwen dat ook nog een van de duurzaamste stations van Nederland is. Helmond Stedelijke vernieuwing spoorzone Helmond in in uitvoering Opdrachtgever: Gemeente Helmond Architect: Paul van der Ree 16 winter 2013 WINTER

10 Snel schakelen Er zat een enorme tijdsdruk op het project doordat een groot deel van de financiering bestond uit subsidies. Leo van Rooij, projectmanager Movares: De gemeente dacht beperkte bewegingsruimte te hebben. Zij had een duidelijke visie op de spoorzone, maar wist niet dat zij ook zelf het voortouw kon nemen om bijvoorbeeld een volledig nieuw stationsgebouw te bouwen. Wij hebben hen op de mogelijkheden gewezen; gemeente Helmond schakelde vervolgens heel snel. Hun ambitie en durf is enorm. Movares heeft de procesbegeleiding gedaan en projectarchitect Paul van der Ree heeft vanuit één totaalvisie alle gebouwen ontworpen en in samenhang daarmee de spoorpassage en de langzaamverkeersbrug. Ook heeft Movares voor het totaal de (spoortechnische) installaties verzorgd. De gemeente heeft de openbare ruimte ontworpen. Baalman: In totaal hebben we deelopdrachten gegund aan maar liefst 130 partijen. Zelf de regie houden is cruciaal: strak sturen op planning en kosten en op het juiste tijdstip schakelen. Het is een intensief project, maar ik ben meer dan trots op het resultaat. Een station wordt mooi door een goed ontwerp en door een goede stedebouwkundige inpassing Informatie: helmond.nl/spoorzone.html Mooi stationspaviljoen in ruime groene stadstuin Binnenkort een van de duurzaamste stations van ons land, met onder andere zonnecellen op het sedum dak en een grijswatercircuit Spring maar achterop... Fietsgebouw voor 2000 fietsen, deels ondergronds Groningen Europapark Opdrachtgever: Gemeente Groningen Architect: Nienke van de Lune 18 winter 2013 Karakteristiek voor het gebouw is de grote titanium stationskap met een overspanning van 36 meter WINTER

11 Groningen Europapark Dagelijks maken zo n zesduizend reizigers gebruik van station Groningen Europapark. Een van hen is Ineke van Gent, NS directeur Regio Noordoost. Dit is mijn station, zegt ze trots. De combinatie van maatschappelijke functies is heel sterk voor een relatief klein station en alles is zeer doordacht ontworpen: het station oogt ruim en licht, het is sociaal veilig - ook in de nacht - en het is duurzaam door de groene buffer en doordat het toekomstvast ontworpen is. Als een station niet in één keer goed wordt neergezet, komt al snel de roep tot verandering. Duurzaamheid heeft voor mij te maken met materiaalkeuze, maar zeker ook met de houdbaarheidsdatum. Bovendien is dit gewoon een heel mooi station. Er zouden wat mij betreft in de toekomst commerciële functies toegevoegd mogen worden en, mijn groene hart mist de zonnepanelen nog op het dak. Stoer en elegant Als enige treinstation in Nederland heeft Groningen Europapark een titanium kap. Dit duurzame materiaal geeft het station een stoer en elegant uiterlijk. Architect Nienke van de Lune van Movares heeft tien jaar samen met de gemeente Groningen aan het project gewerkt, vanaf de eerste verkenning van de sporen lay-out en ligging van het station tot aan de bouw. Van de Lune: In het hele proces fungeerde de gemeente als aanjager, heeft veel aandacht besteed aan de openbare ruimte en de bebouwing aansluitend op het station. Movares had de rol van projectmanager: we hebben de gemeente door het proces heen geloodst, op mogelijkheden gewezen hoe zij het beste kon omgaan met de vele stakeholders, hoe zij de projectonderdelen kon aanbesteden en hebben de raakvlakken