Belemmeringenwet Privaatrecht in vogelvlucht 13 mei 1927 tot?

Transcriptie

1 Belemmeringenwet Privaatrecht in vogelvlucht 13 mei 1927 tot? Louis Verduyn Lunel Corporate Dienst Afdeling BJV Publiekrecht Seminar Vvor 23 januari 2014

2 Indeling presentatie Doelstelling van de wet BP in historisch perspectief Kroontaak Minister van I&M Begrippen in de BP welke niet nader zijn gedefinieerd Toetsing verzoek oplegging gedoogplicht Planologie Drie gedoogprocedures Art. 4, lid 6 BP: urgentiebepaling Kwalificatie BP-gedoogverplichting Schadevergoeding i.g.v. oplegging gedoogplicht 2 Belemmeringenwet Privaatrecht

3 Doelstelling van de wet opheffing privaatrechtelijke belemmering, in concreto: via het opleggen van een gedoogverplichting de aanleg en/of instandhouding van openbare werken garanderen in onroerende zaken van rechthebbenden t.b.v. ondernemers van deze werken, e.e.a. indien geen minnelijke overeenstemming over het medegebruik van deze zaken (vestiging zakelijk recht) kan worden bereikt en mits aan zekere voorwaarden wordt voldaan oftewel, inbreuk op een anders eigendom 3 Belemmeringenwet Privaatrecht

4 Wettelijke grondslag Artikel 5.1 Burgerlijk Wetboek kent weliswaar aan de eigenaar het meest omvattende recht toe op het gebruik van een zaak, maar verbindt daaraan tegelijkertijd de voorwaarde dat de op wettelijke voorschrift gegronde beperkingen daarbij in acht worden genomen. Een op een wettelijke grondslag gegronde beperking is de gedoogplicht op grond van artikel 1 jo. artikel 2, vijfde lid BP. 4 Belemmeringenwet Privaatrecht

5 Arrest Hoge Raad Lantaarnpaal Loosduinen Casus: Artikel 5 APV van Loosduinen bepaalde, dat de eigenaar van een berm van de openbare weg moest gedogen, dat in die berm van gemeentewege straatlantaarns zouden worden geplaatst. Een eigenaar van zo n berm wilde geen lantaarns en belette de met de plaatsing belaste werklieden hun werkzaamheden uit te voeren >strafrechtelijke vervolging, kantonrechter veroordeelde hem tot 5 gulden boete, eigenaar in cassatie, omdat artikel 5 volgens hem onverbindend is, immers de grenzen ener geoorloofde eigendomsbeperking overschrijdt, de Hoge Raad stelt de eigenaar in het gelijk 5 Belemmeringenwet Privaatrecht

6 BP in historisch perspectief 1899 Belemmeringenwet Verordeningen 1904 Lantaarnpaalarrest 1904 Telegraaf- en Telefoonwet 1918 Electriciteitsbelemmeringenwet 1927 Belemmeringenwet Privaatrecht 1992 Awb 1996 arrest Gerechtshof s-gravenhage (N.V. Zevenhuizen/Minister van V&W) 1998 Telecommunicatiewet 1999 Handboek BP c.a Leidraden BP 2009 wettelijke termijn van zes maanden waarbinnen een besluit dient te worden genomen 6 Belemmeringenwet Privaatrecht

7 Kroontaak Minister van I&M Waarom een taak van Minister van I&M? MvT: hoewel de ontworpen regeling werken van verschillend gebied betreft, is toch in het vijfde lid genoemd de Minister van Verkeer en Waterstaat. Deze Minister immers werd reeds in de wet van 26 april 1918 voor het nemen van beslissingen aangewezen, terwijl het met het oog op de zozeer gewenschte eenheid en de te nemen beslissingen niet raadzaam geoordeeld aan nog andere Ministers bevoegdheid toe te kennen en de vraag, onder welk Departement een openbaar werk, dat zal worden uitgevoerd, ressorteert, ook niet steeds gemakkelijk zou zijn te beantwoorden. 7 Belemmeringenwet Privaatrecht

8 Vier begrippen in de BP die niet nader zijn gedefinieerd 1. Verzoeker (ondernemer) 2. Rechthebbende 3. Werk 4. Openbaar belang 8 Belemmeringenwet Privaatrecht

9 1. Welke ondernemers (verzoekers)? Artikel 2, eerste lid BP:..ten verzoeke van dengene, wien het werk aangaat wie zijn.dengene, wien het werk aangaat? a. overheden (Rijk, provincie, waterschap, gemeente) b. vennootschappen (Gasunie, NAM, Essent, Nuon enz.) c. commerciële bedrijven (Frisia, Akzo Nobel Salt) uitzondering Telecomaanbieders (Telecommunicatiewet: gedoogplicht ex lege) 9 Belemmeringenwet Privaatrecht