gemanaged. Zeker op het gebied van architectuur helpt dit: als je de raakvlakken goed in beeld hebt en managet, komt je ontwerp beter uit de verf. Gemeente Groningen verwacht dat het station door de uitstraling en verblijfskwaliteit als aanjager voor verdere gebiedsontwikkeling gaat functioneren. Plank in het weiland Van Gent: Ik vind het prettig dat de samenwerking tussen de gemeente, ProRail en NS zo goed is verlopen. Ook bijzonder is het dat de diverse regionale vervoerders gebroederlijk naast elkaar gebruik maken van het station. Een station wordt mooi door een goed ontwerp en door een goede stedebouwkundige inpassing. Movares en de gemeente mogen met recht trots zijn! Dankzij een gezamenlijke ambitie is de zogenoemde plank in het weiland waar alles mee begon uitgegroeid tot het mooiste station van Informatie: - gemeente.groningen.nl/europapark/station-europapark - movares.nl/station-europapark-is-het-mooistegebouw-van-2013 Poort naar de Achterhoek Tot voor kort miste station Doetinchem de uitstraling en de functionaliteit van een regionaal sterk en comfortabel vervoersknooppunt. Samen met de gemeente heeft Movares een complete gebiedsvisie ontwikkeld. De transformatie naar een goed functionerend, veilig en prettig gebied is in volle gang. De lijn Doetinchem Arnhem is in de spits de drukst bereden regionale spoorlijn van Nederland. Nadat een aantal fabrieken rond het spoor was gesloopt, bestond de spoorzone uit niet veel meer dan een zandvlakte met daarin een verweesd station, aldus Peter Drenth, wethouder ruimtelijke ordening, verkeer, sport en beheer openbare ruimte. Reizigers stapten gedesoriënteerd uit de trein. Voor ons aanleiding om de spoorzone een kwaliteitsimpuls te geven. In 2006 zijn we begonnen met de eerste plannen voor gebiedsontwikkeling: de bouw van kantoren aan de zuidkant, een nieuwe ontsluitingsweg met een bomenrij, gratis parkeerplaatsen op de oude fabrieksterreinen en in januari start de bouw van een woongebied. Al in de vroege planfase heeft Movares zowel gemeente Doetinchem als NS geadviseerd en beider belangen behartigd. In een aantal werkateliers met gemeente en Provincie is het raamwerk opgesteld voor de complete spoorzone met daarin alle routes en hoofdstructuren vanuit voetgangers, fietsers, bus en auto. Stedebouwkundige Marloes Huijsmans: Door zo goed mogelijk mee te denken met de gemeente en NS, kunnen we adviseren vanuit de inhoud. Met de reiziger als ijkpunt voor kwaliteit. Gebiedsvisie Met het oog op alle ontwikkelingen bleek de spoorzone zelf te krap. In slechts vijf maanden tijd is het ProRail, NS Stations, de Provincie en de regionale vervoerders Syntus en Arriva gelukt samen met de gemeente en met advies en begeleiding van Movares tot een complete gebiedsvisie te komen. Een extra opstelspoor moet de eerste piek van de ochtendspits richting Arnhem opvangen, het perron wordt verbreed, de looproutes verkort en veraangenaamd en de Doetinchem 20 winter 2013 WINTER Ineke van Gent

12 Breed inventarisatieonderzoek waterkeringen Rijkswaterstaat en de Waterschappen werken hard om Nederland nu, en in de toekomst, te beschermen tegen hoog water. Waterkeringen spelen hierin een cruciale rol. Tauw en Movares hebben in opdracht van STOWA/Rijkswaterstaat een inventarisatie uitgevoerd naar de stand van zaken van de professionalisering van inspecties van waterkeringen. Er blijkt nog een flinke slag te slaan. en veiligheidsdenken vanuit de spoorse wereld. We hebben daarom Movares gevraagd gezamenlijk dit onderzoek te doen. 22 van de 24 waterschappen en Rijkswaterstaat zijn waterkeringbeheerder. We hebben hen in slechts anderhalve maand kunnen interviewen. De bevindingen hebben we gebundeld in een rapport en per waterschap hebben we een factsheet gemaakt. Hiermee kunnen binnen de waterkeringbeheerders de gesprekken met het management gevoerd worden om zo gezamenlijk de professionaliseringsslag te vervolgen. overgangen verbeterd. Er komen een fietsenstalling, busstation, kiss&ride en een horecavoorziening c.q. wachtruimte. Er komt een nieuw voorplein, waar de voetganger de ruimte krijgt en waar aandacht is voor een landschappelijke inrichting met veel groen. Ook de beplanting op het dak van het stationsgebouw wordt weer in ere hersteld. Plezierig samenwerken Drenth: Onze succesfactor? Alle partijen waren gedreven om aan de slag te gaan en, heel belangrijk, iedereen was bereid te schuiven in de eigen uitgangspunten. Er is steeds Opdrachtgever: Gemeente Doetinchem Stedebouwkundige: Marloes Huijsmans Alle partijen waren gedreven om aan de slag te gaan gekeken naar het gezamenlijk belang. Ook financieel is alles afgedekt: de Provincie heeft behoorlijke financiering vrijgemaakt, net als ProRail en de vervoerders. De intrinsieke drive is groot. Alle partijen zagen in dat het hoog tijd was om ook stations van regionale lijnen goed op orde te brengen in het kader van bereikbaarheid, robuustheid van het spoor en veiligheid. Dan ontstaat dynamiek. Informatie: doetinchem.nl/inwoner/herinrichting-station-enomgeving_42863 De resultaten van deze inventarisatie vormen belangrijke input voor het in 2012 gestarte programma Professionalisering Inspecties Waterkeringen PIW2.0 (het derde programma sinds 2004; zie kader). Naast de focus op het inspectieproces richt PIW2.0 zich nu ook op de relatie met de aangrenzende beheercycli en verdere implementatie van inspectieproducten bij waterkeringbeheerders. Tauw, in combinatie met Movares, is gevraagd deze inventarisatie uit te voeren. Roel Valkman, projectmanager bij Tauw: Tauw is goed bekend met de praktijk bij waterschapsorganisaties. Movares heeft kennis van assetmanagement en heeft veel ervaring met inspecties De kadebreuk in Wilnis (2003) leidde tot grote aandacht voor de kwaliteit van dijkinspecties. In reactie hierop startten Rijkswaterstaat en STOWA in 2004 het programma Verbeteren Inspecties Waterkeringen (VIW, ), gericht op inspectieproces en hulpmiddelen. Aansluitend richtte het programma Professionalisering Inspecties Waterkeringen (PIW, ) zich op verder ontwikkelen en vooral toepassen van deze kennis. Tastbare resultaten zijn onder andere de Handreiking Inspecties van Waterkeringen, hulpmiddelen Digispectie en Digigids, de jaarlijkse drukbezochte Kennisdagen Inspecties Waterkeringen. PIW2.0 is de derde fase van het gezamenlijke STOWA/RWS programma. Meer informatie is te vinden op Harmonisatie Inspecties worden niet overal op dezelfde wijze uitgevoerd, zegt Ludolph Wentholt van STOWA. Het is ook logisch dat dat zo wordt ingevuld, want de lokale omstandigheden verschillen van waterschap tot waterschap. Wel streven we naar eenzelfde aantoonbare kwaliteit van inspecties. De inventarisatie toont dat er winst te behalen is uit harmonisatie. Daarnaast is ons streven dat goede en aantoonbare inspecties leiden tot een eenvoudiger wijze van toetsen. We kijken daarom breder, ook naar de raakvlakken met onderhoud en beheer, en met toetsing en verbetering. En verder dan alleen de werkvloer. We zijn blij verrast dat deze inventarisatie van Tauw/Movares in zo n korte tijd zoveel goede inzichten heeft opgeleverd. Daarmee kunnen we de invulling van PIW2.0 verder invullen. Movares Nederland B.V. Daalseplein 100 Postbus GW Utrecht T: movares.nl Contactpersonen: Bart Slavenburg (architectuur) E: bart.slavenburg@movares.nl T: Gertjan van Manen (stedebouw, planologie) E: gertjan.van.manen T: WINTER