10 2. Rechthebbenden o.z. Rechthebbenden aan wie een gedoogplicht kan worden opgelegd: -grondeigenaar -zakelijk gerechtigde (bijv. recht van opstal, niet: hypotheekhouder) persoonlijk gerechtigde (bijv. huurders, pachters, gebruikers (b.v. maatschap)) 10 Belemmeringenwet Privaatrecht

11 3. Op welke werken is de BP toegepast? m.n. kabel- en leidingwerken: hoogspanningsverbindingen (bovengronds/ondergronds), drink- en afvalwatertransportleidingen, rioleringswerken, aardgas- en aardolietransportleidingen, kerosinetransportleiding, oliedrukkabel, stadsverwarmingswerken maar ook bv aanvliegverlichting, verlichtingsarmaturen, groutankers 11 Belemmeringenwet Privaatrecht

12 4. Openbaar belang Artikel 1 BP ten behoeve van openbare werken Wanneer wel/geen concessie/erkenning openbaar belang? 1. Het Rijk, provincie, het waterschap (reglement): geen concessie, geen erkenning 2. Gemeente: erkenning 3. Formele wetten b.v. Gaswet, Elektriciteitswet, Drinkwaterwet: geen concessie, geen erkenning 4. Indien van toepassing art. 3.36a Wro : geen concessie, geen erkenning 5. Anders Koninklijke besluiten concessie en erkenning openbaar belang 12 Belemmeringenwet Privaatrecht

13 Toetsing verzoek oplegging gedoogplicht: Verzoeker: ondernemer indien van toepassing: concessie- en/of erkenningsbesluit vanwege de Kroon, dan wel erkenning algemeen nut bij wet deugdelijk gevoerd minnelijk overleg niet meer belemmering dan redelijkwijs voor de aanleg en/of instandhouding van het werk noodzakelijk is Indien de belangen van rechthebbenden redelijkwijs onteigening niet vorderen 13 Belemmeringenwet Privaatrecht

14 Planologie er is geen koppeling met de planologische procedure: Hof s-hertogenbosch 17 april Belemmeringenwet Privaatrecht

15 Drie gedoogprocedures 1. klassieke procedure: art. 2, eerste t/m vierde lid BP: aanleg en/of instandhouding van het werk 2. niet klassieke procedure: art. 3.36a Wro procedure 3. art. 3 BP procedure: verandering werk c.q verlegging binnen het betrokken perceel 15 Belemmeringenwet Privaatrecht

16 Procedure regeling (klassiek) indiening BP-verzoek (wettelijke termijn van zes maanden vangt aan) verzoek provincie uitvoering geven procedure gemeente:tervisielegging verzoek c.a. (14 dagen) na voorafgaande bekendmaking en persoonlijke aanschrijving zitting (verplicht) o.l.v. Lid Gedeputeerde Staten advies GS RWSCD neemt gedoogplichtbesluit bekendmaking besluit door gemeente kadastrale registratie (Wkpb) 16 Belemmeringenwet Privaatrecht

17 Procedureregeling (art. 3.36a Wro procedure) indien op het werk de rijkscoordinatieregeling van toepassing is wordt de procedureregeling van art. 3.36a Wro gevolgd: geen rol weggelegd voor de provincie, wel voor de gemeente 17 Belemmeringenwet Privaatrecht

18 art. 3 BP procedure bij verandering of verlegging van het werk binnen het betrokken perceel kan de vereenvoudigde procedure van art. 3 BP worden gevolgd 18 Belemmeringenwet Privaatrecht

19 Art. 4, lid 6 BP: urgentiebepaling Procedure Gerechtshof: uitgestelde werking gedoogplichtbesluit (schorsing ex lege), tenzij art. 4, lid 6 BP van toepassing (gewichtige belangen): uitvoerbaarheid bij voorraad rechthebbende: bezwaar en voorlopige voorziening indien urgentiebepaling is opgenomen in gedoogbesluit (uitstel uitvoering werk) de urgentiebepaling vervalt bij toepassing van de artikel 3.36a Wro procedure 19 Belemmeringenwet Privaatrecht

20 Kwalificatie BP-gedoogverplichting ondernemer verkrijgt medegebruik van onroerende zaak gedurende aanleg en/of instandhouding werk zakelijke werking publiekrechtelijke beperking onroerende zaak in de zin van Wkpb> kadastrale registratie verplicht (ministerieel) Awb-besluit gedoogplicht rust op het hele kadastrale perceel 20 Belemmeringenwet Privaatrecht

21 Schadevergoeding i.g.v. oplegging gedoogplicht civiele rechter stelt schadevergoeding vast indien geen akkoord wordt bereikt tussen ondernemer en rechthebbende (art. 14 BP) 21 Belemmeringenwet Privaatrecht