13 KLANTPODIUM Snelle verbinding Groningen-Bremen katalysator voor regio Binnen anderhalf uur met de trein van Groningen naar het Noordduitse Bremen. Tijdwinst: ruim een uur ten opzichte van nu. Maar het gaat niet alleen om tijd, zegt VVD-gedeputeerde Mark Boumans van de provincie Groningen. De lijn wordt de katalysator voor de verdere ontwikkeling van de economie en het onderwijs en toerisme in de regio. Stel je voor dat je straks in één uur en 23 minuten van Groningen naar Bremen kunt reizen, zegt Boumans. Een stad met een half miljoen inwoners en een geweldige dynamiek. Andersom is Groningen met tweehonderdduizend inwoners de metropool van Noord-Nederland. Met de lijn Groningen-Bremen verbind je deze twee steden en maak je ze onderdeel van de lijn Amsterdam-Hamburg, twee metropolen op wereldniveau. Dan heb je het wel ergens over. Echte tijdwinst De wens voor een snellere spoorverbinding bestaat volgens Boumans al langer, maar is in deze bestuursperiode weer nadrukkelijk naar voren gebracht. Hierdoor stellen we sinds 2011 jaarlijks een half miljoen euro beschikbaar voor verbetering van de huidige exploitatie met extra treinen tussen Groningen en Leer in Duitsland, de Wiederline. Bovendien is sinds december de reistijd verkort, omdat Duitsland de dienstregeling beter heeft aangesloten op die van Nederland. Het zijn twee belangrijke stappen, maar de echte tijdswinst zit in investeren in de infrastructuur. Hefboom Op dit moment gaat de provincie Groningen er vanuit zo n vierhonderd miljoen euro nodig te hebben voor de snellere spoorverbinding. Om de ambitie kracht bij te zetten, heeft de provincie hier afgelopen voorjaar 85 miljoen euro voor gereserveerd. Boumans: Daardoor kunnen we de infrastructuur al substantieel verbeteren. Maar het gaat om meer dan dat. Het bedrag is tevens een hefboom. We staan hierdoor niet met lege handen om geld te vragen, maar kunnen onze regionale partners in Duitsland, de Duitse en Nederlandse Rijksoverheid, Brussel en mogelijke private financiers ook iets bieden. We kunnen nu écht aan de slag. Mark Boumans Europese agenda De uitdaging waar de Provincie voor staat is het op de Duitse agenda krijgen van de snellere spoorverbinding. Door het in een bredere context te plaatsen en te laten zien dat wij al in die lijn investeren, wordt het ook voor hen aantrekkelijker. De Duitsers uit de regio zijn al enthousiast over wat wij willen; het helpt hen om hun investeringsagenda een boost te geven. Een andere uitdaging is om de snellere spoorverbinding hoger op de Europese agenda krijgen, zodat er ook daar gelden loskomen. Boumans: De verbinding Groningen- Bremen is een schakel binnen het trans-europese netwerk, maar heeft nog geen hoge prioriteit. Daarom plaatsen we de verbinding zowel in de geografische context, als in de context van samenwerking binnen Europa. Heel concreet: je verbindt grote steden met elkaar, je verbindt kennisinstellingen en je verbindt bedrijven. Resultaten Boumans persoonlijke ambitie is om tot een tastbaar resultaat te komen van de spoorverbinding tijdens zijn collegeperiode. Zijn inspanningen hebben inmiddels al voor een aantal resultaten gezorgd zoals de verbetering Quick scan In opdracht van de provincie Groningen houdt Movares samen met IVV Aachen en DB International een quick scan naar de mogelijkheden om de spoorverbinding tussen Groningen en Bremen te verbeteren. De resultaten van dit onderzoek moeten besturen in Nederland en Duitsland overtuigen om hierin te investeren, zegt Ina de Lange, projectleider Kwaliteitsverbetering Groningen-Bremen van de provincie Groningen. We hebben daar onder andere draagvlak voor nodig vanuit de Duitse en Nederlandse spoorbeheerders. Vandaar ook de samenwerking met DB International. Daarbij heeft Movares IVV Aachen als sparringpartner gevraagd. Dit zorgt voor een extra borging van de Duitse betrokkenheid, waardoor wij hier geen zorgen over hoeven te hebben. van de dienstregeling en de aansluiting met Duitsland. Het derde resultaat is de quick scan die Movares uitvoert. Daarin wordt in grote lijnen onderzocht wat een goede uitwerking is van de beschikbare financiële middelen. Boumans: Hoe kunnen we die 85 miljoen het beste laten renderen? Daar willen we rond de kerst een helder advies over krijgen, zodat we volgend jaar het besluit kunnen nemen over de uitvoering van de spoorverbetering. Een vierde resultaat is het organiseren van een netwerk, de Wunderline. Dit is een groeiende club enthousiaste mensen uit het bedrijfsleven, van kennisinstellingen, maatschappelijke organisaties, de politiek en besturen aan Nederlandse en Duitse kant. Wij hopen dat deze koploperploeg in de lobby naar Berlijn, Brussel en Den Haag een rol wil spelen. Ook zien we bij de Industrie und Handelkammers, Kamer van Koophandel, VNO-NCW en de universiteiten van Oldenburg, Groningen en Bremen een enorme support ontstaat om dit project verder te brengen. Zij zien echt de toegevoegde waarde van een hoogwaardige OV-verbinding tussen Groningen en Bremen. Informatie: Gijs Kreike: gijs.kreike@movares.nl, winter 2013 WINTER

14 VISITEKAARTJE VAN... Sander Eijgenraam We cannot solve our problems with the same thinking we used when we created them. Directeur divisie Ruimte, Mobiliteit en Infra T M E sander.eijgenraam@movares.nl Movares Nederland B.V. Daalseplein 100 Postbus GW Utrecht movares.nl Sander Eijgenraam Ik hou ervan om op een onconventionele manier naar vraagstukken te kijken. Door je samen met je klant af te vragen: waarom is het nodig dat dit zo gaat, kom je op het spoor van interessante alternatieven. Het project IJsei*) waarbij een mooi ontworpen kap op een alternatieve manier geconstrueerd werd en de ontwikkeling van koudgebogen glas zijn hier mooie voorbeelden van. Breed blijven denken, samen op zoek gaan naar welk probleem er nu feitelijk opgelost moet worden zou zowel voor de klant als voor de samenleving wel s meer kunnen opleveren dan nu het geval is. Voorwaarde is dat er wederzijds vertrouwen is. Over dingen nadenken zodat het weer spannend wordt is belangrijk voor mij. Is er meer mogelijk? Hoe meer mogelijkheden, hoe beter. Dat is de basis van het D&C-contract, daar zit de ruimte voor meerdere oplossingen al ingebakken. *) De buskap IJsei achter het Centraal Station Amsterdam is een ontwerp van Benthem Crouwel (architectuur) en Movares (constructie). P+R De Uithof Op 1 oktober is P+R De Uithof aan de A28 in gebruik genomen. Met een capaciteit van tweeduizend parkeer plaatsen verspreid over negen lagen is het de grootste parkeergarage van de provincie Utrecht. Het ontwerp is van KCAP en StudioSK van Movares. Op de begane grond zijn haltes voor bus en tram, een fietsenstalling en winkels. In de P+R zijn oplaadpunten voor zowel elektrische auto s als fietsen. Uniek zijn twee klimwanden van 14,2 en 30,8 meter hoog tegen de zuidgevel. De combinatie van al deze functies in één gebouw draagt bij aan een levendig en sociaal veilig transferium dat dag en nacht geopend zal zijn. In 2018 wordt de P+R de eindhalte van de nieuwe Uithoflijn. Informatie: Paul van der Ree, paul.vd.ree@movares.nl, Wiljan de Moor docent van het jaar 2013 Betonspecialist in hart en nieren, dat is Wiljan de Moor, betontechnoloog / betononderhoudskundige bij Movares. Vanuit zijn specialisme verzorgt hij onder meer cursussen voor de Betonvereniging. Voor het eerst dit jaar heeft de Betonvereniging de titel docent van het jaar in het leven geroepen. Uit de circa 160 docenten is De Moor op de jaarlijkse Betondag op 21 november verkozen tot Betondocent van het jaar KORT Movares visie op de invoering van ERTMS Op 2 september 2013 werd Nederland opgeschrikt door een bijna-ongeluk met een trein bij Zwolle. Daardoor laaide de discussie over versnelde invoering van het Europese beveiligingssysteem ERTMS weer op. ERTMS is veiliger dan het huidige ATBvv. Movares heeft een eigen visie ontwikkeld over hoe de extra veiligheid die ERTMS biedt snel en kosteneffectief kan worden benut. Jan Koning, beveiligingsspecialist bij Movares, lichtte dit toe in EenVandaag op 19 september. Het Ministerie, ProRail, NS en andere partijen beraden zich op hoe het beveiligingssysteem ERTMS in Nederland zal worden ingevoerd. Op dit moment is ERTMS aanwezig op het hsl-traject, de Hanzelijn, de Betuweroute en Amsterdam-Utrecht. Aanleiding voor een bredere invoering was een dodelijk ongeval in Maar ERTMS draagt niet alleen bij aan een hogere veiligheid. Andere voordelen zijn het verhogen van de maximumsnelheid, het verbeteren van de betrouwbaarheid van het spoor, het vergroten van de interoperabiliteit en het verhogen van de capaciteit van het net. Level 1 Hoewel het spoor in Nederland tot de veiligste ter wereld behoort, kan het nog veiliger. Op de grote stations en emplacementen, waar veel treinen tegelijk rijden en waar geen ATB ligt, zijn de risico s het grootst. Daarom adviseert Movares ook om dáár te beginnen met de aanleg van ERTMS. Omdat level 2 zich op grote stations en emplacementen nog niet bewezen heeft, stelt Movares voor om hier met level 1 te beginnen. Daarmee zijn er geen aanpassingen aan de interlockings (systemen die ervoor zorgen dat er geen conflicterende rijwegen worden ingesteld waardoor treinen met elkaar in botsing zouden kunnen komen) nodig, omdat level 1 aan de seinen wordt gekoppeld. Het vervangen van nog niet afgeschreven VISIE Start nú met ERTMS level 1 op de grote stations interlockings kan hiermee worden voorkomen. Voor baanvakken en kleinere stations en emplacementen is level 2 van ERTMS wél de beste keuze. Daar gelden namelijk niet de beperkingen die op grote stations wel gelden. Level 2 is functioneel aantrekkelijker, goedkoper in aanleg en onderhoud en levert meer capaciteit op. Materieel Tegelijk met de installatie van ERTMS level 1 op de grote stations zou de inbouw van ERTMS in de treinen moeten beginnen. Het heeft immers geen zin om de infrastructuur aan te passen terwijl de vervoerder nog jaren moet wachten tot de treinen ERTMS kunnen gebruiken. Samenvattend Start nú met ERTMS level 1 op de grote stations en begin tegelijk met het ombouwen van materieel. Zo profiteert de reiziger op korte termijn van een verhoogde veiligheid en ProRail hoeft zijn interlockings niet vervroegd af te schrijven. Informatie: Jan Koning, jan.koning@movares.nl, Informatie: Wiljan de Moor, wiljan.de.moor@movares.nl, Level 1 Level 2 26 winter 2013 WINTER